Θυμίζουμε ότι το 2011, εξαιτίας του πανικού που είχε δημιουργήσει το κουνούπι-«τίγρης», η ζήτηση ορισμένων ειδών εντομοκτόνων-εντομοαπωθητικών ήταν τόσο έντονη, ώστε σε αρκετές περιπτώσεις τελείωσαν τα αποθέματα των σούπερ μάρκετ. Για παράδειγμα, τα εντομοαπωθητικά σώματος παρουσίασαν μια αύξηση σε αξία πωλήσεων της τάξης του 32,4 % συγκριτικά με το 2010 –η ηγετική μάρκα της υποκατηγορίας, το Autan, εμφάνισε ανάπτυξη πωλήσεων 35,6%!
Ο κ. Άκης Μακριλάκης, market manager (no food grocery) της ΑΒ Βασιλόπουλος, σημειώνει πως η απειλή τότε του κουνουπιού-«τίγρης» δημιούργησε ένταση στη ζήτηση σπρέι και γαλακτωμάτων σώματος, εκτοξεύοντας τις πωλήσεις τους. Η εμφάνιση της ίδιας απειλής το 2012 επέδρασε εκ νέου θετικά στις πωλήσεις των προϊόντων που παρέχουν προστασία από το συγκεκριμένο είδος κουνουπιού, ωστόσο οι αντιδράσεις πανικού περιορίστηκαν.
Συνολικά στην κατηγορία η πτώση σε όγκο πωλήσεων κατά το πρώτο εννιάμηνο του 2012, συγκριτικά με την αντίστοιχη περίοδο του 2011, έφτασε το 6,8%, ενώ η υποχώρηση των πωλήσεων σε αξία, της τάξης του 8%, ήταν κι αυτή σημαντική. Οι απώλειες του κλάδου άγγιξαν τα 2 εκατ. ευρώ.
Ο κανόνας, πάντως, έχει τις εξαιρέσεις του. Όπως σημειώνει η κ. Μαρία Κουλουρίδου, Commercial Marketing-Pest Control της SC Johnson Hellas, η SCJ εισέφερε στην κατηγορία με ανάπτυξη πωλήσεων 9,5% σε αξία και 12,1% σε τεμάχια στα Raid και Autan. Επίσης, η κυρία Μαρία Μωραΐτη, Marketing Μanager της Κώστας Α. Παπαέλληνας, τονίζει ότι «με ανάπτυξη κυρίως στη «μικρή αγορά», τα προϊόντα Spira και Moufflon παρουσίασαν και φέτος σημαντική αύξηση, κυρίως σε όγκο και μικρότερη σε αξία, δεδομένου ότι η εταιρεία προσφέρει τα προϊόντα της με πολλές ειδικές προσφορές καταναλωτή».
Σε ό,τι αφορά τις πωλήσεις ανά περιοχή, η μεγαλύτερη κάμψη τόσο σε όγκο όσο και σε αξία πωλήσεων διαπιστώθηκε στην Πελοπόννησο, ενώ η μικρότερη πτώση σε όγκο πωλήσεων διαπιστώθηκε στην Κεντρική Ελλάδα, όπου οι πωλήσεις σε αξία εμφάνισαν σταθερότητα. Να υποθέσουμε πως η Κεντρική Ελλάδα ταλαιπωρήθηκε πέρυσι περισσότερο από τα κουνούπια και τ’ άλλα έντομα;
Τάσεις ανά υποκατηγορία
«Οι καταναλωτές αναζητούν επώνυμα αλλά και οικονομικά εντομοκτόνα- εντομοαπωθητικά προϊόντα, ώστε να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά και με ασφάλεια -στους οικιακούς κυρίως χώρους- τα ενοχλητικά έντομα την άνοιξη και κυρίως το καλοκαίρι», σημειώνει η κυρία Μωραΐτη, προσθέτοντας ότι μεγάλη ζήτηση παρουσιάζουν οι υποκατηγορίες των υγρών εντομοαπωθητικών και των ταμπλετών που χρησιμοποιούνται σε ηλεκτρικές συσκευές αλλά και των σπειρών («φιδάκια») για χρήση κυρίως σε εξωτερικούς χώρους, καθώς την τελευταία διετία τόσο οι καιρικές συνθήκες όσο και η απουσία γενικών μέτρων προφύλαξης (πχ μαζικών ψεκασμών) ευνόησαν την ανάπτυξη μεγαλύτερου πλήθους και σε μεγαλύτερη διάρκεια χρόνου κουνουπιών και σκνιπών.
