Δομές ελέγχου, πριν την ηθική καταδίκη…

Η αντίδραση των πολιτών στις επιχειρηματικές δραστηριότητες και τις αποφάσεις που δεν συνάδουν με τις ηθικές τους αξίες, είναι δραστική: ένα μεγάλο τμήμα τους (το ένα τρίτο των ερωτηθέντων) αρνείται να αγοράσει κάποια προϊόντα, έστω και αν δεν υπάρχουν αντίστοιχα άλλης εταιρείας που θα μπορούσαν να καλύψουν την ίδια ανάγκη, ενώ σε ποσοστό 27% σταματούν να αγοράζουν ένα προϊόν, ακόμη και αν θεωρούν πως το ανταγωνιστικό του, το οποίο πλέον επιλέγουν, είναι χαμηλότερης ποιότητας.

Συνολικά, το 63% των καταναλωτών δήλωσαν στην εν λόγω έρευνα πως τα θέματα ηθικής γίνονται όλο και πιο σημαντικά για τους ίδιους, ενώ σε ποσοστό 29% απάντησαν θετικά στο ερώτημα εάν αξιοποιούν τις δυνατότητες των social media για να υποστηρίξουν επιχειρήσεις οι οποίες κατά τη γνώμη τους έχουν ηθική συμπεριφορά.

Ένα μεγάλο ποσοστό (52%), διατύπωσε την άποψη πως ο χαρακτηρισμός των προϊόντων ως «ηθικά» από το μάρκετινγκ των επιχειρήσεων είναι απλώς ένα τρόπος χειραγώγησής τους, ενώ το 49% θεωρεί πως οι επιχειρήσεις μπορεί να συμπεριφέρονται ηθικά σε έναν μόνο τομέα της δραστηριότητάς τους και την ίδια στιγμή να καταπατούν τους κανόνες της κοινωνικής ηθικής σε άλλους.

Παρά το γεγονός ότι η έννοια της εταιρικής ηθικής, της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης και της αειφόρου στρατηγικής συχνά συγχέονται, φαίνεται πως οι πολίτες μπορούν να σχηματίσουν μια αρκετά σαφή εικόνα για τη δράση κάθε επιχειρηματικού ή άλλου οργανισμού, του ιδιωτικού ή δημόσιου τομέα. Το κατά πόσο αυτή η εικόνα ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την εγκυρότητα των δεδομένων που λαμβάνουν οι πολίτες υπόψη, το πλήθος των προσωπικών τους εμπειριών, αλλά και από τις ηθικές αρχές που χαρακτηρίζουν τους ίδιους.

Πολλές κακές επιχειρηματικές πρακτικές έχουν έρθει τα τελευταία χρόνια στο προσκήνιο. Οι επιπτώσεις τους ταλαιπωρούν, μεταξύ άλλων, χιλιάδες εργαζόμενους, αλλά και άλλες επιχειρήσεις. Το ηθικό πλεονέκτημα που πασχίζουν για χρόνια να κερδίσουν σημαντικοί εταιρικοί οργανισμοί έναντι των ανταγωνιστών τους αμαυρώνεται, εντείνοντας την αμφισβήτηση εκ μέρους του κοινού σε κάθε ανακοίνωση καλών προθέσεων.

Όταν ένα οικοδόμημα καταρρέει, λόγω κακοδιαχείρισης, διαφθοράς στο εσωτερικό του ή ραγδαίων αλλαγών στο οικονομικό ή πολιτικό περιβάλλον, η ανήθικη πρακτική χάνει το ωραίο περίβλημα του μάρκετινγκ ή της λήθης –ιδιαίτερα στην περίπτωση επιχειρήσεων με μακρά ιστορική διαδρομή. Τότε είναι αργά για το σύνολο της κοινωνίας να εξετάσει τα αίτια και να προλάβει το ντόμινο των εξελίξεων.

Σε τελική ανάλυση, αυτό που αποδεικνύεται καθημερινά είναι πως η αντίδραση των πολιτών, με δημόσια διαμαρτυρία ή με άρνηση υποστήριξης των επιχειρήσεων που δεν ακολουθούν με συνέπεια τις αρχές που δηλώνουν ότι στηρίζουν τη δράση τους, παρά το γεγονός ότι δεν μπορεί να λύσει δια παντός το πρόβλημα, αποτελεί ένα ανάχωμα σε πρακτικές που δεν πλήττουν μόνο την οικονομία και την κοινωνία, αλλά και όσους προσπαθούν να ακολουθήσουν μια διαφορετική πορεία. Δυστυχώς, από τις σύγχρονες κοινωνίες λείπουν οι σοβαρές δομές αντίδρασης, ώστε να προλαμβάνονται φαινόμενα διαφθοράς πριν γίνουν τίτλοι σε δελτία ειδήσεων και πρωτοσέλιδα εφημερίδων.

ΕΛΕΤΑ: Σχέδιο για «στροφή» στην ανάπτυξη

Πρώτοι στόχοι της διοίκησης του ομίλου αγορών είναι η επιστροφή του σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, καθώς και η τόνωση του δυναμικού των μελών του με νέες έγγραφες επιχειρηματιών στην οικογένεια της ΕΛΕΤΑ. Πολλές εγγραφές, όπως εκτιμάται, θα πραγματοποιηθούν κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους, δεδομένου ότι ήδη έχουν αρχίσει οι σχετικές διαβουλεύσεις.

Παράλληλα, έχει τεθεί σε εφαρμογή το σχέδιο επέκτασης και εμπλουτισμού της συλλογής των προϊόντων ιδιωτικού σήματος, με λελογισμένες όμως επενδύσεις, δεδομένου ότι η ΕΛΕΤΑ δουλεύει με ένα ιδιαιτέρως διευρυμένο κωδικολόγιο.

Στο σχεδιασμό για το 2017 προβλέπεται επίσης η αύξηση του αριθμού των πλήρως ταυτοποιημένων καταστημάτων του ομίλου, που λειτουργούν υπό την επωνυμία Proton και σήμερα φθάνουν τα 170. Η διοίκηση της ΕΛΕΤΑ, προκειμένου να επιστρέψει ο όμιλος σε αναπτυξιακούς ρυθμούς, προσβλέπει στην επέκταση του δικτύου Proton, δεδομένου ότι κάθε κατάστημα που ανακαινίζεται εμφανίζει σημαντική αύξηση τζίρου και ενισχυμένη πιστότητα πελατών.

Τέλος, στα σχέδια του ομίλου για το 2017 περιλαμβάνεται η έστω και μικρή αύξηση του αριθμού των κωδικών προϊόντων που διακινούνται κεντρικά από τις αποθήκες του στον Ασπρόπυργο. Σήμερα, περίπου το 8% του τζίρου που πραγματοποιούν τα μέλη της ΕΛΕΤΑ προέρχεται από προϊόντα που διακινούνται κεντρικά -καταρχάς από τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας και από κάποια λίγα σε αριθμό επώνυμα.

Έπεσαν οι πωλήσεις το 2016 κατά 6%-7%
Ο γενικός διευθυντής του ομίλου, κ. Χρήστος Πουρής, δηλώνει ότι οι φετινές επιδόσεις των μελών του ΕΛΕΤΑ συναρτώνται αναπόφευκτα με την εξέλιξη του επιχειρούμενου deal Σκλαβενίτη-Μαρινόπουλου, όπως άλλωστε με κάθε άλλη συγχώνευση μεταξύ των ισχυρών του κλάδου που ενδεχομένως προκύψει στην εξέλιξη του έτους. Σε ό,τι αφορά την εικόνα που παρουσίασε ο όμιλος ΕΛΕΤΑ το 2016, βάσει στοιχείων του ιδίου, ο τζίρος των μελών του κινήθηκε πτωτικά κατά 6%-7%, εμφανίζοντας δηλαδή τη μέση πτώση που καταγράφηκε στα έσοδα των επιχειρήσεων λιανικής. Σε γενικές γραμμές, οι ποσοστιαίες απώλειες τζίρου του δικτύου ΕΛΕΤΑ ήταν κοινές σχεδόν σε όλες τις περιοχές που έχει παρουσία ο όμιλος, με εξαίρεση τα καταστήματα που βρίσκονται κοντά σε hot spot μεταναστών, όπου οι διαρροές τζίρου έφθασαν το 20%.

