Κρι-Κρι: Το άνοιγμα στην Ιαπωνία, η ετοιμότητα για plant-based παγωτό και το φλερτ με Δωδώνη

Την αγορά παγωτού της Ιαπωνίας ετοιμάζεται να ανοίξει η Κρι-Κρι, «χτίζοντας» πάνω στην εμπειρία της από την αντίστοιχη αγορά της Νότιας Κορέας, στην οποία διαθέτει επιτυχημένη παρουσία. Σύμφωνα με όσα ανέφερε ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, Παναγιώτης Τσινάβος, μιλώντας σε δημοσιογράφους, η Ιαπωνία είναι μία αγορά-στόχος στην οποία καταγράφεται ισχυρή ζήτηση για ευρωπαϊκά προϊόντα, και ήδη η εταιρεία βρίσκεται σε επαφές με ανθρώπους της συγκεκριμένης αγοράς, ώστε να κάνει την είσοδό της σε αυτήν μέσα στο 2023.

Με την κίνηση αυτή, η Κρι-Κρι πρόκειται να επεκτείνει έτι περαιτέρω την εξαγωγική της δραστηριότητα, που το 2021 έφτασε να αντιπροσωπεύει το 46% του συνολικού της τζίρου, ξεπερνώντας τα 62 εκατ. ευρώ σε 41 χώρες του εξωτερικού. Σημαντικότερες αγορές για τη γαλακτοβιομηχανία είναι η Αγγλία και η Ιταλία, που μαζί αποτελούν πάνω από το 70% των εξαγωγών της, καθώς εκεί η Κρι-Κρι έχει συνεργασίες με κάποιες από τις μεγαλύτερες αλυσίδες λιανικής. Ειδικά στην Ιταλία, οι καθαρές πωλήσεις της εταιρείας αναμένεται φέτος να ξεπεράσουν τα 3 εκατ. ευρώ. Πιο δύσκολη είναι η αγορά της Γερμανίας, όπου οι καταναλωτές ενδιαφέρονται μόνο για τις χαμηλές τιμές, ενώ αγορές που ενδιαφέρουν την εταιρεία είναι η Γαλλία και η Ισπανία, δύο μεγάλες αγορές στις οποίες δε διαθέτει παρουσία.

Τον Ιούνιο τα σπουδαία για τη Δωδώνη
Πάντως, σύμφωνα με τον κ. Τσινάβο, παρά τις σκέψεις που υπήρξαν στο παρελθόν για επέκταση και σε άλλη κατηγορία πέραν του γιαουρτιού και του παγωτού, η εταιρεία παραμένει προσηλωμένη σε αυτές, αφενός επειδή διαβλέπει περαιτέρω ανάπτυξή τους και προοπτικές για σημαντικα περιθώρια κέρδους, και αφετέρου επειδή είναι δύο κατηγορίες που γνωρίζει πολύ καλά.
Στο πλαίσιο της ανάπτυξης της κατηγορίας των παγωτών, η Κρι-Κρι είναι μεταξύ των υποψηφίων για την εξαγορά των παγωτών Δωδώνη, για την οποία αναμένονται αποφάσεις μέσα στον Ιούνιο. Σύμφωνα με τον κ. Τσινάβο, η αγορά του χύμα παγωτού παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον, ενώ η Δωδώνη είναι μια «πονεμένη ιστορία» με ισχυρό asset το όνομά της, αν και ταλαιπωρημένο.

Τα δεδομένα για plant-based προϊόντα
Ο CEO της Κρι-Κρι δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο εισόδου της εταιρείας στα plant-based γιαούρτια και παγωτά. Ήδη μάλιστα η γαλακτοβιομηχανία έχει κάνει την έρευνά της και έχει έτοιμες τις συνταγές για plant-based παγωτό, ενώ εξετάζει το ενδεχόμενο λανσαρίσματος plant-based γιαουρτιών στο μέλλον, ως υποκατηγορία της σειράς Superspoon. Πάντως, ο ίδιος παρατήρησε πως για την ώρα οι αγορές των vegan προϊόντων είναι πολύ μικρές ακόμα.

Ανατιμήσεις στα προϊόντα
Όπως και όλες οι εταιρείες, έτσι και η Κρι-Κρι δεν έχει μείνει ανεπηρέαστη από το ράλι των τιμών σε ενέργεια και πρώτες ύλες.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η μέση τιμή του γάλακτος, που πέρυσι ήταν στα 0,38 ευρώ το λίτρο, πλέον έχει ξεπεράσει τα 0,50 ευρώ το λίτρο, ενώ το ενεργειακό κόστος έχει πολλαπλασιαστεί. Προκειμένου να αντεπεξέλθει, η Κρι-Κρι προχώρησε σε αύξηση τιμών της τάξεως του 4% τον περασμένο Δεκέμβριο, ενώ μέσα στον Μάιο έκανε και δεύτερη αύξηση, της τάξεως του 5-6%.
Η εταιρεία θα επανεξετάσει την τιμολογιακή της πολιτική τον Σεπτέμβριο και μέχρι τότε δε σχεδιάζει να προβεί σε άλλη αύξηση. Ο κ. Τσινάβος έκανε λόγο για κερδοσκοπία σε ορισμένα προϊόντα, όπως το καλαμπόκι, σχολιάζοντας πως είναι αδικαιολόγητες οι εκρηκτικές τους ανατιμήσεις.

Η επένδυση στη νέα μονάδα βιοαερίου
Η Κρι-Κρι περιμένει την πρόσκληση του νέου αναπτυξιακού νόμου για να υποβάλει την πρότασή της για ένα επενδυτικό σχέδιο ύψους άνω των 10 εκατ. ευρώ, που θα αφορά κυρίως στην επέκταση της δυναμικότητας της μονάδας γιαουρτιού της.

Σημειώνεται ότι η εταιρεία έχει πραγματοποιήσει επενδύσεις ύψους 78 εκατ. ευρώ τα τελευταία χρόνια, μεταξύ των οποίων και η νέα μονάδα βιοαερίου για παραγωγή ανανεώσιμης πηγής ενέργειας αποκλειστικά από τα υγρά απόβλητα και τα παραπροϊόντα της βιομηχανίας, μια επένδυση ύψους 6 εκατ. ευρώ.

Η μονάδα έχει δυνατότητα αναερόβιας επεξεργασίας έως 3.000 κυβικά λυμάτων ανά ημέρα και έως 200 κυβικά ορού γάλακτος ανά ημέρα. Η παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια θα διατίθεται στο δίκτυο του ΔΕΔΔΗΕ, ενώ η παραγόμενη θερμότητα θα αξιοποιείται εντός των εγκαταστάσεων συμβάλλοντας στη μείωση της χρήσης φυσικού αερίου.


Πρώτη δημοσίευση της είδησης στο καθημερινό newsletter FOODReporter

ΙΕΛΚΑ: Μείωση πωλήσεων το δεύτερο εξάμηνο του 2022 προβλέπουν τα στελέχη του λιανεμπορίου για τα προϊόντα ταχείας κατανάλωσης

Μείωση των πωλήσεων κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2022 αναμένει το Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), βάσει της κυλιόμενης Έρευνας Τάσεων στο Λιανεμπόριο για τα αγαθά ταχείας κατανάλωσης (FMCGs).

Τα αποτελέσματα καταγράφουν αξιολόγηση εξελίξεων από τα ίδια τα στελέχη του κλάδο, με βάση τις καταναλωτικές τάσεις του πρώτου εξαμήνου του τρέχοντος έτους και τις αντίστοιχες προσδοκίες τους για το δεύτερο εξάμηνο του 2022. Οι μελλοντικές εκτιμήσεις σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο δεν είναι καλές: Τα στελέχη προβλέπουν επαναφορά του επίπεδου του οικονομικού κλίματος στα αρνητικά επί περιόδου του ξεσπάσματος της πανδημίας του κορωνοϊού επίπεδα.

Έντονα αρνητική η επίδραση από τον πόλεμο στην Ουκρανία
Από τα αποτελέσματα που εξέδωσε το ΙΕΛΚΑ, εκτιμάται ως ιδιαίτερα έντονη η επίδραση του πολέμου στην Ουκρανία στη λειτουργία των επιχειρήσεων, με ακόμη μεγαλύτερη επίδραση και από την πανδημία του κορωνοϊού. Η μεγαλύτερη ένταση της επίδρασης της πανδημίας του κορωνοϊού καταγράφηκε από το ΙΕΛΚΑ τον Νοέμβριο του 2020 στο 4,76/10, ενώ η σημερινή ένταση της κρίσης λόγω του πολέμου στην Ουκρανία βρίσκεται ήδη στο 6,28/10.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το 98% των στελεχών της αγοράς θεωρούν ότι η επίδραση του πολέμου στην Ουκρανία θα κρατήσει τουλάχιστον ως το τέλος της χρονιάς και 8 στα 10 στελέχη εκτιμούν ότι θα επηρεάσει και το 2023.

Μείωση πωλήσεων και χειρότερο οικονομικό κλίμα στο δεύτερο εξάμηνο του τρέχοντος έτους
Ένα πολύ υψηλό ποσοστό ερωτηθέντων, το 64%, οι οποίοι θεωρεί ότι οι πωλήσεις του κλάδου των προϊόντων FMCGs θα μειωθεί το επόμενο εξάμηνο. Στον αντίποδα, το 22% αναμένει αύξηση πωλήσεων. Μεσοσταθμικά, τα στελέχη που συμμετείχαν στην έρευνα εκτιμούν ότι θα καταγραφεί μείωση της τάξης του 1,8% στις πωλήσεις στο εξάμηνο μεταξύ Ιουλίου και Δεκεμβρίου του 2022, σε σχέση με το ίδιο εξάμηνο του 2021. Αντίστοιχη είναι και η εκτίμηση συνολικά για το 2022: Τα στελέχη εκτιμούν μεσοσταθμική μείωση πωλήσεων κατά 1,8%. Στην παρούσα μέτρηση, αναστρέφεται η θετική τάση που καταγράφηκε στην αποτίμηση της εξέλιξης της οικονομικής κατάστασης της χώρας το 2021. Πιο συγκεκριμένα, τον Σεπτέμβριο του 2021, το 57% των ερωτηθέντων θεωρούσε ότι βελτιώθηκε η οικονομική κατάσταση στη χώρα και μόλις το 25% ότι χειροτέρεψε. Αντίστοιχα, το Μάιο του 2022 το συντριπτικό 87% θεωρεί ότι η οικονομική κατάσταση χειροτέρεψε και μόλις το 7% ότι βελτιώθηκε. Αντίστοιχα αρνητικά ποσοστά είχαν να καταγραφούν από τις περιόδους του lockdown του 2020 ή το 2017, σε περιόδους δημοσιονομικής κρίσης. Το 56% των επιχειρήσεων αναμένει χειρότερο οικονομικό αποτέλεσμα (κέρδη/ζημιές) το 2022, σε σχέση με το 2021, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία και των συνεπειών του, ενώ μόλις το 11% αναμένει φιλόδοξα καλύτερο οικονομικό αποτέλεσμα.

Η κυλιόμενη Έρευνα Τάσεων στο Λιανεμπόριο FMCG του ΙΕΛΚΑ καταγράφει τις απόψεις των στελεχών επιχειρήσεων του κλάδου για τα κύρια κλαδικά θέματα και προκλήσεις για την περίοδο 13 έως 25 Μαΐου 2022, με χρήση δομημένου ερωτηματολογίου και δείγμα από 150 ανώτερα και ανώτατα στελέχη επιχειρήσεων του λιανεμπορίου, αλυσίδων σούπερ μάρκετ και Προμηθευτών προϊόντων ταχείας κατανάλωσης από Γενική Διεύθυνση και τμήματα Marketing, Πωλήσεων, Αγορών, Οικονομικών και Πληροφορικής.


Πρώτη δημοσίευση της είδησης στο καθημερινό newsletter FOODReporter

Πεδίο δόξης λαµπρόν για εξαγωγές αλευριού και δηµητριακών προς τα Ηνωµένα Αραβικά Εµιράτα

Την τρίτη µεγαλύτερη άνοδο εξαγωγών από την Ελλάδα προς τα Ηνωµένα Αραβικά Εµιράτα εµφάνισαν τα παρασκευάσµατα δηµητριακών, αλευριού, αµύλου ή γάλακτος και τα προϊόντα ζαχαροπλαστικής στο πρώτο τρίµηνο του 2021, σύµφωνα µε το Ελληνικό Κέντρο Εµπορίου στο Ντουµπάι.

Τα συγκεκριµένα προϊόντα αποτελούν τη µόνη εξαγωγική κατηγορία τροφίµων που παρουσίασε αύξηση στους πρώτους τρεις µήνες του 2022, έχοντας όµως το εντυπωσιακό ποσοστό αύξησης του 88%. Συγκεκριµένα, εξήχθησαν προϊόντα συνολικής αξίας 1.412.239 ευρώ έναντι 750.269 ευρώ το πρώτο τρίµηνο του 2021.

Αξίζει να σηµειωθεί ότι οι συνολικές εξαγωγές της Ελλάδας προς τα Ηνωµένα Αραβικά Εµιράτα παρουσίασαν αύξηση κατά 27% το πρώτο τρίµηνο του 2022 συγκριτικά µε το περσινό πρώτο τρίµηνο, µε τη µεγαλύτερη αύξηση να καταγράφουν τα παιχνίδια και τα εξαρτήµατα παιχνιδιών (+279%) και να ακολουθούν τα είδη βασικών µετάλλων (+210%).

Τα είδη αλεύρου, δηµητριακών και γαλακτοκοµικών που αναφέρθηκαν παραπάνω καταλαµβάνουν µόλις το 1,7% των συνολικών εξαγωγών της Ελλάδας προς τα Ηνωµένα Αραβικά Εµιράτα επί του παρόντος, αλλά έχουν εµφανίσει αύξηση αξίας πωλήσεων για έκτο συνεχόµενο τρίµηνο, κάτι που αποκαλύπτει τις προοπτικές του κλάδου για εξαγωγές προς την ασιατική χώρα. Η συνολική αύξηση των ελληνικών εξαγωγών προς τα Ηνωµένα Αραβικά Εµιράτα έφτασε το πρώτο τρίµηνο του 2022 το 27% (85 εκατ. ευρώ, έναντι 67,16 εκατ. ευρώ τον Ιανουάριο, Φεβρουάριο και Μάρτιο του 2021).


Πρώτη δημοσίευση της είδησης στο καθημερινό newsletter FOODReporter

«Ορατότης μηδέν» για τιμές, ζήτηση, ανάπτυξη

Αρχικά η κρίση της εφοδιαστικής αλυσίδας, μετά τη σταδιακή υποχώρηση της πανδημίας και την επιστροφή των διεθνών αγορών σε μερική κανονικότητα, και εν συνεχεία η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία δημιούργησαν έναν εκρηκτικό κοκτέιλ ανατιμήσεων στην αγορά, το οποίο, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Στατιστική Υπηρεσία (Eurostat), εκτίναξε στην Ελλάδα τον εναρμονισμένο δείκτη τιμών καταναλωτή στο 9,4% τον Απρίλιο σε ετήσια βάση έναντι 8% τον Μάρτιο και 7,2% τον Φεβρουάριο, κατατάσσοντας τη χώρα μας στην έκτη θέση μεταξύ των χωρών-μελών της Ευρωζώνης, μετά την Εσθονία, Λιθουανία, Λετονία, Ολλανδία και Σλοβακία, στις οποίες καταγράφηκε τον Απρίλιο πληθωρισμός άνω του 10%.

Tις παραμονές έκδοσης του τρέχοντος τεύχους η ΕΛΣΤΑΤ ανακοίνωσε τον πληθωρισμό του Απριλίου ο οποίος ανήλθε στο 10,2% και ειδικά στα τρόφιμα στο 10,9%. Σημειώνουμε ότι ο εθνικός πληθωρισμός τον μήνα Μάρτιο είχε αυξηθεί στο 8,9% σε ετήσια βάση έναντι 8% του αντίστοιχου εναρμονισμένου.

Περιορισμένη ορατότητα
Αναφερόμενος στο ζήτημα του πληθωρισμού γνωστός παράγοντας της αγοράς τονίζει ότι «η ορατότητα που έχουμε για την εξέλιξη των τιμών δεν υπερβαίνει τις 45 ημέρες», προσθέτοντας ότι «η διαχείριση των τιμών από τα σούπερ μάρκετ αυτή την περίοδο γίνεται πλέον σε επίπεδο εβδομάδας. Στο βαθμό που το κύμα των ανατιμήσεων φουσκώσει περισσότερο, μην αποκλείετε η διαχείριση των τιμών ν’ αρχίσει να γίνεται σε ημερήσια βάση…».

Ο συνομιλητής μας παραδέχεται ότι ο κλάδος δεν μπορεί να ανατρέψει την ανοδική τάση των τιμών. Ωστόσο, όπως λέει, έχει κάποια μικρά περιθώρια απορρόφησης ενός μέρους των ανατιμήσεων στη χονδρική ή μπορεί τουλάχιστον να εξασφαλίσει κάποιες περιορισμένης έκτασης χρονο-καθυστερήσεις στην εφαρμογή τους. «Τους τελευταίους μήνες οι ανατιμήσεις αποτελούν καθημερινό φαινόμενο. Ορισμένοι προμηθευτές ανακοινώνουν ήδη τρίτο ή και τέταρτο κατά σειρά γύρο αυξήσεων στις τιμές», συμπληρώνει. Μάλιστα, όπως τονίζει με έμφαση, «τα πάντα σε αυτή τη φάση είναι κινούμενα. Η πληθωριστική έκρηξη συνεχίζει να είναι ένα φαινόμενο εξελισσόμενο, άγνωστο για πόσο και με τι συνέπειες για την αγορά μας, το εμπόριο και συνολικότερα για την οικονομία».

Πάντως, «το ευτύχημα είναι ότι μέχρι σήμερα στον ορίζοντα δεν υπάρχουν σύννεφα ύφεσης», τονίζει άλλος παράγοντας του κλάδου, προσθέτοντας ότι «ανεξαρτήτως της πορείας που θα έχουν οι πωλήσεις των σούπερ μάρκετ, το κρισιμότερο όλων είναι το ΑΕΠ της χώρας να διατηρήσει το θετικό πρόσημό του, διότι αν αυτή η συνθήκη αλλάξει και περάσουμε σε φάση ύφεσης ή στασιμοπληθωρισμού, τότε η τροπή των πραγμάτων θα είναι πραγματικά πολύ δυσάρεστη για όλους».

Σύμφωνα, πάντως, με τα λεγόμενα στελεχών της αγοράς, η τάση των τελευταίων εβδομάδων στις πωλήσεις των σούπερ μάρκετ είναι (σε σταθερές τιμές) πτωτική έως και 6% σε σχέση με πέρυσι. Πρόκειται για ένα ποσοστό που αποτυπώνει, άλλωστε, το κλίμα που υπήρξε κατά την περίοδο της γιορτής του Πάσχα (βλέπε σχετικό ρεπορτάζ σε επόμενες σελίδες), ενώ, αν μιλήσουμε για το πρώτο τετράμηνο του 2022, ΄στην αγορά καταγράφηκε αρνητική ανάπτυξη της τάξης του 3,5%-4% πάντα σε σταθερές τιμές και σε ετήσια βάση.