Οι εν λόγω υποκατηγορίες προϊόντων εμφανίζουν έντονη ζήτηση σε όλα τα κανάλια διανομής. Παράλληλα, διαπιστώνεται αύξηση της ζήτησης και χρήσης των φυσικών εντομοαπωθητικών γαλακτωμάτων, που διατίθενται κυρίως από τα φαρμακεία και τα καταστήματα τουριστικών ειδών. Πολλοί καταναλωτές προτιμούν τα εντομοαπωθητικά σπρέι και γαλακτώματα για το σώμα (repellents), σειρές των οποίων διατίθενται και από τα φαρμακεία. Σύμφωνα με την κυρία Κουλουρίδου, πέρυσι ενισχύθηκαν συνολικά τα αντικουνουπικά προϊόντα, ενώ για ακόμα μια χρονιά εξελίχθηκαν με διψήφιο ρυθμό ανάπτυξης οι πωλήσεις των εντομοαπωθητικών σώματος.
Οι νέες προϊοντικές προτάσεις
Σύμφωνα με τον κ. Μακριλάκη, φέτος η κατηγορία έχει να παρουσιάσει νέες προτάσεις, κυρίως όσον αφορά στις φυσικές λύσεις αντιμετώπισης των εντόμων. Στον συγκεκριμένο τομέα δραστηριοποιείται έντονα το brand Fleriana, με μια μεγάλη γκάμα προϊόντων προσαρμοσμένων στις ανησυχίες των καταναλωτών, σχετικά με τις επιπτώσεις στον ανθρώπινο οργανισμό και στο περιβάλλον από τη χρήση εντομοκτόνων και εντομοαπωθητικών. Όπως εκτιμάται, θα διεκδικήσει ένα σημαντικό κομμάτι της αγοράς μέσω των σούπερ μάρκετ.
Επίσης, φέτος καταγράφεται ως πιθανή τάση η προσέλκυση των καταναλωτών από τα ελληνικά προϊόντα της κατηγορίας, δεδομένης της αυξημένης ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης προς τα εγχωρίως παραγόμενα προϊόντα. Η Παπαέλληνας παρουσίασε δύο νέα εντομοκτόνα σπρέι για ιπτάμενα και έρποντα έντομα στη σειρά εντομοκτόνων-εντομοαπωθητικών Spira, προκειμένου να προσφέρει ολοκληρωμένη, αποτελεσματική και οικονομική προστασία από την ενόχληση των εντόμων.
Όπως τονίζεται, «το νέο Spira Spray για ιπτάμενα έντομα και το νέο Spira Spray για έρποντα έντομα δρουν άμεσα και αποτελεσματικά, απαλλάσσοντας τους κατοικημένους χώρους από κουνούπια, μύγες, σκνίπες, κατσαρίδες, μυρμήγκια, κοριούς κλπ». Τα εν λόγω προϊόντα, που παράγονται και συσκευάζονται στην Ελλάδα, προσφέρονται σε οικονομικές συσκευασίες των 300ml.
Η σειρά Spira εκτός από τα νέα σπρέι περιλαμβάνει εντομοαπωθητικές ταμπλέτες, υγρά εντομοαπωθητικά, σετ ηλεκτρικών συσκευών με υγρά ή ταμπλέτες και σπείρες («φιδάκια»). Η εταιρεία, ασκώντας πολιτική χαμηλών τιμών, κρατά ένα σημαντικό μερίδιο της αγοράς. Κατά την κ. Κουλουρίδου τα μεγάλα νέα στην κατηγορία των υγρών ηλεκτρικών ήταν πέρυσι «το λανσάρισμα του Raid Night & Day για μύγες και κουνούπια, το οποίο, με μόλις δύο κωδικούς, κατέκτησε το 7% της συνολικής αγοράς των αντικουνουπικών». Εν τω μεταξύ, η Σαράντης, έχοντας ηγετικό μερίδιο στις κατηγορίες των εντομοκτόνων-εντομοαπωθητικών, διαθέτει στα ράφια των σούπερ μάρκετ τα γνωστά brand Teza (κατσαριδοκτόνα), Vapona (σκοροκτόνα) και Pyrox (φιδάκια).
Σημειώνουμε τον έντονο ανταγωνισμό στην κατηγορία μιας ευρύτατης γκάμας προϊόντων, τα λεγόμενων «ηλεκτρικών εντομοκτόνων», που διατίθενται κυρίως από μεγάλες αλυσίδες ηλεκτρικών ειδών (5 έως 50 ευρώ), προβάλλουν τα πλεονεκτήματα του «άοσμου» και «ακίνδυνου», βασισμένα σε τεχνολογίες παραγωγής ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων, ωστόσο αρκετοί αμφισβητούν την αποτελεσματικότητά τους.
Προωθητικές ενέργειες
Η κατηγορία κατακλύζεται από μόνιμα προωθητικά πακέτα. Ταυτόχρονα, εξελίσσονται προγράμματα επιπλέον εκπτώσεων στα καταστήματα, μέσω των φυλλαδίων των αλυσίδων και των λοιπών ενεργειών. Οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ επικεντρώνουν το ενδιαφέρον τους κυρίως στα διαφημιζόμενα προϊόντα, επιδιώκοντας να τα προσφέρουν σε ελκυστικότερες τιμές έναντι των ανταγωνιστών τους και με ειδικές προσφορές, «διεκδικώντας το σύνολο σχεδόν του κόστους τέτοιων προωθητικών ενεργειών από τους προμηθευτές τους.