Μεγάλες ήταν οι πιέσεις που δέχθηκαν τα μέλη της ΕΛΕΤΑ και κατά το διάστημα των γιορτών των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Η μείωση των εσόδων τους ήταν κατά πολύ μεγαλύτερη αυτής που καταγράφηκε σε μέσα επίπεδα καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς, πράγμα που λειτούργησε καταλυτικά στη διαμόρφωση του ποσοστού πτώσης των ενοποιημένων πωλήσεων του ομίλου, ο οποίος έκλεισε στα 420 εκατ. ευρώ. Σημειώνουμε ότι το 2016 από την ΕΛΕΤΑ αποχώρησαν περί τα 10 μέλη, τα οποία αποτέλεσαν την ομάδα των «δυσαρεστημένων» της περυσινής γενικής συνέλευσης. Πάραυτα το κενό αυτό καλύφθηκε από 12 νέα μέλη, τα οποία εγγράφηκαν στον όμιλο κατά το δεύτερο εξάμηνο της περυσινής χρονιάς. Σήμερα το δυναμικό της ΕΛΕΤΑ αριθμεί περί τα 600 σημεία πώλησης, που ανήκουν στις 380 επιχειρήσεις- μέλη της.

LIDL: Επενδύσεις 100 εκατ. ευρώ και φέτος

Η Lidl, που δημιούργησε πέρυσι περισσότερες από 450 νέες θέσεις εργασίας, σήμερα απασχολεί συνολικά περί τους 5.300 εργαζομένους.

Η γερμανική αλυσίδα εκτιμάται πως το 2016 κατάφερε ν’ αυξήσει τα μερίδιά της και να ενισχύσει τη θέση της στην ελληνική αγορά έναντι των ανταγωνιστών της. Επίσης, προχώρησε στην ανάπτυξη νέων κατηγοριών ελληνικών προϊόντων, μέσω συνεργασιών με Έλληνες παραγωγούς. Η θετική πορεία της από άποψη οικονομικών μεγεθών επιβεβαιώνεται και από την απόφασή της να χορηγήσει μια σειρά επιδόματα στο προσωπικό της.

Σε ό,τι αφορά ειδικότερα τη δημιουργία του νέου concept καταστημάτων, είναι γνωστό ότι το κόστος του ανά σημείο πώλησης ανέρχεται περίπου στα 4 εκατ. ευρώ, όταν το κόστος μιας συμβατικής εμπορικής μονάδας κυμαίνεται γύρω στο 1,5 εκατ. ευρώ.

Το νέο μοντέλο καταστήματος έχει αναθαθμισμένο αισθητικά χώρο πώλησης, πράγμα που αποσκοπεί στην καλύτερη παρουσίαση της ποικιλίας και των προϊοντικών κατηγοριών. Η νέα γραμμή καταστήματος ορίζει θεματικές ενότητες εμπορικού χώρου, για την ξεκάθαρη και οριοθετημένη παρουσίαση του μανάβικου, του φούρνου, του κρεοπωλείου, του ιχθυοπωλείου, της κάβας και των καλλυντικών, στο πλαίσιο της δημιουργίας ξεχωριστής εμπειρίας αγοράς στον πελάτη.

Σημειώνεται ότι η εταιρεία, υλοποιώντας την περιβαλλοντική της πολιτική, δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην εξοικονόμηση της ενέργειας στα καταστήματα νέα γενιάς, στα οποία έχουν διευρυνθεί οι χώροι στάθμευσης αυτοκινήτων, ενώ οι χώροι αποθήκευσης και οι ψυκτικοί θάλαμοι τοποθετούνται έτσι ώστε να διευκολύνεται η τροφοδοσία τους, η οποία επιδιώχθηκε να γίνεται τις νυχτερινές ώρες για όλη την γκάμα των ειδών. Τέλος, οι κοινόχρηστοι χώροι για το προσωπικό έχουν σχεδιαστεί ευρύχωρα και μοντέρνα και προσφέρονται ακόμη και για συναντήσεις και σεμινάρια.

Βραβείο στα κινητά κέντρα ανακύκλωσης
Αναφορικά με τις περιβαλλοντικές επιδόσεις της αλυσίδας, τα κινητά κέντρα ανακύκλωσης της Lidl Hellas βραβεύτηκαν πρόσφατα (bronze award), στο πλαίσιο των Environmental Awards 2016, στην κατηγορία Environmental CSR. Ειδικότερα, σε συνεργασία με την εταιρεία Ανταποδοτική Ανακύκλωση, φιλοξενήθηκε σε 20 καταστήματά της Lidl το πρόγραμμα «Μαραθώνιος Αγάπης και Ανακύκλωσης». Στο πλαίσιο του προγράμματος, οι καταναλωτές είχαν τη δυνατότητα να ανακυκλώνουν κενές μεταλλικές, πλαστικές και γυάλινες συσκευασίες στο κινητό φωτοβολταϊκό κέντρο ανακύκλωσης, που ήταν τοποθετημένο στον εξωτερικό χώρο των καταστημάτων για μία εβδομάδα.

Η αποδοχή του προγράμματος ήταν εντυπωσιακή (συμμετείχαν και 2.591 μαθητές, ενώ ανακυκλώθηκαν συνολικά 181.305 συσκευασίες). Το γεγονός αυτό ώθησε την Lidl να επεκτείνει τη συγκεκριμένη δράση, εγκαθιστώντας σταδιακά από τον περασμένο Ιούλιο σε επτά επιλεγμένα καταστήματα της σταθερά κέντρα ανταποδοτικής ανακύκλωσης.

Τα πρώτα τοποθετήθηκαν στα καταστήματα Ταύρου, Ραφήνας, Μελισσίων και Νέας Φιλαδέλφειας και το Δεκέμβριο του 2016 στα καταστήματα Ευόσμου, Σταυρούπολης και Μενεμένης στη Θεσσαλονίκη. Για κάθε αλουμινένια συσκευασία ή για κάθε τρεις πλαστικές/γυάλινες, η συνεργαζόμενη Ανταποδοτική Ανακύκλωση προσφέρει 0,01 ευρώ σε μορφή δωροεπιταγής-κουπονιού στους πελάτες της Lidl.

ΜΥΣΥΦΑ-ΓΕΔΙΦΑ: Εποπτεύοντας ένα παζλ εκκρεμοτήτων

Λίγες μέρες πριν τις γιορτές ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου, κ. Κώστας Λουράντος, άστραψε και βρόντηξε. Η απελευθέρωση των τιμών των Μη Υποχρεωτικώς Συνταγογραφούμενων Φαρμάκων (ΜΥΣΥΦΑ) από 1ης Ιανουαρίου, είπε, οδηγώντας σε ανατιμήσεις στα φαρμακεία, θα τα φέρει στο ράφι των σούπερ μάρκετ. «Και ενώ, τότε, θα δημιουργείται η εντύπωση στο κοινό ότι τα σούπερ μάρκετ μειώνουν τις τιμές, οι οποίες στο μεταξύ θα έχουν φτάσει στα ύψη, κανείς δεν θα θυμάται πια ποιες ήταν στα φαρμακεία πριν την απελευθέρωσή τους», προειδοποίησε μεταξύ άλλων…

Το «γιατί» του ανοίγματος της διανομής: ένα ερμηνευτικό σχήμα
Το καταρχήν ερώτημα είναι τι σκοπούς υπηρετεί το «άνοιγμα» του επαγγέλματος του φαρμακοποιού ή αλλιώς η «απελευθέρωση» της αγοράς γενικά του φαρμάκου ως διεθνής τάση και πρακτική. Μια εύλογη υπόθεση είναι ότι τα συγκεντροποιημένα δίκτυα διανομής υψηλού βαθμού οργάνωσης εξασφαλίζουν στη διεθνή φαρμακοβιομηχανία αποτελεσματικό έλεγχο της ζήτησης και καλύτερο κέρδος συνδυαστικά προς την επέκταση της άρσης των κρατικών ρυθμίσεων στον τομέα της Υγείας, που ποθεί διακαώς η φαρμακοβιομηχανία. Στο πλαίσιο αυτό, εξηγείται το γιατί, προπάντων από τη δεκαετία του ’90, η ανάπτυξη τέτοιων δικτύων –ανεξαρτήτως του αν πρόκειται κυρίως για αλυσίδες φαρμακείων ή για τμήματα πωλήσεων φαρμάκων ενταγμένα σε υπεραγορές–, επιταχυνόμενη, αντικαθιστά βαθμηδόν παντού στις ώριμες δυτικές οικονομίες τις κατακερματισμένες δομές διάθεσης του φαρμάκου, που βασίζονται στη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα και την παραδοσιακού χαρακτήρα συνεταιριστική επαγγελματική δραστηριότητα.

