Σύμφωνα με τελευταία στοιχεία, η μέση κατά κεφαλήν κατανάλωση αυγών στη χώρα μας έχει αυξηθεί στα 190 το χρόνο έναντι 130 παλιότερα, αλλά εξακολουθεί να υστερεί συγκριτικά με άλλες χώρες, πράγμα που δείχνει τα περιθώρια ανάπτυξης της σχετικής αγοράς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το Ηνωμένο Βασίλειο, όπου η μέση κατανάλωση υπερβαίνει κατά πολύ τα 320 αυγά, ενώ ο μέσος όρος στην ΕΕ είναι περίπου τα 280. Τους καλοκαιρινούς μήνες, πάντως, η εγχώρια κατανάλωση αυξάνει, παρακολουθώντας τη μεγέθυνση του τουρισμού.
Τα σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης της εν λόγω αγοράς διαπιστώνει ο κ. Αιμίλιος Φιλακουρίδης, εμπορικός διευθυντής της εταιρείας Χρυσά Αυγά ΑΕ, όπως και η κ. Ελένη Μιχελάκη εκ μέρους της εταιρείας Βλαχάκης ΑΠΕΕ, αναφέροντας ότι η αγορά του αυγού στην Ελλάδα είναι ελαφρώς ανοδική σε όγκο κι ότι την τελευταία διετία καταγράφει μια αύξηση της τάξης του 1,5%-2%. Αυτό αποδίδεται στην όλο και μεγαλύτερη αναγνώριση των διατροφικών ευεργετικών ιδιοτήτων του αυγού και λόγω της πλήρους απενοχοποίησής του σε σχέση με την αύξηση της χοληστερίνης.
Σήμερα στην Ελλάδα παράγονται ετησίως περισσότερα από 1,5 δισ. αυγά. Το ένα στα δύο που καταναλώνονται, όπως εκτιμάται, παράγονται από τις μεγάλες επιχειρήσεις του κλάδου. Παλαιοτέρα στοιχεία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης δείχνουν ότι σχεδόν οι μισές ωοπαραγωγικές επιχειρήσεις ακολουθούν το συμβατικό σύστημα εκτροφής (κλωβοστοιχίες), ενώ οι υπόλοιπες εφαρμόζουν εναλλακτικούς τρόπους (από όρνιθες ορνιθώνα ή ελευθέρας βοσκής ή βιολογικής εκτροφής). Τα τελευταία χρόνια, όμως, εκδηλώνεται μια έντονη τάση της ζήτησης για αυγά παραγμένα με τις εναλλακτικές μεθόδους. «Η υποκατηγορία των αυγών από κότες που ζουν σε κλωβούς είναι πτωτική. Πέρυσι η συμμετοχή της μειώθηκε κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες. Όμως, έχει όμως κυρίαρχο μερίδιο στην κατηγορία, που σε αξία φτάνει το 68%. Ακολουθούν τα βιολογικά αυγά με μερίδιο 14% και τα αυγά αχυρώνα, όπως και από τις κότες ελευθέρας βοσκής, που έχουν μερίδιο από 9% η κάθε υποκατηγορία. Στην Ευρώπη το μερίδιο των αυγών από εναλλακτικές εκτροφές υπερβαίνει το 50%, εμφανίζοντας συνεχή τάση ανόδου», σημειώνει η κ. Μιχελάκη.
Οι προσφορές εκτοπίζουν τα αυγά ιδιωτικής ετικέτας
Οι σχετικές προτιμήσεις των Ελλήνων, σύμφωνα με τον κ. Φιλακουρίδη, καθορίζονται σε υψηλό ποσοστό από τις τιμές των αυγών κάθε υποκατηγορίας –ως συνέπεια της οικονομικής κρίσης ασφαλώς. Έτσι, τα αυγά κλωβοστοιχίας έχουν τη μεγαλύτερη συμμετοχή στο καλάθι των νοικοκυριών, εξηγεί. Σημειώνει, πάντως, ότι «τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια στροφή στα βιολογικά αυγά, τα αυγά από κότες ελευθέρας βοσκής και αχυρώνα, υποκατηγορίες στις οποίες επενδύει σημαντικά η Χρυσά Αυγά ΑΕ», έστω κι αν η τιμή εξακολουθεί να αποτελεί σημαντικό κριτήριο επιλογής για τον καταναλωτή σε όλα τα επίπεδα. Σημειώνοντας, μάλιστα, την εντυπωσιακή αύξηση των προσφορών την τελευταία δεκαετία ως γενική τάση, εξηγεί ότι και στην περίπτωση των αυγών η μείωση των τιμών έφερε τη μείωση του μεριδίου των αυγών ιδιωτικής ετικέτας, δεδομένης της σύγκλισης των τιμών των επώνυμων αυγών σε προσφορά προς των ιδιωτικής ετικέτας.