Σαν first price προϊόντα αρκετές εκ των αλυσίδων φαίνεται να προτιμούν πλέον τη δημιουργία private label προϊόντων, τα οποία προωθούν με ειδικές προβολές», σημειώνει η κ. Μωραΐτη. Η Παπαέλληνας προσφέρει τα προϊόντα της σε σταθερά οικονομικές βασικές τιμές, έχοντας διατηρήσει τις τιμές της σε σταθερά επίπεδα τουλάχιστον 5-6 χρόνια, ενώ καθ’ όλη τη σεζόν προσφέρει τα προϊόντα Spira και Moufflon με ειδικές προνομιακές προσφορές καταναλωτή, τόσο με μειώσεις τιμής ανά τεμάχιο όσο και με παροχή δωρεάν προϊόντος (ομοειδές ή παρεμφερές) –και οι δύο μορφές έχουν αποδεδειγμένα σημαντική αποτελεσματικότητα– ενώ εξασφαλίζει υψηλή κερδοφορία και τους συνεργάτες λιανέμπορους και χονδρεμπόρους.
«Η αποτελεσματικότητα των προωθητικών ενεργειών σχετίζεται με τον σωστό χρόνο και την ένταση της προώθησης», επισημαίνει η κα Κουλουρίδου, προσθέτοντας παραδειγματικά ότι «οι μεγάλες προωθητικές συσκευασίες πουλάνε περισσότερο στην αρχή της σεζόν, όταν ο καταναλωτής ενδιαφέρεται να στοκάρει με πιο οικονομικό προϊόν. Στη συνέχεια της σεζόν μετρά όλο και περισσότερο το χαμηλό «out of pocket» άρα και οι μειώσεις τιμής».
Η SC Johnson συνεχίζει την περσινή εκστρατεία της, προσφέροντας ενίσχυση προς τα Παιδικά Χωριά SOS Ελλάδας, με την αγορά συγκεκριμένων προϊόντων Baygon, Raid και Autan. Επίσης, δραστηριο-ποιείται μέσα από το facebook και το διαδίκτυο, προσφέροντας ενημέρωση για τα έντομα και τους κινδύνους που υπάρχουν. Πέραν των διαφημιστικών καμπανιών, η «μεγάλη μάχη» του 2012 δόθηκε στις τιμές, αν και όχι στον βαθμό που οδήγησε ο ανταγωνισμός τις επιχειρήσεις του κλάδου το 2011.
…και η συνέχεια;
Για την κυρία Κουλουρίδου, ο στόχος φέτος είναι «η εδραίωση του νεωτερισμού, όπως το Raid Night & Day και των εντομοαπωθητικών σώματος για την προσέλκυση και νέων χρηστών». Κανείς, πάντως, δεν μπορεί να πει τι ακριβώς περιμένει τον κλάδο υπό συνθήκες έντασης της ύφεσης. Κερδισμένος θα είναι ασφαλώς εκείνος που θα καταφέρει να προσφέρει αξιόπιστες και αποτελεσματικές λύσεις στην αντιμετώπιση των εντόμων, φιλικές στο περιβάλλον και χωρίς παρενέργειες για τον άνθρωπο και, ταυτόχρονα, ανταγωνιστικές τιμές.
Η πραγματική ανάγκη των καταναλωτών για προστασία από τα ενοχλητικά έντομα σε συνδυασμό με την εξέλιξη των καιρικών συνθηκών, δηλώνουν μάλλον θετικές προοπτικές για τις πωλήσεις του κλάδου, τουλάχιστον ως προς τον όγκο. Όμως, η οικονομική κρίση και η διαρκώς αυξανόμενη προσφορά προωθητικών πακέτων, παράλληλα με την ένταξη πολλών PL στην κατηγορία, ενδέχεται να επηρεάσει σημαντικά την εξέλιξη των πωλήσεων σε αξία, σύμφωνα με την κυρία Μωραΐτη.
Επίσης, η επιτυχία των φυσικών εντομοαπωθητικών, που διατίθενται από τα φαρμακεία έχοντας κατακτήσει ένα σημαντικό μερίδιο της αγοράς, προκαλεί το ενδιαφέρον για σχετικές πρωτοβουλίες από τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο.
2010 |
2011 |
Πρώτο εννιάμηνο 2011 |
Πρώτο εννιάμηνο 2012 |
Διαφορά |
5.951,2 |
6.157,8 |
5.836,7 |
5.441,2 |
-6,8% |
Πηγή: SymphonyIRI |
2010 |
2011 |
Πρώτο εννιάμηνο 2011 |
Πρώτο εννιάμηνο 2012 |
Διαφορά |
24.620,9 |
24.907,3 |
23.552,8 |
21.679,1 |
-8,0% |
Πηγή: SymphonyIRI |