Αν έτσι έχουν τα πράγματα, τούτο προφανώς δεν αποτελεί «φυσικό» γεγονός της οικονομικής ζωής, αλλά κεντρική στρατηγική επιλογή του πολιτικοοικονομικού συστήματος και των μηχανισμών του (ΔΝΤ, Παγκόσμια Τράπεζα, ΟΟΣΑ) όχι μόνο για την αγορά του φαρμάκου, αλλά για όλες τις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Με τους κανόνες τους, λοιπόν, οφείλει να συμμορφώνεται το εκάστοτε εθνικό θεσμικό πλαίσιο (λειτουργίας της διανομής του φαρμάκου στην περίπτωσή μας), δηλαδή να «μεταρρυθμίζεται», ώστε να διευκολύνει το καταλληλότερο από άποψη επιχειρηματικής συγκεντροποίησης και οργάνωσης δίκτυο διανομής, να παίξει έναν προκαθορισμένο ρόλο. Κατ’ αυτόν τον τρόπο απελευθερώνεται στη χώρα μας η διανομή του φαρμάκου, με πρώτο βήμα την άδεια ένταξης ενός υποσυνόλου των ΜΥΣΥΦΑ, ήτοι των Γενικής Διάθεσης Φαρμάκων ή ΓΕΔΙΦΑ στα ράφια των σούπερ μάρκετ, επειδή μάλλον ο βαθμός συγκέντρωσης του συγκεκριμένου κλάδου είναι κατά πολύ υψηλότερος από του κλάδου των φαρμακοποιών.

Υποθετικά μιλώντας πάντα, στην προέκταση της ίδιας λογικής, αν τα σούπερ μάρκετ δώσουν εν ευθέτω χρόνω τα εχέγγυα μιας ολοκληρωμένης διαχείρισης της διανομής του φαρμάκου, ίσως (και γιατί όχι;) διεκδικήσουν και την αγορά του συνταγογραφημένου φαρμάκου. Το κίνητρο είναι, άλλωστε, τεράστιο, όσο δηλαδή κι ο τζίρος του φαρμάκου. Η δε θεσμική ρύθμιση, οψέποτε το πτυχίο του φαρμακοποιού θα ανακλά μόνο για τους λίγους το όνειρο του μεσαίου ή μικρού επιχειρηματία, δείχνοντας στη μεγάλη πλειονότητα των φαρμακοποιών τον δρόμο της ειδικευμένης μισθωτής εργασίας, θα βρει τον τρόπο εφαρμογής της ακόμα και με το στανιό –κατά το πρότυπο λχ της μνημονιακής υποχρέωσης, όπως συμβαίνει σήμερα.

Η θολή και αντιφατική πραγματικότητα
Στο προαναφερόμενο ερμηνευτικό σχήμα υπάρχει, όμως, μια καθαρότητα σκοπουμένων εντελώς ξένη προς τη θολή και αντιφατική πραγματικότητα της ελληνικής αγοράς, όπου:

α) γενικά η φαρμακοβιομηχανία επιλέγει, αν όχι ανεπιφύλακτα τα φαρμακεία ως στρατηγικό της εταίρο στη διανομή, τουλάχιστον αποφεύγει να τους εναντιώνεται.

β) Τα σούπερ μάρκετ εγκαλούν την κυβέρνηση για καθυστερήσεις και προσκόμματα στο «άνοιγμα» της διανομής των ΓΕΔΙΦΑ, τους φαρμακοποιούς (με τον αρνητικά φορτισμένο όρο «συντεχνία») για διάθεση χειραγώγησης του δικαιώματος του καταναλωτή στον πλουραλισμό των επιλογών αγοράς και τη φαρμακοβιομηχανία για ψυχρότητα ανταπόκρισης στη δική τους βούληση να επωφεληθούν.

γ) Οι φαρμακοποιοί, έχοντας χάσει τα προηγούμενα χρόνια, στο πλαίσιο της ικανοποίησης μνημονιακών προαπαιτούμενων, το αποκλειστικό δικαίωμα σύνδεσης του επιχειρηματικού αντικειμένου του φαρμακείου με την επιστημονική ιδιότητα του φαρμακοποιού και την εμπορία πολλών ακριβών φαρμάκων που υπήχθησαν στον ΕΟΠΥΥ, κι έχοντας υποστεί τη μείωση των τιμών των φαρμάκων, όπως και των περιθωρίων κέρδους τους σε αυτά, αναγνωρίζουν στο σούπερ μάρκετ τον ολετήρα της επαγγελματικής τους αυτονομίας, τον αίτιο της κοινωνικής τους υποβάθμισης.

δ) Η κυβέρνηση, αξιοποιώντας τις τρόπον τινά αδράνειες μεταξύ των αντιτιθέμενων επιχειρηματικών και κοινωνικοπολιτικών συμφερόντων, επινόησε μια κάποια σολομώντεια λύση μετριασμού των τριβών εις βάρος της: Είναι τυπικά συνεπής έναντι του «κουαρτέτου» με την υποχρέωση της απελευθέρωσης τόσο των τιμών στα ΜΥΣΥΦΑ όσο και της διανομής ενός υποσυνόλου τους, των ΓΕΔΙΦΑ, που μπαίνουν υπό προϋποθέσεις στα σούπερ μάρκετ. Αυτές οι «προϋποθέσεις» έγκεινται στη μεταβίβαση της σχετικής ευθύνης στις φαρμακοβιομηχανίες, καθώς τούτες καλούνται να επενδύσουν, αν φυσικά τους συμφέρει και τους ενδιαφέρει, στη μεταποίηση επί της ουσίας των ΓΕΔΙΦΑ τους (δοσολογία και συσκευασία), προκειμένου να είναι κατά τον νόμο δυνατόν να τα εμπορευτούν τα σούπερ μάρκετ. Έστω κι αν ο νόμος αυτός είναι «τραβηγμένος από τα μαλλιά» (περίπου προστατεύει τον καταναλωτή να μην… αυτοκτονήσει με Depon ψωνισμένα στο σούπερ μάρκετ!), μεριμνά οι φαρμακοποιοί να πέσουν στα μαλακά. Διότι, ακόμα και στην περίπτωση που οι φαρμακοβιομηχανίες ανταποκριθούν επενδυτικά για να βάλουν τα ΓΕΔΙΦΑ τους στα σούπερ μάρκετ, οι σχετικές εγκρίσεις του υποστελεχωμένου πλέον ΕΟΦ καθυστερούν τόσο, ώστε «ζήσε Μάη μου να φας τριφύλλι». Όσο για τις επιχειρήσεις σούπερ μάρκετ, ας πείσουν αυτές τους φαρμακοβιομήχανους να τις «αγαπήσουν» και να τις εμπιστευτούν ως συνεργάτες…


Σκοπούμενα και σκοπούντες σε παράταξη και αντιδιαστολή
Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα από την αρχή, σκοπούς και σκοπούντες.

