FRANCHISE : ΟΙ ΑΛΥΣΙΔΕΣ ΑΝΟΙΓΟΥΝ ΤΑ ΧΑΡΤΙΑ ΤΟΥΣ

Απαντώντας σε ένα κωδικοποιημένο ερωτηματολόγιο του περιοδικού, οι τέσσερις αλυσίδες του οργανωμένου λιανεμπορίου που διαθέτουν παρουσία στον τομέα της δικαιόχρησης ανοίγουν τα χαρτιά τους. Απευθύνονται προς κάθε ενδιαφερόμενο επιχειρηματία που επιθυμεί να ενταχθεί υπό τη σκέπη ενός ισχυρού τίτλου προτείνοντας μακροχρόνια σχέση συνεργασίας

Το μήνυμα που διατυπώνουν προς κάθε κατεύθυνση οι εταιρείες ΚΑΡΦΟΥΡ ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ, DIA HELLAS, Α-Β ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ και ΑΡΙΣΤΑ (ΑΤΛΑΝΤΙΚ) είναι άμεσο. Το οργανωμένο λιανεμπόριο διαθέτει τεχνογνωσία, υποδομή, επενδύει στις νέες τεχνολογίες, έχει ήδη ένα διευρυμένο δίκτυο ισχυρών εμπορικών μονάδων και επιδιώκει ένα ακόμη βήμα: τη διείσδυσή του με μικρότερα καταστήματα στις τοπικές αγορές. Στην προσπάθειά του αυτή ζητά να έχει συμμάχους του νέους επιχειρηματίες.

Οι αλυσίδες βάζουν τον τίτλο και οι επιχειρηματίες τα κεφάλαια και από κοινού πορεύονται για την εξασφάλιση μεγαλύτερων μεριδίων της αγοράς. Το concept δείχνει να είναι απλό, όμως στην πράξη αποδεικνύεται περίπλοκο. Η υπογραφή μίας σύμβασης δικαιόχρησης απαιτεί σωστές επιλογές, ορθή στάθμιση όλων των δεδομένων και πάνω απ’ όλα ανοικτό πνεύμα, ώστε ο υποψήφιος επιχειρηματίας να επιλέξει την εταιρεία με την οποία μπορεί πραγματικά να συνεργαστεί, την εταιρεία που εκτιμά ότι θα τον υποστηρίξει αποτελεσματικότερα στις επενδυτικές κινήσεις, εξασφαλίζοντας την επιτυχή δράση του σε μία άκρως ανταγωνιστική αγορά.

Σήμερα φαίνεται ότι οι επιλογές των μικρών και ορισμένων εκ των μικρομεσαίων σούπερ μάρκετ που δραστηριοποιούνται ανεξάρτητα στον χώρο του λιανεμπορίου είναι δύο: είτε να συνεργαστούν με έναν εκ των ισχυρών του κλάδου πριμοδοτώντας οικονομικά το άνοιγμα μίας μονάδας franchise είτε να ενταχθούν στη δύναμη ενός ομίλου αγορών. Ήδη οι όμιλοι από την πλευρά τους επιχειρούν την ισχυροποίησή τους. Ο ΕΛΟΜΑΣ διευρύνει την παρουσία του εγγράφοντας νέα μέλη, ο ΕΛΕΤΑ και ο ΑΣΠΙΔΑ ενοποιήθηκαν υπό τον τίτλο PROTON SUPER MARKET, δίνοντας μεγαλύτερη πνοή στα σχέδιά τους, ο ΑΣΤΕΡΑΣ έχει περάσει σε μία νέα φάση ανάπτυξης και η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ COOP μεγεθύνει την παρουσία της στο σύνολο της επικράτειας δρομολογώντας την ανασυγκρότησή της.

Στην αντίπερα όχθη, το οργανωμένο λιανεμπόριο έχει ήδη στρέψει την προσοχή του στις μικρές αγορές, προτείνοντας σε νέους επιχειρηματίες συμμαχίες σε τοπικό επίπεδο. Η ΚΑΡΦΟΥΡ ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ το διάστημα αυτό κάνει τις πρώτες καθοριστικές κινήσεις στον χώρο της δικαιόχρησης, στηριζόμενη στον τίτλο 5' Μαρινόπουλος, η DIA HELLAS επεκτείνεται με ταχύτατους πλέον ρυθμούς, η Α-Β ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ χρησιμοποιεί τις επωνυμίες Ένα και Τροφό Μάρκετ και δοκιμάζοντας τις αντοχές της σε μία νέα γι’ αυτήν αγορά, ενώ κάτι ανάλογο συμβαίνει και με την ΑΤΛΑΝΤΙΚ μετά την εξαγορά της ΑΡΙΣΤΑ.

Το «σ.σ.» κωδικοποίησε για λογαριασμό κάθε ενδιαφερόμενου τις παραμέτρους βάσει των οποίων οι τέσσερις προαναφερόμενες αλυσίδες αναπτύσσονται στο franchise. Σε έναν αναλυτικό πίνακα κατέγραψε ανά εταιρεία όλες τις προϋποθέσεις σύναψης σύμβασης δικαιόχρησης, παρουσιάζοντας τα πλάνα ανάπτυξης και τους επενδυτικούς στόχους τους, ενώ εξασφάλισε απαντήσεις σε κρίσιμα ερωτήματα, όπως για παράδειγμα πότε γίνεται απόσβεση της επένδυσης για την ίδρυση ενός σούπερ μάρκετ franchise, ποιο είναι το ποσοστό του μικτού κέρδους με το οποίο πωλούνται τα προϊόντα από το ράφι ενός franchise καταστήματος και πώς διαμορφώνεται εν γένει η τιμολογιακή πολιτική του.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΙΝΑΚΑ ΒΛΕΠΕ "σελφ-σέρβις" Νο. 318 σελ.12-15

ΝΙΚΟΣ ΠΑΛΙΟΓΙΑΝΝΗΣ : ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΠΟΛΕΣΘΕΙ ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΣΤΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Το σωματείο Περιπτερούχων Καπνοπωλών Αθήνας «Η Ενότητα», εν αναμονή της έκδοσης κοινής υπουργικής απόφασης για τη διαφήμιση στα περίπτερα, προτείνει με σχετικό υπόμνημα τη συνεργασία όλων των φορέων, ούτως ώστε να αξιοποιηθεί η διαφήμιση σ’ αυτά και τα έσοδα να χρησιμοποιηθούν για την αντικατάσταση των παλαιών κουβουκλίων με νέα.

Για το θέμα αυτό ο πρόεδρος της «Ενότητας», κ. Νίκος Παλιογιάννης είπε: «Επί χρόνια ο μόνος επιτρεπτός χώρος για διαφήμιση στα περίπτερα ήταν η οροφή τους (καπέλο ή παπάς), ενώ τα έσοδα από αυτήν τα εισέπρατταν οι ανάπηροι-δικαιούχοι.

Τη διαφήμιση στην τέντα των περιπτέρων, αν και απαγορευόταν, την εκμεταλλεύονταν οι μισθωτές των περιπτέρων, όχι για κάποιο επιπλέον εισόδημα, αλλά για την αλλαγή της σε τακτά χρονικά διαστήματα λόγω καταστροφής ή αλλοίωσής της από τις καιρικές συνθήκες, με απώτερο σκοπό την καλαίσθητη μορφή του περιπτέρου, αλλά και την προφύλαξη των προϊόντων από τις άσχημες καιρικές συνθήκες.

Ενόψει της τέλεσης των Ολυμπιακών Αγώνων στην πόλη μας, ψηφίστηκε ένα Προεδρικό Διάταγμα που έκανε λόγο για κατάργηση κάθε υπαίθριας διαφήμισης, πλην ελαχίστων που πληρούσαν κάποιες ειδικές προϋποθέσεις. Κατόπιν παρεμβάσεων από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, έγινε μία τροποποίηση η οποία εξαιρεί από την κατάργηση της υπαίθριας διαφήμισης τα περίπτερα, καθώς και τις στάσεις και αφετηρίες των λεωφορείων, με τον όρο όμως να τεθούν κάποιες προϋποθέσεις. Τις προϋποθέσεις αυτές θα θέσει μία κοινή Υπουργική Απόφαση που θα εκδοθεί από τους υπουργούς Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Ανάπτυξης, ΠΕΧΩΔΕ και Πολιτισμού.

Εν αναμονή λοιπόν της έκδοσης της απόφασης αυτής, η «Ενότητα» με το από 8-3-2003 υπόμνημά της προς τα συναρμόδια υπουργεία, εξέθεσε τις απόψεις καθώς και την πρότασή της για το θέμα αυτό, μετά από το οποίο οι βουλευτές κ.κ. Φώτης Κουβέλης και Ασημίνα Ξηροτύρη-Αικατερινάρη κατέθεσαν σχετική αναφορά στη Βουλή.

Το παρελθόν έχει αποδείξει πως ούτε οι ανάπηροι-δικαιούχοι έχουν επενδύσει στην ασφάλεια και την αισθητική του περιπτέρου ούτε και οι ενοικιαστές που είχαν την αβεβαιότητα της τριετίας ή της πενταετίας της μίσθωσης.

Θεωρούμε ότι το δικαίωμα που είχαμε ανέκαθεν στη διαφήμιση δεν πρέπει να απολεσθεί. Πιστεύουμε πως τα έσοδα που προέρχονται από τη διαφήμιση είναι ικανά να αντικαταστήσουν τα παλαιά κουβούκλια των περιπτέρων με νέα καλαίσθητα, ασφαλή και λειτουργικά, εν όψει και της πραγματοποίησης των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, τη στιγμή μάλιστα που αναμένεται και η αλλαγή των διαστάσεων των περιπτέρων».

 

 

ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΟΥ ΧΟΝΔΡΕΜΠΟΡΙΟΥ

Με ιδιαίτερη επιτυχία πραγματοποιήθηκε στις 18 Μαΐου, στο ξενοδοχείο Μετροπόλιταν του Π. Φαλήρου, το 2ο Συνέδριο της Ομοσπονδίας Χονδρεμπόρων Τυποποιημένων Ζαχαρωδών Προϊόντων Ελλάδας, με θέμα «Το παρόν και το μέλλον του χονδρεμπορίου».

Στο συνέδριο παρέστησαν και απηύθυναν χαιρετισμό ο βουλευτής της Ν.Δ. κ. Π. Μαντούβαλος, το στέλεχος του ΔΗΚΚΙ κ. Δ. Παπαδόπουλος και η πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθήνας κα Σοφία Οικονομάκου, ενώ συμμετείχαν πολλοί χονδρέμποροι από όλη την Ελλάδα καθώς και εκπρόσωποι εταιρειών.

Σκοπός του συνεδρίου ήταν να διερευνηθεί η ταυτότητα του χονδρεμπορίου ζαχαρωδών προϊόντων, η ανάγκη ύπαρξής του, ο τρόπος διανομής των προϊόντων, η ταχύτητα των αλλαγών στον κλάδο, η εμφάνιση νέων προϊόντων και νέων τάσεων στις καταναλωτικές συνήθειες, οι νέες μέθοδοι διαφήμισης και προσέγγισης του καταναλωτή, καθώς και οι συνέπειες του έντονου ανταγωνισμού.

Παραγωγός – Χονδρέμπορος – Λιανέμπορος

Ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Χονδρεμπόρων Τυποποιημένων Ζαχαρωδών Προϊόντων Ελλάδας, κ. Βασίλης Ρίζος, μιλώντας στο συνέδριο, τόνισε ότι ο κλάδος πιστεύει στο τρίπτυχο Παραγωγός – Χονδρέμπορος – Λιανέμπορος. «Είμαστε», τόνισε, «αναπόσπαστο κομμάτι και συνδετικός κρίκος μεταξύ παραγωγών και σημείων λιανικής πώλησης».

