Μήνας: Ιούλιος 2013

Η μεγαλύτερη «μάχη» πρόκειται να δοθεί για τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα, η πώληση των οποίων, βάσει μνημονιακών δεσμεύσεων της χώρας, πρέπει άμεσα να επιτραπεί και για τις αλυσίδες των σούπερ μάρκετ. Απέναντι από το λιανεμπόριο βρίσκονται οι φαρμακοποιοί, οι οποίοι ευλόγως δεν θέλουν να χάσουν τα κεκτημένα τους, οπότε αντιστέκονται πιέζοντας προς πάσα κατεύθυνση. Η κυβέρνηση από την πλευρά της, όπως αναφέρουν πληροφορίες του σελφ σέρβις, είναι αποφασισμένη να κινηθεί νομοθετικά στη διάρκεια του καλοκαιριού, προκειμένου να χειριστεί το θέμα πριν την εξάντληση των χρονικών ορίων
που ορίζει το μνημόνιο –η προθεσμία λήγει τον Σεπτέμβριο.

Κατά τις ίδιες πληροφορίες, στις προθέσεις των συναρμόδιων υπουργείων δεν είναι να απελευθερώσουν πλήρως την αγορά των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων, αλλά μόνο συγκεκριμένες κατηγορίες προϊόντων, όπως αυτή των βιταμινών. Κι αυτό διότι θα επιδιώξουν να αποφύγουν την ευθεία σύγκρουση με τους φαρμακοποιούς. Στόχος της κυβέρνησης είναι να «ρίξει νερό» στο κρασί της ώστε και στην τρόικα να δείξει ότι κινήθηκε προς την κατεύθυνση της απελευθέρωσης και στους φαρμακοποιούς να «πουλήσει» πολιτικά το επιχείρημα ότι διατήρησε τα εμπόδια εισόδου των σούπερ μάρκετ σε σημαντικά τμήματα της σχετικής αγοράς.

Βέβαια, η απελευθέρωση της συγκεκριμένης κατηγορίας σημαίνει και κατάργηση της διατίμησης των προϊόντων, γεγονός το οποίο ενέχει τον προφανή κίνδυνο των ανατιμήσεων –τον επιβεβαιώνει, άλλωστε, η διεθνής εμπειρία– καθότι τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα πωλούνται στην Ελλάδα σε τιμές χαμηλότερες από την υπόλοιπη Ευρώπη.

Ο φόβος των ανατιμήσεων
Όπως αναφέρουν πληροφορίες, ο κίνδυνος των ανατιμήσεων αποτελεί τον δεύτερο λόγο για τον οποίο η κυβέρνηση εξετάζει το ενδεχόμενο της μερικής απελευθέρωσης της εν λόγω αγοράς. Λέγεται ειδικότερα ότι το άνοιγμα του τομέα για τρεις μόνο επιμέρους κατηγορίες προϊόντων θα δώσει την ευκαιρία στα συναρμόδια υπουργεία να καταγράψουν τις αντιδράσεις της αγοράς, να μετρήσουν τις συνέπειες –θετικές και αρνητικές– που θα υπάρξουν στις τιμές και εν συνεχεία να αποφασιστεί αν ή πώς θα προχωρήσουν στην πλήρη απελευθέρωση των μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων.

Ένα άλλο σενάριο που εξετάζεται είναι να καταργηθεί μεν η διατίμηση, αλλά να θεσμοθετηθεί ανώτατο περιθώριο κέρδους, ώστε η αγορά να υποχρεωθεί, στο πλαίσιο του ανταγωνισμού, να μειώσει τις τιμές της. Πάντως, περί πλήρους απελευθέρωσης της αγοράς δεν τολμά σήμερα να μιλήσει κανείς από την πλευρά της κυβέρνησης. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα προκαλούσε έκρηξη στην κοινότητα των φαρμακοποιών, που ήδη σηκώνει μετά βίας το φορτίο της μείωσης των δημόσιων δαπανών στην υγεία, το οποίο ως μη όφειλε της έχει φορτώσει το κράτος.