Ένταση και… ασθένειες του ανταγωνισμού
Οικονομική κρίση και πληθωρισμός προσφορών, σε συνδυασμό με τη συρρίκνωση της κατανάλωσης, σημειώνει η κ. Μιχελάκη, οδήγησαν σε ζημιές πολλές επιχειρήσεις του κλάδου. Πάντως, σύμφωνα με τους ανθρώπους της αγοράς, η οικονομική κρίση δεν επηρέασε τόσο έντονα την αγορά του αυγού. Πράγματι πρόκειται για μία από τις ελάχιστες κατηγορίες προϊόντων που έδειξαν ανθεκτικότητα, εμφανίζοντας μάλιστα αύξηση πωλήσεων σε όγκο και σε αξία υπό συνθήκες έντασης στον κλαδικό ανταγωνισμό, εξηγεί ο κ. Φιλακουρίδης. Η ένταση του ανταγωνισμού οφείλεται και στο μεγάλο αριθμό των επιχειρήσεων του κλάδου. Εκφράζεται δε όχι μόνο στον «πόλεμο» των προσφορών, αλλά και στο λανσάρισμα νέων προϊόντων, υποστηρίζει η κ. Μιχελάκη, ενώ ο κ. Φιλακουρίδης εκτιμά ότι, πάντως, υπερτερεί στο πεδίο των τιμών παρά σ’ εκείνο των νέων προϊόντων προστιθέμενης αξίας, ενόσω και η συγκεντροποίηση της λιανικής ευνοεί τον ανταγωνισμό στις τιμές. Προσθέτει, μάλιστα, με νόημα ότι ο υγιής ανταγωνισμός είναι βέβαιο ότι προάγει τη βελτίωση σε όλα τα επίπεδα, αλλά το πρόβλημα δημιουργείται όταν η ανταγωνιστική σύγκριση γίνεται μεταξύ «ανόμοιων καταστάσεων», δείχνοντας τη σχετική ανομοιότητα μεταξύ ελληνικού και «ελληνοποιημένου» αυγού, όπως και διακριτού και «αδιόρατου» δικτύου διανομής, που καθιστούν τον ανταγωνισμό αθέμιτο εις βάρος των συνεπών παραγωγών. Στο πλαίσιο αυτό, εξηγεί, γίνεται μια σημαντική προσπάθεια από την Ένωση Αυγοπαραγωγών, ώστε να πιστοποιείται η παραγωγή των αυγών βάσει συγκεκριμένων προδιαγραφών, όπως και η ελληνικότητά της, ώστε να ελαχιστοποιηθούν οι στρεβλώσεις που ταλαιπωρούν τον κλάδο, προσθέτοντας ότι τόσο η Χρυσά Αυγά όσο και οι πτηνοτροφικές μονάδες Σκούρτη και Παπαγιάννη διαθέτουν όλα τα απαιτούμενα πιστοποιητικά (ISO 9001:2008, ISO 22000:2005, ΔΗΩ, Πιστοποιητικό Μη Γενετικά Τροποποιημένων Ζωοτροφών, NSF Certification-IFS Food Standard).