Οι φαρμακοβιομηχανίες γιατί, τάχα, παραμένουν ψυχρές στον «έρωτα» των σούπερ μάρκετ; Μια πρώτη εξήγηση, από αυτές που δηλώνονται ευθαρσώς, είναι ότι το μάρκετινγκ των προϊόντων τους τα προβάλει προνομιακά σαν φαρμακευτικά είδη (άλλο να σου δίνει το αναλγητικό ή το έμπλαστρο μετά συστάσεων και υποδείξεων ο επιστήμονας της λευκής ποδιάς κι άλλο να το παίρνεις μόνος σου από το ράφι δίπλα από τις οδοντόκρεμες, τα σαπούνια και τις πάνες). Μια άλλη εξήγηση, από τις off the record, είναι ότι κανείς δεν έχει διάθεση να μπει στα καλά του καθουμένου στην περιπέτεια των ετήσιων συμφωνιών και των παροχών με τα σούπερ μάρκετ (καλύτερα να σου βγει το μάτι…), όταν έχει ήδη μια στρωμένη δουλειά –κι όχι απλώς μια «εναλλακτική λύση»– με τις φαρμακαποθήκες και τα φαρμακεία. Το περίεργο είναι ότι τα σούπερ μάρκετ δείχνουν να μην καταλαβαίνουν γιατί, ενώ αξιώνουν να διαπρέψουν στο παιχνίδι τής εν λόγω αγοράς, οι υποτιθέμενοι συμπαίκτες τους δεν τους εμπιστεύονται καν θέση στον πάγκο! Το ενάντιο μάλιστα. Ήδη η εισαγωγή και εμπορία συμπληρωμάτων διατροφής εκ μέρους τουλάχιστον δύο αλυσίδων σούπερ μάρκετ έχει δημιουργήσει μάλλον σκεπτικισμό στη φαρμακοβιομηχανία. Διότι το να διαφημίζει φερ’ ειπείν το διατροφικό συμπλήρωμά της η τάδε εταιρεία φαρμάκων, ανοίγοντας την αγορά της κατηγορίας του και να επωφελείται από τον σχετικό επικοινωνιακό ντόρο εκ του πλαγίου ένα εισαγόμενο (κι ανταγωνιστικό προς το δικό της) του σούπερ μάρκετ, συνιστά πρόκληση, ενώ απέχει από το να εκληφθεί ως «πίεση», προκειμένου να βάλει η εν λόγω εταιρεία το προϊόν της στο ράφι του σούπερ μάρκετ και δη με τους όρους του!

Επειδή η φαρμακοβιομηχανία δεν επενδύει με ιδεολογικούς όρους, για να συμμερίζεται τη διανθισμένη με φιλελεύθερο οίστρο επιχειρηματολογία των μάνατζερ των σούπερ μάρκετ υπέρ του «ανοίγματος» της διανομής, αλλά με ωμό οικονομικό πραγματισμό, μάλλον θα περάσει κάμποσος καιρός για να βρουν οι δύο πλευρές μια καταρχήν γλώσσα επικοινωνίας μεταξύ τους…

Για τους φαρμακοποιούς δεν χρειάζεται να ειπωθούν πολύ περισσότερα. Όμως, μια-δυο επισημάνσεις τους είναι ουσιώδεις για τους μάνατζερ των σούπερ μάρκετ, οι οποίοι θα ’πρεπε να τους ακούν με λιγότερη έπαρση, καθώς άνευ μετριοπάθειας και σοβαρού επενδυτικού σχεδιασμού η είσοδός τους στον ανταγωνισμό της αγοράς του φαρμάκου κινδυνεύει ν’ αποδειχθεί άδωρος δωρεά. «Τι κι αν άρχισαν να μπαίνουν τα συμπληρώματα διατροφής στα σούπερ μάρκετ; Κανένας δεν πείθεται ότι πωλούνται φτηνότερα», λένε κάποιοι φαρμακοποιοί, παραπέμποντας ήδη τους πελάτες τους για του λόγου το αληθές στη διερεύνηση και σύγκριση της σχέσης ποσότητας-περιεκτικότητας/τιμής των σκευασμάτων, που βρίσκονται στα ράφια των δύο πλέον καναλιών διανομής.

«Επιχείρημα και τούτο! Μα το εξουδετερώνει η ανοδική τάση του τζίρου της νέας κατηγορίας στα σούπερ μάρκετ!», θα βιαστεί ν’ απαντήσει κάποιος. Όμως, η παρατήρηση ότι η ιστορία της απελευθέρωσης των ΓΕΔΙΦΑ αφορά στην πράξη μόλις δυο-τρεις επωνυμίες αναλγητικών, που τυγχάνουν να αποφέρουν περίπου το 80% του συνολικού τζίρου της ομάδας των ΓΕΔΙΦΑ και που σήμερα διατίθενται πάμφθηνα, δημιουργεί ερωτηματικά για το πρακτικό μέγεθος της ευκαιρίας που δίνεται στα σούπερ μάρκετ. Πολύ περισσότερο η παρατήρηση πως η απελευθέρωση των τιμών ειδικά αυτών των ΓΕΔΙΦΑ προωθήθηκε μετά από πιέσεις, προκειμένου να περιοριστεί η ευκαιρία εισαγωγής τους από αλλοδαπές εταιρείες σε «τιμές ελληνικών φαρμακαποθηκών», γεννά άμεσα ρητορικά μάλλον ερωτήματα, όπως: Ποιος ο λόγος να επενδύσει το χρήμα του στη γραμμή παραγωγής ο φαρμακοβιομήχανος για την είσοδο ενός τέτοιου φτηνού προϊόντος του στα εγχώρια σούπερ μάρκετ, όταν από την απελευθέρωση της ανατίμησής του δια νόμου μπορεί να βγάλει πολλαπλάσια στο άψε σβήσε από τα εγχώρια φαρμακεία και από τις εξαγωγές του στα αλλοδαπά; Και γιατί να χαλάσει μακροπρόθεσμα τη σχέση του με το δοκιμασμένο ειδικό κανάλι διανομέων του φαρμακοποιών, αφού η τυχόν τοποθέτηση των προϊόντων του στα ράφια και του επίδοξου νέου, απαιτητικού και γενικής εμπορίας οργανωμένου διανομέα (του σούπερ μάρκετ) ούτε θα του προσφέρει κάποια υπολογίσιμη οικονομία κλίμακος (αφού πχ το μεταφορικό κόστος των φαρμάκων δεν υπερβαίνει το 1,5% επί της τιμής τους) ούτε θα επεκτείνει δα την «πίτα» της αγοράς τους; Αυτό διότι το φάρμακο είναι προϊόν «προορισμού» κι όχι «προσφοράς», επομένως η είσοδός του στο σούπερ μάρκετ δεν θα έθετε τίποτα περισσότερο από το θέμα μιας απλής αναδιανομής μεριδίων μεταξύ των καναλιών διανομής. Μήπως θα ’χε κάποιο κέρδος ο φαρμακοβιομήχανος από ένα τέτοιο είδος αναδιανομής προς δικαίωση του κ. Λουράντου για τις εικοτολογίες του, όπως τις καταθέσαμε στην έναρξη του κειμένου; Αλλά καν δεν είναι βέβαιο πως τα σούπερ μάρκετ θα νοιαστούν για τη «δικαίωση Λουράντου», τουλάχιστον όσο η άγνοια των στελεχών τους για τα μυστικά της κατηγορίας των ΓΕΔΙΦΑ θα εγκυμονεί κινδύνους να την «πατήσουν» (πόσοι αγοραστές τους, τάχα, γνωρίζουν να διαχειριστούν λχ τα ιατροτεχνολογικά ΓΕΔΙΦΑ «χαμηλού», «μετρίου» και «υψηλού κινδύνου»; Λέμε τώρα…).

Απατηλές αιτιάσεις και πραγματικά ενδιαφέροντα
Παντού και πάντα προς το συμφέρον τους οι προμηθευτές πριμοδοτούν ή στρέφουν τις πλάτες τους σε υφιστάμενα κανάλια διανομής. Παντού οι τάσεις στη διανομή ακολουθούν, προσαρμόζονται και υπηρετούν τις μείζονες τάσεις της βιομηχανικής παραγωγής. Ποτέ δεν συμβαίνει το αντίθετο. Παντού οι νόμοι που διέπουν τη συνεργασία προμηθευτών-διανομέων διαμορφώνονται βάσει των ηθών και εμπειριών της συνεργασίας τους. Οι νόμοι δεν «ανακατασκευάζουν» ήθη κι εμπειρίες (ειδάλλως η οικονομία… σχεδιάζεται). Συνεπώς είναι μάλλον αφελές να πιστεύει κανείς ότι η όποια κυβέρνηση «παρεμποδίζει» τις προσβάσεις της φαρμακοβιομηχανίας στα σούπερ μάρκετ, «ικανοποιώντας συντεχνιακά συμφέροντα των φαρμακοποιών μπροστά στο φόβο του πολιτικού κόστους». Η πολιτική παραγωγή προσχημάτων κανονιστικού περιεχομένου για τις ανάγκες κυβερνητικής διαχείρισης των ισορροπιών του οικονομικού γίγνεσθαι λαμβάνει μεν υπόψιν τα αιτήματα των εκάστοτε θιγόμενων κοινωνικών ομάδων και το πολιτικό κόστος, αλλά επ’ ουδενί λόγω καταστρώνεται αντίθετα προς τις ισορροπίες των κυρίαρχων συμφερόντων και τρόπων αλληλοκατανόησής τους (το αντίθετο θα σήμαινε επανάσταση). Με άλλα λόγια, ακόμα και με ανεμπόδιστη την είσοδο των ΓΕΔΙΦΑ στα σούπερ μάρκετ, το τελικό αποτέλεσμα μάλλον μόνο στα επί μέρους θα άλλαζε. Ή αλλιώς πως, μόνο η πλήρης απελευθέρωση των τιμών στα ΜΥΣΥΦΑ θα μπορούσε να δικαιώσει απολύτως τις «θέσεις Λουράντου», εμφυσώντας τον έρωτα στη φαρμακοβιομηχανία για τα σούπερ μάρκετ. Αλλά ας μην βάζουμε και το χέρι μας στη φωτιά –πολύ περισσότερο, εφόσον μιλούμε πλέον για την έκδοση ενός ακόμα δελτίου μείωσης των τιμών των φαρμάκων άνω των 10 ευρώ, του έβδομου από την έναρξη της επιτροπείας της χώρας, με το οποίο η κυβέρνηση υποθέτει πως θα ισοφαρίσει το κόστος από την απελευθέρωση των τιμών στα ΓΕΔΙΦΑ…

