Υπέρ της κυριακάτικης αργίας, αλλά και της διεύρυνσης του ωραρίου λειτουργίας των εμπορικών καταστημάτων εν όψει των Ολυμπιακών Αγώνων, τάσσεται με συνέντευξή του στο «σελφ σέρβις» ο υφυπουργός Ανάπτυξης, κ. Γιάννης Παπαθανασίου, υποστηρίζοντας ότι η εμπορική κοινότητα έχει μπροστά της τη «χρυσή» ευκαιρία να αυξήσει τις πωλήσεις της. Παραδέχεται όμως ότι η Ελλάδα είναι μια ακριβή χώρα σε σχέση με την ποιότητα των υπηρεσιών που παρέχει και προκαλεί την αγορά να κερδίσει το ενδιαφέρον των ξένων επισκεπτών κατά τη φετινή τουριστική περίοδο, ασκώντας με αυτοσυγκράτηση την τιμολογιακή πολιτική της. Σχετικά με την απαγόρευση των πωλήσεων κάτω του τιμολογιακού κόστους, ο κ. υφυπουργός αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο αλλαγών που θα ισχύουν με την προσαρμογή του εθνικού πλαισίου στο κοινοτικό, ενώ προαναγγέλλει παρεμβάσεις για την κατάργηση της πολυνομίας που πλήττει την ανάπτυξη των οργανωμένων αγορών. Επίσης δεσμεύεται για τη διοχέτευση κεφαλαίων στις ΜΜΕ μέσω του Γ’ ΚΠΣ με την ευκαιρία της ενδιάμεσης αναθεώρησής του.
σελφ σέρβις: Η πολυνομία αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους πονοκεφάλους των υπεραγορών. Πώς σκέφτεστε να αντιμετωπίσετε το πρόβλημα, ώστε σχετικά γρήγορα το θεσμικό πλαίσιο ίδρυσης και λειτουργίας των αλυσίδων σούπερ μάρκετ να στηρίζει και να μην αποθαρρύνει τις επενδυτικές πρωτοβουλίες;
Γιάννης Παπαθανασίου: Πρώτα απ’ όλα θέλω να υπενθυμίσω ότι δύο αποφάσεις της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας στο διάστημα 1990-1993, αυτές για την απελευθέρωση των τιμών και τη διεύρυνση του ωραρίου λειτουργίας των καταστημάτων, διαμόρφωσαν τις συνθήκες προσέλκυσης σημαντικών ξένων και εγχώριων επενδύσεων στον χώρο του λιανικού εμπορίου. Το υπενθυμίζω αυτό γιατί αυτές οι αποφάσεις είχαν προκαλέσει κύμα αντιδράσεων, αλλά ο χρόνος τις δικαίωσε απόλυτα. Υπήρξαν σημαντικά οφέλη για το σύνολο της εθνικής οικονομίας και τους καταναλωτές. Το θέμα της πολυνομίας είναι ασφαλώς ένα επιπλέον εμπόδιο για την πραγματοποίηση νέων σημαντικών επενδύσεων. Δεν αφορά μόνο το λιανικό εμπόριο, αλλά το σύνολο της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Είναι ένα θέμα που θα εξεταστεί σε συνεργασία με το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, προκειμένου να υπάρξει ένα απλό ρυθμιστικό πλαίσιο, που να προσελκύει και να μην αποθαρρύνει νέες επενδυτικές πρωτοβουλίες.
Σύντομα οι οριστικές αποφάσεις
σελφ σέρβις: Προεκλογικά ο προκάτοχός σας κ. Κίμων Κουλούρης επιχείρησε να ρυθμίσει –ανεπιτυχώς– το καθεστώς των προσφορών για το λιανεμπόριο, ξεσηκώνοντας θύελλα αντιδράσεων από την εμπορική κοινότητα. Πόσο περιοριστικό θεωρείτε ότι πρέπει να είναι το θεσμικό πλαίσιο ώστε να διασφαλίζεται η ορθή λειτουργία της αγοράς;
Γ.Π.: Πιστεύω ότι δεν χρειάζεται να ανακαλύψουμε την πυρίτιδα. Οφείλουμε να μελετήσουμε το αντίστοιχο ρυθμιστικό πλαίσιο των άλλων χωρών της ευρωζώνης, να ακούσουμε όλες τις αντικρουόμενες απόψεις των φορέων της αγοράς και να καταλήξουμε σε αποφάσεις, που θα διασφαλίζουν τη λειτουργία του ισότιμου ανταγωνισμού και της προστασίας των συμφερόντων των καταναλωτών. Έχουμε ξεκινήσει όλες τις διαδικασίες μελέτης και διαβούλευσης και σύντομα θα καταλήξουμε σε οριστικές αποφάσεις.
