Πάνω από το κέρδος η ανθρώπινη αξιοπρέπεια

Παρόλα αυτά, τα διατροφικά σκάνδαλα δεν σταμάτησαν να ταλανίζουν τον κλάδο, διεθνώς. Είναι αλήθεια πως πολλά από αυτά ίσως να μην είχαν αποκαλυφθεί και αντιμετωπιστεί αν δεν είχαν επενδυθεί σημαντικά κεφάλαια στον εκσυγχρονισμό της εφοδιαστικής αλυσίδας. Όμως η εμφάνισή τους εξακολουθεί να πλήττει σοβαρά την αξιοπιστία των επιχειρήσεων, κυρίως σε ό,τι αφορά τη δέσμευσή τους στην προσφορά ασφαλών και ποιοτικών προϊόντων.

Ο μόνος δρόμος για την εξάλειψη αυτών των φαινομένων και την εδραίωση της εμπιστοσύνης είναι αφενός η ειλικρινής υιοθέτηση αρχών λειτουργίας με κοινωνικό πρόσημο, στο πλαίσιο μιας αειφόρου στρατηγικής και αφετέρου η απαίτηση υιοθέτησής τους από το σύνολο των προμηθευτών.

Η μαύρη σελίδα στην ιστορία της παραγωγής φράουλας, που αναβίωσε πρόσφατα λόγω ενός ακόμη τραγικού συμβάντος, απέδειξε πως δεν αρκούν οι διακηρύξεις και η ευκαιριακή καταδίκη απαράδεκτων επιχειρηματικών πρακτικών. Απαιτείται συνεχής επαγρύπνηση, από το κράτος, αλλά και τις επιχειρήσεις.

Λίγο καιρό μετά την απόφαση κατά της Ελλάδας, που εξέδωσε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου για την υπόθεση της καταναγκαστικής εργασίας αλλοδαπών σε φυτείες φράουλας στη Μανωλάδα (αποκαλύφθηκε όταν μπράβοι πυροβόλησαν Πακιστανούς γιατί τόλμησαν να διεκδικήσουν τα δεδουλευμένα τους), η φωτιά κατέστρεψε άθλια παραπήγματα, στα οποία διέμεναν αλλοδαποί αγρότες, στην ίδια περιοχή. Χρειάζεται άραγε να έχει ζήσει κανείς χωρίς στοιχειώδεις συνθήκες υγιεινής και δικαιώματα για να αποκωδικοποιήσει την απελπισία στο βλέμμα των ανθρώπων όταν αναζητούσαν στα αποκαΐδια ένα πιστοποιητικό ή κάποια προσωπικά τους αντικείμενα και χρήματα, που ήλπιζαν πως θα είχαν σωθεί από θαύμα;

Σημείωση πρώτη: Στην ανακοίνωση που εξέδωσε ο επιχειρηματίας που απασχολούσε, όπως και άλλοι, τους εργαζόμενους που δέχθηκαν το 2013 τους πυροβολισμούς, αναφερόταν στην αδυναμία του να βρει Έλληνες αγρότες για τη φυτεία του… Μήπως αυτό συμβαίνει επειδή αυτές οι θέσεις εργασίας μπορούν να γίνουν αποδεκτές μόνο από συνανθρώπους μας που έχουν ως εναλλακτική επιλογή την ασιτία και για τους οποίους η ελάχιστη αμοιβή για μια τόσο σκληρή δουλειά, που δεν μπορεί να καλύψει στοιχειώδεις ανάγκες των πολιτών της χώρας μας, μπορεί να σώσει ολόκληρες οικογένειες σε χώρες όπως το Μπαγκλαντές;

Σημείωση δεύτερη: Μετά τη δημοσιότητα που είχε πάρει τότε το θέμα, γνωστές αλυσίδες σούπερ μάρκετ ανακοίνωσαν τη διακοπή της συνεργασίας τους με τον κατηγορούμενο παραγωγό. Ποιες διαδικασίες ελέγχου είχαν αποτύχει, ώστε να μην έχει καταγραφεί έως τότε η πραγματικότητα και η απόσταση του τρόπου λειτουργίας του προμηθευτή από τα στάνταρ των σύγχρονων αλυσίδων; Μπορούν οι επιχειρήσεις σήμερα να εγγυηθούν τον σεβασμό βασικών αρχών βιώσιμης ανάπτυξης από το σύνολο των προμηθευτών τους;

Σημείωση τρίτη: Οι ελληνικές φράουλες, αλλά και πολλά άλλα αγροτικά προϊόντα, βρίσκουν θέση και στα ράφια ξένων αλυσίδων, όπως του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιταλίας. Ποια κενά στις διαδικασίες ελέγχου και πιστοποίησης δίνουν το δικαίωμα σε επιχειρήσεις όπως αυτές που εφαρμόζουν άθλιες και ποινικά κολάσιμες συνθήκες απασχόλησης, να διαβάλλουν τη χώρα μας και τις συνεπείς επιχειρήσεις; Μήπως αυτό το θέμα θα έπρεπε να απασχολήσει και τους αρμόδιους για τις εξαγωγές θεσμούς;

Σημείωση τέταρτη: Ακόμη και οι επιχειρηματίες που βλέπουν με σκεπτικισμό τον ρόλο του κράτους στη προαγωγή της υγιούς επιχειρηματικότητας, δεν μπορούν παρά να απαιτούν να παίξει τον ρόλο του, σε ό,τι αφορά τη διασφάλιση της σύννομης λειτουργίας των επιχειρήσεων. Πού ήταν οι μηχανισμοί του κράτους τις μέρες της συγκομιδής του συγκεκριμένου προϊόντος από ανέντιμους επιχειρηματίες, που ακυρώνουν τις επενδύσεις, αλλά και τις καλές προθέσεις όσων επιθυμούν να λειτουργήσουν με τρόπο νόμιμο και ηθικό;

ΑΓΟΡΑ ΜΠΙΡΑΣ: Η κατανάλωση ανακάμπτει, ο ανταγωνισμός οξύνεται

Tο 2017 ήταν σημαντική χρονιά για την εγχώρια κατανάλωση μπίρας, καθώς η αγορά της εμφάνισε σημάδια ανάκαμψης, με άνοδο πωλήσεων σε όγκο 2,8% και σε αξία 6,3%, πράγμα που μεταφράστηκε σε σημαντική αύξηση του τζίρου της τάξης των 6,7 εκατ. ευρώ. Οι μπίρες ιδιωτικής ετικέτας, λόγω της συγκυρίας εξελίξεων στην οργανωμένη λιανική, εμφάνισαν αξιοσημείωτη κάμψη πωλήσεων, κατά 13,2% σε όγκο και 2,5% σε αξία. Ωστόσο, η ομαλοποίηση της αγοράς κι η έντονη προώθηση της μπίρας ιδιωτικής ετικέτας από κάποιες αλυσίδες, όπως η ΑΒ Βασιλόπουλος, αποκατέστησαν την «τάξη» στο ράφι, οδηγώντας στο πρώτο τρίμηνο του 2018 σε ανοδική πορεία τις πωλήσεις τους κατά 9,9% σε όγκο και 9,6% σε αξία. Βεβαίως, όλα θα κριθούν τους θερμούς μήνες, οπότε η κατανάλωση του προϊόντος κορυφώνεται, όπως και οι πολιτικές προσφορών των brands. «Η σχετική τάση παρατηρείται τουλάχιστον τα τελευταία τρία χρόνια. Στη διάρκεια της οικονομικής κρίσης τα brands συνήθισαν τους καταναλωτές στις διαρκείς προσφορές, πολλές φορές τις μόνιμες προσφορές, πράγμα που έχει αποδυναμώσει την απήχηση της μπίρας ιδιωτικής ετικέτας», σχολιάζει ο κ. Νίκος Μιχαλόπουλος, διευθυντής μάρκετινγκ της Ολυμπιακής Ζυθοποιίας. «Τα τελευταία χρόνια οι οικονομικές συνθήκες διαμορφώνουν τα βασικά κριτήρια των καταναλωτών σε ό,τι αφορά στις τελικές επιλογές τους. Έτσι, παρότι η πιστότητα στα branded προϊόντα εξακολουθεί να είναι ισχυρός παράγων επιλογής, άλλες παράμετροι, όπως οι εκάστοτε προσφορές ή τα private brands, σίγουρα επηρεάζουν ή διαφοροποιούν τις αγορές των καταναλωτών», εξηγεί ο κ. Βασίλης Βρέττας, αγοραστής κάβας της Μετρό.

Θετική η εικόνα του πρώτου τριμήνου
Τα τελευταία συνολικά στοιχεία του πρώτου τριμήνου φέτος για την εξέλιξη των πωλήσεων μπίρας επιβεβαιώνουν πως η κατηγορία βαίνει ανοδικά σε όγκο κατά 1,3% και σε αξία κατά 4,1% συγκριτικά με την αντίστοιχη περσινή περίοδο, επισημαίνει η κ. Βάσω Μωραϊτέλη, Client Executive-Client Service της IRI. Άλλωστε, «η ανάκαμψη έχει σύμμαχο τον καιρό, που έχει βοηθήσει πολύ», σχολιάζει ο κ. Αλέξανδρος Δανιηλίδης, διευθύνων σύμβουλος της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας, προσθέτοντας: «Η αγορά το πρώτο πεντάμηνο του χρόνου εξελίσσεται με θετικό πρόσημο. Διαπιστώνεται μια μικρή ανάπτυξη. Ακολουθούμε τη σχετική τάση, αισιοδοξώντας ότι θα είναι μια καλή χρονιά η φετινή για την εταιρεία μας». Πάντως, το γεγονός ότι η εγχώρια κατανάλωση μπίρας παραμένει έντονα εποχική, αναγκάζει τις επιχειρήσεις του κλάδου να προσανατολίζουν τον όγκο των ποικίλων ενεργειών και των προσφορών τους το καλοκαίρι. Μάλιστα, η διεξαγωγή του Μουντιάλ τον Ιούνιο φέτος, στη διάρκεια του οποίου εκτιμάται ότι θ’ αυξηθεί η κατανάλωση της «ζεστής αγοράς» του προϊόντος, έβαλε νωρίς τα επιτελεία των εταιρειών σε σχεδιασμό της στρατηγικής προσφορών τους. Παράλληλα, το αυξημένο τουριστικό ρεύμα στην Ελλάδα ενισχύει τις προβλέψεις τους για αύξηση της κατανάλωσης και στην «κρύα αγορά» του προϊόντος.

Συγκρατημένη αισιοδοξία για ανά- καμψη των πωλήσεων
Σε μια αγορά με ανοδικές τάσεις, μετά τη μακρά περίοδο καχεξίας λόγω της οικονομικής κρίσης, οι εκπρόσωποι των εταιρειών ζυθοποιίας δηλώνουν αισιόδοξοι, εκτιμώντας ότι φέτος θα πιάσουν τους στόχους τους. «Αφενός οι ευνοϊκές για την κατανάλωση καιρικές συνθήκες ξεκίνησαν αρκετά νωρίς και αφετέρου τα στοιχεία δείχνουν περαιτέρω αύξηση της τουριστικής κίνησης φέτος, περίπου κατά 5% σε σχέση με το 2017, όχι μόνο στα νησιά αλλά και στην ηπειρωτική Ελλάδα», εξηγεί κ. ο Μιχαλόπουλος, αναφερόμενος στις προσδοκίες της εταιρείας του για την καλοκαιρινή κίνηση του προϊόντος. Όμως, «είναι ακόμα νωρίς για συνολικές προβλέψεις. Ελπίζουμε, πάντως, ότι θα είμαστε μέσα στο σχεδιασμό των αρχικών πλάνων μας», προσθέτει ο κ. Κώστας Βαλκάνας, διευθυντής πωλήσεων της Αθηναίικής Ζυθοποιίας.

