Oι εργασίες ξεκίνησαν σε κοινό χώρο με το συνέδριο E-Commerce, παρουσία άνω των 550 συνέδρων («ΘΕΑΤΡΟΝ» Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» Αίθουσα «Αντιγόνη»), με την ομιλία του κεντρικού εισηγητή, Lord Stuart Rose. Αξιοποιώντας την εμπειρία του από τη θέση του CEO στη μεγαλύτερη pure online επιχείρηση λιανεμπορίου ειδών σούπερ μάρκετ, την οποία κατέχει από το 2013, αλλά και του CEO σε κολοσσούς του κλάδου, σε μια πορεία 40 ετών, παρουσίασε τους βασικούς κανόνες που πρέπει να ακολουθήσει μια επιχείρηση, ώστε να απαντήσει με επιτυχία στις προκλήσεις του παγκόσμιου λιανεμπορίου.
Προσαρμογή στις νέες τάσεις, με οδηγό την τεχνολογία
Στην εισήγησή του με τίτλο «Evolve or Die», ο Lord Rose αναφέρθηκε στην ταχύτητα με την οποία αλλάζουν τα δεδομένα στην αγορά, γεγονός που δυσχεραίνει την επιβίωση όσων επιχειρήσεων δεν προετοιμάζονται εγκαίρως για τις αλλαγές. Χρησιμοποιώντας την πολυετή εμπειρία του, και κυρίως τη γνώση που αποκόμισε κατά τη θητεία του στη M&S, επεσήμανε ότι για να μεγαλουργήσει μια επιχείρηση και να παραμείνει σημαντική στο πέρασμα του χρόνου, πρέπει η ηγεσία της να γνωρίζει ανά πάσα στιγμή τι θέλει ο πελάτης. «Κάποτε λέγαμε πως ο καταναλωτής είναι βασιλιάς. Σήμερα, λέμε πως είναι ο κύριος του σύμπαντος», είπε χαρακτηριστικά. «Έχει τη δυνατότητα να βρει ό,τι θέλει, όπου το θέλει, στην τιμή που είναι διατεθειμένος να πληρώσει. Βασικός καταλύτης συνολικά των ταχύτατων αλλαγών που αφορούν στην αγοραστική συμπεριφορά είναι η τεχνολογία και ειδικότερα οι εξελίξεις σε τομείς όπως η κινητή τηλεφωνία, το e-commerce, το omni channel, οι υπηρεσίες click & collect, κλπ. Η ισχύς της τεχνολογίας και του ψηφιακού περιβάλλοντος αποδεικνύεται και από την ισχυροποίηση των pure online λιανεμπόρων (Zalando, Amazon, Alibaba, ASOS, Tencent κ.ά), αλλά και από την αποτυχία σημαντικών παραδοσιακών επιχειρήσεων λιανεμπορίου, που αγνόησαν τα σημάδια της αλλαγής. Δείτε τι συνέβη σε λιανεμπορικές αλυσίδες, όπως οι Toys R Us και Sears στις ΗΠΑ, αλλά και στην περίπτωση των Poundland, House of Fraser και Debenhams στο Ηνωμένο Βασίλειο… Μόνο κατά την προηγούμενη χρονιά έκλεισαν στη χώρα 2.400 καταστήματα, ενώ στις ΗΠΑ, τη διετία 2017-2018, «χάθηκαν» περίπου 2,5 εκατ. τμ χώρων πώλησης», τόνισε ο ομιλητής.
Οι ριζικές αλλαγές, σημείωσε ο Lord Rose, χαρακτηρίζουν γενικότερα την εποχή μας και αφορούν σε όλους τους τομείς, πολιτικό, κοινωνικό και οικονομικό. «Η εκλογή Τραμπ, οι εξελίξεις στη Γαλλία, το Brexit, η ενδυνάμωση της Δεξιάς, η δυσαρέσκεια της Αριστεράς για τον τρόπο διαχείρισης των προβλημάτων εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η διεύρυνση των ανισοτήτων και η μεγέθυνση του χάσματος μεταξύ πλουσίων-φτωχών, η άνιση ανάπτυξη των οικονομιών, η αύξηση του αριθμού των οικονομικών μεταναστών και η εξασθένηση της εμπιστοσύνης στους θεσμούς, αποτελούν ορισμένες μόνο από τις προκλήσεις της εποχής», επεσήμανε και πρότεινε στα ηγετικά στελέχη του κλάδου να αντιμετωπίσουν σε αυτό το περιβάλλον την πρόοδο της τεχνολογίας και την επέκταση της ψηφιοποίησης (digitization) όχι ως απειλή, αλλά ως ευκαιρία ανάπτυξης.
Συγκεκριμένα, αναφέρθηκε στον έντονο ανταγωνισμό, το αυξανόμενο κόστος εξυπηρέτησης των πελατών, την αδυναμία αύξησης των τιμών, κυρίως στα επώνυμα και τα commodity προϊόντα, τη μείωση των περιθωρίων κέρδους και της κερδοφορίας και τη μετατόπιση των καταναλωτών σε νέα κανάλια αγορών, που θα πρέπει να κινητοποιούν τις επιχειρήσεις στην κατεύθυνση της προσφοράς όχι απλώς προϊόντων, αλλά εμπειριών, που απευθύνονται σε κάθε έναν πελάτη ξεχωριστά (personalization), με ταχύτητα και αμεσότητα. Όπως τόνισε ο Lord Rose, «οι έρευνες καταγράφουν ποσοστό 50% των πελατών που παραπονούνται για την ταχύτητα εξυπηρέτησης στα παραδοσιακά καταστήματα. Κατά το ίδιο ποσοστό ζητούν προϊόντα και υπηρεσίες που απευθύνονται προσωπικά σε αυτούς, ενώ κατά 80% δηλώνουν εμμέσως πως δεν είναι «πιστοί» σε κάποιο brand, αφού υιοθετούν ως βασικό κριτήριο επιλογής την τιμή αγοράς. Ο τρόπος με τον οποίο απάντησαν οι λιανέμποροι στις απαιτήσεις των πελατών και τις πιέσεις της αγοράς οδήγησε στον φαύλο κύκλο των προσφορών και των εκπτώσεων, τη στιγμή που οι discounters ωφελήθηκαν από τα νέα δεδομένα και τις κινήσεις του ανταγωνισμού, αυξάνοντας τα μερίδιά τους. Την ίδια εποχή αναπτύχθηκαν νέες, πρωτοποριακές επιχειρήσεις στους τομείς του convenience και του pure online λιανεμπορίου», είπε, «γεγονός που αποδεικνύει, μεταξύ άλλων, πως η σωστή στρατηγική προσέγγιση απαιτεί μελέτη και ανάλυση των σύγχρονων τάσεων, αλλά και τολμηρές αποφάσεις».
High Velocity Retail
Μιλώντας για το online λιανεμπόριο, ο Lord Rose σημείωσε πως η μάχη δίνεται πλέον στο «τελευταίο μίλι» (last mile), δηλαδή στην ταχύτητα εξυπηρέτησης της παραγγελίας. «Το υψηλό κόστος κάλυψης αυτής της ανάγκης δεν ενδιαφέρει τον πελάτη. Αν εσείς αποφασίσετε πως δεν σας συμφέρει να επωμιστείτε το σχετικό κόστος, οι πελάτες σας θα απευθυνθούν σε μια από τις πολλές εναλλακτικές λύσεις που έχουν στη διάθεσή τους. Άρα, η δική σας δουλειά είναι να επανασχεδιάσετε τη λειτουργία της επιχείρησής σας, ώστε να γίνει η online δραστηριότητά της, στην εποχή του λιανεμπορίου υψηλής ταχύτητας, επικερδής και βιώσιμη», επεσήμανε, παρουσιάζοντας στο κοινό χαρακτηριστικά παραδείγματα επιχειρήσεων που υλοποιούν με ταχύτητα αλλαγές ακόμη και στη βασική στρατηγική τους κατεύθυνση, όπως η περίπτωση της Amazon, που εισήλθε στον τομέα των φυσικών καταστημάτων με το Amazon Go, αλλά κυρίως με την εξαγορά της Whole Foods, αλλά και της Ocado, που διαθέτει την τεχνολογική της πλατφόρμα προς αξιοποίηση από άλλους λιανέμπορους, άλλοτε άμεσους ανταγωνιστές -σε διάστημα μόλις 18 μηνών, προχώρησε σε υπογραφή συμβολαίων με εταιρείες σε πολλές χώρες, όπως οι Bon Preu, Casino, ICA, Sobeys, Kroger, M&S και πρόσφατα η Coles. «Οι επιχειρήσεις με τις οποίες συνεργάζεται πλέον η Ocado αναγνώρισαν πως η αξιοποίηση των Advanced Analytics, ΑΙ, Robotics Internet of Things κ.ά. είναι η απάντηση στις σύγχρονες προκλήσεις…», δήλωσε ο ομιλητής.