Ειδικότερα ο κ. Ρίζος ανέφερε: «Το χονδρεμπόριο περιλαμβάνει όλες εκείνες τις δραστηριότητες που γίνονται κατά την πώληση των αγαθών, με τις οικονομικότερες και καλύτερες δυνατές συνθήκες μεταφοράς και αποθήκευσης, χωρίς συγχρόνως να αποτελεί έναν μισθωμένο κρίκο στην επιχειρηματική παραγωγική αλυσίδα, αλλά μία τελείως ανεξάρτητη επιχείρηση. Σήμερα κάνουμε αγώνα για την ύπαρξή μας και οι συνεργάτες μας προμηθευτές πρέπει να καταλάβουν ότι η ύπαρξη του χονδρεμπορίου είναι εγγύηση για την ομαλή λειτουργία της αγοράς στην οποία εμείς απευθυνόμαστε. Γι’ αυτό καλούμε τους προμηθευτές να μην αντιστρέψουν με μονομερείς ενέργειες το κλίμα εμπιστοσύνης που κτίσαμε μαζί όλα αυτά τα χρόνια. Εμείς είμαστε κοντά στον παραγωγό-προμηθευτή μας, συμμετέχοντας είτε άμεσα είτε έμμεσα στον σχεδιασμό και την οργάνωση της παραγωγής των πωλήσεων. Δίνουμε προτάσεις για τη βελτίωση των προϊόντων και άρα βοηθούμε στην καλύτερη κάλυψη των αναγκών του καταναλωτή. Είμαστε η πιο αξιόπιστη πηγή πληροφόρησης για την αγορά και για τις ιδιαίτερες συνθήκες που καθημερινά διαμορφώνονται σε αυτήν, όπως ο ανταγωνισμός, τα νέα προϊόντα, η εξέλιξη των τιμών κ.ά.

Μικρά σημεία λιανικής πώλησης

Συνεχίζοντας την ομιλία του ο κ. Ρίζος αναφέρθηκε στις σημαντικές υπηρεσίες που προσφέρει το χονδρεμπόριο στα μικρά σημεία λιανικής, που αποτελούν και τον κυρίαρχο λόγο ύπαρξης αυτού του επαγγέλματος.

«Δεν είναι δυνατόν», επισήμανε, «ο λιανέμπορος να κάνει και τον αγοραστή και να δέχεται και όλους τους προμηθευτές. Συνεργάζεται με τον χονδρέμπορο και επιλύει όλα τα προβλήματά του, αφού προμηθεύεται από αυτόν όλα τα προϊόντα που εμπορεύεται, πράγμα που είναι πιο οικονομικό και λειτουργικό γι’ αυτόν. Οι δικές μας επιχειρήσεις στηρίζονται στη μεγάλη ποικιλία των ειδών που εμπορεύονται, όπως ακριβώς και οι πελάτες μας, δηλαδή τα μικρά σημεία λιανικής πώλησης. Ο χονδρέμπορος έχει καθημερινή απευθείας επαφή με το μικρό σημείο λιανικής. Προωθεί τις προσφορές, προβάλλει και τοποθετεί κάθε νέο προϊόν, βοηθάει τον λιανέμπορο στο πότε και τι θα παραγγείλει, τον καλύπτει στις επιστροφές και την αντικατάσταση προϊόντων, του δίνει συμβουλές και καθοδήγηση και είναι κοντά του σε τυχόν οικονομικό πρόβλημα. Η προσφορά μας λοιπόν είναι μεγάλη προς όλες τις κατευθύνσεις, αλλά παρά την τεράστια σημασία του χονδρεμπορίου στην ελληνική αγορά και στην εθνική οικονομία, δεν έχει τύχει ακόμη της αναγνώρισης που του αρμόζει. Από την πλευρά των προμηθευτών μας, ίσως να φταίμε και εμείς που δεν μπορέσαμε μέχρι σήμερα να ανταποκριθούμε και να δείξουμε τη μεγάλη δύναμη που έχουμε στο μικρό σημείο λιανικής, στην τοποθέτηση νέων προϊόντων και την καλή εμφάνιση των προϊόντων και αυτό γίνεται διότι δεν έχουμε αναπτύξει ακόμη σε ικανοποιητικό βαθμό το τμήμα πωλήσεών μας, με αποτέλεσμα να συρρικνώνονται σταδιακά οι δραστηριότητες του χονδρέμπορου-διακινητή και να αφαιρούνται πολλά από τα εμπορεύματα που διακινούσε. Όμως το κόστος της οργάνωσης είναι βαρύ και οι επιχειρήσεις μας δεν το αντέχουν γιατί είναι όλες αυτοχρηματοδοτούμενες».

Χονδρεμπόριο και πολιτεία

«Η πολιτεία», συνέχισε ο κ. Ρίζος, «δυστυχώς δεν έχει μεριμνήσει ώστε και η μικρομεσαία επιχείρηση του εμπορίου να συμμετέχει σε προγράμματα ανάπτυξης, που θα μπορούσαν να μας δώσουν τεράστια ώθηση. Αντί για όλα αυτά, μας ξεχνούν και πολλές φορές δείχνουν να μας υποτιμούν και να μην λαμβάνουν υπ’ όψιν τις προτάσεις μας. Εμείς, ως κλάδος, επιμένουμε με συνεχείς προτάσεις και υπομνήματα να αντιστεκόμαστε στη συνεχή πίεση της πολιτείας και να προσπαθούμε να πείσουμε τις αρμόδιες υπηρεσίες για τη λογική αντιμετώπιση των δίκαιων αιτημάτων μας, που αφορούν τη φορολογική μεταρρύθμιση, τους ελέγχους των επιχειρήσεών μας, τη διατήρηση της επιχειρηματικής αμοιβής, τα φορολογικά κίνητρα για επενδύσεις σε μεταφορικά μέσα και κτηριακές εγκαταστάσεις για τις ανάγκες των επιχειρήσεών μας, με τους όρους της βιομηχανίας και της βιοτεχνίας, τη μείωση του συντελεστή φορολογίας εταιρειών, το ασφαλιστικό, το ωράριο, το βιβλίο δρομολογίων αυτοκινήτων, τον τεχνικό ασφαλείας, το κόστος των ενσήμων και τέλος, τη δυνατότητα αντικατάστασης των επαγγελματικών αυτοκινήτων μας.

Συνεπώς το κυρίαρχο ζήτημα σε ό,τι αφορά τη σχέση μας με την πολιτεία, θα πρέπει να είναι σε κάθε περίπτωση η πλήρης αναγνώριση εκ μέρους της τής σημασίας και του ρόλου του διανεμητικού χονδρεμπορίου ως μικρομεσαίας επιχείρησης, για να μπορέσουμε και εμείς να έχουμε τους ευεργετικούς νόμους της βιομηχανίας και της βιοτεχνίας και να περάσουμε από τον εμπειρικό αυτοσχεδιασμό στην επιστημονική οργάνωση και σε νέα επίπεδα συνεργασίας και επαφών με το κράτος και τους προμηθευτές μας».

 

 

ΟΙ ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ ΣΤΑ ΠΕΡΙΠΤΕΡΑ

Για το θέμα των διαφημίσεων στα περίπτερα, καθώς και για το πρόβλημα που έχει προκύψει ανάμεσα σε διαφημιστική εταιρεία και σε ορισμένους περιπτερούχους του Πειραιά, εξαιτίας της μη καταβολής της αξίας του ηλεκτρικού ρεύματος σε αυτούς, μίλησε στο «μαγαζί μας» ο πρόεδρος του Συνδέσμου Περιπτερούχων Πειραιώς και Περιχώρων «Η Ελπίς», κ. Σπύρος Ταβουλάρης.

«Οι διαφημιστικές εταιρείες, όπως είναι γνωστό, προκειμένου να διαφημίσουν κάποιο προϊόν στο περίπτερο, υπογράφουν δύο συμβόλαια. Ένα με τον ιδιοκτήτη-ανάπηρο, το οποίο αφορά τον χώρο στον οποίο τοποθετείται η διαφημιστική ταμπέλα, και ένα με τον ενοικιαστή του περιπτέρου, με το οποίο αναλαμβάνουν την υποχρέωση πληρωμής σ’ αυτόν της δαπάνης του ηλεκτρικού ρεύματος και καθορίζουν συγχρόνως τις ώρες κατά τις οποίες θα ανάβει η πινακίδα αυτή.

Ενώ δεν υπάρχουν περιπτώσεις μη πληρωμής των συμφωνηθέντων στους ανάπηρους δικαιούχους και παρά την ύπαρξη σχετικού συμβολαίου, ορισμένοι συνάδελφοι διαμαρτύρονται κυρίως για μία διαφημιστική εταιρεία, η οποία παρά τις οχλήσεις τους δεν τους καταβάλλει τη δαπάνη του ηλεκτρικού ρεύματος.

Ως πρόεδρος λοιπόν της «Ελπίδας», δηλώνω ότι θα κοιτάξω τα συμφέροντα των συναδέλφων μου. Αν παρά τις προσωπικές μου οχλήσεις για το θέμα αυτό, η συγκεκριμένη διαφημιστική εταιρεία εξακολουθήσει να μην εκπληρώνει τις υποχρεώσεις της, τότε οι συνάδελφοι μπορούν να απευθύνονται στη νομική σύμβουλο του σωματείου μας, οπότε διά της δικαστικής οδού θα απαιτήσουν την καταβολή των συμφωνηθέντων.

Η απαγόρευση της διαφήμισης των τσιγάρων, όπως λέγεται, θα ισχύσει από το 2005, οπότε και θα επηρεάσει τις σχετικές διαφημίσεις στα περίπτερα. Παρ’ όλα αυτά και ώσπου να δουν τι θα ισχύσει τελικώς, ορισμένες διαφημιστικές εταιρείες ήδη βάζουν λευκές τέντες στα περίπτερα (ούτως ώστε να μην περιέχεται σ’ αυτές καμία διαφήμιση), αλλά και πάλι είναι υποχρεωμένες να καταβάλουν τη δαπάνη του ηλεκτρικού ρεύματος», λεει ο κ. Ταβουλάρης.

 

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ 5ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ECR HELLAS

O τίτλος του φετινού Διεθνούς Συνεδρίου του ECR Ευρώπης ήταν αντιπροσωπευτικός του προσανατολισμού του. Ο μόνος τρόπος για να σχεδιαστεί και να εφαρμοστεί σωστά μία κοινή στρατηγική λιανέμπορων και προμηθευτών είναι να υπάρχει βαθιά γνώση τού τι γίνεται ακριβώς στο σημείο πώλησης, μέσα στο κατάστημα, εκεί όπου ο καταναλωτής δέχεται τα ερεθίσματα που προκύπτουν από την εφαρμογή των κοινών προγραμμάτων και αντιδρά σε αυτά θετικά ή αρνητικά. Και φυσικά η απόφαση του καταναλωτή είναι αυτή που καθορίζει την επιτυχημένη πορεία προϊόντων και επιχειρήσεων.

Από τα σημαντικότερα θέματα που απασχόλησαν το Συνέδριο ήταν οι πρόσφατες εφαρμογές της τεχνολογίας των RFID, καθώς και τα προγράμματα συνεργατικού CRM. Βαρύνουσα ήταν φέτος η ελληνική συμμετοχή στο Συνέδριο και εκφράστηκε με την παρουσίαση της εφαρμογής του προγράμματος OSA (Optimal Shelf Availability) από τον όμιλο ΒΕΡΟΠΟΥΛΟΣ, την ΕΛΓΕΚΑ και την ΩΝΙΑ-ΝΕΤ, καθώς και με τη συμμετοχή στο πάνελ των CEO’s του κ. Νίκου Βερόπουλου, διευθύνοντος συμβούλου του ομίλου και αντιπροέδρου του ECR Hellas στο ECR Europe.