Παράγοντες του λιανεμπορίου υπογραμμίζουν αυτή ακριβώς την αδυναμία της κυβέρνησης, τονίζοντας ότι σε άλλες εθνικές αγορές οι κυβερνήσεις όχι απλά απελευθέρωσαν τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα, αλλά άνοιξαν συνολικά τη φαρμακευτική αγορά στον τομέα του λιανεμπορίου ειδών ευρείας κατανάλωσης, επιτρέποντας υπό προϋποθέσεις (σαφώς διαχωρισμένος χώρος, απασχόληση φαρμακοποιού κά) τη λειτουργία φαρμακείων στους χώρους των σούπερ μάρκετ.
Προσθέτουν ότι, ίσως, ένα τέτοιο σενάριο ακούγεται ως ακραίο για τα δεδομένα της Ελλάδας, όμως δηλώνουν σχεδόν βέβαιοι ότι θα είναι το επόμενο και τελευταίο, αλλά το πιο δύσκολο πολιτικά, σκαλοπάτι της απελευθέρωσης στον τομέα αυτό.

Υγρός… πόλεμος
Στο πεδίο των υγρών καυσίμων, αν και η απελευθέρωση ήλθε νομοθετικά, το λιανεμπόριο δείχνει σαν να μην το έχει αντιληφθεί. Η απόσταση των εκατοντάδων μέτρων που, σύμφωνα με το προηγούμενο καθεστώς, έπρεπε –για λόγους ασφαλείας– να χωρίζει το πρατήριο από το σούπερ μάρκετ, έχει ήδη περιοριστεί στα 30 μέτρα, ενώ υπό ειδικές προϋποθέσεις η απόσταση αυτή δύναται να περιοριστεί ακόμη περισσότερο. Ωστόσο, οι αλυσίδες εμφανίζονται μάλλον απρόθυμες, τουλάχιστον σε αυτή τη φάση, να επενδύσουν στην κατηγορία. Όπως δηλώνουν στο σελφ σέρβις παράγοντες της αγοράς, η έκταση που έχει λάβει η παράνομη διακίνηση των υγρών καυσίμων (νοθεία, «πειραγμένες» αντλίες, λαθρεμπόριο κα) δημιουργεί συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού και συνεπώς εμπόδια εισόδου των σούπερ μάρκετ στον τομέα.

«Οι αλυσίδες δεν έχουν το περιθώριο να κινηθούν εκτός νόμου, με αποτέλεσμα να παραμένουν εκτός αγοράς», τόνισαν προσθέτοντας ότι, εφόσον τα πρατήρια υγρών καυσίμων εγκαταστήσουν το σύστημα εισροών-εκροών στις αντλίες τους και οι διακινούμενες ποσότητες αρχίσουν να ελέγχονται και με ηλεκτρονικά μέσα, τα σούπερ μάρκετ θα επανεξετάσουν το θέμα και πιθανώς θα προβούν σε επενδύσεις. Σήμερα είναι ελάχιστοι στον κλάδο όσοι επιχειρούν επενδύσεις στην κατηγορία. Πέραν της Αφοί Βερόπουλος που λειτουργεί εδώ και πολλά χρόνια περιορισμένο αριθμό πρατηρίων, και της Μετρό που πειραματίζεται με ένα πρατήριο (το έχει εξαγοράσει, δεδομένης της γειτονίας του με κατάστημά της C&C), οι άλλες αλυσίδες απέχουν. Ωστόσο, πληροφορίες φέρουν ένα ακόμη «παίκτη» της κλαδικής αγοράς να εξετάζει τη σταδιακή είσοδό του στον κλάδο των υγρών καυσίμων, συνεργαζόμενος με πετρελαϊκή εταιρεία.