Ανταγωνιστικότητα-απελευθέρωση-καταναλωτής
σελφ σέρβις: Ο πρωθυπουργός, αναθέτοντάς σας τα καθήκοντα του υφυπουργού Εμπορίου, σας ζήτησε να οδηγήσετε την οικονομία σε χαμηλά επίπεδα πληθωρισμού. Είναι εφικτός αυτός ο στόχος όταν η αγορά ζητά την εφαρμογή του νόμου περί απαγόρευσης των πωλήσεων κάτω του τιμολογιακού κόστους;
Γ.Π.: Η πολιτική μας για τη συγκράτηση των τιμών στηρίζεται στο τρίπτυχο ανταγωνιστικότητα-απελευθέρωση αγορών-καταναλωτική συνείδηση. Την ανταγωνιστικότητα την προωθούμε με τη φορολογική μεταρρύθμιση και τον νέο αναπτυξιακό νόμο, που πρόκειται να ανακοινώσει το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών το ερχόμενο φθινόπωρο. Στόχος μας είναι να μειώσουμε το φορολογικό κόστος των εταιρειών και να στρέψουμε περισσότερους αναπτυξιακούς και κοινοτικούς πόρους στον εκσυγχρονισμό όλων των επιχειρήσεων. Τον ανταγωνισμό πρόκειται να τον ενισχύσουμε με την απελευθέρωση των αγορών, που ακόμα παραμένουν κλειστές. Επιπλέον, προωθούμε τη χαρτογράφηση των αγορών, προκειμένου να διαπιστώσουμε τις ολιγοπωλιακές εκφάνσεις της και να προχωρήσουμε σε πρακτικά μέτρα καταπολέμησης των μεσαζόντων, ενίσχυσης των δυνάμεων του ανταγωνισμού, με αποτελεσματικό έλεγχο και επιβολή ποινών σε εταιρείες που κάνουν κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης τους, που διενεργούν συμπράξεις και ακολουθούν εναρμονισμένες πρακτικές, και που στρέφονται τελικά εναντίον των καταναλωτών. Την καταναλωτική συνείδηση οφείλουμε να την αναπτύξουμε πρώτα απ’ όλα μέσα από το ίδιο το εκπαιδευτικό μας σύστημα και στη συνέχεια με τη στήριξη των καταναλωτικών ενώσεων, μέσω της δημόσιας και διαρκούς διαβούλευσης μαζί τους, καθώς και μέσω της εντατικοποίησης των ελέγχων, ώστε να τηρούνται οι όροι υγιεινής των προϊόντων και ενημέρωσης των καταναλωτών για την ποιότητα, την προέλευση και την τιμή των προϊόντων. Είναι σαφές, ότι αυτές οι νέες πολιτικές χρειάζονται χρόνο για να αποδώσουν. Αλλά είναι βέβαιο ότι θα αποδώσουν καλύτερα αποτελέσματα για τους καταναλωτές σε σύγκριση με την προηγούμενη κυβερνητική πολιτική.
Όσο για τις πωλήσεις κάτω του κόστους, αυτό που θα να κάνουμε είναι να δούμε, σε συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, αν υπάρχει ανάγκη περαιτέρω βελτίωσης του υπάρχοντος νομοθετικού πλαισίου και προσαρμογής του στις κοινοτικές οδηγίες.