Η ουσιώδης απελευθέρωση της αγοράς του φαρμάκου υπό την οπτική των συμφερόντων των μεγάλης κλίμακας επενδύσεων στη διανομή –αξία εγγεγραμμένη στη Βουλγάτα των μνημονίων– άνοιξε με την αφαίρεση του αποκλειστικού δικαιώματος ιδιοκτησιακής σύνδεσης του επιχειρηματικού αντικειμένου του φαρμακείου με την επιστημονική ιδιότητα του φαρμακοποιού. Κατά την κρίση μας, λοιπόν, το ενδιαφέρον της φαρμακοβιομηχανίας για το σούπερ μάρκετ θα κινητοποιείται, ίσως, εφόσον της χρησιμεύει κάπως σαν φόβητρο για να επιταχύνεται προς όφελός της η επιχειρηματική συγκεντροποίηση στον κλάδο του φαρμακείου. Θα την συνεπάρει, όμως, εάν και εφόσον οι επιχειρήσεις σούπερ μάρκετ εισβάλουν επενδυτικά στον κλάδο του φαρμάκου, εξαγοράζοντας σημαντικά κομμάτια των υποδομών του (αλυσίδες φαρμακείων και φαρμακαποθήκες), μέσω των οποίων θα αντλούν έτοιμη τεχνογνωσία και επιστημονικό προσωπικό, με σκοπό να βάλουν στο ταμείο του κλασικού σούπερ μάρκετ όχι απλά τον τζίρο των ΓΕΔΙΦΑ ή των ΜΥΣΥΦΑ, αλλά και του συνταγογραφούμενου φαρμάκου. Τούτο έχει πραγματικά νόημα κι όχι ασφαλώς μόνο προς δικαίωση του ερμηνευτικού σχήματος που σας προτείναμε!..

Έτος ανατροπών το 2016

Η μεγάλη «κοιλιά» στα έσοδα των σούπερ μάρκετ έγινε κυρίως στο τελευταίο τρίμηνο του έτους, ενώ το τελειωτικό χτύπημα στην αγορά δόθηκε την περίοδο των γιορτών για τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά, οπότε η κίνηση ήταν έντονα πτωτική. Μάλιστα, όπως τόνισε γνωστός παράγοντας του κλάδου, τις δύο τελευταίες εργάσιμες ημέρες του χρόνου η αγορά ήταν τόσο υποτονική, που θύμισε ένα συνηθισμένο μέτριο διήμερο Παρασκευής και Σάββατου.

Η ένταση λόγω των διαπραγματεύσεων για την αξιολόγηση της χώρας από τους δανειστές, η συνέχιση της ύφεσης στην οικονομία και η επιβολή νέων φόρων πέρυσι, αλλά και όσοι εφαρμόζονται από την 1η Ιανουαρίου φέτος ήταν μερικοί μόνο από τους λόγους για τους οποίους βάρυνε το κλίμα κι η ψυχολογία της αγοράς, κυρίως τους τελευταίους μήνες του 2016.

Πάντως, οι κεντρικές κινήσεις πέρυσι στη σκακιέρα του λιανεμπορίου ανέβασαν το θερμόμετρο. Από τη μια η Metro κίνησε τις διαδικασίες για τη σταδιακή προσαρμογή της Αφοί Βερόπουλοι στα πρότυπα λειτουργίας των My Market και από την άλλη η Σκλαβενίτης παρουσιάσθηκε στο Πρωτοδικείο της Αθήνας ως στρατηγικός επενδυτής για τη διάσωση της Μαρινόπουλος. Ειδικότερα η δεύτερη πρωτοβουλία τράβηξε, όπως ήταν αναμενόμενο, την προσοχή του συνόλου της αγοράς. Η υλοποίηση των σχεδίων της Σκλαβενίτης ήταν φανερό πως θα οδηγούσε σε πλήρη ανατροπή των ισορροπιών στο λιανεμπόριο. Αυτό, εξάλλου, φάνηκε από την άμεση ενεργοποίηση των αντανακλαστικών της ΑΒ Βασιλόπουλος, η οποία φέρεται να προσέγγισε εκ νέου τη Μασούτης με την προοπτική της εξαγοράς της. Ωστόσο, κατά πληροφορίες ο νέος κύκλος διαπραγμάτευσης έληξε άδοξα, με τις δύο πλευρές να διαφωνούν στο τίμημα της εξαγοράς. Τονίζεται ότι, όπως συνέβη και τις προηγούμενες φορές, οι διοικήσεις των δύο αλυσίδων διέψευσαν κάθε αναφορά του Τύπου περί ανάλογων επαφών.

Πάντως, γεγονός είναι ότι στο πεδίο των εξαγορών και συγχωνεύσεων κατά τη διετία 2015-2016 το λιανεμπόριο έζησε όσα δεν έζησε ολόκληρη τη δεκαετία. Οι εξελίξεις ήταν καταιγιστικές, ενώ δημιουργήθηκαν οι αναγκαίες προϋποθέσεις ώστε, εφόσον οι συνθήκες το ευνοήσουν, την περίοδο 2017-2018 να κλείσει ο βασικός κύκλος ανακατατάξεων στον κλάδο όχι μόνο στην κορυφή της πυραμίδας της αγοράς, αλλά και στις τάξεις των μικρομεσαίων δυνάμεών της. Διότι κινητικότητα υπάρχει και στον χώρο των μικρομεσαίων. Μένει μόνο να φανεί το κατά πόσο οι ίδιοι οι επιχειρηματίες αντιλαμβάνονται τους κινδύνους που τους απειλούν από τις συγχωνεύσεις στην κορυφή της πυραμίδας του κλάδου. Πλέον ο κύριος όγκος της αγοράς συγκεντρώνεται σε σχήματα με πωλήσεις άνω του 1 δισ. ευρώ το καθένα και άρα με πολύ ισχυρή διαπραγματευτική δύναμη έναντι των προμηθευτών.

Λέγεται, μάλιστα, ότι η ψαλίδα που χωρίζει τις παροχές της βιομηχανίας προς τους ισχυρούς του κλάδου από αυτές που «αναγνωρίζονται» στη μεσαία ζώνη της αγοράς, ξεπερνούν σε ορισμένες περιπτώσεις τις πέντε ποσοστιαίες μονάδες. Πρόκειται για ποσοστό, το οποίο σε κάθε περίπτωση προβληματίζει τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις της λιανικής.

Ας δούμε, όμως, τα πεπραγμένα πέρυσι των βασικών «παικτών» της αγοράς που είναι πλέον είναι κατά δύο λιγότεροι.

Ι. & Σ. Σκλαβενίτης
Το 2016 φαίνεται πως ήταν «η χρονιά» της Σκλαβενίτης, με την έννοια ότι σε πολύ μεγάλο βαθμό θα κρίνει όχι μόνο τη θέση της στο οργανωμένο λιανεμπόριο, αλλά και μέλλον της. Η απόφασή της να αναλάβει τη διάσωση των δομών της Μαρινόπουλος, δρώντας ως στρατηγικός επενδυτής, και άρα να θέσει υπό τον έλεγχό της το δίκτυο της μεγαλύτερης λιανεμπορικής αλυσίδας της χώρας, αναλαμβάνοντας υποχρεώσεις της τάξης των 800-900 εκατ. ευρώ (μετά το «κούρεμα» του χρέους της Μαρινόπουλος), επηρεάζει καθοριστικά όχι μόνο την ίδια, αλλά το σύνολο του κλάδου.

