Μήνας: Μάρτιος 2006

Στη διαφοροποίηση της εικόνας του κλάδου κατά μεγάλο βαθμό θα συμβάλλει ο νέος πόλος που δημιουργείται σε επίπεδο ομίλων αγορών, στον οποίο θα συμμετέχουν επιχειρήσεις μεσαίου και μεγάλου δυναμικού που θα δρουν υπό την ηγεμονία ή υπό την καθοδήγηση ενός ισχυρού παίκτη της αγοράς. Την ίδια στιγμή, οι ισορροπίες αλλάζουν και στο πεδίο της συνδικαλιστικής έκφρασης των επιχειρήσεων σούπερ μάρκετ, με τους αποχωρήσαντες από τον ΣΕΣΜΕ -και όχι μόνο- να σχεδιάζουν τη δημιουργία νέου φορέα και τον πρόεδρο του Συνδέσμου, προκειμένου να προλάβει τα χειρότερα, να προτείνει αλλαγές κυριολεκτικά στο "και πέντε". Ας πάρουμε τις εξελίξεις με τη σειρά.

Σε επιχειρηματικό επίπεδο, ένα γκρουπ εταιρειών-μελών του ΕΛΟΜΑΣ, υπό το σχήμα της “Σύμμετρον” οι περισσότερες -εταιρείας που ίδρυσαν πριν από χρόνια ενδεχομένως για τη διενέργεια κοινών εισαγωγών ή άλλων δραστηριοτήτων- αποφάσισε να εξέλθει του ομίλου αγορών στον οποίο ανήκε. Οι εν λόγω αλυσίδες έλαβαν την απόφαση αυτή προκειμένου να προχωρήσουν από κοινού με τη Μετρό στη συγκρότηση μιας νέας ομάδας για κοινές διαπραγματεύσεις με τους προμηθευτές, ώστε να βελτιώσουν περαιτέρω τις ετήσιες συμφωνίες.

Σύμφωνα με πληροφορίες του "σελφ-σέρβις", από τον ΕΛΟΜΑΣ αποχώρησαν οι Market In, Προμηθευτική, Τροφίνο, Extra Πρώτα και Φθηνά, ΑΝΕΔΗΚ, Κάντζας, Παναγιωτόπουλος, Κανάκης Υπεραγορά, Βιδάλης, Γρηγοριάδης, ενώ παραμονές έκδοσης του τεύχους επρόκειτο να αποχωρήσει μια ακόμη εταιρεία. Η κίνηση των ανωτέρω, των οποίων ο ετήσιος τζίρος είναι περίπου 350 εκατ. ευρώ, θορύβησε τον ΕΛΟΜΑΣ. Τα εναπομείναντα μέλη του -περίπου 38- κατά την τελευταία γενική συνέλευση του ομίλου έδειξαν να διατίθενται να συνεχίσουν την κοινή πορεία τους, χωρίς περαιτέρω κραδασμούς. Όμως όλοι κατά βάθος φαίνεται ότι αντιλαμβάνονται πως το μέλλον του ΕΛΟΜΑΣ θα κριθεί του χρόνου τέτοια περίοδο, οπότε πολλοί από τους επιχειρηματίες-μέλη του θα είναι σε θέση επανεκτιμήσουν με ασφάλεια τη στάση που θα τηρήσουν έναντί του. Το αν δηλαδή θα παραμείνουν στους κόλπους του ή θα αποχωρήσουν, προκειμένου να προσχωρήσουν στο γκρουπ της Μετρό. Καθοριστικός παράγοντας για το τι θα πράξουν τότε θα αποτελέσει το περιεχόμενο των φετινών ετήσιων συμφωνιών με τους προμηθευτές, που θα πετύχουν οι πρώην συνεργάτες τους και η Μετρό. Εφόσον το σχήμα Σύμμετρον-Μετρό κριθεί πιο επιτυχές από τον ΕΛΟΜΑΣ θεωρείται πιθανό ότι θα ακολουθήσουν και άλλες μετακινήσεις, δημιουργώντας προβλήματα ανυπέρβλητα στον ΕΛΟΜΑΣ.

Το "σελφ σέρβις" απευθύνθηκε στη διοίκηση της Μετρό, η οποία δήλωσε ότι οι αποχωρήσεις από τον ΕΛΟΜΑΣ δεν υποκινήθηκαν από την ίδια, αλλά έγιναν με πρωτοβουλία των ιδίων των πρώην μελών του. Πάντως στελέχη του ΕΛΟΜΑΣ μας δήλωσαν απερίφραστα ότι ο ρόλος της Μετρό ήταν καταλυτικός στην κατεύθυνση της διάσπασης του ομίλου. “Το μεγάλο λιανεμπόριο εισβάλλει στον ΕΛΟΜΑΣ για να τον διαλύσει. Κανένας δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο στο μέλλον -το άμεσο ή έμμεσο- η Μετρό να εγκαταλείψει τους νέους συμμάχους της”, τόνισαν χαρακτηριστικά.

Τα προβλήματα για τον ΕΛΟΜΑΣ δεν τελειώνουν εδώ. Η διοίκησή του διακατέχεται από άγχος μήπως οι απώλειες έλθουν τελικά ταχύτερα απ΄ ότι αναμένεται. Μήπως, δηλαδή, υπάρξει φέτος και δεύτερη διαρροή μελών, αυτή τη φορά προς την Κυψέλη, η οποία πιθανολογείται ότι θα εκμεταλλευθεί τη συγκυρία και θα "πλευρίσει" μέλη του ΕΛΟΜΑΣ, προτείνοντάς τους την αλλαγή "στρατοπέδου". Όπως και να έχει, η διοίκηση του μεγαλύτερου ομίλου αγορών γνωρίζει πως πλέον το σχήμα του είναι ευάλωτο και αυτό σημαίνει πολλά για το μέλλον του.