Η χρόνια μάστιγα των «ελληνοποιήσεων»
Αν και η αυγοπαραγωγή στην Ελλάδα αποτελεί ένα δυναμικό κλάδο, τα προβλήματά της είναι σημαντικά. Το σημαντικότερο, ίσως, όλων είναι των «ελληνοποιήσεων», που χρονίζει ταλαιπωρώντας τους παραγωγούς. Όπως λένε, δεν μπορεί καν να υπολογιστεί ο όγκος των αυγών που «ελληνοποιούνται». Κατά προσέγγιση εκτιμάται ότι ενδεχομένως προσεγγίζει το 30% επί του συνόλου της αγοράς. Για την αντιμετώπισή του οι παραγωγοί ζητούν από το αρμόδιο υπουργείο τις δέουσες παρεμβάσεις (κατάθεση ισοζυγιών εγχώρια παραγμένων-εισαγόμενων αυγών, διασταύρωση στοιχείων κ.ά.). Με εισαγόμενα αυγά καλύπτεται σε σημαντικό βαθμό ο κόσμος των υπηρεσιών φιλοξενίας και το χονδρεμπόριο κυρίως τους θερινούς μήνες, οπότε η εγχώρια παραγωγή αδυνατεί να καλύψει τις υπεραυξημένες τα τελευταία χρόνια ανάγκες, λόγω της έλευσης μεγάλου πληθυσμού ξένων τουριστών. «Στο λιανεμπόριο δεν θα δείτε πουθενά εισαγόμενα αυγά, γιατί οι καταναλωτές δεν τα επέλεξαν, όταν και όποτε δοκιμάστηκαν από κάποιες αλυσίδες», λέει η κ. Μιχελάκη. Σχετικά με τις «ελληνοποιήσεις» προσθέτει ότι το εντυπωσιακό είναι πως παρότι η εγχώρια κατανάλωση αυγών δεν εμφάνισε σημαντική κάμψη, εντούτοις ο πληθυσμός των ορνίθων παραγωγής μειώθηκε κατά 30% την τελευταία εξαετία, χωρίς να διαπιστωθεί έλλειψη ελληνικών αυγών! Και μόνο τούτο υπονοεί απερίφραστα το μέγεθος της παρανομίας…
Στο πλαίσιο αυτό, οι επώνυμοι παραγωγοί αναγνωρίζουν στο οργανωμένο λιανεμπόριο ένα φυσικό σύμμαχό τους, καθότι και ο λιανέμπορος και ο καταναλωτής εμπιστεύονται τα προϊόντα των διαχρονικά εγγυημένων Ελλήνων παραγωγών. Εκεί κατά συνέπεια είναι δύσκολη η διείσδυση των εισαγομένων προϊόντων. Στο παρελθόν είχε γίνει προσπάθεια από μεγάλο λιανέμπορο να τοποθετήσει στα ράφια του εισαγόμενα αυγά, μην παραλείποντας, φυσικά, την αναγραφή της χώρας προέλευσης, αλλά υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει το εγχείρημα μετά από ένα εξάμηνο, θυμίζει ο κ. Φιλακουρίδης. Εκτός φυσικά από τις περίφημες «ελληνοποιήσεις» μια άλλη σοβαρή πληγή, που δοκιμάζει τις αντοχές των συνεπών παραγωγών, είναι η πώληση αυγών κλωβοστοιχίας ως αυγών από κότες αχυρώνα ή ελευθέρας ή βιολογικής βοσκής…
Τα…αυγά της καινοτομίας
Πάντως, οι συνεπείς παραγωγοί αντιστέκονται, εμφανίζοντας έντονη κινητικότητα σε ό,τι αφορά την παρουσίαση νέων προϊόντων στην αγορά .«Οι δυνατότητες υπάρχουν και είναι δεδομένο ότι προσεχώς θα δούμε νέους καινοτόμους κωδικούς αυγών, κυρίως στον τομέα της λειτουργικότητας (functional) , αλλά και στο πλαίσιο της σταδιακής στροφής από τις κλωβοστοιχίες στις free cage εκτροφές», σημειώνει ο κ. Φιλακουρίδης. «Οι καινοτόμες λύσεις αυξάνουν τις πωλήσεις της κατηγορίας, μεγαλώνουν την «πίτα» της και απαντούν στις αναζητήσεις των καταναλωτών –π.χ. το προϊόν ασπράδι απευθύνεται σε αυτούς που προσέχουν την διατροφή τους, χρειάζονται περισσότερη πρωτεΐνη, αλλά και ευκολία στη μαγειρική-ζαχαροπλαστική. Οι καινοτόμες ιδέες δεν σταματούν, γιατί εργαζόμαστε συστηματικά, με γνώση και ακούγοντας προσεκτικά τον καταναλωτή», λέει η κ. Μιχελάκη.
Τα τελευταία χρόνια έκαναν την εμφάνισή τους στην αγορά της οργανωμένης λιανικής προϊόντα ασπραδιού, των οποίων το μερίδιο εξελίσσεται ανοδικά κάθε χρόνο. Η επιτυχία τους οφείλεται στο ότι προσφέρουν μια ολοκληρωμένη διατροφική λύση, στο πλαίσιο της τάσης υπέρ της υγιεινής διατροφής, της γυμναστικής και των πρωτεϊνούχων διαιτών. Το ασπράδι αυγού είναι η καλύτερη βιολογικής αξίας πρωτεΐνη για τον οργανισμό. Τα σχετικά προϊόντα έχουν παρουσία στην αγορά περισσότερο από είκοσι χρονιά, προορισμένα να καλύπτουν τις ανάγκες της βιομηχανίας. Προ τετραετίας ξεκίνησε με επιτυχία η διανομή τους και στην οργανωμένη λιανική.
