Δεδομένου ότι το γιαούρτι κερδίζει όλο και περισσότερο το διεθνές καταναλωτικό κοινό ως υγιεινή διατροφική επιλογή, είναι προφανή τα τεράστια περιθώρια ανάπτυξης των πωλήσεών του. Όχι τυχαία το ελληνικό γιαούρτι είναι σήμερα το πλέον αναπτυσσόμενο ελληνικό εξαγωγικό τρόφιμο, καταλαμβάνοντας την τέταρτη θέση στη σχετική κατάταξη. «Όντως, έχει μεγάλη προοπτική, τόσο στην ευρωπαϊκή όσο και την παγκόσμια αγορά. Για την Κρι Κρι αποτελεί κύριο εξαγώγιμο προϊόν και χαίρει μεγάλης αναγνώρισης, τόσο για τη μοναδική του γεύση όσο και για το γάλα ημέρας, που χρησιμοποιούμε για την παρασκευή του –100% ελληνικό. Σχεδιάζουμε να επεκταθούμε σε κάποιες ευρωπαϊκές αγορές, στις οποίες δεν έχουμε ακόμα παρουσία, όπως και να ενισχύσουμε την παρουσία μας με περισσοτέρους κωδικούς του προϊόντος, σε χώρες όπου ήδη δραστηριοποιούμαστε», λέει η κ. Τζελίνα Κουκουμέλη, διευθύντρια Marketing της Κρι Κρι.
Μετά το ελαιόλαδο, τη φέτα, τα ψάρια ιχθυοκαλλιέργειες και το κρασί, το γιαούρτι είναι το επόμενο ισχυρό εξαγωγικό «χαρτί» της χώρας, με τεράστια περιθώρια περαιτέρω ανάπτυξης, συμφωνούν οι εκπρόσωποι των Ελλήνων εξαγωγέων. Η Ελλάδα σήμερα κατέχει, άλλωστε, την τέταρτη θέση παγκοσμίως στις εξαγωγές γιαουρτιού, με μερίδιο 7%, οι οποίες, μάλιστα, την οκταετία 2009-2017 κατέγραψαν έως και τριψήφια ποσοστά ρυθμού ανάπτυξης. Ενδεικτικά, στην ιταλική αγορά η ζήτησή του αυξήθηκε κατά 646%, ενόσω η Ιταλία απορροφά το 42% των εξαγωγών ελληνικού γιαουρτιού, όντας η πρώτη στη σχετική κατάταξη. Ακολουθεί το Ηνωμένο Βασίλειο με μερίδιο 22% και έπεται η Αυστρία με 6%, ενώ άλλες ευρωπαϊκές αγορές, όπως της Νορβηγίας, εμφανίζουν ανερχόμενη ζήτηση.
Η μεγάλη ευκαιρία του αναπτυσσόμενου κόσμου
Όπως επισημαίνει ο κ. Βασίλης Βροχίδης, διευθυντής Εξαγωγών της γαλακτοβιομηχανίας Δωδώνη, «οι νέες τάσεις στις διατροφικές συνήθειες των καταναλωτών έχουν καταστήσει το ελληνικό γιαούρτι περιζήτητο, διότι ανταποκρίνεται ιδανικά σε αυτές. Η ελαφριά γεύση του και η υψηλή θρεπτική αξία του, εφόσον είναι πλούσιο σε πρωτεΐνες, ασβέστιο, φώσφορο, μέταλλα, ιχνοστοιχεία και βιταμίνες Α και Β, το καθιστούν ολοκληρωμένη διατροφική πρόταση. Θεωρούμε ότι η σχετική τάση, που σήμερα υπερισχύει σε αρκετές χώρες του δυτικού κόσμου, μέλλει να διαδοθεί και σε αναπτυσσόμενες αγορές, που δεν έχουν ανακαλύψει ακόμα τις ευεργετικές του ιδιότητες». Αναφερόμενος στις εξαγωγικές επιδόσεις του εγχώριου γιαουρτιού σημειώνει ότι πρόκειται για «σημαντική επιτυχία, εάν αναλογιστεί κανείς ότι πρόκειται για ένα αρκετά ευπαθές προϊόν, εφόσον η μεταφορά κι η συντήρησή του απαιτούν συνθήκες ψύξης, και μάλιστα για προϊόν περιορισμένου κύκλου ζωής». Κατά τις προβλέψεις του τα επόμενα χρόνια οι χώρες της Μέσης Ανατολής και της Ασίας θα αποτελέσουν νέους ισχυρούς εξαγωγικούς προορισμούς για το ελληνικό γιαούρτι. «Στην κατεύθυνση αυτή προετοιμάζεται η Δωδώνη, έχοντας ήδη σημαντική παρουσία σε χώρες της Μέσης Ανατολής, όπως το Κατάρ και το Ντουμπάι, ενώ σύντομα θα λανσάρουμε το γιαούρτι μας στην Κίνα και την Ινδία», τονίζει.
