Μήνας: Οκτώβριος 2003

Όπως προκύπτει από εκτιμήσεις κορυφαίων στελεχών των μεγάλων αλυσίδων που δραστηριοποιούνται στον κλάδο του χονδρεμπορίου, ο ετήσιος τζίρος των cash & carry αντιστοιχεί στο 8% με 9% του συνόλου των πωλήσεων που πραγματοποιεί σήμερα το οργανωμένο λιανεμπόριο τροφίμων.

Μέσα στα επόμενα τρία χρόνια δεν αναμένεται να σημειωθεί σημαντική αύξηση του συγκεκριμένου ποσοστού, αφού οι εκτιμήσεις το θέλουν να κυμαίνεται μεταξύ 10% και 12%. Όμως παρά το ότι η αγορά του χονδρεμπορίου χαρακτηρίζεται ως εξαιρετικά δύσκολη, οι μεγαλύτερες αλυσίδες σούπερ μάρκετ επιμένουν στην ενίσχυση του ρόλου τους στον τομέα των καταστημάτων cash & carry, διευρύνοντας την παρουσία τους σε συγκεκριμένες περιοχές της χώρας.

Την πρώτη θέση από πλευράς μεγέθους δικτύου σε πανελλαδικό επίπεδο καταλαμβάνει η ΜΕΤΡΟ με 24 cash & carry, ακολουθεί ο όμιλος ΑΤΛΑΝΤΙΚ με συνολικά 18 καταστήματα συν 1 της ΑΡΙΣΤΑ (την οποία εξαγόρασε το 2002), ο όμιλος ΜΑΣΟΥΤΗΣ με 15, η εταιρεία ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΑΓΟΡΕΣ – ΕΝΑ του ομίλου ΑΛΦΑ-ΒΗΤΑ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ με 11, ο όμιλος ΠΕΝΤΕ με 7 και η MAKRO με 6. Ακολουθεί η BAZAAR με 2 καταστήματα cash & carry και κατόπιν επιχειρήσεις που διαθέτουν μόνο 1 κατάστημα.

Αναλυτικά, η ΜΕΤΡΟ, υλοποιώντας τον προγραμματισμό της για το 2002, εγκαινίασε τον Απρίλιο 1 κατάστημα cash & carry στα Τρίκαλα και λίγους μήνες μετά, τον Αύγουστο, 1 κατάστημα στην Κατερίνη. Και τα δύο αυτά καταστήματα διέθεταν χώρους πώλησης 2.000 τ.μ. Στα σχέδια της αλυσίδας εντάσσεται η λειτουργία 1 cash & carry στην Καβάλα και 1 στην Αλεξανδρούπολη.

Ο όμιλος ΜΑΣΟΥΤΗΣ προχώρησε και αυτός στην ίδρυση 2 νέων καταστημάτων cash & carry, 1 στην Ορεστιάδα, με χώρο πώλησης 630 τ.μ., και 1 στο Σιδηρόκαστρο με επιφάνεια 3.000 τ.μ. Το πρώτο εγκαινιάστηκε τον Ιούλιο του 2002 και το δεύτερο τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους, ενώ 1 ακόμα cash & carry εγκαινιάστηκε τον Ιούλιο του 2003 στην Ηρακλίτσα Καβάλας.

Ο όμιλος ΑΤΛΑΝΤΙΚ προχώρησε στην ίδρυση νέων καταστημάτων και ενσωμάτωσε στο δίκτυό του τα 2 καταστήματα της ΔΙΑΝΕΛ στη Χαλκίδα και τη Σαντορίνη, καθώς και το 1 της ΓΑΛΗΝΟΣ-ΚΥΠΡΑΙΟΣ στη Νάξο. Το 2002 εγκαινιάστηκαν από τον όμιλο τα εξής καταστήματα cash & carry: 1 στο Γύθειο, 1 στη Μήλο και 1 στο Λαγονήσι. Το κατάστημα του Γυθείου έχει έκταση 300 τ.μ., ενώ του Λαγονησίου 400 τ.μ. Να σημειωθεί πως στον όμιλο ανήκει πλέον και το 1 cash & carry της ΑΡΙΣΤΑ, η οποία εξαγοράστηκε εντός του 2002. Ο ΑΤΛΑΝΤΙΚ σχεδιάζει τη λειτουργία 1 ακόμα cash & carry στα Κρέστενα Ηλείας.

Ο όμιλος ΠΕΝΤΕ εγκαινίασε τον Σεπτέμβριο του 2002 1 cash & carry στον Προμαχώνα, του οποίου όμως η λειτουργία ανεστάλη τον Απρίλιο του 2003. Για το 2003 σχεδιάζεται η λειτουργία 1 cash & carry στη Βέροια.

Το 2002 δεν χαρακτηρίστηκε μόνο από τα εγκαίνια που πραγματοποίησαν οι μεγάλες αλυσίδες. Κατά τη διάρκεια του έτους ανέστειλαν τη λειτουργία τους 6 cash & carry της ΕΜΠΟΡΙΚΟΣ ΔΕΣΜΟΣ και 1 της ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ. Με αυτές τις εξελίξεις στον κλάδο, τα καταγεγραμμένα από την τράπεζα πληροφοριών των εκδόσεών μας καταστήματα ανέρχονται για το 2002 σε 112.