Αναφορικά με τη συμβολή του τουρισμού τόσο στην ανάπτυξη της εν λόγω αγοράς όσο και στη διεθνοποίηση της φήμης των προϊόντων της, ο κ. Βρέττας σχολιάζει ότι «το success story θα ήταν η όποια αύξηση να αντικατοπτριστεί στην αύξηση των εξαγωγικών δραστηριοτήτων του κλάδου».


Η ώριμη αγορά που θέλει να «επανασυσταθεί»
Τα περίπου 113,9 εκατ. ευρώ ετήσιου τζίρου της εγχώριας αγοράς μπίρας τα μοιράζονται οι δύο μεγάλοι πολυεθνικοί όμιλοι, οι Αθηναϊκή και Ολυμπιακή Ζυθοποιία, οι δύο μεγάλες ελληνικές, η Ελληνική Ζυθοποιία Αταλάντης (ΕΖΑ) και η Ζυθοποιία Μακεδονίας-Θράκης, καθώς και οι περίπου 45-50 διάσπαρτες ανά την Ελλάδα μικροζυθοποιίες, που αποκτούν τα τελευταία χρόνια πιστούς φίλους, λόγω της εξαιρετικής ποιότητας των προϊόντων τους. Σ’ ένα τέτοιο περιβάλλον ο ανταγωνισμός βαίνει συνεχώς αυξανόμενος. «Η αγορά της κατηγορίας στη χώρα μας είναι ώριμη, με δεκάδες επώνυμες μπίρες και ισχυρές τοπικά μικροζυθοποιίες. Αν προσθέσουμε τον ανταγωνισμό του κρασιού και του τσίπουρου, που επωφελούνται τιμολογιακά από τη χαμηλή φορολογία, το ανταγωνιστικό περιβάλλον γίνεται ακόμα εντονότερο», λέει ο κ. Μιχαλόπουλος. Στο πλαίσιό του, λοιπόν, οι ζυθοποιίες πραγματοποιούν προσφορές σε δημοφιλή προϊόντα, όπως και σε προϊόντα που λανσάρονται πρώτη φορά.

«Η στρατηγική μας βασίζεται στο λανσάρισμα προϊόντων που δημιουργούν νέες κατηγορίες στην ευρεία κατηγορία και στην υποστήριξή τους από προωθητικές ενέργειες. Προσφέρουμε άριστης ποιότητας προϊόντα στις καλύτερες δυνατές τιμές, με στόχο να συμβάλουμε στην ανάπτυξη των κατηγόριων της μπίρας και του μηλίτη», επισημαίνει ο κ. Βαλκάνας. Ειδικότερα για την αγορά του μηλίτη τονίζει ότι παρουσιάζει μια ξεκάθαρη ανοδική τάση. «Η αύξηση της αναγνωρισιμότητάς του και των μαρκών της αγοράς του, όπως και η βαθμιαία εκπαίδευση του καταναλωτή στην κατανάλωσή του, αναμένεται ότι θα δώσουν επιπλέον ώθηση στις πωλήσεις του. Το γεγονός ότι η γεύση του αποδεικνύεται ελκυστική για ευρύ μέρος των καταναλωτών, είναι ένα πολύ αισιόδοξο σήμα για την περαιτέρω ανάπτυξη του προϊόντος», εξηγεί.

Όπως, εξάλλου, επισημαίνεται γενικότερα, η γνωριμία κι η εκπαίδευση του καταναλωτικού κοινού με τις ποικιλίες, τις γεύσεις, τους πιθανούς συνδυασμούς κ.ά. των προϊόντων της κατηγορίας, πρέπει να είναι ο κοινός σκοπός και επιδίωξη όλων των ζυθοποιών, μέσω ποικίλων δραστηριοτήτων. Άλλο τόσο επιδίωξη όλων οφείλει να είναι η κινητοποίηση του ενδιαφέροντος των καταναλωτών με νέα καινοτόμα προϊόντα και υποκατηγορίες προϊόντων, ώστε να «επανασυσταθεί» η κατηγορία όχι πια ως έντονης εποχικότητας, δηλαδή των καλοκαιρινών μηνών και του Πάσχα, αλλά όλου του έτους.

Νέες τάσεις
Σύμφωνα με τον κ. Βρέττα, η τάση για προϊόντα «χωρίς» (χωρίς γλουτένη, ζάχαρη κ.ο.κ.) έχει επηρεάσει κατηγορία της μπίρας, οπότε «τα προϊόντα χωρίς ή με λιγότερο αλκοόλ έγιναν οδηγός ανάπτυξης της κατηγορίας. Η βιομηχανία εκμεταλλεύτηκε την συγκυρία σε μια κατηγορία, που φαινόταν ότι «διψούσε» για το κάτι νέο και διαφορετικό και πέτυχε. Ουσιαστικά ως νέο ξεκίνημα λογαριάζεται η αυξητική τάση στην υποκατηγορία του μηλίτη. Με το προϊόν αυτό αναθερμάνθηκε το καταναλωτικό ενδιαφέρον. Οι εταιρείες γενικότερα καταβάλουν σημαντικές προσπάθειες να «ξανασυστήσουν» τα προϊόντα τους στο κοινό».

Κατά τον κ. Βαλκάνα «η αγορά της μπίρας παρουσιάζει όλο και μεγαλύτερο ενδιαφέρον, καθώς ο καταναλωτής έχει πληθώρα επιλογών για κάθε περίσταση κατανάλωσης. Μια σχετικά νέα τάση, που βαίνει αυξητική, είναι η προτίμηση low & no alcohol προϊόντων, απόρροια της προόδου μύησης του κοινού στην υπεύθυνη κατανάλωση του αλκοόλ και στον πιο υγιεινό τρόπο ζωής. Επιπλέον διαπιστώνεται μια αυξανόμενη τάση προς πιο «craft» προτάσεις, είτε από τους μικροζυθοποιούς είτε από τους κυρίαρχους της αγοράς, κάτι που συναντάται στις περισσότερες δυτικές αγορές, ενώ μεγάλη ζήτηση εξακολουθεί να έχει η βαρελίσια μπίρα –μία σταθερή αξία της «κρύας αγοράς», η οποία διατίθεται σε όλο και περισσότερα σημεία πώλησης και σε μεγαλύτερη ποικιλία μαρκών».

Παρά το γεγονός ότι η οικονομική κρίση ενίσχυσε πολύ τη «ζεστή αγορά» της οικιακής κατανάλωσης, η «κρύα αγορά» του προϊόντος διατηρεί το προβάδισμα. Πάντως, είναι φανερό ότι η υψηλή προτίμηση των φίλων της μπίρας για το σούπερ μάρκετ έναντι του ψιλικατζίδικου, του περιπτέρου και του μίνι μάρκετ σχετίζεται με το εύρος της ποικιλίας μαρκών και ειδών μπίρας που διαθέτει, αλλά και των προσφορών σε αυτές. Στοιχεία της IRI δείχνουν ότι η αξία πωλήσεων μπίρας στα καταστήματα έως 400τμ πέρυσι σημείωσε πτώση κατά 1,20% ενώ στα σούπερ μάρκετ 400-1.000τμ αυξήθηκε κατά 18,3% και στα άνω των 2.500τμ εκτοξεύθηκε στο 28,7%.


Κλίμα επικοινωνιακού πολέμου…
Το κλίμα του κλαδικού ανταγωνισμού είναι ως γνωστόν πολεμικό, καταλαμβάνοντας όλα τα πεδία της αντιπαράθεσης ,έως και το δικαστικό.

Μια τελευταία μάχη στο πεδίο της επικοινωνίας δίνεται από την Ελληνική Ζυθοποιία Αταλάντης, μέσω της νέας καμπάνιάς της που, με σλόγκαν «Διεκδικούμε χώρο για την Ελλάδα», επικεντρώνεται στην προώθηση της ελληνικής ζυθοποιίας. Όπως τονίζει, μεταξύ άλλων, ο κ. Αθανάσιος Συριανός, διευθύνων σύμβουλος της ΕΖΑ, η καμπάνια «αποτελεί το έναυσμα να διεκδικήσουμε ίσες ευκαιρίες και ισότιμη αντιμετώπιση για όλους τους μικρούς και μεσαίους επιχειρηματίες της ελληνικής αγοράς ζυθοποιίας. Χώρος υπάρχει για όλους και πρέπει να υπάρχει για όλους. Στόχος μας ως εταιρεία και ιδρυτικό μέλος του κινήματος «Ελλα-δικά Μας» είναι η ενίσχυση της εγχώριας μικρής και μεσαίας επιχειρηματικότητας, καθώς και η δημιουργία μίας αγοράς δίκαιου και υγιούς ανταγωνισμού».

Στο facebook και στο youtube κυκλοφόρησαν, μάλιστα, σατιρικά βίντεο της ΕΖΑ, στοχοποιώντας το ένα τη μπίρα Mythos, που «αποκαλύπτεται» εντέλει παραγόμενη από εταιρεία δανέζικων συμφερόντων σε φιλάθλους που αναζητούσαν ελληνική μπίρα, και το άλλο τη μπίρα ΑΛΦΑ, που κατηγορείται ότι, ενώ εμφανίζεται επικοινωνιακά ως ελληνική, η εταιρεία που την παράγει είναι ολλανδικών συμφερόντων.

«Κάποιοι καταναλώνουν την ενέργειά τους, με το να ασχολούνται συνέχεια μαζί μας, με σκοπό τη δημιουργία εντυπώσεων. Αντί να ασχοληθούν με τον Έλληνα καταναλωτή και τις ανάγκες του, προσπαθούν να χτίσουν την εικόνα τους μέσα από μια αρνητική καμπάνια εις βάρος μας», απάντησε ο διευθύνων σύμβουλος της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας, συμπληρώνοντας: «Την ελληνική της ψυχή η Αθηναϊκή Ζυθοποιία δεν την έχασε ποτέ. Η ελληνικότητα έχει πολλές παραμέτρους. Κάποιοι πίσω από κραυγές περί ελληνικότητας κρύβουν άλλα πράγματα. Όποιος, όμως, θέλει να συζητήσουμε στα σοβαρά περί ελληνικότητας, είμαστε ανοιχτοί, αλλά αυτό πρέπει να γίνει με στοιχεία…».

Η Αθηναϊκή Ζυθοποία, όπως εξήγησε ο κ. Δανιηλίδης, στηρίζει έμπρακτα την ελληνική οικονομία, πράγμα που αποδεικνύει το Πρόγραμμα Συμβολαιακής Καλλιέργειας Κριθαριού, το οποίο συμπληρώνει φέτος την πρώτη δεκαετία εφαρμογής του, «επισφραγίζοντας μια επιτυχή πορεία που αποδίδει σημαντικούς καρπούς για την ελληνική οικονομία, τον πρωτογενή τομέα και τις τοπικές κοινωνίες».

…και δικαστικών αντιδικιών
Στο μεταξύ, μαίνεται στο δικαστικό μέτωπο η διαμάχη μεταξύ Αθηναϊκής Ζυθοποιίας και Ζυθοποιίας Μακεδονίας-Θράκης (ΖΜΘ). Η δεύτερη έχει προσφύγει στα ολλανδικά δικαστήρια, διεκδικώντας αποζημίωση 100 εκατ. ευρώ για την αντιανταγωνιστική συμπεριφορά της πρώτης, η οποία, άλλωστε, ήταν η αιτία για την επιβολή προστίμου στην Αθηναϊκή Ζυθοποιία από την Επιτροπή Ανταγωνισμού. «Σεβόμαστε απόλυτα την απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Ωστόσο, έχουμε το δικαίωμα να διαφωνούμε. Πιστεύουμε ότι θα αποδείξουμε ότι η αγορά μπίρας ήταν και παραμένει ανοικτή. Ελπίζουμε ότι κάποια στιγμή θα γίνει μια αγορά, στην οποία όλοι οι «παίκτες» θα σκέφτονται την προστιθέμενη αξία και το πώς θα αυξάνουν την κατά κεφαλήν κατανάλωση του προϊόντος στην Ελλάδα», σχολίασε ο κ. Δανιηλίδης.