Ανοίγει ο δρόμος για την κοινοτική χρηματοδότηση
σελφ σέρβις: Τα τελευταία χρόνια η εμπορική κοινότητα επιμένει, φορτικά ίσως, για τη συμμετοχή του κλάδου στα προγράμματα χρηματοδότησης της ΕΕ. Γιατί μέχρι σήμερα οι εμπορικές επιχειρήσεις παραμένουν αποκλεισμένες από τα κοινοτικά κεφάλαια;
Γ.Π.: Η εμπορική κοινότητα σωστά επιμένει και πρέπει να συμμετέχει στα προγράμματα χρηματοδότησης της ΕΕ. Όλες οι ιδιωτικές επιχειρήσεις θα έπρεπε να είχαν μεγαλύτερο μερίδιο χρηματοδότησης από τα προγράμματα της ΕΕ. Ενδεικτικό είναι ότι στη χώρα μας για κάθε 100 ευρώ που δίνονται μέσω του Γ’ KΠΣ, μόνο τα 22 πηγαίνουν στην ιδιωτική οικονομία, όταν κατ’ αντιστοιχία στην Iσπανία είναι 38 και στην Iταλία 48. Θεωρώ λοιπόν ότι με αφορμή την ενδιάμεση αναθεώρηση του Γ’ KΠΣ, που βρίσκεται σε εξέλιξη, θα πρέπει οι πόροι που είχαν διατεθεί για διάφορα προγράμματα του δημόσιου τομέα και λιμνάζουν, να διοχετευτούν σε όφελος της ιδιωτικής οικονομίας. Ταυτόχρονα όμως είναι εξίσου σημαντικό να απαλειφθούν οι γραφειοκρατικές υπερβολές που παρεμποδίζουν τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις από τη συμμετοχή τους σε προγράμματα του Γ’ ΚΠΣ. Να απαλειφθούν οι όροι και οι πρακτικές που παρεμποδίζουν την ίση συμμετοχή όλων των τομέων στα προγράμματα –εμπορίου, υπηρεσιών, μεταποίησης. Να προσαρμοστούν οι όροι συμμετοχής των επιχειρήσεων (κύκλος εργασιών, απασχόληση) στα ελληνικά δεδομένα, ώστε οι όροι να μην οδηγούν στον αποκλεισμό τους. Και επίσης θα πρέπει να διαμορφώσουμε αξιόπιστο σύστημα ελέγχου καλής εκτέλεσης των προγραμμάτων και μέτρησης των αποτελεσμάτων τους.
Διευρυμένο το ωράριο στους Ολυμπιακούς
σελφ σέρβις: Τάσσεστε υπέρ ή κατά της κυριακάτικης αργίας την οποία διαφυλάσσουν με… νύχια και με δόντια κυρίως οι μικρές και μικρομεσαίες εμπορικές επιχειρήσεις;
Γ.Π.: Αν εξαιρέσει κανείς τις τουριστικές περιοχές, δεν τίθεται τέτοιο ζήτημα. Η δική μας προτεραιότητα είναι να καταφέρουμε να χαρτογραφήσουμε το συντομότερο δυνατό όλες τις αγορές, να αποκτήσουμε ένα αξιόπιστο σύστημα παρακολούθησης των τιμών σε βασικά είδη και προϊόντα, προκειμένου να προχωρήσουμε σε συγκεκριμένα βήματα ανοίγματος των αγορών και έντασης του ανταγωνισμού.
σελφ σέρβις: Κρίνετε αναγκαία τη διεύρυνση του ωραρίου λειτουργίας των καταστημάτων εν όψει των Ολυμπιακών Αγώνων;
Γ.Π.: Νομίζω ότι θα είναι σε όφελος των ίδιων των καταστημάτων να λειτουργήσουν με διευρυμένο ωράριο λειτουργίας. Ολόκληρος ο κλάδος του λιανικού εμπορίου έχει τη χρυσή ευκαιρία να αυξήσει σημαντικά τις πωλήσεις και τα κέρδη του και –γιατί όχι;– να διεκδικήσει μεσοπρόθεσμα ένα σημαντικό κομμάτι εμπορικού τουρισμού. Σε πάρα πολλά είδη η αγορά της Αθήνας προσφέρει ιδιαίτερα χαμηλές τιμές για τους επισκέπτες. Σε άλλα όμως είμαστε ακριβότεροι και με τη βοήθεια του ευρώ οι καταναλωτές θα είναι πάρα πολύ αυστηροί στις επιλογές τους.