Απογραφή: 31 Δεκεμβρίου 2002

Σχετικά καλή χρονιά σε ό,τι αφορά τα εγκαίνια καταστημάτων σούπερ μάρκετ ήταν το 2002, ιδιαίτερα αν αναλογιστούμε πως οι επιχειρήσεις κινήθηκαν σε ένα περιβάλλον οικονομικής ύφεσης και πως τα περιθώρια ανάπτυξης των αλυσίδων, ως προς το δίκτυο των καταστημάτων τους, στενεύουν. Αρκετές φωνές προειδοποιούν για κορεσμό της αγοράς, κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα, αλλά και σε αρκετές μικρότερες πόλεις όπου οι ανάγκες του πληθυσμού για αγορές καταναλωτικών ειδών φαίνεται να καλύπτονται από το υπάρχον εμπορικό δίκτυο.

Τα τελευταία χρόνια είδαμε να ιδρύονται καταστήματα με μεταξύ τους απόσταση λίγα μόλις μέτρα, ενώ η ελλιπής υποδομή σε πανελλαδικό επίπεδο δεν βοήθησε –σε αρκετές περιπτώσεις– την ανάπτυξη σούπερ μάρκετ με προδιαγραφές όπως θα τις ήθελαν οι ίδιοι οι ιδιοκτήτες τους (εύκολη πρόσβαση, εύκολος ανεφοδιασμός στους σωστούς χρόνους, άνετοι χώροι στάθμευσης κλπ). Οι ιδρύσεις νέων καταστημάτων το 2002 επιβεβαιώνουν τις δηλώσεις στελεχών επιχειρήσεων σούπερ μάρκετ πως η βασική επιλογή για τα επόμενα χρόνια είναι τα μεσαίου –για τη χώρα μας– μεγέθους καταστήματα, καθώς και η ανάπτυξη με τη μέθοδο του franchise, κυρίως στην περίπτωση των discount (τα 16 από τα 30 νέα καταστήματα της DIA HELLAS λειτούργησαν με franchise).

Στο σύνολο της χώρας λειτούργησαν 103 νέα καταστήματα αλυσίδων σούπερ μάρκετ, με την πλειονότητά τους να ανήκει στην Περιοχή Πρωτεύουσας (20). Στο σύνολο του Νομού Αττικής (Περιοχή Πρωτεύουσας και Υπόλοιπο Νομού Αττικής) ιδρύθηκαν 31 νέα καταστήματα, ενώ στον Νομό Θεσσαλονίκης 17. Ακολουθούν η Πελοπόννησος και η Κεντρική Μακεδονία με 9 εγκαίνια σούπερ μάρκετ η κάθε μία.

Από τις μεγάλες αλυσίδες είχαμε τις περισσότερες ιδρύσεις νέων σούπερ μάρκετ. Μάλιστα η DIA HELLAS ξεχώρισε με διαφορά από την δεύτερη σε εγκαίνια αλυσίδα που ήταν η… συγγενής ΚΑΡΦΟΥΡ ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ (30 και 16 αντίστοιχα). Ακολουθούν οι ΑΤΛΑΝΤΙΚ και ΑΡΒΑΝΙΤΙΔΗΣ με 8 καταστήματα, η ΜΑΣΟΥΤΗΣ με 6, η ΒΕΡΟΠΟΥΛΟΣ με 7 (5 η ΑΦΟΙ ΒΕΡΟΠΟΥΛΟΙ και 2 η ΧΑΛΚΙΑΔΑΚΗΣ) και η ΜΕΤΡΟ με 4. Μεταξύ των υπολοίπων μεγάλων αλυσίδων αξίζει να σημειώσουμε την ίδρυση 1 μεγάλου σούπερ μάρκετ 2000 τ.μ. από τη ΣΚΛΑΒΕΝΙΤΗΣ, καθώς και τις σημαντικές επενδύσεις που έγιναν από την ΑΛΦΑ-ΒΗΤΑ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ σε ανακαινίσεις καταστημάτων της ΤΡΟΦΟ.

Η πτωτική τάση των μεμονωμένων σούπερ μάρκετ συνεχίζεται. Το 2002 τα μεμονωμένα σούπερ μάρκετ μειώθηκαν σε αριθμό κατά -10,2%. Αυτή είναι άλλωστε η αιτία για την οποία παρουσιάζεται μείωση και στον συνολικό αριθμό των σούπερ μάρκετ σε πανελλαδικό επίπεδο (-0,79%) παρά την αύξηση που σημειώθηκε στον αριθμό των σούπερ μάρκετ που ανήκουν σε αλυσίδες. Η αύξηση αυτή ήταν της τάξης του 4,7%.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΥΣ ΠΙΝΑΚΕΣ ΒΛΕΠΕ ΣΤΗΝ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΜΑΣ "ΠΑΝΟΡΑΜΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ 2003"

Μετά από μακρά περίοδο τυπικά παράλληλης δράσης, η διοίκηση της ΑΛΦΑ-ΒΗΤΑ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ έκρινε σκόπιμο να προχωρήσει στη συγχώνευση της μητρικής εταιρείας με την εξαγορασθείσα ΤΡΟΦΟ, αποβλέποντας στα οφέλη από τις οικονομίες κλίμακος που θα προκύψουν κατά κύριο λόγο από τη διοικητική συνένωση.

Όσο για τα οφέλη από την λειτουργία μιας ενιαίας μονάδας λιανικής πώλησης, αυτά προέκυψαν ήδη από την πρώτη περίοδο εξαγοράς της ΤΡΟΦΟ, δεδομένου ότι από τα 45 καταστήματα της εξαγορασθείσης διατηρήθηκαν σε λειτουργία τα 39 και εξ αυτών είχαν ανακαινισθεί τα 23έως και το τέλος του 2002, ενώ φέτος εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθεί η αναβάθμιση και των υπολοίπων 16. Στην πράξη δηλαδή η ενοποίηση των δικτύων προχώρησε ανεξάρτητα της συγχώνευσης των δύο εταιρειών.