Την ίδια στιγμή, το ολλανδικό δικαστήριο, αν και αποφάνθηκε πρόσφατα δικαιοδοτική αναρμοδιότητα να κρίνει επί των αξιώσεων ΖΜΘ, αποδέχθηκε τη δικαιοδοσία του σε ό,τι αφορά την προσφυγή της κατά της Heineken NV, οπότε το Εμπορικό Δικαστήριο του Άμστερνταμ προχωρά στην εκδίκαση της αγωγής της ελληνικής ζυθοποιίας κατά του πολυεθνικού ομίλου Heineken (μητρικής της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας).

Όπως δήλωσε ο ιδρυτής της ΖΜΘ, κ. Δημήτρης Πολιτόπουλος, «αναμένουμε την ταχεία απόδοση της δικαιοσύνης στο Άμστερνταμ, ώστε να λάβουν όλοι ένα σαφές μήνυμα ότι παρόμοιες συμπεριφορές δεν έχουν θέση στην ΕΕ και ότι δεν υπάρχει ανοχή σε εμπορικές πρακτικές ασύμβατες με τους κανόνες του ανταγωνισμού». Εκ μέρους της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας σημειώνεται, πάντως, ότι «το Ολλανδικό Δικαστήριο αναφέρει ξεκάθαρα ότι η ΖΜΘ δεν προσκόμισε επαρκείς αποδείξεις για το αίτημά της…». «Δεν θέλουμε να χαλάμε την ενέργειά μας σε δικαστήρια και πολέμους χαρακωμάτων. Υπάρχει δέσμευση όλων των εργαζομένων της εταιρείας μας να μην επιτρέψουμε σε κανέναν να της ρίχνει λάσπη, χωρίς νομικές συνέπειες», σχολίασε ο κ. Δανιηλίδης.


Αναζήτηση «έξυπνων» μηχανισμών πώλησης
Σχετικά με τις διαμάχες των επιχειρήσεων του κλάδου, ο κ. Βρέττας διαπιστώνει: «Σε ένα έντονα ανταγωνιστικό περιβάλλον, η κάθε εταιρεία χρησιμοποιεί τα όποια πλεονεκτήματα θεωρεί πως έχει, βάσει του στρατηγικού σχεδιασμού της». Πέραν αυτού το μίγμα οικονομικών συνθηκών και έντονου ανταγωνισμού, όπως λέει, ωθεί στην αναζήτηση του βέλτιστου μηχανισμού αύξησης των πωλήσεων, με κυρίαρχες τάσεις τη μείωση της τιμής και τις προωθητικές συσκευασίες. «Αναμφισβήτητα οι σχετικές τάσεις θα εξακολουθήσουν να καθοδηγούν τις πωλήσεις, με ζητούμενο πλέον την επινόηση «έξυπνων» και διαφοροποιημένων μηχανισμών, που θα αποβαίνουν προς όφελος των καταναλωτών», κατέληξε.

Η εγχώρια κατανάλωση
Στην Ελλάδα η ετήσια κατά κεφαλήν κατανάλωση μπίρας, επηρεασμένη ασφαλώς από την εποχικότητα του προϊόντος, είναι 36 λίτρα, υπολειπόμενη σαφώς του επιπέδου κατανάλωσης άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Σύμφωνα με στοιχεία του Beer Statistics 2017 (The Brewers of Europe) το σχετικό πρωτείο στην Ευρώπη ανήκει στη Τσεχία με 143 λίτρα ετησίως και ακολουθούν η Γερμανία με 104, η Ρουμανία με 80, η Βουλγαρία με 76, η Κύπρος με 55 λίτρα, η Πορτογαλία με 47 και η Ισπανία με 46 λίτρα.

Η συνολική εγχώρια κατανάλωση της «ζεστής αγοράς» μπίρας, σύμφωνα με την IRI, διαμορφώθηκε πέρυσι σε όγκο στα 53.094 χιλιόλιτρα, αυξημένη σε σχέση με το 2016 κατά 2,8%, ενώ σε αξία αυξήθηκε κατά 6,3% ως προς το 2016, φτάνοντας τα 113,9 εκατ. ευρώ. Η αύξηση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης δημιούργησε πιέσεις, αλλά το γεγονός ότι η μπίρα εξακολουθεί να είναι μια φθηνή επιλογή για τον καταναλωτή, εξισορροπεί την κατάσταση, λένε οι εκπρόσωποι του κλάδου.

Ζωηρή επενδυτική κινητικότητα
Η εξαγορά του υπόλοιπου 49% των μετοχών της Oλυμπιακής Zυθοποιΐας από τον όμιλο της Carlsberg (το 2014 αυτός απέκτησε το 51% της Oλυμπιακής Zυθοποιΐας) επιβεβαιώνει ότι και πάλι η μερίδα του λέοντος της εγχώριας αγοράς μπίρας ανήκει στους πολυεθνικούς κολοσσούς, τους ομίλους Heineken (Aθηναϊκή Zυθοποιΐα) και Carlsberg (Oλυμπιακή Zυθοποιΐα). Ωστόσο, η πίεση στους δύο μεγάλους είναι έντονη, καθώς η ανοδική τάση του μεριδίου των ελληνικών ζυθοποιιών, με πρωτεργάτες τις EZA και ΖΜΘ, είναι συνεχής, αν και αθροιστικά το μερίδιό τους κυμαίνεται στο ένα πέμπτο της συνολικής αγοράς.

Στο πλαίσιο αυτό, οι επενδύσεις αποτελούν προτεραιότητα των ηγετικών εταιρειών στον εγχώριο ανταγωνισμό. Ειδικότερα επενδυτικό πρόγραμμα 45 εκατ. ευρώ υλοποιεί έως το 2019 η Oλυμπιακή Zυθοποιΐα (παράγει εγχωρίως τις Mythos, Mythos Radler, FIX Hellas, FIX Dark, FIX ‘Ανευ, Kaiser και Henninger, ενώ εισάγει και διανέμει τη δανέζικη Carlsberg, τη μεξικάνικη Corona Extra, τις ιρλανδικές Guinness και Kilkenny, τη βέλγικη Grimbergen, τη βαυαρική weissbier Schneider Weisse, τον ιρλανδικό μηλίτη Magners και τον ανθρακούχο μηλίτη Somersby), αποβλέποντας στην επέκτασή της στην αγορά της νοτιοανατολικής Ευρώπης. Από την πλευρά της η Aθηναϊκή Zυθοποιΐα (παράγει στην Ελλάδα τα προϊόντα Amstel, AmstelPils, AmstelDark, Amstel Radler, AmstelFree, Heineken, Heineken Light, Άλφα, Άλφα Strong, Άλφα Weiss, Fischer, ΒΙΟΣ 5, ΜΑΜΟΣ, Buckler από 100% ελληνικό κριθάρι, ενώ εισάγει και διανέμει τις Affligem, Sol, Mc Farland, Erdinger, Murphy’s, Duvel, Chimay και το μηλίτη Strongbow), στο πλαίσιο του επενδυτικού της προγράμματος 2017- 2019, διαθέτει κονδύλιο ύψους 61 εκατ. ευρώ. Σύμφωνα με τις δηλώσεις του διευθύνοντος συμβούλου της, ακόμη και την περίοδο της κρίσης, μεταξύ 2009 και 2017, η εταιρεία επένδυσε περί τα 142 εκατ. ευρώ μολονότι η κερδοφορία της υπέστη πολύ σοβαρό πλήγμα. Η EZA, επίσης, υλοποιεί επενδύσεις 10 εκατ. ευρώ σε νέα γραμμή παραγωγής, αποβλέποντας στην ενίσχυση των εξαγωγών της –παράγει τις μπίρες εζα (Premium Pilsener και Fine Lager), Pils Hellas, Blue Island, Odyssey (Red και White), ενώ εισάγει τις Arcobräu, Gulden Draak. Έντονη εξαγωγική δραστηριότητα αναπτύσσει η ZMΘ, που παράγει και διακινεί τις μπίρες Βεργίνα Lager, Βεργίνα Weiss, Βεργίνα Red και Βεργίνα Πορφύρα.

Ο κλάδος διαθέτει μια αξιόλογη και διευρυνόμενη ομάδα μικροζυθοποιών, που διαθέτουν τα προϊόντα τους και από τα ράφια των περισσότερων σούπερ μάρκετ, ενώ ορισμένες μικροζυθοποιίες πραγματοποιούν και εξαγωγές. Από την Πάρο, την Πάτρα και την Εύβοια μέχρι την Κρήτη, τη Σαντορίνη, την Τήνο, τη Χίο, την Κέρκυρα και τη Ρόδο οι τοπικές μικροζυθοποιίες πληθύνονται, δημιουργώντας προϊόντα υψηλής ποιότητας. Ξεχωρίζουν οι ΒΑΠ Π. Κούγιος, Έλιξη Ελληνική Ζυθοποιία, Ζυθοποιία Πλάστιγγα, Ζυθοποιία Σαντορίνης Ζυθοποιία Χίου, Κρητική Ζυθοποιία, Μικροζυθοποιία Κυκλάδων, Μικροζυθοποιία Μυκόνου, Μικροζυθοποιία Septem, Μικροζυθοποιία Σερρών και Β. Ελλάδος, Μικροζυθοποιία Πάρου, Ε. Παπαδημητρίου ΑΕ-Ελληνική Ζυθοποιία Ρόδου, Ζυθοποιία Θεσσαλίας Στίλβη, Volkan, Θεσσαλική Ζυθοποιία κ.ά.

Promo-σπιράλ του τρόμου

Tα στοιχεία της Nielsen για το τι πραγματικά συνέβη το 2017 στην ευρωπαϊκή αγορά είναι αποκαλυπτικά. Η Ελλάδα παρουσιάζεται ως η μόνη χώρα του δείγματος η οποία παρέμεινε εγκλωβισμένη στο «σπιράλ του τρόμου των προωθητικών ενεργειών» (The threat of promo spiral), όπως το ονομάζει η Nielsen. Υγιή ανάπτυξη καταγράφουν μόνο σε τρεις χώρες, τη Λιθουανία, την Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Σε έξι εθνικές αγορές, της Ιταλίας, της Εσθονίας, της Λεττονίας, της Ολλανδίας, της Δημοκρατίας της Τσεχίας και της Πορτογαλίας οι προωθητικές ενέργειες εφαρμόζονται για την εξασφάλιση της ανάπτυξης, ενώ μόνο η Πολωνία βρίσκεται υπό πίεση, λόγω των πολιτικών προώθησης, και μόνο η Ελλάδα οδηγείται σε αδιέξοδη πορεία.

Κατά την έρευνα στην Ελλάδα η αξία των FMCG που πωλούνται υπό καθεστώς προώθησης φθάνει το 35%, όταν ο μέσος ευρωπαϊκός όρος διαμορφώνεται στο 28%. Την ίδια στιγμή στη χώρα μας ο δείκτης αποτελεσματικότητας των προωθητικών ενεργειών περιορίζεται στο ισχνό 5%, όταν ο μέσος ευρωπαϊκός όρος φθάνει το 49%!

Το κόστος των προωθητικών ενεργειών είναι το δεύτερο υψηλότερο των εμπορικών επενδύσεων, με πρώτο το κόστος των αγαθών, τρίτη τη διακίνηση, τέταρτη τη διαφήμιση και πέμπτο το R&D.