Σήμερα ΠΟΠ, αύριο ΠΓΕ ο στόχος
Όπως είναι φυσικό, για τους ανθρώπους του κλάδου έχει ιδιαίτερη σημασία η έμπρακτη αναγνώριση του γιαουρτιού ως προϊόντος ΠΟΠ από την ΕΕ, προκειμένου να προστατεύεται διεθνώς ως ελληνικό και να μην κινδυνεύει η Ελλάδα να απολέσει το σχετικό χαρακτηρισμό του, λόγω της διεκδίκησης του προϊόντος από άλλες χώρες. Ως γνωστόν η Τσεχία είχε καταθέσει αίτημα στην ΕΕ, με το οποίο ζητούσε να απαλειφθεί ο όρος «ελληνικό γιαούρτι» από το προϊόν, ώστε να το παράγει ελεύθερα για λογαριασμό της, πράγμα που ευτυχώς δεν της επιτράπηκε. Σχετικά η Κομισιόν ενημέρωσε την ελληνική κυβέρνηση πως «η ονομασία «ελληνικό γιαούρτι» είναι αποδεκτή από την Επιτροπή μόνο ως ένδειξη προέλευσης» και ότι η επέκταση της χρήσης του όρου «ελληνικό γιαούρτι» για προϊόντα παραγόμενα εκτός Ελλάδας «θα συνιστούσε εξαπάτηση των καταναλωτών και θα δημιουργούσε άδικο ανταγωνισμό στην αγορά της ΕΕ». Το επόμενο βήμα πλέον είναι η κατοχύρωση του προϊόντος ως Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ).
Δεδομένων των καλών προοπτικών ανάπτυξης των πωλήσεων του προϊόντος φέτος εντός και εκτός των συνόρων, καθότι, όπως εκτιμούν οι ειδήμονες, θα αυξηθούν περίπου 10%, διάχυτη είναι η αισιοδοξία των στελεχών της γαλακτοβιομηχανίας. Αυτό δεν σημαίνει ασφαλώς πως έγινε υπόθεση εύκολη η τοποθέτηση του ελληνικού γιαουρτιού στο εξωτερικό. Μόνο ο σωστός συνδυασμός ενδεδειγμένων ενεργειών οδηγεί στα επιθυμητά αποτέλεσμα, πράγμα που το επιτυγχάνουν, πάντως, πολλές από τις επιχειρήσεις του κλάδου. «Η εξωστρέφεια, σε συνδυασμό με την σωστή οργάνωση και τη γνώση, φέρνει θεαματικά εξαγωγικά αποτελέσματα. Αυτό που χρειάζεται είναι η σωστή στοχοθέτηση για κάθε αγορά-εξαγωγικό προορισμό και έρευνα σχετική με την εύρεση του κατάλληλου για κάθε εθνική αγορά τρόπου διείσδυσης. Η επιλογή τοπικού συνεργάτη τις περισσότερες φορές είναι μείζονος σημασίας ζήτημα για την επιτυχία», λέει ο κ. Γιώργος Αυγερίκος, Sales Director της Δωδώνη, η οποία, με εξαγωγική εμπειρία άνω των τεσσάρων δεκαετιών, διαθέτει τα προϊόντα της σε περισσότερες από πενήντα χώρες και των πέντε ηπείρων.
