Μήνας: Σεπτέμβριος 2013

Κατά γενική ομολογία, τα έσοδα του οργανωμένου λιανεμπορίου στις τουριστικές περιοχές της χώρας ήταν αυξημένα κατά 1% με 2%, όταν πριν την έλευση των ξένων τουριστών κατέγραφαν απώλειες 3% με 4%, έναντι του αντίστοιχου περυσινού διαστήματος. Θετική επίδραση καταγράφηκε και στην οργανωμένη χονδρική, τα cash & carry, όπου όμως η ζήτηση δεν ήταν ανάλογα αυξημένη. Τα all inclusive ξενοδοχεία, τα οποία κέρδισαν φέτος μεγάλο κομμάτι της τουριστικής πίτας, περιόρισαν την κίνηση στη μαζική εστίαση, όπως και τις αγορές από τα σούπερ και μίνι μάρκετ των παραθεριστικών κέντρων.

Τα καταστήματα χονδρικής φαίνεται ότι είδαν τους τζίρους τους να ισορροπούν στα περυσινά επίπεδα. Δεδομένων, όμως, των δυσμενών συνθηκών γενικότερα στο εμπόριο της χώρας, πρόκειται για μια θετική εξέλιξη, σε μια αγορά που από τη μια πλευρά προσπαθεί να κερδίσει τον χαμένο τζίρο του κλασικού χονδρεμπορίου και από την άλλη χάνει δυνάμεις, λόγω συρρίκνωσης της εστίασης, όπως άλλωστε και των παντοπωλών, οι οποίοι κατεβάζουν ρολά ο ένας μετά τον άλλο, αποστερώντας τζίρο από τις χονδρεμπορικές επιχειρήσεις.

Ποσότητα, όχι ποιότητα
Πάντως, χονδρεμπόριο και λιανεμπόριο διασώθηκαν φέτος το καλοκαίρι από τον όγκο, την ποσότητα των τουριστών, όχι από την ποιότητά τους. Η οικονομική κρίση που έχει χτυπήσει το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, περιόρισε τις αγορές των επισκεπτών όχι μόνο των Ελλήνων, αλλά και των Ευρωπαίων, γεγονός που φάνηκε στις αποδείξεις των σούπερ μάρκετ, οι οποίες σε μέσο επίπεδο ήταν μικρότερης αξίας σε σύγκριση με προηγούμενα χρόνια.

Πολύ καλή εικόνα εμφάνισαν όσα σούπερ μάρκετ εδρεύουν στα πέριξ της Αττικής. Οι Έλληνες τουρίστες στην πλειονότητά τους «μαζεύτηκαν» στα εξοχικά, φιλοξενώντας σε πολλές περιπτώσεις συγγενείς και φίλους, με αποτέλεσμα περιοχές όπως το Μαρκόπουλο, η Νέα Μάκρη, το Σούνιο, η Βούλα, η Βουλιαγμένη και ο Μαραθώνας να «βουλιάξουν» από κόσμο, ο οποίος μάλιστα, περιορίζοντας τις εκτός παραλιών εξόδους του, κατανάλωσε περισσότερο κατ’ οίκον. Σε αυτές τις περιοχές όσες αλυσίδες έχουν παρουσία, αποκόμισαν σημαντικά οφέλη φέτος το καλοκαίρι.

Η μεγαλύτερη ζήτηση
Οι πωλήσεις σε κατηγορίες προϊόντων όπως τα τυροκομικά, τα αλλαντικά και τα νωπά (κρέας, πουλερικά, φρούτα και λαχανικά) έκαναν κυριολεκτικά θραύση, καλύπτοντας ένα μεγάλο μέρος των απωλειών των προηγουμένων μηνών. Θετικά κινήθηκαν και άλλες κατηγορίες προϊόντων, όπως τα αναψυκτικά, τα εμφιαλωμένα νερά και οι μπίρες, δεδομένου ότι ο κύριος όγκος της κατανάλωσής τους πέρασε από τα κέντρα μαζικής εστίασης στην εξοχική κατοικία. Αξιοσημείωτη ήταν, όμως, και η τόνωση του τζίρου στα προϊόντα φροντίδας σώματος και προσώπου. Όσο για τη μάχη μεταξύ επωνύμων και ιδιωτικών σημάτων, όπως ήταν αναμενόμενο πέρασε από τα καταστήματα των αστικών κέντρων στα σημεία πώλησης των τουριστικών θέρετρων, δίχως ωστόσο να αλλάζουν πολλά ως προς τη διάρθρωση των μεριδίων αγοράς τους.