Στο μεταξύ οι μεταφερόμενες από τις προηγούμενες χρήσεις ζημιές της ΤΡΟΦΟ θα συμψηφιστούν με τα μελλοντικά προς διάθεση κέρδη της μητρικής εταιρείας. Σύμφωνα μάλιστα με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο (άρθρο 9 του ν. 2992/02), η εταιρεία μπορεί να εξασκήσει το δικαίωμα συμψηφισμού μέχρι το τέλος της χρήσης του 2005.

Σε επίσημη ανακοίνωση της ΑΛΦΑ-ΒΗΤΑ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ αναφέρεται ότι το διοικητικό συμβούλιό της προχώρησε στην απόφαση για τη συγχώνευση αφού αξιολόγησε τη σημαντική αύξηση των πωλήσεων της ΤΡΟΦΟ, την καλή κερδοφορία της ΑΛΦΑ-ΒΗΤΑ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ και τις αισιόδοξες προοπτικές που διαγράφονται για τα επόμενα χρόνια.

Δεδομένου επίσης ότι οι ισολογισμοί μετασχηματισμού θα συνταχθούν την 31η Δεκεμβρίου 2003, η συγχώνευση δεν πρόκειται να επηρεάσει τα προς διάθεση κέρδη της τρέχουσας χρήσης που θα διανεμηθούν κατά το 2004. Θα πρέπει ωστόσο να σημειωθεί ότι το 2002 έκλεισε για την ΤΡΟΦΟ με περιορισμένες ζημιές, στα 425.185 ευρώ έναντι ζημιών 8.080.454 το 2001, γεγονός το οποίο δεν αποκλείει η εταιρεία να εξασφαλίσει φέτος έστω και περιορισμένα κέρδη.

Όσο για την ΕΝΑ, παραμένει ως ανεξάρτητο εταιρικό σχήμα στο πλαίσιο του ομίλου πιθανότατα λόγω των ζημιών που συνεχίζει να παρουσιάζει. Τουλάχιστον το περσινό 12μηνο το αρνητικό αποτέλεσμα της ΕΝΑ είχε διαμορφωθεί στα 3.014.911 ευρώ έναντι ζημιών 4.049.171 ευρώ το 2001. Ως εκ τούτου η συγχώνευση της ΕΝΑ με τη μητρική της μάλλον μεταφέρεται για τις επόμενες χρήσεις.

Σε ό,τι αφορά τον χρόνο τέλεσης της συγχώνευσης των δύο εταιρειών, θα πρέπει να σημειωθεί ότι αποφασίσθηκε να πραγματοποιηθεί σε περίοδο κατά την οποία το κλίμα στο χρηματιστήριο είναι σαφώς καλύτερο από το διάστημα κατά το οποίο έγινε η εξαγορά της ΤΡΟΦΟ, γεγονός το οποίο βοηθά και στη στήριξη της αξίας της μετοχής της μητρικής εταιρείας.

Υπενθυμίζεται ότι κατά τη χρήση του 2002 ο όμιλος σημείωσε αύξηση κύκλου εργασιών από 769.456.706 ευρώ το 2001 σε 837.291.785 ευρώ πέρυσι και αύξηση κερδών σε 5.756.267 ευρώ από 2.051.590 ευρώ το 2001, ενώ η μητρική εταιρεία βελτίωσε τον κύκλο εργασιών από 620.614.280 το 2001 σε 737.982.414 ευρώ το 2002 και το καθαρό αποτέλεσμα σε 13.402.583 ευρώ από 10.816.975 ευρώ την προηγούμενη χρήση.

Δύσκολος μήνας αποδείχθηκε ο Σεπτέμβριος για τα σούπερ μάρκετ. Οι εκτιμήσεις στελεχών της αγοράς για την εξέλιξη του τζίρου των αλυσίδων του οργανωμένου λιανεμπορίου αναφέρουν συγκράτηση των ανοδικών τάσεων, με αποτέλεσμα τη μείωση του ρυθμού ανόδου των πωλήσεων στο εννεάμηνο, έναντι των αυξητικών τάσεων που καταγράφηκαν στο οκτάμηνο.

Η συγκράτηση αυτή αποδίδεται έως έναν βαθμό στην κρίση που επηρεάζει γενικότερα την αγορά και στη σύγχυση που δημιουργήθηκε στο καταναλωτικό κοινό μετά τις σχεδόν ταυτόχρονες εξαγγελίες περί «παγώματος» των τιμών και καταγγελίες περί προηγούμενων αυξήσεών τους…

Επίδραση στο τζίρο του Σεπτεμβρίου είχαν όμως και οι περιορισμένες αγορές στα σχολικά είδη. Ο μαθητόκοσμος πίεσε για άλλη μια χρονιά τους γονείς για αγορές επώνυμων άρα και ακριβότερων σχολικών ειδών, που κατά κανόνα διατίθενται από τα εξειδικευμένα καταστήματα και όχι από τις υπεραγορές.

Βέβαια η συγκράτηση των ανοδικών τάσεων στους τζίρους των αλυσίδων οφείλεται και στον κορεσμό της αγοράς από την εξάντληση των περιθωρίων ανάπτυξης των αλυσίδων σούπερ μάρκετ. Οι τεράστιες επενδύσεις που πραγματοποιούνται στον κλάδο την τελευταία 15ετία δεν αφήνουν πλέον περιθώρια για μεγάλα άλματα στις πωλήσεις, με αποτέλεσμα να παρατηρείται κάμψη του τζίρου σε δύσκολες περιόδους, όπως αυτή που βιώνει το λιανεμπόριο εξαιτίας των ανατιμήσεων.