Ανακάμπτει η εσωτερική αγορά, νέες τάσεις
Την περίοδο της οικονομικής κρίσης οι εξαγωγές γιαουρτιού αποτέλεσαν για την εγχώρια γαλακτοβιομηχανία σημαντικό παράγοντα εξισορρόπησης των απωλειών της, εφόσον κυρίως τα πρώτα χρόνια της ύφεσης η εγχώρια κατανάλωση του προϊόντος επηρεάστηκε σημαντικά. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια η εγχώρια ζήτηση σταθεροποιείται, εξελισσόμενη θετικά σε όγκο –κατά 5,5% φέτος σύμφωνα με την IRI. «Το γιαούρτι προάγει τον υγιεινό τρόπο ζωής ως συντελεστής μιας ισορροπημένης διατροφής. Στο πλαίσιο αυτό, παρά τις διαφοροποιήσεις των καταναλωτικών συνηθειών, λόγω της οικονομικής κρίσης, το γιαούρτι δεν έπαψε να αποτελεί βασικό στοιχείο της διατροφής των Ελλήνων. Ειδικότερα τα τελευταία χρόνια, που όλο και περισσότεροι ακολουθούν έναν πιο health & wellness τρόπο ζωής, η σχετική κατηγορία φαίνεται πως ευνοείται, παρουσιάζοντας ανάπτυξη. Καθοριστικός είναι ο ρόλος και των νέων προϊόντων, που παρουσιάζονται στην αγορά, όπως η σειρά των Super Spoon. Λόγω της αυξημένης πρωτεΐνης, η σειρά αυτή απευθύνεται σε καταναλωτές που γυμνάζονται και γενικότερα σε ομάδες κοινού με επιπλέον διατροφικές ανάγκες και ενδιαφέρον για τα λειτουργικά τρόφιμα», λέει η κ. Κουκουμέλη. Η ανάκαμψη της εγχώριας αγοράς, σε συνδυασμό με την αυξανόμενη ζήτηση του γιαουρτιού διεθνώς, αλλά και ευρύτερα η αλλαγή του τρόπου ζωής και των καταναλωτικών συνηθειών ωθούν τη βιομηχανία τροφίμων και ειδικότερα του εν λόγω κλάδου στη δημιουργία νέων καινοτόμων προϊόντων, που καλύπτουν τις εξελισσόμενες καταναλωτικές ανάγκες. «Οι διατροφικές συνήθειες αλλάζουν παγκοσμίως (π.χ. high protein, on-the-go, bio, ready meals, etc) και πρέπει να αφουγκράζεσαι τις αλλαγές, ώστε να εξελίσσεσαι αναπτυσσόμενος. Τα νέα προϊόντα που ανταποκρίνονται στις νέες ανάγκες είναι επιβεβλημένα. Μπορεί το γιαούρτι να είναι ένα παραδοσιακό προϊόν, ωστόσο, σε συνδυασμό με super foods ή άλλα πρόσθετα, μπορεί να γίνει ένα πλήρες ισορροπημένο γεύμα ή ένα εξαιρετικό σνακ για μετά την άθληση, δηλαδή για την αποκατάσταση των χρήσιμων ουσιών στον οργανισμό», λέει η κ. Κουκουμέλη. Εξάλλου, όπως παρατηρεί αναφορικά με την κατηγοριοποίηση του προϊόντος, αν και η μεγαλύτερη υποκατηγορία του ήταν και παραμένει αυτή του στραγγιστού γιαουρτιού, ο νέος τρόπος ζωής, οι αλλαγές στις καταναλωτικές συνήθειες, οι νέες τάσεις της ζήτησης στρέφουν ελαφρώς τις καταναλωτικές προτιμήσεις τα τελευταία χρόνια προς τα πιο ιδιαίτερα προϊόντα, όπως τα λειτουργικά γιαούρτια, οι ειδικές προτάσεις διατροφής τύπου lactose free, αλλά και οι συσκευασίες για κατανάλωση εκτός σπιτιού. Μολαταύτα η υποκατηγορία των στραγγιστών γιαουρτιών και των λευκών επιδορπίων εξακολουθεί να καταλαμβάνει περισσότερο από το ήμισυ της συνολικής αγοράς του γιαουρτιού. Σύμφωνα με στοιχεία της FrieslandCampina, το στραγγιστό γιαούρτι κατέχει περίπου το 60% των πωλήσεων του βιομηχανικού γιαουρτιού και ως υποκατηγορία γενικά των γαλακτοκομικών προϊόντων είναι η δεύτερη μεγαλύτερη σε διαφημιστική δαπάνη.
Μια τάση των τελευταίων ετών είναι και η στροφή της κατανάλωσης προς τις οικογενειακές συσκευασίες γιαουρτιού του ενός κιλού, φυσικά λόγω της πιο ανταγωνιστικής τους τιμής, που έχει μεγεθύνει κατά πολύ το μερίδιό τους στην κατηγορία.
Τα PL προϊόντα αποτελούν το 14,3% του «ευρωπαϊκού γιαουρτιού» σε όγκο και το 9% σε αξία (στοιχεία IRI, Μάρτιος 2019), με σταθερή εμπορική κίνηση σε σχέση με την περσινή χρονιά. Τη σταθερότητα αυτή σε ένα χαμηλό σχετικά επίπεδο τη συντηρεί το γεγονός ότι όλες οι βιομηχανικές μάρκες, εξαιτίας τόσο της ύφεσης όσο και του ανταγωνισμού, πραγματοποιούν πολλές εκπτωτικές ενέργειες στο μεριδιακό ανταγωνισμό τους, κρατώντας μειωμένο το άνοιγμα της ψαλίδας τιμών μεταξύ επώνυμων και PL γιαουρτιών.