Μεγαλύτερη ευαισθησία στις τιμές
Ενδιαφέρον έχουν τα στοιχεία για το 2017, που αποτυπώνουν το πόσο ευαίσθητοι είναι οι Έλληνες καταναλωτές στις τιμές των προϊόντων, όταν επιλέγουν είδη παντοπωλείου από τα σούπερ μάρκετ. Ειδικότερα, κατά το 44% δηλώνουν ότι γνωρίζουν τις τιμές για τα περισσότερα από τα προϊόντα που αγοράζουν και ότι προσέχουν πάντα τις μεταβολές τους (49% το 2016 και το 2015). Κατά το 17% δηλώνουν ότι γνωρίζουν όλες τις τιμές των προϊόντων που αγοράζουν (19% το 2016 και το 2015), κατά το 34% ότι δεν γνωρίζουν κατ’ ανάγκη τις τιμές των προϊόντων που γενικότερα επιλέγουν, αλλά ελέγχουν τις μεταβολές τιμών (27% το 2016 και 29% το 2015), ενώ κατά το 6% λένε ότι δεν γνωρίζουν τις τιμές των προϊόντων (5% το 2016 και 3% το 2015). Τα προαναφερόμενα δείχνουν ότι οι καταναλωτές, ενώ υποβαθμίζουν μερικώς τη σημασία της τιμής ως παράμετρο της επιλογής αγοράς αγαθών, οι 6 στους 10 εξακολουθούν να επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από το κόστος των αγαθών.

Μεγαλύτερη ευαισθησία στις προσφορές
Πόσο ευαίσθητοι είναι οι καταναλωτές στις προωθητικές ενέργειες; Σύμφωνα με τα στοιχεία της Nielsen, οι Έλληνες καταναλωτές επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από τις προωθητικές ενέργειες σε ό,τι αφορά την επιλογή όχι μόνο προϊόντων, αλλά και καταστήματος που επισκέπτονται για τις καθημερινές προμήθειες των νοικοκυριών τους. Ειδικότερα, κατά το 15% δήλωσαν πέρυσι ότι επιλέγουν κατάστημα βάσει των προωθητικών προγραμμάτων που ανακοινώνουν οι επωνυμίες τους, όταν το 2008 το σχετικό ποσοστό ήταν μόλις 8%. Επίσης κατά το 28% δήλωσαν ότι αλλάζουν πολύ συχνά τα brands, λόγω της εφαρμογής προωθητικών ενεργειών (15% το 2018), κατά το 34% ότι αλλάζουν πολύ σπάνια κατάστημα, όμως, όταν ψωνίζουν, δίνουν προσοχή στις προωθητικές ενέργειες (37% το 2008), κατά το 22% ότι επιλέγουν μόνο βάσει των προσφορών, όταν επιθυμούν την αγορά ενός συγκεκριμένου σήματος (28% το 2008), ενώ για το 2% των καταναλωτών οι προσφορές συνήθως αλλάζουν τις επιλογές τους.

Οι fan της λίστας και πόσοι την αποστρέφονται
Σημειώνεται ότι οι 7 στους 10 καταναλωτές (71%), σύμφωνα με την έρευνα, προσέρχονται στις σάλες των σούπερ μάρκετ δίχως να έχουν προαποφασίσει τι ακριβώς θα αγοράσουν. Ειδικότερα κατά το 37% οι καταναλωτές δεν χρησιμοποιούν τη λίστα αγορών, άρα επιλέγουν περίπου ελεύθερα (38% το 2015), κατά το 34% τη χρησιμοποιούν, αλλά όχι δεσμευτικά, επιλέγοντας ελεύθερα από το ράφι του σούπερ μάρκετ (26% το 2015), ενώ μόνο κατά το 29% κάνουν χρήση αυστηρά τη χρήση λίστας (36% το 2015). Από τα προαναφερόμενα συμπεραίνεται ότι το καταναλωτικό κοινό αρχίζει σταδιακά να αποδεσμεύεται από τη λίστα αγορών με τις προαποφασισμένες αγορές, επιλέγοντας ελεύθερα ή σχεδόν ελεύθερα κατά το 71% των ερωτώμενων, όταν το 2015 το σχετικό ποσοστό ήταν 64%.


Ποιοι αγοράζουν, από πού και γιατί
Σε ό,τι αφορά το προφίλ του καταναλωτή που επισκέπτεται συχνότερα το σούπερ μάρκετ, σύμφωνα με τη Nielsen, είναι γυναίκα 42 ετών, που έχει οικογένεια και είναι απόφοιτη λυκείου. Ειδικότερα, όπως επισημαίνεται, κατά το 75% το καταναλωτικό κοινό που επισκέπτεται το σούπερ μάρκετ για την κάλυψη των οικογενειακών αναγκών είναι γυναικείο, σε ποσοστό 37% ηλικιών μεταξύ 35 και 49 ετών. Επίσης κατά το 61% το κοινό είναι έγγαμοι, κατά το 28% ανήκουν σε νοικοκυριά των δύο ατόμων και κατά το 58% διαθέτουν βασική μόρφωση (λυκείου).

Πώς προσεγγίζουν οι ίδιες οι αλυσίδες, όμως, τους πελάτες τους και σε ποιες επιμέρους ομάδες του κοινού δίνουν μεγαλύτερη προσοχή; Το προφίλ των πελατών της ΑΒ Βασιλόπουλος, σύμφωνα με τη Nielsen, είναι κατά το 78% γυναίκες, που ανήκουν σε νοικοκυριά των δύο μελών και έχουν επίπεδο μόρφωσης λυκείου. Ένα ακόμη χαρακτηριστικό του προφίλ των πελατών αυτής της αλυσίδας, χαρακτηριστικό της διαφοροποίησής της έναντι των ανταγωνιστών της, είναι ότι έχει σημαντική διείσδυση στις νεαρές ηλικίες καταναλωτών, αφού κατά το 17% είναι μεταξύ 18 και 24 ετών, όταν ο μέσος όρος επί του συνόλου της αγοράς σε αυτή την ηλικιακή ομάδα είναι 13%. Αντίστοιχα, στη Σκλαβενίτης η συμμετοχή των ανδρών στο μίγμα των καταναλωτών είναι υψηλότερη του μέσου όρου του συνόλου της αγοράς (25%), φθάνοντας το 32%, ενώ τα λοιπά χαρακτηριστικά των πελατών κινούνται κοντά στο βασικό προφίλ του μέσου καταναλωτή.

Το 64% των πελατών της Μασούτης είναι απόφοιτοι λυκείου (πρόκειται για υψηλό ποσοστό) και κατά το 80% γυναίκες (επίσης υψηλό ποσοστό), ενώ τα My Market κερδίζουν την προσοχή των εργένηδων, των απόφοιτων πανεπιστημίου και των μεγαλύτερων σε ηλικία καταναλωτών. Ειδικότερα το 35% των πελατών της εταιρείας δεν είναι έγγαμοι, όταν ο μέσος όρος της αγοράς είναι 27%, το 37% είναι κάτοχοι πανεπιστημιακών τίτλων, με το μέσο όρο της αγοράς στο 30%, και το 37% είναι ηλικίας μεταξύ 50 και 64 ετών. Σε ό,τι αφορά τη Lidl, φαίνεται ότι οι ανταγωνιστικές τιμές της, δεδομένου ότι πρόκειται για το μοναδικό discounter του κλάδου, κεντρίζουν την προσοχή των πολυμελών οικογενειών, οι οποίες έχουν υψηλό κόστος διαβίωσης. Έτσι κατά το 12% οι πελάτες της αλυσίδας ανήκουν σε πενταμελείς οικογένειες (ο μέσος όρος της αγοράς είναι 6%), κατά το 70% έχουν οικογένεια και κατά το 23% είναι απόφοιτοι δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Κινητικότητα
Πρέπει να σημειωθεί ότι, λόγω της διάσωσης των δομών της Μαρινόπουλος από τη Σκλαβενίτης, η Nielsen κατέγραψε ότι το 64% των καταναλωτών που επισκέφθηκαν ένα νέο σούπερ μάρκετ πέρυσι ή άλλαξαν προτίμηση καταστήματος επέλεξαν τη Σκλαβενίτης (η εταιρεία πρόσθεσε το 2017 περί τα 360 νέα καταστήματα στο πανελλήνιο πλέον δίκτυό της). Επίσης, νέα My Market επισκέφθηκε το 13% των καταναλωτών (κυρίως λόγω εξαγοράς της Αφοί Βερόπουλοι), ενώ το τρίτο κατά σειρά δίκτυο στην προτίμηση νέου καταστήματος ήταν η ΑΒ Βασιλόπουλος, καθώς το 8% των καταναλωτών, αλλάζοντας συνήθειες, επισκέφθηκε καταστήματά της (η εταιρεία, άλλωστε, δημιουργεί ετησίως περίπου 25-30 νέες εμπορικές μονάδες, εταιρικές ή franchise).

Βγαίνει στον «αέρα»: το Παρατηρητήριο Τιμών

Bάσει των τελευταίων πληροφοριών, φαίνεται πως τελικά οι τιμές που θα παρουσιάζει το Παρατηρητήριο θα ενημερώνονται σε εβδομαδιαία βάση και θα είναι οι μέσες κι όχι ανά δίκτυο, αφού θα προκύπτουν ως αποτέλεσμα επεξεργασίας των στοιχείων όλων των μεγάλων αλυσίδων.

Παράγοντες του υπουργείου αναφέρουν ότι οι εταιρείες εξέφρασαν ενστάσεις για το ενδεχόμενο οι τιμές στο Παρατηρητήριο να ανεβαίνουν ανά αλυσίδα, θυμίζοντας ότι και στο παρελθόν η σχετική μεθοδολογία προκάλεσε τριβές κι εντάσεις μεταξύ αγοράς και υπουργείου. Εξάλλου, στελέχη του κλάδου τονίζουν ότι ο ρόλος του Παρατηρητηρίου είναι να καταγράφει τα μέσα επίπεδα τιμών ανά τακτά χρονικά διαστήματα, αποτυπώνοντας την τάση της εξέλιξής τους, κι όχι να γίνεται πεδίο του ανταγωνισμού των σούπερ μάρκετ.

Η σχετική θέση φαίνεται πως έχει γίνει δεκτή από τη Γενική Γραμματεία. Στο πλαίσιο αυτό, τα στοιχεία που θα δοθούν στη δημοσιότητα στα τέλη του Ιουνίου, οπότε θα εγκαινιαστεί η νέα περίοδος της λειτουργίας του Παρατηρητηρίου Τιμών, θα παρουσιάζονται χωρίς αναφορά στα δίκτυα. Σύμφωνα με πληροφορίες, στο διάστημα των περίπου είκοσι εβδομάδων που το Παρατηρητήριο Τιμών λειτουργεί πιλοτικά, δηλαδή με πρόσβαση στα στοιχεία του μόνο των υπηρεσιών του υπουργείου, θεαματικές μεταβολές τιμών δεν παρατηρήθηκαν. Όπως χαρακτηριστικά ειπώθηκε στο σελφ σέρβις, από μήνα σε μήνα οι μεταβολές τιμών ήταν της τάξης μόλις του -0,7% έως +0,7%.

Στο μεταξύ, το Παρατηρητήριο Τιμών Καυσίμων λειτουργεί χωρίς προβλήματα παρά την ανησυχία εξαιτίας της «φωτιάς» στις διεθνείς τιμές του πετρελαίου –εννοείται ότι η βάση δεδομένων του έχει μεγάλη ζήτηση από το καταναλωτικό κοινό. Σε ό,τι αφορά το Παρατηρητήριο Διατραπεζικών χρεώσεων, το υπουργείο ήδη βρίσκεται σε επικοινωνία με την Ελληνική Ένωση Τραπεζών, προκειμένου να συζητήσει το θέμα και κυρίως να συμφωνήσει στο ποιες χρεώσεις θα «ανέβουν» στο σύστημα και ποιες κατηγορίες χρεώσεων θα οριστούν. Μόλις ολοκληρωθεί ο κύκλος διαβούλευσης, η Γενική Γραμματεία θα προχωρήσει στο διαγωνισμό επιλογής αναδόχου για την υλοποίηση του έργου. Σημειώνεται ότι η αγορά έχει θέσει πολλές φορές στο παρελθόν ζήτημα του ύψους των διατραπεζικών χρεώσεων, χαρακτηρίζοντάς τις υπερβολικά υψηλές.