Θερμός χειμώνας εν όψει
«Το στοίχημα του τουρισμού φέτος κερδήθηκε. Το οργανωμένο λιανεμπόριο φαίνεται ότι περιόρισε τις απώλειές του, από το -4% στις αρχές του καλοκαιριού στο -1% ως -2% στο 9μηνο. Αν ο απόηχος της τουριστικής αγοράς κρατήσει, οι απώλειες ίσως μειωθούν περισσότερο», αναφέρει παράγοντας του κλάδου, διαπιστώνοντας ότι «όσοι ασχολούνται με τον τουρισμό εξασφάλισαν φέτος ρευστότητα, με χρήμα που δεν ανακυκλώθηκε εσωτερικά, αλλά προήλθε από το εξωτερικό. Όλοι αυτοί οι επιχειρηματίες υπολογίζουμε ότι τον χειμώνα φέτος θα κινηθούν περισσότερο και σε ιδιωτικό και σε επαγγελματικό επίπεδο, ώστε να τονωθεί κάπως το εμπόριο που εμφανίζει σημάδια κατάπτωσης, λόγω της ύφεσης. Το θέμα είναι ν’ αρχίσει να γυρίζει στην αγορά το χρήμα που έφερε ο διεθνής τουρισμός…».

Ασφαλώς δεν υπάρχει μοντέλο υπολογισμού των μεσοπρόθεσμων οικονομικών επιδράσεων της τουριστικής κίνησης σε άλλους τομείς της οικονομίας. Ωστόσο, το πιθανότερο είναι ότι οι πρόσοδοι των επιχειρηματιών της τουριστικής Ελλάδας φέτος θα αρκέσουν να καλύψουν μάλλον υποχρεώσεις και ζημίες παρά να κινήσουν την αγορά… Πάντως, στελέχη του κλάδου ευελπιστούν, τουλάχιστον, ότι η τόνωση των εσόδων του Δημοσίου συνεπεία της τουριστικής κίνησης φέτος, αφήνει ένα, έστω μικρό, παράθυρο η επόμενη φορο-επιδρομή της κυβέρνησης να είναι μικρότερης έκτασης και έντασης εκείνης που σχεδιάστηκε στις αρχές του καλοκαιριού…

Υψηλόβαθμοι παράγοντες του κλάδου θεωρούν περίπου βέβαιο ότι η χρονιά θα κλείσει και φέτος αρνητικά για τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ. Ελπίζουν απλώς η εικόνα του δεύτερου εξαμήνου του έτους να είναι καλύτερη του πρώτου. Τα σχόλια όλων συμφωνούν ότι, εξαιρέσει της τουριστικής αγοράς, όλη η υπόλοιπη βρίσκεται σε μαύρο χάλι κι ότι οι αναμενόμενες πιέσεις στο καταναλωτικό εισόδημα από το φθινόπωρο θα φέρουν περισσότερους επιχειρηματίες σε απόγνωση.

Νέος γύρος εξαγορών;
Το κρίσιμο ερώτημα που τίθεται όλο πιο έντονα είναι «πόσοι και ποιοι θα αντέξουν στην όλο και βαθύτερη ύφεση;». Άλλωστε, μια καλή τρίμηνη τουριστική περίοδος μόνο «ανάσες» υπόσχεται, όχι διάσωση. Άλλωστε, η κατάσταση της ζήτησης επιδεινώνεται, ενώ το πρόβλημα της ρευστότητας και της αδυναμίας των τραπεζών να την ενισχύσουν παραμένει και, όπως φαίνεται, θα εξακολουθήσει να ταλανίζει τον εμπορικό κόσμο στο ορατό μέλλον, υπονομεύοντάς τον περαιτέρω.

Η αγορά του κλάδου αναμένει και νέες επιθετικές κινήσεις εκ μέρους των ισχυρών, ανάλογων εκείνων της εξαγοράς καταστημάτων των αλυσίδων Δούκας και Μπαλάσκας από την Σκλαβενίτης, όπως και της εξαγοράς του δικτύου Ζαζόπουλος από την ΑΒ Βασιλόπουλος. Κατά πληροφορίες, σχετικά με τα καταστήματα της Δούκας, η Σκλαβενίτης απλώς πλειοδότησε, καθώς τα διεκδίκησε και η ΑΒ Βασιλόπουλος. Οι εξελίξεις συμπαρασύρουν ως φαίνεται και την Αρβανιτίδης, που όπως αναφέρουν πηγές του σελφ σέρβις, ήδη έχει βρεθεί το στόχαστρο των ενδιαφερόντων της Μασούτης. Η εμπλοκή της στο σκάνδαλο με τη διακίνηση προϊόντων μαϊμού, δύο φορές μάλιστα τους τελευταίους μήνες, είναι πολύ πιθανό να καθιστά ευκολότερη μια συμφωνία της εταιρείας με αλυσίδα του ανταγωνισμού για την πώλησή της.

Από την πλευρά της η Μασούτης, που κυριαρχεί στη Βόρειο Ελλάδα, δεν έχει κρύψει τις βλέψεις της για επέκταση προς τον νότο. Μια πληθωρική εξαγορά δικτύου, όπως της Αρβανιτίδης, το λιγότερο θα της εξασφάλιζε ανάπτυξη. Κυρίως θα τροφοδοτούσε στρατηγικές φιλοδοξίες για την «κατάκτηση» της Κεντρικής και Νότιας Ελλάδας…