Η επεκτατική πορεία της LIDL έχει συμβάλει και αυτή με τη σειρά της στον κορεσμό της αγοράς. Η ανάπτυξή της μάλιστα έχει την ιδιαιτερότητα ότι δεν καταγράφεται στα επίσημα στατιστικά στοιχεία το κλάδου, αφού η αλυσίδα δεν λειτουργεί ως ανώνυμη εταιρεία και ως εκ τούτου δεν δημοσιεύει τους ισολογισμούς της. Ωστόσο πηγές της αγοράς εκτιμούν ότι ο ετήσιος τζίρος της LIDL πρέπει να πλησιάζει τα 300 εκατ. ευρώ, αφού διαθέτει ήδη ένα δίκτυο 103 καταστημάτων, έκτασης περί τα 1.500 τ.μ. το κάθε ένα.

Οι πιέσεις που δέχεται το οργανωμένο λιανεμπόριο δεν αποκλείεται να περιορίσουν σε χαμηλά επίπεδα την πραγματική του ανάπτυξη, πράγμα που θα φανεί στους δείκτες με τα συγκρίσιμα οικονομικά στοιχεία του έτους. Μάλιστα ορισμένες αλυσίδες είναι πολύ πιθανό να παρουσιάσουν ρυθμούς πραγματικής ανάπτυξης κοντά στο 4%, ποσοστό το οποίο θα τείνει προς το μηδέν αν αφαιρεθεί ο πληθωρισμός.

Η κίνηση της ΚΑΡΦΟΥΡ ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ να παγώσει για τετράμηνο διάστημα τις τιμές της προκάλεσε μεγάλη αναστάτωση στην αγορά, που λίγο έλειψε να ζημιώσει ακόμη και την ίδια την αλυσίδα, μα πάνω απ’ όλα οδήγησε σε ένα επικοινωνιακό και καθαρά προεκλογικό παιχνίδι, αφού στον πόλεμο που ξέσπασε ενεπλάκη και ο υφυπουργός Ανάπτυξης, κ. Κίμων Κουλούρης.

«Είναι αυτονόητο ότι ο πόλεμος των τιμών ποτέ δεν τελειώνει, όπως είναι αυτονόητο και ότι δεν εφησυχάζουμε», δήλωσε αποκλειστικά στο «σελφ σέρβις» ο υφυπουργός, δίνοντας έμφαση στην πολιτική διάσταση του ζητήματος, για να προσθέσει ότι «για τον Έλληνα καταναλωτή, ο οποίος αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της πολιτικής μας και τον μεγάλο μας σύμμαχο, ένα ερώτημα απέμεινε να πλανάται και θα άξιζε ίσως να διερευνηθεί: Ποιοι πάγωσαν τελικά με το πάγωμα των τιμών;»

Ωστόσο υπάρχει και η οικονομική διάσταση των ανατιμήσεων, που αφορά άμεσα την επιχειρηματική κοινότητα. Για το θέμα αυτό ο υφυπουργός επιμένει ότι «έχει πλέον διαμορφωθεί ένα ισχυρό μέτωπο κατά της ακρίβειας από τους ίδιους τους παράγοντες της αγοράς, που υποδηλώνει την κοινωνική τους ευθύνη ή έστω τη δυνατότητά τους να παίζουν με υγιείς κανόνες το παιχνίδι του ανταγωνισμού». Μάλιστα, όπως επισημαίνει, εις πείσμα των εντυπώσεων που από διάφορα κέντρα επιχειρήθηκε να καλλιεργηθούν, και μόνο η πορεία του πληθωρισμού τους τελευταίους δύο μήνες καταδεικνύει την αποτελεσματικότητα της ακολουθούμενης πολιτικής στην αγορά. «Πολύ απλά το καθιερωμένο κύμα ανατιμήσεων δεν υπήρξε φέτος», ανέφερε χαρακτηριστικά ο υφυπουργός.

Αναφορά στο κύμα ανατιμήσεων έκανε και ο Σύνδεσμος Παντοπωλών Ελλάδος. Ο πρόεδρός του σχολιάζοντας γενικότερα στο ζήτημα έδωσε στοιχεία για αυξήσεις έως 16,6% στις τιμές χονδρικής από τις αρχές του έτους, ενώ η ΚΑΡΦΟΥΡ ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ, μετά την πρώτη… φωτιά που έβαλε στην αγορά ανακοινώνοντας πάγωμα των τιμών, άναψε και μια δεύτερη. Ο κ. Didier Fleury, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, στράφηκε κατά της βιομηχανίας, δηλώνοντας έξω από το γραφείο του υφυπουργού ότι από την 1η Ιανουαρίου 2003 πολυεθνικές, αλλά και ελληνικές βιομηχανίες ή εισαγωγικές επιχειρήσεις προχώρησαν σε ανατιμήσεις διπλάσιες ή και πολλαπλάσιες του πληθωρισμού, ότι στην Ελλάδα προϊόντα όπως απορρυπαντικά, αναψυκτικά και γάλατα πωλούνται ακριβότερα έως και 40% από άλλα ευρωπαϊκά κράτη, καθώς και ότι εφόσον η εικόνα αυτή δεν ανατραπεί, η αλυσίδα θα στραφεί στο εξωτερικό εντείνοντας τις εισαγωγές της. Η απάντηση του προέδρου του ΣΕΒΤ, κ. Δασκαλόπουλου, ήταν άμεση. Έκανε λόγο για ύβρεις, οι οποίες δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα.