Πρόσφορες και εκπτώσεις
Σε ό,τι αφορά το ζήτημα των προσφορών, των εκπτώσεων και των προωθητικών ενεργειών, η Γενική Γραμματεία απηύθυνε κατά το τελευταίο δεκαήμερο του Μαΐου προς την αγορά ένα εκτενές ερωτηματολόγιο, προκειμένου να αποτυπώσει τις θέσεις, τις απόψεις και τις όποιες ενστάσεις των εμπόρων και των παραγωγών.

Μάλιστα, στην επιστολή που συνοδεύει το ερωτηματολόγιο η Γενική Γραμματεία επισημαίνει ότι αυτό που επιζητά δεν είναι μόνο οι επίσημες απόψεις των κεντρικών φορέων της αγοράς (ΓΣΕΒΕΕ, ΕΣΕΕ, ΣΕΒ, ΕΒΕΑ κ.ά.), αλλά και οι τοποθετήσεις των μελών τους, δηλαδή των επιχειρηματιών. Ο σκοπός του υπουργείου Οικονομίας & Ανάπτυξης είναι να αναμορφώσει το πλαίσιο για τη διενέργεια προσφορών και εκπτώσεων, έχοντας προηγουμένως αποφασίσει ποια ζητήματα θα περάσούν στον υπό κατάρτιση Κώδικα Δεοντολογίας της αγοράς και ποια θα τα κυρωθούν με διατάξεις του Αγορανομικού Κώδικα.

Δήμος Βερούκας, Bazaar: Όποιος επένδυσε σε ζημιές, κατέρρευσε!

Στην έναρξη της συζήτησής μας ζητήσαμε από τον κ. Δήμο Βερούκα να σχολιάσει τις συνέπειες της πρόσφατης εξαγοράς της Προμηθευτικής από τη Μασούτης για την εξέλιξη των διαδικασιών της συγκέντρωσης του κλάδου. Όπως μας είπε, λοιπόν, «πρόκειται αναμφίβολα για ένα αξιοσημείωτο deal, το οποίο εκτιμώ ότι θα συμβάλει σημαντικά στην προσπάθεια της Μασούτης να αποκτήσει ένα δίκτυο με πανελλαδική κάλυψη. Τα τελευταία πέντε χρόνια έχουμε γίνει μάρτυρες πολύ μεγαλύτερων εξαγορών στο οργανωμένο λιανεμπόριο, στις οποίες εμπλέκονταν αλυσίδες που δεν ανήκαν στον όμιλο ΕΛΟΜΑΣ και οι οποίες ώθησαν στην αναδιάταξη βασικά τμήματα του κλάδου, αλλάζοντας πλήρως τον χάρτη του. Στο πλαίσιο αυτό, δεν θεωρώ ότι η εξαγορά της Προμηθευτικής θα αποτελέσει μείζον ζήτημα, το οποίο θα οδηγούσε ενδεχομένως τις εξελίξεις, προκαλώντας ανατροπές ή ένα ντόμινο νέων ανάλογων συμφωνιών».

Σε πλεονεκτικότερη θέση οι μεσαίοι του κλάδου

    σελφ σέρβις: Δεν θέτει, ωστόσο, σε δυσμενέστερη θέση τις μικρομεσαίες δυνάμεις του κλάδου;

Δήμος Βερούκας: Εκτιμώ ότι οι μεσαίες αλυσίδες της αγοράς έχουν την ικανότητα να προσαρμόζονται στις εκάστοτε εξελίξεις, καταφέρνοντας όχι μόνο να επιβιώνουν, αλλά και να επεκτείνονται. Ιδιαίτερα τα δύο τελευταία χρόνια έχουν επεκταθεί, κερδίζοντας μερίδια σε βάρος, μάλιστα, των ισχυρών δυνάμεων του λιανεμπορίου. Θυμίζω ότι έως τα μέσα του 2017 τα μέλη του ΕΛΟΜΑΣ είχαν καθαρά ανοδική πορεία. Βέβαια, το τελευταίο (κυλιόμενο) έτος τα δεδομένα άλλαξαν. Γίνεται μια αναδιανομή μεριδίων, η οποία οφείλεται αποκλειστικά στις συνέπειες της διάσωσης των δομών της Μαρινόπουλος. Θέλω να πω, δηλαδή, ότι οι «διαρροές» τζίρου που καταγράφονται, ενισχύουν την ΕΥΣ, όχι τις άλλες ισχυρές δυνάμεις της αγοράς, αφού κι αυτές χάνουν μερίδια και μάλιστα με ταχύτερο ρυθμό απ’ όσο οι μεσαίες. Για να γίνω πιο συγκεκριμένος, τα ποσοστά μείωσης του τζίρου το τελευταίο δωδεκάμηνο στους ισχυρούς είναι διψήφια, ενώ για τον ΕΛΟΜΑΣ είναι μονοψήφια.

    σ. σ.: Για πόσο η αγορά θα εξελίσσεται στο ρυθμό αυτών των «διαρροών» τζίρου;

Δ. Β.: Θεωρώ ότι η ΕΥΣ θα συνεχίσει να ενισχύει τα μερίδιά της μέχρι το τέλος του έτους. Μετά η αγορά θ’ αρχίσει να ισορροπεί, οπότε θα μπορέσουμε να έχουμε πιο ξεκάθαρα την καταγραφή του κλάδου σε ό,τι αφορά τα μερίδια και το γεωγραφικό αποτύπωμα της κάθε αλυσίδας.

Πιθανή πρωτοβουλία κινήσεων από την ΑΒ Βασιλόπουλος

    σ. σ.: Ποια είναι η γενικά η εκτίμησή σας για την κατανομή των μεριδίων στον κλάδο στις αρχές του 2019;

Δ. Β.: Προβλέπω μια σχέση 80/20, με τους μεγάλους να ελέγχουν το 80% και το 20% οι δυνάμεις του ΕΛΟΜΑΣ, του Αστέρα και της ΕΛΕΤΑ. Εκτιμώ ότι η σχέση αυτή δεν θα αλλάξει στο ορατό μέλλον. Η μόνη αλυσίδα, ίσως, που θα μπορούσε να ανατρέψει τα δεδομένα από τις «εντός του 80%», είναι η ΑΒ Βασιλόπουλος. Οι άλλες μεγάλες αλυσίδες είναι επικεντρωμένες στην ολοκλήρωση των πρόσφατων εξαγορών τους. Κατά συνέπεια, λοιπόν, η πρωτοβουλία των κινήσεων για το 2018, εφόσον υπάρξουν, ανήκει στην ΑΒ.

ΕΛΟΜΑΣ: Ένα smart tool kit για εργατικούς προμηθευτές

    σ. σ.: Φοβάται ο ΕΛΟΜΑΣ μια πιθανή νέα «επίθεση» εξαγοράς στο δυναμικό του;

Δ. Β.: Ο ΕΛΟΜΑΣ προσπαθεί να αναδιοργανώσει τις δομές λειτουργίας του και τη διοίκησή του, να ενισχύσει και να αναδείξει τα κοινά χαρακτηριστικά της δράσης των μελών του, καθώς και να προσελκύσει στην «ελληνική ομάδα» του τα λίγα και καλά εναπομείναντα ανεξάρτητα δίκτυα του ελληνικού λιανεμπορίου. Με νέο μοντέλο δράσης και με δυναμικότερη παρουσία στον κλάδο, αισιοδοξώ ότι θα μπορέσουμε να καλύψουμε το κενό που δημιούργησε η απώλεια της καλής μας συνεργάτιδος Προμηθευτική, μετά την εξαγορά της από τη Μασούτης.

Άγνοια οικονομικού και εμπορικού κινδύνου

    σ. σ.: Πώς διαισθάνεστε ότι αντιλαμβάνονται οι προμηθευτές τις αλλαγές που επήλθαν στον κλάδο τα τελευταία χρόνια;

Δ. Β.: Λυπούμαι που το λέω, αλλά πολλοί προμηθευτές επέδειξαν –κι όχι μόνο μία φορά– άγνοια οικονομικού κινδύνου. Μάλιστα, παρότι βίωσαν τις συνέπειες δύο μεγάλων λουκέτων στην αγορά, της Μαρινόπουλος και παλαιότερα της Ατλάντικ, όπως και την αναγκαστική εξαγορά διάσωσης της Αφοί Βερόπουλοι, συνεχίζουν να ασκούν κοντόφθαλμη εμπορική πολιτική, πριμοδοτώντας την ανάπτυξη των ισχυρών της οργανωμένης λιανικής και τη συγκέντρωση του κλάδου. Πρόκειται για άγνοια εμπορικού κινδύνου! Μόνο έτσι μπορεί να περιγραφεί το να μην καταλαβαίνουν ότι, όσο συνδράμουν στην συγκέντρωση, τόσο εκθέτουν τον εαυτό τους σε εμπορικούς εκβιασμούς και αποκλεισμούς… Με τον ΕΛΟΜΑΣ, με το κάθε μέλος του ξεχωριστά, έχουν κάθε δυνατότητα φιλικότερης πρόσβασης, στοχευμένης παρέμβασης και μεγαλύτερης αξιοποίησης των πόρων, αρκεί να κουραστούν λίγο παραπάνω στην αναλυτική δουλειά που πρέπει να κάνουν. Με λίγα λόγια, ο ΕΛΟΜΑΣ είναι το smart tool kit της αγοράς για τον εργατικό προμηθευτή. Ελπίζω και πιστεύω ότι έχουν το χρόνο ν’ αλλάξουν μυαλά κι ότι άμεσα θα αρχίσουν να στηρίζουν δυναμικότερα την πολυφωνία στον κλάδο, η οποία σε πολύ μεγάλο βαθμό βασίζεται στο δυναμικό του ΕΛΟΜΑΣ.


«Μεσαίος» δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην «αδύναμος»

    σ. σ.: Ποια είναι τα αποθέματα δυνάμεων των μελών του ΕΛΟΜΑΣ;

Δ. Β.: Τα αποθέματα είναι μεγάλα. Η δαρβίνεια θεωρία της επιβίωσης του προσαρμοστικότερου είδους έχει επιβεβαιωθεί στον κλάδο, με την εξαφάνιση πολλών μεγαλύτερων εταιρειών. Διευκρινίζω στο σημείο αυτό ότι το «μεσαίος» δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην «αδύναμος». Λαμπρό παράδειγμα είναι οι ισολογισμοί των μεσαίων και μεγάλων αλυσίδων του ΕΛΟΜΑΣ, που κατά τεκμήριο είναι οι καλύτεροι της αγοράς!

    σ. σ.: Δηλαδή, οι μικρομεσαίοι του κλάδου θα μπορούσαν ποτέ να επενδύουν σε ζημιές, προκειμένου να ενισχύσουν τα μερίδιά τους; Με ποια προοπτική;

Δ. Β.: Γιατί; Οι ισχυροί μπορούν, τάχα, να επενδύουν σε ζημιές; Μα θα χάσουν πολλά και μάλιστα πολύ περισσότερα απ’ ότι εμείς, χωρίς καν να έχουν εγγύηση για τις μελλοντικές αποδόσεις των επιλογών τους! Δείτε τι συνέβη, για παράδειγμα, σε όσες μεγάλες αλυσίδες επένδυσαν στο παρελθόν σε ζημιές. Κατέρρευσαν!