Τι δείχνουν τα επίσημα στοιχεία
Ενδεικτική είναι η αναφορά της NielsenIQ σχετικά με την πτώση του τζίρου της οργανωμένης λιανικής τροφίμων-ποτών κατά 1,4% το πρώτο τρίμηνο φέτος (στοιχεία YTD έως τις 27 του Μαρτίου) σε σύγκριση με την αντίστοιχη περυσινή χρονική περίοδο, μια τάση που οδηγείται από τα FMCG στο σύνολό τους, καθώς οι μεγάλες κατηγορίες των φρέσκων προϊόντων, όπως και των Bazaar προϊόντων, παρουσιάζουν αρκετά πιο συγκρατημένες τάσεις, με πτώση κατά 0,3% και αύξηση κατά 0,8% αντίστοιχα.

Σύμφωνα με τη NielsenIQ, στις επιμέρους κατηγορίες των ταχυκίνητων καταναλωτικών προϊόντων τα τρόφιμα και ποτά σημειώνουν πιο μετριοπαθή αρνητική τάση (-1,2%), κυρίως λόγω των τροφίμων, καθώς τα ποτά, κυρίως τα αλκοολούχα, κινούνται σημαντικά πιο αρνητικά. Επιπλέον, οι κατηγορίες που αφορούν τα προϊόντα προσωπικής περιποίησης, καθώς και τα προϊόντα οικιακής χρήσης, παρουσιάζουν μείωση πωλήσεων σε αξία σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2021 κατά 3,5% και 4,8% αντίστοιχα, καθώς εξακολουθεί να εκλογικεύεται η ζήτηση και η χρήση τους, μετά την εκτίναξη που είχε η ζήτηση των προϊόντων πολλών από αυτές το 2020, λόγω των ανησυχιών για την υγιεινή που προκάλεσε η κρίση στη δημόσια υγεία.

Σύμφωνα με τη NielsenIQ, αν αποδομήσουμε την αρνητική τάση που παρουσιάζουν τα FMCG στο σύνολό τους σε όγκο πωλήσεων και στη μέση μεταβολή των τιμών τους, μπορούμε εύκολα να διαπιστώσουμε την αύξηση των τιμών με ταυτόχρονη μείωση της ζήτησης. Η μείωση αυτή πέραν του στοιχείου της εκλογίκευσης της ζήτησής τους κατά πάσα πιθανότατα οφείλεται στην προσπάθεια των καταναλωτών να περιορίσουν τις δαπάνες που πραγματοποιούν στα σούπερ μάρκετ, καθώς ο γενικός πληθωρισμός και οι μεγάλες αυξήσεις των τιμών, που έχουν πλήξει πολλές άλλες κατηγορίες προϊόντων και υπηρεσιών, όπως είναι η ενέργεια, τα καύσιμα κ.ά., φαίνεται πως έχουν μειώσει σε ένα βαθμό την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών, πράγμα που έχει αντίκτυπο ακόμη και στις αγορές βασικών κατηγοριών FMCG. Αξίζει, πάντως, να σημειώσουμε ότι η Nielsen δεν δίνει ακριβή στοιχεία για την πορεία των πωλήσεων σε σταθερές τιμές.

Οι ανησυχίες και οι επιλογές των καταναλωτών
Στο μεταξύ, όπως σημειώνει η εταιρεία στην ετήσια έρευνα των Shopper Trends, φαίνεται πως ο καταναλωτής προβληματίζεται σοβαρά για τις τιμές, καθώς νιώθει περισσότερο από ποτέ την τελευταία εικοσιπενταετία την ανοδική τους πορεία, με μια ξεκάθαρη αύξηση στο ποσοστό αυτών που το αναφέρουν (από το 72% στο 92%). Ενδεικτικό είναι επιπλέον το γεγονός ότι η πορεία του μεριδίου των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας έχει πλέον αντιστραφεί, φτάνοντας το πρώτο τρίμηνο του έτους το 14,2% (στην αγορά των κλασικών καταστημάτων κι όχι του discount καναλιού), μια αυξητική τάση που ξεκίνησε να διαμορφώνεται από τα μέσα του 2021, οπότε άρχισαν να γίνονται αισθητές γενικότερα οι πληθωριστικές τάσεις στην αγορά. Αυτό συμβαίνει παρά το γεγονός ότι έχει ενισχυθεί περαιτέρω η προωθητική ένταση των branded προϊόντων, η οποία έχει φτάσει το 64,6%, προφανώς στο πλαίσιο των προσπαθειών και των προμηθευτών και των αλυσίδων σούπερ μάρκετ να αντισταθμίσουν κάπως τις ανατιμήσεις, δεδομένου μάλιστα του έντονα ανταγωνιστικού κλίματος στο περιβάλλον που δραστηριοποιούνται.

Πάντως, πέραν των προμηθευτών και τα στελέχη των λιανεμπορικών αλυσίδων προβληματίζονται από την έντονα ανοδική τάση που καταγράφεται τους τελευταίους μήνες στις πωλήσεις των private label συλλογών τους. Όπως επισημαίνουν στελέχη της αγοράς, ο κλάδος είναι «στημένος» πάνω στα επώνυμα είδη και οτιδήποτε διαταράσσει τη φυσιολογική σχέση στις πωλήσεις μεταξύ branded προϊόντων και ιδιωτικής ετικέτας μόνο ως ουδέτερο μήνυμα δεν πρέπει να εκλαμβάνεται.

«Άγνωστος Χ» η επίδοση για το 2022
Σε ό,τι αφορά τις προβλέψεις για τη διαμόρφωση των πωλήσεων στα τέλη του 2022, η συνολική μεταβολή παραμένει ο «άγνωστος Χ», ενώ προφανώς ο σχετικός δείκτης μέλλει να διαφοροποιηθεί έως και «πάρα πολύ» από αλυσίδα σε αλυσίδα… Είναι χαρακτηριστικό ότι οι επιδόσεις ενός εκ των ισχυρότερων δικτύων του κλάδου είναι φέτος ιδιαίτερα αρνητικές, ενώ το πλάνο του τις προδιάγραφε τουλάχιστον σταθερές. Την ίδια στιγμή η δυναμική πωλήσεων του leader της αγοράς φαίνεται ότι έχει εξασθενήσει, τουλάχιστον συγκριτικά με τη δυναμική ανάπτυξης που εμφάνιζε την τελευταία τετραετία. Όμως διατηρεί ανοδικές τις πωλήσεις του. Όσο για της περιοχή του δυναμικού των μικρομεσαίων αλυσίδων του κλάδου η εικόνα παρουσιάζει εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά από δίκτυο σε δίκτυο. Κάποια συντηρούν μια «αξιοπρεπή» εικόνα επιδόσεων, ενώ η δεινή θέση κάποιων άλλων είναι αδύνατον να διασκεδαστεί.

Αν η αγορά διερωτάται για κάτι σήμερα, αυτό σχετίζεται με:
• Το πόσο αποτελεσματική θα αποδειχθεί για τα νοικοκυριά η αύξηση του κατώτατου μισθού στα 713 ευρώ μικτά, των τριετών και των επιδομάτων, όπως και οι αντίστοιχες αυξήσεις στους μισθούς του δημοσίου, που τέθηκαν σε ισχύ από την 1η Μαΐου.
• Το πόσο ουσιαστική θα αποδειχθεί η παρέμβαση της κυβέρνησης για τη στήριξη των νοικοκυριών έναντι της ενεργειακής ακρίβειας (για την αγορά υπήρξαν ήδη δύο κύκλοι στήριξης).
• Το πόσο υψηλά θα ανέλθει ο πληθωρισμός, σε συνάρτηση πάντα με την εξέλιξη της ρωσο-ουκρανικής κρίσης.

Τα προβλήματα «κάτω από το χαλί»
Στο μεταξύ, στελέχη του κλάδου, των οποίων οι εκτιμήσεις αξιολογούνται ως αντικειμενικές και σίγουρα όχι υποβολιμαίες, σχολιάζοντας την «επόμενη ημέρα» της αγοράς, θεωρούν ότι το κρισιμότερο όλων δεν είναι το τι θα συμβεί το 2022, διότι οι πωλήσεις της οργανωμένης λιανικής, ωθούμενες από τις πληθωριστικές πιέσεις, θα διατηρηθούν σε ένα κάποιο επίπεδο. Κύριο ζητούμενο είναι τα γενικότερα προβλήματα της αγοράς, τα οποία θα παραμείνουν κρυμμένα «κάτω από το χαλί» και θα φανούν στην περίπτωση που οι πληθωριστικές πιέσεις συνεχιστούν το 2023. Διότι ως τότε τα νοικοκυριά οικονομικά θα έχουν εξαντληθεί εντελώς, οπότε οι περικοπές που θα κάνουν ακόμη και στα καθημερινά είδη πρώτης ανάγκης θα είναι τέτοιας έκτασης, ώστε είναι βέβαιο πως αρκετές από τις αλυσίδες του κλάδου δεν θα μπορέσουν να τις αντέξουν. Κατά συνέπεια το έτος- κλειδί για τις εξελίξεις του κλάδου την «επόμενη ημέρα» αναμένεται το 2023, χρονιά κατά την οποία υπό προϋποθέσεις αναμένεται ακόμη ένας κύκλος εξαγορών και συγχωνεύσεων, ίσως όχι μόνο στους μικρομεσαίους «παίκτες» της οργανωμένης λιανικής, αλλά και σε υψηλότερες βαθμίδες της.

Ζητούμενο η ρευστότητα
Κι ας μην ξεχνάμε ότι πέρα από τη διαχείριση εκ μέρους των σούπερ μάρκετ των ανατιμήσεων στο ράφι και την αυτοσυγκράτηση των καταναλωτών στις καθημερινές τους δαπάνες, οι αλυσίδες έχουν να αντιμετωπίσουν και αυξημένο κόστος παραγωγής των συλλογών τους ιδιωτικών σημάτων, το αυξημένο από την 1η Μαΐου κόστος της εργασίας, την ενεργειακή ακρίβεια, η οποία χτυπάει στην καρδιά των καθαρών αποτελεσμάτων των επιχειρήσεων του κλάδου έως και δύο ποσοστιαίες μονάδες και, συνεπεία όλων των προαναφερόμενων, τις αυξημένες ανάγκες ρευστότητας που ως γνωστόν δεν μπορούν να καλύψουν όλοι οι «παίκτες» της αγοράς.

«Το οργανωμένο λιανεμπόριο ζει σήμερα τη μεγαλύτερη, ίσως, κρίση των τελευταίων δεκαετιών, μαζί με την κρίση χρέους που, όπως όλοι γνωρίζουμε, στοίχισε τη βιωσιμότητα κάποιων εκ των μεγαλύτερων «παικτών» του κλάδου» αναφέρει ανώτατος παράγοντας της αγοράς, προσθέτοντας ότι «κάθε κρίση πέρα από τις όποιες μικρές ή μεγάλες επιπτώσεις προκαλεί και ισχυρές ανατροπές, αναδεικνύοντας κερδισμένους και χαμένους, που λογικά θα πρέπει να αναμένουμε και στη λήξη της ρωσο-ουκρανικής κρίσης. Η εμπειρία έδειξε ότι κάποιες από τις ανατροπές αποτέλεσαν προϊόν συναίνεσης και κάποιες άλλες εξελίχθηκαν βίαια, προκαλώντας ντόμινο αρνητικών εξελίξεων στην αγορά, κυρίως των προμηθευτών. Μένει να φανεί τι θα συμβεί αυτή τη φορά», σημειώνει με νόημα ο ίδιος παράγοντας.

Ελένη Τσατσαρωνάκη, «Το Μάννα»-Ν. Τσατσαρωνάκης ΑΒΕΕ: Αδιαπραγμάτευτη ποιότητα!

Πίσω από το φημισμένο brand παξιμαδιών «Το Μάννα»-Τσατσαρωνάκη δρα η τρίτη γενιά μιας οικογενειακής επιχείρησης-πρότυπο –της οικογένειας Τσατσαρωνάκη–, με βαθιές ρίζες στην Κίσσαμο Χανίων, όπου βρίσκεται το εργοστάσιό της, μια μονάδα με σύγχρονο εξοπλισμό, η οποία, ωστόσο, διατηρεί την αισθητική και τα χαρακτηριστικά της τοπικής αρχιτεκτονικής παρά του κλασικού εργοστασίου και που βασίζεται ανυποχώρητα, δηλαδή από επιλογή, στη χειροποίητη παραγωγή και στη χρήση ξυλόφουρνου. Είναι η εταιρεία που καθιέρωσε ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του ’60 το συσκευασμένο μεγάλο κρίθινο παξιμάδι και η οποία είναι παραδοσιακά ο leader στην κατηγορία γενικά των επώνυμων παξιμαδιών, με μερίδιο σήμερα άνω του 43% και διανομή σε όλη τη λιανική και χονδρική, οργανωμένη και μη.

Η κατηγορία του παξιμαδιού είναι κατακερματισμένη σ’ ένα πλήθος μεγάλων και μικρών παραγωγών, εκ των οποίων οι περισσότεροι αξιόλογοι και μεγαλύτεροι (γύρω στους δέκα) είναι «αρτοποιοί», με ενδιαφέροντα επέκτασης μάλλον σε όμορες κατηγορίες. Αμιγώς «παξιμαδάς», όμως, είναι η εταιρεία «Το Μάννα»-Ν. Τσατσαρωνάκης ΑΒΕΕ, καθώς επιμένει να αφιερώνει με προσήλωση στο προϊόν το 90% του παραγωγικού δυναμικού της, διαθέτοντας σήμερα μια ποικιλία παξιμαδιών, που αριθμεί περί τους σαράντα κωδικούς.

Η συνομιλήτριά μας μοιράζεται τη διοίκηση της εταιρείας με τις αδελφές της, κυρίες Κατερίνα και Χαρά, όπως και με τους συζύγους των τριών τους, με πίστη στην οικογενειακή επιχειρηματική παράδοση, στην οποία, όπως τονίζει, οφείλεται η επιτυχία της εταιρείας, η οποία σημειωτέον δεν έχει καθόλου δανεισμό. Σήμερα η εταιρεία απασχολεί περί τους/τις 150 εργαζόμενους/ες.

Ο πυρετός των ανατιμήσεων

σελφ σέρβις: Σε μια συγκυρία πολλαπλών κρίσεων –γεωπολιτικής, ενεργειακής και πληθωρισμού– πώς ανακλώνται οι πιέσεις που υφίσταστε στις τιμές ραφιού των προϊόντων σας;

Ελένη Τσατσαρωνάκη: Μόλις μία ανατίμηση κάναμε φέτος. τον προηγούμενο μήνα, κι αυτή ήταν υποτυπώδης. Δεν καλύπτει ούτε το ένα δέκατο του επιπλέον κόστους που έχουμε επιβαρυνθεί το τελευταίο οκτάμηνο, ασφαλώς εις βάρος της κερδοφορίας μας. Προσπαθήσαμε να την καθυστερήσουμε όσο το δυνατόν γινόταν. Την ίδια στιγμή οι ανατιμήσεις των δικών μας προμηθευτών ανακοινώνονται κάθε εβδομάδα. Τις δεχόμαστε αδιαμαρτύρητα πλέον, εφόσον δεν υπάρχουν περιθώρια διαπραγμάτευσης. Και τα κόστη αυξάνουν εκθετικά…

Το θέμα είναι ότι δεν μπορούμε και δε θέλουμε να μεταβιβάσουμε όλο το πρόσθετο κόστος στον καταναλωτή, που μας στηρίζει με την εμπιστοσύνη του τόσα χρόνια. Το επωμιζόμαστε όσο αντέχουμε κι αυτό το κάνουμε συνειδητά. Είναι θέμα ενσυναίσθησης απέναντί του. Είναι το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε, για να τον στηρίξουμε να ανταποκριθεί στο αυξανόμενο κόστος της ζωής. Βρισκόμαστε σε μεγάλη περίσκεψη για το πώς θα διαχειριστούμε τα πράγματα στη συνέχεια, ελπίζοντας ότι η περίοδος της ανωμαλίας θα είναι σύντομη.

Καλύτερα λουκέτο!

σ. σ.: Σκέφτεστε ενδεχομένως την υποκατάσταση κάποιων πρώτων υλών σας με άλλες χαμηλότερου κόστους; Αλήθεια, υπό τις παρούσες συνθήκες με τι συχνότητα αναπροσαρμόζετε τα πλάνα σας;

Ε.Τ.: Πιο εύκολα θα αποφασίζαμε να βάλουμε λουκέτο στην εταιρεία παρά να αλλάξουμε τις πρώτες μας ύλες! Ναι, οι εκλεκτές πρώτες ύλες είναι ακριβές, αλλά μόνο αυτές ανταποκρίνονται στις αυστηρές προδιαγραφές ποιότητας των προϊόντων μας, η οποία –το ξεκαθαρίζω– είναι αδιαπραγμάτευτη όσο και η ανθρώπινη υγεία! Όσο κι αν σε περιόδους κρίσης η υποβάθμιση της ποιότητας χάριν οικονομίας ίσως είναι για άλλους η «εύκολη λύση», στην περίπτωσή μας ουδέποτε ετέθη καν σαν υποθετική σκέψη! Αυτό, άλλωστε, είναι η παρακαταθήκη της οικογενειακής μας επιχειρηματικής παράδοσης. Κι αν έχουμε δει κρίσεις και κρίσεις, αλλά οι κρίσεις δεν διαρκούν για πάντα. Αντίθετα, τη σταθερότητα της υψηλής ποιότητας ο πελάτης την επιβραβεύει και σε στηρίζει ακόμα και μέσα στην κρίση.

Ως προς τη συχνότητα αναπροσαρμογής των πλάνων, το τελευταίο οχτάμηνο τα έχουμε αναπροσαρμόσει ήδη τρεις φορές, με διαρκή και ενδελεχή παρακολούθηση των εξελίξεων. Πού να φανταζόμασταν, όμως, τον προηγούμενο Σεπτέμβριο ότι εντός οκταμήνου θα αποφασίζαμε μια απορρόφηση ανατιμήσεων σε ποσοστό άνω του 70%…!

Προωθήσεις, PL και εξαγωγές

σ. σ.: Τα προωθητικά προγράμματα διασφαλίζουν την αξία των πωλήσεών σας;

Ε. Τ.: Αυτός είναι ο σκοπός κάθε προμηθευτή! Ο άλλος σκοπός των προωθήσεων είναι, βέβαια, να εξυπηρετείται η διαφοροποίηση καθενός συνεργάτη λιανέμπορου, δηλαδή οι επιχειρηματικοί του στόχοι. Εμείς, πάντως, σε όλες τις σχετικές συζητήσεις με τους πελάτες μας ξεκαθαρίζουμε ότι γνώμονας κάθε συμφωνίας κι ενέργειάς μας είναι πριν απ’ όλα η ικανοποίηση των αναγκών και των επιθυμιών του καταναλωτή.

σ. σ.: Η παραγωγή private label στις σημερινές συνθήκες προσφέρει λύσεις;

Ε. Τ.: Ποτέ δεν ήταν κάτι τέτοιο στις προτεραιότητές μας. Ένα μικρό ποσοστό της παραγωγής μας, που συσκευάζεται για λογαριασμό της διαφοροποίησης ενός συνεργάτη μας, που δεν θελήσαμε ν’ αφήσουμε ανικανοποίητο το σχετικό αίτημά του, δεν αλλάζει το στρατηγικό μας κανόνα.