Η εναρκτήρια συνεδρίαση είχε ένα χαρακτηριστικό: τη διαπίστωση όλων πως η γνωριμία τους με τα προγράμματα του ECR υπήρξε καθοριστική για τον εξορθολογισμό των επιχειρηματικών τους δραστηριοτήτων και για τη νέα αντίληψη για το τι σημαίνει συνεργασία με κοινό στόχο την ικανοποίηση των αναγκών του σύγχρονου καταναλωτή. Βέβαια δεν έλειψαν οι αναφορές στο θέμα που έχει πολλές φορές απασχολήσει τον κλάδο, στο κατά πόσο δηλαδή τα προγράμματα του ECR αφορούν μόνο τις μεγάλες επιχειρήσεις και όχι τις μικρότερες, που δεν έχουν τη δυνατότητα να επενδύσουν σε ακριβή τεχνολογία και προγράμματα. Τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του ECR Europe, κύριοι Enrico Toja (Vice President International Johnson & Johnson Consumer Products) και Graham Booth (Business Development Director της Tesco) καλωσόρισαν τους συμμετέχοντες στο Συνέδριο, τονίζοντας πως το ECR είναι η μόνη πλατφόρμα συνεργασίας λιανεμπόρων-προμηθευτών και παρ’ όλο που σε εθνικό επίπεδο (σήμερα λειτουργούν 21 εθνικές επιτροπές ECR) εκδηλώνονται προβλήματα κατά περίπτωση, συνολικά η προσφορά του είναι φανερή στα αποτελέσματα των επιχειρήσεων που εφαρμόζουν τα προγράμματά του. Τα συμπεράσματα από τη μελέτη των εξελίξεων στο λιανεμπόριο οδηγούν στην εκτίμηση ότι οι μετέχοντες στην προμηθευτική αλυσίδα πρέπει να ρίξουν το βάρος τους όχι μόνο στην τιμή, αλλά και στα υπόλοιπα κριτήρια (ποιότητα, τύπος καταστήματος, απόσταση κλπ). Ακόμη και σε χώρες όπου η τιμή αποτελεί για τους πελάτες καθοριστικό παράγοντα για την καταναλωτική τους συμπεριφορά, υπάρχουν τρόποι για να οδηγηθούν σε αλλαγή νοοτροπίας. Όπως τόνισαν οι ομιλητές, το ECR στηρίζεται σε μία συγκεκριμένη νοοτροπία που έχει ως βάση τη συνεργασία για την επιλογή και την εφαρμογή των βέλτιστων λύσεων σε κάθε απαίτηση του σύγχρονου πελάτη και της οικονομίας. Οι εκπρόσωποι των αλυσίδων System U (Michel Gallo, Managing Director), SuperQuinn (Damien Carrolan, Purchasing Director) και Βερόπουλος (Νίκος Βερόπουλος, διευθύνων σύμβουλος) τοποθετήθηκαν με αυτό ακριβώς το πνεύμα.

Ο κ. Βερόπουλος, μετά από μία σύντομη παρουσίαση του ομίλου, αναφέρθηκε στη θετική επιρροή που είχε η γνωριμία του με το ECR στη διαχείριση της επιχείρησής του. Η νοοτροπία που είχε διδαχθεί ως νέος επιχειρηματίας καθόριζε και τη στάση του απέναντι στους καταναλωτές και τους προμηθευτές. Θεωρούσε πως στους μεν καταναλωτές ο λιανέμπορος επιβάλλει ουσιαστικά τη συλλογή προϊόντων και τον τρόπο αγορών που αυτός αποφασίζει, στους δε προμηθευτές πρέπει να ακολουθεί σκληρή πολιτική. «Η πίεση στους προμηθευτές ήταν αποδοτική μέχρι τη στιγμή που έκαναν την είσοδό τους στην ελληνική αγορά οι ξένες αλυσίδες και τα μερίδια των ελληνικών αλυσίδων άρχισαν να μειώνονται. Έως το 1997 η διοίκηση της επιχείρησης στηριζόταν στις παλιές αρχές και νοοτροπία, με σημαντικό κόστος. Από το 1998, τη χρονιά της πρώτης γνωριμίας με το ECR, ξεκίνησε η αλλαγή στη φιλοσοφία της επιχείρησης. Ήρθαμε πιο κοντά στον καταναλωτή και τους προμηθευτές μας, μάθαμε να τους αντιμετωπίζουμε όχι πλέον ως το αντίπαλο στρατόπεδο, αλλά ως συνεργάτες» .

Metro store of the future

Τις εντυπώσεις κέρδισε το μοντέλο μελλοντικού καταστήματος, που παρουσίασαν στον εκθεσιακό χώρο η αλυσίδα και οι συνεργαζόμενες επιχειρήσεις. Το κατάστημα της Metro Γερμανίας έδινε την ευκαιρία στον επισκέπτη να έχει μία πρώτη επαφή με την εφαρμοσμένη τεχνολογία, τις ηλεκτρονικές ετικέτες, τα RFID, το self scanning κλπ. Αναφερόμενος στη συγκεκριμένη πρωτοβουλία, ο εκπρόσωπος της Kraft, κ. Roger Deromedi, coCEO της Kraft Foods Inc, τόνισε το γεγονός πως ο στόχος της ήταν να αυξήσει την ικανοποίηση των καταναλωτών και ως εκ τούτου την πίστη τους στο κατάστημα.

Η εξασφάλιση της επιστροφής του καταναλωτή στο κατάστημα είναι σήμερα ακόμη πιο κρίσιμη για το μέλλον μιας επιχείρησης που λειτουργεί στη Γερμανία, αφού σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στο ECR, από το 1991 έως το 2002 οι χαμένοι του λιανεμπορίου τροφίμων ήταν τα σούπερ μάρκετ (-20%) και τα άλλα μικρά καταστήματα τροφίμων (-41%), ενώ οι κερδισμένοι –και μάλιστα με μεγάλο ποσοστό– ήταν οι discounters (+54%) και τα υπέρ μάρκετ (+13%). Η συνεργασία λιανεμπόρων-προμηθευτών μέσω των προγραμμάτων του ECR είχε ως στόχο «να αυξήσει τον ενθουσιασμό του καταναλωτή και τις πωλήσεις των κατηγοριών προϊόντων». Στο κατάστημα του μέλλοντος γίνεται προσπάθεια μεγιστοποίησης της απόδοσης των συνεργατικών προγραμμάτων με τη χρήση RFID στη σήμανση των προϊόντων, στην αποθήκευση, στο ράφι και τα ταμεία, με τη χρήση σύγχρονων τεχνολογικών συστημάτων από το προσωπικό (ενδοεπικοινωνία στο κατάστημα κλπ) και στα ταμεία (κάρτες πιστότητας, self check-out κλπ). Στο project του καταστήματος του μέλλοντος σημαντικό ρόλο έπαιξε η εκπαίδευση του προσωπικού στις νέες τεχνολογίες, ώστε να έχουν πραγματική απόδοση. Βέβαια για να διαδοθεί η χρήση της τεχνολογίας αιχμής στο λιανεμπόριο και τη βιομηχανία, απαραίτητη προϋπόθεση είναι η καθιέρωση διεθνών προτύπων. Και για αυτή τη διαδικασία λειτουργούν μελετητικές ομάδες του ECR στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας GCI (Global Commerce Initiative).

Η εμπειρία της SuperQuinn

Το σήμα της αλυσίδας είναι ένα μπούμερανγκ. Υποδηλώνει τον στόχο της που δεν είναι άλλος από το να επιστρέφει πάντα στο κατάστημα ο πελάτης. Το σύστημα που εφαρμόζει ο ιδιοκτήτης της αλυσίδας, κ. Fergan Quinn, στηρίζεται στην ιρλανδέζικη παροιμία «άκουσε τον ήχο του ποταμού, αν θες να πιάσεις το ψάρι». Έτσι κι αυτός ακούει τους πελάτες. Η απαίτησή τους, για παράδειγμα, να έχουν φρέσκα και ποιοτικά φρούτα και λαχανικά ικανοποιήθηκε μέσω της συνεργασίας της αλυσίδας με τους προμηθευτές της. Η αυστηρή επιλογή των προμηθευτών οδήγησε σε μείωση του αριθμού τους, αλλά έχτισε και σχέσεις εμπιστοσύνης με κοινό όφελος. Η ιρλανδέζικη αλυσίδα ήταν από τις πρώτες που εφάρμοσαν τα συστήματα ιχνηλασιμότητας, ποιοτικού ελέγχου και ασφάλειας τροφίμων. Από το 1989 στις αποδείξεις του καταστήματος ο πελάτης μπορούσε να βρει το όνομα του προμηθευτή κάθε προϊόντος. Με τις προδιαγραφές ασφάλειας και την καλή και συχνή επικοινωνία με τους καταναλωτές, η SuperQuinn ήταν η αλυσίδα που υπέστη τις μικρότερες συνέπειες από τα διατροφικά σκάνδαλα.

Hans-Joakim Korber, CEO της Metro Γερμανίας

Το 2002 ήταν μία χρονιά με σημαντικά γεγονότα στην οικονομική ζωή των Ευρωπαίων. Η είσοδος του ευρώ στη ζωή των 12 μελών της ΕΕ, η μείωση του μεριδίου των παραδοσιακών καναλιών πώλησης τροφίμων με παράλληλη ανάπτυξη των discount σε ορισμένες χώρες, η πίεση των PL έναντι των επώνυμων προϊόντων, οι διακυμάνσεις στην εμπιστοσύνη των καταναλωτών δημιούργησαν ένα ιδιαίτερα απαιτητικό περιβάλλον για τις επιχειρήσεις. Συζητώντας το πώς θα πρέπει να κινηθούν οι εταιρείες για να κερδίσουν τους καταναλωτές σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες, ο κ. Hans-Joachim Korber, CEO της Metro Γερμανίας αναφέρθηκε εκτενώς στα εκπτωτικά καταστήματα και σε ορισμένα χαρακτηριστικά των καταναλωτών που τα προτιμούν για τις αγορές τους, καθώς και σε συνήθειές τους. Οι καταναλωτές αγοράζουν συνήθως από τα discounts προϊόντα non food, στα οποία η βιομηχανία των επωνύμων δεν έχει καταφέρει να δώσει κάτι μοναδικό. Ως γενικό συμπέρασμα συνάγεται πως οι εταιρείες πρέπει να θέτουν πάντα το στόχο να είναι καλύτερες από τους ανταγωνιστές τους. Αν λοιπόν τα discounts αποτελούν έναν σημαντικό ανταγωνιστή των αλυσίδων σούπερ μάρκετ, θα πρέπει να διαμορφωθεί μία στρατηγική, ώστε να δίνεται στους καταναλωτές που τα προτιμούν μια ανταγωνιστική πρόταση. Όπως είπε και ο κ. Roger Deromedi της Kraft, οι επιχειρήσεις πρέπει να δημιουργούν προστιθέμενη αξία στα προϊόντα τους, προβάλλοντάς τα μέσω της διαφήμισης, λανσάροντας νέα προϊόντα, ανακαλύπτοντας νέες χρήσεις. Η δήλωση που έδωσε όμως το στίγμα για τη νοοτροπία που πρέπει να διέπει λιανέμπορους και προμηθευτές προήλθε από τον Sir. Terry Leahy, CEO της TESCO και co-chairman του ECR Europe. Όπως είπε ο κ. Leahy, για να μάθεις πραγματικά τι συμβαίνει στην επιχείρηση και τι πρέπει να γίνει, πρέπει να έχεις συνεχώς άμεση επαφή με τα γεγονότα. Ο ίδιος εργάζεται ακόμη και σήμερα σε διάφορες θέσεις στα καταστήματα της Tesco.

Η στρατηγική της διαχείρισης του ανθρώπινου δυναμικού

Οι υπάλληλοι των σούπερ μάρκετ δηλώνουν δυσαρεστημένοι από το ύψος των αποδοχών τους, από την έλλειψη προοπτικής σε ό,τι αφορά την επαγγελματική τους σταδιοδρομία και από το ωράριο εργασίας. Αυτές οι δηλώσεις δεν ευχαριστούν βέβαια ούτε το λιανεμπόριο ούτε τη βιομηχανία. Το πιο σημαντικό όμως είναι πως οι εργαζόμενοι που δεν είναι ικανοποιημένοι από τη δουλειά τους δεν μπορούν να είναι αποτελεσματικοί. Αυτό το γεγονός έχει επίπτωση στην εξυπηρέτηση των πελατών και κατ’ επέκταση στην εφαρμογή της στρατηγικής των εταιρειών που ανήκουν στον κλάδο των καταναλωτικών προϊόντων και έχουν ως πρωταρχικό στόχο την ικανοποίηση των καταναλωτών.