«Η Χρυσά Αυγά, μέσω της θυγατρικής της Sovimo ΑΕ, λάνσαρε στα τέλη του 2014 το προϊόν 100% Ασπράδι Αυγού. Η εντυπωσιακή αποδοχή του από το καταναλωτικό κοινό μας οδήγησε στην απόφαση ένα χρόνο μετά, να εμπλουτίσουμε την προϊοντική μας γκάμα με Ασπράδι με Σοκολάτα και Ασπράδι με Γεύση Φράουλας, προϊόντα που απευθύνονται σε αθλητές και όχι μόνο. Ταυτόχρονα, λανσάραμε και το προϊόν έτοιμο Μίγμα Ομελέτας με 3% λιπαρά», σημειώνει ο κ. Φιλακουρίδης.
Η Χρυσά Αυγά ΑΕ είναι ο εμπορικός βραχίονας των πτηνοτροφικών μονάδων Σκούρτη στο Χιλιομόδι Κορινθίας και Παπαγιάννη στο Σχηματάρι Βοιωτίας, μονάδες με εμπειρία στην παραγωγή του αυγών κάθε τύπου εκτροφής (κλωβοστοιχίας, βιολογικών και ορνίθων ελευθέρας βοσκής και αχυρώνα) άνω των πενήντα χρόνων. Παράλληλα, διανέμει στην οργανωμένη λιανική τα προϊόντα αυγού (τα προαναφερόμενα ασπραδιού, μίγμα ομελέτας με 3% λιπαρά –όλα προϊόντα ψυγείου), που τα παράγει η Sovimo ΑΕ, μέλος του ομίλου Χρυσά Αυγά. Παρά την οικονομική κρίση οι πτηνοτροφικές μονάδες και το εργοστάσιο της Sovimo επένδυσαν σημαντικά κεφάλαια σε εξοπλισμό και σε ανθρώπινο δυναμικό. «Στα άμεσα σχέδια της εταιρείας, στο πλαίσιο της ικανοποίησης των αναγκών του καταναλωτή, είναι το λανσάρισμα νέων καινοτόμων προϊόντων στην κατηγορία των φρέσκων αυγών, αλλά των προϊόντων ασπραδιού. Μάλιστα, στα τέλη του 2018 λάνσαρε πρώτη το Βιολογικό Ασπράδι Αυγού (προϊόν ψυγείου), με σημαντική αποδοχή από το κοινό», σημειώνει ο κ. Φιλακουρίδης.
Από την πλευρά της η κ. Μιχελάκη σημειώνει ότι η εταιρεία Bλαχάκη, η οποία είναι ο μεγαλύτερος Έλληνας παραγωγός αυγών αχυρώνα και αυγών από όρνιθες ελεύθερης βοσκής και βιολογικής εκτροφής, στοχεύει στην συνεχή αύξηση των πωλήσεων και του μεριδίου της. Στο πλαίσιο αυτό, πραγματοποίησε επενδύσεις άνω των 5 εκατ. ευρώ την τελευταία πενταετία, ενώ την ερχόμενη διετία σχεδιάζει νέα προϊόντα. Το νέο διετές επενδυτικό της πλάνο υπερβαίνει τα 2,5 εκατ. ευρώ και αφορά κυρίως σχέδια για νέες μονάδες παραγωγής, νέα γραμμή συσκευασίας και εκσυγχρονισμό των υφιστάμενων εγκαταστάσεων. «Η καινοτομία είναι βασικό χαρακτηριστικό της εταιρείας μας. Είμαστε οι πρώτοι που λανσάραμε στην αγορά το 1984 τα αυγά αχυρώνα, στην συνέχεια τα αυγά από όρνιθες ελευθέρας βοσκής και το 2000 τα πρώτα βιολογικά αυγά στην ελληνική αγορά. Το 2013 εν μέσω κρίσης ολοκληρώσαμε μεγάλου μεγέθους επενδύσεις, ώστε έκτοτε όλα τα Αυγά Βλαχάκη παράγονται μόνο από όρνιθες ελεύθερες σε αχυρώνες, ελεύθερης βοσκής ή βιολογικής εκτροφής. Προ διετίας λανσάραμε στην αγορά προϊόντα από ασπράδι αυγού. Το προϊόν μας ασπράδι αβγού σε φιάλη θεωρείται σήμερα πολύ επιτυχημένο, όπως επιβεβαιώνει, άλλωστε, η συνεχής αύξηση των πωλήσεών του», επισημαίνει η κ. Μιχελάκη.