Εξελίξεις θα υπάρξουν και το επενδυτικό ενδιαφέρον θα «ανάψει» μόνον εφόσον η αγορά μπει σε τάξη, οπότε θα επιβεβαιωθεί πως με τα «νέα» περιθώρια κέρδους, δηλαδή με τα προκύπτοντα από την προμήθεια καυσίμων αποκλειστικά με νόμιμα μέσα, το κόστος πρόσκτησης καυσίμων θα αυξηθεί και συνεπώς τα πρατήρια δεν θα «βγαίνουν» οικονομικά. Τότε αναμένονται κάποιες ανατιμητικές τάσεις στην αγορά, από τις οποίες, φυσικά, δεν θα ωφεληθούν όλοι… «Θεωρείται βέβαιο ότι η καταπολέμηση των αθέμιτων παράνομων πρακτικών διακίνησης των υγρών καυσίμων θα οδηγήσει σε κλείσιμο πολλά πρατήρια –κυρίως όσα διακινούν λαθραία ή νοθεμένα καύσιμα–, οπότε θα ανοίξει ο χώρος για την είσοδο στον τομέα των σούπερ μάρκετ, τα οποία πλέον θα μπορούν να ανταγωνίζονται με ίσους όρους την υπόλοιπη αγορά», τονίζει παράγοντας μεγάλης αλυσίδας.

«Θερμές μάχες»
Η απελευθέρωση του bake off μπορεί να ήρθε πιο κοντά στο οργανωμένο λιανεμπόριο πλην, όμως, όχι χωρίς… αποστάσεις ασφαλείας. «Οι ασαφείς αναφορές στον νόμο, σχετικά με το ότι οι θερμές γωνίες πρέπει να είναι σαφώς διαχωρισμένες έναντι των υπολοίπων τμημάτων ενός καταστήματος, είναι αυτές που κρατούν την κατηγορία μακριά από τις αλυσίδες», αναφέρουν στελέχη της αγοράς. Προσθέτουν, όμως, με σημασία ότι «αργά ή γρήγορα το bake off θα απελευθερωθεί πλήρως, με νέες ρυθμίσεις που θα έλθουν στη Βουλή και θα βάλουν τα πράγματα σε τάξη, ρίχνοντας και τις τιμές στο ράφι…».

Η Συνεργαζόμενοι Παντοπώλες ΑΕ λειτουργεί υπό την ομπρέλα της τα σήματα Ελληνικά Μάρκετ και Πρόοδος που αναπτύσσονται με το σύστημα franchise, ενώ παράλληλα υποστηρίζει σε επίπεδο χονδρικής περί τα 300 μικρά σημεία πώλησης. Γεωγραφικά εκτείνεται στο νομό Θεσσαλονίκης και στην ευρύτερη περιοχής της Κεντρικής Μακεδονίας. Σήμερα, τα Ελληνικά Μάρκετ ελέγχουν 75 καταστήματα, μεγάλος όγκος των οποίων οργανώθηκε σε διάστημα περίπου ενός έτους (το 2012 λειτουργούσαν περί τα 50).

Τα καταστήματα έχουν κεντρικοποιημένο σύστημα οργάνωσης και υποστήριξης, κοινά πρότυπα λειτουργίας, ενιαία εταιρική ταυτότητα και διακινούν περί τους 100 κωδικούς προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας. Βάσει του πλάνου επέκτασής τους, στα τέλη του 2013 το δίκτυο της Ελληνικά Μάρκετ εκτιμάται ότι θα έχει αυξήσει τα καταστήματά του στα 90. Το δίκτυο της Πρόοδος ελέγχει 150 καταστήματα, αναπτύσσεται επίσης υπό καθεστώς franchise και έχει πλήρη κάλυψη και υποστήριξη από την Συνεργαζόμενοι Παντοπώλες ΑΕ.