Στο μεταξύ, ο κ. Fleury μιλώντας στο «σ.σ.» επιχείρησε να κατεβάσει τους τόνους, δηλώνοντας μεταξύ άλλων ότι «το πάγωμα των τιμών στην Ελλάδα αποτελεί μια πραγματικότητα, που πρακτικά δημιούργησε τις προϋποθέσεις ώστε προμηθευτές και λιανέμποροι να απαντήσουν με τον πιο τίμιο τρόπο στις ανάγκες των πελατών τους». Ο κ. Fleury πρόσθεσε επίσης ότι οι τιμές βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της αλυσίδας, που με τη βοήθεια των 10.000 συνεργατών της αγωνίζεται με σκοπό να εξασφαλίσει στον Έλληνα καταναλωτή πρόσβαση σε προϊόντα που αποτελούσαν πολυτέλεια.

Στη μάχη των εντυπώσεων ρίχτηκαν με απόλυτο συντονισμό αρκετές από τις εταιρείες του λιανεμπορίου, σπεύδοντας να δημοσιοποιήσουν ότι στις προθέσεις τους είναι η επιβολή σταθερών τιμών, αλλά και να στρέψουν τα βέλη τους και πάλι προς τη βιομηχανία, προκαλώντας τις αναμενόμενες αντιδράσεις. Η γνωστή πια, αλλά και αδιέξοδη αντιπαράθεση για τα περιθώρια κέρδους στο λιανεμπόριο και τους προμηθευτές ήλθε στο προσκήνιο. Οι τόνοι ανέβηκαν ψηλά, η ένταση έφθασε στο αποκορύφωμα, όλοι βρέθηκαν να ευθύνονται για οτιδήποτε καλό ή κακό συμβαίνει στην αγορά, ώσπου η κρίση εντάθηκε περαιτέρω όταν στο γραφείο του υφυπουργού βρέθηκαν να… απολογούνται για τις ανατιμήσεις συγκεκριμένες εταιρείες. Οι COLGATE PALMOLIVE, PROCTER & GAMBLE, HENKEL, L’ ORÉAL και UNILEVER έδωσαν εξηγήσεις –κατά τον υφυπουργό– για την τιμολογιακή τους πολιτική, αλλά και υποσχέσεις για πάγωμα των τιμών. Πάντως σύμφωνα με πληροφορίες, οι εκπρόσωποι των εταιρειών επισήμαναν στην ηγεσία του Υπουργείου Ανάπτυξης ότι δεν αποδέχονται την οποιαδήποτε πίεση για συγκράτηση των τιμών, ότι τα τιμολόγιά τους θα παραμείνουν σταθερά έως το τέλος του έτους, διότι αυτό προβλέπεται ούτως ή άλλως από την εμπορική τους πολιτική και βέβαια, αν το κρίνουν αναγκαίο και σκόπιμο, από το 2004 θα προχωρήσουν σε αυξήσεις.

Ο ΣΕΣΜΕ από την πλευρά του σε ανακοίνωση που εξέδωσε επισήμανε το αυτονόητο, που όμως είχε ξεφύγει της προσοχής του Υπουργείου: γενικό πάγωμα τιμών δεν είναι δυνατό από το λιανεμπόριο, διότι δεν υπάρχουν τα αναγκαία περιθώρια, ωστόσο, όπως ανέφερε, ο κλάδος θα συμβάλει στο μέτρο του δυνατού στη συγκράτηση των ανατιμήσεων, όμως ο ισχυρισμός του ΣΕΒΤ για τα περιθώρια ελιγμών των σούπερ μάρκετ καταρρίπτεται από τα πολύ χαμηλά περιθώρια καθαρού κέρδους που εμφανίζει το οργανωμένο λιανεμπόριο.

Ο πρόεδρος του ΣΕΣΜΕ, κ. Παντελής Παντελιάδης, με δηλώσεις του στο περιοδικό επιχείρησε να βάλει σε τάξη το ζήτημα των ανατιμήσεων. Απευθυνόμενος στις επιχειρήσεις, αλλά και στην ηγεσία του Υπουργείου Ανάπτυξης ξεκαθάρισε ότι οι κινήσεις εντυπωσιασμού όχι μόνο δεν λύνουν το πρόβλημα, αλλά δημιουργούν κλίμα καχυποψίας στην αγορά. Κατά τον κ. Παντελιάδη η επιθετική πολιτική που ασκεί η κυβέρνηση εναντίον «δικαίων και αδίκων», απειλώντας με δημοσιοποίηση των ενεργειών των κερδοσκόπων, χωρίς να διευκρινίζει τα κριτήρια, είναι αδιέξοδη, διότι η επιβράβευση των επιχειρηματιών ή η τιμωρία τους έρχεται από την ίδια την αγορά.

Ο πρόεδρος του ΣΕΣΜΕ ήταν όμως αιχμηρός σχετικά με την εμμονή του Υπουργείου στις αγορανομικές διατάξεις, υπογραμμίζοντας ότι η εποχή που η αγορανομία όριζε τις τιμές έχει παρέλθει. Απευθυνόμενος στους υποστηρικτές της εν λόγω πολιτικής, τους υπενθύμισε ότι οικονομίες που λειτουργούσαν βάσει αυτής της λογικής κατέρρευσαν έχοντας διψήφιο πληθωρισμό. Όσο για τις ανατιμήσεις, δήλωσε τα εξής: «Οι προμηθευτές έχουν το αναφαίρετο δικαίωμα να χαράξουν την τιμολογιακή πολιτική, αναλαμβάνοντας το ρίσκο να βρεθούν εκτός αγοράς».