σ. σ.: Οι εξαγωγές, όμως;

Ε. Τ.: Ήδη αντιστοιχούν στο 10%-15 % του τζίρου μας, εφόσον το brand name «Το Μάννα»-Τσατσαρωνάκη, εξάγεται σε 35 ξένες αγορές, με πολύ καλή υποδοχή και μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης. Αλλά και πάλι, για εμάς η ελληνική αγορά έχει υπέρτερη αξία. Αυτή μας έχει καταξιώσει, δίνοντάς μας το ηγεμονικό μερίδιο στην κατηγορία μας, και σ’ αυτήν έχουμε αποφασίσει να επενδύουμε στρατηγικά.

Σοβαρή καινοτομία, σοβαρές επενδύσεις

σ. σ.: Να υποθέσουμε ότι η φύση του βασικού σας προϊόντος ευνοεί την καινοτομία κυρίως ως προς την συσκευασία;

Ε. Τ.: Απεναντίας, ίσως η μεγαλύτερη καινοτομία μας –μία από τις μεγαλύτερες στην αγορά του παξιμαδιού διαχρονικά– ήταν το λανσάρισμα του μικρού μεγέθους παξιμαδιού, που τρώγεται εύκολα και παντού. Κάναμε έτσι το παξιμάδι σνακ! Ήταν μια ανάγκη που έπρεπε να ικανοποιηθεί, γι’ αυτό ο κόσμος, που ζει πια σε γρήγορους ρυθμούς, αγκάλιασε αυτήν την καινοτομία. Μετά παρουσιάσαμε το παξιμάδι χωρίς πρόσθετο αλάτι. Οι καταναλωτές ανταποκρίθηκαν αμέσως! Πρόσφατα λανσάραμε το παξιμάδι με περιεκτικότητα φυτικών πρωτεϊνών 27%, ενώ ήδη σχεδιάζουμε κάποιες άλλες προϊοντικές καινοτομίες, που θα τις δείτε σύντομα.

Είμαστε στρατηγικά αποφασισμένοι να δημιουργούμε εξειδικευμένα προϊόντα, ακόμη και αν ικανοποιούν ανάγκες σχετικά μικρών ομάδων κοινού. Ξέρετε, η «καινοτομία» έχει …πολυφορεθεί, αλλά η σοβαρή καινοτομία θέλει και σοβαρές επενδύσεις. Γι’ αυτό εμείς επενδύουμε συνεχώς. Με την ευκαιρία, αφού μιλήσατε για τη συσκευασία, οι επενδύσεις μας σε νέες μηχανές συσκευασίας μας επιτρέπουν, ταυτόχρονα, να προάγουμε την ασφάλεια των προϊόντων μας, επιλέγοντας νέες πρακτικές λύσεις συσκευασίας –και προσπαθώντας πάντα σε συνεργασία με τους προμηθευτές μας, στο πλαίσιο που η τεχνολογία το επιτρέπει– να μειώνουμε το περιβαλλοντικό αποτύπωμά μας, μειώνοντας τη χρήση πλαστικού. Ήδη λανσάραμε στη νέα μας πρακτική συσκευασία doypack το παξιμάδι λαδιού, έτσι ώστε το προϊόν, αφού ανοιχτεί, να προφυλάσσεται από την υγρασία και τον αέρα μέχρι την κατανάλωσή του. Σε συσκευασίες doypack θα εμφανιστούν σύντομα κι άλλοι κωδικοί μας.

σ. σ.: Είδαμε τη σχετική τηλεοπτική διαφήμισή σας. Αλήθεια, η διαφήμιση αντικρούει την ανταγωνιστική πίεση;

Ε. Τ.: Δεν συμμερίζομαι τη διατύπωσή σας. Δεν τίθεται θέμα «αντίκρουσης» του οποιουδήποτε. Ο καθένας κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί και το διαφημίζει. Η πορεία μας είναι σταθερή και ουδέποτε αισθανθήκαμε φόβο μήπως γίνουμε η ουρά κάποιου άλλου. Έχοντας το σεβασμό των πελατών μας και των καταναλωτών, οι πωλήσεις μας παραμένουν υψηλές, όσο κι αν χτυπιέται η κατηγορία με χαμηλές τιμές και προωθήσεις.
Στο πεδίο της διαφήμισης έχουμε μια σταθερή πολιτική ετήσιων επενδύσεων τα τελευταία χρόνια και με στοχευμένα μηνύματα στο καταναλωτικό κοινό για τα προϊόντα μας. Έχουμε σταθερή παρουσία στα τηλεοπτικά μέσα και αυξανόμενη διείσδυση στο ψηφιακό περιβάλλον και τα social media. Μας διακρίνει η επικοινωνιακή εξωστρέφεια.

Το Τσατσαρωνάκειο Πολιτιστικό Κέντρο

σ. σ.: Τι ειδικό βάρος έχει η εταιρική κοινωνική ευθύνη στη στρατηγική σας;

Ε. Τ.: Η αλήθεια είναι ότι κάνουμε πάρα πολλά πράγματα, αν και είναι μάλλον στη φύση μας να κρατούμε χαμηλό προφίλ. Ωστόσο, είναι γεγονός πως η έμπρακτη εταιρική κοινωνική υπευθυνότητα –το κοινωνικό αποτύπωμα– είναι πια ζητούμενο και από τους καταναλωτές και από τους συνεργάτες στην επιχειρηματική κοινότητα.
Από οικογενειακή και επιχειρηματική παράδοση είχαμε ανέκαθεν μια ιδιαίτερη ευαισθησία για την ενότητα των εννοιών «οικογένεια-κοινωνία-επιχείρηση». Έτσι μεγαλώσαμε στο σπίτι μας, αυτό μάθαμε, αυτό μαθαίνουμε στα παιδιά μας παρ’ ότι το μέτρο της κοινωνικής υπευθυνότητάς μας γινόταν γνωστό κυρίως μέχρι τα όρια της ευρύτερης οικογένειάς μας, δηλαδή των εργαζομένων της εταιρείας μας και των συνεργατών μας.

Εν πάση περιπτώσει θα περιοριστώ να μιλήσω μόνο για το κατεξοχήν αναγνωρίσιμο κοινωνικό αποτύπωμά μας στην τοπική κοινωνία, το Τσατσαρωνάκειο Πολιτιστικό Πολυκέντρο, ένα ίδρυμα εξ ολοκλήρου φτιαγμένο από την οικογένειά μας, αφιερωμένο στον τόπο που μας γέννησε, την Κίσσαμο, και τους ανθρώπους του. Το οικοδομήσαμε, το εξοπλίσαμε και το εγκαινίασε πριν από δέκα χρόνια ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ.Βαρθολομαίος, παρουσία ανώτατων στελεχών της κυβέρνησης. Πρόκειται για ένα πολυδύναμο κτήριο, έκτασης 2.500τμ, φτιαγμένο με τη μέριμνα να προβληθούν τα στοιχεία της ιδιαίτερης πολιτισμικής και αρχιτεκτονικής παράδοσης της Κρήτης και ειδικά του τόπου μας. Το κόστος του ανήλθε περίπου στα 2 εκατ. ευρώ. Το όραμά μας ήταν να ανταποδώσουμε για τις επιτυχίες μας στους συμπατριώτες μας ένα κέντρο γνώσης και πολιτισμού. Ειδικά σε εποχές που η αστικοποίηση, σπρώχνοντας τους ανθρώπους στις πόλεις, ερημώνει την επαρχία και τη μαραζώνει πολιτιστικά, θελήσαμε να δώσουμε ένα σταθερό κίνητρο στη νεολαία της Κισσάμου να μορφώνεται, να μαθαίνει μουσική σε ωδείο, να διδάσκεται θέατρο, αγιογραφία, ψηφιδωτό, αλλά και ηλεκτρονικούς υπολογιστές, εντέλει να ψυχαγωγείται και να μην αισθάνεται εγκατάλειψη!

Είμαστε, λοιπόν, περήφανοι που λειτουργούν τα σχετικά τμήματα, στο πλαίσιο του κέντρου, και ευτυχείς που ξέρουμε ότι κάποιοι μαθητές, που στερούνται τα απαραίτητα, διδάσκονται εδώ δωρεάν στο κοινωνικό φροντιστήριο. Εννοείται πως το ίδρυμα είναι μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, έχει πλήρως εκχωρηθεί στην Ιερά Μητρόπολη Κισσάμου και Σελήνου κι εμείς απλώς εκπροσωπούμαστε ως ιδρυτές στη διοίκησή του.

Στις αίθουσες του Τσατσαρωνάκειου, το οποίο, μάλιστα, σε συνεργασία με πανεπιστήμια, προσφέρει και προγράμματα μεταπτυχιακού επιπέδου αναγνωρισμένα από το κράτος, έχουν γίνει πολλές και σημαντικές εκδηλώσεις. Σε τελική ανάλυση, όμως, το συγκινητικό είναι ότι η λειτουργία του στηρίζεται στον εθελοντισμό της τοπικής κοινωνίας, που το έχει κάνει δική της υπόθεση.

«Συνεργασία»! Πολύ βαριά λέξη

σ. σ.: Τι μήνυμα θέλετε να απευθύνετε στους πελάτες σας;

Ε. Τ.: Ότι κρατούμε πολύ ψηλά την ποιότητα! –άρα κρατούμε πολύ ψηλά την ποιότητα συνολικά της κατηγορίας που ανήκουν τα προϊόντα μας. Ότι κάθε κίνηση που κάνουμε, δεν αποβλέπει μόνο στην ανάπτυξη του δικού μας brand, αλλά συνολικά της κατηγορίας. Ότι είμαστε καθημερινά κοντά τους κι ότι αυτό προσδοκούμε κι εμείς απ’ αυτούς! Προσωπικά τους οφείλω ένα «ευχαριστώ» για την ομαλή συνεργασία μας τόσα χρόνια κι εύχομαι να διαρκέσει έτσι για πάντα. «Συνεργασία»! Είναι πολύ βαριά λέξη στην ουσία της, γιατί προϋποθέτει την υγεία στις σχέσεις, την ειλικρίνεια και την αμοιβαιότητα. Πολύ περισσότερο, όταν ο σκοπός της συνεργασίας και για τις δύο πλευρές της σχέσης είναι η ικανοποίηση των αναγκών του καταναλωτή.. 

H επέλαση των funds

Το ερώτημα είναι αν οι ανακατατάξεις, οι εξαγορές κι οι συγχωνεύσεις θα τονώσουν την οικονομία και την απασχόληση, δημιουργώντας οικονομίες κλίμακας, ή αν, διαμορφώνοντας ολιγοπωλικές συνθήκες, θα συνθλίψουν τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα. Το βέβαιο είναι ότι, δεδομένης της διακηρυγμένης πρόθεσης του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για το μετασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας, επελαύνοντα τα funds, ακολουθούν τις κατευθύνσεις του Ταμείου Ανάκαμψης, που ευνοεί την πρόσβαση των μεγάλων επιχειρήσεων στα ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά εργαλεία ενίοτε εις βάρος των μικρότερων…

«Αυτή τη στιγμή στον κόσμο υπάρχει τεράστια ρευστότητα. Στον κλάδο των private equities υπάρχουν περίπου ένα τρισεκατομμύριο δολάρια αδιάθετα και περιμένουν να βρουν ένα σπίτι. Στην Ελλάδα παρά την πανδημία και το ρωσο-ουκρανικό πόλεμο το timing για εξαγορές είναι εξαιρετικό, γιατί ξεκίνησε από πολύ χαμηλά, μετά από μια δεκαετία ύφεσης, και η ανάπτυξη είναι πιο γρήγορη από ό,τι σε άλλες χώρες». Με αυτή την παραδοχή απάντησε στο ερώτημα «τι κάνει την Ελλάδα ελκυστική για επενδύσεις», ο κ. Νίκος Σταθόπουλος, επικεφαλής της BC Partners, ενός από τα μεγαλύτερα funds παγκοσμίως, που διαχειρίζεται πάνω από 35 δισ. ευρώ, με περίπου 4 δισ. ευρώ επενδύσεις σε ελληνικές επιχειρήσεις διαφορετικών κλάδων –από τις τηλεπικοινωνίες, την έρευνα και την τεχνολογία μέχρι προσφάτως τις λιανικές πωλήσεις.

Παρόμοιες απαντήσεις έδωσαν και άλλοι επιχειρηματίες, εκπρόσωποι ελληνικών και διεθνών επενδυτικών ομίλων, που συμμετείχαν στο 7ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών. «Ανάμεσα στις ελληνικές μικρομεσαίες και οικογενειακές επιχειρήσεις είναι πολύ πιθανό να βρίσκεται η νέα Δέλτα ή η νέα Chipita, που θα προκύψει από συμπράξεις, μέσω επενδυτικών ομίλων», είπε χαρακτηριστικά ο πρώην τραπεζίτης κ. Απόστολος Ταμβακάκης, επικεφαλής της ΕΟS Capital Partners, που το τελευταίο διάστημα επιχειρεί ένα δυναμικό άνοιγμα και στον κλάδο των τροφίμων-ποτών, με την εξαγορά πακέτου μετοχών στην Eurocatering-Φρεσκούλης (σε συνεργασία με το fund Εlikonos), στην Ελληνική Χυμοί ΑΕΒΕ (μαζί με τον επιχειρηματία κ. Σπύρο Θεoδωρόπουλο), έχοντας ήδη συμμετοχή στη Μινέρβα (με την Decca Investments του ομίλου Δασκαλόπουλου) και στην εταιρεία κατεψυγμένων Agrifreda.

Αντίστοιχα ο κ. Σπύρος Θεοδωρόπουλος, μετά το επικερδές deal πώλησης της Chipita Ιnternational στην Μondelez International με τίμημα μαμούθ 1,64 δισ. ευρώ, δηλώνει αποφασισμένος να χτίσει ένα νέο μεγάλο ελληνικό όμιλο τροφίμων, επιδιδόμενος σε μπαράζ εξαγορών και συμμετοχών σε ελληνικές επιχειρήσεις φέτος, ενώ έχει ανακοινώσει ως στόχο την είσοδο του ομίλου στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Μετά τη συμμετοχή στην Ελληνικοί Χυμοί ΑΕΒΕ της Λαμίας, την εξαγορά της βορειοελλαδίτικης αλλαντοβιομηχανίας «Έδεσμα» και της συνδεδεμένης με αυτήν εταιρείας συσκευασμένων τροφίμων «Αμβροσία», το τελευταίο απόκτημα του κ. Θεοδωρόπουλου είναι η ιστορική σοκολατοβιομηχανία ΙΟΝ, στην οποία εισήλθε αρχικά ως κάτοχος του 45% του μετοχικού της κεφαλαίου, με προοπτική να αποκτήσει το πλειοψηφικό πακέτο. Ήδη το 2021 είχε εισέλθει στη ΜΕΒΓΑΛ, επαναγοράζοντας μαζί με την οικογένεια Χατζάκου το πακέτο μετοχών της CVC Capital, ενώ στις αρχές του 2022 εξαγόρασε το μερίδιο της σαουδαραβικής οικογένειας Ολαγιάν στην Chipita Foods, που προέκυψε από τη διάσπαση του διεθνούς ομίλου, αποκτώντας τον αποκλειστικό έλεγχο των μετοχών της αλλαντοβιομηχανίας Νίκας ΑΕ. Παράλληλα, έχει επενδύσει και στην πρωτογενή παραγωγή, στα θερμοκήπια υδροπονικής τομάτας της Wonderplant στη Δράμα, σε συνεργασία με βορειοελλαδίτες επιχειρηματίες. Ο ίδιος ο κ. Θεοδωρόπουλος δεν παραλείπει να τονίζει τις διαφορές του από τα ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια, που επενδύουν και αποεπενδύουν βάσει χρονοδιαγράμματος στρατηγικής εισόδου και εξόδου, έχοντας σκοπό τις υψηλές αποδόσεις ακόμα και με μεγάλο ρίσκο, δηλώνοντας ότι αυτός είναι πρωτίστως επιχειρηματίας, όχι απλώς μόνο επενδυτής, κι ότι «έχει έρθει για να μείνει» στον τομέα της ελληνικής αγροδιατροφικής παραγωγής.

Τα τρόφιμα-ποτά προσελκύουν επενδυτές
Παρά τις επί μέρους διαφορές μεταξύ των επενδυτικών ομίλων, με σαφή τη διάκριση των λεγόμενων «greek funds» και των διεθνών οίκων, η επέλαση των ιδιωτικών επενδυτικών κεφαλαίων στο ελληνικό επιχειρηματικό τοπίο δεν παύει να γεννά αμφιλεγόμενες αντιδράσεις, σ’ ένα περιβάλλον εξαιρετικής αβεβαιότητας. Ειδικά ο χώρος της μεταποίησης τροφίμων-ποτών, όπως και των λιανεμπορικών αλυσίδων FMCG, θεωρείται ότι θα πρωταγωνιστήσει το προσεχές διάστημα στις εξαγορές και τις συγχωνεύσεις, μαζί με τις επιχειρήσεις τεχνολογίας-πληροφορικής, τον κλάδο των μεταφορών-logistics και του τουριστικού real estate.

Ειδικά ο κλάδος τροφίμων-ποτών, που αποτελεί και τον μεγαλύτερο εργοδότη της μεταποίησης, ελέγχοντας το 30% του τζίρου της και απασχολώντας το 36% του εργατικού δυναμικού της, χαρακτηρίζεται από έντονη πολυδιάσπαση, καθώς το 88% των 13.355 επιχειρήσεών του απασχολούν έως 9 εργαζόμενους και μόλις 61 επιχειρήσεις του απασχολούν άνω των 250. Παρά τους κινδύνους της ύφεσης, που προκύπτουν από την συνεχιζόμενη ενεργειακή κρίση, τις έντονες πληθωριστικές πιέσεις, ακόμα και τις ελλείψεις πρώτων υλών, που γίνονται εντονότερες εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία, ο κλάδος των τροφίμων-ποτών και της διάθεσης FMCG θεωρείται ότι διατηρεί τη δυναμική του, καθώς αλλάζουν οι συνήθειες του αγοραστικού κοινού και δημιουργούνται νέες τάσεις, ειδικά μετά την πανδημία, όπως η ραγδαία άνοδος των ηλεκτρονικών αγορών.

Με διακηρυγμένη την πρόθεση του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για το μετασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας, η επέλαση των funds είναι συμπλήρωμα των κατευθύνσεων του Ταμείου Ανάκαμψης, που ευνοεί την πρόσβαση των μεγάλων επιχειρήσεων στα ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά εργαλεία ενίοτε εις βάρος των μικρότερων. Το ερώτημα που τίθεται, είναι αν οι ανακατατάξεις, οι εξαγορές και οι συγχωνεύσεις θα τονώσουν την οικονομία και την απασχόληση, δημιουργώντας οικονομίες κλίμακας, ή αν, αντίθετα, δημιουργώντας συνθήκες ολιγοπωλίου και στρέβλωσης, θα συνθλίψουν τη λεγόμενη «ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας», δηλαδή τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα. Οι απαντήσεις συναρτώνται με το αν ωφελείται ή βλάπτεται αυτός που απαντά.