Η εταιρεία, μέσα από το deal αυτό και εφόσον αναδιοργανώσει πλήρως το δίκτυο της Μαρινόπουλος, στοχεύει σε αύξηση των πωλήσεών της κατά περίπου 1,4 δισ. ευρώ, αυξάνοντας το σύνολο του κύκλου εργασιών της πάνω από τα 3 δισ. ευρώ. Στόχος της σε κάθε περίπτωση είναι η πρώτη θέση στον κλάδο από άποψη ύψους εσόδων και μεγέθους δικτύου πωλήσεων. Όπως σημειώνουν παράγοντες της αγοράς, με τέτοια μεγέθη θα τεθεί στα «ραντάρ» των μεγάλων πολυεθνικών συστημάτων του λιανεμπορίου, με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό σε μια προοπτική χρόνου όχι μόνο για την ίδια, αλλά για το εγχώριο λιανεμπόριο στο σύνολό του.

Η διάσωση των δομών της Μαρινόπουλος ήταν το θέμα που μονοπώλησε πέρυσι το επενδυτικό ενδιαφέρον της εταιρείας, με αποτέλεσμα η ίδια να μην προχωρήσει στη δημιουργία νέων καταστημάτων. Αυτό, πάντως, δεν την εμπόδισε να αυξήσει τον τζίρο της, που όπως αναφέρουν πληροφορίες του σελφ σέρβις, ενισχύθηκε κατά μονοψήφιο ποσοστό, κυμαινόμενος στο ύψος των 1,8 δισ. ευρώ. Όσο για το καθαρό αποτέλεσμα, είναι νωρίς για συμπεράσματα. Πάντως, θεωρείται βέβαιο ότι η εταιρεία διατηρεί τη θέση της.

ΑΒ Βασιλόπουλος
Μια ακόμη χρονιά αναπτυξιακής πορείας και έντονης επενδυτικής δράσης έκλεισε το 2016 για την ΑΒ Βασιλόπουλος, η οποία πέρυσι επηρέασε σε μεγάλο βαθμό τον ανταγωνισμό, αλλάζοντας την τιμολογιακή της πολιτική, προκειμένου να προλάβει τις εξελίξεις μετά τη συγχώνευση της Metro με την Αφοί Βερόπουλοι και το επιχειρούμενο deal Σκλαβενίτη-Μαρινόπουλου.

Τα κεφάλαια που διέθεσε η αλυσίδα για την επέκταση του δικτύου της κατά 39 νέα σημεία και την αναβάθμιση των υποδομών της ήταν της τάξης των 100 εκατ. ευρώ, ενώ στην τριετία 2013-2015 ανήλθαν σωρευτικά στο επίπεδο των 260 εκατ. ευρώ. Η περυσινή χρονιά έκλεισε με το δίκτυο της εταιρείας να αριθμεί συνολικά 378 σημεία πώλησης, εκ των οποίων 256 ΑΒ Βασιλόπουλος, 21 ΑΒ City, 66 ΑΒ Food Market, 8 AB Shop & Go franchise και 13 Shop & Go σε πρατήρια Shell, όπως και 14 ΕΝΑ cash & carry. Τα νέα σούπερ μάρκετ της αλυσίδας, οι πολλοί και διαφορετικοί τύποι καταστημάτων, οι ανακαινίσεις στις οποίες προχώρησε, η πλήρης αναβάθμιση των αλφαβητικών προϊόντων, καθώς και η επιθετική πολιτική τιμών την οποία ακολούθησε είχαν ως αποτέλεσμα το 2016 να αυξηθεί ο κύκλος εργασιών της από τα 1,9 δισ. ευρώ που ήταν το 2015, στα 2,1 δισ. ευρώ.

Η επέκταση του δικτύου των πωλήσεών της είχε επίσης αποτέλεσμα την αύξηση των θέσεων εργασίας που προσφέρει. Σήμερα φθάνουν πλέον στο επίπεδο των 14.000. Μόνο στο εννεάμηνο του 2016 η εταιρεία δημιούργησε 871 νέες θέσεις απασχόλησης.


Metro
Το 2016 για τη Metro θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως η χρονιά που άλλαξε τη δυναμική της εταιρείας, αφού τέθηκε σε εφαρμογή το πλάνο απορρόφησης της Αφοί Βερόπουλοι. Από τα συνολικά 179 καταστήματα που εξαγόρασε η αλυσίδα, έκλεισε τα 30 και σε λειτουργία διατήρησε τα 149. Μέσω αυτών ενίσχυσε την παρουσία της στην Αττική και απέκτησε θέσεις στο σύνολο της επικράτειας.

Πέρυσι, λοιπόν, άρχισε ένας αγώνας δρόμου, προκειμένου το δίκτυο της Αφοί Βερόπουλοι να ανακαινιστεί πλήρως και οι μονάδες της να λειτουργήσουν κατά τα πρότυπα των Μy Market. Οι μικρές και μεγάλες ανακαινίσεις έφθασαν το 2016 τις 60, με τις μικρές να ολοκληρώνονται στο σύνολό τους πέρυσι και τις μεγάλες να συνεχίζονται στη διετία 2017-2018, οπότε θα κλείσει ο επενδυτικός κύκλος στο δίκτυο της εξαγορασθείσας. Απώτερος στόχος των ενεργειών αυτών είναι η αύξηση των συνολικών της πωλήσεων του ομίλου στα επίπεδα των 1,3-1,4 δισ. ευρώ.

Τα κεφάλαια που διέθεσε η Metro πέρυσι για τις παρεμβάσεις που επιχείρησε στο δίκτυο της Αφοί Βερόπουλοι υπολογίζεται ότι ανήλθαν στο ποσό των 40 εκατ. ευρώ, ενώ επενδύθηκαν ακόμη 10 εκατ. ευρώ με σκοπό τη λειτουργία συνολικά 7 νέων καταστημάτων της εταιρείας.

Το 2016 για το σύνολο του δικτύου της Metro έκλεισε θετικά στα 1,14 δισ. ευρώ, αλλά λίγο χαμηλότερα του στόχου που είχε θέσει πέρυσι η αλυσίδα. Αυτό συνέβη διότι το δίκτυο των cash & carry καταστημάτων δεν απέδωσε τα αναμενόμενα, ενώ χαμηλότερα των προσδοκιών κινήθηκε και η εταιρεία των υγρών καυσίμων, που απέκτησε η Metro με την εξαγορά της Αφοί Βερόπουλοι. Οι χαμηλές τιμές του brent διεθνώς οδήγησαν στον περιορισμό των τιμών βενζίνης και πετρελαίου στην εγχώρια αγορά, με αποτέλεσμα τη μείωση των εσόδων που είχαν τα πρατήρια της εταιρείας.

Τα καθαρά αποτελέσματα της Metro το 2016 αναμένεται να είναι μειωμένα σε σχέση με αυτά του 2015, λόγω των αυξημένων έκτακτων λειτουργικών εξόδων που έφερε στην εταιρεία η εξαγορά της Αφοί Βερόπουλοι.

Lidl
Έχοντας κάνει ήδη από το 2015 εμφανή στροφή προς τον παράγοντα «ποιότητα», δίχως φυσικά να εγκαταλείπει το στόχο των χαμηλών τιμών, η Lidl έκλεισε και την περυσινή χρονιά θετικά. Με εκτιμώμενο τζίρο 1,3 δισ. ευρώ (η εταιρεία δεν ανακοινώνει οικονομικά στοιχεία), συνέχισε και το 2016 να επενδύει «γενναία» (100 εκατ. ευρώ) στην επέκταση του δικτύου της και στη ριζική ανακαίνιση των καταστημάτων της, αλλάζοντας σταδιακά concept στους χώρους πωλήσεων.

Τα καταστήματα νέας γενιάς είχαν την επίσημη πρώτη τους στη Κρήτη και τη Θεσσαλονίκη.