Ποιο ήταν όμως το αποτέλεσμα της έντασης που προηγήθηκε; Οφέλη για το οικογενειακό εισόδημα δεν υπήρξαν, αφού σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, ο ετήσιος πληθωρισμός θα διατηρηθεί και φέτος στα υψηλά επίπεδα του 3,5%, ενώ οι καταναλωτές επιμένουν από την πλευρά τους ότι το κόστος ζωής παραμένει δυσβάστακτο. Ωστόσο ο… ενορχηστρωτής των όσων προηγήθηκαν, υφυπουργός Ανάπτυξης κ. Κίμων Κουλούρης, επιμένει ότι κέρδισε τη μάχη κρατώντας τις τιμές σταθερές.

Βέβαια ουδείς σκέφθηκε να αναφερθεί στο διάστημα που μεσολάβησε από την είσοδο της χώρας στην ΟΝΕ και ειδικότερα στο κύμα αυξήσεων των πρώτων 18 μηνών χρήσης του ενιαίου νομίσματος. Φυσικά ουδείς προβληματίστηκε και για το ενδεχόμενο ανατιμήσεων κατά τις πρώτες εβδομάδες του 2004, οπότε θα έχει λήξει το πολυδιαφημισμένο πάγωμα τιμών.

Μόνο το ΙΝΚΑ επιχείρησε να σηκώνει τους τόνους –πάντα για το… συμφέρον των καταναλωτών– δρώντας ωστόσο για άλλη μια φορά με τον ερασιτεχνισμό που το διακρίνει. Έδωσε στη δημοσιότητα στοιχεία για αυξήσεις πριν το πάγωμα, που όμως αμφισβητήθηκαν από την αγορά, ενώ η ΚΑΡΦΟΥΡ ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ προειδοποίησε τον κ. Χαράλαμπο Κουρή ότι αν δεν περιοριστεί στα τρέχοντα, υπάρχουν και τα έννομα μέσα για να πειστεί αναλόγως. Έκτοτε το Ινστιτούτο Καταναλωτών ξέχασε το θέμα των ανατιμήσεων.

Πάντως στη μάχη των εντυπώσεων για τις τιμές ρίχτηκε το μεγαλύτερο μέρος του λιανεμπορίου. Η ΑΦΟΙ ΒΕΡΟΠΟΥΛΟΙ πέρασε στην αντεπίθεση, δηλώνοντας έτοιμη να βγάλει εκτός αγοράς κάθε ανατιμημένο προϊόν. Ο κ. Νίκος Βερόπουλος σε επικοινωνία που είχε με το περιοδικό διευκρίνισε ότι επιμένει στην πολιτική και στις δεσμεύσεις τις οποίες ανέλαβε, παρά τις εντονότατες πιέσεις που δέχεται από προμηθευτές του για διαλλακτικότερη τιμολογιακή πολιτική.

Στελέχη της ΑΛΦΑ-ΒΗΤΑ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ έσπευσαν να δηλώσουν ότι η πολιτική παγώματος των τιμών είναι δυσμενής για τον καταναλωτή και αυτό διότι η αλυσίδα ρίχνει τις τιμές της όπου έχει τα περιθώρια, ενώ ο ΕΛΟΜΑΣ διά του προέδρου του υποσχέθηκε σταθερές τιμές. Ο κ. Απόστολος Αλεξάκης τόνισε στο «σ. σ.» ότι οι πολυεθνικές εταιρείες, θέλοντας να διατηρήσουν τα μερίδια αγοράς που ήδη κατέχουν, δεν θα θελήσουν να ρισκάρουν τη δύναμή τους προχωρώντας σε ανατιμήσεις με τις οποίες θα διατάρασσαν τις σχέσεις συνεργασίας με τους μεγάλους πελάτες τους, τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ.

Στο μεταξύ, το παιχνίδι των εντυπώσεων απέκτησε και την κωμική του διάσταση, όταν οι επαγγελματίες πωλητές λαϊκών αγορών δήλωσαν ούτε λίγο ούτε πολύ ότι το πάγωμα τιμών ισχύει και για τα βιομηχανικά είδη που πωλούνται από τους πάγκους τους, ότι δηλαδή στην αντιπληθωριστική πολιτική της κυβέρνησης θα συμβάλουν και όσοι συμμετέχουν στα παζάρια.

Οι μεγαλύτερες μάχες εντυπώσεων δόθηκαν πάντως μπροστά στις κάμερες. Δεκάδες ήταν οι εκπρόσωποι εταιρειών λιανικής οι οποίοι υπό το φόβο της απώλειας μεριδίων αγοράς έσπευσαν να συναντήσουν τον κ. Κουλούρη για να του διαμηνύσουν ότι στηρίζουν το έργο του. Προς αποφυγήν μάλιστα παρεξηγήσεων, έξω από το γραφείο του υφυπουργού –που λίγο έλειψε να γίνει διαφημιστικό γραφείο– ανακοίνωναν και επισήμως προς το ευρύ κοινό τη νέα τιμολογιακή τους πολιτική. Σε δεσμεύσεις περί παγώματος τιμών προχώρησαν και οι εκπρόσωποι εταιρειών διάθεσης ηλεκτρονικών ειδών, στα οποία κατά παράδοση οι τιμές δεν παγώνουν, αντιθέτως μειώνονται με ταχύτατους ρυθμούς, διότι, ως προϊόντα τεχνολογικής αιχμής, απαξιώνονται γρήγορα.