Τα γεγονότα “τρέχουν” και σε συνδικαλιστικό επίπεδο, με τους ισχυρούς του κλάδου των σούπερ μάρκετ να συγκλίνουν για πρώτη φορά στην προοπτική της δημιουργίας ενός νέου φορέα, του Συνδέσμου Αλυσίδων Καταστημάτων Ελλάδος (ΣΑΚΕ), η επωνυμία του οποίου αποτυπώνει τη στρατηγική πρόθεση των εμπνευστών του να εκφράσουν συνδικαλιστικά τον ευρύτερο τομέα του οργανωμένου λιανεμπορίου.

Το ενδεχόμενο ίδρυσης του ΣΑΚΕ συζήτησαν πριν από λίγες εβδομάδες οι αλυσίδες Αφοί Βερόπουλοι, A-Β Βασιλόπουλος, Πέντε, Σκλαβενίτης, Ατλάντικ, Makro, Praktiker, Μασούτης και Μετρό, η οποία ανέλαβε τυπικά την πρωτοβουλία για τη συγκρότηση του νέου φορέα. Στο πλαίσιο προγραμματισμένης συνάντησης είχαν κληθεί να συμμετάσχουν επίσης οι Καρφούρ-Μαρινόπουλος και Dia, που δεν εκπροσωπήθηκαν, ωστόσο απέστειλαν εγγράφως τις προτάσεις και τις παρατηρήσεις τους επί του προτεινόμενου καταστατικού.

Στο άκουσμα της ανωτέρω πρωτοβουλίας τα αντανακλαστικά του ΣΕΣΜΕ και κυρίως του προέδρου του, κ. Απόστολου Αλεξάκη, ήταν κάτι περισσότερο από ταχύτατα. Ως απάντηση στις εξελίξεις ο κ. Αλεξάκης απέστειλε σε μέλη και μη μέλη του ΣΕΣΜΕ επιστολή με την οποία πρότεινε τη σύγκληση έκτακτης γενικής συνέλευσης του συνδέσμου, με την προοπτική αλλαγών επί του καταστατικού του και με σκοπό την ενδυνάμωση του ρόλου του στην έκφραση του οργανωμένου λιανεμπορίου. Με την κίνησή του αυτή ο πρόεδρος του ΣΕΣΜΕ έκανε φανερή την αμηχανία και την ανησυχία του για το ενδεχόμενο πλήρους αποδυνάμωσης του συνδέσμου.

Το "σελφ σέρβις" απευθύνθηκε σε ορισμένους εκ των ισχυρών του κλάδου, από τους οποίους ζήτησε να τοποθετηθούν σχετικά με τις προθέσεις τους να προσχωρήσουν εκ νέου ή όχι στον Σύνδεσμο. Τα σχόλιά τους ήταν μάλλον αρνητικά, καθώς, όπως τόνισαν, δεν "έχουμε πλέον μεγάλη εμπιστοσύνη σε όσους ελέγχουν σήμερα τον ΣΕΣΜΕ". Πρόσθεσαν δε ότι από τον τρόπο με τον οποίο χειρίστηκε το όλο θέμα ο πρόεδρος του Συνδέσμου δεν είναι ξεκάθαρο το κατά πόσο επιθυμεί να παραιτηθεί -ουσιαστικά να απέχει από τα συνδικαλιστικά δρώμενα-, υπενθυμίζοντας μάλιστα το πρόσφατο "ατόπημά του" με τις δηλώσεις του περί αποκλίσεων μεταξύ των τιμών της χώρας μας και της ΕΕ. Υπενθυμίζεται ότι ο κ. Αλεξάκης, μιλώντας σε ραδιοφωνικό σταθμό, υποστήριξε ότι η Ελλάδα είναι από τις πλέον ακριβές χώρες της Ευρώπης, επικαλούμενος στοιχεία της AC Nielsen. Το επικοινωνιακό χάος που προκάλεσε ο κ. Αλεξάκης εις βάρος του κλάδου ήλθε να συμπληρώσει ανακοίνωση της AC Nielsen, στην οποία αναφερόταν ότι τα στοιχεία του προέδρου του ΣΕΣΜΕ δεν έχουν καμία σχέση με την ίδια την εταιρεία και πολύ περισσότερο με την πραγματικότητα, καθώς, σύμφωνα με τις μετρήσεις της, η χώρα μας από άποψη τιμών βρίσκεται δύο μονάδες κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ.

Σε ό,τι αφορά, πάντως, την πρόταση των ισχυρών για την ίδρυση του ΣΑΚΕ, εκπρόσωπος της Μετρό, μιλώντας στο "σελφ σέρβις", τόνισε ότι ο πρόεδρος της εταιρείας και πρώην πρόεδρος του ΣΕΣΜΕ, κ. Παντελής Παντελιάδης, δεν θέλησε να ηγηθεί της πρωτοβουλίας, ωστόσο του ζητήθηκε από την αγορά να αναλάβει τον συγκεκριμένο ρόλο. Πρόσθεσε δε ότι, μετά τη διατύπωση των σχολίων επί του σχεδίου καταστατικού, που παρουσίασε στους εκπροσώπους όσων εταιρειών κλήθηκαν να συμμετάσχουν στην προαναφερόμενη συνάντηση, η Μετρό θα ανασυντάξει το σχετικό κείμενο και σε εύλογο χρόνο θα προκαλέσει νέα συνάντηση.