Στο ερώτημα «πώς μπορούμε να μετασχηματίσουμε το παραδοσιακό λιανεμπόριο σε λιανεμπόριο υψηλής ταχύτητας», ο Lord Rose απάντησε ως εξής: «Κατά πρώτον, διαμορφώστε μια πρόταση υψηλής αξίας, η οποία θα βρίσκεται σε συμφωνία με τις απαιτήσεις του σύγχρονου πελάτη, για ευκολία στις αγορές του, εν μέρει σε τοπικά φυσικά καταστήματα, αλλά και αγοραστική εμπειρία σε κάθε σημείο επαφής μας μαζί του. Κατά δεύτερον, εμπνεύσετε τους πελάτες σας αξιοποιώντας νέες τεχνολογίες, όπως το digital signage, δίνοντάς τους πληροφορίες, για παράδειγμα, σχετικά με τη διατροφική αξία, την προέλευση και το οικολογικό προφίλ των προϊόντων που τους προτείνετε, διαμορφώνοντας χώρους που δεν θυμίζουν πλέον το κλασικό σούπερ μάρκετ, αλλά περισσότερο μια θεατρική σκηνή κλπ. Τρίτον, με δεδομένο πως είναι δύσκολο να είστε ανταγωνιστικοί μόνο στο πεδίο των τιμών, αξιοποιήστε τις διαθέσιμες πληροφορίες και λύσεις AI, ώστε να προσφέρετε στους πελάτες σας πραγματικά «έξυπνες» αγορές. Και κυρίως, μην ξεχνάτε πως το «μυστικό» της επιτυχίας δεν βρίσκεται στην τιμή πώλησης, αλλά στην αξία που προσφέρετε, δηλαδή στην καλή σχέση τιμής-ποιότητας. Σε αυτή την προσπάθεια, που έχει δυσκολίες, αναζητήστε συνεργασίες, όπως έκανε η Ocado με τη Morrisons και πρόσφατα με την M&S, καθώς και η Amazon με τη Wholefoods. Και κυρίως, πάρτε ρίσκα, ξεφύγετε από την οπτική που περιορίζεται στον δικό σας μικρόκοσμο».
Ανάπτυξη με κίνητρο όχι μόνο το κέρδος
Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε ο ομιλητής σε οικουμενικά ζητήματα, όπως το θέμα της προστασίας του περιβάλλοντος, τονίζοντας την αναγκαιότητα ύπαρξης ισορροπίας μεταξύ του στόχου της κερδοφορίας των επιχειρήσεων και της προστασίας του πολυτιμότερου αγαθού, της φύσης, αλλά και της ποιότητας ζωής των τοπικών κοινωνιών: «Ζούμε σε μια εποχή κατά την οποία οι κοινωνίες βρίσκονται υπό τρομακτική πίεση. Ο παγκόσμιος πλούτος είναι συγκεντρωμένος σε ελάχιστους -μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού όσοι κατέχουν όσα 3,5 εκατ. πολίτες-, πάνω από 40 εκατ. άνθρωποι τελούν υπό καθεστώς δουλείας, ενώ στο 1 δισ. υπολογίζονται όσοι υποσιτίζονται, τη στιγμή που οι υπέρβαροι είναι περίπου 2 εκατομμύρια. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι αμφισβητούν το παγκόσμιο μοντέλο ανάπτυξης. Οι πολίτες αναρωτιούνται για τον ρόλο της τεχνολογίας στη ζωή τους, τη χρήση των προσωπικών τους δεδομένων, τις συνέπειες της ρομποτικής, την επάρκεια των φυσικών πόρων, την απώλεια τροφίμων και για ζητήματα όπως η επιβάρυνση του περιβάλλοντος από τη χρήση πλαστικών, ένα ζήτημα που ήρθε πρόσφατα στο προσκήνιο. Μπορεί να έχουν γίνει κινήσεις προς τη σωστή κατεύθυνση, όμως δεν είναι αρκετές. Ο ρόλος του λιανεμπορίου είναι κρίσιμος σε όλα τα παραπάνω ζητήματα. Οι ηγέτες του κλάδου πρέπει να γνωρίζουν πώς σκέφτονται οι πελάτες τους και να επικοινωνούν ουσιαστικά μαζί τους, ώστε να μπορούν να τους καθοδηγούν στην υιοθέτηση σωστών πρακτικών. Θα πρέπει να αντιληφθούν και να μεταφέρουν το σχετικό μήνυμα προς τους καταναλωτές, πως η υπεύθυνη άσκηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας, στο πλαίσιο μιας βιώσιμης ανάπτυξης, μπορεί να είναι επικερδής για τις επιχειρήσεις, χωρίς να επιβαρύνει τους ίδιους τους πελάτες με επιπλέον κόστος. Σε αυτή την κατεύθυνση, πρέπει να έχουν την υποστήριξη και συμμετοχή όλων των εργαζομένων. Άλλωστε, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η προσφορά εξαιρετικών προϊόντων και υπηρεσιών, στο πλαίσιο μιας στρατηγικής αειφορίας, μπορεί να διαφοροποιήσει την επιχείρηση», τόνισε ο ομιλητής. Κλείνοντας την ομιλία του, ο Lord Rose προέτρεψε τα μέλη της ηγεσίας των επιχειρήσεων να προσαρμοστούν ταχύτατα στις αλλαγές, λέγοντας: «Σύμφωνα με τον Δαρβίνο, στον αγώνα της επιβίωσης δεν κερδίζει ο δυνατότερος, αλλά όποιος προσαρμόζεται στις αλλαγές. Άρα, για να επιβιώσετε, δράστε ανάλογα. Αλλιώς, δεν θα έχετε ελπίδα επιβίωσης».
Διάλογος για το μέλλον του λιανεμπορίου
Με τη συμμετοχή του Lord Stuart Rose, μετά την εισήγησή του, διοργανώθηκε δημόσια συζήτηση υπό το συντονισμό του κ. Θάνου Μαύρου, Partner της EY, με θέμα το μέλλον του λιανεμπορίου, και συνομιλητές τους κ. Βασίλη Σταύρου, Brand President της ΑΒ Βασιλόπουλος, Αριστοτέλη Παντελιάδη, διευθύνοντα σύμβουλο της Metro, Τέλη Θανόπουλο, πρόεδρο της Δ. Θανόπουλος, Γιώργο Κοντάκο, γενικό διευθυντή καταναλωτικών προϊόντων της L’Oreal, και Βασίλη Ανδρικόπουλο, διευθύνοντα σύμβουλο της Green Cola και αντιπρόεδρο του Caremarket.gr.
Συνοψίζοντας τους προβληματισμούς της συζήτησης, σταχυολογούμε πριν απ’ όλα την προειδοποίηση του Lord Rose ότι οι λιανέμποροι, που δυσπιστούν ακόμα σήμερα με την αναγκαιότητα της επένδυσης στις online πωλήσεις, θα αντιμετωπίσουν σημαντικά προβλήματα τα επόμενα τρία ως πέντε χρόνια, όταν, λόγω της ταχύτατης ανάπτυξης του e-grocery, οι ανταγωνιστές τους θα είναι σε θέση να προσφέρουν στους πελάτες τους υπηρεσίες, απ’ την παροχή των οποίων οι ίδιοι θα απέχουν. Στοιχημάτισε, μάλιστα, πως σε δέκα χρόνια οι online πωλήσεις θα υπερέχουν εκείνων των φυσικών καταστημάτων! Εξάλλου, αναφορικά με την άποψη ότι η υιοθέτηση βιώσιμων πρακτικών στοιχίζει και πως το κόστος τους πρέπει να επιβαρύνει τους καταναλωτές, σχολίασε πως υπεράνω του κόστους των αειφόρων στρατηγικών οι επιχειρηματίες οφείλουν να αναλογιστούν το κατά πολύ υψηλότερο κόστος της έλλειψής τους. Όπως είπε, «παρόμοιες απόψεις είχαν διατυπωθεί, όταν συζητούσαμε πρώτη φορά την ανάγκη εφαρμογής αειφόρου στρατηγικής στην M&S. Όμως, αποδείχθηκε ότι υπάρχουν εντέλει τρόποι κερδοφόρου υλοποίησής τους».