Το πάθημα ας μας γίνει μάθημα
σελφ σέρβις: Κατά το παρελθόν δεν υπήρξε φθηνή Ολυμπιακή πόλη, το αντίθετο μάλιστα. Γιατί λοιπόν η Αθήνα να επιτύχει το ακατόρθωτο όπως διατείνεστε, όταν μάλιστα στην Ελλάδα έχουμε μάθει να λειτουργούμε εκ του προχείρου και με γνώμονα την «αρπαχτή»;
Γ.Π.: Αν και είναι σωστό αυτό που λέτε, εξίσου αληθές είναι ότι η εισαγωγή του ευρώ έχει βοηθήσει όλους τους καταναλωτές να μπορούν να συγκρίνουν τις τιμές. Αρκετοί λοιπόν επισκέπτες θα διαπιστώσουν ότι είμαστε μια χώρα ακριβή σε σύγκριση με την ποιότητα των υπηρεσιών που προσφέρουμε, όπως το έχουν διαπιστώσει και τα εκατομμύρια τουρίστες που επισκέφτηκαν τα τελευταία χρόνια τη χώρα μας, με αποτέλεσμα να χάνουμε κάθε χρόνο μερίδιο της αγοράς, σε σχέση με τους άμεσους ανταγωνιστές μας. Αυτό είναι ένα πάθημα που πρέπει να μας γίνει μάθημα. Αν θέλουν οι εμπορικές μας επιχειρήσεις να αυξήσουν πωλήσεις και κέρδος κατά τη διάρκεια της Ολυμπιάδας, θα πρέπει να ασκήσουν πολύ προσεκτική τιμολογιακή πολιτική. Διαφορετικά θα δουλέψουν χωρίς το αντίστοιχο και μόνιμο όφελος. Είναι αισιόδοξο το γεγονός ότι ήδη ο εμπορικός κόσμος ετοιμάζει διαφημιστική καμπάνια, με στόχο να περάσει το μήνυμα ότι η Ελλάδα είναι μια φθηνή χώρα για τις αγορές των επισκεπτών της. Προσπαθεί συνεπώς να εκμεταλλευτεί με τον καλύτερο τρόπο την Ολυμπιάδα, προκειμένου να ενισχύσει τη θέση της Αθήνας στον εμπορικό τουρισμό. Επιπλέον, σε ορισμένα είδη, όπως τα ηλεκτρικά είδη ήχου και εικόνας, παρατηρούνται σημαντικές μειώσεις τιμών. Γνωρίζω δυστυχώς ότι οι «καλές ειδήσεις δεν πουλάνε», αλλά σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να καλλιεργήσουμε μόνοι μας ψυχολογία ανατιμήσεων στην αγορά. Προσφέρουν κακή υπηρεσία όσοι το κάνουν αυτό και πολύ περισσότερο όσοι προτίθενται να το επιβεβαιώσουν στην πράξη. Οι φθηνές τιμές και οι ποιοτικές υπηρεσίες είναι η μόνη στρατηγική για την επιτυχία του στόχου μας, η οποία θα εξασφαλίσει σημαντικά οφέλη για όλους.
σελφ σέρβις: Κατά το παρελθόν η παρουσία σας στο Υπουργείο Ανάπτυξης ως εκπροσώπου του ΕΒΕΑ αποσκοπούσε στην άσκηση πιέσεων στην εκάστοτε κυβέρνηση για τη ρύθμιση θεμάτων της αγοράς. Πώς αισθάνεστε που σήμερα βρίσκεται στην αντίπερα όχθη;
Γ.Π.: Ως πρόεδρος του ΕΒΕΑ ασκούσα συμβουλευτικό ρόλο στην εκάστοτε κυβέρνηση για θέματα της αγοράς. Σήμερα ως υφυπουργός έχω τη δυνατότητα πολλές από τις πολιτικές που προωθούσαμε να τις κάνουμε πράξη. Η πρόκληση είναι μεγάλη και με τη συνεργασία όλων των φορέων της αγοράς πιστεύω ότι μπορούμε να κάνουμε βήματα μπροστά.
σελφ σέρβις:Ολοκληρώνοντας κάποτε τη θητεία σας στο Υπουργείο Ανάπτυξης σε ποιους τομείς θα θέλατε να έχετε –πάση θυσία– επιτύχει τους στόχους σας;
Γ.Π.: Στο να έχει αποκτήσει η αγορά ένα σύγχρονο και απλό ρυθμιστικό πλαίσιο, που να ευνοεί την προσέλκυση επενδύσεων, στο να υπάρχει ισοτιμία στον ανταγωνισμό και στο να είναι ο καταναλωτής ο κυρίαρχος στην αγορά. Η Επιτροπή Ανταγωνισμού και ο ΕΦΕΤ να έχουν αποκτήσει την απαιτούμενη τεχνογνωσία και οργανωτική δυνατότητα, ώστε να διασφαλίζεται η διάφανη λειτουργία της αγοράς και να προστατευθεί η υγιεινή και ασφάλεια των τροφίμων. Να έχει δημιουργηθεί ένα αξιόπιστο και διάφανο σύστημα κρατικών προμηθειών, όπως επίσης να αξιοποιείται πλήρως το ηλεκτρονικό εμπόριο.