Η κατάληξη της συνάντησης θα είναι καθοριστική για την πορεία των συνδικαλιστικών πραγμάτων στο οργανωμένο λιανεμπόριο. Αν οι ισχυροί "τα βρουν", το νέο σχήμα θα προχωρήσει εκφράζοντας αποκλειστικά τα συμφέροντά τους έναντι εκείνων του μικρομεσαίου δυναμικού του κλάδου, που σήμερα εκφράζονται από τον ΣΕΣΜΕ. Αν, όμως, δεν συμφωνήσουν στο περιεχόμενο του καταστατικού, η προσπάθεια μάλλον θα εγκαταλειφθεί.

Μετά τη φάση οργάνωσης των μικρών καταστημάτων της γειτονιάς σε αλυσίδες, τώρα και τα περίπτερα αρχίζουν να προσελκύουν το ενδιαφέρον επενδυτών. Το ενδιαφέρον προέρχεται από διάφορες πλευρές, και οι “παραγκωνισμένοι” μέχρι πρότινος περιπτερούχοι βρίσκονται πλέον στο κέντρο των εξελίξεων.

Σε μια περίοδο που το λιανεμπόριο, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και πανευρωπαϊκά, αντιμετωπίζει κρίση, κάποιες επιχειρήσεις σπεύδουν να επενδύσουν στα μικρά σημεία πώλησης που έχουν κι αυτά με τη σειρά τους τα δικά τους προτερήματα. Τα περίπτερα σε καλά σημεία είναι γνωστό ότι μπορούν να αναδειχθούν σε “χρυσωρυχεία”. Αυτά είναι -προς το παρόν- το μήλον της έριδος μεταξύ αρκετών ενδιαφερόμενων, με σκοπό την αξιοποίησή τους είτε από οργανωμένα δίκτυα είτε από εταιρείες που ενδιαφέρονται να προβάλλουν τα προϊόντα τους.

Οι εξελίξεις σε ό,τι αφορά τα νέου τύπου περίπτερα είναι πολύ πρόσφατες, ηλικίας μόλις 2-3 μηνών. Έκαναν την εμφάνισή τους ξεκινώντας από τις κεντρικές πλατείες της Αθήνας. Οι πλατείες Συντάγματος, Κολωνακίου και Μαβίλη κοσμούνται πλέον από ολοκαίνουργια περίπτερα, μεγαλύτερα, σε νέες κατασκευές, οργανωμένα και πιο ασφαλή.

Το ρεπορτάζ μάς ανέδειξε δύο διαφορετικές περιπτώσεις. Περίπτερα ανακαινισμένα με εταιρεία-χορηγό είναι η μία περίπτωση και περίπτερα που ανήκουν σε αλυσίδα είναι η δεύτερη.

Καπνοβιομηχανίες οι εταιρείες-χορηγοί

Ορισμένα περίπτερα ανακαινίστηκαν με την αρωγή εταιρειών όπως καπνοβιομηχανιών, που είδαν στις νέες κατασκευές την ευκαιρία να προβάλλουν νόμιμα τα προϊόντα τους. Είναι γνωστό ότι η διαφήμιση των τσιγάρων έχει απαγορευθεί από τον χώρο στην κορυφή των παλαιών περιπτέρων. Όχι όμως και από τις ειδικές φωτεινές προσόψεις των νέων περιπτέρων, ακριβώς πάνω από τα τρία παράθυρα. Μάλιστα, σε ορισμένες περιπτώσεις λειτουργεί και ειδική οθόνη -στην πάνω δεξιά γωνία- όπου προβάλλεται σχετικό διαφημιστικό τρέιλερ.

Τα νέου τύπου περίπτερα, λοιπόν, κατασκευάζονται από μία μόνο εταιρεία και χορηγούνται κυρίως από τις καπνοβιομηχανίες. Ο ιδιοκτήτης του περιπτέρου, μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, έχει ένα ολοκαίνουργιο περίπτερο, πιο μεγάλο και πιο οργανωμένο και χωρίς καθόλου κόστος, αφού το όλο εγχείρημα αναλαμβάνει η εταιρεία-χορηγός. Πρόκειται για μεταλλικές κατασκευές, όπου ο εσωτερικός τους χώρος είναι ιδιαίτερα μεγάλος και πλήρως οργανωμένος με έξυπνους αποθηκευτικούς χώρους και ευρύχωρα ράφια στα οποία είναι πολύ ευκολότερη η ταξινόμηση των προϊόντων. Παράλληλα, το εξωτερικό είναι κατασκευασμένο έτσι ώστε να αποτελείται από κινούμενες ραφιέρες. Η εξωτερική τους πλευρά είναι ενιαία και ουσιαστικά είναι το εξωτερικό περίβλημα, ενώ η εσωτερική αποτελείται από πολλά ράφια.

Το αποτέλεσμα είναι, σύμφωνα με ιδιοκτήτες περιπτέρων, μια εύχρηστη κατασκευή που μπορεί να ανοίξει και να κλείσει εύκολα. Όπως μας λέει χαρακτηριστικά ένας ιδιοκτήτης περιπτέρου σε κεντρική πλατεία της Αθήνας, “μέχρι τώρα, χρειαζόμουν τουλάχιστον μία ώρα για να ανοίξω το περίπτερο και να απλώσω όλα τα είδη έξω, αφού βρίσκομαι σε κεντρικό σημείο και το περίπτερο είναι φορτωμένο με διάφορα προϊόντα. Τώρα, μέσα σε 15 λεπτά έχει ανοίξει, εύκολα και χωρίς κόπο, κάτι που μπορεί να κάνει μόνη της και η μητέρα μου. Επιπλέον, παρέχει μεγαλύτερη ασφάλεια, αφού κλείνει όλο γύρω-γύρω”.