Φυσικό και ηλεκτρονικό κατάστημα
Ο κ. Σταύρου, αναπτύσσοντας τη στρατηγική της ΑΒ Βασιλόπουλος, εξήγησε ότι εδράζεται σε τρεις πυλώνες. Ο πρώτος αφορά στη συνεχή επένδυση στην ικανοποίηση των διαφορετικών αναγκών και προτιμήσεων των δημογραφικά κυρίαρχων σε μακρά προοπτική χρόνου ηλικιακών ομάδων καταναλωτών (συνταξιούχων και γεννημένων από τη δεκαετία του ’90 και ένθεν), καθώς και τη διαρκή βελτίωση των σχέσεων ευκολίας/ταχύτητας εξυπηρέτησης και ποιότητας/τιμής, με όρους εξατομικευμένου μάρκετινγκ. Ο δεύτερος, λαμβάνοντας υπόψιν την πολυκαναλική διάσταση της αγοραστικής συμπεριφοράς, προτάσσει τις συστηματικές επενδύσεις στην τεχνολογία ως συντελεστού αύξησης της εταιρικής αποδοτικότητας, αλλά και πρόγνωσης των εξελίξεων με σχετική ακρίβεια. Ο τρίτος πυλώνας αποβλέπει στην ενίσχυση της πιστότητας του κοινού στην εταιρεία μέσω των επενδύσεων στην αειφόρο ανάπτυξη και την κοινωνική συνεισφορά. Ειδικά σε ό,τι αφορά τη δραστηριότητα της ΑΒ Βασιλόπουλος στον τομέα των ηλεκτρονικών πωλήσεων, ο κ. Σταύρου, αφού αναφέρθηκε στην αυτόνομη ανάπτυξή της στο πλαίσιο του πολυεθνικού ομίλου που ανήκει, αλλά με όρους υιοθέτησης των καλών πρακτικών και εμπέδωσης της τεχνογνωσίας στο e-commerce της μητρικής της, ανακοίνωσε την έναρξη λειτουργίας εταιρικών hubs και dark store από το 2020, όπως και τον πλήρη και καινοτόμο εκσυγχρονισμό της κάρτας πιστότητας της εταιρείας.
Αναφερόμενος στα σημαντικότερα κριτήρια επιλογής καταστήματος, ο κ. Παντελιάδης είπε ότι η εγγύτητα ήταν, είναι και θα εξακολουθήσει να είναι σημαντικό κριτήριο, όπως και η διαθεσιμότητα χώρων στάθμευσης (αν και διέγνωσε το μάλλον αβαθές μέλλον ισχύος του σχετικού κριτηρίου). Εξάλλου, επισήμανε τη σημαντικότητα των προσφορών, υπογραμμίζοντας την τάση υπέρ των value for money προσφορών, ενώ τόνισε τη σημασία της εμπειρίας των αγορών αντί απλώς της εξυπηρέτησης, διαπιστώνοντας, ωστόσο, τη δυσκολία επίτευξης του επιθυμητού επιπέδου ικανοποίησης των πελατών, δεδομένου ότι τα ψώνια «έχουν γίνει αγγαρεία και οφείλουμε να τα ξανακάνουμε ενδιαφέροντα». Είπε, επίσης, ότι η ποιότητα και η ποικιλία των φρέσκων προϊόντων αποτελεί καθοριστικό κριτήριο όχι μόνο επιλογής, αλλά και διαφοροποίησης των καταστημάτων, διαπιστώνοντας ότι αυτό ακριβώς συνιστά και το ισχυρό πλεονέκτημα του φυσικού καταστήματος έναντι του ηλεκτρονικού στον ευρωπαϊκό νότο. Ως προς το e-grocery ο κ. Παντελιάδης επισήμανε ότι ανεξαρτήτως των προδιαθέσεων καθενός επιχειρηματία, τα πράγματα δείχνουν ότι «επιβάλλεται να παίξουμε πολύ καλά και σ’ αυτό το πεδίο», επισημαίνοντας αφενός ότι το e-grocery προϋποθέτει σφαιρική digital εταιρική παρουσία και μέριμνα συνδυαστικής λειτουργίας με το φυσικό κατάστημα και αφετέρου ότι ουδέποτε ο πελάτης θα γίνει αποκλειστικός χρήστης του ενός ή του άλλου καναλιού διανομής. Επίσης, διαπίστωσε ότι υπό τις υφιστάμενες συνθήκες η αποδοτικότητα του e-shop εδράζεται στις συνέργειες με το φυσικό κατάστημα.
Από την πλευρά του ο κ. Θανόπουλος υπογράμμισε την επιλογή η εταιρεία του να παραμείνει ο μικρός τοπικός, αλλά σαφώς διαφοροποιημένος εταίρος στο παιχνίδι του ανταγωνισμού, που παρακολουθεί την εξέλιξη των τάσεων της αγοράς και προσαρμόζεται, με γνώμονα πάντα τις αξίες της: την ποιότητα, την ποικιλία, τη διαφορετικότητα και την προσωποποιημένη εξυπηρέτηση. Στο πλαίσιο αυτό, εξήγησε ότι η είσοδός της στο παιχνίδι του e-grocery δεν προέκυψε ως απόφαση αμιγώς εμπορικού χαρακτήρα, αλλά ήταν έκφραση της πρόθεσής της να ανταποκρίνεται σε κάθε σύγχρονη τάση και ότι το μοντέλο του e-shop της ανακλά επακριβώς εκείνο των φυσικών καταστημάτων της. Επίσης, αναφορικά με τη σημασία των big data analytics για μια επιχείρηση του μεγέθους τής Θανόπουλος σχολίασε ότι το μεγάλο πλεονέκτημά της είναι ότι, αξιοποιώντας ένα σχετικά μικρό μέρος των big data, έχει την ευελιξία να παρακολουθεί άμεσα και καθημερινά τις εξελίξεις στην καταναλωτική συμπεριφορά, διερευνώντας τις έτσι σε βάθος.
Ανταπόκριση στα νέα αιτούμενα
Τη στρατηγική σημασία για μια ελληνική παραγωγό εταιρεία της σχεδίασης καινοτόμων προϊόντων, με γνώμονα τις ανάγκες του διεθνούς καταναλωτικού κοινού, υπογράμμισε ο κ. Ανδρικόπουλος. Αναφερόμενος στο παράδειγμα της Green Cola, επισήμανε το στόχο από την ίδρυσή της (2012) να αποκτήσει μερίδια στη διεθνή αγορά, ώστε, λαμβάνοντας υπόψιν της το ενδιαφέρον της διεθνούς ζήτησης για την υγιεινή διατροφή, ανέπτυξε τη νέα κατηγορία αναψυκτικών με στέβια. Εξάλλου, αναφορικά με το e-grocery, αφού σχολίασε ότι πηγή έμπνευσης τόσο για το yoda.gr όσο και για το caremarket.gr (συγχωνεύτηκαν το 2018 υπό την επωνυμία του δεύτερου) ήταν η Ocado, σημείωσε ότι το εγχείρημα του νέου caremarket.gr εξελίσσεται πολύ καλά, με συστατικά επιτυχίας την ποικιλία κωδικολογίου, τις ανταγωνιστικές τιμές και την καλή οργάνωση των logistics. Όπως διαπίστωσε, η μεγάλη αλυσίδα φυσικών καταστημάτων προσφέρει μεν το πλεονέκτημα της επιτάχυνσης της ανάπτυξης του e-shop, εφόσον λειτουργούν σε ενιαίο πλαίσιο, αλλά δεν συνιστά απαραίτητο όρο για την επιβίωση του e-shop.
Σε δέκα χρόνια οι νεότερες γενιές των καταναλωτών, που σήμερα αντιστοιχούν περίπου στο 25% της εγχώριας ζήτησης, θα έχουν καταλάβει τα τρία τέταρτά της, τόνισε ο κ. Κοντάκος, ενώ επισήμανε ότι, σύμφωνα με έρευνες, οι επτά στους δέκα εξ αυτών είναι διατεθειμένοι να εμπιστευτούν τα αγοραστικά τους δεδομένα προς χρήση από τις επιχειρήσεις, προκειμένου να έχουν προσωποποιημένη ενημέρωση και εξειδικευμένη εμπειρία. Στο πλαίσιο αυτό, αναφερόμενος στη στρατηγική της L’Οréal για την προσέγγιση του εν λόγω κοινού, εξήγησε ότι ήδη εξελίσσεται πενταετές πλάνο πλήρους προσαρμογής στα νέα οργανωτικά, ερευνητικά και επικοινωνιακά αιτούμενα για την ικανοποίηση των αναγκών του. Προσδιορίζοντας δε τα χαρακτηριστικά του, αναφέρθηκε στις χαμηλότερες αμοιβές των νέων σήμερα, στην έφεσή τους για startup δραστηριότητα με βλέψη τις καλύτερες απολαβές, στην απαίτηση για οικονομία χρόνου, ουσιαστική αγοραστική εμπειρία, αμεσότητα επικοινωνίας και εξυπηρέτησης με ανακλαστικά αντίστοιχα των online εμπειριών, όπως και για χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα από τις επιχειρήσεις. Η L’Οreal, όπως εξήγησε, εμβαθύνοντας στην online εμπειρία, ήδη αξιοποιεί το ultra προσωποποιημένο μάρκετινγκ (π.χ. εφαρμογή μέικαπ μέσω κινητού), ενώ τόνισε ότι η σύγχρονη γυναίκα που αγοράζει καλλυντικά από το σούπερ μάρκετ, αυξάνει έως 40% την αξία του καλαθιού της, εφόσον το κατάστημα ικανοποιήσει τις αναζητήσεις της. Γι’ αυτό η L’Οréal, όπως είπε, προσφέρει τις προϋποθέσεις της επίδικης εμπειρίας, ανασχεδιάζοντας τους χώρους των ειδών της στο κατάστημα, ενώ δημιουργεί νέες σειρές προϊόντων εξειδικευμένα για την ευρεία λιανική.