Ανάλογη πολιτική θα ακολουθήσει για κάθε νέο της σημείο πώλησης, που υπολογίζει ότι θα είναι 4 ή 5 το χρόνο με στόχο τα 50 τα επόμενα χρόνια, αλλά και στις ανακαινίσεις της, ενώ πρόθεσή της είναι να βρεθεί σταδιακά πιο κοντά στο κέντρο των πόλεων, οργανώνοντας καταστήματα εντός του οικιστικού ιστού και όχι σε περιφερειακά σημεία των τοπικών αγορών, όπως έκανε μέχρι και πρότινος. Εξάλλου, η Lidl αύξησε πέρυσι τους επώνυμους κωδικούς στα ράφια της, ενώ έχει ήδη ανασχεδιάσει τα περισσότερα από τα ιδιωτικά της σήματα, καθιστώντας πιο ελκυστικά.

Πέντε
Τα προσδοκώμενα έφερε το 2016 στην Πέντε, η οποία πέτυχε αύξηση εσόδων, τόνωση μεριδίου αγοράς και σημαντική άνοδο κερδοφορίας. Ειδικότερα, σύμφωνα με τη διοίκηση της Πέντε, η περυσινή χρήση έκλεισε με ενισχυμένο τον κύκλο εργασιών κατά περίπου 10% έναντι του 2015, στα 520 εκατ. ευρώ.

Στην τόνωση του τζίρου σημαντικό ρόλο διαδραμάτισαν τα νέα καταστήματα της αλυσίδας, αλλά και οι ανακατατάξεις στην αγορά, που σε αρκετές περιπτώσεις οδήγησαν στο κλείσιμο καταστημάτων του ανταγωνισμού, όπως και σε προβλήματα τροφοδοσίας, με αποτέλεσμα την ενίσχυση των εσόδων συνολικά της αγοράς και άρα και των καταστημάτων Γαλαξίας της Πέντε.

Το 2016 η Πέντε υλοποίησε ένα επενδυτικό πλάνο αξίας περίπου 15 εκατ. ευρώ για την οργάνωση και λειτουργία τεσσάρων νέων σούπερ μάρκετ, στο σύνολό τους ιδιόκτητων.

Όσο για το καθαρό αποτέλεσμα της αλυσίδας, αναμένεται ότι θα είναι αισθητά αυξημένο έναντι του 2015, οπότε είχε διαμορφωθεί στα 18,912 εκατ. ευρώ, επίσης αισθητά αυξημένο σε σχέση με το 2014. Η σημαντική βελτίωση της κερδοφορίας που παρουσιάζει η εταιρεία αποδίδεται πέραν της αύξησης του τζίρου της και στον καλύτερο έλεγχο που ασκήθηκε στα λειτουργικά της κόστη, κυρίως μετά την αναδιοργάνωση και των ψηφιοποίηση των συστημάτων logistics.

Δ. Μασούτης
Θετική χαρακτηρίζεται από τη διοίκηση της Δ. Μασούτης η περυσινή χρονιά. Κατά τη διάρκειά της ο τζίρος της εταιρείας έκλεισε ανοδικά κατά 7%, με τα έσοδά της να φθάνουν τα 802 εκατ. ευρώ έναντι 751,6 εκατ. ευρώ το 2015, ενώ αυξημένη αναμένεται και η προ φόρων κερδοφορία της αλυσίδας, που θα ανακοινωθεί εν ευθέτω χρόνω. Οι πρώτες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για άνοδο των κερδών τουλάχιστον κατά 20%, στα 33-35 εκατ. ευρώ, από 27,3 εκατ. ευρώ που ήταν την προηγούμενη χρήση.

Πέρυσι η αλυσίδα ολοκλήρωσε ένα επενδυτικό σχέδιο προσανατολισμένο κυρίως στη ριζική ανακαίνιση όλων των Grand Μασούτης, βάσει προδιαγραφών του Grand Θέρμης, το οποίο ανακαινίσθηκε πρώτο το 2015, αποτελώντας τον πιλότο για κάθε επόμενη επένδυση.

Σημειώνεται ότι, η Δ. Μασούτης είναι ο leader του κλάδου στη Βόρεια Ελλάδα, με μερίδιο 35%. Το μερίδιο αγοράς που κατέχει στο σύνολο της οργανωμένης λιανικής προσδιορίζεται από την ίδια στο 11%-11,5%. Η αλυσίδα αριθμεί 264 σημεία πώλησης σε Μακεδονία, Θράκη, Ήπειρο, Θεσσαλία, Φθιώτιδα, Εύβοια και στα νησιά του Βορείου Αιγαίου, εκ των οποίων τα 20 είναι χονδρικής και κατέχουν το 10% των συνολικών εσόδων της αλυσίδας, δηλαδή 80 εκατ. ευρώ. Εξ αυτών τα 30 εκατ. ευρώ προέρχονται από πωλήσεις που διενεργεί στο δίκτυο καταστημάτων franchise με την επωνυμία Express Market, που σήμερα αριθμεί 250 σημεία πώλησης.

Στα στρατηγικά της σχέδια είναι η επέκτασή της στην Αττική. Στο πλαίσιο αυτό, από χρόνο σε χρόνο ανοίγει τη διάμετρο του δικτύου της προς νότο.

Bazaar
Θετικά έκλεισε και για τη Bazaar η περυσινή χρήση, βρίσκοντας στην εκπνοή της την αλυσίδα με αυξημένα τα βασικά οικονομικά μεγέθη της, αλλά και με σημαντικά ενισχυμένο το δίκτυο πωλήσεων.

Ειδικότερα, το 2016 η Bazaar πέτυχε την αύξηση των συνολικών πωλήσεών της κατά 18% στα 160 εκατ. ευρώ, ενώ στο 8% διαμορφώθηκε η οργανική ανάπτυξη της αλυσίδας (έσοδα σε συγκρίσιμη βάση).

Στο ίδιο διάστημα υπολογίζεται ότι η καθαρή κερδοφορία της διαμορφώθηκε στο 1% του ετήσιου τζίρου, δηλαδή στο 1,6 εκατ. ευρώ, ενώ θα μπορούσε να είχε κινηθεί υψηλότερα, αν δεν ξεσπούσε στην αγορά «πόλεμος» τιμών για την εξασφάλιση του χαμένου τζίρου της Μαρινόπουλος και της Αφοί Βερόπουλοι, που κόστισαν περίπου δύο ποσοστιαίες μονάδες στα μικτά αποτέλεσμα της εταιρείας.

Σε ό,τι αφορά τις επενδύσεις της, η αλυσίδα διέθεσε περί τα 2 εκατ. ευρώ για να αυξήσει τα καταστήματά της κατά 10 το 2016, αυξάνοντας τον αριθμό τους στα 133. Εξ αυτών τα 8 ήταν cash & carry και τα 125 σούπερ μάρκετ, με τα 90 να είναι εταιρικά και τα 35 franchise.

Το επενδυτικό πλάνο του 2016 προέβλεπε επίσης τη σταδιακή αναβάθμιση όλων των καταστημάτων λιανικής. Πρόκειται για ένα έργο το οποίο σχεδιάσθηκε να ολοκληρωθεί μέσα στο πρώτο δίμηνο του 2017.

Η πολυπλοκότητα της εφοδιαστικής αλυσίδας και η ανάπτυξη παράνομων πρακτικών

Υποστηρίζει πως η συνεχής ανάπτυξη της εφοδιαστικής αλυσίδας διεθνώς, σε μέγεθος και πολυπλοκότητα, θέτει τον κλάδο των τροφίμων σε κατάσταση αυξημένου κινδύνου. Οι επιχειρήσεις πρέπει να γνωρίζουν πως πλέον η οργανωμένη παράνομη δραστηριότητα εκτείνεται σε διαφορετικές χώρες και εκμεταλλεύεται το διαφορετικό νομοθετικό πλαίσιο. Γι΄αυτό και η συντονισμένη παρέμβαση διεθνών οργανισμών ελέγχου είναι απαραίτητη για την καταπολέμηση των φαινομένων εξαπάτησης και εγκληματικής δραστηριότητας στον ευαίσθητο τομέα των τροφίμων.