Το δίκτυό της έως το τέλος της χρονιάς σχεδιάζεται να έχει ενισχυθεί με 25 ακόμα νέα σούπερ μάρκετ. Φέτος η διοίκηση της Συνεργαζόμενοι Παντοπώλες ΑΕ αποφάσισε να επεκτείνει περαιτέρω γεωγραφικά την ακτίνα δράσης των δικτύων της καταρχάς στην περιοχή της Θεσσαλίας, ενώ ήδη έχει κλείσει και τις πρώτες συμφωνίες με επιχειρηματίες της Κρήτης. Ειδικότερα, στην Κρήτη λειτουργεί το πρώτο κατάστημα υπό το σήμα Ελληνικά Μάρκετ στην περιοχή του Ρεθύμνου, ενώ εξετάζεται η σύναψη της πρώτης σύμβασης franchise στην περιοχή του Ηρακλείου.

Σε ό,τι αφορά τη Θεσσαλία, σήμερα λειτουργούν ήδη 5 σούπερ μάρκετ. Δεδομένου ότι η Κεντρική Ελλάδα βρίσκεται κοντά στον πυρήνα ανάπτυξης της Συνεργαζόμενοι Παντοπώλες ΑΕ, εκτιμάται ότι το δίκτυο της εταιρείας θα εξαπλωθεί πολύ γρήγορα στην περιοχή της Θεσσαλίας. Στόχος της Συνεργαζόμενοι Παντοπώλες ΑΕ είναι να αναπτύξει και τα δύο εμπορικά της σήματα (Ελληνικά Μάρκετ και Πρόοδος), ενώ δεν εγκαταλείπει τις νέες συνεργασίες σε επίπεδο απλής χονδρικής, μέσω συμφωνιών που συνάπτει με μικροεπαγγελματίες που δεν επιθυμούν να ενταχθούν σε κάποιο από τα δύο συστήματα δικαιόχρησης της εταιρείας.

“Οι προμηθευτές ευνοούν την επέκτασή μας”
Ο επικεφαλής της Συνεργαζόμενοι Παντοπώλες ΑΕ, κ. Ιωάννης Πηλίδης, μιλώντας στο σελφ σέρβις, τόνισε ότι στόχος της εταιρείας είναι να αναπτυχθεί από άποψη τζίρου στον ταχύτερο δυνατό χρόνο, όπως και γεωγραφικά, καθώς αυτό, άλλωστε, ευνοείται από τους προμηθευτές. «Η ενδυνάμωση της εταιρείας δεν της εξασφαλίζει μόνο οικονομίες κλίμακος, αλλά και καλύτερες παροχές από τις προμηθεύτριες εταιρείες, άρα μεγαλύτερα περιθώρια κέρδους, που τη βοηθούν να καταστεί περισσότερο ανταγωνιστική έναντι των ισχυρών δικτύων πώλησης», εξήγησε ο κ. Πηλίδης. Επίσης, τόνισε με έμφαση ότι «κάθε νέο κατάστημα που ανοίγει υπό τα σήματα Ελληνικά Μάρκετ και Πρόοδος φέρνει και νέες θέσεις εργασίας». Σημειώνεται ότι η εταιρεία σήμερα απασχολεί περί τα 69 άτομα προσωπικό.

Τα φρέσκα προϊόντα (νωπά λαχανικά και φρούτα, νωπά κρέατα και ψάρια, τυροκομικά και γαλακτοκομικά), τα οποία αντιστοιχούν στο 52% του τζίρου της ΑΒ Βασιλόπουλος, φθάνουν καθημερινά στις αποθηκευτικές της εγκαταστάσεις στα Οινόφυτα, και από εκεί διοχετεύονται στα καταστήματα του δικτύου της νότιας Ελλάδας και των νησιών.

Ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό και εξωτερικοί φορείς διεξάγουν συνεχείς ποιοτικούς ελέγχους, ενώ τα συστήματα διασφάλισης ποιότητας όπως το HACCP, η Αγροδιασφάλιση και οι Ορθές Γεωργικές Πρακτικές, εγγυώνται πως τα προϊόντα θα διατηρήσουν όλη τη γεύση και τις θρεπτικές τους ιδιότητες μέχρι να καταναλωθούν. Στις κεντρικές αποθήκες (στεγασμένοι χώροι 30.000τμ), μια επένδυση ύψους 57,4 εκατ. ευρώ, απασχολούνται 250 εργαζόμενοι.