Σε ένα ερώτημα πάντως δεν έχει μέχρι σήμερα απαντήσει κανείς: «Τι θα γίνει με τις τιμές μετά τις γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς;». Απάντηση θα δοθεί αφού πρώτα προσδιοριστεί ο χρόνος των επερχόμενων εκλογών, διότι ο υφυπουργός Ανάπτυξης σε έναν μόνο ισχυρισμό του φαίνεται να έχει απόλυτο δίκιο: οι ανατιμήσεις παραμένουν το μοναδικό ίσως ανοικτό πεδίο αντιπαράθεσης με την αντιπολίτευση και ως ένα κοινωνικά ευαίσθητο ζήτημα συγκεντρώνουν τα φώτα της δημοσιότητας και το ενδιαφέρον πολιτικών, πολιτών και επιχειρηματιών.

Η είσοδος ισχυρών λιανεμπορικών επιχειρήσεων τροφίμων στον κλάδο των cash & carry μέσω της εξαγοράς εταιρειών που διέθεταν καταστήματα χονδρεμπορίόυ ήταν η σημαντικότερη εξέλιξη του 2001. Eιδικότερα με την εξαγορά της ΤΡΟΦΟ και της θυγατρικής της, ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΑΓΟΡΕΣ-ΕΝΑ, η ΑΛΦΑ ΒΗΤΑ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ απέκτησε 12 καταστήματα cash & carry, από τα οποία έκλεισε το 1 που λειτουργούσε στο Μοσχάτο

Η ΑΤΛΑΝΤΙΚ, μέσω της ΓΑΛΗΝΟΣ ΛΑΟΥΤΑΡΗΣ και της θυγατρικής της ΔΙΑΝΕΛ, απέκτησε 14 cash & carry. Για το τρέχον έτος η εταιρεία είχε προγραμματίσει τη λειτουργία 3 cash & carry, 1 στο Γύθειο, 1 στη Μήλο και 1 στη Σαντορίνη. Από αυτά τα 2 πρώτα λειτουργούν ήδη (α' εξάμηνο 2002).

Η ΜΕΤΡΟ τον Ιούλιο του 2001 έθεσε σε λειτουργία 1 cash & carry στο Ρέθυμνο, ενώ για το 2002 προγραμματίζει να ανοίξει 2 cash & carry, 1 cash & carry στα Τρίκαλα και 1 στην Κατερίνη. Η ΜΑΣΟΥΤΗΣ το 2001 μετέτρεψε σε cash & carry 1 κατάστημα σούπερ μάρκετ της αλυσίδας ΜΠΙΣΚΑ ΑΦΟΙ που λειτουργούσε στις Σέρρες, ενώ παράλληλα εγκαινίασε 3 cash & carry, 1 στην Πτολεμαϊδα, 1 στη Νικήτη και 1 στην Καλλιθέα Χαλκιδικής.

Μια αξιοσημείωτη εξέλιξη που αφορά το χώρο των επιχειρήσεων που διαθέτουν καταστήματα cash & carry ήταν ι ίδρυση του Συνδέσμου Εμπορικών Επιχειρήσεων Cash & Carry (ΣΕΚΕ). Μέλη του είναι εκτός από τις μεγάλες επιχειρήσεις που διαθέτουν καταστήματα cash & carry, πολλές επιχειρήσεις, τοπικού χαρακτήρα. Ο Σύνδεσμος μέχρι να αποκτήσει δικά του γραφεία θα έχει ως έδρα τα γραφεία του ΣΕΣΜΕ. Ενα απο τα βασικά αιτηματά του είναι η θεσμοθέτηση ειδικού ωραρίου λειτουργίας για τις cash & carry επιχειρήσεις, ώστε να καλυφθούν επαρκώς οι ανάγκες των πελατών τους, που στην πλειοψηφία τους είναι επιχειρηματίες. Η σχετική πρόταση προβλέπει ωράριο 5:00 π.μ έως 9:00 μ.μ. απο Δευτέρα έως και Παρασκευή και 5:00 έως και 4:00 μ.μ, το Σάββατο.

Σε ότι αφορά τα εγκαίνια καταστημάτων, το 2001 ήταν μία….υποτονική χρονιά, αν εξαιρέσουμε τη μεγάλη ανάπτυξη – κυρίως μέσω franchising – της DIA , καθώς και της LIDL, για την οποία όμως δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία.

Ο χρόνος που πέρασε, όπως άλλωστε και το 2000, χαρακτηρίστηκε από εξαγορές και συγχωνεύσεις. Ορισμένες φορές η διαδικασία απορρόφησης των εταιρειών που εξαγοράστηκαν οδήγησε σε κλείσιμο καταστημάτων τους, αλλά και καταστημάτων που ανήκαν στην επιχείρηση που πραγματοποίησε την εξαγορά (στην περίπτωση που υπήρχε επικάλυψη σε ορισμένες περιοχές).