Ο κ. Douglas Daft, chairman και CEO της Coca-Cola παρουσίασε τα αποτελέσματα της έρευνας που διεξήχθη από την ερευνητική ομάδα της Coca-Cola (Coca-Cola Retailing Research Group Europe), τονίζοντας τη σημασία που έχει το προσωπικό μιας επιχείρησης, ιδιαίτερα όταν αυτή προσφέρει υπηρεσίες σε καταναλωτές. Πριν από 14 χρόνια αντίστοιχη έρευνα, που κατέγραφε επίσης τη δυσαρέσκεια των υπαλλήλων των σούπερ μάρκετ, παρουσιάστηκε στο Συνέδριο του CIES στη Γενεύη (1989). Το να διαπιστώνεται μετά από τόσα χρόνια η ίδια δυσαρέσκεια είναι ένα πολύ αρνητικό στοιχείο για την πολιτική που ακολουθούν οι εταιρείες στην επιλογή προσωπικού και στη διατήρησή του. Όπως διαπιστώνεται από την έρευνα, υπάρχει υψηλό ποσοστό κινητικότητας των υπαλλήλων των σούπερ μάρκετ (περίπου 30%). Αυτό και μόνο επιβαρύνει με ένα σημαντικό κόστος την επιχείρηση, όχι μόνο για τη διαδικασία αντικατάστασης των υπαλλήλων, αλλά και για την εκπαίδευσή τους.

Ένα άλλο σημαντικό συμπέρασμα ήταν πως δεν δίνεται από τις επιχειρήσεις η δέουσα προσοχή στις ιδιαιτερότητες του προσωπικού. Για παράδειγμα, δεν υπάρχει μελέτη των ιδιαίτερων αναγκών που έχουν οι γυναίκες και κυρίως οι μητέρες εργαζόμενες, όπως επίσης και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των νέων σε ηλικία υπαλλήλων. Οι επιχειρήσεις επενδύουν αρκετά χρήματα στο να γνωρίσουν καλά τους πελάτες τους και τις καταναλωτικές τους συνήθειες, ενώ αντίθετα δεν μελετούν καθόλου τα χαρακτηριστικά του προσωπικού τους. Κι όμως το λιανεμπορικό κατάστημα είναι ένας χώρος ανθρώπινης επαφής και η συμπεριφορά των υπαλλήλων μπορεί να κάνει τη διαφορά μεταξύ μιας επιτυχημένης και μιας αποτυχημένης επιχείρησης.

Αλλαγή νοοτροπίας συνιστά η μελέτη και στο θέμα της εκπαίδευσης του προσωπικού, που κατά βάση γίνεται στο κατάστημα. Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης του θέματος είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε μαγνητοσκοπημένες δηλώσεις στελεχών σημαντικών επιχειρήσεων του λιανεμπορίου, των οποίων αρμοδιότητα είναι η διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού, είτε σε κεντρικό επίπεδο είτε σε επίπεδο καταστήματος. Όλες οι απόψεις συνέτειναν στο εξής: είναι πολύ σημαντικό η εκπαίδευση του προσωπικού να στοχεύει στην απόκτηση μίας συγκεκριμένης νοοτροπίας, που εξυπηρετεί τη στρατηγική της επιχείρησης. Όπως δήλωσε και ο κ. Knut Faremo, executive vice-president της NorgesGrupen, o συγκεκριμένος στόχος θεωρείται πολύ πιο σημαντικός από την απόκτηση δεξιοτήτων. Για να επιτευχθεί όμως είναι απαραίτητη η ιδιαίτερη προσοχή στην επιλογή του προσωπικού. Η διάθεση για δουλειά και μάθηση θα πρέπει να αποτελεί βασικότερο παράγοντα επιλογής από ό,τι τα τυπικά προσόντα.

OSA: Συνεργασία για τη δραστική μείωση των OOS

Όταν ο πελάτης δεν βρίσκει στο κατάστημα το προϊόν που θέλει να αγοράσει, είναι πολύ πιθανό να αγοράσει μία άλλη μάρκα από αυτή που έψαχνε και αν αυτό επαναληφθεί, να αλλάξει κατάστημα. Ο μέσος όρος ελλείψεων στο ράφι που σημειώνεται στα ευρωπαϊκά λιανεμπορικά καταστήματα είναι 7,1%. Όμως υπάρχουν περιπτώσεις που αυτό το ποσοστό φθάνει και το 30%, κάτι που στοιχίζει σημαντικά στη βιομηχανία και το λιανεμπόριο. Ιδιαίτερα σήμερα που οι Ευρωπαίοι μειώνουν τη δαπάνη που αφορά το κανάλι των ταχυκίνητων καταναλωτικών προϊόντων, ενισχύεται το ενδιαφέρον για ουσιαστική συνεργασία λιανέμπορων και προμηθευτών προς δραστική μείωση των ελλείψεων.

Οι έρευνες που πραγματοποιούνται στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας είναι αποκαλυπτικές του μεγέθους του προβλήματος και των επιπτώσεών του στις πωλήσεις. Οι ομάδες του ECR που έχουν εργαστεί με θέμα τα OOS αποτελούνται από εκπροσώπους των σημαντικότερων επιχειρήσεων καταναλωτικών προϊόντων. Με την καθοδήγηση της εταιρείας συμβούλων επιχειρήσεων Roland Berger παρουσίασαν μία μελέτη η οποία προτείνει τα μέτρα που μπορούν να ληφθούν από κοινού για τη μείωση των ελλείψεων στο ελάχιστο.

Σήμερα οι καταναλωτές είναι πιο απαιτητικοί, έχουν μεγαλύτερη πληροφόρηση και σκέφτονται αρκετά πριν αποφασίσουν για κάποια αγορά. Προσπαθούν δε να αποκομίσουν τη μεγαλύτερη ευχαρίστηση, αλλά και κέρδος από τη διαδικασία πραγματοποίησης των αγορών. Η έλλειψη κάποιου προϊόντος σημαίνει γι’ αυτούς απογοήτευση και χαμένο χρόνο και χρήμα. Αυτό που είναι όμως σημαντικό είναι το ότι τους οδηγεί στην αγορά μίας άλλης μάρκας ή ακόμη και στην αλλαγή καταστήματος.

Ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζουν οι καταναλωτές τις ελλείψεις στο ράφι ποικίλουν. Ένα ποσοστό περίπου 37% αγοράζει μία άλλη μάρκα αν δεν βρει αυτή που θέλει, ενώ ένα 21% μπορεί να απευθυνθεί και σε άλλο κατάστημα για την αγορά του συγκεκριμένου προϊόντος που παρουσιάζει έλλειψη. Αυτά τα ποσοστά αντιπροσωπεύουν έναν μέσο όρο και μπορούν να είναι και πολύ μεγαλύτερα ανάλογα με την κατηγορία. Ένα ποσοστό 9% των πελατών θα αποφασίσει να μην αγοράσει τίποτα.

Η έρευνα για τη διαθεσιμότητα των προϊόντων στο ράφι (Optimal Shelf Availability) κατέληξε στην καταγραφή των παραγόντων που την επηρεάζουν σημαντικά, όπως η λειτουργία της προμηθευτικής αλυσίδας, τα χαρακτηριστικά της κάθε κατηγορίας προϊόντων, οι προωθητικές ενέργειες, οι τύποι των καταστημάτων, οι ημέρες της εβδομάδας, η συλλογή προϊόντων και οι τρόποι διανομής. Η μελέτη αυτών των παραγόντων σε κοινά προγράμματα εφαρμοζόμενα από τη βιομηχανία και το λιανεμπόριο μπορεί να οδηγήσει στο να μειωθούν στο ελάχιστο οι ελλείψεις στο ράφι, οι οποίες σημειωτέον κοστίζουν στη βιομηχανία, σύμφωνα με τις πιο συντηρητικές εκτιμήσεις, περίπου 4 δισ. ευρώ το χρόνο. Αυτό δε το νούμερο αφορά μόνο τις πωλήσεις που χάνονται όταν ο πελάτης αποφασίσει να μην αγοράσει καθόλου το προϊόν (9%).

Από τη μελέτη του ζητήματος διαπιστώθηκε πως τα προβλήματα μεγαλώνουν όσο προχωράμε προς το τέλος της προμηθευτικής αλυσίδας. Πάνω από το 85% των ελλείψεων αφορά τα καταστήματα πώλησης. Οι σημαντικότερες αιτίες OOS ήταν η παραγγελιοδοσία του καταστήματος, η αναπλήρωση του ραφιού και τα λάθη στην απογραφή των προϊόντων. Σε όλες αυτές τις διαδικασίες σημαντικός είναι ο ρόλος του ανθρώπινου παράγοντα. Τοποθετώντας τα προβλήματα σε μία λίστα με σειρά σπουδαιότητας έχουμε:

1. Παραγγελιοδοσία (από το κατάστημα): 35%

2. Κακή καταγραφή ελλείψεων από το προσωπικό: 30%

3. Αναπλήρωση ραφιού: 12%

4. Λάθη στην απογραφή προϊόντων: 11%

Η εφαρμογή προγραμμάτων μείωσης των OOS που στηρίζονται ακριβώς σε αυτούς τους παράγοντες είναι τελικά επικερδής και για το λιανεμπόριο και για τη βιομηχανία. Στο πλαίσιο του ECR εργάστηκαν 9 διαφορετικές ομάδες επιχειρήσεων για τη μελέτη και την εφαρμογή προγραμμάτων μείωσης των OOS. Τα αποτελέσματα είναι μετρήσιμα: μείωση έως και 50% των OOS, μείωση των αποθεμάτων κατά 30%, μείωση των ημερών διατήρησης αποθεμάτων.

Ένα ελληνικό case study

Η ελληνική εφαρμογή παρουσιάστηκε από τον κ. Βασίλη Σπηλιώτη, υπεύθυνο αγορών του ομίλου Βερόπουλος, τον κ. Βύρωνα Ζηκάκη, εκπρόσωπο της ΕΛΓΕΚΑ, και την κα Κατερίνα Πραματάρη, υπεύθυνη εφαρμογών IT και μάρκετινγκ της ΩΝΙΑnet. Ο στόχος ήταν να μειωθούν οι ελλείψεις σε 120 επιλεγμένα προϊόντα 15 διαφορετικών κατηγοριών. Ο μέσος όρος των ελλείψεων ήταν 8,2%. Η διερεύνηση των αιτιών οδήγησε σε μία λίστα με καταχώρησή τους ανάλογα με τη βαρύτητα που είχαν. Οι αιτίες είχαν τις ρίζες τους και στο σύστημα άμεσης παραλαβής των καταστημάτων, αλλά και στη λειτουργία της κεντρικής αποθήκης. Δύο ήταν οι βασικές αιτίες: λάθος παραγγελία σε ό,τι αφορά την ποσότητα (39,4%) και παντελής έλλειψη παραγγελιών (28%). Οι δύο αυτές αιτίες έδιναν μαζί ένα ποσοστό 70% σε όλες τις ελλείψεις που σημειώνονταν στο ράφι.

Για να λυθεί το πρόβλημα οι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα αποφάσισαν να μοιραστούν όσα στοιχεία είχαν διαθέσιμα, ακολουθώντας τη διαδικασία PCSO (Process of Collaborative Store Ordering) και χρησιμοποιώντας την πλατφόρμα συνεργασίας της ΩΝΙΑnet. Το συγκεκριμένο μοντέλο στηρίζεται στην καθημερινή παρακολούθηση των στοιχείων που έχουν στη διάθεσή τους λιανέμποροι και προμηθευτές και στη συνεργασία επί της διαδικασίας των παραγγελιών. Για την παρακολούθηση των στοιχείων χρησιμοποιείται το internet ως εργαλείο επικοινωνίας.

Τα αποτελέσματα ήταν πολύ θετικά. Σημειώθηκε μείωση των ελλείψεων στο ράφι κατά 67%. Ένα πολύ σημαντικό αποτέλεσμα ήταν επίσης η μείωση της συλλογής προϊόντων του καταστήματος κατά 8,7%. Η επιτυχία αυτή οδήγησε τον όμιλο να προχωρήσει στην εφαρμογή του προγράμματος σε όλα του τα καταστήματα, με στόχο να συμπεριληφθούν σε αυτό και άλλοι προμηθευτές.