Βασικά συμπεράσματα
Ο κ. Κώστας Μαχαίρας, πρόεδρος του ΙΕΛΚΑ, συνοψίζοντας τα συμπεράσματα της εισήγησης του Lord Stuart Rose και του διαλόγου του με τους μάνατζερ, τόνισε ότι η μεγάλη πρόκληση για το μάνατζμεντ της οργανωμένης λιανικής είναι να διοικεί επαρκώς τις δομικές αλλαγές, στις οποίες υπόκειται ως συνέπεια της ώθησής της στην ψηφιακή εποχή. Προειδοποίησε δε ότι, ενόσω οι εταιρείες δυσκολεύονται στη διαχείριση, κατανόηση και αξιοποίηση των ποικίλων data, ώστε να προάγουν την εξατομίκευση των υπηρεσιών τους, οι πελάτες απευθύνονται για λύσεις απλώς στις εταιρείες που τους τις προσφέρουν πρώτες. Στο πλαίσιο αυτό, κάλεσε το ηγετικό μάνατζμεντ αντί να εναντιώνεται στην αλλαγή, να την ενσωματώσει και να σπάσει τη ρουτίνα του, εμπνέοντας στους διοικούντες κουλτούρα αναζήτησης του κέρδους, μέσω της προσφοράς νέων επιλογών στους πελάτες, με γνώμονα την κοινή λογική και κριτήρια την αμεσότητα αντιδράσεων και την αναγνώριση της πρόσθετης αξίας των υπηρεσιών από τους πελάτες. Εξάλλου, συμβούλεψε αφενός να μην υποτιμάται η αξιολογική κρίση του πελάτη αναφορικά με τη σχέση ποιότητας/τιμής που του προτείνεται και αφετέρου το μάνατζμεντ να τολμά άμεσα διορθώσεις, όποτε αντιλαμβάνεται σφάλματα στις επιλογές του. Συμβούλεψε, επίσης, οι ηγέτες μάνατζερ να εκμαιεύουν τις προτάσεις των συνεργατών τους, να τις μελετούν και, όταν υιοθετούν ένα στρατηγικό πλάνο, να παραμένουν πιστοί στην εφαρμογή του μέχρι τέλους. Ο κ. Μαχαίρας είπε ότι το 2008 ο κλάδος συνεισέφερε το 4% του ΑΕΠ, αλλά σήμερα μόλις 2,8%, ενόσω για κάθε 1% αύξηση του ΑΕΠ απαιτείται υπομονή δεκαετίας. Αναφορικά με την ανεργία σημείωσε μεν την προοδευτική πτώση της, τονίζοντας, όμως, ότι δεν αναμένεται η αποκλιμάκωσή της κάτω του 15% πριν το πέρασμα μιας ακ όμα δεκαετίας, ενώ πρoέβλεψε μείωση των μεγάλων αιθουσών σούπερ μάρκετ, τουλάχιστον κατά 200, ως το 2025. Επίσης, μίλησε για καταλυτικές αλλαγές στο μέγεθος, αλλά και τη σύνθεση των προϊόντων, δεδομένης της στροφής ενδιαφερόντων της ζήτησης από τη «δίαιτα» στην «υγιεινή διατροφή», όπως και για την αύξηση του μεριδίου των online πωλήσεων στο 25% του κλαδικού τζίρου ως το 2030. Υπό όρους χρόνιας δημογραφικής κάμψης, συνέστησε ένταση του ενδιαφέροντος στην ικανοποίηση των αναγκών των καταναλωτών άνω των 55 ετών και επενδυτική έμφαση στο e-grocery, δεδομένης της αύξουσας πολυκαναλικής διάθεσης της ζήτησης. Ακόμα, έκανε λόγο για την αναγκαία μετάλλαξη του φυσικού καταστήματος και ως ηλεκτρονικού, στο πλαίσιο μιας οικονομίας περισσότερο καθοδηγούμενης πλέον από τη ζήτηση, που ευαισθητοποιείται όλο και περισσότερο από το προσωποποιημένο μάρκετινγκ, την ευκολία και την ποιότητα της αγοραστικής εμπειρίας, πράγμα που θα ωθεί τις επιχειρήσεις λιανικής σε επενδύσεις στην τεχνολογία χάριν μεγιστοποίησης της απόδοσης με όρους μείωσης του λειτουργικού κόστους. Ο κ. Μαχαίρας, παρουσίασε επίσης ομιλία, η οποία προετοιμάστηκε από τον καθηγητή. κ. Γιώργο Δουκίδη, επιστημονικό σύμβουλο του ΙΕΛΚΑ και τον κ. Λευτέρη Κιοσέ, γενικό διευθυντή του ινστιτούτου και αφορούσε στα χαρακτηριστικά του σούπερ μάρκετ πρώτης επιλογής (βλ. σελ. 67-68).
Προ της παρουσίασης των γενικών συμπερασμάτων εκ μέρους του κ. Μαχαίρα, ο κ. Νίκος Ιμιρζιάδης, διευθύνων σύμβουλος της Sales Promotion Center, απηύθυνε σύντομο χαιρετισμό στους συνέδρους, επισημαίνοντας την αξία μια νέας προσέγγισης στον τομέα των ενεργειών που οδηγούν σε αύξηση των πωλήσεων των προϊόντων, προσφέροντας αξία στους πελάτες και τα brands.
Το ηλεκτρονικό εμπόριο στη χώρα μας
Στην εισήγησή του ο κ. Παναγιώτης Γκεζερλής, διευθύνων σύμβουλος της Convert Group, εξήγησε ότι, αν και ο τζίρος του e-grocery στη χώρα μας είναι κάτω του 1% του συνολικού κλαδικού τζίρου (όπως και στην Ιταλία, άλλωστε, έναντι 2% στην Ισπανία, 3% σε Ολλανδία, 4% ΗΠΑ, 5% Ιαπωνία, 6% Γαλλία, 7% Κίνα, 8% ΗΒ, 10% Ν. Κορέα) συνιστά τεράστια ευκαιρία, λαμβανομένων υπόψιν, πρώτον, ότι λ.χ. στο ΗΒ έφτασε στο 8%, εκκινώντας το 2003 από ένα αντίστοιχο επίπεδο με αυτό της Ελλάδας σήμερα, και δεύτερον, ότι στη χώρα μας, δεδομένης της εξέλιξης των τεχνολογιών και της προόδου εξοικείωσης με τις online αγορές, τα πράγματα προχωρούν τάχιστα. Πράγματι, πέρυσι ο εν λόγω τζίρος ανήλθε στα 28,5 εκατ. ευρώ (χωρίς ΦΠΑ), αυξημένος κατά 47% σε σχέση με το 2017, ενώ το 2017 είχε αυξηθεί κατά 32% συγκριτικά με το 2016. Τόνισε επίσης ότι η δυναμική ανάπτυξης του ελληνικού e-grocery είναι εξαιρετική, αν επιπροσθέτως αναλογιστεί κάποιος τον περσινό τζίρο των 300 εκατ. ευρώ του ανερχόμενου online food delivery, των 120 εκατ. ευρώ online αγορών των φαρμακείων και δη σε πλειάδα προϊόντων που διατίθενται από τα σούπερ μάρκετ, καθώς κι άλλων αντίστοιχων 60 εκατ. ευρώ από κάβες, pet shops και κρεοπωλεία. Άρα ο (δυνητικός) τζίρος του ελληνικού e-grocery πλησιάζει ήδη τα 500 εκατ. ευρώ(!), αφού οι προαναφερόμενες αγορές όχι απλώς συγγενεύουν, αλλά τέμνονται με αυτή του σούπερ μάρκετ. Ο κ. Γκεζερλής παρέθεσε ενδιαφέροντα στοιχεία για το προφίλ του Έλληνα e-shopper ειδών σούπερ μάρκετ, όπως: Δαπανά το 65% του προϋπολογισμού του για τρόφιμα, η μέση απόδειξή του ανέρχεται στα 88,6 ευρώ, κατά το 50% αναζητά σημείο αγοράς μέσω Google, κατά το 30% με direct έρευνα, κατά το 9% αγοράζει κατόπιν έρευνας στα ηλεκτρονικά φυλλάδια των αλυσίδων κλπ.