Ποιος ωφελείται από την επέλαση των funds
Ποιοι παράγοντες προσελκύουν το ενδιαφέρον των funds στις ελληνικές παραγωγικές επιχειρήσεις; «Η πρώτη αιτία είναι ότι υπάρχει πολύ χρήμα στον κόσμο, μεγάλη ρευστότητα που οι διαχειριστές των ιδιωτικών κεφαλαίων θέλουν να την επενδύσουν». Αυτή ήταν η πρώτη απάντηση που έδωσε στο ερώτημα του «σελφ σέρβις» ο κ. Κώστας Μαχαίρας, πρώην πρόεδρος του IΕΛΚΑ και προσφάτως συνιδρυτής της εταιρείας Sunterra Oικολογικά Θερμοκήπια, μαζί με άλλα τρία πρώην στελέχη του ομίλου ΑΒ Βασιλόπουλος. Η δεύτερη αιτία, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι ότι «η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια έχει μπει δυναμικά στο χάρτη των επενδύσεων, γιατί τα οικονομικά της αποτελέσματα είναι πολύ καλά σε σύγκριση με άλλων χωρών». Η τρίτη αιτία είναι ότι «έχει πλέον καταλάβει ο κόσμος, ειδικά στην Ευρώπη, ότι η ανάπτυξη δεν έρχεται μόνο από την παγκοσμιοποίηση, αλλά και την «τοπικοποίηση» των επενδύσεων. Οι χώρες της ΕΕ έχουν συνειδητοποιήσει ότι χρειάζονται μεγαλύτερη διατροφική και παραγωγική αυτάρκεια. Γι’ αυτό προωθούν τις επενδύσεις σε γηγενείς εταιρείες, ώστε να έχουν αυτοτέλεια. Το ίδιο βλέπουν με τη σειρά τους τα funds και επενδύουν στις μεσαίες αναπτυσσόμενες εταιρείες».

Πέρα από τις επενδυτικές ευκαιρίες τροχοπέδη παραμένουν, σύμφωνα με τον κ. Μαχαίρα, οι νομοθετικές και φοροτεχνικές αγκυλώσεις, που εξακολουθούν να βάζουν φραγμούς στην ωρίμανση των επενδύσεων, φέρνοντας ως χαρακτηριστικό παράδειγμα τις καθυστερήσεις στην εφαρμογή διατάξεων του Αναπτυξιακού Νόμου. Όπως τονίζει, οι κυοφορούμενες αλλαγές λαμβάνουν υπόψιν το ενδιαφέρον των διεθνών εταιρειών να αποκτούν περαιτέρω τοπική τεχνογνωσία σε ό,τι αφορά τις δραστηριότητες των ελληνικών επιχειρήσεων που εξαγοράζουν, χωρίς απαραίτητα αυτό να προϋποθέτει διοικητική αυτονομία στην Ελλάδα. Αντίθετα θα επικρατήσει το μοντέλο της διοίκησης δι’ αντιπροσώπων, με τοπικούς διαχειριστές-μάνατζερ και υπευθύνους πωλήσεων, που θα λογοδοτούν στην κεντρική διοίκηση στο εξωτερικό, μέσω dot line reporting. Παράλληλα, όπως υποστηρίζει, θα δούμε ξένες εταιρείες να επενδύουν σε ειδικές κατηγορίες προϊόντων με εξαγωγικό χαρακτήρα, προκειμένου να ενδυναμώσουν τη θέση τους στο εξωτερικό.

Οι επιπτώσεις της κρίσης δημιουργούν ευκαιρίες
Όπως ομολογούν αναλυτές της αγοράς, η επιβράδυνση των ρυθμών ανάπτυξης, η επιδείνωση των επιχειρηματικών προσδοκιών και κυρίως το ξέφρενο ράλι του πληθωρισμού, που ροκανίζει το διαθέσιμο εισόδημα και ρίχνει στα τάρταρα την καταναλωτική εμπιστοσύνη, προκαλεί ταραχή τόσο τις ελληνικές λιανεμπορικές αλυσίδες όσο και στις προμηθευτικές επιχειρήσεις, που παρά την αύξηση των τιμών βλέπουν τον τζίρο να υποχωρεί οριακά και τις πωλήσεις σε όγκο να μειώνονται. Η δυσοίωνη πρόβλεψη για «τέλεια καταιγίδα» στην ελληνική οικονομία, που διατύπωσε πρόσφατα ο Mr Jumbo Aπόστολος Βακάκης, δεν φαίνεται, πάντως, να πτοεί τα funds. Αντιθέτως, η μεγέθυνση των επιπτώσεων της κρίσης, κυρίως όσο συνεχίζεται ο πόλεμος, δημιουργεί νέες ευκαιρίες, καθώς οι επιχειρήσεις «τείνουν ευήκοον ους στους επενδυτές, αφού έχουν μεγαλύτερη ανάγκη χρηματοδότησης». Αυτό δήλωσε στο «σελφ σέρβις», θέλοντας να διατηρήσει την ανωνυμία του, ο εκπρόσωπος ενός από τα μεγαλύτερα επενδυτικά ταμεία που δρα στην Ελλάδα, έχοντας συγκεντρώσει κεφάλαια άνω των 140 εκατ. ευρώ, το οποίο έχει στα σκαριά νέες εξαγορές στον κλάδο των τροφίμων. Οι αναπτυξιακές δυνατότητες των επιχειρήσεων του ελληνικού αγροδιατροφικού τομέα, με αύξηση των εξαγωγών τους το τελευταίο έτος, τις καθιστούν ελκυστικές σε επενδυτικά σχήματα, που διαβλέπουν ευκαιρίες «σε λογική consolidation», μας εξηγεί, παραπέμποντας σε πρακτικές ενοποίησης, μέσω συγκεντρώσεων.

Οι υπέρμαχοι της εισόδου των funds δεν θεωρούν απαραίτητα παράγοντα κινδύνου τους διαδοχικούς κύκλους επένδυσης και αποεπένδυσης. Η πρακτική των επενδυτικών κεφαλαίων να εξαγοράζουν πακέτα μετοχών, με σκοπό να αποχωρήσουν σε 3-4 χρόνια, μεταπωλώντας σε πολλαπλάσια αξία το μερίδιό τους, αφήνει παρακαταθήκη, σύμφωνα με αυτή την αντίληψη, την εξυγίανση και αναδιάρθρωση των εταιρειών, όπως και την αύξηση του κύκλου εργασιών. Όσο για τους κινδύνους από την κυριαρχία των υπερ-ομίλων σε συγκεκριμένους κλάδους, που θα δημιουργήσουν συνθήκες οριζόντιας συγκέντρωσης, ως αντεπιχείρημα προβάλλεται ότι «η συγκέντρωση λειτουργεί υπέρ του καταναλωτή, αφού έτσι υπάρχει πιο έντονος ανταγωνισμός». Σε αυτή την κούρσα της οικονομικής γιγάντωσης ως στρατηγική επιβίωσης των μικρών επιχειρήσεων προτείνεται η επί μέρους διαφοροποίησή τους, μέσω της παροχής εξειδικευμένων υπηρεσιών (service oriented), στο πλαίσιο μιας premium προσέγγισης, για τη μερίδα του αγοραστικού κοινού που είναι αποφασισμένη να πληρώνει επιπλέον για έξτρα παροχές ή ποιότητα προϊόντων.

Η περίπτωση της CVC Capital Partners
Στα μεγάλα deals που σφράγισαν τις εξελίξεις του 2021, ήταν η εξαγορά της Vivartia από το fund CVC, που ξεπέρασε σε αξία τα 630 εκατ. ευρώ. Ακολούθησε η εξαγορά από τη CVC του πλειοψηφικού ποσοστού της γαλακτοβιομηχανίας Δωδώνη (το οποίο προηγουμένως κατείχε το ρωσικών συμφερόντων fund Lime Capital Partners) και η συναλλαγή μεταβίβασης των μεριδίων των εταιρειών Ελληνική Ζύμη και Άλεσις στην εταιρεία Μπάρμπα Στάθης. Φέτος η Επιτροπή Ανταγωνισμού ενέκρινε την εξαγορά της Δανιήλ Γκατένιο ΑΕ από τη Δέλτα, θυγατρική της Vivartia, αξιολογώντας ότι η εν λόγω συγκέντρωση δεν αποκτά σημαντική οριζόντια διάσταση στον ευρύτερο κλάδο των γαλακτοκομικών. Η Επιτροπή έκρινε ότι «οι συμμετέχουσες επιχειρήσεις είτε δεν δραστηριοποιούνται στην ίδια αγορά είτε, αν και υπάρχει οριζόντια επικάλυψη (μαλακά τυριά, ημίσκληρα τυριά στην λιανική κλπ.), τα συνδυαστικά τους μερίδια στις σχετικές αγορές υπολείπονται των προβλεπόμενων ορίων». Ωστόσο κρίθηκε ότι δημιουργείται κάθετη συγκέντρωση, αφού η Γκατένιο εισάγει πρώτες ύλες (συμπυκνωμένο γάλα, κρέμα γάλακτος), οι οποίες χρησιμοποιούνται στην παρασκευή γαλακτοκομικών προϊόντων, που παράγει η Δέλτα.

Τα επενδυτικά deals της Vivartia στον κλάδο των τροφίμων-ποτών είναι μόνο μία απ’ τις πολυσχιδείς δραστηριότητες του διεθνούς fund στην Ελλάδα, που περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την πρόσφατη απόκτηση της Εθνικής Ασφαλιστικής και το Hellenic HealthCare Group, το μεγαλύτερο ελληνικό ιατρικό όμιλο υπηρεσιών ιδιωτικής υγείας (Μητέρα, Υγεία, Ιασώ, Μετροπόλιταν General). Μάλιστα, η εξαγορά της Εθνικής Ασφαλιστικής από το CVC αναμένεται να απασχολήσει και την Ευρωπαϊκή Αρχή Ανταγωνισμού, στο πλαίσιο ελέγχου για τυχόν οριζόντια συγκέντρωση συνδεδεμένων αγορών (ιδιωτικής ασφάλισης και υπηρεσιών υγείας) κατόπιν ενστάσεων ελληνικών εταιρειών ότι έτσι δημιουργούνται στρεβλώσεις στην αγορά. Πάντως, στον κλάδο των τροφίμων-ποτών η CVC φαίνεται αποφασισμένη να παίξει ακόμα πιο σημαντικό ρόλο, με νέες επενδύσεις την επόμενη τετραετία, σύμφωνα με τις δηλώσεις του επικεφαλής του fund, κ. Άλεξ Φωτακίδη.

Τα deals του 2022
Το πρώτο τετράμηνο του 2022 εκτός από το «κλείδωμα» νέων επιχειρηματικών συμφωνιών στον κλάδο των τροφίμων-ποτών, το έδαφος για τις οποίες στρώθηκε κυρίως πέρυσι, ανακοινώθηκαν αλλαγές και στην οργανωμένη λιανική. Βασικότερη όλων είναι η σύμπραξη της αλυσίδας σούπερ μάρκετ Μασούτης με τον συνεταιρισμό ΣΥΝΚΑ Χανίων, που δημιούργησε ένα εταιρικό σχήμα με ετήσιο κύκλο εργασιών άνω των 1,1δισ. ευρώ, με περισσότερα από 400 καταστήματα και 9.000 εργαζόμενους, το οποίο φιλοδοξεί να γίνει η τέταρτη μεγαλύτερη αλυσίδα πανελλαδικά. Παράλληλα, εξελίσσεται η εκ νέου η απόβαση της γαλλικής αλυσίδας Carrefour, μια πενταετία μετά τη χρεοκοπία της Carrefour-Mαρινόπουλος, αρχικά με το άνοιγμα convenient stores στο Ηράκλειο Κρήτης, μέσω της Retail & More του ομίλου Νικόλαου Θ. Βαρδινογιάννη. Φθίνουσα πορεία έχει αντιθέτως το εγχείρημα της ρωσικής εκπτωτικής Μere, με κλείσιμο καταστημάτων. Παράλληλα, εντείνονται οι φήμες περί εισόδου αμερικανικού fund στην αγορά, με ενδιαφέρον για ελληνική αλυσίδα σούπερ μάρκετ…

Εκτός από τις συμφωνίες των ελληνικών funds, όπως η ΕΟS Capital και τα επενδυτικά σχήματα του κ. Θεοδωρόπουλου, έντονη κινητικότητα διαπιστώθηκε και από ξένους ομίλους, όπως η ισπανική Grupo Profand, που εξαγόρασε το 60% των Ιχθυοτροφείων Κεφαλονιάς, διατηρώντας το option να προχωρήσει σε πλήρη εξαγορά των μετοχών στο μέλλον. Στις ανακατατάξεις του 2022 περιλαμβάνεται η συμφωνία εξυγίανσης της ιστορικής ελληνικής οινοποιίας Μαλαματίνα, η οποία τον Μάρτιο πέρασε και τυπικά πλέον στα χέρια του ομίλου Μantis, και η πρόσφατη εξαγορά της Αγνό από τα Ελληνικά Γαλακτοκομεία του ομίλου Σαράντη σε πλειστηριασμό αντί 7,3 εκατ. ευρώ.

Με ενδιαφέρον αναμένονται τα επόμενα βήματα του επενδυτικού ταμείου SMERC Fund, με δηλωμένη την πρόθεση του εκτελεστικού διευθυντή του, κ. Νίκου Καραμούζη, να προχωρήσει σε στοχευμένες εξαγορές μικρών και μεσαίων ελληνικών επιχειρήσεων εξαγωγικού προσανατολισμού. Σύμφωνα με πληροφορίες, το επόμενο deal της SMERC αφορά ελληνική εταιρεία ρυζιού-οσπρίων, που θα ενισχύσει το χαρτοφυλάκιό της στην αγροδιατροφή, μετά την απόκτηση της μεγάλης φρουτοπαραγωγικής εταιρείας Κrop της Άρτας. Νέες συνέργειες ή αυτόνομες κινήσεις στο χώρο των τροφίμων εξετάζει και το Diorama Investment του ομίλου Δασκαλόπουλου, με όχημα τη Μινέρβα Ελαιουργική, ενώ συνεχίζεται απρόσκοπτα η επέλαση της Switz Group. Η εταιρεία του Ινδού δισεκατομμυριούχου Taizoon Khorakiwal, που δραστηριοποιείται ήδη στον κλάδο των αρτοσκευασμάτων-ζαχαροπλαστικής (Olympic Foods, CSM Hellas Bakery Solution, Κρητών Άρτος, «Κουλουράδες» κ.ά.), βρίσκεται κοντά και σε νέες εξαγορές στον κλάδο των τροφίμων.

Πιο επιθετικές κινήσεις το δεύτερο εξάμηνο του έτους
Το κατά πόσο οι υφεσιακές πιέσεις θα φρενάρουν τις εξαγορές από ξένα και εγχώρια funds, είναι μια υπόθεση που θα δείξει. «Υπάρχουν κλάδοι που θα πληγούν και κλάδοι που θα ωφεληθούν. Όλα σχετίζονται με την ελαστικότητα της ζήτησης», είπε πρόσφατα ο κ. Απόστολος Ταμβακάκης, επικεφαλής της EOS Capital Partners, προβλέποντας ότι «ειδικά τα τρόφιμα θα υποφέρουν όχι μόνο φέτος, αλλά και το 2023». Ωστόσο ακόμα και σε αυτό τον κλάδο «η κρίση γεννά ευκαιρίες», καθώς υπάρχουν κατηγορίες προϊόντων που εξελίσσονται με διψήφια ποσοστά ανάπτυξης, όπως οι συσκευασμένες σαλάτες και τα plant based τρόφιμα. Το σίγουρο είναι ότι η τράπουλα θα ανακατευθεί εκ νέου το δεύτερο εξάμηνο του 2022, οπότε οι κινήσεις των διεθνών και των εγχώριων funds αναμένονται πιο επιθετικές, υποβοηθούμενες από την ένταση της κρίσης και την ανάγκη των επιχειρήσεων για ρευστότητα, ώστε να στηριχθεί η βιωσιμότητά τους.

Για τους πιο ψύχραιμους αναλυτές δεν υπάρχει μονολεκτική απάντηση στο αν η κρίση θα λειτουργήσει ανασταλτικά ή, αντίθετα, θα επιταχύνει τη είσοδο των επενδυτικών funds στις ελληνικές επιχειρήσεις. «Αν θέλω να διεισδύσω στην αγορά και ο συμπαίκτης μου μού προσφέρει αυτή την ευκαιρία, δεν θα με σταματήσει η κρίση. Κάθε επενδυτική κίνηση κρίνεται ξεχωριστά», ήταν η χαρακτηριστική ατάκα ενός στελέχους της αγοράς. Όσο για το στερεότυπο του στυγνού επενδυτή-τυχοδιώκτη που, ακολουθώντας τις πρακτικές των distress funds. έρχεται ν’ αγοράσει φθηνά και να πουλήσει ακριβά, εκμεταλλευόμενος τις ανάγκες των επιχειρήσεων για ρευστότητα μετά από μια πολυετή κρίση, οι Έλληνες εκπρόσωποι των επενδυτικών κεφαλαίων προσπαθούν να το διασκεδάσουν. Οι λέξεις-κλειδιά που χρησιμοποιούν οι επενδυτές νέου τύπου είναι «ενσυναίσθηση», «ανθρώπινος παράγοντας» και «κοινωνικό αποτύπωμα», υποστηρίζοντας ότι οι επενδύσεις στις ελληνικές επιχειρήσεις είναι «απόφαση ζωής κι όχι ευκαιριακές κινήσεις». Το αν αυτό είναι το νέο ανθρώπινο πρόσωπο των funds κι όχι ακόμα ένα επιχειρηματικό προσωπείο, θα φανεί ασφαλώς εκ του αποτελέσματος…

Food Retail CEO forum: Αγώνας ταχύτητας μετ’ εμποδίων

Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε υπό το γενικό τίτλο «Αγώνας ταχύτητας μετ’ εμποδίων» στις 19 Απριλίου το 12ο συνέδριο Food Retail CEO forum, που διοργανώνουν κάθε χρόνο το περιοδικό μας και οι εκδόσεις Boussias. Τη φετινή διοργάνωση, που έγινε «μικτά», δηλαδή δια ζώσης –με την τήρηση όλων των μέτρων ασφαλείας έναντι της πανδημίας– στο αμφιθέατρο της ΟΤΕ Academy και ταυτόχρονα, επίσης για λόγους ασφαλείας, διαδικτυακά, παρακολούθησαν εκατοντάδες στελεχών επιχειρήσεων του κλάδου της οργανωμένης λιανικής και χονδρικής πώλησης των FMCG, των προμηθευτών τους, καθώς και εκπροσώπων επιχειρήσεων που υποστηρίζουν με υπηρεσίες και προϊόντα τους τη νευραλγική αυτή αγορά. Στους προβληματισμούς που κατατέθηκαν στο συνέδριο βάρυναν ασφαλώς η γεωπολιτική κρίση του ρωσοουκρανικού πολέμου που, μετατρεπόμενη σε κρίση ενεργειακή, εκτραχύνει τον πληθωρισμό, μεγεθύνοντας την ανησυχία νοικοκυριών και επιχειρήσεων στην έξοδό τους από τη διετή δοκιμασία της κρίσης στη δημόσια υγεία, της οποίας οι οικονομικές επιπτώσεις τροφοδότησαν κι αυτές άλλη μια διεθνών διαστάσεων οικονομική κρίση, σύμπτωμα της οποίας είναι οι πληθωριστικές πιέσεις ήδη από τα μέσα του 2021…

Σε άλλες εποχές θα ήταν υπερβολή υπερθετικού βαθμού η επαναληπτική χρήση του όρου «κρίση» με διαφορετικούς επιθετικούς προσδιορισμούς τέσσερις φορές σε μια μόλις πρόταση! Κι όμως, αυτή είναι η συγκυρία στην οποία ζούμε καταναλωτές και επιχειρηματίες, έχοντας διανύσει ήδη μια υπερδωδεκαετή πορεία κρίσης υπό τα καυδιανά δίκρανα της βίαιης δημοσιονομικής προσαρμογής και των υποθηκών της.