Αναλυτικό ρεπορτάζ βλέπε τεύχος Νο. 318 σελ 81-108

ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΠΕΡΙΠΟΙΗΣΗΣ ΜΑΛΛΙΩΝ : ΝΕΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΚΕΝΤΡΙΖΟΥΝ ΤΟ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ

Μία από τις πιο σημαντικές κατηγορίες προϊόντων στην εποχή μας είναι εκείνη των προϊόντων περιποίησης μαλλιών. Ο καταναλωτής θεωρεί τα μαλλιά ως το πιο σημαντικό στοιχείο της εμφάνισής του και αφιερώνει χρόνο και χρήματα για την φροντίδα τους. Στο διάδρομο με τα προϊόντα περιποίησης μαλλιών, όπως χαρακτηριστικά τονίζουν παράγοντες της αγοράς, ο αγοραστής περνάει αρκετό χρόνο, για να ψάξει, να συγκρίνει και να διαβάσει τις ετικέτες των προϊόντων, μέχρι να διαλέξει. Οι κατηγορίες περιποίησης μαλλιών χαρακτηρίζονται από υψηλή πιστότητα καταναλωτή. Ένα προϊόν όμως μπορεί να κεντρίσει πολύ εύκολα το αγοραστικό ενδιαφέρον και το ίδιο εύκολα να το χάσει.

ΣΑΜΠΟΥΑΝ

Σταθερές σε όγκο και ελαφρά αυξητικές σε αξία είναι οι πωλήσεις των σαμπουάν τα τελευταία χρόνια, παρά τα συνεχή λανσαρίσματα εκ μέρους των εταιρειών. Η ετήσια, αλλά και η ανά επίσκεψη στο κατάστημα αξία του καλαθιού της συγκεκριμένης κατηγορίας αυξήθηκε κατά 5% το 2002 σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, σύμφωνα με στοιχεία εταιρειών.

Κυρίαρχη καταναλωτική τάση στην κατηγορία είναι η αναζήτηση ολοένα και πιο εξειδικευμένων προϊόντων, που να ανταποκρίνονται καλύτερα στις ανάγκες κάθε τύπου μαλλιών. Πλέον δεν αγοράζεται ένα σαμπουάν για όλη την οικογένεια, αλλά το κάθε μέλος της έχει το δικό του. Παράλληλα ο καταναλωτής επιλέγει συνήθως 2-3 μάρκες ως τις καλύτερες, τη χρήση των οποίων εναλλάσσει, καθώς έχει την αντίληψη ότι αν χρησιμοποιεί συνέχεια το ίδιο, «συνηθίζουν» τα μαλλιά και εξασθενεί η δράση του (κάτι τέτοιο δεν ισχύει επιστημονικά, όπως τονίζουν παράγοντες των εταιρειών, παραμένει όμως κυρίαρχη καταναλωτική αντίληψη).

Τμηματοποίηση

Οι τρεις βασικές υποκατηγορίες των σαμπουάν είναι τα σαμπουάν ομορφιάς-φροντίδας, τα αντιπιτυριδικά και τα παιδικά. Τις μεγαλύτερες πωλήσεις πραγματοποιούν τα σαμπουάν ομορφιάς, αλλά τα μερίδια όλων των υποκατηγοριών παραμένουν σταθερά τα τελευταία χρόνια (βλ.πίνακα). Μία επιπλέον κατηγοριοποίηση είναι εκείνη σε σαμπουάν απλά (χωρίς conditioner) και σε «2 σε 1» (με conditioner). Τα τελευταία χρόνια το μερίδιο των σαμπουάν 2 σε 1 παρουσίασε μικρή πτώση και το 2002 κατείχε μερίδιο 18% (έναντι 19% τον προηγούμενο χρόνο), ενώ το αντίστοιχο της πρώτης υποκατηγορίας αυξήθηκε το 2002σε 82%.

Προφίλ καταναλωτή

Σύμφωνα με σχετικές έρευνες, ο καταναλωτής θεωρεί ότι τα μαλλιά του είναι το πιο σημαντικό πράγμα στην εμφάνισή του. Επιπλέον, στην Ελλάδα οι καταναλωτές δείχνουν μεγάλη εμπιστοσύνη στα επώνυμα προϊόντα.

Η πιτυρίδα και η ξηροδερμία είναι τα δύο βασικά προβλήματα των μαλλιών στα οποία οι καταναλωτές είναι ιδιαίτερα ευαίσθητοι. Όλοι όμως αναζητούν προϊόντα με τα οποία θα επιτύχουν την καλύτερη δυνατή εμφάνιση των μαλλιών τους. Όμως παρά την ευαισθησία των καταναλωτών, τα προϊόντα κομμωτηρίου δεν παρουσιάζουν μεγάλη διείσδυση λόγω της ψηλής τιμής τους. Στην αντίπερα όχθη η προσοχή των καταναλωτών στην περιποίηση των μαλλιών τους είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο τα προϊόντα private label έχουν πολύ χαμηλά μερίδια, που κυμαίνονται σε 2% έως 3% στο σύνολο των πωλήσεων της κατηγορίας –κατ’ εκτίμηση παραγόντων της αγοράς, οι οποίοι θεωρούν ότι τα private labels δεν έχουν προοπτικές περαιτέρω διείσδυσης.

Η κατηγορία διακρίνεται από μία ιδιόρρυθμη πιστότητα του καταναλωτή στις μάρκες (brand loyalty). Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, ο καταναλωτής θεωρεί 2-3 μάρκες ως τις καλύτερες, τις οποίες και εναλλάσσει. Επιπλέον είναι περίεργος για τα νέα λανσαρίσματα και δοκιμάζει αμέσως ένα νέο προϊόν που θεωρεί ότι του ταιριάζει. Αν όμως το προϊόν υπόσχεται κάτι που δεν πραγματοποιεί, δεν το αγοράζει δεύτερη φορά. Παράλληλα, αν δεν βρει τη μάρκα που προτιμά στο σούπερ μάρκετ, αγοράζει το αντίστοιχο προϊόν μιας άλλης μάρκας και σπανίως το αναζητεί σε άλλο κατάστημα.

Οι καταναλωτές επηρεάζονται σημαντικά από την τηλεόραση και τη διαφήμιση όσον αφορά στην επιλογή της μάρκας των προϊόντων περιποίησης μαλλιών, όπως προκύπτει από έρευνα τμηματοποίησης καταναλωτών, που πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό της WELLA HELLAS (Ελλάδα, Φεβρουάριος 2002). Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, σημαντικό ρόλο στην απόφασή τους παίζει και η συμβουλή από φίλους και γνωστούς, καθώς και η συσκευασία του προϊόντος.

Ταυτόχρονα οι καταναλωτές αρχίζουν να ενδιαφέρονται περισσότερο για τον τύπο σαμπουάν που χρησιμοποιούν, καθώς σύμφωνα με την παραπάνω έρευνα, οι περισσότεροι δεν χρησιμοποιούν τον τύπο σαμπουάν που ταιριάζει στα μαλλιά τους.

Σούπερ μάρκετ

Η αγορά ενός σαμπουάν είναι μία πολύ ευχάριστη διαδικασία, για την οποία ο καταναλωτής ξοδεύει πολύ χρόνο μέσα στο σούπερ μάρκετ. Ο αγοραστής είναι συνήθως γυναίκα –σε ποσοστό 90%– και όλες οι ενέργειες των εταιρειών επικεντρώνονται σε αυτήν (ακόμη κι αν ο άντρας κάνει τα ψώνια της οικογένειας, δεν επιλέγει εκείνος το προϊόν, αλλά αγοράζει με βάση τη λίστα με τα ψώνια που έχει φτιάξει η γυναίκα του).

Ο πελάτης θέλει να ξοδεύει χρόνο μπροστά στο ράφι, να «χαζεύει» τα νέα προϊόντα, να λαμβάνει πληροφόρηση και εκπαίδευση. Κατά μέσο όρο δαπανά μπροστά στο ράφι 3 λεπτά.

Η διαθεσιμότητα των προϊόντων, οι προωθητικές ενέργειες, οι ειδικές συσκευασίες και οι τιμές ραφιού επηρεάζουν σημαντικά την συμπεριφορά του αγοραστή στο κατάστημα. Συγκρίνει τις τιμές, αλλά οι προσφορές δεν επηρεάζουν την τελική επιλογή του προϊόντος στον ίδιο βαθμό που την επηρεάζουν σε άλλες κατηγορίες (π.χ. απορρυπαντικά). Επιπλέον δίνει μεγάλη σημασία στο άρωμα του προϊόντος, ενώ αφιερώνει χρόνο για να διαβάσει τις ετικέτες.

Σύμφωνα με έρευνα αγοράς της UNILEVER για την αξιολόγηση των κριτηρίων επιλογής σαμπουάν, τα στάδια επιλογής του προϊόντος είναι τρία: α) ο αγοραστής ξεχωρίζει τα αντιπιτυριδικά προϊόντα από τα υπόλοιπα, β) ξεχωρίζει τα προϊόντα ανά μάρκα και γ) δίνει βαρύτητα στην τιμή.

Η τοποθέτηση των σαμπουάν στο ράφι γίνεται με βάση τα παραπάνω κριτήρια. Δηλαδή τα αντιπιτυριδικά τοποθετούνται ξεχωριστά, ενώ η τοποθέτηση των άλλων προϊόντων γίνεται κάθετα ανά μάρκα, με έκταση που καθορίζεται από τα μερίδια αγοράς της κάθε μίας. Η τοποθέτηση αυτή ισχύει κυρίως για τα μεγάλα σούπερ μάρκετ, που έχουν πολύ χώρο, ενώ δεν ισχύει πάντα (κυρίως όσον αφορά την καθετοποίηση στις μάρκες) για τα μικρομεσαία σούπερ μάρκετ.

Εταιρείες

Ακολουθώντας τις καταναλωτικές επιταγές, η βιομηχανία εμπλούτισε σημαντικά την γκάμα των προϊόντων, είτε εμπλουτίζοντας τις υπάρχουσες σειρές είτε αλλάζοντας την τυπολογία των προϊόντων της (με γνώμονα το τελικό επιθυμητό αποτέλεσμα). Ειδικότερα, η τμηματοποίηση των σαμπουάν δεν βασίζεται μόνο στον τύπο μαλλιών, αλλά και στα οφέλη που προσφέρει το προϊόν στον τελικό καταναλωτή. Η κατηγορία υποστηρίζεται διαφημιστικά σε πολύ μεγάλο βαθμό, ενώ έχει αλλάξει ο τρόπος επικοινωνίας: από διαφημιστική υποστήριξη όλης της σειράς, που ίσχυε παλιότερα, σήμερα γίνεται υποστήριξη ανά τύπο σαμπουάν.

Όπως προκύπτει από παγκόσμια ποιοτική και ποσοτική έρευνα της αγοράς μαλλιών της UNILEVER (2002), που είχε ως στόχο να κατατάξει τη συμπεριφορά στην κατανάλωση σαμπουάν, σήμερα κερδισμένοι του «παιχνιδιού» στην κατηγορία θα είναι οι «συναισθηματικές» μάρκες. Ο χαρακτηρισμός αυτός από την εταιρεία δόθηκε προκειμένου να διαχωριστούν οι σημερινές ανάγκες του καταναλωτή: συναισθηματική μάρκα είναι εκείνη που επικοινωνιακά δίνει βαρύτητα στο τι σημαίνει για τον καταναλωτή το πρόβλημα των μαλλιών του. Η συγκεκριμένη διαφημιστική πολιτική είναι τελείως αντίθετη με την ισχύουσα έως τώρα, που επικέντρωνε το επικοινωνιακό μήνυμα στις ανάγκες των μαλλιών και όχι του καταναλωτή.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΡΕΠΟΡΤΑΖ βλέπε τεύχος Νο.318 σελ.68-77

ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΣΛΑΝΙΔΗΣ * : H ΘΕΤΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΙΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ

Κεντρικός προσανατολισμός του ECR, εκτός της περικοπής του κόστους, είναι η ανάπτυξη των πωλήσεων και η διεύρυνση των αγορών. Η πρόκληση για το λιανεμπόριο και τη βιομηχανία να δουλέψουν από κοινού, ώστε να κάνουν εύκολη και ευχάριστη τη διαδικασία των αγορών του καταναλωτή είναι συνεχής. Αυτό είναι το αντικείμενο του demand side. «Πρόκειται για την πιο ευαίσθητη περιοχή της δουλειάς του ECR, γιατί προαπαιτούμενο για την εξέλιξη των προγραμμάτων του είναι οι δύο εταίροι να μοιράζονται τα στοιχεία τους και τα βασικά κομμάτια των στρατηγικών τους», τονίζει ο κ. Ανδρέας Ασλανίδης, Sales Director της UNILEVER HELLAS και Facilitator του Demand Side στο ECR Hellas.