Η νέα τάση των convenience stores
Στην εισήγησή της η κ. Δέσποινα Ξυνού, πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος της OK Anytime Market, με θέμα «Convenience stores, η νέα τάση της αγοράς», αναφέρθηκε στην πορεία εξέλιξης του δικτύου των OK Anytime Market από την ίδρυσή του το 2004 μέχρι σήμερα, που περιλαμβάνει 106 καταστήματα (τα 105 εντός Αττικής), λειτουργούντα κατά το 85% του δυναμικού τους με το σύστημα franchising και με διευρυμένο ωράριο (8πμ-11μμ, 362 ημέρες τον χρόνο). Όπως τόνισε, «με δεδομένη την αγάπη του κοινού για το κατάστημα ευκολίας των 80-120τμ, το στοίχημα ήταν να αυξήσουμε το μίγμα του κωδικολογίου του από τους 300-500 κωδικούς προϊόντων στους 3.500 και να καταστήσουμε τις υπερβολικές τιμές τους ανταγωνιστικές του μέσου σούπερ μάρκετ. Με βασικό όρο ο ιδιοκτήτης του καταστήματος να το δουλεύει ο ίδιος, το σχέδιο πέτυχε, με την εφαρμογή συστήματος κεντρικοποίησης της τροφοδοσίας κατά το 92% των προϊόντων, μη αποβλέποντας σε πρώτη φάση στην άμεση κερδοφορία ει μη μόνο στην πώληση του μοντέλου». Η κ. Ξυνού εξήγησε ότι, με ορόσημο το 2013 εν καιρώ κρίσης, η εταιρεία αναδιάρθρωσε το προϊοντικό κωδικολόγιο των καταστημάτων της, δίνοντας έμφαση στα φρέσκα ποιοτικά προϊόντα Ελλήνων προμηθευτών και στα προϊόντα αυθόρμητης αγοράς. Το πιο σημαντικό, όμως, ήταν η μεταφορά κάποιων καταστημάτων σε εμπορικότερες θέσεις των περιοχών τους. Σήμερα η εταιρεία αποβλέπει, εκτός της πλήρους ανάπτυξης του δικτύου της εντός Αττικής,στην επέκτασή του στην τουριστική ζώνη της χώρας. Η δύναμή μας, είπε η ομιλήτρια, παραμένουν τα τρόφιμα ψυγείου, ενώ εξήγησε ότι οι βαρύνοντες εμπορικοί κωδικοί, δηλαδή περίπου οι 200-500 που αποφέρουν το 50%-60% του εταιρικού τζίρου, διατίθενται σε τιμές απολύτως ανταγωνιστικές των σούπερ μάρκετ.
Ηχηρό μήνυμα για την προάσπιση της προστιθέμενης αξίας
«Επιχειρούμε σ’ ένα περιβάλλον με σοβαρά μακροοικονομικά προβλήματα και έντονο ανταγωνισμό, πολλές φορές εκτός ορθολογικής επιχειρηματικής προσέγγισης», τόνισε ο κ. Νικήτας Ποθουλάκης, αντιπρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Μπάρμπα Στάθης, εισηγούμενος με θέμα «Επένδυση στην αγροτική ανάπτυξη και την καινοτομία: Η προστιθέμενη αξία για τον καταναλωτή και το λιανεμπόριο». Όπως τόνισε, η Μπάρμπα Στάθης, που συμπληρώνει φέτος πενήντα χρόνια δράσης, απαντά στη δυσμένεια των συνθηκών με προσήλωση στην παραγωγή ασφαλών προϊόντων εγχώριας προέλευσης και στρατηγική ενσωμάτωσης των καινοτομιών, βασισμένη στις βέλτιστες πρακτικές στην παραγωγή με τελευταίας τεχνολογίας μηχανολογικό εξοπλισμό, προσθέτοντας έτσι αξία στον καταναλωτή, την οργανωμένη λιανική, την οικονομία και την ανταγωνιστικότητα της χώρας. Οδηγούμε, είπε, την αγορά των κατεψυγμένων λαχανικών, ενισχύοντάς την, όντας δίπλα στη λιανική, ώστε να λανσάρονται από κοινού προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας στις τιμές που τους αναλογούν. Και ενώ υπογράμμισε ότι η αμοιβαία συνεργασία και υποστήριξη των δύο πλευρών προασπίζεται την οικονομική αποτελεσματικότητα και ανάπτυξη, έθεσε ζήτημα εξορθολογισμού της προσέγγισης του καταναλωτή, μέσω της διαφήμισης και των προσφορών, που μειώνουν την αξία των προϊόντων, υποβάλλοντας εντέλει μακροπρόθεσμα σε δοκιμασία την ποιότητά τους. Η εναλλακτική που προτείνουμε, τόνισε, είναι να προσφέρουμε μια ευρύτατη γκάμα προϊόντων για όλα τα βαλάντια, ώστε οι δύο πλευρές να παραμείνουν οικονομικά εύρωστες και ο καταναλωτής να εστιάζεται στο ζητούμενο: Την τιμή που ανταποκρίνεται στην εγγύηση ποιότητας που απολαμβάνει. Πρότεινε δε να αναπτυχθεί σχετικός διάλογος κράτους και φορέων της αγοράς επ’ ωφελεία της βιώσιμης ανάπτυξης με όρους ανταγωνιστικότητας, ενώ ζήτησε από τις επιχειρήσεις λιανικής να αποφεύγουν τις κακές πρακτικές.
Ο ομιλητής υπενθύμισε ότι η εταιρεία του εφάρμοσε πρώτη στη χώρα τη συμβολαιακή γεωργία, συνεργαζόμενη σήμερα με περίπου 1.050 καλλιεργητές άνω των 30 χιλ. στρεμμάτων υπό την καθοδήγηση των γεωπόνων της. Πρόσθεσε δε ότι αναπτύσσει βιολογικές καλλιέργειες και χρησιμοποιεί ανανεώσιμους φυσικούς πόρους, με στόχο η πλειονότητα των προϊόντων της σε τρία χρόνια να είναι βιολογικής καλλιέργειας. Εξάλλου, επισήμανε ότι η εταιρεία τη τελευταία πενταετία επένδυσε άνω των 10 εκατ. σε μηχανολογικό εξοπλισμό για τη βελτιστοποίηση της παραγωγής, ενόσω υλοποιεί επένδυση 8 εκατ. ευρώ τη διετία 2019-2020 για μια σύγχρονη αποθήκη κατάψυξης 11 χιλ. παλετοθέσεων, με τεχνολογία ρομποτικής.