Σε κλείσιμο καταστημάτων τους προχώρησαν επίσης κάποιες επιχειρήσεις επειδή η λειτουργία τους κρίθηκε ασύμφορη. Ο συνολικός αριθμός των σούπερ μάρκετ που λειτουργούν στη χώρα μας ανήλθε το 2001 σε 3.101. Από αυτά τα 1.971 είναι καταστήματα που ανήκουν σε αλυσίδες σουπερ μάρκετ και τα 1.130 είναι μεμονωμένα σούπερ μάρκετ. Η αύξηση του συνόλου των σούπερ μάρκετ το 2001 σε σχέση με το 2000 ήταν 6,2% ποσοστό που αντιστοιχεί σε 182 καταστήματα. Αναλυτικά, τα σούπερ μάρκετ αλυσίδων αυξήθηκαν κατά 5,8% (109 καταστήματα), τα καταστήματα αλυσίδων που διαθέτουν από 16 σούπερ μάρκετ και άνω αυξήθηκαν κατά 9,4% (132 καταστήματα) ενώ τα μεμονωμένα σούπερ μάρκετ κατά 6,9% (73 καταστήματα)

Αύξηση του αριθμού των καταστημάτων σούπερ μάρκετ κατά 24,1% σημειώθηκε το 2001 στην περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας. Το ποσοστό αυτό είναι το μεγαλύτερο στο σύνολο των 13 γεωγραφικών περιοχών που εξετάζονται στην παρούσα έκδοση. Σημαντική ανάπτυξη παρουσίασαν επίσης οι περιοχές Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας και Εύβοιας και των Νησιών του Αιγαίου (ποσοστό αύξησης 16,9% και στις δύο περιπτώσεις).

Τα περισσότερα σούπερ μάρκετ λειτουργούν στην περιοχή της Πρωτεύουσας (817 το 2001). Μείωση του αριθμού των καταστημάτων σούπερ μάρκετ σημειώθηκε όμως στο Υπόλοιπο Αττικής. Μέσα στο 2001 έκλεισαν 4 καταστήματα από τα 95 που λειτουργούσαν στην περιοχή το 2000.

Σημαντική αύξηση σημειώθηκε στα καταστήματα των αλυσίδων που διαθέτουν +16 σούπερ μάρκετ. Το ποσοστό αύξησης (9,4%) είναι ιδιαίτερα σημαντικό, αν ληφθεί υπ' όψιν ότι το σύνολο των σούπερ μάρκετ που ανήκουν σε αλύσίδες αυξήθηκε κατά 5,8% ενώ τα μεμονωμένα καταστήματα κατά 6,9%.

Oι πιστώσεις των προμηθευτών προσεγγίζονται από δύο πλευρές:

• Παθητικού: απόλυτα μεγέθη υποχρεώσεων και ποσοστά μεταβολής σε σχέση με το ποσοστό μεταβολής των πωλήσεων και ως προς τις ημέρες πίστωσης.
• Χρηματοοικονομικής Λειτουργίας: απόλυτα μεγέθη/δείκτες σε σχέση με τις ημέρες πίστωσης, τα αποθέματα και τη διαφορική πίστωση.

Οι συνολικές πιστώσεις των προμηθευτών περιλαμβάνουν: τις υποχρεώσεις σε ανοιχτούς λογαριασμούς των προμηθευτών, τα πληρωτέα γραμμάτια και τις κυκλοφορούσες μεταχρονολογημένες επιταγές.

Πρέπει να διευκρινίσουμε ότι οι μεταχρονολογημένες επιταγές δεν αφορούν μόνο τους προμηθευτές εμπορεύσιμων προϊόντων, αλλά κάθε είδους υποχρέωση που έχει αναληφθεί με επιταγή που κυκλοφορεί. Επομένως τα δεδομένα των ισολογισμών περιλαμβάνουν και υποχρεώσεις προς πιστωτές, δηλαδή κατασκευαστές, προμηθευτές υλικών εξόδων, προμηθευτές υπηρεσιών κ.ά. Από αυτή την άποψη η σύγκριση σε απόλυτα μεγέθη είναι σωστή και θεωρείται ενδεικτική. Ο υπολογισμός όμως των ημερών πίστωσης εμπεριέχει ένα ποσοστό λάθους, καθ’ ότι ως βάση υπολογισμού των ημερών λαμβάνεται υπ’ όψιν το κόστος πωληθέντων. Ωστόσο η απόκλιση είναι κατά περίπτωση μικρή και δεν χάνεται η συγκριτική αξία του δείκτη των ημερών πίστωσης.

Στο σύνολο του δείγματος οι πιστώσεις των προμηθευτών αυξήθηκαν το 2001 κατά 64,9 δισ. δρχ. ή κατά 13,5% σε σχέση με το 2000.

Οι δέκα μεγαλύτερες σε πωλήσεις αλυσίδες παρουσιάζουν μεταξύ τους σημαντικές διαφορές, όπως φαίνεται στον πίνακα που ακολουθεί.

Η μεγάλη μεταβολή που παρουσιάζει η ΑΛΦΑ ΒΗΤΑ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ οφείλεται στην αύξηση των πωλήσεών της (επομένως και των αγορών και των οφειλών της) που κατά ένα μεγάλο μέρος πρέπει να οφείλονται σε χονδρικές πωλήσεις προς τις εξαγορασθείσες εταιρείες ΤΡΟΦΟ και ΕΝΑ. Αυτό σε ένα βαθμό αιτιολογεί και την κατά 24,3% αύξηση των πωλήσεων της εταιρείας και βρίσκεται σε πλήρη αντιστοιχία με την αύξηση των απαιτήσεών της κατά 19,6 δισ. δρχ.

Ο μέσος χρόνος πληρωμών των προμηθευτών αυξήθηκε από 118,8 ημέρες το 2000 σε 119,2 ημέρες το 2001 (διαφορά 1,5 ημέρες) στα μη συγκρίσιμα σύνολα (εκτός CARREFOUR). Η μεταβολή αυτή δεν θα μπορούσε εύκολα να αξιολογηθεί ως μικρή ή μεγάλη, λαμβανομένων υπ’ όψιν α) της μεταβολής των πιστώσεων κατά 13,5% και β) των πωλήσεων κατά 14,3%, λόγω του μεγάλου εύρους των διαφορών μεταξύ των επιχειρήσεων του κλάδου.