Η πολυφωνία εγγυάται την υγεία του ανταγωνισμού

    σ. σ.: Είναι κατά την άποψή σας υγιής ο ανταγωνισμός στην αγορά του κλάδου;

Δ. Β.: Δείχνει να είναι υγιής, καθότι έχουν πλέον εκλείψει οι στρεβλές στρατηγικές και οι αθέμιτες πρακτικές, που εφάρμοσαν τα τελευταία χρόνια ορισμένες αλυσίδες, στις οποίες αναφέρθηκα προηγουμένως. Οι εναπομείνασες επιχειρήσεις επιδεικνύουν μεγαλύτερη σοβαρότητα όσον αφορά στην εμπορική τους πολιτική. Εγγύηση της υγείας του ανταγωνισμού είναι το γεγονός ότι η αγορά παραμένει πολυφωνική, πράγμα που δεν επιτρέπει την εφαρμογή εναρμονισμένων πολιτικών.

Δύσχρηστη επιλογή η συγκέντρωση των ΜμΕ

    σ. σ.: Γιατί οι μικρομεσαίοι του κλάδου δεν ακολουθούν, στο δικό τους πλαίσιο, την τάση της συγκέντρωσης; Μοναδική, ίσως, περίπτωση είναι αυτή της ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός, που αναπτύσσεται και μέσω των εξαγορών…

Δ. Β.: Σημειώνω καταρχάς ότι στον κλάδο δεν γίνονται συγχωνεύσεις παρά μόνο εξαγορές. Στο δικό μας επίπεδο, δηλαδή των μεσαίων και των μικρότερων εταιρειών, δεν είναι οι εξαγορές που θα κάνουν τη διαφορά. Μια κίνηση εξαγοράς, με εμπλεκόμενες δύο μικρομεσαίες αλυσίδες, δεν αλλάζει το χάρτη του κλάδου, όπως συμβαίνει στους μεγάλους, ούτε δίνει λύση στα προβλήματα των μικρομεσαίων.

    σ. σ.: Αν ωστόσο το «G3» ή μεθαύριο το «G4» του ΕΛΟΜΑΣ λειτουργούσε ως μια δύναμη, αυτό δεν θα άλλαζε κάπως τα δεδομένα;

Δ. Β.: Αν αναφέρεστε στο σενάριο της συγχώνευσης, το βρίσκω πολύ δύσκολο να πραγματοποιηθεί, λόγω των εγγενών διαφοροποιήσεων των εταιρειών μας. Ο ΕΛΟΜΑΣ από την άλλη πλευρά, έχει αποδείξει ότι τα κοινά εργαλεία δράσης που υποστηρίζει βελτίωσαν τις αποδόσεις των μελών του. Θεωρώ, λοιπόν, πως με το επιτυχημένο co-branding που έχουμε, μπορούμε να εμφανίζουμε την επιθυμητή εμπορική συνοχή, με ουσιαστικά αποτελέσματα στο πεδίο του ανταγωνισμού, χωρίς να χάσουμε την ισχυρή τοπική ταυτότητά μας.

    σ. σ.: Εννοείτε «τοπική ταυτότητα» στην Αθήνα…;

Δ. Β.: Καταλαβαίνω πώς το σκέφτεστε, όμως θα επιμείνω, χαρακτηρίζοντας πολύ δύσχρηστη την επιλογή της συγκέντρωσης των μικρομεσαίων δυνάμεων της αγοράς κάτω από ένα και μοναδικό εμπορικό σήμα, όπως η REWE στην Γερμανία ή η CONAD στην Ιταλία. Αλλά, οφείλω να αναγνωρίσω πως στον ΕΛΟΜΑΣ έχουμε ήδη υλοποιήσει αρκετά βήματα προς την κατεύθυνση της συνοχής μας, βήματα που δεν αποκλείουν την προοπτική δυναμικότερων αποφάσεων. Όλα, ωστόσο, θέλουν το χρόνο τους. Ο αργός ρυθμός υλοποίησής τους δεν με ενοχλεί –μην είμαι απόλυτος και αφοριστικός…

    σ. σ.: Όσοι, ωστόσο, εντάχθηκαν στη Spar δείχνουν πιο τολμηροί…

Δ. Β.: Είναι πολύ νωρίς για να κριθεί το μοντέλο και η αποτελεσματικότητα της Spar Hellas. Πιστεύω ότι για το όμιλο Αστέρα ήταν μία άριστη επιλογή διεθνούς συνεργασίας, που θα υλοποιήσει τάχιστα το απαιτούμενο co-branding, με διεθνή μάλιστα αναγνωρισιμότητα. Δεδομένης της ευρείας παρουσίας του ομίλου σε τουριστικές περιοχές, όπως και των εμπειριών της διοικητικής του ομάδας, πιστεύω κι εύχομαι να πάει καλά. Άλλωστε, ο Αστέρας είναι μέλος του ΕΛΟΜΑΣ.

Είμαστε, ίσως, η καλύτερη εταιρεία του κλάδου

    σ. σ.: Πώς εξελίσσονται φέτος τα πράγματα για τη Bazaar; Τι εκτιμάτε για τις επιδόσεις της ως το τέλος του χρόνου;

Δ. Β.: Η χρονιά εκτιμούμε ότι θα κλείσει ανοδικά, με τζίρο στα 180 εκατ. ευρώ και καθαρό αποτέλεσμα στο 1,5% του κύκλου εργασιών μας. Σημειώστε ότι η Bazaar, με βάση τους βασικούς αριθμοδείκτες των ισολογισμών και βέβαια τον τζίρο της, συγκαταλέγεται στους δέκα ισχυρότερους του οργανωμένου λιανεμπορίου. Αναφέρομαι ειδικότερα στις θετικές επιδόσεις μας σχετικά με την κυκλοφοριακή ταχύτητα των αποθεμάτων, τη σχέση των υποχρεώσεων προς τον τζίρο, τα τραπεζικά δάνεια προς τον τζίρο, το χρόνο πληρωμής των προμηθευτών μας και το επίπεδο των EBITDA. Παράλληλα, μέχρι το τέλος του έτους επισπεύδουμε με μεγάλη ταχύτητα τις ανακαινίσεις των παλαιότερων καταστημάτων μας, με σκοπό να γίνουμε το πιο νεαρό και το πιο ομοιογενές δίκτυο καταστημάτων της αγοράς. Όλα αυτά είναι ο καρπός ενός εμπορικού μοντέλου που αποδίδει καλά. Συμπερασματικά, θα έλεγα ότι είμαστε από τους μεγαλύτερους του κλάδου και ίσως η καλύτερη εταιρεία από άποψη ανάγνωσης ισολογισμού κι αυτό είναι το σημαντικότερο για εμάς. Τελευταίο, αλλά όχι ασήμαντο, είναι η πλήρης οκτάωρη απασχόληση όλων, και των 1.300 εργαζόμενων-συνεργατών μας, πράγμα που δείχνει την επαγγελματική μας κουλτούρα, την αφοσίωση και την αξιοπρέπειά μας.

Οι επιδράσεις του deal: Μασούτης-Προμηθευτική

O leader της Θεσσαλονίκης, με την απόφαση επιθετικής επέκτασής του στην πρωτεύουσα, η οποία για ορισμένους ήταν «μονόδρομος», φαίνεται ότι «απαντά» στη ΕΥΣ, η οποία, μετά τη διάσωση των δομών της Μαρινόπουλος, βρέθηκε με δεκάδες καταστήματα να τον προκαλεί στην έδρα του, τη Βόρεια Ελλάδα. Βέβαια, το εγχείρημα της Μασούτης δεν είναι αντίστοιχου βεληνεκούς εκείνου της νέας Σκλαβενίτης, ωστόσο, της δίνει μια γερή «ανάσα» από τις πιέσεις που δέχεται ο τζίρος της, ο οποίος το 2017 «ψαλιδίστηκε» ήδη κατά περίπου 40 εκατ. ευρώ.

Το deal με την Προμηθευτική εξασφαλίζει στη Μασούτης 56 νέα καταστήματα στην Αθήνα και 3 στην Άνδρο, ένα κέντρο logistics στο Μαρκόπουλο Αττικής και ετήσιο τζίρο της τάξης των 117 εκατ. ευρώ, ενώ προσθέτει στο ανθρώπινο δυναμικό της 1.050 εργαζόμενους. Έτσι, ο λογαριασμός της συμφωνίας αθροίζει για τη Μασούτης ένα δίκτυο 329 καταστημάτων, ετήσιο τζίρο περί τα 878 εκατ. ευρώ (βάσει στοιχείων της 30ης Ιουνίου του 2017) και προσωπικό 7.754 εργαζομένων. Επίσης, ενισχύει το καθαρό αποτέλεσμα του βορειοελλαδικού ομίλου, δεδομένου ότι η Προμηθευτική πέτυχε κατά την τελευταία της χρήση κέρδη 668.376 ευρώ. Όσο για τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της Μασούτης, πλέον αθροίζουν ένα ποσό της τάξης των 358,02 εκατ. ευρώ, εφόσον τα 49,74 εκατ. ευρώ προέρχονται από την Προμηθευτική.

Τίμημα 35 + 5 εκατ. ευρώ
Σε ό,τι αφορά το τίμημα της εξαγοράς, παράγοντες του λιανεμπορίου το υπολογίζουν γύρω στα 40 εκατ. ευρώ (35 εκατ. ευρώ το good will της αλυσίδας και 5 εκατ. ευρώ η φορολογική επιβάρυνση), από τα οποία θα αφαιρεθεί ό,τι προκύψει, αν φυσικά προκύψει, ως αρνητική θέση της εξαγορασμένης. Από την πλευρά της η Μασούτης κρατά, ωστόσο, τα χαρτιά της κλειστά, σχετικά με το ποσό που συμφώνησε να καταβάλλει στους μετόχους της Προμηθευτικής, διευκρινίζοντας, όμως, στο σελφ σέρβις ότι η συμφωνία δεν προβλέπει και την ανταλλαγή μετοχών ει μη μόνο την καταβολή μετρητών. Αν ισχύουν, πάντως, τα προαναφερόμενα για το ύψος του τιμήματος εξαγοράς, πρόκειται για μια καλή έως πολύ καλή συμφωνία για λογαριασμό των μετόχων της εξαγορασθείσας, πράγμα που είχε αρκετά χρόνια ν’ ακουστεί στην κλαδική αγορά, εφόσον τα μεγάλα deal των τελευταίων ετών αφορούσαν μάλλον σε ανάληψη υποχρεώσεων παρά σε εξαγορές υγιών επιχειρηματικών δομών…

Με την εξαγορά της Προμηθευτικής η Μασούτης φέρεται αποφασισμένη να εφαρμόσει το στρατηγικό της πλάνο ως «παίκτης» πανελλαδικού βεληνεκούς, στο οποίο αναφερόταν τα τελευταία χρόνια η διοίκησή της, όταν μιλούσε για την είσοδό της στην αγορά της πρωτεύουσας, μέσω της εξαγοράς τοπικής αλυσίδας ετήσιου τζίρου γύρω στα 100 εκατ. ευρώ.

Ίδρυση 10 νέων σούπερ μάρκετ στην Αθήνα για αρχή
Μάλιστα, βάσει όσων δηλώνει στο σελφ σέρβις ο πρόεδρος του ομίλου, κ. Ιωάννης Μασούτης, ο σχεδιασμός της εταιρείας του προβλέπει μια σειρά νέων επενδύσεων επιπλέον των απαιτούμενων για την αναμόρφωση των 56 καταστημάτων της Προμηθευτικής κατά το πρότυπο της βορειοελλαδικής, οι οποίες θα αφορούν στην ίδρυση και λειτουργία σε αυτή τη φάση ακόμη 10 νέων σούπερ μάρκετ στην Αττική. Ήδη, άλλωστε, υπάρχει η πληροφορία ότι η Μασούτης αποσκοπεί σε μια εύλογη προοπτική χρόνου να εδραιώσει την παρουσία της στην Αττική, με ένα δίκτυο 100 σούπερ μάρκετ. Τα πλάνα της αλυσίδας περιλαμβάνουν, επίσης, τη σταδιακή επέκταση του κέντρου αποθηκών της Προμηθευτικής στην πρωτεύουσα, όπως και την οργάνωση και λειτουργία των δύο πρώτων καταστημάτων cash & carry. Είναι γνωστό, άλλωστε, ότι η Μασούτης βασίζει σε μεγάλο βαθμό την ανάπτυξή της στις πωλήσεις χονδρικής.