Πρωτοβουλίες του ΣΕΒΤ για τη διατροφή και την υγιεινή διαβίωση
Εισηγούμενη σχετικά η κ. Κάτια Βαρταλίτη, συντονίστρια Επιτροπής Διατροφικής Πολιτικής του ΣΕΒΤ και διευθύντρια Νομοθεσίας Τροφίμων & Επιστημονικών Υποθέσεων της Nestlé Hellas, αφού αναφέρθηκε στις μείζονες προκλήσεις παγκοσμίως του κλάδου των τροφίμων (ταυτόχρονη ανεπάρκεια τροφής και σπατάλη τροφίμων, κλιματική αλλαγή, μείωση διαθέσιμων φυσικών πόρων), επισήμανε τη στροφή της παγκόσμιας κατανάλωσης σε πιο υγιεινές επιλογές διατροφής ως αντίδραση κυρίως στην παχυσαρκία και το διαβήτη, τις δύο σοβαρές μη μεταδοτικές ασθένειες, που μαζί με τον καρκίνο αποτελούν την πρώτη αιτία θανάτου, σύμφωνα με τον ΠΟΥ. Όπως είπε, η ΕΕ και η κλαδική βιομηχανική κοινότητά της, ανταποκρινόμενες θετικά στην πρόκληση, υιοθέτησαν εννέα εθελοντικούς στόχους ως το 2025, συγκροτώντας μια ομάδα εργασίας υψηλού επιπέδου για τη διατροφή και τη φυσική δραστηριότητα (με συμμέτοχους τα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ και την πλατφόρμα των 33 κλαδικών συνδέσμων, όπως ο ΣΕΒΤ). Οι εννέα στόχοι αφορούν στη μείωση της περιεκτικότητας των τροφίμων σε αλάτι, προστιθέμενα ζάχαρα και λιπαρά, καθώς και στην ενθάρρυνση της κατανάλωσης οπωροκηπευτικών, της σωματικής δραστηριότητας και του μητρικού θηλασμού. Εξάλλου, στο ίδιο πλαίσιο, ο ΣΕΒΤ ήδη από το 2005 έχει διαμορφώσει έναν κώδικα αρχών, αναφορικά με την επαρκή σχετική ενημέρωση των επιχειρήσεων και των καταναλωτών, τη βελτίωση των υφιστάμενων προϊόντων, την εκπαίδευση των καταναλωτών, την υπεύθυνη διαφήμιση και συνεργασία των κοινωνικών εταίρων. Η κ. Βαρταλίτη επισήμανε, επίσης, την ανάληψη δράσης εκ μέρους του ΣΕΒΤ για την ανασύσταση των τροφίμων στην κατεύθυνση της σταδιακής μείωσης των περιεκτικοτήτων τους σε αλάτι, κορεσμένα λίπη, προστιθέμενα ζάχαρα και θερμίδες, μέσω της συγκρότησης Επιτροπής Διατροφικής Πολιτικής εκ των μελών του, με σκοπό την ολιστική προσέγγιση του θέματος, τη συμβολή στο δημόσιο διάλογο και τη διαμόρφωση πλαισίου αυτοδεσμεύσεων. Η εν λόγω επιτροπή, άλλωστε, συμμετείχε στην ομάδα εργασίας, που συστάθηκε από το Υπουργείο Υγείας και εκπόνησε το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την ανασύνθεση των τροφίμων (εκδόθηκε πέρυσι).
Πώς οι πρωτοπόροι εκμεταλλεύονται τα mega trends
Αξιοποιώντας τα δεδομένα του σημαντικότερου βρετανικού οργανισμού έρευνας στον τομέα του λιανεμπορίου τροφίμων, αλλά και τη γνώση που αποκόμισαν οι αναλυτές του μέσω της επίσκεψης κατά τη διάρκεια του 2018 σε 43 χώρες και 925 καταστήματα, ο κ. Nick Gladding, Senior Retail Analyst του IGD, παρουσίασε στο κοινό του συνεδρίου μια συνοπτική εικόνα του παγκόσμιου λιανεμπορίου ταχυκίνητων καταναλωτικών προϊόντων, από το 2018 έως και το 2022, καθώς και παραδείγματα πρωτοποριακών επιχειρήσεων, που αναμορφώνουν τα καταστήματα και τη λειτουργία τους, σύμφωνα με τις σημαντικότερες τάσεις της αγοράς.
Συγκεκριμένα, ο IGD προβλέπει πως μεταξύ 2018 και 2023 το παγκόσμιο λιανεμπόριο ταχυκίνητων προϊόντων θα σημειώσει αύξηση πωλήσεων κατά 5,1%, ποσοστό που αντιστοιχεί σε επιπλέον 2,6 τρισ. δολάρια (για τις 20 μεγαλύτερες αγορές διεθνώς, η αύξηση υπολογίζεται αντίστοιχα στο 1,9 τρισ. δολάρια). Στην Ευρώπη, οι πωλήσεις προβλέπεται να αυξηθούν κατά 450 δισ. δολάρια, στην Μ. Ανατολή και την Αφρική κατά 415 δισ. δολάρια, στη Βόρεια Αμερική κατά 250 δισ. δολάρια, στη Λατινική Αμερική κατά 304 δισ. δολάρια, ενώ μεγάλος «νικητής» στην κούρσα ανάπτυξης των πωλήσεων είναι η Ασία και η Ωκεανία με +1,16 τρισ. δολάρια (+44%), με την αύξηση να μην προέρχεται μόνο από την Κίνα, αλλά και από άλλες χώρες της περιοχής. Σε ό,τι αφορά ειδικότερα την Ευρώπη, που είναι η δεύτερη πιο σημαντική αγορά, οι εκπτωτικές αλυσίδες Lidl και Aldi προβλέπεται πως θα διατηρήσουν τον υψηλό ρυθμό ανάπτυξης του κύκλου εργασιών τους και τις δύο πρώτες θέσεις, αντίστοιχα, μεταξύ των Top 10 επιχειρήσεων. Αναφερόμενος ειδικότερα στη Lidl, τόνισε πως είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη επιχείρηση μεταξύ των Top 10, και πως το «κλειδί» της επιτυχίας της βρίσκεται στο ότι κατάφερε να επικεντρωθεί στις ανάγκες των πελατών της, διαμορφώνοντας ανάλογα την προσφορά προϊόντων και υπηρεσιών σε κάθε περιοχή δραστηριοποίησης, ενώ ταυτόχρονα βελτίωνε συνεχώς το επιχειρηματικό μοντέλο χαμηλού κόστους, ώστε να μπορεί να προσφέρει χαμηλές τιμές.
Διεθνώς, τα σούπερ μάρκετ προβλέπεται πως θα διατηρήσουν το μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς, ενώ θα σημειώσουν και τη μεγαλύτερη αύξηση σε αξία πωλήσεων, αριθμητικά (+220 δισ. δολάρια στην εξεταζόμενη πενταετία), με τα υπέρ μάρκετ να ακολουθούν στη δεύτερη θέση (+115 δισ. δολάρια), τα discount καταστήματα στην τρίτη με +167 δισ. δολάρια, τα convenience στην τέταρτη με +104 δισ. δολάρια και το online λιανεμπόριο στην πέμπτη με +100 δισ. δολάρια. Ο ομιλητής, όμως, επεσήμανε πως τα τρία τελευταία κανάλια αγορών είναι τα μόνα που προβλέπεται πως θα σημειώσουν ανάπτυξη μεριδίου, με τη μεγαλύτερη να αφορά στο online λιανεμπόριο (από 2,2% σε 4,5% το 2023), ενώ σούπερ μάρκετ και υπέρ μάρκετ αναμένεται να σημειώσουν μείωση, από 40,9% σε 39% και από 29,5% σε 27% αντίστοιχα. Τα στοιχεία προέρχονται από τη database του IGD και αφορούν σε 400 επιχειρήσεις του διεθνούς λιανεμπορίου, με συνολικές πωλήσεις το 2018 ύψους 3 τρισ. δολαρίων.
Παράγοντας επιτυχίας, τόνισε ο ομιλητής, θα είναι και στο άμεσο μέλλον η δυνατότητα των επιχειρήσεων να προσφέρουν συνεχώς νέες εμπειρίες στους πελάτες τους. Παράλληλα, θα πρέπει να ακολουθούν τις βασικές τάσεις: αξιοποίηση δεδομένων, υποστήριξη κοινωνικών πολιτικών, εξυπηρέτηση χωρίς διαχωρισμό μεταξύ φυσικού και online περιβάλλοντος αγορών (seamless retail), υποστήριξη υγιεινών επιλογών, κάλυψη των αναγκών των πελατών σε προϊόντα και υπηρεσίες, όπου και όποτε επιθυμούν. Μιλώντας για το πώς εκφράζονται οι νέες τάσεις στην αγορά, ανέφερε, μεταξύ άλλων, την αυξανόμενη ευαισθητοποίηση του κοινού σε θέματα υπεύθυνης επιχειρηματικότητας (σε ποσοστό 74% οι καταναλωτές στο Ηνωμένο Βασίλειο δηλώνουν πως κατά το τελευταίο 12μηνο συνειδητοποίησαν το μέγεθος των επιπτώσεων χρήσης πλαστικών συσκευασιών στο περιβάλλον). Επιτυχημένο παράδειγμα ανταπόκρισης στις νέες απαιτήσεις είναι η Ekoplaza, που λάνσαρε στο Άμστερνταμ το πρώτο διεθνώς plastic-free pop-up κατάστημα. Για την αποτελεσματική online προώθηση των υγιεινών επιλογών έφερε ως παραδείγματα τα apps SmartWithFood της αλυσίδας Colruyt και της Ingredio, που προσφέρουν χρήσιμες πληροφορίες για το υγιεινό προφίλ των προϊόντων, προτείνοντας και εναλλακτικές επιλογές. Όσο για τη συνεχή αναβάθμιση του ρόλου των νέων καναλιών πώλησης και επικοινωνίας, ο Nick σημείωσε ενδεικτικά πως κάθε μήνα 3,2 δισ. πολίτες χρησιμοποιούν τα social media διεθνώς, ενώ το 2017 η καταναλωτική δαπάνη που πραγματοποιήθηκε μέσω mobile apps ξεπέρασε τα 86 δισ. δολάρια.