Στην ξενάγηση που διοργάνωσε η ΑΒ Βασιλόπουλος για τους δημοσιογράφους, στα μέσα Μαΐου, είχαμε την ευκαιρία να ενημερωθούμε από τα στελέχη της αλυσίδας, και κυρίως από τον διευθυντή αποθηκών Οινοφύτων κ. Μιχάλη Σωτηρίου και τον υπεύθυνο ποιοτικού ελέγχου, κ. Διονύση Διονυσόπουλο, σχετικά με τον τρόπο λειτουργίας των αποθηκών και τα συστήματα διασφάλισης ποιότητας.

Υποδομή και εξυπηρέτηση
Η ΑΒ Βασιλόπουλος διαθέτει κεντρικοποιημένες εγκαταστάσεις διανομής προϊόντων στις περιοχές των Οινόφυτων και της Μάνδρας Αττικής, καθώς και της Σίνδου στη Θεσσαλονίκη, ώστε να καλύπτει όλο το δίκτυο των καταστημάτων της. Και οι τρεις αποθηκευτικές εγκαταστάσεις είναι απόλυτα μηχανογραφημένες, καθιστώντας τον έλεγχο των προϊόντων που διακινούνται μέσω αυτών αποτελεσματικότερο και με την ελάχιστη πιθανότητα λάθους.

Το κεντρικοποιημένο σε ποσοστό 87% σύστημα αποθήκευσης και διανομής, σε συνδυασμό με την τεχνογνωσία των 1.000 εξειδικευμένων εργαζόμενων στη διεύθυνση logistics, εξασφαλίζουν την άριστη διατήρηση και την αμεσότερη και ταχύτερη διανομή των φρέσκων και νωπών προϊόντων. Από τις Κεντρικές Αποθήκες Οινοφύτων, το 2012 παραδόθηκαν στα καταστήματα 30,2 εκατ. κιβώτια (περίπου 100.000 κιβώτια/ ημέρα), 612.000 παλέτες (περίπου 2.000 παλέτες/ ημέρα), ενώ πραγματοποιήθηκαν 37.500 δρομολόγια (περίπου 125 δρομολόγια/ ημέρα).

Η αλυσίδα πραγματοποιεί διανομές από και προς τα κέντρα διανομών της εταιρείας με 77 ιδιόκτητα φορτηγά, τα οποία έχουν τη δυνατότητα multi temp, γεγονός που τους δίνει τη δυνατότητα να μεταφέρουν ταυτόχρονα προϊόντα σε διαφορετικές θερμοκρασίες. Από τη στιγμή που θα φύγει ένα προϊόν από τη αποθήκη μέχρι να παραδοθεί στο κατάστημα μεσολαβούν 5 έως 24 ώρες.

Έλεγχοι
Τα στελέχη της αλυσίδας αναφέρθηκαν και στο σύστημα Αγροδιασφάλιση, που αποτελεί τη βάση στην οποία στηρίζεται η συνεργασία της αλυσίδας με τους προμηθευτές αγροτικών προϊόντων, η βελτίωση των όρων του συνολικού αποτελέσματος της παραγωγής αλλά και η διασφάλιση συνολικά της ποιότητας των αγροτικών προϊόντων που διατίθενται από τα καταστήματά της.