Ως παράδειγμα αναφέρει τη δράση που ανέπτυξε η Europol, μεταξύ Νοεμβρίου 2015 και Φεβρουαρίου 2016, με σημαντικά αποτελέσματα, όπως η κατάσχεση περίπου 9 τόνων ζάχαρης μολυσμένης με φυτοφάρμακο στο Χαρτούμ του Σουδάν, αλλά και τη σημαντική επιτυχία των ιταλικών αρχών που κατέσχεσαν πάνω από 85 τόνους ελιών που είχαν βαφτεί με διάλυμα θειούχου χαλκού, ώστε να αποκτήσουν πιο έντονο χρώμα! Επίσης, το 2014, η Interpol ανέλαβε δράση ενάντια σε ένα διεθνές δίκτυο παράνομης διακίνησης τροφίμων, με αποτέλεσμα την αποτροπή διάθεσης στην αγορά 1.200 τόνων τροφίμων υποβαθμισμένης ποιότητας και το λαθρεμπόριο 400.000 λίτρων ποτών σε 33 χώρες.

«Με πάνω από 700.000 επιχειρήσεις και με το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής να πραγματοποιείται στην Κίνα, τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση, οι ευκαιρίες για παράνομες ενέργειες σε όλα τα στάδια της εφοδιαστικής αλυσίδας είναι τεράστιες. Οι εταιρείες πρέπει να βεβαιωθούν πως διαθέτουν ένα στιβαρό πλαίσιο διαχείρισης της εφοδιαστικής αλυσίδας, ώστε να μειώσουν τους κινδύνους και να αντιμετωπίσουν τις διαφορετικές νομοθετικές ρυθμίσεις», τονίζει ο Garry Moseley, ειδικός αναλυτής της εταιρείας του τμήματος Major Risks Practice στον τομέα των τροφίμων και ποτών. «Καθώς πολλές βιομηχανίες προμηθεύονται πρώτες ύλες από μια χώρα, τις επεξεργάζονται σε μια άλλη και πωλούν τα τελικά προϊόντα στο Ηνωμένο Βασίλειο, δημιουργούν πολλές ευκαιρίες για παράνομη δραστηριότητα, όπως επέδειξε το σκάνδαλο Horsegate.

Μείωση τιμών και προώθηση υγιεινής διατροφής

Η μέση μείωση τιμής ανέρχεται σε 19%, ενώ στα προαναφερθέντα προϊόντα που προσφέρονται σε έκπτωση προστίθενται άλλα 1.500 προϊόντα, που διατίθενται σε προσφορά. Στα είδη με έκπτωση συγκαταλέγονται βασικά φρέσκα προϊόντα, κατεψυγμένα και προϊόντα οικιακής φροντίδας.

Οι εκπτώσεις παρουσιάστηκαν στο κοινό μετά τις γιορτές ώστε, όπως αναφέρει ο Andy Atkinson, marketing & customer director της αλυσίδας, να έχουν τη δυνατότητα οι πελάτες της, μετά τα έξοδα που πραγματοποίησαν κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, να συνεχίσουν τις αγορές τους, ακόμη και με το μειωμένο διαθέσιμο budget.

Την ίδια περίοδο η Morrisons απλοποίησε τις τιμές 5.495 κωδικών, έτσι ώστε να μην παρουσιάζονται δεκαδικά ψηφία και να είναι πιο εύκολο για τον πελάτη να υπολογίσει το συνολικό κόστος των προϊόντων που περιέχει το καλάθι του.

Υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης από παιδιά

Συγκεκριμένα, η έρευνα κατέγραψε την κατανάλωση 11 γραμμαρίων ζάχαρης μόνο στο πρωινό των παιδιών, που αντιστοιχεί σε τρεις κύβους ζάχαρης, τη στιγμή που η συνιστώμενη ποσότητα είναι έως 5 κύβοι ζάχαρης για τα παιδιά μεταξύ τεσσάρων και έξι ετών και έως 6 κύβοι για παιδιά ηλικίας από επτά έως δέκα ετών. Η έρευνα που διενεργήθηκε από τον βρετανικό οργανισμό διατροφής (British Nutrition Foundation), συγκέντρωσε τις απόψεις 200 γονέων με παιδιά ηλικίας 4-10 ετών, σχετικά με το πρωινό που καταναλώνουν και κατόπιν μέτρησε την περιεκτικότητά τους σε ζάχαρη.

Από την έρευνα προέκυψε πως στο τέλος της ημέρας τα παιδιά είχαν καταναλώσει τριπλάσια ποσότητα ζάχαρης από τη συνιστώμενη, ενώ υπήρχε άγνοια σε σημαντικό τμήμα των ερωτηθέντων σχετικά με το τι σημαίνει υγιεινό πρωινό: 8 στους 10 γονείς θεωρούσαν πως η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων τροφής συνιστά μια υγιεινή πρόταση για το πρωινό των παιδιών τους. Η υψηλή κατανάλωση ζάχαρης στο πρωινό οφείλεται κυρίως στην κατανάλωση δημητριακών με ζάχαρη, χυμών, μπισκότων, κρουασάν, αναψυκτικών, κλπ.

Mintel: Πέντε κυρίαρχες τάσεις του 2017 στη συσκευασία

Τη συγκεκριμένη άποψη υποστηρίζει η εταιρεία ερευνών Mintel και βάσει αυτής καταγράφει τις προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν με επιτυχία τα brands, τις σύγχρονες ανάγκες των καταναλωτών και τις καινοτομίες της συσκευασίας, που θα κατευθύνουν τις εξελίξεις στο συγκεκριμένο βιομηχανικό τομέα το 2017. Η πρώτη τάση αφορά στην επανασύνδεση του σχήματος με το branding. Τα brands καλούνται σήμερα να λανσάρουν μοναδικής σχεδίασης συσκευασίες, που όχι μόνο να τα διαφοροποιούν στο ράφι, αλλά να υποστηρίζουν και την ταυτότητά τους. Η δεύτερη αφορά στην ανάπτυξη του e-commerce, που αποτελεί ευκαιρία, αλλά και πρόκληση για διαφορετική προσέγγιση της συσκευασίας και του ρόλου της στην προβολή των επιθυμητών μηνυμάτων προς τον πελάτη. Μια εξίσου σημαντική τάση αφορά στις «έξυπνες», διαδραστικές, ακόμη και mobile-enabled συσκευασίες.

Παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει ακόμη σαφής προτυποίηση των νέων αυτών συσκευασιών, οι εταιρείες έχουν στη διάθεσή τους δεδομένα της διάδρασης με τους καταναλωτές, καθώς και στοιχεία που αποδεικνύουν τη συμβολή τους στην υγιεινή και την ασφάλεια των προϊόντων. Όσον αφορά στην εικαστική προσέγγιση της συσκευασίας, παρατηρείται η τάση για συσκευασίες που τραβούν την προσοχή, αλλά και συσκευασίες που δημιουργούν ευχάριστη διάθεσή στους πελάτες με την εμφάνισή τους. Τέλος, στην αγορά υπάρχει η τάση της επέκτασης των brands με νέα προϊόντα που αξιοποιούν την υπάρχουσα εμπιστοσύνη των πελατών για τη δημιουργία νέων κωδικών, πέρα από τις παραδοσιακές κατηγορίες.

Οι υψηλότερες αμοιβές εργασίας από την Aldi

Σύμφωνα με ανακοίνωση της εταιρείας, από τον Φεβρουάριο οι εργαζόμενοι θα λαμβάνουν τουλάχιστον 8,53 λίρες περισσότερες ανά ώρα ή 9,75 λίρες ανά ώρα στην περίπτωση που εργάζονται στο Λονδίνο, ποσό που αντιστοιχεί σε 1,5% αύξηση του ελάχιστου μισθού. Μπορεί ο μισθός να ξεπερνά μόνο κατά 8 πένες τον οριζόμενο από τον οργανισμό Living Wage Foundation ως μισθός που διασφαλίζει μια αξιοπρεπή διαβίωση, είναι όμως κατά 8,45 λίρες υψηλότερος από την ωριαία αμοιβή για εργασία στην ανταγωνίστρια αλυσίδα Lidl.

Πρόκειται για αμοιβή που είναι μέχρι στιγμής η υψηλότερη στο σύνολο των μεγάλων επιχειρήσεων σούπερ μάρκετ της χώρας. Η Aldi έχει σήμερα δυναμικό 3.356 εργαζομένων στη Μ. Βρετανία. Εντός του Φεβρουαρίου πρόκειται να εγκαινιάσει το 700ο της κατάστημα, ακολουθώντας με συνέπεια το πλάνο που προβλέπει το 2020 να διαθέτει 1.000 σημεία πώλησης.