Και το κόστος αυτού, ανέρχεται στα 30.000 ευρώ. Κόστος που καλύπτεται εξ ολοκλήρου από την εταιρεία-χορηγό, η οποία προβάλλει τα προϊόντα της σε φωτεινές επιγραφές σε ειδικούς χώρους πάνω στον βασικό σκελετό της κατασκευής, καθώς και σε μια οθόνη πάνω από το κεντρικό παράθυρο. Μεγαλύτερο περίπτερο, όμως, προϋποθέτει και περισσότερα έξοδα λειτουργίας. Σύμφωνα με τον ιδιοκτήτη περιπτέρου, “η εταιρεία-χορηγός καλύπτει το επιπλέον κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος, για τη λειτουργία των φωτεινών σημάνσεων και της οθόνης”.

Τα περίπτερα σε αλυσίδες

Η δεύτερη περίπτωση των ανακαινισμένων περιπτέρων είναι το οργανωμένο δίκτυο. Η ΙΝΚΑΤ ΑΕ αναπτύσσει την αλυσίδα καταστημάτων ψιλικών Kiosky’s και έτερη αλυσίδα περιπτέρων σε όλη την Αθήνα. Το τελευταίο χρονικό διάστημα δραστηριοποιείται έντονα στην ανάπτυξη των περιπτέρων, έχοντας αγοράσει κάποια σε κεντρικά σημεία της πόλης. Βέβαια, βασικός της στόχος είναι η ανάπτυξη του δικτύου με το σύστημα του franchising, την ένταξη δηλαδή ιδιοκτητών περιπτέρων κάτω από την ομπρέλα του σήματός της.

Περίπτερα σε κεντρικά σημεία της Αθήνας λειτουργούν εδώ και περίπου 1-2 μήνες από την ίδια εταιρεία. Την ευθύνη κατασκευής, διαμόρφωσης και λειτουργίας των περιπτέρων έχει η ίδια η εταιρεία, ενώ σε κάθε βάρδια, στο κάθε σημείο εργάζονται δύο υπάλληλοι. Πρόκειται για ξύλινες ή μεταλλικές κατασκευές, ευρύχωρες στην καμπίνα, με πολλούς αποθηκευτικούς χώρους και ράφια, ενώ η εξωτερική πλευρά είναι επίσης διαμορφωμένη με μεγάλες ραφιέρες. Στην όψη μοιάζουν αρκετά με τα γνωστά περίπτερα, είναι όμως σύγχρονη κατασκευή, με πιο μεγάλο χώρο και άνετα και με πολλές δυνατότητες ταξινόμησης των προϊόντων.

Η διαφημιστική προβολή διαφόρων προϊόντων γίνεται με την κλασική μέθοδο, κυρίως πάνω στις εξωτερικές τέντες που καλύπτουν το περίπτερο.

Η αλυσίδα Kiosky’s, στο τομέα των καταστημάτων ψιλικών, αναπτύσσεται σήμερα με το σύστημα του franchising. Οι προϋποθέσεις για τη δημιουργία ενός Kiosky’s είναι η ύπαρξη ενός καταστήματος επιφάνειας 25-30 τμ, που βρίσκεται σε πυκνοκατοικημένη περιοχή και θα λειτουργεί από τον ιδιοκτήτη franchisee. Το κόστος διαμόρφωσης του καταστήματος και ένταξης στο δίκτυο ανέρχεται σε 30.000 ευρώ. Η εταιρεία ΙΝΚΑΤ προσφέρει την εμπειρία της στον χώρο αυτό, τουλάχιστον 6 χρόνων, και αναλαμβάνει την οργάνωση της επιχείρησης, τη μελέτη και διαμόρφωση του χώρου βάσει των συγκεκριμένων προτύπων που αναπτύσσει, την εκπαίδευση των νέων συνεργατών-franchisees, καθώς και τη συνεχή υποστήριξή τους.

Τα νέου τύπου περίπτερα αναπτύσσονται ακολουθώντας τις ανάγκες του καταναλωτικού κοινού. Δεν είναι όμως οι μοναδικές περιπτώσεις αλλαγής που υπάρχουν στην αγορά. Μεγάλα περίπτερα σε κεντρικά σημεία πρέπει να αλλάζουν συνεχώς. Σύμφωνα με ιδιοκτήτρια περιπτέρου σε κεντρική πλατεία, που δεν έχει αξιοποιήσει άλλες δυνατότητες ανανέωσης πέραν των ιδίων πόρων, “η δουλειά σε αναγκάζει να ανακαινίζεις συνεχώς το περίπτερό σου. Συνεχώς περισσότερα προϊόντα πρέπει να μπουν στο περίπτερο, που σημαίνει ότι χρειάζεται όλο και περισσότερος χώρος. Αλλά και ο πελάτης πρέπει να βλέπει ότι προσέχεις τον χώρο σου, ότι κάνεις αλλαγές και ότι δεν επαναπαύεσαι. Εμείς φροντίζουμε κάθε τόσο να ανακαινίζουμε το κιόσκι, υπάρχουν πάντα πιο φιλικά υλικά που κάνουν πιο όμορφο τον χώρο, αλλά και πιο εύχρηστο. Ράφια για ευκολότερη και πιο βολική τοποθέτηση των προϊόντων, πιο ευρύχωρη καμπίνα, όπου περνάμε πολλές ώρες της ημέρας, και πιο ασφαλείς κατασκευές”.