Στις σελίδες που ακολουθούν επιχειρούμε να συνοψίσουμε το περιεχόμενο και τα συμπεράσματα των δημόσιων διαλόγων και των εισηγητών του 12ου «σελφ σέρβις»-Food Retail CEO Forum, ελπίζοντας να είναι αυτά τα δραματικότερα των πολλών τελευταίων χρόνων, καθώς αναγνωρίζουμε με τρόμο στις διεθνοπολιτικές εξελίξεις την ανάδυση κάθε ημέρα όλο και περισσότερο της ασυναρτησίας, της απανθρωπιάς, της παράνοιας…

ΟΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΤΩΝ ΑΛΥΣΙΔΩΝ ΣΕ ΕΠΟΧΗ ΚΡΙΣΗΣ
Το συνέδριο άνοιξε με δημόσιο διάλογο, αφιερωμένο στις «στρατηγικές απαντήσεις των σούπερ μάρκετ στην εποχή της κρίσης», στον οποίο συμμετείχαν οι κ. Κώστας Αντιμησάρης, γενικός επιχειρησιακός διευθυντής της Metro, και Θεόδωρος Γεροστεργιούδης, γενικός διευθυντής της Μασούτης, υπό το συντονισμό του κ. Στέφανου Κομνηνού, ιδρυτικού εταίρου της Netrino.

Οι δύο μάνατζερ συμφώνησαν ότι ο συνδυασμός γεωπολιτικής και ενεργειακής κρίσης πριν ομαλοποιηθεί διεθνώς η λειτουργία των εφοδιαστικών αλυσίδων, μετά το σοκ της πανδημίας, εκτραχύνει τις πληθωριστικές πιέσεις που ξεκίνησαν από τα μέσα του 2021, μειώνοντας τη ζήτηση των FMCG. Έτσι, ενόσω τα περιθώρια συγκράτησης των ανατιμήσεων εκ μέρους των συντελεστών της προσφοράς προοδευτικά μειώνονται παρά τις γενναίες προσπάθειες των αλυσίδων να τις καθυστερούν, οι μεν καταναλωτές περιορίζουν τις αγορές τους στα πλέον απαραίτητα οι δε επιχειρήσεις του κλάδου ανησυχούν σοβαρά για τις πιέσεις στην κερδοφορία τους, κυρίως εξαιτίας της ξέφρενης αύξησης του ενεργειακού τους κόστους, το οποίο είναι υποχρεωμένες, όπως ειπώθηκε, να απορροφούν εξολοκλήρου, εφόσον δεσμεύονται νομικά να μην αυξάνουν τα περιθώρια του μικτού κέρδους τους πάνω από το επίπεδο του Σεπτεμβρίου του 2021.

Μολαταύτα οι μάνατζερ εξέφρασαν την αισιοδοξία ότι «οι επιχειρήσεις του κλάδου θα τα καταφέρουν, όπως και στην πανδημία», βοηθούσης της τουριστικής σεζόν φέτος, η οποία αναμένεται ότι θα αναζωογονήσει την πολύπαθη αγορά ho.re.ca. και, μέσω αυτής, τουλάχιστον την οργανωμένη χονδρική αντισταθμιστικά προς τις απώλειες της οργανωμένης λιανικής. Άλλωστε, όπως είπαν, ο κλάδος πιστώνεται εκ νέου την ετοιμότητά του στην αποτελεσματική διαχείριση κρίσεων, καθότι τα περιορισμένα προβλήματα από τις εξάρσεις της ζήτησης προϊόντων, οι αγορές των οποίων πλήττονται από το ρωσο-ουκρανικό πόλεμο (σπορέλαια, άλευρα, ζάχαρη κ.ά.), αντιμετωπίζονται άμεσα, χωρίς ελλείψεις στο ράφι.

Σήμερα, όπως τονίστηκε, οι αλυσίδες αναθεωρούν ανά δίμηνο τις προβλέψεις τους σχετικά με την εξέλιξη του ενεργειακού τους κόστους, επενδύοντας σε τεχνολογίες εξοικονόμησης ενέργειας –πράγμα που κάνουν στρατηγικά από χρόνια, εκσυγχρονίζοντας τον εξοπλισμό των δικτύων τους–, αλλά και ενεργειακής αυτονομίας. Ειδικότερα η Metro προχωρά φέτος σε προγραμματισμένη διετή επένδυση ύψους 18 εκατ. ευρώ σε φωτοβολταϊκά συστήματα στις εγκαταστάσεις της (καταστήματα και αποθήκες), ανακοινώνοντας εξοικονομήσεις ενέργειας 30%-35% την τελευταία πενταετία από την εφαρμογή «πράσινης» διαχείρισης της ενέργειας.

Ενισχύονται οι τάσεις συγκέντρωσης
Και οι δύο συνομιλητές συμφώνησαν ότι το ηλεκτρονικό εμπόριο στον κλάδο, που αναπτύχθηκε με εκπληκτική ταχύτητα υπό συνθήκες πανδημίας, «ήρθε για να μείνει» αλλά με απροσδιόριστο ακόμα το χρόνο και το ρυθμό της επέκτασης του μεριδίου του (2,5%-3% του κλαδικού τζίρου σήμερα). Στο πλαίσιο αυτό, δήλωσαν την έμφασή τους στις προσπάθειες βελτίωσης της αποδοτικότητας των e-shops σε ό,τι αφορά το ακανθώδες πρόβλημα της παραγωγής ζημιών ή ασύμφορα μικρού κέρδους, καθώς και της αντιστοίχισης του κύρους τους με των φυσικών καταστημάτων. Ωστόσο, ενώ εκφράστηκε η αισιοδοξία ότι το μερίδιο των online πωλήσεων «μπορεί να φτάσει σε μερικά χρόνια στο 10%-15% του κλαδικού τζίρου», άρα «επενδύουμε σε υποδομές, ώστε να είμαστε έτοιμοι» (Γεροστεργιούδης), εκφράστηκε επιφυλακτικότητα ως προς την κατεύθυνση των σχετικών επενδύσεων, αφού διεθνώς δεν έχει οριστικοποιηθεί το μοντέλο του κλαδικού e-shop που θα επικρατήσει, ενόσω διαφαίνεται μια πόλωση των πωλήσεων μεταξύ φυσικού καταστήματος, το οποίο «ουδέποτε θα χάσει τη ζωτική σημασία του για τον πελάτη», και του e-shop που υπόσχεται ταχύτατο delivery εις βάρος όλων των άλλων μοντέλων (Αντιμησάρης).
Ο

ι συνομιλητές συμφώνησαν ότι υπό συνθήκες αύξησης του ενεργειακού κόστους των αλυσίδων και πίεσης της κερδοφορίας τους θα ενισχυθούν φέτος οι τάσεις συγκέντρωσης της κλαδικής αγοράς, μετά την προσοδοφόρα για μικρούς και μεγάλους ανάπαυλα της πανδημίας. Στο πλαίσιο αυτό, ο μεν κ. Γεροστεργιούδης απέδωσε τα επίμονα παρά τις διαψεύσεις δημοσιεύματα περί πώλησης της Μασούτης σε fund «στην ενόχληση κάποιων για τις επιτυχίες και τις αξίες της», ο δε κ. Αντιμησάρης δήλωσε τη προσήλωση της Metro στην οργανική ανάπτυξη.

Ο ΨΗΦΙΑΚΟΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ ΠΡΟΧΩΡΑ
Η πρόοδος του ψηφιακού μετασχηματισμού των μεγάλων επιχειρήσεων του κλάδου ως θεμέλιο για την αντιμετώπιση των μεγάλων προκλήσεων του ταχύτατα μεταβαλλόμενου κόσμου μας συζητήθηκε, στο πλαίσιο του συνεδρίου, σε ανοικτό δημόσιο διάλογο, στον οποίο συμμετείχαν οι κ. Δημήτρης Βαλινδράς, VP IT Demand της ΑΒ Βασιλόπουλος, Αντώνης Γιαννόπουλος, διευθυντής Ψηφιακού Μετασχηματισμού της Metro, Σάββας Τορτοπίδης, διευθυντής Ψηφιακού Μετασχηματισμού της Μασούτης, και Παύλος Χατζηδημητρίου, Senior Manager της Accenture. Τη συζήτηση συντόνισε ο κ. Παναγιώτης Μαρκέτος, business editor.

Η συζήτηση ανέδειξε την πρόοδο του ψηφιακού μετασχηματισμού των τριών μεγάλων λιανεμπορικών επιχειρήσεων της αγοράς μας, που εκπροσωπήθηκαν στο διάλογο, καθώς και τις βασικές τάσεις του στο εγχώριο επιχειρείν σήμερα. Ειδικότερα, έγινε σαφές πως ο ψηφιακός μετασχηματισμός των αλυσίδων είχε ξεκινήσει με πλείστα επιμέρους έργα, πιλοτικά και σε πλήρη εφαρμογή, στα πεδία των ενδοεταιρικών διαδικασιών και των σχέσεων με προμηθευτές και καταναλωτές προ της σύστασης των σχετικών διευθύνσεων. Η σύσταση των τελευταίων επιβεβαιώνει τη συνειδητοποίηση του ηγετικού μάνατζμεντ των αλυσίδων ότι πρόκειται για μια αναγκαία, δομικού και ολιστικού χαρακτήρα μετάβαση των οργανισμών τους στην ψηφιακή εποχή, η οποία όχι μόνο θα δοκιμάσει τις αξιώσεις ανταγωνιστικής επιβίωσης καθενός σε ένα ακαθόριστο μέλλον, αλλά ήδη τους δαμάζει, καθώς οι σχετικές τεχνολογίες και συστήματα διαχείρισης των πληροφοριών εξελίσσονται με ρυθμό γρηγορότερο από τις δυνατότητες των ίδιων των επιχειρήσεων να τα αφομοιώνουν και να τα ενσωματώνουν. Συνεπώς, όπως έδειξε η συζήτηση, όλοι αναγνωρίζουν ότι η ταχύτητα του μετασχηματισμού τους ήδη «μοιράζει» ή «αφαιρεί» ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα στα πεδία της εμπεριστατωμένης γνώσης και προσέγγισης του πελάτη, της λήψης αποφάσεων βάσει πραγματικών δεδομένων, της άμεσης διάχυσής τους και ελέγχου υλοποίησής τους και της επίτευξης εντέλει οικονομιών κλίμακος.

Επισημαίνουμε τα κοινά άγχη των συνομιλητών για τις ανεπάρκειες της εγχώριας αγοράς να προσφέρει τους κατάλληλους εσωτερικούς και εξωτερικούς συνεργάτες στις σχετικές διευθύνσεις των επιχειρήσεων, όπως και τη μόνιμη αναζήτηση εκ μέρους τους αφενός αποτελεσματικότερων τεχνολογιών διαχείρισης των οικοσυστημάτων πληροφοριών και αφετέρου της βέλτιστης «συνταγής» του omnichannel, προκειμένου να μετασχηματίζεται ψηφιακά το φυσικό κατάστημα, σύστοιχα προς την κοινωνική εξοικείωση με τις ψηφιακές εμπειρίες και τις σχετικές προσδοκίες. Σημειώνουμε επίσης τη μέριμνα των αλυσίδων για ενσωμάτωση όλου του προσωπικού τους στην υπόθεση του ψηφιακού μετασχηματισμού τους, μέσω της διαρκούς εκπαίδευσής του, της εξοικείωσής του με τον ψηφιακό καταμερισμό της εργασίας και της ανταπόκρισής του στα καινοτόμα τεχνολογικά χαρακτηριστικά της, όπως και της απαιτούμενης αλλαγής εργασιακής κουλτούρας, με υπομονή και επιμονή.

Χωρίς επιστροφή η μετάβαση στο cloud
Οι «ειδήσεις» που βγήκαν από τη συζήτηση ήταν δύο. Η πρώτη, ότι η Μασούτης αφενός θα εγκαινιάσει σύντομα ένα dark store στην Αττική και αφετέρου θα εφαρμόσει σε λίγες εβδομάδες ένα πιλοτικό έργο self shopping, το οποίο υπόσχεται μια πιο μοντέρνα και πελατοκεντρική προσέγγιση των ηλεκτρονικών αγορών από το φυσικό κατάστημα, με γρήγορο check-out. Η δεύτερη είδηση ήταν ότι η ΑΒ Βασιλόπουλος, που έχει ήδη πολυετή εμπειρία στην εφαρμογή ενός συστήματος πρόβλεψης της ζήτησης ανά κατάστημα, σήμερα επεκτείνει την εφαρμογή στα αποθηκευτικά της κέντρα και σύντομα αυτή θα περιλάβει τον τομέα των φρέσκων προϊόντων, που παραδίδονται απευθείας από τους προμηθευτές στο δίκτυο των καταστημάτων της.

Συμπερασματικά, σε ό,τι αφορά τις γενικές τάσεις του ψηφιακού μετασχηματισμού στον κλάδο, εκτιμήθηκαν ως κυρίαρχες η χωρίς επιστροφή μετάβαση των επιχειρήσεων στο cloud, η διαδραστική επικοινωνία με τον καταναλωτή, η ολοκλήρωση της μετάβασης από το φυσικό στο ψηφιακό κατάστημα, η αναβάθμιση των συστημάτων πιστότητας πελατών, η προσπάθεια εν γένει της τεκμηρίωσης των στρατηγικών αποφάσεων με τεχνολογικά εργαλεία και οικοσυστήματα πληροφορίας. Κεντρικά ζητούμενα εκτιμήθηκε ότι παραμένουν ανά επιχείρηση η υιοθέτηση δεικτών απόδοσης της προόδου του μετασχηματισμού, η απόλυτη δέσμευση του μάνατζμεντ σε αυτόν και ο ρεαλιστικός οδικός χάρτης υιοθέτησης των σχετικών αλλαγών.

Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΣΤΗΝ ΗΓΕΣΙΑ, ΕΓΓΥΗΣΗ ΓΙΑ ΟΛΙΣΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ
Το πρότυπο των οικογενειακών επιχειρήσεων ως κατεξοχήν επιτυχημένο πρότυπο επιχειρηματικής λειτουργίας στην Ελλάδα ανέδειξαν οι συμμετέχουσες στο δημόσιο διάλογο, με θέμα «Οι γυναίκες στην ηγεσία των επιχειρήσεων FMCG και η δική τους απάντηση στα σύγχρονα προβλήματα», κ. Πόπη Σκαγιά, διευθύνουσα σύμβουλος της Κ. Θ. Σκαγιά ΑΒΕΕ, Αλεξάνδρα Πίττα Χαζάπη, αντιπρόεδρος του ΔΣ και διευθύνουσα σύμβουλος της Αττική Μελισσοκομική Εταιρεία Αλ. Πίττας ΑΕΒΕ, Μαίρη Χατζάκου, πρόεδρος της ΜΕΒΓΑΛ ΑΕ και Μαρία Αλεξίου, πρόεδρος του CSR Hellas και συντονίστρια της συζήτησης. Όπως προέκυψε από τις τοποθετήσεις και τις αναφορές τους στα ιστορικά των επιχειρήσεών τους, η έμφυλη σύνθεση των οικογενειών που ιδρύουν και διοικούν επιχειρήσεις, καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τη φύση της διοίκησής τους από την άποψη της συμμετοχής των γυναικών στη λήψη των αποφάσεων και την ηγεσία τους. Επίσης, συμφώνησαν ως προς τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που έχουν οι επιχειρήσεις με υψηλή συμμετοχή γυναικών σε στελεχιακές θέσεις από την άποψη ότι «σκοράρουν» στα λεγόμενα soft skills, δηλαδή αφουγκράζονται προσεκτικότερα τις ανάγκες των καταναλωτών, απευθύνονται αποτελεσματικότερα στο κοινό τους, ενώ ανταποκρίνονται καλύτερα στις ανάγκες του προσωπικού τους. Εξάλλου, εκτιμήθηκε ότι η σύνθεση των απόψεων μάνατζερ των δύο φύλων αναδεικνύει τις διαφορετικές ικανότητές τους, προσφέροντας ολιστική προσέγγιση στη διαχείριση των σύγχρονων προκλήσεων, ενώ τονίστηκε ότι οι επιχειρήσεις που εφαρμόζουν έμπρακτα την ίση μεταχείριση και συμμετοχή των γυναικών στις αποφάσεις και τις διοικητικές αρμοδιότητες, αποδεικνύονται πιο ευέλικτες και ευπροσάρμοστες στα νέα δεδομένα, διεθνή κι εγχώρια, οικονομικά και κοινωνικά, καταναλωτικά κι εμπορικά.

Από τις ομιλήτριες αναδείχτηκε, επίσης, η διαφορά στην προσέγγιση και διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού μεταξύ των μικρομεσαίων οικογενειακών επιχειρήσεων και των μεγαλύτερων, πολυεθνικών οργανισμών. Οι πρώτες, όπως υποστηρίχθηκε, έχουν πιο ανθρωποκεντρική προσέγγιση, κρίνοντας και αμείβοντας τον εργαζόμενο με βάση τα προσόντα, τις ικανότητες και την εργασία του ανεξαρτήτως φύλου. Αξίζει να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με στοιχεία έρευνας του CSR Hellas, οι μικρομεσαίες οικογενειακές επιχειρήσεις είναι πιο έτοιμες από τις μεγάλες και τις εισηγμένες για συμπερίληψη και ίση συμμετοχή των γυναικών στην εταιρική ηγεσία, χωρίς διαφοροποίηση αμοιβών μεταξύ των μάνατζερ των δυο φύλων.

Τα προαναφερόμενα πλεονεκτήματα επιβεβαιώνονται και από τα κριτήρια βιωσιμότητας των επιχειρήσεων, όπως τα ορίζουν οι χρηματοοικονομικοί οργανισμοί, που τις αξιολογούν προς χρηματοδότηση. Εξάλλου, η συμμετοχή των γυναικών στη διοίκηση των επιχειρήσεων είναι ένας από τους δείκτες βιωσιμότητας ESG κι αυτό γιατί, όπως επισήμανε η κ. Αλεξίου, οι γυναίκες είναι οι βασικοί καταναλωτές. Στο πλαίσιο αυτό, θεωρείται ότι, αν στα στελέχη μιας επιχείρησης περιλαμβάνονται γυναίκες, τότε αυτή αντιλαμβάνεται πληρέστερα τα ζητούμενα των καταναλωτριών, άρα κατά πάσα πιθανότητα είναι περισσότερο βιώσιμη.

Jon Wright: Κάντε τις πωλήσεις απλές και προσωποποιημένες
Πέντε τάσεις που αναδύονται ως κυρίαρχες στο νέο τοπίο που διαμορφώνεται στο λιανεμπόριο παρουσίασε ο κ. Jon Wright, επικεφαλής του Europe IGD. Ο κ. Wright προέβλεψε ότι η κερδοφορία «θα πιεστεί πολύ», τόσο φέτος όσο και το 2023, ενώ τόνισε ότι οι λιανέμποροι θα κληθούν να βρουν το νέο σημείο ισορροπίας μεταξύ των βραχυπρόθεσμων σχεδίων τους και απαιτούμενων επενδύσεων για την προσαρμογή των υπηρεσιών τους στα νέα ζητούμενα και του στρατηγικού σχεδιασμού τους.