Αλλαγή προφίλ σε 30 μέρες
Για την ώρα οι προβλεπόμενες προσαρμογές στα καταστήματα της Προμηθευτικής, σύμφωνα με τον κ. Μασούτη, θα περιοριστούν στις ταμπέλες και τα διακριτικά σήματα της αλυσίδας, δηλαδή δεν θα επεκταθούν σε εκ βάθρων αναβαθμίσεις οργάνωσης και εξοπλισμού. Στην παρούσα φάση η Μασούτης αρκείται να περάσει άμεσα στο καταναλωτικό κοινό το «μήνυμα» της εισόδου της στην Αττική, εξασφαλίζοντας τη μεγαλύτερη δυνατή απόδοση της διαφημιστικής της καμπάνιας, που εξελίσσεται στα τηλεοπτικά κανάλια πανελλαδικής κάλυψης. Σημειώνεται ότι για την ολοκλήρωση των προαναφερόμενων προσαρμογών θα απαιτηθεί περίπου ένας μήνας.

Ενδιαφέρον έχει το σχέδιο για το μέλλον της αλυσίδας –σήμερα έχει παρουσία σε Μακεδονία, Θράκη, Ήπειρο, Θεσσαλία, Φθιώτιδα, Εύβοια και Αττική, σε τρία νησιά του Βορείου Αιγαίου (Λήμνο, Λέσβο και Χίο) και την Άνδρο– ιδιαίτερα το πώς και πότε θα προχωρήσει εκτός Αθηνών. Από την πλευρά του, πάντως, ο κ. Μασούτης, όπως δηλώνει στο σελφ σέρβις, επί του παρόντος προέχει η αναδιοργάνωση του δικτύου και, στο πλαίσιο αυτό, συντείνουν όλες οι προσπάθειες, προκειμένου να μην χαθεί χρόνος μετά το «πράσινο φως» που αναμένεται από την Επιτροπή Ανταγωνισμού για την εξαγορά.


Επιστροφή στα μεγέθη του 2016
Το εν λόγω deal, πάντως, δεν απογειώνει τα μεγέθη της βορειοελλαδίτικης αλυσίδας, καθώς πέρυσι απώλεσε το 4,9% των εσόδων της (ο τζίρος της μειώθηκε στα 761 εκατ. ευρώ από 800,5 εκατ. ευρώ το 2016), ενώ φέτος καταγράφεται και νέα πτώση τους της τάξης, μάλιστα, του 9%. Εφόσον η σχετική τάση δεν αναστραφεί, έστω μερικώς, έως το τέλος του έτους, η απώλεια τζίρου θα φτάσει τα 60 εκατ. ευρώ. Συνεπώς, με την ενσωμάτωση της Προμηθευτικής στο δίκτυό της η Μασούτης θα διαμορφώσει μεγέθη σε επίπεδο λίγο υψηλότερο του 2016. Η εταιρεία εκτιμά ότι το 2018 θα κλείσει γι’ αυτήν με τζίρο περίπου 830 εκατ. ευρώ.

Σε κάθε περίπτωση, για να φανεί η στάθμη ισορροπίας του κύκλου εργασιών της Μασούτης, πρέπει προηγουμένως αφενός η ΕΥΣ να πάρει το μερίδιο που της αναλογεί στη Βόρεια Ελλάδα, όποιο κι αν είναι αυτό, και αφετέρου η ίδια να σταθμίσει αθροιστικά τις επιδόσεις του δυναμικού της στην αγορά της Αττικής, δηλαδή των καταστημάτων της Προμηθευτικής και των 10 νέων σούπερ μάρκετ που εξάγγειλε.

Σημειώνεται ότι η εταιρεία, πέραν του εν λόγω εγχειρήματός της, συνεχίζει το επενδυτικό της πλάνο σε περιοχές όπου είναι ισχυρή. Στο πλαίσιο αυτό, αναζητά νέες θέσεις σημείων πώλησης στο χάρτη της Θεσσαλονίκης και γενικότερα της Βόρειας Ελλάδας. Ήδη στα μέσα Μαΐου εγκαινίασε ένα νέο κατάστημα στη Θάσο.

Ποιοι έχασαν από το deal της Μασούτης
Το ενδιαφέρον του για την εξαγορά της Μασούτης είχε κατά το παρελθόν εκδηλώσει ο όμιλος Delhaize πριν τη συνένωσή του με τον όμιλο Ahold –κατά πληροφορίες οι δύο πλευρές, παρά τις εκατέρωθεν διαψεύσεις, είχαν σχεδόν καταλήξει και στο τίμημα πλην, όμως, η διαπραγμάτευση της εξαγοράς δεν ευοδώθηκε. Κατά πληροφορίες, επιχείρησαν κι άλλες φορές να καταλήξουν σε συμφωνία, όμως, δίχως αποτέλεσμα. Σήμερα ο έλεγχος της Προμηθευτικής από τη Μασούτης προκαλεί πλήγμα στον ΕΛΟΜΑΣ, αφού πέραν του ότι στερεί από το δυναμικό του μια αλυσίδα, ακυρώνει τα σχέδιά του για την οργάνωση της ομάδας του «G5», όπως συνήθιζε να αναφέρει η διοίκηση του ομίλου. Στην ομάδα αυτή θα είχαν συμμετοχή πέραν των Bazaar, ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός και ΣΥΝΚΑ, η Προμηθευτική, που πλέον είναι παρελθόν για τον όμιλο αγορών, αλλά και η Market In, με την οποία οι σχετικές διαπραγματεύσεις δεν οδήγησαν φέτος σε κάποιου είδους συμφωνία. Κατά συνέπεια, οι ισχυροί πυλώνες του ΕΛΟΜΑΣ περιορίζονται σε τρεις, με ό,τι μπορεί να σημαίνει τούτο για τη δυναμική του, αν και παράγοντες του ομίλου δηλώνουν ότι ο ΕΛΟΜΑΣ συνεχίζει απτόητος τα σχέδιά του, διευκρινίζοντας, μάλιστα, ότι δεν θα υπάρξουν αναπροσαρμογές στις ετήσιες συμφωνίες με τις προμηθεύτριες εταιρείες.

Θα ακολουθήσει ντόμινο;
Το ζητούμενο πλέον, όπως σημειώνουν υψηλόβαθμοι παράγοντες του κλάδου, είναι το αν η εξαγορά της Προμηθευτικής από τη Μασούτης προκαλέσει ντόμινο εξελίξεων στη χορεία των μικρομεσαίων δυνάμεων του κλάδου, αν όχι και σε υψηλότερα επίπεδα. Όπως υποστηρίζουν, η οργανωμένη λιανική διαγράφει πλέον έναν κύκλο εξαγορών και συγχωνεύσεων, που θα κλείσει νομοτελώς, όπως σε όλες τις μεγάλες ευρωπαϊκές αγορές. Θεωρούν δε βέβαιο ότι θα επηρεάσει όλα τις βαθμίδες ισχύος του κλάδου: Τα μεγάλα δίκτυα, τα οποία θα συγκεντρωθούν σε ακόμα λιγότερα και ισχυρότερα χέρια, τους μικρομεσαίους, οι περισσότεροι εκ των οποίων θα υποχρεωθούν σε γενική ανάταξη δυνάμεων, και τους μικρούς που θα υποστούν τις μεγαλύτερες πιέσεις του ανταγωνισμού.

Η ΠΕΝΤΕ στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος
Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον εντοπίζεται τώρα αφενός στο υψηλότερο επίπεδο της αγοράς, όπου οι πιθανές κινήσεις στρατηγικής είναι μετρημένες, με το ερώτημα ποιος θα επιχειρήσει τώρα νέο «χτύπημα» στους μικρομεσαίους, και αφετέρου στην Πέντε, τη μόνη εναπομείνασα εκ των ισχυρών αλυσίδων στη ζώνη των εταιρειών του κλάδου με ετήσιο τζίρο περί τα 500 εκατ. ευρώ, με το ερώτημα κατά πόσο θα ακινητεί μετέωρη και μονάχη σε μια βαθμίδα ισχύος, όπου ως λογική διέξοδος φαντάζει μόνο η μεγέθυνση μέσω εξαγορών, ειδάλλως μένει η αποχώρηση από το παιχνίδι της αγοράς κατόπιν πωλήσεως σε ισχυρότερο «παίκτη». Ενόσω η λογική των εξελίξεων τοποθετεί την Πέντε στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, αόριστα σήματα δίνουν ευκρινώς την εντύπωση ότι, πράγματι, η ΑΒ Βασιλόπουλος ήδη διαπραγματεύεται την εξαγορά αυτής. Τονίζουμε ότι η Πέντε θεωρείται αλυσίδα-«φιλέτο», καθότι διαθέτει ένα καλά οργανωμένο δίκτυο λιανικής, υποδομές logistics, ακίνητη περιουσία μεγάλης αξίας, ενώ εμφανίζει υψηλή κερδοφορία, ισχυρά ταμειακά διαθέσιμα και μηδενικό τραπεζικό δανεισμό. Πηγές του σελφ σέρβις, προερχόμενες από τον όμιλο Πέντε, αν και επισημαίνουν ότι σε επίσημο επίπεδο δεν υφίσταται θέμα συνομιλιών με την ΑΒ Βασιλόπουλος, δεν αποκλείουν τις άτυπες και σε μεμονωμένη βάση σχετικές επαφές. Υπενθυμίζεται ότι η Πέντε είναι ένα πολυμετοχικό σήμα και ως εκ τούτου μπορεί κάποιος ή κάποιοι εκ των μετόχων της να έχουν ανοίξει πεδίο σχετικών διαβουλεύσεων, δίχως οι επαφές τους –επί του παρόντος τουλάχιστον– να ακολουθούν την τυπική διαδικασία της διαπραγμάτευσης. Από την ΑΒ Βασιλόπουλος, πάντως, δεν επιβεβαιώνονται οι σχετικές πληροφορίες. Μένει να φανεί, λοιπόν, αν θα υπάρξουν εξελίξεις, καθότι η αναβίωση του δικτύου της Μαρινόπουλος υπό την ΕΥΣ προκαλεί εντονότατες πιέσεις στον ανταγωνισμό, ο οποίος εδώ και μήνες «επιστρέφει» στην τελευταία όχι απλώς τον τζίρο που κατείχε το brand του πάλαι ποτέ leader του κλάδου, αλλά τις πωλήσεις που αξίζουν στο band με το μεγαλύτερο, όπως τεκμαίρεται, awareness του κλάδου…

Γ.Σ. ΣΕΒΤ 2018: Ελληνική βιομηχανία τροφίμων & σύγχρονες προκλήσεις

Στην εναρκτήρια ομιλία του, ο πρόεδρος του ΣΕΒΤ κ. Ευάγγελος Καλούσης, αναφέρθηκε στη σπουδαιότητα της βιομηχανίας τροφίμων και ποτών, σε ό,τι αφορά τη συμβολή της στην ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, και επικεντρώθηκε στις πρωτοβουλίες που πρέπει να αναληφθούν ώστε να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα, η εξωστρέφεια, η έρευνα και η καινοτομία, αλλά και να επιτευχθεί η προσέλκυση ξένων επενδύσεων. «Οι επιχειρήσεις του κλάδου μας αναζητούν συνεχώς νέες αγορές και επιτυγχάνουν σε αυτές, με όπλο τους την επιμονή και τα ποιοτικά προϊόντα», τόνισε ο κ. Καλούσης, σημειώνοντας επιπλέον πως «χρειαζόμαστε μια εθνική στρατηγική για την προώθηση των εξαγωγών». Ο πρόεδρος του ΣΕΒΤ αναφέρθηκε, επίσης, σε σημαντικές προκλήσεις στις οποίες πρέπει να απαντήσει ο κλάδος, όπως η γήρανση του πληθυσμού, τα περιβαλλοντικά προβλήματα, η αύξηση του πληθυσμού, η υγεία των πολιτών κλπ, καθώς και στις σχετικές πρωτοβουλίες που υλοποιεί ο Σύνδεσμος. Επιπλέον, σημείωσε πως η διασφάλιση σταθερού φορολογικού περιβάλλοντος και ταχύτερων διαδικασιών απονομής της δικαιοσύνης, η εξάλειψης της γραφειοκρατίας και, φυσικά, η ενίσχυση των επενδύσεων, είναι βασικοί παράγοντες ευημερίας και ανάπτυξης των επιχειρήσεων. Τέλος, έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην ανάγκη ενίσχυσης των ΜΜΕ, στις οποίες αντιστοιχεί το 50% του κύκλου εργασιών των επιχειρήσεων του κλάδου στην Ευρώπη.