Επιδείνωση των ρυθμών ανάπτυξης καταγράφεται στην οργανωμένη λιανική από τις αρχές του έτους. Υψηλόβαθμοι παράγοντες της αγοράς δηλώνουν ήδη απογοητευμένοι από την εικόνα που παρουσίασε ο κλάδος στο πρώτο δίμηνο του 2006 σε σχέση με το αντίστοιχο περυσινό διάστημα. “Οι ρυθμοί ανάπτυξης σε πολλά από τα παλαιά καταστήματα είναι αρνητικοί, σε ποσοστά τα οποία φθάνουν το 5% ή και το 6%” αναφέρουν χαρακτηριστικά, υπογραμμίζοντας ιδιαίτερα το γεγονός ότι ο κόσμος των επιχειρήσεων σούπερ μάρκετ περνάει μια από τις πλέον κρίσιμες περιόδους της ιστορίας του.

Αν κάτι προβληματίζει περισσότερο σε σχέση με τις προηγούμενες χρονιές τα στελέχη του κλάδου είναι η αυξημένη πλέον εμπλοκή και των εταιρειών discount στη διαμόρφωση του γενικότερου κλίματος. Όπως αναφέρεται, μέχρι και πέρυσι όσοι τιμολογούσαν τα προϊόντα τους σε ιδιαίτερα χαμηλές τιμές, όπως οι discounters, έδειχναν να μην τους αγγίζει το κακό κλίμα των τελευταίων ετών. Όμως φέτος οι αρνητικές επιδράσεις από την κάμψη που παρατηρείται στην κατανάλωση είναι εμφανείς και στους δείκτες ανάπτυξης των discount καταστημάτων.

Η εξέλιξη αυτή μαρτυρά ότι η ομάδα των οικονομικών μεταναστών δεν είναι πλέον ικανή να σηκώσει από μόνη της το βαρύ φορτίο της “αναδουλειάς” που παρατηρείται στον κλάδο. Μέχρι και πρότινος η μεγαλύτερη γκρίνια ακούγονταν από την πλευρά των κλασσικών αλυσίδων του οργανωμένου λιανεμπορίου, όμως σήμερα παραπονεμένες φωνές ακούγονται πλέον από το σύνολο της αγοράς. Ωστόσο, οι discounters φαίνεται ότι αντιστέκονται, έστω και μερικώς. Δηλαδή, καταγράφεται σταθερότητα στα συγκρίσιμα στοιχεία τους, ωστόσο -κι αυτό είναι που έχει σημασία- δεν είναι σε θέση να εκτιμήσουν πόσο θα αντέξουν οι άμυνές τους.

Ως "κρίσιμο διάστημα" χαρακτηρίζεται ο μήνας Μάρτιος και πολύ περισσότερο οι μήνες που θα τον ακολουθήσουν, δεδομένου ότι η δυναμική της Plus -τα πρώτα καταστήματα της οποίας ήδη έκαναν την εμφάνισή τους- θα είναι πλέον μετρήσιμη από τον ανταγωνισμό, όπως μετρήσιμες θα είναι και οι αντιδράσεις των καταναλωτών.

Όπως υπογραμμίζεται, "όποια κι αν θα είναι τα επιτεύγματα του νεοεισαγόμενου πολυεθνικού παίκτη, ένα κομμάτι του τζίρου της οργανωμένης λιανικής θα το εξασφαλίσει, χτίζοντας πάνω σε αυτό, μήνα με τον μήνα, τον τζίρο του". Στο πλαίσιο αυτό, θεωρείται βέβαιο ότι η πρώτη αλυσίδα της οποίας το μερίδιο θα πληγεί θα είναι Lidl, καθώς απευθύνεται στο ίδιο κοινό με την Plus. Απώλειες, όμως, αναμένεται ότι θα καταγράψει και η Dia ως discounter, αλλά και η Καρφούρ-Μαρινόπουλος, που λόγω των ανταγωνιστικών τιμών της θα "κονταροχτυπηθεί" με την Plus, κυρίως σε ότι αφορά τη μερίδα των καταναλωτών την οποία συνθέτουν οι οικονομικοί μετανάστες και τα νοικοκυριά χαμηλού εισοδηματικού επιπέδου. Φυσικά, οι επιπτώσεις θα κλιμακωθούν και για τις υπόλοιπες επιχειρήσεις του κλάδου, αναλόγως της δημογραφικής σύνθεσης και της κατάστασης του ανταγωνισμού στις διαφορετικές περιοχές που εδρεύουν τα καταστήματά τους.

Μέχρι το τέλος του έτους η αγορά δεν αναμένει βελτίωση του κλίματος. Το αντίθετο, όλες οι εκτιμήσεις και τα σχόλια αναφέρονται στην ένταση του ανταγωνισμού, σε χαμηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης, σε μικρότερα περιθώρια κέρδους, στην αύξηση των προωθητικών ενεργειών, στις εξοντωτικές προσφορές και …όποιος αντέξει! Και θα αντέξει όποιος διαθέτει υψηλά περιθώρια ρευστότητας, την αναγκαία κεφαλαιακή επάρκεια, όγκο πωλήσεων στον οποίο στηρίζει τη διεκδίκηση μεγαλύτερων παροχών από τους προμηθευτές του και φυσικά αστείρευτες αντοχές για επενδύσεις σε ζημιές -βλέπε σε τιμές κάτω του κόστους.

Όλοι, πάντως, συμφωνούν στο ότι, αν όχι φέτος, το αργότερο εντός του 2007 το οργανωμένο λιανεμπόριο θα μπει υποχρεωτικά πλέον σε τροχιά νέων ανακατατάξεων, οι οποίες θα αγγίξουν και τα υψηλά κλιμάκια της αγοράς.