Κάθε χρόνο, πραγματοποιούνται 250 επιθεωρήσεις στις εγκαταστάσεις των προμηθευτών της ΑΒ, 1.500 εργαστηριακές, μικροβιολογικές και φυσικοχημικές αναλύσεις στα προϊόντα, περίπου 100 επιθεωρήσεις στις καλλιέργειες παραγωγών και πάνω από 200 εργαστηριακές αναλύσεις για την ανίχνευση υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων. Σε ό,τι αφορά τα βιομηχανικά προϊόντα του τομέα τροφίμων, που παράγονται για λογαριασμό της αλυσίδας (PL), η ΑΒ Βασιλόπουλος έχει συνάψει ένα αναλυτικό μνημόνιο συνεργασίας, όπου σε 90 σελίδες περιγράφονται οι προδιαγραφές παραγωγής, τυποποίησης, κλπ.

Κατά τη διάρκεια της ξενάγησης, είχαμε την ευκαιρία να επισκεφθούμε και το πρότυπο τμήμα τυποποίησης κίτρινων  τυριών, το οποίο, όπως μας είπε ο κ. Πέτρος Τραχανάς, SVP Αγορών, είναι μοναδικό στον κλάδο. Ακόμη, είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε τους εργαζόμενους να εκτελούν τις παραγγελίες χρησιμοποιώντας VοIP (Voice over Internet Protocol), το σύστημα φωνητικών οδηγιών, το οποίο τους επιτρέπει να έχουν ελευθερία κινήσεων αλλά και μειώνει στο ελάχιστο την περίπτωση λάθους, ενώ επισκεφθήκαμε όλους τους ψυχόμενους χώρους, όπου, σε διαφορετικές θερμοκρασίες, ανάλογα με τις απαιτήσεις συντήρησης του κάθε προϊόντος, τοποθετούνται φρούτα, λαχανικά, τυροκομικά, κρέατα, ψάρια κλπ.

Αξίζει σε αυτό το σημείο να αναφέρουμε πως στην αποθήκη δεν παραλαμβάνεται κανένα προϊόν του οποίου η ημερομηνία λήξης υπερβαίνει το διάστημα, το οποίο έχει τεθεί ως όρος από την αλυσίδα (πχ για προϊόντα που έχουν διάρκεια ζωής 10 ημέρες δεν παραλαμβάνονται προϊόντα στα οποία έχουν παρέλθει άνω των 2 ημερών). Στη συζήτηση που ακολούθησε μετά την ξενάγηση στις εγκαταστάσεις του Κέντρου Αποθήκευσης, τα στελέχη της ΑΒ αναφέρθηκαν και στην προσπάθεια που κάνει η αλυσίδα για την εκπαίδευση των καταναλωτών στη σωστή επιλογή των φρέσκων προϊόντων, τη διατροφική τους αξία, το μαγείρεμα, τη συντήρησή τους κλπ.

Σε ό,τι αφορά την περίπτωση του σκανδάλου με παραγωγούς φράουλας στη Μανωλάδα και τις συνθήκες διαβίωσης των εργαζομένων στα φυτώρια, οι εκπρόσωποι της αλυσίδας δήλωσαν πως η πολιτική που έχει ακολουθήσει τα τελευταία χρόνια η ΑΒ και οι προδιαγραφές που θέτει για τη συνεργασία με όλους τους παραγωγούς έχει οδηγήσει στη βελτίωση των συνθηκών σε μεγάλο βαθμό.

Τέλος, στο θέμα του σκανδάλου με το κρέας αλόγου, τονίστηκε πως η ΑΒ έκανε προληπτικούς ελέγχους σε όλα τα προϊόντα, όταν το ζήτημα ήρθε στην επιφάνεια, διέκοψε τη συνεργασία με εταιρεία στην οποία διαπιστώθηκε πρόβλημα και αδυναμία ελέγχου του, έως ότου αποκατασταθεί αυτή η δυνατότητα, απέσυρε προϊόντα εταιρειών για τα οποία οι έλεγχοι του ΕΦΕΤ έδειξαν ακόμη και ίχνη αλογίσιου κρέατος, απέσυρε προληπτικά, παρά τα αρνητικά αποτελέσματα των ελέγχων, προϊόντα PL, και συνέχισε τη συνεργασία με εταιρεία η οποία επένδυσε σε νέο σύστημα ελέγχου (DNA).