Ο κ. Μαργαρίτης Σχοινάς, Επικεφαλής Εκπρόσωπος Τύπου Ευρωπαϊκής Επιτροπής, παρουσιάζοντας την ευρωπαϊκή διάσταση του ρόλου της βιομηχανίας τροφίμων και ποτών, υπογράμμισε μεταξύ άλλων: «δημιουργούμε ένα πλαίσιο συμφωνιών διεθνούς εμπορίου με τον Καναδά, τη Σιγκαπούρη, την Ιαπωνία, το Μεξικό και πολύ σύντομα με τη MERCOSUR, που θα κάνουν την Ευρώπη το κέντρο του παγκόσμιου εμπορίου, όχι απλώς για να δεχόμαστε προϊόντα, αλλά κυρίως για να πουλάμε προϊόντα σε νέες αγορές, αλλά και να εξάγουμε τα ευρωπαϊκά ποιοτικά, πρότυπα, τα οποία κάνουν ουσιαστικά την Ευρώπη το επίκεντρο της ποιοτικής εμπορικής δράσης στον κόσμο».

Για την πορεία της ελληνικής οικονομίας μίλησε ο κ. Παναγιώτης Τσακλόγλου, Καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Συγκεκριμένα, έδωσε την προοπτική για τη χώρα μας στα επόμενα χρόνια, και αναφερόμενος στην εμπειρία άλλων χωρών της Ε.Ε. μετά την έξοδό τους από Προγράμματα Οικονομικής Προσαρμογής είπε, πως «η εμπειρία δείχνει ότι πέτυχαν υψηλούς ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης. Όμως, το διεθνές περιβάλλον για τις χώρες αυτές -άφθονη ρευστότητα, χαμηλή τιμή πετρελαίου, ανάπτυξη σε όλες τις περιοχές του πλανήτη- ήταν πολύ πιο ευνοϊκό από αυτό που αναμένεται να αντιμετωπίσει η Ελλάδα. Η διατήρηση της δημοσιονομικής σταθερότητας σε συνδυασμό με τη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων και τον αναπροσανατολισμό των διαθέσιμων πόρων από κατανάλωση και εισαγωγές σε επενδύσεις και εξαγωγές, μπορεί να δώσει στη χώρα μας την αναγκαία ισχυρή αναπτυξιακή ώθηση».

Τέλος, ο κ. Γιωργής Κριτσωτάκις, Επικεφαλής Τμήματος Management Consulting της Accenture, παρουσίασε την επίδραση της ψηφιακής τεχνολογίας στην αγοραστική συμπεριφορά και, κατά συνέπεια, στην ελληνική βιομηχανία τροφίμων. Όπως είπε χαρακτηριστικά, αναλύοντας ερευνητικά ευρήματα, «οι νέες τεχνολογίες, η αξιοποίηση των δεδομένων, τα νέα επιχειρηματικά μοντέλα, οι διαρκώς αυξανόμενες προσδοκίες των καταναλωτών και οι αλλαγές σε δημογραφικό επίπεδο, διαμορφώνουν ένα πρωτοφανές τοπίο στην αγορά τροφίμων, σε επίπεδο παραγωγής, διανομής, επικοινωνίας αλλά και κατανάλωσης. Οι ελληνικές βιομηχανίες τροφίμων, με σαφή στρατηγικό προσανατολισμό και συνεπή βήματα, μπορούν και οφείλουν να μετασχηματιστούν ψηφιακά, μετατρέποντας την απειλή σε ευκαιρία».

Ψηφιακή πύλη για το επιχειρείν

Eπί της ουσίας αυτό που επιδιώκει το υπουργείο είναι να οργανώσει ένα e-one stop shop για όλο τον κύκλο ζωής κάθε επιχείρησης, μέσω του οποίου θα απλοποιηθούν και θα επιταχυνθούν διαδικασίες χρονοβόρες και απαρχαιωμένες που βαραίνουν τις επιχειρήσεις, ώστε να διευκολύνει τις επενδύσεις και να καταστήσει το δημόσιο τομέα σύγχρονο στην επικοινωνία του με την επιχειρηματική κοινότητα.

Πρόκειται για μια ολιστική παρέμβαση της κυβέρνησης, όπως δήλωσε στο σελφ σέρβις παράγοντας του εν λόγω υπουργείου, προσθέτοντας ότι, προκειμένου η σχετική διαδικασία να οδηγήσει στο μέγιστο δυνατό αποτέλεσμα, η γενική γραμματεία Εμπορίου, που έχει υπό την ευθύνη της το σχετικό project, θα συνεργαστεί με το Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης (αυτό έχει οριζόντια αρμοδιότητα για τα θέματα των ψηφιακών υπηρεσιών), καθώς και με τις υπηρεσίες άλλων υπουργείων που χειρίζονται ζητήματα σχετικά προς το επιχειρείν (υπ. Εργασίας, Οικονομικών, Διοικητικής Ανασυγκρότησης κ.ά.).

Το υπό διαμόρφωση portal θα ορίζει προσχεδιασμένες διαδικασίες, οι οποίες θα προβλέπουν τη χρήση ειδικών μοντέλων και θα περιορίζουν στο ελάχιστο δυνατό το χρόνο υποδοχής, διαχείρισης και εκτέλεσης κάθε αιτήματος, που θα υποβάλλεται σε υπηρεσίες του δημοσίου από τον επιχειρηματία. Μάλιστα, το εν λόγω υπουργείο έχει ζητήσει την κατάρτιση σχετικής μελέτης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για το θέμα. Κατά πληροφορίες ήδη έχει γίνει κάποια πρώτη προεργασία, η οποία θα αποτυπωθεί, άλλωστε, στους όρους της μελέτης που θα προκηρυχθεί σύντομα.

Σημειώνεται ότι σήμερα, βάσει του ν.4497/17, παρέχεται στα Επιμελητήρια η δυνατότητα να λειτουργούν Κέντρα Υποστήριξης Επιχειρήσεων. Τα εν λόγω κέντρα, λοιπόν, όταν οργανωθεί η ψηφιακή πύλη, θα υποστηρίζονται από αυτή, ώστε οι επιχειρηματίες μέσω των Επιμελητηρίων να έχουν ευκολότερη πρόσβαση σε διαδικασίες που δεν μπορούν να ψηφιοποιηθούν πλήρως.

Σημαντικές οι οικονομίες κλίμακας
Παράγοντας του υπουργείου επισήμανε στο σελφ σέρβις ότι από τη λειτουργία της ηλεκτρονικής πύλης πέραν της εξοικονόμησης χρόνου θα υπάρξει και σημαντική εξοικονόμηση πόρων, τόσο για το Δημόσιο όσο και για τις επιχειρήσεις.

Αν και επί του παρόντος είναι εξαιρετικά δύσκολο να εκτιμηθούν με ασφάλεια τα οικονομικά οφέλη από τη λειτουργία ενός τέτοιου έργου, ο συνομιλητής μας αναφέρθηκε στο παράδειγμα της Εσθονίας, η οποία παρέχει σήμερα σε ψηφιοποιημένη μορφή τις υπηρεσίες του Δημοσίου προς τους επιχειρηματίες, εξοικονομώντας ετησίως πόρους που αντιστοιχούν στο 2,3% του ΑΕΠ της χώρας! Κατ’ αντιστοιχία ένα ανάλογο έργο στην Ελλάδα θα μπορούσε να εξοικονομά ετησίως πόρους της τάξης των 4 δισ. ευρώ, τα οποία κατά ένα μέρος θα αφαιρούνται από τα κόστη λειτουργίας του Δημοσίου και κατά το υπόλοιπο από τα βάρη που συνεπάγεται για την επιχειρηματική κοινότητα η συνδιαλλαγή της με τις δημόσιες υπηρεσίες.

Υπενθυμίζεται ότι σήμερα λειτουργεί η «Υπηρεσία Μιας Στάσης» για τη σύσταση ομόρρυθμων και ετερόρρυθμων εταιρειών (κάθε μορφής). Όσο για τη σύσταση των ΕΠΕ και ΑΕ, η οποία υποστηρίζεται επίσης από την «Υπηρεσία Μιας Στάσης», καθώς και σε όλες τις άλλες περιπτώσεις που η σύσταση απαιτεί τη σύνταξη συμβολαιογραφικού εγγράφου, έχει καθοριστεί λίστα συμβολαιογράφων, οι οποίοι θα το συντάσσουν.

Νέα διαδραστική συσκευασία στο Φρέσκο Γάλα ΔΕΛΤΑ

Το νέο εικαστικό συνθέτει με δημιουργικό τρόπο τον κόσμο του φρέσκου γάλακτος ΔΕΛΤΑ, από την ελληνική φύση, τους 700 επιλεγμένους παραγωγούς και τους καθημερινούς ελέγχους. Η νέα εμφάνιση του Φρέσκου Γάλακτος ΔΕΛΤΑ συνδυάζεται με τη χρήση της νέας συσκευασίας ΔΕΛΤΑ Eco-Fresh Pack®, με ανανεωμένο σχήμα και λευκότερη εμφάνιση.

Η νέα συσκευασία παράγεται από χαρτί με πιστοποίηση κατά FSC και μπορεί να αναδιπλωθεί πλήρως, μειώνοντας έτσι τον όγκο των απορριμμάτων. Τέλος, στη νέα συσκευασία, με την τεχνολογία της επαυξημένης πραγματικότητας (Augmented Reality), η καρδιά του Φρέσκου γάλακτος ΔΕΛΤΑ ζωντανεύει, κάτι πρωτοποριακό για την ελληνική αγορά.

NaturNes Bio από τη Nestlé

Μέσα σε κενό αέρος η Nestlé έχει «κλείσει» βιολογικά μήλα, ροδάκινα βερίκοκα, μπανάνες, αχλάδια και έχει δημιουργήσει θρεπτικά γεύματα χωρίς καμία προσθήκη ζάχαρης και χωρίς συντηρητικά, διατηρώντας αναλλοίωτες τις θρεπτικές ιδιότητές τους.

Στην ίδια σειρά, το βιολογικό γεύμα λαχανικών με 100% βιολογικό αρακά, μπρόκολο και κολοκυθάκι, είναι ιδανικό για την πρώτη επαφή με τα λαχανικά, αλλά και ως συμπλήρωμα ή σε συνδυασμό με άλλα γεύματα. Για τα παιδάκια από 6 μηνών και πάνω, τα βιολογικά βρεφικά γεύματα φέρνουν δύο ακόμα συνδυασμούς: ζυμαρικά (κους κους) με κοτόπουλο και ζυμαρικά με σάλτσα κρέατος.

Επίσης, τα βιολογικά βρεφικά δημητριακά της Nestlé είναι φτιαγμένα από 100% βιολογικά δημητριακά (σιτάρι και βρώμη), από επιλεγμένες καλλιέργειες, χωρίς συντηρητικά και χρωστικές, ενώ διαλύονται εύκολα, δημιουργώντας μια κρέμα, σε τρεις ξεχωριστές γεύσεις.