σελφ σέρβις: Υπάρχει διάχυτη η εντύπωση ότι μετά την ολοκλήρωση του βασικού όγκου του έργου της προτυποποίησης των διαδικασιών στο supply side, με τις θεαματικές προόδους που έγιναν στον εκσυγχρονισμό της αλυσίδας τροφοδοσίας –ιδιαίτερα στην εγχώρια αγορά– τα προγράμματα του demand side, για την ώρα τουλάχιστον, έχουν περισσότερο φιλολογικό παρά πρακτικό ενδιαφέρον. Δηλαδή όσοι τα συζητούν ή ενδεχομένως και πειραματίζονται πιλοτικά με αυτά, μένουν μάλλον στην ευχή για την «καλή προοπτική» των εφαρμογών παρά δείχνουν τη διάθεση να ασχοληθούν σοβαρά μαζί τους. Η ύφεση της ευρωπαϊκής οικονομίας λέγεται ότι είναι ανασταλτικός παράγοντας για γρήγορους βηματισμούς. Πώς το σχολιάζετε;

Ανδρέας Ασλανίδης: Το ECR πάνω απ’ όλα είναι μία πλατφόρμα συνεχούς διαλόγου και επικοινωνίας μεταξύ λιανεμπορίου και βιομηχανίας και ως τέτοια έχει τεράστια αξία, γιατί δίνει την ευκαιρία στους συμμετέχοντες να ξεφεύγουν από το κλίμα των καθημερινών τριβών του «παζαριού» μεταξύ τους και να αντιμετωπίζουν με ανοικτό πνεύμα τις κοινές προκλήσεις. Ειδικά τώρα, σε μια αγορά που γίνεται ολοένα και πιο ανταγωνιστική, η ανάγκη για αξιοποίηση από κοινού των ανεκμετάλλευτων ευκαιριών είναι ακόμα μεγαλύτερη.

Το κίνημα του ECR είναι σχετικά καινούριο. Τα περισσότερα από τα πρώτα κέρδη, που το ενθάρρυναν διεθνώς να προχωρήσει, προέκυψαν από την επιτυχία των προγραμμάτων του supply side, δηλαδή από την αφαίρεση του περιττού κόστους που επιβάρυνε την αλυσίδα του ανεφοδιασμού. Πράγματι εδώ τα πράγματα, βοηθούσης της συγκέντρωσης του λιανεμπορίου, ξεπέρασαν κάθε προσδοκία. Αλλά το ECR δεν αποσκοπεί μόνο στην περικοπή του κόστους. Κεντρικός προσανατολισμός του είναι η ανάπτυξη των πωλήσεων και η διεύρυνση των αγορών. Εδώ η πρόκληση είναι να κάνουμε ευχαρίστηση την έξοδο του καταναλωτή για τα ψώνια του. Γιατί αυτό που διαπιστώνεται σήμερα, μέσα από έρευνες αγοραστικών συνηθειών του καταναλωτή, είναι ότι τα ψώνια στο σούπερ μάρκετ έχουν γίνει αγγαρεία, πράγμα που προξενεί έκπληξη, γιατί οι βελτιώσεις που έγιναν στα καταστήματα την τελευταία δεκαπενταετία είναι θεαματικές. Αυτό που ευνόητα συνέβη όμως εκ παραλλήλου, είναι ότι ο καταναλωτής ανέβασε τον πήχη των απαιτήσεών του πολύ ψηλά. Η πρόκληση να του κάνουμε εύκολη και ευχάριστη τη διαδικασία των αγορών είναι συνεχής τόσο για το λιανεμπόριο όσο και για τη βιομηχανία. Αυτό ακριβώς είναι το αντικείμενο του demand side. Πρόκειται για την πιο ευαίσθητη περιοχή της δουλειάς του ECR, γιατί προαπαιτούμενο για την εξέλιξη των προγραμμάτων του demand side είναι οι δύο εταίροι να μοιράζονται τα στοιχεία τους και τα βασικά κομμάτια των στρατηγικών τους. Άρα τίθεται με επιτακτικό τρόπο το ζήτημα της μεταξύ τους εμπιστοσύνης. Έτσι, όπου υπερτερεί το κλίμα της καχυποψίας, δεν προχωράει τίποτα. Όπου όμως οι εταίροι της αγοράς διαχειρίζονται θετικά το δίλημμα «να μοιραστώ τα στοιχεία μου ή όχι;», ωφελούνται τα μέγιστα.

Το μέλλον όλων βρίσκεται στη συνεργασία

σελφ σέρβις: Αν μου επιτρέπετε, μήπως η εμπιστοσύνη και η συζήτηση με «ανοικτά χαρτιά» προϋποθέτουν μία αντιστοιχία μεγεθών, μια ισοδυναμία μεταξύ των εταίρων; Διότι για ποια συνεργατική δράση να μιλήσει κάποιος, όταν ο συνεργάτης του έχει μονοπωλιακή ισχύ είτε στα δίκτυα διανομής είτε στην αγορά των brand names;

Ανδρέας Ασλανίδης: Η πρόκληση είναι κοινή για όλους, ανεξαρτήτως μεγέθους. Επομένως το πρωτεύον ζήτημα δεν βρίσκεται στην αντιστοιχία ή όχι των εταιρικών μεγεθών λιανέμπορου και προμηθευτή, αλλά στην υπερνίκηση των ανασφαλειών και στην ισχυροποίηση της πεποίθησής τους ότι το μέλλον βρίσκεται στη συνεργασία κι όχι στη στείρα αντιπαράθεση και τους εκατέρωθεν εκβιασμούς. Αυτό σημαίνει ότι οι εφαρμογές των προγραμμάτων του demand side επείγει να εξαπλωθούν και να εδραιωθούν ως μόνιμες διαδικασίες, η σχετική γνώση, εμπειρία και κυρίως νοοτροπία να διαχυθεί στην ελληνική αγορά, ώστε να μην μείνει υπόθεση μιας περιορισμένης ομάδας πρωτοπόρων επιχειρήσεων του λιανεμπορίου και της βιομηχανίας. Χωρίς την επίτευξη μίας κρίσιμης μάζας των σχετικών εφαρμογών το συνολικό τελικό αποτέλεσμα είναι περιορισμένο.

σελφ σέρβις: Επιμένετε δηλαδή ότι τα πράγματα είναι αποκλειστικά ζήτημα νοοτροπίας κι όχι ισορροπιών ισχύος;

Ανδρέας Ασλανίδης: Ασφαλώς, υπό την έννοια ότι όσο υπερνικούνται οι πειρασμοί για την υιοθέτηση συμπεριφορών αντιπαράθεσης –και μάλιστα κυρίως σε περιόδους ύφεσης, για να επανέλθουμε στο αρχικό σας ερώτημα – τόσο σημαντικότερα γίνονται τα οφέλη και για τις δύο πλευρές. Εξάλλου κανείς δεν βγαίνει αλώβητος από την πτώση της ζήτησης, ακολουθώντας μία γραμμή άμυνας, βασισμένη σε πιέσεις και εκβιασμούς προς τους συνεργάτες του.

Αντίθετα τα προγράμματα του demand side συνιστούν τη θετική απάντηση στις προκλήσεις της οικονομίας, δηλαδή τη συντονισμένη από κοινού δράση για την ανάπτυξη, πράγμα που αφορά εξίσου τη μεγάλη, τη μεσαία και τη μικρή επιχείρηση. Πράγματι στον βαθμό που το κέντρο βάρους της συνεργασίας μετατοπίζεται από τη διελκυστίνδα των ετήσιων διαπραγματεύσεων στο επίπεδο της καθημερινής από κοινού συνθετικής αξιοποίησης των εξαιρετικά σημαντικών ερευνών καταναλωτή που κάνει η βιομηχανία, και των εξίσου σημαντικών στοιχείων, που έχει το λιανεμπόριο αναφορικά με την αγοραστική συμπεριφορά των πελατών του, αυτόματα ο δείκτης της ικανοποίησης του καταναλωτή ανεβαίνει. Διότι η συνεργασία κεντράρει ακριβώς στον στόχο: στην εξακρίβωση πρώτα και στην τόνωση ακολούθως του καταναλωτικού ενδιαφέροντος.

Πάντως θα συμφωνήσω ότι λόγω της αυξημένης ευαισθησίας των προγραμμάτων του demand side οι εφαρμογές τους δεν έχουν ακόμα την ευρεία αποδοχή των προγραμμάτων του supply side, όπου τα διλήμματα και οι επιφυλάξεις ξεπεράστηκαν γρήγορα. Αυτό αντανακλά τον βαθμό ωριμότητας της αγοράς –το φαινόμενο δεν είναι μόνο ελληνικό, αλλά διεθνές. Ωστόσο ο δρόμος μπροστά μας είναι απεριόριστος. Προγράμματα όπως το category management, ειδικά με τους ρυθμούς που αλλάζουν πλέον οι αγορές και ο καταναλωτής, δεν μπορείς να πεις ποτέ ότι ολοκληρώθηκαν. Το ίδιο ισχύει με τα προγράμματα εισαγωγής των νέων προϊόντων. Για να μην μιλήσουμε για ακόμα πιο επείγοντα προγράμματα, όπως η καταπολέμηση του out of stock στο ράφι. Το πνεύμα του ECR είναι ο δρόμος για την ανάπτυξη της αγοράς.

Εφαρμογές εντάσεως γνώσης, όχι κεφαλαίου

σελφ σέρβις: Είναι μόνο θέμα ωριμότητας ή και κόστους;

Ανδρέας Ασλανίδης: Αναμφίβολα είναι και θέμα κόστους, διότι, επί παραδείγματι, category management χωρίς έρευνα συνηθειών αγοραστή δεν γίνεται. Το να μοιραστείς στοιχεία σημαίνει ότι πρέπει να τα έχεις. Πάντως δεδομένου ότι σε μεγάλο βαθμό οι επενδυτικές και οι τεχνολογικές προϋποθέσεις τόσο στη βιομηχανία όσο και στο λιανεμπόριο ήδη υπάρχουν –άλλο το αν αξιοποιούνται όσο θα έπρεπε– πιστεύω ότι ο παράγοντας «διαμόρφωση κουλτούρας εμπιστοσύνης» μεταξύ των δύο εταίρων και πάλι προηγείται. Θα έλεγα μάλιστα ότι πολλά από τα προγράμματα του ECR είναι εντάσεως γνώσης, όχι εντάσεως κεφαλαίου. Τα στοιχεία λόχου χάριν των σκάνερ στα σούπερ μάρκετ είναι απίστευτου όγκου και αξίας. Αξιοποιούνται όσο πρέπει; Η έκδοση των καρτών πιστότητας δεν πρέπει να στηρίζεται στον πλούτο γνώσης που προσφέρουν; Σε τέτοιου είδους ερωτήσεις το πνεύμα του ECR επιζητά θετικές απαντήσεις και κυρίως διάθεση για συνεργασία σε βάθος.

σελφ σέρβις: Κάποιοι ισχυρίζονται ότι στον βαθμό που θα καθιερώνεται η ανταλλαγή των στοιχείων μεταξύ βιομηχανίας-λιανεμπορίου και θα διαχέεται η τεχνογνωσία σχετικά με τις εφαρμογές των προγραμμάτων του ECR, θα εξαλείφεται η έννοια του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος. Πώς το σχολιάζετε;

Ανδρέας Ασλανίδης: Κάθε άλλο παρά αυτό συμβαίνει. Ο ανταγωνισμός πάντα υπάρχει, απλώς τώρα σε ένα άλλο, υψηλότερο και πιο απαιτητικό επίπεδο.