Δεδομένης της δύσκολης συγκυρίας, την οποία συνθέτουν η ενεργειακή ακρίβεια, η άνοδος του πληθωρισμού, η μείωση του διαθέσιμου καταναλωτικού εισοδήματος και οι νέες καταναλωτικές συνήθειες που εδραίωσε η πανδημία (click&collect, q-commerce, ανέπαφες αγορές κοκ.), η στενή συνεργασία λιανεμπόρων και προμηθευτών, είπε ο ομιλητής, είναι ο βασικός δρόμος, ώστε και οι δυο πλευρές να αποκομίσουν τα μέγιστα δυνατά οφέλη, με τη συμβολή, πάντως, της omnichannel προσέγγισης των πωλήσεων. Όπως τόνισε, επίκεντρο κάθε σχεδιασμού πρέπει να είναι ο καταναλωτής και κάθε δράση πρέπει να τον βοηθά και να τον εμπνέει να παίρνει αυτό που πραγματικά θέλει, με τρόπο εύκολο, γρήγορο και προσαρμοσμένο στις ανάγκες του. Ο καταναλωτής αναμένει πλέον από τις εταιρείες –προμηθευτικές και λιανεμπορικές– να κατανοούν τις ανάγκες και τις ανησυχίες του και να του προσφέρουν προσωποποιημένες λύσεις, πράγμα στο οποίο συμβάλλει, είπε ο κ. Wright, και η άμεση επαφή εκπροσώπων των εταιρειών με τους καταναλωτές και κατά τη φυσική πώληση και διαδικτυακά.

Όσο οι καταναλωτές αξιοποιούν τις δυνατότητες της τεχνολογίας, τόσο οι λιανέμποροι θα πρέπει να ανταποκρίνονται σχετικά, προσφέροντας νέες αγοραστικές εμπειρίες και πληροφορίες για τα προϊόντα, ενημέρωση για τις δράσεις που αναλαμβάνουν με σκοπό την προστασία του περιβάλλοντος, συμβουλές για έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής, προτάσεις συνταγών κ.ά. Στο πλαίσιο αυτό, το φυσικό κατάστημα στο εξής οφείλει να ενσωματώνει τις ψηφιακές δυνατότητες, προάγοντας την omnichannel εμπειρία, ενώ, όπως εξήγησε ο κ. Wright, πρέπει να δίνει στον πελάτη του τη δυνατότητα αγορών επτά ημέρες των εβδομάδα καθ’ όλο το 24ωρο. Σχετικά έφερε ως παράδειγμα την PepsiCo και την Baskin Robbins, οι οποίες δημιούργησαν στα Ηνωμένα Εμιράτα και τη Νότια Κορέα αντιστοίχως σημεία ανέπαφης πώλησης προϊόντων όλο το 24ωρο, τονίζοντας πως αν οι λιανέμποροι δεν δώσουν μια τέτοια δυνατότητα στους πελάτες τους, θα τους την προσφέρουν άλλοι «παίκτες», είτε βιομηχανικοί παραγωγοί είτε λιανέμποροι.

Alki Manias: Το Metaverse στο λιανεμπόριο
Την ολοένα αυξανόμενη σημασία του Metaverse για το λιανεμπόριο και τους προμηθευτές FMCG ανέδειξε στην εισήγησή του ο κ. Alki Manias, Executive Vice President EMEA & The Americas της StoreLab. Η πανδημία, όπως είπε, ανάγκασε τις εταιρείες να επαναπροσδιορίσουν τον τρόπο που αλληλεπιδρούν με τους καταναλωτές. Τα ψηφιακά κανάλια αξιοποιήθηκαν για να υποστηρίξουν τη λειτουργία των επιχειρήσεων σε όλα τα επίπεδα, ενώ προέκυψε η ανάγκη για νέες προσφερόμενες εμπειρίες στους καταναλωτές. Την ίδια στιγμή τα αυξημένα κόστη, λόγω ενεργειακής ακρίβειας, πληθωρισμού και διαταραχών στις εφοδιαστικές αλυσίδες, υποχρεώνουν τις εταιρείες να γίνονται πιο ευέλικτες και αποδοτικές στην λειτουργία τους. Ωστόσο, όπως εκτίμησε, οι σημερινές εικονικές λύσεις και εργαλεία δεν έχουν την δυνατότητα να ενεργοποιούν την ταυτόχρονη αλληλεπίδραση πολλών χρηστών σε κοινό περιβάλλον ούτε έχουν τα απαιτούμενα πρωτόκολλα ασφαλείας, ώστε να προστατεύουν την ταυτότητα και τα προσωπικά δεδομένα των χρηστών τους.

Στις πολλαπλές αυτές προκλήσεις μπορεί να δώσει απάντηση, σύμφωνα με τον κ. Manias, το Metaverse και οι δυνατότητες που προσφέρει ο ψηφιακός κόσμος, δυνατότητες ανεκμετάλλευτες σε μεγάλο βαθμό έως και άγνωστες μέχρι σήμερα. Παραδειγματικά παρουσίασε την περίπτωση της Walmart, η οποία έχει ήδη επενδύσει στο Metaverse, διερευνώντας τις τεχνολογίες που ωθούν τους καταναλωτές να αγοράζουν. Όπως εκτίμησε, στο μέλλον η αγοραστική εμπειρία θα απέχει από αυτό που γνωρίζουμε σήμερα, δηλαδή το «ταξίδι αγορών» του πελάτη στους διαδρόμους και την επιλογή προϊόντων από το ράφι. Η shopping list στον ψηφιακό κόσμο θα επιτρέπει στο λιανέμπορο να προσφέρει απευθείας ολόκληρες προϊοντικές κατηγορίες και επιλογές –π.χ. όταν ο καταναλωτής θα επιλέγει μια συσκευασία ζυμαρικών, θα του παρέχονται αυτόματα όλες οι διαθέσιμες επιλογές σάλτσας ή ακόμα και κατάλληλων σκευών για το μαγείρεμά τους.

Χαλκιαδάκης: Τράπεζα Τροφίμων Κρήτης, παραγωγή ζωοτροφών
Δυο πρωτοβουλίες της κρητικής αλυσίδας Χαλκιαδάκης παρουσίασε στο συνέδριο ο κ. Μιχάλης Τζαγκαράκης, υπεύθυνος επικοινωνίας και μάρκετινγκ της εταιρείας. Η πρώτη είναι ένα εφηρμοσμένο πρόγραμμα κυκλικής οικονομίας για την παραγωγή πρώτων υλών ζωοτροφών από οργανικά απόβλητα της αλυσίδας, δηλαδή από μη αξιοποιήσιμα υπολείμματα οπωροκηπευτικών και ζυμαρικών. Κατ’ αυτό τον τρόπο η Χαλκιαδάκης επιχειρεί να «απαντήσει» στο εντεινόμενο πρόβλημα της μεγάλης αύξησης του κόστους των ζωοτροφών και της έλλειψης πρώτων υλών, λόγω της εκτίναξης του κόστους ενέργειας και των επιπτώσεων του ρωσο-ουκρανικού πολέμου. Η υλοποίηση του προγράμματος γίνεται σε συνεργασία με το Ελληνικό Μεσογειακό Πανεπιστήμιο (ΕΛΜΕΠΑ). Οι ζωοτροφές που παράγονται από τα οργανικά απόβλητα είναι κατάλληλες για τη διατροφή είτε ζώων συντροφιάς είτε παραγωγικών ζώων. Τα εν λόγω απόβλητα συγκεντρώνονται με την μέθοδο reverse logistics στις κεντρικές εγκαταστάσεις της Χαλκιαδάκης, απ’ όπου αποστέλλονται στη μονάδα μίξης και ξήρανσης υπολειμμάτων, που δημιούργησε το ΕΛΜΕΠΑ, προκειμένου να μεταποιηθούν σε ζωοτροφές. Στην πρώτη φάση λειτουργίας του προγράμματος συγκεντρώνονται ημερησίως περί τα 100-200 λίτρα οργανικών αποβλήτων.

Η δεύτερη πρωτοβουλία αφορά την ίδρυση της Τράπεζας Τροφίμων Κρήτης, η οποία στηρίχθηκε στην ιδέα της αξιοποίησης των χορηγιών τροφίμων από λιανεμπορικές αλυσίδες και προμηθευτικές επιχειρήσεις. Με τη συνεργασία δομών αλληλεγγύης, τα εν λόγω προϊόντα θα διανέμονται χωρίς καθυστέρηση σε τοπικούς φορείς, προκειμένου να τα λαμβάνουν όσοι χρήζουν υποστήριξης. Η Τράπεζα Τροφίμων Κρήτης εγκαινιάστηκε στις 3 Μαΐου στο Ηράκλειο.

ΜΚΟ «Μπορούμε»: Το λιανεμπόριο είναι ο μεγαλύτερος δωρητής της
Τις δράσεις της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης «Μπορούμε» για την μείωση της σπατάλης των τροφίμων στην Ελλάδα και την καταπολέμηση του υποσιτισμού παρουσίασε στους συνέδρους ο κ. Αλέξανδρος Θεοδωρίδης, συνιδρυτής και διαχειριστής της οργάνωσης. Η ΜΚΟ «Μπορούμε», μέσω ενός πανελλαδικού δικτύου συνεργασιών, διανέμει περίπου 30.000 μερίδες φαγητού κάθε ημέρα με τη συνδρομή φορέων κοινωφελούς έργου. Όπως ανέφερε ο κ. Θεοδωρίδης, το λιανεμπόριο είναι ο μεγαλύτερος δωρητής τροφίμων και γευμάτων, που διανέμει η οργάνωση. Σημειώνεται ότι η συντριπτική πλειονότητα των δωρεών –ποσοστό που αγγίζει το 90%– είναι από σταθερούς δωρητές. Η οργάνωση «Μπορούμε» στοχεύει και στην πρόληψη και αντιμετώπιση του φαινομένου της σπατάλης των τροφίμων. Στο πλαίσιο αυτό, έχει δημιουργήσει προγράμματα αντιμετώπισης του φαινομένου σε κάθε σημείο της αλυσίδας παραγωγής των τροφίμων, από την πρωτογενή παραγωγή μέχρι τα τελικά προϊόντα και τα έτοιμα γεύματα. Επιπλέον, οργανώνει καμπάνιες ενημέρωσης για τη σχετική ευαισθητοποίηση ατόμων και εταιρειών. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η εθνική συμμαχία για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων, που συστάθηκε με αρχική χρηματοδότηση της ΑΒ Βασιλόπουλος. Μάλιστα, από τον Νοέμβριο πέρυσι εκδίδεται και απονέμεται το σήμα πιστοποίησης «no food waste», το οποίο δημιουργήθηκε από την οργάνωση «Μπορούμε» σε στρατηγική συνεργασία με την TUV Austria Hellas. Απευθύνεται σε όλους τους οργανισμούς που εμπλέκονται στην διαχειριστική αλυσίδα των τροφίμων και που εφαρμόζουν μεθόδους και δράσεις διαχείρισης τροφίμων, με σκοπό τη μείωση της σπατάλης τους.

Δημ. Λιάκος: Στο μάτι της γεωπολιτικής και ενεργειακής κρίσης
Στην εισήγησή του, με θέμα τις ανατιμήσεις στα commodities, ο κ. Δημήτρης Λιάκος, οικονομολόγος, επισήμανε τον ορατό κίνδυνο αποκλεισμού της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο και πετρέλαιο, τονίζοντας πως μόνο η διπλωματία για τον άμεσο τερματισμό του ρωσο-ουκρανικού πολέμου μπορεί να ανακόψει την υπονόμευση της ήδη ταλαιπωρημένης ευρωπαϊκής οικονομίας από τις επιπτώσεις της πανδημίας, σύμπτωμα των οποίων είναι, άλλωστε, η εμφάνιση εντεινόμενων πληθωριστικών πιέσεων από τα μέσα του 2021. Όπως εξήγησε, η γεωπολιτική κρίση σήμερα, αποκαλύπτοντας ως δομική αδυναμία του ευρωπαϊκού συστήματος την ενεργειακή του εξάρτηση, προμηνύει μακροπρόθεσμα σοβαρά προβλήματα στις παγκόσμιες εμπορικές σχέσεις και συναλλαγές της Ευρώπης –που αναπόφευκτα θα ανακλώνται στις τιμές–, καθώς ήδη διαμορφώνονται σε πλανητικό επίπεδο συνθήκες ενός νέου ψυχρού πολέμου μεταξύ Δύσης και Ανατολής.

Κατά την πρόβλεψη του κ. Λιάκου ο εγχώριος πληθωρισμός φέτος, τουλάχιστον σε μηνιαία βάση, θα εμφανιστεί και με διψήφιο ποσοστό, επιβραδύνοντας την ανάπτυξη της οικονομίας. Ως προς την επισιτιστική ανασφάλεια σημείωσε, πάντως, ότι δεν μας αφορά άμεσα πλην εμμέσως μας αφορούν οι εν δυνάμει γεωπολιτικές επιπτώσεις της, υπενθυμίζοντας σχετικά το ντόμινο ανακατατάξεων στην ευρύτερη περιοχή συνεπεία της επισιτιστικής κρίσης του 2011 (Αραβική Άνοιξη). Αναφερόμενος στην κατάσταση της εγχώριας ζήτησης επισήμανε τη χρόνια υστέρηση των εισοδημάτων, ενόσω η αυξητική τάση στις ληξιπρόθεσμες οφειλές και τα προβλήματα βιωσιμότητας σε πλήθος επιχειρήσεων καταδεικνύουν την επισφαλή θέση της οικονομίας μας συγκριτικά με άλλων χωρών της ΕΕ, δεδομένου ότι η νέα κρίση την πρόλαβε πριν καν ανατάξει από την περιπέτεια της βίαιης δημοσιονομικής προσαρμογής.

Προσθετικά ο ομιλητής επισήμανε ως επιβαρυντικούς παράγοντες για τις τιμές των commodities αφενός τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, υπογραμμίζοντας τις προειδοποιήσεις του ΟΗΕ για τον άμεσο κίνδυνο υπερθέρμανσης του πλανήτη –συνεπακόλουθα της ερημοποίησης γεωργικών εκτάσεων και της πύκνωσης των μεταναστευτικών ροών– και αφετέρου την επίδραση των χρηματιστηρίων εμπορευμάτων στις τιμές, ιδίως υπό συνθήκες σήμερα αυξημένου επενδυτικού ενδιαφέροντος για τα commodities και τα ενεργειακά αγαθά. Επίσης, προειδοποίησε τον επιχειρηματικό κόσμο για την άνοδο του κόστους δανεισμού του κυρίως από το 2023.

Στέφανος Κομνηνός: Οι νέοι κανόνες λειτουργίας της αγοράς
Ο κ. Στέφανος Κομνηνός, ιδρυτικός εταίρος της Netrino, μιλώντας για το «τελικό ισοζύγιο ωφελημάτων και επιπτώσεων» από την εφαρμογή των νέων ευρωπαϊκών και εθνικών κανόνων λειτουργίας της αγοράς, συμπέρανε πως εντέλει επιβαρύνει τις κλαδικές επιχειρήσεις με αυξημένο κόστος λειτουργίας, διόγκωση γραφειοκρατίας κ.ά. Ειδικότερα, διαπιστώνοντας ότι η άρση των κανονιστικών εμποδίων στη λειτουργία της αγοράς «έμεινε πίσω» μπροστά στον επείγοντα χαρακτήρα της θεσμικής θωράκισης των ευρωπαϊκών αγορών για την αντιμετώπιση της πανδημίας, εκτίμησε ότι τα σχετικά κανονιστικά μέτρα την κρίσιμη διετία 2020-2021 επιβάρυναν δυσανάλογα το οργανωμένο λιανεμπόριο, μολονότι οι επιχειρήσεις του ανταπεξήλθαν στην απρόσκοπτη εξυπηρέτηση της ζήτησης και την ασφάλεια του προσωπικού και των πελατών τους, κερδίζοντας σε αξιοπιστία. Δεν παρέλειψε, πάντως, να επισημάνει τις δύο περιπτώσεις επιβολής υψηλών προστίμων σε αλυσίδες σούπερ μάρκετ, στο πλαίσιο της παραβίασης των πρόσφατων κανονιστικών μέτρων για την αντιμετώπιση της ακρίβειας.
Αναφερόμενος στο νέο ρυθμιστικό πλαίσιο για το περιβάλλον και την αειφορία (επιβολή «πράσινης» εισφοράς σε πλαστικές συσκευασίες, μέτρα για άλλα πλαστικά προϊόντα μιας χρήσης), ο κ. Κομνηνός εξήγησε ότι ο σκοπός της ΕΕ, μέσω της υποχρεωτικής ανακύκλωσης και της επαναχρησιμοποίησης των υλικών, είναι η απεξάρτησή της από τις προμήθειες των σχετικών υλών.

Στο ίδιο πλαίσιο, μέσω των πιστοποιήσεων βιωσιμότητας (ESG), επιδιώκεται η ανάσχεση σήμερα (και ο θεσμικός περιορισμός αύριο) της εισαγωγής προϊόντων παραγμένων «non ESG» προς ενίσχυση της ευρωπαϊκής παραγωγής. Υπενθύμισε, εξάλλου, την επικείμενη εφαρμογή των νέων ρυθμίσεων για την ενθάρρυνση της ανακύκλωσης, που εμπλέκει με οικονομικούς όρους τους καταναλωτές, καθώς και την υποχρέωση των επιχειρήσεων να κοινοποιούν τα (χρηματοοικονομικά και μη) δεδομένα του αποτυπώματός τους στην κοινωνία και το περιβάλλον, ενώ έκανε μνεία στις ευρωπαϊκές ρυθμίσεις για την αποπληρωμή των προμηθευτών νωπών οπωροκηπευτικών από τις αλυσίδες εντός τριάντα ημερών και την υποχρέωση διασύνδεσης των αλυσίδων με το Παρατηρητήριο Τιμών. Επισήμανε δεικτικά, πάντως, ότι οι όποιες εκ του πλαγίου «παρεμβάσεις» προς εμπέδωση των νέων θεσμών καταδεικνύουν την αδυναμία της αγοράς να αυτορυθμίζεται.

IRI Hellas: Αναθεώρηση προβλέψεων ανά τρίμηνο
«Αβεβαιότητα» και «ταχύτητα αλλαγών» είναι οι λέξεις που χαρακτηρίζουν τη νέα κατάσταση στην αγορά, εγχώρια και διεθνή, τόνισε στην εισήγησή της η κ. Δήμητρα Κατσίπη, εμπορική διευθύντρια της IRI Hellas, παρουσιάζοντας τις προβλέψεις της εταιρείας για την επίδραση του πληθωρισμού στις πωλήσεις των FMCG, αλλά ξεκαθαρίζοντας ότι πρόκειται για υποθέσεις εργασίας, εφόσον οι όροι που καθορίζουν τις τάσεις των πωλήσεων είναι ευμετάβλητοι, επιβάλλοντας την ανά τρίμηνο αναπροσαρμογή των προβλέψεων. Στο πλαίσιο αυτό, όπως εξήγησε, ενώ υπό συνθήκες πληθωρισμού αντίστοιχου του 2021 οι κλαδικές πωλήσεις θα υποχωρούσαν σε όλες τις μεγάλες κατηγορίες προϊόντων ως συνέπεια ομαλοποίησης της ατομικής, κοινωνικής και εμπορικής ζωής, με μια μέση αύξηση των τιμών φέτος κατά 3% ο γενικός τζίρος θα αύξανε κατά 0,8%, με ανάπτυξη των πωλήσεων τροφίμων-ποτών κατά 1,1% (ο τζίρος τους αντιστοιχεί στο 80% των κλαδικών πωλήσεων εκ του οποίου οι 57 ποσοστιαίες μονάδες αναφέρονται στα τυποποιημένα προϊόντα), αύξηση πωλήσεων στα είδη οικιακής φροντίδας και υποχώρησή τους στα είδη προσωπικής περιποίησης.