Καυτός ανταγωνισμός στα ψυγεία των σούπερ μάρκετ
Υπολογίζεται ότι ο τζίρος των σούπερ μάρκετ στην κατηγορία προσεγγίζει ετησίως τα 215 εκατ. ευρώ από τα 245 εκατ. ευρώ του συνόλου των πωλήσεών της στην εγχώρια αγορά. Ο τζίρος των σούπερ μάρκετ στο προϊόν αντιστοιχεί σε 53.000 τόνους γιαουρτιού ή σε 250 εκατομμύρια κεσεδάκια. Σύμφωνα με στοιχεία της FrieslandCampina, εν συνόλω η κατηγορία του γιαουρτιού αναλογεί στο 17% της συνολικής αξίας της αγοράς των γαλακτοκομικών, έχει διείσδυση στο 90% των ελληνικών νοικοκυριών, με μέση κατά κεφαλή κατανάλωση τρεις φορές την εβδομάδα και ετήσια αύξηση της συχνότητας κατανάλωσης, βάσει των στοιχείων του 2018, αυξημένη κατά 21% συγκριτικά προς το 2017.
Η κατηγορία του γιαουρτιού είναι μία από τις πλέον ανταγωνιστικές στο σούπερ μάρκετ. Το γεγονός μάλιστα ότι το μείζον μέρος του όγκου πωλήσεων της κατηγορίας γίνεται στην οργανωμένη λιανική αυξάνει τον ανταγωνισμό. Πολύ περισσότερο δε η ύπαρξη παρά τω πλευρώ των πολλών εθνικής εμβέλειας βιομηχανικών «παικτών» στην κατηγορία και πολλών τοπικών γαλακτοβιομηχανιών, με σημαντικά μερίδια στις τοπικές αγορές, εντείνει το ανταγωνιστικό κλίμα. Πάντως, υπό συνθήκες ανελέητου «πολέμου τιμών» μεταξύ των εταιρειών το σίγουρο είναι ότι πλήττεται η αξία των brands με μακροπρόθεσμες επιπτώσεις γι’ αυτά. Σε κάθε περίπτωση εν αντιθέσει προς το γάλα το γιαούρτι αφήνει περισσότερα κέρδη στη γαλακτοβιομηχανία και γι’ αυτό δεν σταματά ποτέ το λανσάρισμα νέων προϊόντων.
Προΐόντα, εταιρείες, επενδύσεις
- Η Δωδώνη έχει επαναλανσάρει το Δωδώνη Κλασικό και φέτος λανσάρει το Δωδώνη Ηπειρώτικο Στραγγιστό. Η εταιρεία, με τρία εργοστάσια παραγωγής γαλακτοκομικών προϊόντων, φέτος ολοκλήρωσε την εγκατάσταση νέας υπερσύγχρονης γραμμής παραγωγής στραγγιστού γιαουρτιού.
- Η ΜΕΒΓΑΛ είχε εισέλθει νωρίτερα στην αγορά του στραγγιστού γιαουρτιού. Ο στόχος της είναι να τριπλασιάσει στα επόμενα χρόνια το μερίδιό της στην κατηγορία.
- Η Κρι Κρι λάνσαρε «το πρώτο μου γιαουρτάκι», ένα ειδικά σχεδιασμένο προϊόν για βρέφη –το πρώτο στην αγορά για βρέφη άνω των έξι μηνών–, παρασκευασμένο από φρέσκο γάλα, συλλεγμένο από επιλεγμένες φάρμες, με ήπιες καλλιέργειες, χωρίς επιπλέον σάκχαρα, σύμφωνα με τις συστάσεις της παιδιατρικής κοινότητας. Σημειώνουμε ότι η εταιρεία προχωρά σε επενδύσεις συνολικού προϋπολογισμού 18 εκατ. ευρώ, στοχεύοντας στην αύξηση του παραγωγικού της δυναμικού και της ευελιξίας.
- Ολική επανατοποθέτηση στην αγορά του γιαουρτιού επιχειρεί η FrieslandCampina με τη νέα παρουσίαση του NOYNOY Στραγγιστό, που συμπίπτει με τη συμπλήρωση των 90 χρόνων παρουσίας της εταιρείας στην Ελλάδα. Η παραγωγή του γίνεται στο εργοστάσιό της στην Πάτρα, για την ανάπτυξη του παραγωγικού δυναμικού του οποίου κατά 50% η εταιρεία ανακοίνωσε πρόσφατα την πραγματοποίηση επενδύσεων ύψους 5 εκατ. ευρώ εντός του έτους.