Είναι υπεραισιόδοξο να πιστεύει κανείς ότι επειδή για παράδειγμα εκδόθηκε ένας «Οδηγός του Category Management», με το υλικό κάποιων πρωτοπόρων εταιρειών, η σωστή εφαρμογή του από όλη την αγορά είναι πλέον δεδομένη και απλώς θέμα χρόνου. Η άποψη ότι «αφού πλέον όλοι μοιραζόμαστε τα στοιχεία μας με τους συνεργάτες μας, λίγο ως πολύ εξομοιωθήκαμε από άποψη ανταγωνιστικότητας» δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Πάντα υπάρχει εκείνος που θα εμβαθύνει στη γνώση περισσότερο από τους άλλους και θα τη μοιράζεται καλύτερα με τους συνεργάτες του από ό,τι οι ανταγωνιστές του.

Στις καινοτομίες το κλειδί για τη θετική ανταπόκριση του καταναλωτή

σελφ σέρβις: Διαπιστώνουμε ότι αντίθετα με το πνεύμα του ECR σχετικά με τον εξορθολογισμό του αριθμού των μαρκών και των κωδικών που κατακλύζουν την αγορά, συνεχίζεται η τμηματοποίηση των κατηγοριών των προϊόντων. Αυτό πώς το ερμηνεύετε;

Ανδρέας Ασλανίδης: Κατά περίπτωση κατηγορίας προϊόντων την απάντηση τη δίνει ο καταναλωτής. Αυτός είναι ο τελικός κριτής, καθώς η συμπεριφορά του πιστοποιεί αν η περαιτέρω τμηματοποίηση μίας κατηγορίας είναι περιττή ή ανοίγει την αγορά της και αυξάνει την αξία της. Όταν πρόκειται για την εμφάνιση καινοτομιών –γιατί αυτές είναι το κλειδί της ανάπτυξης– οι οποίες καλύπτουν συγκεκριμένες ανάγκες των καταναλωτών, τότε η αγορά διευρύνεται. Επομένως η τμηματοποίηση, η ακόμα μεγαλύτερη εξειδίκευση των προϊόντων μιας κατηγορίας, έχει νόημα. Βέβαια δεν αρνούμαι την περίπτωση που η πολυπλοκότητα ως αποτέλεσμα της τμηματοποίησης μιας κατηγορίας είναι δυσανάλογα μεγαλύτερη από τα κέρδη που τελικά αποφέρει. Εδώ η απάντηση θα δοθεί μέσα από το category management, το οποίο τελικά οδηγεί στο ξεκαθάρισμα των κατηγοριών. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για το λιανεμπόριο, το οποίο γίνεται αποδέκτης της διαχείρισης δεκάδων χιλιάδων κωδικών. Παρ’ όλα αυτά σίγουρα πρόκειται για μία σημαντική και καθόλου απλή επιλογή –αρκεί να επισημάνουμε ότι βάσει ερευνών ένα από τα βασικά κριτήρια για τον καταναλωτή στην απόφασή του για επιλογή καταστήματος είναι ακριβώς το μέγεθος της ποικιλίας των προϊόντων που διαθέτει στα ράφια του.

Σχετικά όμως με τη διατύπωση της ερώτησής σας πρέπει να τονίσω ότι δεν τίθεται θέμα αναίρεσης ή όχι του πνεύματος του ECR, το οποίο άλλωστε δεν αποφασίζει για τις στρατηγικές των εταιρειών που μετέχουν σε αυτό.

σελφ σέρβις: Ποια είναι η θέση της UNILEVER σχετικά με το θέμα και γενικότερα η στάση της απέναντι στο κίνημα του ECR;

Ανδρέας Ασλανίδης: Ακριβώς στην κατεύθυνση του εξορθολογισμού των μαρκών της, όπως γνωρίζετε, η UNILEVER κατευθύνθηκε πριν λίγα χρόνια αποφασίζοντας να κρατήσει διεθνώς περίπου το 1/3 των συνολικών μαρκών που είχε στην αγορά. Η σημασία που δίνουμε στο ECR είναι μεγάλη –η UNILEVER είναι εξάλλου από τα ιδρυτικά και ιδιαίτερα δραστήρια μέλη του ECR Europe και του ECR Ελλάδας. Ενδεικτικό της σημασίας του ECR για τον όμιλό μας είναι το γεγονός ότι πρόεδρος του ECR Europe από το 1998 μέχρι πρόσφατα ήταν ο παγκόσμιος πρόεδρος (CEO) του ομίλου UNILEVER, κ. Antony Burgmans.

(*) Ο κ. Ανδρέας Ασλανίδης είναι Sales Director της Unilever Hellas και Fasilitator του Demand Side στο ECR Hellas

ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ Σ.Χ. ΑΕ : "ΕΠΤΩΧΕΥΣΑΜΕΝ"…ΣΗΜΑ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ ΤΙΣ ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

Το καμπανάκι κινδύνου για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις του οργανωμένου λιανεμπορίου σήμανε. Η πτώχευση της αλυσίδας σούπερ μάρκετ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ δεν αποτελεί παρά την αρχή μίας δύσκολης και ενδεχομένως αδιέξοδης πορείας για ορισμένους τουλάχιστον από τους «αδύναμους κρίκους» του λιανεμπορίου.

Βέβαια ο κλάδος γνώριζε μήνες πριν για την «κούρσα αυτοκτονίας» στην οποία βρισκόταν η εταιρεία. Ήταν αρχές του 2003, όταν τα στελέχη της πραγματοποιούσαν σειρά επαφών με τις διοικήσεις των ισχυρών του οργανωμένου λιανεμπορίου, αποβλέποντας σε σύναψη συμφωνίας πώλησης της εταιρείας. Όμως όλες οι επαφές ολοκληρώθηκαν χωρίς αποτέλεσμα. Αυτό τουλάχιστον αναφέρουν στο «σελφ σέρβις» κορυφαία στελέχη του κλάδου, ορισμένα εκ των οποίων βρέθηκαν μάλιστα στη δύσκολη θέση να αρνηθούν την εξαγορά της ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ Σ.Χ. ΑΕ. Η άρνησή τους είχε να κάνει κυρίως με το γεγονός ότι τα καταστήματα της αλυσίδας ήταν μικρά ως προς την έκτασή τους, άρα μη εκμεταλλεύσιμα για τα standards των μεγάλων αλυσίδων. Η διοίκηση της εταιρείας έχοντας παίξει χωρίς επιτυχία και το τελευταίο της χαρτί, αυτό της εξαγοράς, έβλεπε πλέον το τέλος να πλησιάζει, ενώ η αγορά διαπίστωσε το αδιέξοδο της πορείας της εν λόγω αλυσίδας μετά το σφράγισμα των πρώτων επιταγών της.

Οι καλές συμφωνίες αγορών δεν αρκούν για το θαύμα

Τα δυσάρεστα νέα σχετικά με την ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ, αν και σε μεγάλο βαθμό ήταν αναμενόμενα, «πάγωσαν» τον κλάδο και ειδικότερα τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Πολλά από τα στελέχη τους αισθάνθηκαν άβολα, βρέθηκαν πιο κοντά στην πραγματικότητα, ενώ αίσθηση προκάλεσε το γεγονός ότι η εταιρεία πτώχευσε παρά το ότι λειτουργούσε υπό την ομπρέλα του ΕΛΟΜΑΣ, του ισχυρότερου σήμερα ομίλου αγορών του λιανεμπορίου. Όπως είναι γνωστό, στη δύναμη του ΕΛΟΜΑΣ περιλαμβάνονται 49 επιχειρήσεις, με 530 καταστήματα και συνολικές ετήσιες πωλήσεις 1,22 δισ. ευρώ (συνυπολογιζόμενου του τζίρου της ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ).

Η εξέλιξη αυτή οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι καλές συμφωνίες αγορών με τους προμηθευτές δεν αρκούν από μόνες τους για το θαύμα, για τη διατήρηση δηλαδή στη ζωή των μικρομεσαίων αλυσίδων σε ένα άκρως ανταγωνιστικό περιβάλλον. Οι ορθές επιλογές ως προς τις θέσεις λειτουργίας των καταστημάτων, η συμπίεση του λειτουργικού κόστους και η εξασφάλιση ανταγωνιστικών τιμών αποτελούν κύρια συστατικά για την επιτυχή δράση κάθε αλυσίδας.

Η ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ, μην έχοντας εξασφαλίσει τα προαναφερόμενα, οδηγήθηκε σε πτώχευση, κλείνοντας 11 καταστήματα σούπερ μάρκετ, με έδρες των 5 εξ αυτών στην Αθήνα –3 στην Καλλιθέα, 1 στο Φάληρο και 1 στον Νέο Κόσμο– 3 στην Καρδίτσα, 1 στις Σοφάδες και 2 στα Καμένα Βούρλα. Η εταιρεία απασχολούσε συνολικά προσωπικό 180 άτομα και κατά την τελευταία χρήση σημείωσε πωλήσεις ύψους 20,6 εκατ. ευρώ, ενώ οι εκτιμήσεις για τον τζίρο της τρέχουσας χρήσης έκαναν λόγο για 20,8 εκατ. ευρώ.

Κυβέρνηση: Φταίνε οι κακοί χειρισμοί των επιχειρηματιών

Στο μεταξύ το κλίμα στην αγορά βάρυνε και από την πτώχευση της ΥΒΟΝΝΗ STORES, η οποία κατείχε ισχυρό όνομα στον χώρο των λιανικών πωλήσεων καλλυντικών, με δίκτυο 10 καταστημάτων, 110 άτομα προσωπικό και πωλήσεις αξίας 24,9 εκατ. ευρώ (χρήση 2001), αλλά και από τις φήμες που έφεραν στα πρόθυρα πτώχευσης μία ακόμη εταιρεία λιανικής πώλησης τροφίμων, με ανάπτυξη κυρίως μέσω του franchise.

Υπό την πίεση των εξελίξεων ο υπουργός Εργασίας, κ. Δημήτρης Ρέππας, παρενέβη και σύμφωνα με δηλώσεις του που έγιναν παραμονές έκδοσης του τεύχους, η κυβέρνηση δρομολογούσε την επαναλειτουργία της ΥΒΟΝΝΗ υπό νέο εταιρικό σχήμα. Σημειώνεται ότι οι εργαζόμενοι της ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ ζήτησαν την κυβερνητική παρέμβαση, προκειμένου να συνεχιστεί η λειτουργία της επιχείρησης, να διασφαλιστεί η παρουσία τους σε αυτήν και να ερευνηθεί το ενδεχόμενο μεταβίβασής της. Από την πλευρά του ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, κ. Νίκος Χριστοδουλάκης, επέρριψε τις ευθύνες για τις πτωχεύσεις στους κακούς και αναποτελεσματικούς χειρισμούς των επιχειρηματιών, χωρίς ωστόσο να αναγνωρίζει την ελάχιστη έστω ευθύνη της κυβέρνησης για το αδιέξοδο στο οποίο οδηγείται σήμερα ένας σημαντικός αριθμός επιχειρήσεων.

Ποικίλες αντιδράσεις

Ο κ. Παντελής Παντελιάδης, πρόεδρος του ΣΕΣΜΕ, σχολιάζοντας την πτώχευση της ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ, εκτίμησε ότι ήταν αποτέλεσμα πρακτικών αθέμιτου ανταγωνισμού που εφαρμόζουν ορισμένες εκ των αλυσίδων του κλάδου, πρακτικές οι οποίες οδηγούν σε πωλήσεις με τιμές κάτω του τιμολογιακού κόστους. Απέδωσε όμως τις πτωχεύσεις επιχειρήσεων του κλάδου και στο υψηλό κόστος λειτουργίας τους, που σε μεγάλο βαθμό επιβαρύνεται από τη διασπορά του δικτύου πωλήσεων σε όλη την Ελλάδα.