Τα παραδείγματα των καταστημάτων Amazon Go και των Auchan Minute (μόλις 18τμ) στην Κίνα, που λειτουργούν χωρίς ταμεία, επιβεβαιώνουν την τάση για νέας μορφής καταστήματα, που αξιοποιούν σύγχρονες τεχνολογίες. Σχετικά με την αγορά και την παραλαβή των παραγγελιών χωρίς χρονικούς και τοπικούς περιορισμούς, ο ομιλητής παρουσίασε το παράδειγμα χρήσης του Snapchat από την Amazon, που δίνει τη δυνατότητα στον χρήστη να φωτογραφήσει ένα προϊόν και να το βάλει πρώτο στη λίστα του, προχωρώντας κατόπιν με ευκολία στη σχετική καταχώρηση της παραγγελίας, ενώ τόνισε πως η αξιοποίηση της τεχνολογίας για άμεση εξυπηρέτηση των παραγγελιών είναι αυτή που θα δώσει ώθηση και στην ανάπτυξη των μικρών καταστημάτων (convenience).
Η ομιλία ολοκληρώθηκε με παραδείγματα καταστημάτων από όλο τον κόσμο, που πρωτοπορούν σε διαφορετικούς τομείς: Πολύχρωμα τμήματα πώλησης φρέσκων προϊόντων, γωνιές με έτοιμο φαγητό και super foods, χώροι παραλαβής online παραγγελιών, ράφια με ηλεκτρονικές ετικέτες που δίνουν τη δυνατότητα στους πελάτες να λάβουν πληροφορίες για τα προϊόντα, χρήση ρομπότ για παράδοση παραγγελιών, νέες υπηρεσίες εστίασης σε convenience stores, αναμόρφωση καταστημάτων discount σύμφωνα με τους λόγους επίσκεψης των πελατών (shopping missions), online ενέργειες που ενισχύουν τις πωλήσεις και προσφέρουν αφορμές για να διατηρήσουν οι πελάτες μια σταθερή σχέση επικοινωνίας με το brand, ήταν τα βασικά σημεία καινοτομίας μερικών εξ αυτών.
Αξιοποίηση δεδομένων για αύξηση πωλήσεων και κερδοφορίας
Η πρόσβαση σε δεδομένα είναι πολύτιμη για κάθε οργανισμό. Για την αξιοποίησή τους απαιτείται η χρήση των κατάλληλων εργαλείων, αλλά και η συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων πλευρών, λιανεμπόρων και προμηθευτών. Όπως απέδειξε με την ομιλία του ο κ. Roberto Bandera, Senior Vice President Solutions And Innovation Int’l της IRI, η χρήση εργαλείων ανάλυσης δεδομένων είναι απαραίτητη για τη λήψη εμπεριστατωμένων αποφάσεων, που αφορούν, για παράδειγμα, την αφαίρεση από το ράφι μη κερδοφόρων κωδικών και ένταξης νέων, τη διαμόρφωση τιμολογιακής πολιτικής και τον σχεδιασμό των προωθήσεων σε επώνυμα και PL προϊόντα, τη στόχευση κοινού κλπ. Επίσης, ο έγκαιρος εντοπισμός κάποιου προβλήματος και η διάγνωση των αιτιών δημιουργίας του, απαιτεί τη χρήση κατάλληλων προγραμμάτων πληροφορικής, που οδηγούν σε χρήσιμα συμπεράσματα σχετικά με τις κινήσεις που πρέπει να γίνουν, ώστε να εξαντλούνται σε κάθε περίπτωση τα περιθώρια αύξησης εσόδων και κερδοφορίας.
Ο κ. Bandera ανέλυσε το παράδειγμα της αξιοποίησης της σχετικής πλατφόρμας της IRI στην κατηγορία των μπισκότων από συγκεκριμένο λιανέμπορο. Η κατηγορία αναμορφώθηκε σε συμφωνία με την τάση για υγιεινή διατροφή, αλλά και την απαίτηση για προσιτές τιμές. Με τις κατάλληλες κινήσεις (διόρθωση τιμολογιακής πολιτικής, EDPL σε επιλεγμένα leader brands, απόσυρση κωδικών με χαμηλή απόδοση, στοχευμένες προωθητικές ενέργειες σε επίπεδο επώνυμων, αλλά και PL προϊόντων που απευθύνονται στο κοινό-στόχο, όπως ορίσθηκε σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία), αντιστράφηκε η πτωτική πορεία των πωλήσεων και αυξήθηκαν σημαντικά τα έσοδα της κατηγορίας.
Μύθοι και πραγματικότητες
Η κ. Βίκυ Γρηγοριάδου, πρόεδρος & διευθύνουσα σύμβουλος της The Nielsen Company Greece, κατέρριψε ορισμένους μύθους που αποπροσανατολίζουν τις επιχειρήσεις. Ξεκινώντας με το θέμα των επιχειρηματικών ευκαιριών στις αναπτυσσόμενες αγορές, όπως της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας, κλπ, που, σύμφωνα με έναν «μύθο», έχουν σταματήσει να είναι ελκυστικές για τον κλάδο, τόνισε πως, παρά την επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξής τους, εξακολουθούννα προσφέρουν σημαντικές ευκαιρίες. Το υψηλό ποσοστό των Millennials (25%), η μετακίνηση του πληθυσμού προς τα αστικά κέντρα, αλλά και η προβλεπόμενη αύξηση του εισοδήματος σημαντικού τμήματος των πολιτών τους (3,2 εκατομμύρια εκτιμάται πως θα ανήκουν στη μεσαία τάξη έως το 2020), αποδεικνύουν την ύπαρξη και στο μέλλον ευνοϊκού περιβάλλοντος για τις επιχειρήσεις, τόνισε η κ. Γρηγοριάδου. Σχετικά με τον «μύθο», σύμφωνα με τον οποίο η εξυπηρέτηση των πελατών συναρτάται άμεσα με το μέγεθος του καταστήματος, η ομιλήτρια δήλωσε πως δεν ισχύει, ειδικότερα σήμερα που οι πελάτες αναζητούν κυρίως την ευκολία στην εξυπηρέτηση και τις μικρές μετακινήσεις, κριτήρια που μπορούν να καλυφθούν και από μικρού μεγέθους σημεία πώλησης. Επίσης, η άποψη πως οι προωθητικές ενέργειες είναι η καλύτερη μέθοδος για την ανάπτυξη των πωλήσεων είναι ένας ακόμη μύθος, είπε η ομιλήτρια. «Σχεδόν μισό τρισ. δολάρια επενδύεται διεθνώς σε προωθήσεις, αλλά για το 67% των σχετικών ενεργειών το κέρδος δεν ισοφαρίζει καν την επένδυση», τόνισε. Η ανάπτυξη πωλήσεων έρχεται μέσω του brand building, είπε η κ. Γρηγοριάδου, συστήνοντας να δίνεται πάντοτε προτεραιότητα στην καινοτομία και να διασφαλίζεται πως οι προωθητικές ενέργειες είναι στοχευμένες και αφορούν σε κατηγορίες και brands που καθορίζονται κατόπιν μελέτης.
Τέλος, αναφέρθηκε στο αβάσιμο του ισχυρισμού πως το online κανάλι δεν θα αποτελέσει ποτέ ελκυστική επιλογή για αγορά τροφίμων. Πάνω από το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού διαθέτει σύνδεση internet και το 71% έχει smartphone, τόνισε, παρουσιάζοντας στοιχεία για τις απεριόριστες, ουσιαστικά, δυνατότητες φιλοξενίας κωδικών προϊόντων στο online περιβάλλον. «Η αξία αυτής της δυνατότητας ενισχύεται συνεχώς», είπε η κ. Γρηγοριάδου, «δεδομένου ότι ένα τυπικό κατάστημα Walmart διαθέτει σήμερα 140.000 κωδικούς, από 7.000 ενός μέσου καταστήματος πριν 20 χρόνια. Αντίστοιχα, το website της αμερικανικής αλυσίδας φιλοξενεί 70 εκατ. κωδικούς, ενώ της Amazon 600 εκατ.».