Με ένα μέσο επίπεδο ανατιμήσεων 5% (η Τράπεζα της Ελλάδος ανακοίνωσε πρόβλεψη πληθωρισμού φέτος μεταξύ 5,2% και 7%) η IRI Hellas προβλέπει αύξηση του γενικού κλαδικού τζίρου κατά 1,6%, με ανάπτυξη των πωλήσεων των τροφίμων-ποτών κατά 1,8% και υποχώρησή τους στα είδη προσωπικής και οικιακής φροντίδας. Στο πλαίσιο αυτό, η κ. Κατσίπη προϊδέασε για περαιτέρω αλλαγές στην αγοραστική συμπεριφορά, εφόσον ήδη οι καταναλωτές είναι ιδιαίτερα ανήσυχοι, πράγμα που αποτυπώνεται, άλλωστε, στην αύξηση του μεριδίου των PL στο 15,7% σε αξία στο σύνολο του τζίρου των κλασικών σούπερ μάρκετ, ενισχυμένο κατά 1,7% έναντι του 2021 (σημείωσε ότι παγκοσμίως το μέσο μερίδιό τους στην εν λόγω αγορά είναι 16,5%). Όπως επεσήμανε, η παγκόσμια έρευνα της IRI δείχνει ότι κατά το 58% οι καταναλωτές είναι πεισμένοι ότι τα PL δεν υστερούν έναντι των επωνύμων προϊόντων.

ΙΕΛΚΑ: Ανασφάλεια και θυμός για τις ανατιμήσεις
Όπως έδειξε έρευνα καταναλωτή του ΙΕΛΚΑ, που διενεργήθηκε μεταξύ 6 και 8 Απριλίου και παρουσίασε ο κ. Λευτέρης Κιοσές, γενικός διευθυντής του ινστιτούτου, η ακρίβεια δημιουργεί μεγάλη ανασφάλεια και θυμό στους καταναλωτές. Ειδικότερα, κατά το 59% αξιολογούν τις ανατιμήσεις ως το σημαντικότερο πρόβλημα σήμερα έναντι 24% την ενεργειακή κρίση, 12% τον πόλεμο και μόλις 5% την πανδημία. Ωστόσο, κατά το 61% δεν πιστεύουν ότι «τελειώσαμε με την πανδημία», καθώς ο ένας στους τρεις κρίνει ότι τα μέτρα ασφαλείας δεν πρέπει να μειωθούν. Όμως κατά το 39% αξιολογούν ότι ο πόλεμος συνιστά σημαντικότερη απειλή από την πανδημία και σε πολύ μεγάλα ποσοστά ανησυχούν για την αύξηση του κόστους ζωής λόγω πολέμου –μάλιστα, οι εννιά στους δέκα πιστεύουν ότι αυτός θα επηρεάζει την εγχώρια αγορά τουλάχιστον ως το τέλος του έτους και οι δύο στους τρεις και το 2023.

Η έρευνα έδειξε επίσης ότι μεταξύ του περασμένου Νοεμβρίου και του Απριλίου φέτος τα εβδομαδιαία έξοδα του μέσου νοικοκυριού για αγορές FMCG αυξήθηκαν αλματωδώς από τα 78,8 ευρώ στα 90,2 και ότι στο εν λόγω διάστημα το κριτήριο αγορών, που συνοψίζεται στην πρόταση: «επιλέγω με βάση το πόσα χρήματα δίνω», αυξήθηκε από το 39% των ερωτώμενων στο 52%. Όπως είπε ο ομιλητής, σήμερα η προτεραιότητα του καταναλωτή δίνεται στη διατήρηση ενός επιπέδου ζωής, μέσω της αξιοποίησης όλων των διαθέσιμων εναλλακτικών λύσεων αγορών, όπως οι προσφορές, στις οποίες καταφεύγουν πλέον οι τρεις στους τέσσερις καταναλωτές. Την ίδια στιγμή το 41% αυτών αποφεύγουν τις αγορές, προκειμένου να αποταμιεύουν «για ώρα ανάγκης», ποσοστό εντυπωσιακά υψηλό, καθώς η κρίση ακόμα δεν έχει κορυφωθεί. Προειδοποίησε δε ότι, αν και μέχρι σήμερα ο κλάδος έχει την εμπιστοσύνη του κόσμου, είναι εύκολο στο εξής να γίνει στόχος επικρίσεων, δεδομένου ότι, ενώ ο καθένας αντιλαμβάνεται την ανθεκτικότητα του τζίρου των FMCG, δεν γνωρίζει το μέγεθος των πιέσεων στην κερδοφορία των αλυσίδων λιανικής.

NielsenIQ: Κι όμως ο τζίρος εξελίσσεται πολύ καλά
Η χρονιά δεν ξεκίνησε καθόλου άσχημα για τον κλαδικό τζίρο, υποστήριξε στην εισήγησή του ο κ. Βάιος Δημοράγκας, διευθύνων σύμβουλος της NielsenIQ για Ελλάδα και Βουλγαρία. Όπως εξήγησε, η υποχώρηση του τζίρου κατά 3,6% τον Ιανουάριο και 1,8% τον Φεβρουάριο και η ανάπτυξή του κατά 1,2% τον Μάρτιο συνιστούν πολύ καλές επιδόσεις, εφόσον ακόμα και χωρίς την απρόβλεπτη πολεμική κρίση και την έξαρση του πληθωρισμού μια μείωση του κλαδικού τζίρου ήταν αναμενόμενη, καθότι το αντίστοιχο συγκρινόμενο τρίμηνο του 2021 ήταν περίοδος υψηλών πωλήσεων λόγω lockdown. Επισήμανε δε ότι η σύγκριση των πρώτων τριμήνων των ετών 2019-2022 δείχνει ότι η κλαδική αγορά «έχει αλλάξει επίπεδο ανεπίστρεπτα», καθώς από την τριμηνιαία επίδοση των 1,9 δισ. ευρώ το 2019 έχει ανέβει σχεδόν στα 2,2 δισ. ευρώ (άνοδος σχεδόν 14%), αν και ο όγκος πωλήσεων κατά το πρώτο δίμηνο του έτους υποχώρησε κατά 5% συγκριτικά με το αντίστοιχο δίμηνο του 2021.

Εξάλλου, τόνισε ότι έρευνες της εταιρείας παρότι δείχνουν ότι το 92% των καταναλωτών αισθάνονται τις ανατιμήσεις, στρέφονται σε οικονομικότερες επιλογές αγορών και αγοράζουν βάσει λίστας αγορών, εξακολουθούν να ψωνίζουν και προϊόντα εκτός λίστας, μια τάση που συνεχίζεται από το 2020. Ωστόσο, σημείωσε ότι το κλίμα της περιόδου ευνοεί από τα μέσα της προηγούμενης χρονιάς την επέκταση του μεριδίου των PL παρότι η προωθητική πίεση έχει ανέλθει σε επίπεδο ρεκόρ, καταλαμβάνοντας φέτος το 57% όλων γενικά των προϊόντων που διατίθενται από τα σούπερ μάρκετ και το 65% ειδικά των βιομηχανικών brands. Όπως είπε, «η τιμολογιακή πολιτική είναι φλέγον ζήτημα. Στο εξής το θέμα δεν είναι αν θα κάνει κάποιος ανατιμήσεις, αλλά το πώς», εξηγώντας ότι η σχετική απόφαση απαιτεί εμπεριστατωμένη μελέτη σχετικά με την ελαστικότητα κάθε μάρκας, τη θέση της στον ανταγωνισμό, την πιστότητα των καταναλωτών σε αυτήν, την ταχύτητα της κίνησής της κοκ, ενώ, τονίζοντας ότι ο πληθωρισμός είναι ακόμα ελεγχόμενος, συνέστησε προς όλους την αποφυγή του πανικού.

Η ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΑNTΙΔΡΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΑ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ
Η «τέλεια καταιγίδα», όπως χαρακτηρίστηκε ο συνδυασμός κρίσεων που ταλανίζει την εποχή μας, κάποτε θα τελειώσει και η νέα κατάσταση πρέπει να βρει τη βιομηχανία και το λιανεμπόριο να επιχειρούν από καλύτερες θέσεις. Σε αυτό συμφώνησαν οι εκπρόσωποι σημαντικών βιομηχανικών επιχειρήσεων των FMCG, που συζήτησαν για τις στρατηγικές υπέρβασης της κρίσης, στο πλαίσιο του σχετικού ανοικτού διαλόγου, με τον οποίο ολοκληρώθηκαν οι εργασίες του συνεδρίου. Συμμετείχαν οι κ.κ. Αχιλλέας Αγγελόπουλος, διευθύνων σύμβουλος της Κύκνος ΑΕ, Βαγγέλης Κυπριώτης, chief commercial officer της Septona AE, Άγης Καραγεωργίου, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της 3αλφα-Αφοί Καραγεωργίου ΑΕΒΕ, Έλια Μπαϊμά, chief commercial officer της Δέλτα Τρόφιμα AE, και Δημήτρης Σιανδρής, chief operating officer της Λουξ-Μαρλαφέκας ΑΒΕΕ. Τη συζήτηση συντόνισε η κ. Λήδα Δεληγιάννη, δημοσιογράφος του «σελφ σέρβις».

Οι συνομιλητές συμφώνησαν ότι υπό συνθήκες διαρκούς συμπίεσης του διαθέσιμου καταναλωτικού εισοδήματος οι προσφορές και οι προωθητικές ενέργειες είναι sine qua non και ότι ο κοινός στόχος βιομηχανίας και λιανεμπόρων πρέπει να είναι η διατήρηση της βιωσιμότητας, τόσο των brands όσο και όλων των μερών της εφοδιαστικής αλυσίδας, από τους παραγωγούς των πρώτων υλών μέχρι το εμπορικό ράφι. Για τούτο, όπως τονίστηκε, δεν αρκούν οι «χαμηλές τιμές». Πρέπει οι προσφορές να δίνουν added value για όσα ξοδεύει ο καταναλωτής, συνεπώς πρέπει να οργανώνονται με σύνεση και προσεκτικό στρατηγικό σχεδιασμό και από τα δυο μέρη, κατόπιν αξιολόγησης της δυναμικής κάθε κατηγορίας προϊόντων. Επίσης, ως πρώτη προτεραιότητα αναδείχθηκε ομόφωνα στη συζήτηση η ενίσχυση των επενδύσεων στην επικοινωνία, καθώς, όπως τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Αγγελόπουλος, η εμπορική επικοινωνία είναι βασικό όπλων για την μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα προμηθευτών και λιανεμπόρων. Όχι τυχαία, η Δέλτα την τελευταία χρονιά, επένδυσε στη διαφήμιση των προϊόντων της περισσότερα από 4 εκατ. ευρώ. Άλλωστε, κοινή ήταν η θέση όλων ότι οι καμπάνιες επικοινωνίας προστατεύουν το επώνυμο προϊόν, εδραιώνοντάς το στην καταναλωτική συνείδηση, η οποία ανταποκρίνεται με εμπιστοσύνη στα brands που έχουν τη στήριξη των εταιρειών τους.

Σχέδια ενεργητικής άμυνας στην κρίση
Οι επενδύσεις στην ενίσχυση του παραγωγικού δυναμικού, στο R&D και τις γραμμές παραγωγής για το σχεδιασμό και το λανσάρισμα νέων καινοτόμων προϊόντων, στο sourcing και την προαγορά πρώτων υλών, όπως και τα εγχειρήματα εισόδου σε νέες αγορές, ιδίως του εξωτερικού, αναδείχτηκαν ως βασικά όπλα της βιομηχανίας FMCG για την υπέρβαση των δυσκολιών που θέτουν η ενεργειακή ακρίβεια, η γεωπολιτική κρίση και η συνεπαγόμενη μείωση του διαθέσιμου καταναλωτικού εισοδήματος. Επιπλέον, υποστηρίχθηκε ότι η καθετοποιημένη παραγωγή βοηθά σημαντικά τη βιομηχανία να διαμορφώνει τιμές που την καθιστούν βιώσιμη, χωρίς να αποθαρρύνει τη ζήτηση των προϊόντων της. Στο πλαίσιο αυτό, οι εμπειρίες των διαλεγομένων συνέκλιναν ως προς το ότι η άσχημη συγκυρία όχι μόνο δεν λειτούργησε ανασχετικά στην υλοποίηση των πενταετών επιχειρηματικών τους πλάνων, αλλά τα επιτάχυνε.

Εξάλλου, όπως τονίστηκε, συνδυαστικά προς τις προωθητικές ενέργειες που προσφέρουν αξία στο καταναλωτή (δηλ. δεν αποσκοπούν αποκλειστικά στη μείωση της τιμής), η βιομηχανία, προκειμένου να ανταποκριθεί στις ιδιάζουσες συνθήκες, ανασχεδιάζει τις συσκευασίες των προϊόντων της, με νέο pack type και pack size, εγγυώμενη ότι το unit price παραμένει σταθερό. Αυτό εξασφαλίζει την βιωσιμότητά της, χωρίς μείωση του προσφερόμενου προϊόντος στον καταναλωτή ούτε ανατιμήσεις εις βάρος του.

Επίσης, η παραγωγή προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας, όπως επισημάνθηκε, μπορεί να συνεισφέρει στη διατήρηση σταθερότητας του κοστολογίου της βιομηχανίας και τη συντήρηση του παραγωγικού της δυναμικού, με διαρκή μέριμνα, πάντως, για τη βιωσιμότητα των μαρκών της, οι οποίες ορίζουν το στρατηγικό της υπόβαθρο. Η συζήτηση ολοκληρώθηκε με την ομόφωνη συμφωνία όλων ότι η ενίσχυση του εισοδήματος των συνεργατών της βιομηχανίας στον πρωτογενή τομέα αποτελεί παράγοντα μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας και ευημερίας του συνόλου της αλυσίδας παραγωγής των FMCG.

Χορηγίες, αιγίδες
Χρυσός χορηγός του 12ου Food Retail CEO Forum ήταν η εταιρεία DIS (Dynamic Integrated Solutions) και χορηγοί του οι εταιρείες Accenture, iQom, Salesforce και WITSIDE, ενώ χορηγός livestreaming ήταν η CONEQ και venue sponsor η ΟΤΕΑcademy, με χορηγό επικοινωνίας το Euro2day.
Το συνέδριο διοργανώθηκε υπό την αιγίδα του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος (ΣΒΕ), του Brand in Greece, του ECR Hellas και του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ).

 

Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη: Η συγκυρία ενισχύει την ανάγκη για υπεύθυνη δράση

Σε ένα περιβάλλον πρωτοφανών προκλήσεων, κλιμακούμενων κρίσεων –οικονομικών, γεωπολιτικών, περιβαλλοντικών– και διαρκών ανατροπών, οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ και η βιομηχανία των FMCG δείχνουν σταθερό ενδιαφέρον για τις δράσεις εταιρικής κοινωνικής υπευθυνότητας, που αποσκοπούν στην υποστήριξη της κοινωνίας και τη διαφύλαξη του περιβάλλοντος ως οικοσυστημάτων άρρηκτα συνδεδεμένων και αλληλοτροφοδοτούμενων. Η προστασία τους, άλλωστε, είναι μονόδρομος για την βιωσιμότητα των ίδιων των επιχειρήσεων και των πελατών τους.

Παρά τις πιέσεις που δέχονται οι επιχειρήσεις από την εκτόξευση των τιμών των ενεργειακών προϊόντων και τις πολλαπλές διαταραχές της παραγωγικής αλυσίδας εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία, συνεχίζουν –στο μέτρο των δυνατοτήτων καθεμιάς– τα προγράμματα δράσεων εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, σκοπός των οποίων είναι να αποδίδεται στην κοινωνία ή σε επιμέρους ομάδες της, τις πιο ευπαθείς, μέρος όσων κερδίζουν οι επιχειρήσεις.

Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ο όλεθρος που σημαίνει για ανθρώπους και υποδομές, άμεσα και έμμεσα, καθώς και οι τεράστιοι κίνδυνοι για το ανθρώπινο είδος και τον πολιτισμό του εξαιτίας της αντίδρασης του φυσικού περιβάλλοντος στο ανθρωπογενή βιασμό του, με τη διαρκώς εντεινόμενη εκδήλωση των φαινομένων της κλιματικής αλλαγής, αναδεικνύουν περισσότερο από ποτέ τη σημασία της μέριμνας για περισσότερη υπευθυνότητα απέναντι στο περιβάλλον και την κοινωνία.

Δέσμευση στην ΕΚΕ παρά την συγκυρία
Οι φορείς-εκπρόσωποι των ελληνικών βιομηχανιών υποστηρίζουν και ενθαρρύνουν τα μέλη τους να συνεχίζουν τα προγράμματα δράσεων εταιρικής κοινωνικής ευθύνης, καθώς και να τα ενισχύουν περαιτέρω, ποσοτικά και ποιοτικά, παρά την ισχυρή πίεση της κερδοφορίας τους στη συγκυρία της πολυπαραγοντικής κρίσης.

«Οι δράσεις Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης αποτελούν εδώ και χρόνια μέρος της φιλοσοφίας των επιχειρήσεων του κλάδου των τροφίμων και ποτών και αφήνουν το θετικό τους αποτύπωμα στην κοινωνία των πολιτών. Ο Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων (ΣΕΒΤ) ως εκπρόσωπος της ελληνικής βιομηχανίας τροφίμων-ποτών αναγνωρίζει τη σημασία αυτών των πρωτοβουλιών και συμβάλει στην ευαισθητοποίηση των μελών του για την ανάληψη σχετικών δράσεων, αλλά και την περαιτέρω ανάδειξή τους», αναφέρει σχετικά ο κ. Γιάννης Γιώτης, πρόεδρος της διοίκησης του συνδέσμου. «Σήμερα διαπιστώνουμε ότι οι δράσεις ΕΚΕ των επιχειρήσεων μελών μας συνεχίζονται, αλλά στο μέτρο του δυνατού, παρά τις πιέσεις που δέχονται από την κατακόρυφη αύξηση του κόστους ενέργειας, το οποίο έχει συμπιέσει ή/και εξανεμίσει παντελώς την κερδοφορία τους», επισημαίνει ο κ. Αθανάσιος Σαββάκης, πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος (ΣΒΕ).

Η τεράστια πίεση που δέχεται η κερδοφορία των επιχειρήσεων θέτει θέμα επιβίωσης αρκετών εξ αυτών. Επομένως οι δράσεις ΕΚΕ κατ’ ανάγκην προσαρμόζονται σε αυτή τη συνθήκη. «Δυστυχώς, η ρεαλιστική αντιμετώπιση των πραγμάτων υπαγορεύει την επίτευξη της κερδοφορίας κάθε επιχείρησης, έτσι ώστε αυτή στη συνέχεια να είναι σε θέση να επιστρέφει στην κοινωνία ένα μέρος από τα κέρδη της», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Σαββάκης.

Δράσεις ΕΚΕ προσαρμοσμένες στους καιρούς
Η πανδημία, η φτώχεια, ο πόλεμος τώρα στην Ουκρανία ευαισθητοποιούν έμπρακτα ένα μεγάλο μέρος της ελληνικής βιομηχανίας, ειδικά του κλάδου των FMCG, παρά την οικονομική ανασφάλεια και τα άγχη που δημιουργεί. Οι σχετικές δράσεις τους είναι, φυσικά, προσαρμοσμένες στη συγκυρία, όπως άλλωστε και στον επείγοντα χαρακτήρα της αντιμετώπισης των προβλημάτων της.