Ειδικότερα, η Plus πραγματοποίησε συμφωνία με την Coca-Cola 3Ε για την πώληση επώνυμων αναψυκτικών της μέσα από το δίκτυό της. Την ίδια στιγμή δίπλα στα επώνυμα προϊόντα της Coca-Cola 3Ε βρίσκονται παρόμοια private label της Plus. Ανάλογη συμφωνία έχει επιτευχθεί και με τη Friesland Hellas για το γάλα Νουνού, ενώ η Plus διαθέτει και σχετικό private label προϊόν, εισαγόμενο από τη Γερμανία.

Εξάλλου, αρκετές εγχώριες βιομηχανίες επώνυμων τροφίμων συμφώνησαν να παράγουν για λογαριασμό της και private label είδη. Στο πλαίσιο αυτό, ο θεσσαλικός όμιλος επιχειρήσεων Σαράντη (γαλακτοβιομηχανίες Όλυμπος και Τυράς), διαθέτει στην αλυσίδα private label τυροκομικά είδη (δύο κωδικούς προϊόντων, τουλάχιστον μέχρι στιγμής), ενώ ηγετικός εγχώριος όμιλος στα είδη αρτοποιίας της διαθέτει τουλάχιστον ένα private label προϊόν.

Στον τομέα του φρέσκου γάλακτος η αλυσίδα έχει συνάψει συμφωνία με την βιομηχανία Αγνό -το προϊόν φέρει την επωνυμία ΕΛΓΑΛ-, ενώ η Ηπειρωτική Βιομηχανία Εμφιαλώσεων (διαθέτει το εμφιαλωμένο νερό Βίκος), που παράγει private label για λογαριασμό των Lidl, Καρφούρ-Μαρινόπουλος, Μετρό και A-B Βασιλόπουλος, εφοδιάζει ήδη και την Plus.

Η Plus διαφοροποιείται και στον τομέα των βιολογικών προϊόντων, όπου διαθέτει σχεδόν 300 κωδικούς, ιδιαίτερα στο κομμάτι των γαλακτοκομικών. Παράλληλα, προσφέρει και προϊόντα τα οποία ο Έλληνας καταναλωτής δεν έχει συνηθίσει να αγοράζει από το σούπερ μάρκετ, όπως λυόμενα σπίτια, σκούτερ κά.

Στις αρχές του Μαρτίου η Plus άνοιγε τα πρώτα καταστήματά της (Βριλήσσια, Δράμα, Φλώρινα, Κατερίνη, Λάρισα, Λυκόβρυση, Π. Φάληρο, Πτολεμαΐδα, Σέρρες, Θεσσαλονίκη), ενώ στα μέσα του μήνα αναμενόταν ένα δεύτερο κύμα εγκαινίων (από δύο καταστήματα στο κέντρο της Αθήνας και στα Ιωάννινα και από ένα σε Καλλιθέα, Παλλήνη, Γλυκά Νερά στην Αττική και σε Θεσσαλονίκη, Νάουσα και Βέροια στη Βόρεια Ελλάδα). Τα στελέχη του οργανωμένου λιανεμπορίου ανέμεναν ανήσυχα την πρώτη γεύση των επιπτώσεων από τη δράση του γερμανικού ομίλου. Λίγες μέρες νωρίτερα, παράγοντες γνωστών αλυσίδων σούπερ μάρκετ στην Αθήνα, παρακολουθώντας την επικοινωνιακή πολιτική της Plus, επιχειρούσαν να σταθμίσουν τις πιέσεις που πρόκειται να δεχθούν από τη δράση της.

Καταγράψαμε ορισμένα από τα πιο ενδιαφέροντα σχόλιά τους. Το πρώτο που επισήμαναν αφορά το ζήτημα των τιμών. Τα στοιχεία για την πολιτική της εταιρείας, όπως περιγράφονται στα φυλλάδιά της που διανεμήθηκαν στους καταναλωτές μια εβδομάδα πριν τα εγκαίνια των πρώτων Plus, τους έδιναν την εντύπωση ότι πρόθεση της Plus είναι διαθέσει τον κύριο όγκο των προϊόντων της σε τιμές στα όρια του ανταγωνισμού -εξαιρουμένων των προϊόντων-“κραχτών”, που, όπως παραδέχονταν τα στελέχη της αγοράς, "τιμολογούνται σε εξαιρετικά χαμηλές τιμές". Μάλιστα, επισήμαιναν ότι οι επιθετικές τιμές αφορούν οκτώ από τα πλέον σημαντικά προϊόντα που συνθέτουν το καλάθι της νοικοκυράς (ρύζι, μακαρόνια, τομάτα, όσπρια, πορτοκάλια, μπανάνες, αλεύρι και εμφιαλωμένο νερό), διατιθέμενα σε "τιμές γνωριμίας". Δεν παρέλειψαν να σχολιάσουν ότι η αλυσίδα αξιοποίησε όλα τα διαθέσιμα μέσα προβολής στην επικοινωνία της με το κοινό, χωρίς να φείδεται χρημάτων, καθώς και ότι τα εγκαίνια του κέντρου της logistics είχαν και πολιτική χροιά, αφού στους προσκεκλημένους της ήταν, μεταξύ άλλων, πολλοί διακεκριμένοι εκπρόσωποι του πολιτικού κόσμου.

Οι ίδιοι παράγοντες, επανερχόμενοι στο ζήτημα των τιμών, συμπέραιναν ότι "η τιμολογιακή πολιτική της Plus δεν εμπνέει ανησυχία. Η διοίκησή της φαίνεται να σέβεται τον ανταγωνισμό”, σπεύδοντας να προσθέσουν: "Η προσοχή των σούπερ μάρκετ και κυρίως των discounters εκ των πραγμάτων θα παραμείνει στραμμένη στον νέο ανταγωνιστή. Εφόσον το κρίνουν σκόπιμο, δεν θα διστάσουν να συμπιέσουν τις τιμές τους ώστε να περιορίσουν το ενδεχόμενο των απωλειών τζίρου πέρα από τα αναμενόμενα επίπεδα".