Tεχνολογία και αγοραστική εμπειρία
Σε βασικές προκλήσεις τις εποχής, όπως ο συγχρονισμός των λειτουργιών στο φυσικό και ηλεκτρονικό περιβάλλον αγορών, την απλοποίηση των διαδικασιών και τη μείωση των απωλειών, με παράλληλη υποστήριξη της προσφοράς νέων εμπειριών στους πελάτες, απαντά η Bizerba, όπως ανέφερε στην ομιλία του ο κ. Mauro Riccardo Tremolada, Regional Director Southeastern Europe & Managing Director της εταιρείας. Επεσήμανε το χάσμα που υπάρχει μεταξύ της ταχύτητας αλλαγής της αγοραστικής συμπεριφοράς και της αντίστοιχης εξέλιξης των επιχειρηματικών μοντέλων, αλλά και την ανάγκη ανανέωσης των τεχνολογικών λύσεων που αφορούν στην αλληλεπίδραση πελατών-σημείων πώλησης. Σε αυτό το πλαίσιο, τόνισε την αξία των ζυγιστικών συστημάτων και των υποστηρικτικών διαδικασιών (συνδυασμός hardware και software), για την επιτυχή ανταπόκριση των επιχειρήσεων του κλάδου των τροφίμων στις προναφερθείσες προκλήσεις. Προς επίρρωση των δηλώσεών του, παρουσίασε παραδείγματα αξιοποίησης λύσεων της εταιρείας από διεθνείς και ελληνικές επιχειρήσεις, με εξαιρετικά αποτελέσματα.
Από την πλευρά του ο κ. Αλέξανδρος Τριανταφυλλίδης, γενικός διευθυντής και συνιδρυτής της iQom, απευθύνθηκε στο κοινό του συνεδρίου αναφερόμενος σε έναν διαφορετικό τρόπο προσέγγισης των πελατών που πρέπει να υιοθετήσουν οι επιχειρήσεις του κλάδου, εάν επιθυμούν να είναι μπροστά από τον ανταγωνισμό τους. Ειδικότερα, επικεντρώθηκε στο θέμα της συναισθηματικής νοημοσύνης και τις νέες μεθόδους δημιουργίας ισχυρών δεσμών με το brand (Emotional Loyalty), πέραν των κλασικών σχημάτων πιστότητας, με την αξιοποίηση σύγχρονων λύσεων σε όλους τους τομείς, από τα προγράμματα CSR και την εξυπηρέτηση των πελατών μέχρι τους τρόπους πληρωμής. Η χρήση προγραμμάτων πιστότητας για την προσφορά πόντων και εκπτώσεων αφήνει ανεκμετάλλευτες τις δυνατότητες δημιουργίας μιας βαθύτερης δέσμευσης με τον πελάτη, μέσω της οικοδόμησης συναισθηματικής πιστότητας, τόνισε μεταξύ άλλων ο ομιλητής, ενώ προχώρησε σε ειδικότερη αναφορά στους τρόπους προσέγγισης των Μillennials, στην εποχή του ΕΙ (Emotional Intelligence).
Πρωτοπόρες startup Robotics για κερδοφόρο online grocery
Στην ειδική ενότητα του συνεδρίου, με θέμα «Μια ματιά στο ψηφιακό μέλλον με τη συνδρομή πρωτοπόρων startup» εισηγητές ήταν οι κ. Γιάννης Κανέλλος, συνιδρυτής της Myrmex και Παναγιώτης Μήτσιος, συνιδρυτής και COO της Tekmon. Ο κ. Κανέλλος εξήγησε ότι οι εφαρμογές της ρομποτικής τεχνολογίας στη διαχείριση των εμπορευμάτων είναι προϋπόθεση για τη συμπίεση του κόστους και την κερδοφορία του online grocery και παρουσίασε τη σχετική καινοτόμο πρόταση της εταιρείας του. Με την εν λόγω εφαρμογή, όπως έδειξε, αυτοματοποιούνται οι διαδικασίες μετά τη φάση του αυτόματου fulfillment, που ήδη εφαρμόζουν οι Ocado και Amazon, δηλαδή ως τη φόρτωση των ετοιμοπαράδοτων online παραγγελιών στα οχήματα διανομής, τάχιστα και χωρίς χειρωνακτική εργασία, ή την αυτόματη παράδοσή τους στον καταναλωτή, εφόσον το αποθηκευτικό κέντρο λειτουργεί ως σταθμός διανομής Β2C. Η πατέντα αφορά σε μια συνδυαστική λειτουργία δύο ρομποτικών μηχανών και των ειδικής σχεδίασης βάσεων υποδοχής των ραφιέρων μεταφοράς των παραγγελιών σε κιβώτια. Το προτεινόμενο σύστημα διαχειρίζεται ραφιέρες και κιβώτια. Για μια συνεκτική προσέγγιση του ζητήματος της αυτοματοποίησης της αλυσίδας διαχείρισης των online παραγγελιών, σε συνάρτηση με τις εμπειρίες της εφαρμοσμένης ρομποτικής, τη σχετική κατάσταση του ανταγωνισμού διεθνώς σήμερα, τις τάσεις του και τη δυναμική τους, διαβάστε τη διαφωτιστική συνέντευξη του κ. Κανέλλου στις σελίδες 62-65 του τεύχους.
Αποδοτική η ψηφιοποιηση διαδικασιών
Μια νέα πρόταση για την υποστήριξη των υπαλλήλων του κλάδου στη διεκπεραίωση μιας πληθώρας διαδικασιών σε ψηφιακό περιβάλον, παρουσίασε ο κ. Παναγιώτης Μήτσιος (Tekmon). Σύμφωνα με στοιχεία που παρέθεσε, σε ποσοστό 96% οι οργανισμοί που χρησιμοποιούν κάποια εφαρμογή δημιουργίας ψηφιακού περιβάλλοντος εργασίας (digital workspace), σημειώνουν τη σημαντική συμβολή της στην αντιμετώπιση προβλημάτων εκ μέρους των υπαλλήλων με πιο δημιουργικό τρόπο, κατά 87% πως συμβάλλει στην παροχή καλύτερων υπηρεσιών στους πελάτες τους, ενώ κατά 90% πως κάνει πιο αποτελεσματική τη συνεργασία μεταξύ ομάδων που απασχολούνται σε διαφορετικούς τομείς. Το λιανεμπόριο, σύμφωνα με έρευνα της McKinsey, εμφανίζει σημαντική πρόοδο σε ό,τι αφορά την ψηφιοποίηση συνολικά, αλλά υστερεί, σε σχέση με άλλους κλάδους, στην επένδυση στις σχετικές λύσεις που αξιοποιούνται από το προσωπικό, τόνισε ο ομιλητής. Ο βασικός λόγος είναι πως τα συστήματα που μπορούν να υποστηρίξουν εργαζόμενους οι οποίοι βρίσκονται συνεχώς σε κίνηση, όπως των επιχειρήσεων σούπερ μάρκετ ή των logistic centers, είναι πολύπλοκα και απαιτούν υψηλή ειδίκευση, σημείωσε, επισημαίνοντας πως το λογισμικό της Tekmon ψηφιοποιεί και αυτοματοποιεί τις διαδικασίες πεδίου, ενώ απαιτεί μόνο τη χρήση ενός smartphone για την παρακολούθηση και τη διαχείρισή τους. Η εφαρμογή αξιοποιείται ήδη από την ΑΒ Βασιλόπουλος και ο κ. Μήτσιος παρουσίασε τα αποτελέσματα της χρήσης της αρχικά στις κεντρικές αποθήκες της Μάνδρας (πλέον η χρήση της έχει επεκταθεί και στις κεντρικές αποθήκες στη Σίνδο). «Στη Μάνδρα εκτελούνται πάνω από 20.000 εργασίες (tasks). Η εφαρμογή προς το παρόν αξιοποιείται από 50 χρήστες (διοικητική ομάδα), με καταγεγραμμένα από την εταιρεία αποτελέσματα, όπως η δραστική μείωση της γραφειοκρατίας (κατά 90% εξοικονόμηση χρόνου διαχείρισης εγγράφων), η μείωση κατά 75% του χρόνου αντιμετώπισης έκτακτων εργασιών (work order management) και 30’ κέρδος χρόνου για κάθε χρήστη. Συνολικά η εταιρεία έχει πλέον ψηφιοποιήσει σημαντικό μέρος των διαδικασιών της, ενώ τα διοικητικά στελέχη της έχουν εικόνα της πορείας τους σε πραγματικό χρόνο. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το γεγονός ότι η χρήση της εφαρμογής έδωσε στην εταιρεία τη δυνατότητα να επανασχεδιάσει διαδικασίες, που αποδείχθηκε πως ήταν αναποτελεσματικές», σημείωσε ο ομιλητής.
info / Χορηγοί
Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα των φορέων ΣΕΒΤ, ΕΣΒΕΠ και ΙΕΛΚΑ, με χορηγούς τις εταιρείες Bizerba, British American Tobacco Hellas, Convert Group, iQom και Sales Promotion Center και υποστηρικτές τις εταιρείες Drakoulli Coffee, Price Eye και SmartWare.