Έρευνα που πραγματοποίησε ο ΣΕΒΤ μεταξύ των μελών του για την αποτύπωση των δράσεων ΕΚΕ που διεξάγουν, ανέδειξε εκατοντάδες διαφορετικές δράσεις. Μεταξύ αυτών, είναι:
• Δράσεις κοινωνικής ωφέλειας (π.χ. δωρεές σε τράπεζες τροφίμων, συσσίτια, κοινωνικά παντοπωλεία, ορφανοτροφεία, γηροκομεία, ειδικά σχολεία, εκκλησίες, ΜΚΟ, μέριμνα στήριξης των ευπαθών ομάδων, μέσω προγραμμάτων δωρεών τροφίμων με επίκεντρο το παιδί και την οικογένεια).
• Δράσεις στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της πανδημίας (π.χ. στήριξη του ΕΣΥ με δωρεές αναπνευστήρων και άλλου υλικού για τον εξοπλισμό ΜΕΘ και γενικότερα των νοσοκομείων αναφοράς).
• Δράσεις για την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών (π.χ. στήριξη πληγέντων από σεισμούς, πυρκαγιές, πλημμύρες, δωρεές οχημάτων, drones, ελαστικών για τις ανάγκες της Πυροσβεστικής, της ΕΛΑΣ και των λιμενικών αρχών).
• Δράσεις περιβαλλοντικού σκοπού (π.χ. αναδάσωση, καθαρισμοί περιοχών, συμβολαιακή καλλιέργεια).

Η έρευνα κατέγραψε επιπλέον πληθώρα δράσεων σε επιμέρους τομείς, όπως της υγείας (με προγράμματα για την καταπολέμηση της υπογεννητικότητας, για την προώθηση της υγιεινής διατροφής κ.ά.), της εκπαίδευσης (με υποτροφίες, καλοκαιρινά εκπαιδευτικά προγράμματα κ.ά.), της υποστήριξης της επιχειρηματικότητας, των τοπικών κοινωνιών, των ΑΜΕΑ, του πολιτισμού και του αθλητισμού, του εθελοντισμού και της φροντίδας των ζώων.

Όπως εξηγεί ο κ. Γιώτης, «κάποιες επιχειρήσεις επιλέγουν τομείς δράσης που ταιριάζουν περισσότερο στη γκάμα των προϊόντων τους ή στις δραστηριότητές τους, εστιάζοντας σε συγκεκριμένες θεματικές ή σε δράσεις ιδιαίτερου τοπικού ενδιαφέροντος. Άλλες πάλι αναπτύσσουν ευρύτερες και πιο ολιστικές καμπάνιες. Η πρακτική που εφαρμόζεται κάθε φορά, αξιολογείται ανάλογα με τον επιδιωκόμενο στόχο, ώστε οι δράσεις να έχουν τον αποτελεσματικότερο δυνατό αντίκτυπο».

«Δίκτυο Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Αρωγής»
Με την στήριξη και τη συμμετοχή του ΣΒΕ ιδρύθηκε το «Δίκτυο Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Αρωγής», το οποίο αποτελεί για τον σύνδεσμο, όπως εξηγεί ο κ. Σαββάκης, μια καλή πρακτική συντονισμού των δράσεων ΕΚΕ και κινητοποίησης των επιχειρήσεων, η μια συμπληρωματικά της άλλης, π.χ. «για την υλοποίηση μιας συνολικής παρέμβασης υποστήριξης σε κάποιο ίδρυμα». Τονίζει δε πως η μεγάλη συμμετοχή των βιομηχανικών επιχειρήσεων-μελών του ΣΒΕ σε τέτοιες συλλογικές πρωτοβουλίες ανάληψης δράσεων ΕΚΕ, αποδεικνύει την ευαισθησία και τη δέσμευσή τους ως προς το να επιστρέφουν στην κοινωνία μέρος των δικών τους απολαβών. «Κι επειδή όλοι πιστεύουμε στη λογική της «επιστροφής» στην κοινωνία ενός σημαντικού μέρους απ’ όσα η ίδια μας προσφέρει επί σειρά ετών», τονίζει, «θα συνεχίσουμε με αμείωτο ρυθμό να προτρέπουμε τις επιχειρήσεις μας να σχεδιάζουν και να υλοποιούν δράσεις ΕΚΕ, με προτεραιότητα στην παροχή κάθε είδους υποστήριξης στους οικονομικά ασθενέστερους, όπως και στην υποστηρικτική ανταπόκρισή τους σε περιπτώσεις έκτακτων αναγκών, όπως η πανδημία ή τα ακραία φαινόμενα της κλιματικής αλλαγής».

Συνεργασία με την Τράπεζα Τροφίμων
Ως γνωστόν οι επιχειρήσεις του κλάδο των τροφίμων-ποτών συμβάλλουν συστηματικά στο έργο και τη λειτουργία της Τράπεζας Τροφίμων, με την οποία ο ΣΕΒΤ διατηρεί μακροχρόνια συνεργασία. «Παροτρύνουμε τα μέλη μας να βοηθούν το έργο της. Από το ξεκίνημα της λειτουργίας της περισσότερες από 550 επιχειρήσεις του κλάδου μας έχουν διαθέσει και συνεχίζουν να της διαθέτουν τα προϊόντα τους και να συνδράμουν ουσιαστικά το δίκτυο φιλανθρωπίας και αλληλεγγύης της Τράπεζας, χτίζοντας σχέσεις εμπιστοσύνης και αποτελεσματικής συνεργασίας προς όφελος χιλιάδων συνανθρώπων μας», υπογραμμίζει ο κ. Γιώτης.

Εξάλλου ο ΣΕΒΤ, αναγνωρίζοντας τη σημασία των πρωτοβουλιών ΕΚΕ, «συμβάλει στην ευαισθητοποίηση των μελών του για την ανάληψη σχετικών δράσεων, αλλά και τις αναδεικνύει περαιτέρω», επισημαίνει ο κ. Γιώτης. Πράγματι, στην ιστοσελίδα του συνδέσμου υπάρχει ειδική θεματική ενότητα, που προβάλλονται οι σχετικές δράσεις των μελών του και αναδεικνύονται συστηματικά οι προσπάθειές τους και τα αποτελέσματά τους.

ΕΚΕ και κοινωνία: Μια αμφίδρομη σχέση
Εξάλλου, όπως επιβεβαιώνουν οι έρευνες παγκοσμίως, αυξάνει συνεχώς ο αριθμός των ανθρώπων που αξιολογούν τις επιχειρήσεις με βάση το κοινωνικό και το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα και τις επιβραβεύουν ή τις «τιμωρούν» σχετικά. Από αυτή την άποψη η προσφορά των επιχειρήσεων στο κοινωνικό σύνολο, μέσω των προγραμμάτων ΕΚΕ, ανακλάται τόσο στη φήμη τους όσο και (εν μέρει τουλάχιστον) στα οικονομικά αποτελέσματά τους. Ταυτόχρονα τεκμαίρεται ότι η ενίοτε προσχηματική κοινωνική δράση εκ μέρους κάποιων επιχειρήσεων θυμώνει τους πελάτες τους, ιδίως όταν διαπιστώνουν εξόφθαλμη αντίφαση μεταξύ του εταιρικού φαίνεσθαι και του είναι. Εν τέλει η αποτελεσματική επίδειξη κοινωνικής υπευθυνότητας απαιτεί –πέραν της επένδυσης πόρων– σωφροσύνη, ειλικρίνεια και επικοινωνιακή διαχείριση με το μεγαλύτερο δυνατό σεβασμό στις ευαισθησίες των ανθρώπων.

Περί προβλημάτων υγείας

Eίναι αδιανόητο για τις μεταπολεμικές γενιές Ευρωπαίων αυτό που συμβαίνει! Όσα αποφασίζονται σήμερα από τις ηγεσίες τους, απηχώντας ανησυχίες για την ασφάλεια και την οικονομική τάξη, η επιούσα τα κάνει να φαίνονται ασύγγνωστης μικρότητας για το μέγεθος των απειλών. «Αυτός ο πόλεμος θα τελειώσει, μόνο αν νικήσει η Ουκρανία!», διακηρύττει ο Αμερικανός Πρόεδρος. Και η ευρωπαϊκή ηγεσία, ενώ συντάσσεται μαζί του, στέλνοντας όπλα στον ουκρανικό στρατό και επενδύοντας πακτωλό χρήματος σε ίδιο επανεξοπλισμό, προετοιμάζει την κοινή της γνώμη για αιματηρές οικονομίες, με μέτρα αντίστοιχα ενός παρατεταμένου lockdown –ενεργειακού τώρα. Κι ενόσω ο Πούτιν αποφεύγει (για την ώρα) την πρόκληση του βομβαρδισμού των δυτικών εφοδιοπομπών στην παντέρμη Ουκρανία, το πλέον εύλογο ερώτημα καν δεν τίθεται δημοσίως: Τι μέλλει γενέσθαι αν, πιεσμένος ο Πούτιν στο πεδίο της αναμέτρησής του με σύμπασα τη Δύση «δι’ αντιπροσώπων», διακόψει ξάφνου την παροχή φυσικού αερίου και πετρελαίου στην Ευρώπη ως ανταπόδοση στην εξοπλιστική στήριξή της στον αντίπαλό του;

Ο κ. Λάρι Φινκ, διευθύνων σύμβουλος της BlackRock, που διαχειρίζεται ενεργητικό αξίας άνω των δέκα τρισεκατομμυρίων δολαρίων, προειδοποιούσε περί τα τέλη του Μαρτίου, σε σημείωμά του προς μετόχους, ότι «η αντίδραση της Δύσης στην Ουκρανία συνιστά αλλαγή στην παγκόσμια οικονομική τάξη, βάζοντας τέλος στην παγκοσμιοποίηση που γνωρίσαμε». Είναι φανερό ότι ζούμε το προοίμιο της αναμέτρησης μεταξύ ΗΠΑ-Κίνας κι ο θεός να βάλει το χέρι του να ανακόψει την επιστροφή στο «δίκαιο της πυγμής». Το βάλει-δεν το βάλει, πάντως, οι ΗΠΑ φαίνεται πως, άνευ δεξιοτήτων σκακιστού, πετυχαίνουν ρουά-ματ στο μεγαλύτερο σύμμαχο κι ανταγωνιστή τους: Το ευρώ! Ο τρίτος πόλος του παγκόσμιου οικονομικού ανταγωνισμού –η ΕΕ– μάλλον πάσχει από προϊούσα πολιτική ευήθεια, αυτοευνουχιζόμενος…

Στον εγχώριο μικρόκοσμο της βιομηχανίας και του εμπορίου των FMCG ήδη ο μεσοπρόθεσμα μεγάλος ζημιωμένος του επιχειρηματικού μας κόσμου, η μεσαία και μικρή επιχειρηματικότητα («μικρή» έως και «αόρατη» για τα ευρωπαϊκά μεγέθη), αγωνιά και δεν το κρύβει. Εξεγείρεται υποφέροντας από το αβάστακτο κόστος της ενεργειακής ακρίβειας, που κάνει την ανταγωνιστικότητά της φύλλο φτερό και τη ζήτηση των προϊόντων της λυμφατική. Η ψυχή της λυγίζει. Διότι είναι φρίκη να έχεις υποστεί υπερδωδεκαετή γυμνάσια αναμονής για την ανάταξη της οικονομίας, με την υπόσχεση ότι η εξωστρέφεια και η καινοτομία θα σε σώσουν, και ξάφνου η συγκυρία να σε ρίχνει στην τρικυμία μιας ακόμη μεγαλύτερης κρίσης, πετώντας σου για σωσίβιο ν’ αρπαχτείς ένα fund, μια ακόμα υπόσχεση ότι «η κρίση δημιουργεί ευκαιρίες!».

Ποιες ευκαιρίες; Οι ευκαιρίες είναι για τους ομοπάτριους πλοιοκτήτες! Μεταφέροντας σχεδόν το μισό πια ρωσικό πετρέλαιο, κέρδισαν στο άψε σβήσε τρελά μερίδια και κέρδη. Δεκάρα δε δίνουν, αν ο Πούτιν χρηματοδοτεί έτσι την ισοπέδωση της Ουκρανίας κι αν οι Ευρωπαίοι ηγήτορες θέλουν, λέει, να τον τιμωρήσουν γι’ αυτό, με εμπάργκο στα πετρέλαιά του. Χώρια η ευκαιρία του αμερικάνικου LNG γι’ αυτούς! Ευκαιρίες υπάρχουν, ναι, και για τους παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας! Οι καταγγελίες της Ένωσης Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας ότι μόνο τον Μάρτιο οι πάροχοι «καθάρισαν» ίσαμε 240 εκατ. θεόπεμπτα ευρώ το δίχως άλλο τις επισημαίνουν!

Αλίμονο σε όσες επιχειρήσεις εξαρτούν άμεσα την ευρωστία τους από την τσέπη του καταναλωτή. Με γενικό πληθωρισμό 10,2% τον Απρίλιο και ειδικό 122% στο φυσικό αέριο, 88% στο ηλεκτρικό ρεύμα, 35% στη στέγαση, 29% στα καύσιμα και 10,9% στα τρόφιμα, η υπόθεση είναι ήδη τελειωμένη. Πρόκειται, τάχα, για απαισιόδοξη θεώρηση; Αναλογιστείτε μόνο ότι το 49% των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα πέρυσι έπαιρναν καθαρά στο χέρι μηνιαίως μέχρι 780 ευρώ κι ας μη μιλήσουμε για συνταξιούχους, ανέργους και μερικώς απασχολούμενους. Αναλογιστείτε, επίσης, ότι περίπου το 40% των μισθωτών σήμερα αμείβονται με βασικό μισθό –έναντι μόλις 7% το 2012(!)– διότι, με την εξαίρεση εννιά-δέκα κλάδων της οικονομίας, σε όλους τους άλλους δεν υφίσταται από τα χρόνια του «μαζί τα φάγαμε» αυτό που λέμε «ωρίμαση μισθού» (τριετίες, πενταετίες κλπ.)…

Κατά τ’ άλλα «η οικονομική συγκέντρωση φέρνει περαιτέρω εξυγίανση της αγοράς». Με την ασθένειά της, όμως, τι γίνεται;

Κρατιέται χαμηλά η τιμή της μπύρας στην Ελλάδα

Δεν φαίνεται να επηρεάζει την Ελλάδα σε παρόντα χρόνο το κύμα έλλειψης φιαλών μπύρας που μαστίζει την Ευρώπη, με προεξάρχουσα τη Γερμανία, μία από τις κορυφαίες καταναλώτριες προϊόντων ζύθου.

Η Γερμανική Ένωση Ζυθοποιών (GBA) προειδοποίησε για το σοβαρό ενδεχόμενο της έλλειψης φιαλών μπύρας κατά το φετινό καλοκαίρι, εν μέσω του αυξανόμενου κόστους παραγωγής νέων φιαλών, αλλά και της αναταραχής στην εφοδιαστική αλυσίδα. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα μέλη της Γερμανικής Ένωσης Ζυθοποιών απευθύνουν εκκλήσεις στους καταναλωτές να επιστρέψουν άμεσα τις κενές φιάλες, καθώς το κόστος δημιουργίας νέων φιαλών έχει εκτοξευθεί έως και 80% στη χώρα.

Η ελληνική αγορά μπύρας στηρίζεται στην επιστρεφόμενη φιάλη
«Με τα μέχρι στιγμής δεδομένα δεν φαίνεται να αντιμετωπίζουμε κάποιο σοβαρό πρόβλημα στην τροφοδοσία με γυάλινες φιάλες, παρόλο που το εξωτερικό περιβάλλον είναι δύσκολο και συνεχώς μεταβαλλόμενο», δήλωσε στο FOODReporter ο διευθυντής επικοινωνίας της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας, Γιάννης Γεωργακέλλος. «Η Αθηναϊκή Ζυθοποιία, όπως και η αγορά μπύρας στην Ελλάδα γενικότερα, στηρίζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό στην επιστρεφόμενη φιάλη, κάτι που έχει σημαντικά πλεονεκτήματα και από περιβαλλοντικής πλευράς», πρόσθεσε.

Άλλοι κύκλοι της αγοράς ζύθου στην Ελλάδα δήλωσαν στο FOODReporter ότι «η αύξηση του κόστους της φιάλης αποτελεί ένα θέμα που θα αγγίξει περισσότερο τις μεσαίες και τις μικρότερες ζυθοποιίες και τις μικροζυθοποιίες, οι οποίες στηρίζονται κατ’ αποκλειστικότητα στη φιάλη». Πράγματι, άλλες πηγές τόνισαν στο FOODReporter ότι το ζήτημα της Γερμανίας παρακολουθείται καθημερινά από την ελληνική αγορά. Όλες οι πηγές, πάντως, συμφωνούν ότι για την Ελλάδα δεν υπάρχει κίνδυνος.

«Ακόμη και αν χρειάζεται να κατασκευαστούν επιπλέον γυάλινες φιάλες μπύρας, οι μεγάλες ελληνικές βιομηχανίες του κλάδου μπορούν να εξισορροπήσουν το επιπλέον κόστος στην παρούσα φάση. Όλα εξαρτώνται από τον έγκαιρο προγραμματισμό ως προς την αλυσίδα παραγωγής, το πλάνο και τα συνολικά αποθέματα», δήλωσε πηγή της αγοράς που δεν θέλησε να κατονομαστεί.
Ο κ. Γεωργακέλλος, πάντως, θέτοντας και το ζήτημα της περιβαλλοντικής συνείδησης, απηύθυνε έκκληση «σε όσους περισσότερους μεμονωμένους καταναλωτές να ευαισθητοποιηθούν και να επιστρέφουν και πάλι τις φιάλες». Είναι κοινό μυστικό, άλλωστε, ότι ο μηχανισμός της επιστρεφόμενης φιάλης στην Ελλάδα βασίζεται σχεδόν αποκλειστικά στην ευθύνη των bars, των εστιατορίων και της ταβέρνας.

Οι μικρές αυξήσεις στη λιανική τιμή της μπύρας θα μπορούσαν να είναι ακόμη υψηλότερες
Σχετικά με τη μικρή αύξηση που παρατηρήθηκε σε όλες της μπύρας μετά το πρώτο δίμηνο του 2022, ο κ. Γεωργακέλλος διευκρίνισε στο FOODReporter: «Η Αθηναϊκή Ζυθοποιία προσπάθησε να απορροφήσει το μεγαλύτερο μέρος των αυξήσεων στα υλικά παραγωγής.

Αν υπολογίσει κανείς και τη διαδικασία παραγωγής του ίδιου του προϊόντος, το κόστος έχει αυξηθεί ακόμη περισσότερο. Είναι, πάντως, γεγονός πως τα κόστη υλικών συσκευασίας, αλλά και πρώτων υλών και ενέργειας έχουν αυξηθεί σημαντικά και για τον κλάδο μας, όπως και για τους περισσότερους κλάδους», διευκρίνισε ο κ. Γεωργακέλλος. Σε αυτό συμφωνούν και άλλοι παράγοντες του κλάδου της μπύρας, οι οποίοι παραδέχονται τις μικρές αυξήσεις στη λιανική αγορά της ελληνικής μπύρας, αλλά εκτιμούν ότι οι βιομηχανίες απορρόφησαν το μεγαλύτερο μέρος των αυξήσεων, χάρη στον προνοητικό προγραμματισμό.


Πρώτη δημοσίευση της είδησης στο καθημερινό newsletter FOODReporter