Οι επαφές των αλυσίδων με τους προμηθευτές τους αναμένονται τεταμένες, καθώς στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων οι λιανέμποροι προτίθενται να εμφανίσουν στοιχεία που "καίνε"… Πρόκειται για το περιεχόμενο του συνόλου σχεδόν των περσινών συμφωνιών που συνάψανε δύο εκ των ισχυρότερων αλυσίδων σούπερ μάρκετ με τους μεγαλύτερους προμηθευτές τους. Τα στοιχεία αυτά διέρρευσαν πέρυσι σε ανύποπτο χρόνο, προκαλώντας κάτι περισσότερο από έντονες αντιδράσεις των διοικήσεων των δύο αλυσίδων. Όπως εκτιμούν κύκλοι της αγοράς, τα εν λόγω οικονομικά στοιχεία διέρρευσαν και στις δύο περιπτώσεις από συγκεκριμένο τμήμα των εταιρειών, ενώ λέγεται ότι δεν διατέθηκαν απευθείας στον ανταγωνισμό, αλλά μέσω τρίτων. Η χρήση μεσαζόντων για τη διαρροή των εγγράφων έγινε με σκοπό τον μη εντοπισμό των προσώπων που απέσπασαν τα σχετικά στοιχεία, ενώ εκτιμάται ότι ορισμένοι εξασφάλισαν το πολύτιμο και συνάμα παράτυπο έως παράνομο υλικό είτε καταβάλλοντας τον "οβολό" τους είτε με τη μορφή "εξυπηρέτησης". Η διακίνηση δεν αφορούσε κάποια αντίγραφα πρωτότυπων συμφωνιών, διότι απλώς τέτοιου είδους παραστατικά δεν υπάρχουν, αλλά εκτυπώσεις από τις τιμολογήσεις προϊόντων βάσει των σχετικών συμφωνιών, από τις οποίες ήταν δυνατή η συναγωγή κρίσιμων συμπερασμάτων.

Όλα τα προαναφερόμενα αποτελούν πληροφορίες τις οποίες μεταφέρουμε με σχετική επιφύλαξη, γνωρίζοντας τις λεπτές ισορροπίες της αγοράς, τα συμφέροντα που διακυβεύονται και τις σκοπιμότητες που ενδεχομένως κρύβονται πίσω από τη διοχέτευση τέτοιου είδους πληροφοριών.

Το λιγότερο που μπορεί να σημαίνει η διαρροή είναι ότι οι διαπραγματεύσεις με τους προμηθευτές ξεκινούν υπό δύσκολες συνθήκες και, το περισσότερο, ότι ξεκινούν από νέα βάση. Φέτος, λοιπόν, όσοι γνωρίζουν το περιεχόμενο των επίμαχων συμφωνιών θα το επικαλεστούν, ζητώντας από τις βιομηχανίες ανάλογες παροχές και εκπτώσεις. Αυτό βέβαια δεν συνεπάγεται ότι οι προμηθεύτριες εταιρείες θα ενδώσουν ή ότι όλοι έχουν να λαβαίνουν λιγότερο ή περισσότερο από τα διεκδικούμενα -η βιομηχανία γνωρίζει πολύ καλά πώς να διαπραγματεύεται για τα συμφέροντα της-, αλλά, αν κάτι αλλάζει φέτος, αυτό θα είναι η επιμονή των σούπερ μάρκετ για υψηλότερα ποσοστά και κυρίως τα σχετικά επιχειρήματά τους!

Πάντως, πραγματικά περιθώρια για μεγαλύτερες παραχωρήσεις δεν υπάρχουν. Η αγορά αναμένει μικρο-βελτιώσεις μόνο, που δεν θα ξεπερνούν τη μισή μονάδα και αυτές για ένα μέρος μόνο των συμφωνιών. Βέβαια, όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων θα υπάρξουν και οι εξαιρέσεις, δηλαδή οι εταιρείες που για ειδικούς λόγους θα προβούν σε γενναίες αυξήσεις παροχών.

Τα ερωτήματα που τίθεται, σχετικά με τις φετινές ετήσιες συμφωνίες λιανεμπορίου και βιομηχανίας, είναι τα εξής: Πώς θα αντιδράσουν οι προμηθευτές στις πιέσεις που θα δεχθούν; Πώς θα αντιμετωπίσουν την κατάσταση οι εταιρείες-θύματα της υπόθεσης αυτής, που απώλεσαν το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα του απορρήτου των συμφωνιών; Πόσο επίμονες θα είναι οι άλλες αλυσίδες στις επιδιώξεις τους; Πώς θα διαμορφωθεί το γενικότερο κλίμα στην αγορά; Θα εντοπιστούν οι υπαίτιοι των περυσινών διαρροών ή …θα υπάρξουν και νέες;

Σημειώνεται πως φέτος η βιομηχανία κινείται μάλλον με πιο αργούς ρυθμούς στις διαπραγματεύσεις, ενδεχομένως λόγω των όσων συνέβησαν πέρυσι, σίγουρα όμως και προκειμένου να περιορίσει το πραγματικό διάστημα των διαπραγματεύσεων, χωρίς να αφήνει πολλά χρονικά περιθώρια στις αλυσίδες για τη διεκδίκηση υψηλότερων παροχών.

Τον Δεκέμβριο του 2002 άνοιξε το πρώτο κατάστημα της Ola Stores στον Άλιμο. Φέτος δημιουργήθηκε το πρώτο Ola Stores εκτός των τειχών της πρωτεύουσας -στο Ηράκλειο της Κρήτης-, εγκαινιάζοντας την επέκταση της αλυσίδας στην επαρχία. Σύντομα θα ακολουθήσει η ίδρυση καταστημάτων σε Χανιά, Ρόδο και Γιάννενα.