Ο κ. Χρήστος Φώλιας, πρόεδρος της ΕΣΕΕ και ευρωβουλευτής της ΝΔ, εκτίμησε ότι ο επιχειρηματικός κόσμος βρίσκεται εν αναμονή νέων δυσάρεστων εξελίξεων και απέδωσε τις πτωχεύσεις των επιχειρήσεων στο επιθετικό φορολογικό περιβάλλον, τα πανωτόκια και τις αθέμιτες πρακτικές. Όπως δήλωσε: «Στο προσεχές διάστημα θα υπάρξουν ανάλογα προβλήματα και με μεγαλύτερες επιχειρήσεις. Δεν πρέπει να αγνοούμε και έναν μεγάλο αριθμό μικρομεσαίων επιχειρήσεων οι οποίες πτωχεύουν, χωρίς αυτό να γνωστοποιείται από τα μέσα ενημέρωσης, καθώς και τους ίδιους τους επιχειρηματίες-εργοδότες, οι οποίοι μετά την πτώχευση βγαίνουν στην ανεργία».

Ο κ. Αντώνης Μακρής, πρόεδρος του ΣΕΠΛΕ, χαρακτήρισε μεμονωμένα περιστατικά τις δύο πτωχεύσεις ενώ ο γενικός διευθυντής του Συνδέσμου, κ. Σπύρος Κουρούπης, εμφανίστηκε αισιόδοξος για το μέλλον του ελληνικού λιανεμπορίου, εκτιμώντας ότι οι επιχειρηματικές επιλογές που οδηγούν σε πτώχευση δεν αντανακλούν την πραγματική εικόνα της αγοράς. «Η εικόνα της ελληνικής αγοράς είναι κατά πολύ καλύτερη έναντι άλλων εθνικών αγορών», σχολίασε σχετικά.

ΩΡΑΡΙΟ : ΤΟ ΥΠ. ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΝΙΣΧΥΕΙ ΤΟ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΟ ΥΠΕΘΟ ΤΟ ΑΝΑΤΡΕΠΕΙ

Οι διαξιφισμοί αγοράς και κυβέρνησης για το ζήτημα του ωραρίου λειτουργίας των εμπορικών καταστημάτων φαίνεται ότι θα συνεχιστούν έως ότου ληφθούν οι οριστικές αποφάσεις εν όψει των Ολυμπιακών Αγώνων. Η ένταση μεταξύ των δύο πλευρών κορυφώθηκε για άλλη μια φορά προσφάτως, όταν ο υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών, κ. Νικ. Χριστοδουλάκης, σύνδεσε τη μείωση της ανεργίας με την αύξηση των ωρών λειτουργίας των καταστημάτων.

Στο ίδιο διάστημα η Βουλή ψήφισε ρύθμιση του Υπουργείου Εργασίας, με την οποία οι νομάρχες έχασαν την αρμοδιότητα να καθορίζουν το ωράριο λειτουργίας των εμπορικών καταστημάτων που εδρεύουν στις περιφέρειές τους. Μετά τα προβλήματα που είχαν προκληθεί σε διάφορες περιοχές της χώρας, με… παράδοξες αποφάσεις νομαρχών, η κυβέρνηση έκανε τελικά δεκτό το αίτημα της αγοράς για την επαναφορά της αρμοδιότητας στην κεντρική διοίκηση. Όμως στο διάστημα που ακολούθησε φάνηκε ότι υπήρξαν περιπτώσεις νομαρχών οι οποίοι από κεκτημένη ταχύτητα συνέχιζαν να εκδίδουν –παρανόμως φυσικά– αποφάσεις για την περιφέρειά τους.

Στο μεταξύ, ενώ το ένα μέτωπο με την αγορά έκλεισε, ο κ. Χριστοδουλάκης, έριξε και πάλι «λάδι στη φωτιά», κάνοντας λόγο για αύξηση των ωρών λειτουργίας των καταστημάτων με σκοπό τη μείωση της ανεργίας.

Ποικιλία απόψεων

Στην τοποθέτησή του αυτή ο υπουργός βρήκε σύμμαχό του μόνο τον πρόεδρο του ΣΕΛΠΕ, κ. Αντώνη Μακρή, ο οποίος τάχθηκε υπέρ της απελευθέρωσης του ωραρίου, τονίζοντας ότι θα μπορούσε να δοκιμαστεί στην πράξη κατά τη διάρκεια τέλεσης των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 και να αποτελέσει «πρόβα» για ένα μελλοντικό νέο εργασιακό καθεστώς. Ο κ. Μακρής διευκρίνισε ωστόσο ότι σε περίπτωση διεύρυνσης του ωραρίου οι επιχειρήσεις δεν θα πρέπει να υποχρεωθούν σε συγκεκριμένο αριθμό προσλήψεων. Αντίθετα θα πρέπει να αφεθούν ελεύθερες να αποφασίσουν οι ίδιες για το νέο προσωπικό με βάση τις πραγματικές ανάγκες τους.

Αντίθετος με τις τοποθετήσεις Χριστοδουλάκη εμφανίστηκε ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ και ευρωβουλευτής της ΝΔ κ. Χρήστος Φώλιας, υπογραμμίζοντας ότι το πρόβλημα της αγοράς δεν βρίσκεται στον χρόνο λειτουργίας των καταστημάτων, αλλά στη μείωση της αγοραστικής δύναμης του καταναλωτικού κοινού. Ο κ. Φώλιας πρόσθεσε ότι το ισχύον καθεστώς για το ωράριο θεσμοθετήθηκε με τη σύμφωνη γνώμη όλων των φορέων της αγοράς οπότε για να αλλάξει, θα πρέπει να συμφωνήσουν εκ νέου και στο σύνολό τους οι εκπρόσωποι της επιχειρηματικής κοινότητας, ενώ συμπλήρωσε ότι πιθανή επέκταση του ωραρίου θα επιβαρύνει την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων προκαλώντας νέα αύξηση της ανεργίας.

Από την πλευρά του ο κ. Παντελής Παντελιάδης, πρόεδρος του ΣΕΣΜΕ, επισήμανε ότι ενώ το Υπουργείο Εργασίας ενίσχυσε το ισχύον εργασιακό καθεστώς προωθώντας τη ρύθμιση για τους νομάρχες, το Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών δημιουργεί το κατάλληλο κλίμα για την ανατροπή του. Ο κ. Παντελιάδης τάχθηκε υπέρ της μερικής διεύρυνσης του ωραρίου κατά μία έως δύο ώρες ανά ημέρα, καθώς και της διατήρησης της αργίας τις Κυριακές και πρόσθεσε ότι η επέκταση του ωραρίου σε μεγαλύτερο βαθμό μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε αυξήσεις τιμών.

Ο πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών, κ. Παναγής Καρέλας, υποστήριξε ότι η εξαγγελία Χριστοδουλάκη έγινε για να μετρήσει η κυβέρνηση τις αντιδράσεις της αγοράς και πρόσθεσε ότι το ισχύον καθεστώς μπορεί να καλύψει πλήρως τις ανάγκες των καταναλωτών –Ελλήνων και ξένων– κατά το διάστημα των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004.

Ο ΟΑΕΔ ΑΠΟΚΛΕΙΕΙ ΤΑ ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ ΑΠΟ ΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ

Πλήρης είναι η αποχή του οργανωμένου λιανεμπορίου από τα προγράμματα απασχόλησης του ΟΑΕΔ, με αποκλειστική ευθύνη του Οργανισμού. Οι παροχές του ΟΑΕΔ προς τις επιχειρήσεις είναι πλέον παντελώς «άχρηστες» και η απορρόφηση των σχετικών κονδυλίων μηδενική.

Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΣΕΣΜΕ, κ. Παντελή Παντελιάδη, «τα εμπόδια που συναντούν οι επιχειρήσεις-μέλη του Συνδέσμου τις αποθάρρυναν και τις οδήγησαν στην απόφαση να μην υποβάλλουν πλέον αιτήσεις, καθ’ ότι θεωρούν δεδομένη την απόρριψή τους». Μάλιστα ο κ. Παντελιάδης σχολιάζει ως «προκλητική» τη στάση του διοικητή του Οργανισμού, κ. Γ. Νικολάου, να επιρρίπτει στις επιχειρήσεις τις ευθύνες για τη μη συμμετοχή τους στα προγράμματα απασχόλησης.

Όπως χαρακτηριστικά τονίζει, «οι αλυσίδες δεν… γυρίζουν την πλάτη τους στον Οργανισμό, αντίθετα λόγω της ταχύτατης ανάπτυξής τους και της συνεχούς ίδρυσης νέων καταστημάτων δημιουργούν διαρκώς νέες θέσεις εργασίας στην Αττική και την περιφέρεια και θα ήθελαν πολύ να επωφεληθούν από αυτά τα προγράμματα».

Αντίθετα όμως με τα όσα θα έπρεπε να συμβαίνουν, οι δυσκολίες που προκύπτουν από πλευράς τοπικών υποκαταστημάτων του ΟΑΕΔ καθιστούν την επιδότηση των νέων θέσεων εργασίας απαγορευτική. Κατά τον ΣΕΣΜΕ τα προβλήματα άρχισαν το 2002, όταν ο ΟΑΕΔ τροποποίησε τις προϋποθέσεις έγκρισης των αιτήσεων που υπέβαλαν τα σούπερ μάρκετ. Ο απαιτούμενος χρόνος για την ολοκλήρωση των διαδικασιών αυξήθηκε από τον ένα μήνα που ίσχυε κατά το παρελθόν σε πέντε και έξι μήνες, με αποτέλεσμα να καθίσταται αδύνατη η επιδότηση κάθε νέας θέσης εργασίας.

Ένα από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα ήταν αυτό της Κατερίνης, όπου το τοπικό κατάστημα υπέβαλε αίτηση την 1η Ιουλίου 2002 για να λάβει τη σχετική έγκριση στις 9 Δεκεμβρίου 2002 (!), παρ’ ότι είχε επισημανθεί ότι οι προσλήψεις έπρεπε να υλοποιηθούν έως το τέλος Ιουλίου. Έτσι οι προσλήψεις έγιναν χωρίς να επιδοτηθούν λόγω της καθυστερημένης απόφασης του ΟΑΕΔ.

Τα πράγματα χειροτέρεψαν το 2003

Ο ΣΕΣΜΕ επισημαίνει επίσης ότι το 2003 η κατάσταση αντί να βελτιωθεί, άλλαξε προς το χειρότερο. Ο Οργανισμός αποφάσισε ότι οι αιτήσεις για την επιδότηση όλων των υπό δημιουργία νέων θέσεων εργασίας ως το τέλος του έτους έπρεπε να υποβληθούν μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου, ενώ η παράταση ενός μηνός που δόθηκε στην εν λόγω προθεσμία έγινε γνωστή στον Σύνδεσμο από δημοσιεύματα των εφημερίδων. Η νέα πολιτική του Οργανισμού οδήγησε στον αποκλεισμό από τα προγράμματα όσων προσλήψεων έγιναν ή μπορούσαν να γίνουν στο α' τρίμηνο του 2003, αλλά και όσων αποφασίστηκαν μετά την προθεσμία της 31ης Μαρτίου, αφού καμία αλυσίδα δεν είχε και δεν έχει πλέον δικαίωμα υποβολής αίτησης.

Σημειώνεται επίσης ότι ο ΟΑΕΔ στα δικαιολογητικά των φακέλων έχει συμπεριλάβει και την άδεια λειτουργίας του καταστήματος, όταν γνωρίζει ότι η άδεια εκδίδεται λίγο πριν τη λειτουργία της κάθε μονάδας και οι προσλήψεις προγραμματίζονται αρκετούς μήνες – νωρίτερα. Εξαιτίας αυτής της απόφασης του Οργανισμού η συμμετοχή των σούπερ μάκρετ στα προγράμματα απασχόλησης καθίσταται οριστικά αδύνατη.

Το «σελφ-σέρβις», σε διάστημα τουλάχιστον τριών εβδομάδων, προσπάθησε επανειλημμένως, να επικοινωνήσει με τον διοικητή του ΟΑΕΔ κ. Γ. Νικολάου, προκειμένου να δημοσιεύσει τις απαντήσεις του Οργανισμού στις αιτιάσεις του ΣΕΣΜΕ, πλην όμως ο κ. Γ. Νικολάου ήταν μονίμως απών…