Τα Ola Stores απευθύνονται σε όσους επιθυμούν να απασχοληθούν σε μια επιχείρηση είτε προσωπικά είτε με την οικογένειά τους ή απασχολώντας το πολύ έναν υπάλληλο. Η μέχρι σήμερα εμπειρία αποδεικνύει πως αποτελούν μια πολύ καλή επιχειρηματική επιλογή. “Οι πωλήσεις των καταστημάτων που έχουν ενταχθεί υπό καθεστώς franchising στην αλυσίδα, παρουσιάζουν αύξηση 20% έως 30% στον τζίρο τους, ενώ αύξηση παρουσιάζει και το ποσοστό μικτού κέρδους, από 12%-13% σε 18%-20%”, δηλώνει ο κ. Γρηγόρης Τσερεγκώφ διευθύνων σύμβουλος της Ola Stores AE.

Τα Ola Stores έχουν επιλέξει να είναι “το σούπερ μάρκετ των περιπτέρων και το περίπτερο των σούπερ μάρκετ”. Αυτό εξηγείται ως εξής: Το Ola είναι χωρισμένο σε δύο τμήματα: του κλασικού ψιλικατζίδικου και του μίνι μάρκετ. To πρώτο λειτουργεί ως σούπερ μάρκετ, έχοντας μεγαλύτερη ποικιλία σε ζαχαρώδη, σνακς κλπ, ενώ το δεύτερο λειτουργεί ως περίπτερο, αφού εκεί ο καταναλωτής δεν βρίσκει μεν μεγάλη ποικιλία, αλλά καλύπτει έκτακτες ανάγκες. Μεγάλη προσοχή έχει δοθεί και σε ορισμένες πολύ σημαντικές παραμέτρους των καταστημάτων. Για παράδειγμα οι γόνδολες έχουν ύψος 1,40 μ. ώστε ο πελάτης να έχει την εικόνα ολόκληρου του μαγαζιού. Έχει δοθεί επίσης μεγάλη έμφαση στη διαχείριση των περιοδικών. Από τις έρευνες που πραγματοποίησε η εταιρεία προέκυψε ότι στα υπάρχοντα καταστήματα τα περιοδικά "είναι όλα στοιβαγμένα και σκονισμένα" και "δεν μπορούμε εύκολα να βρούμε και να διαλέξουμε", όπως χαρακτηριστικά δήλωσαν οι ερωτηθέντες. Γι' αυτό στα Ola Stores υπάρχουν εκθετήρια μήκους 3-5 μέτρων, όπου τοποθετούνται τα περιοδικά. Έχει ακόμη δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην ταχύτητα εξυπηρέτησης των πελατών. Για παράδειγμα, τα είδη περιπτέρου είναι όλα τοποθετημένα στον πάγκο του κάθε καταστήματος, όπου η εξυπηρέτηση γίνεται όπως σε ένα κλασικό περίπτερο.

Ola Stores-food

Η Ola Stores έχει υιοθετήσει έναν άξονα επέκτασης στην επαρχία που περιλαμβάνει την Κρήτη, την Πάτρα, τη Θεσσαλονίκη -όπου ήδη προωθεί την ίδρυση τριών εταιρικών υποκαταστημάτων- και τη Λάρισα. Μέχρι το τέλος του χρόνου θα λειτουργήσουν ακόμα 11 καταστήματα εκτός Αθηνών. Γενικά, φέτος υπολογίζεται πως το δίκτυο θα φθάσει τα 65 καταστήματα, με 11 νέα στην επαρχία και 16 στην Αθήνα. Συνολικά, μέχρι το τέλος του Μαρτίου θα λειτουργούν 44 καταστήματα.

“Τώρα πειραματιζόμαστε με μια νέα μορφή καταστήματος”, δηλώνει ο κ. Τσερεγκώφ, “που θα τείνει περισσότερο στο food market. Δηλαδή δεν θα έχει εφημερίδες, αλλά καταψύξεις, ενώ θα διαθέτει και τυποποιημένα οπωρολαχανικά. Αυτό θα μας εξασφαλίσει μεγαλύτερη κερδοφορία, γιατί άλλο είναι να πουλάς τρόφιμα, με ποσοστό κέρδους 20%-25%, κι άλλο να διαθέτεις Τύπο, με ποσοστό 6%-7%. Το βασικό brand δεν θα αλλάξει. Απλώς, κάποια στιγμή θα εμφανιστεί και η επωνυμία Ola Stores-food σε καταστήματα κάπως μεγαλύτερα, δηλαδή τουλάχιστον των 60 τμ. Ένα τέτοιο μαγαζί θα λειτουργήσει πιλοτικά το καλοκαίρι στα Βριλήσσια. Θα παρακολουθήσουμε στενά ένα εξάμηνο τη δυναμική του και, αν έχει την απόδοση που περιμένουμε, από το 2007 θα βάλουμε μπροστά το άπλωμα και αυτής της ιδέας”.

Η εταιρεία συζητά επίσης με μία από τις πέντε μεγάλες εταιρείες πετρελαιοειδών, που ενδιαφέρεται να ενταχθούν στα πρατήριά της μονάδες ψιλικών-μίνι μάρκετ. Η υπογραφή συμφωνίας αναμένεται να γίνει σύντομα. Φέτος προβλεπόταν να λειτουργήσουν τα πρώτα δύο ή τρία πιλοτικά καταστήματα, με πρωτοποριακό στήσιμο, μοναδικό σε όλο τον κόσμο, όπως δηλώνει η εταιρεία.