Μια μείωση του κλαδικού τζίρου τον Νοέμβριο σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα πέρυσι ήταν αναμενόμενη, εφόσον φέτος η οικονομία και οι αγορές της μαζικής εστίασης και διασκέδασης λειτουργούν κανονικά, έστω κι αν απευθύνονται μόνο σε εμβολιασμένους στο δημόσιο χώρο ή σε λιγότερο τρομαγμένους από την πανδημία. Η υποχώρηση, λοιπόν, του κλαδικού τζίρου τον Νοέμβριο περίπου κατά 6,5%, σύμφωνα με την πρώτη αξιολόγηση των στοιχείων πωλήσεων από τους αναλυτές της IRI, δείχνει ότι η αγορά του κλάδου παρά το σοκ της απότομης βύθισης μετά από πολύ καιρό, «κάθισε στα μαλακά». Για την ώρα, όμως…
Λέμε πως η αγορά «κάθισε στα μαλακά», γιατί η άνοδος των πωλήσεων σε αξία τον Νοέμβριο πέρυσι σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του 2019 ήταν, ελέω lockdown, εκρηκτική: 21,5%! Προφανώς το «φούσκωμα» των τιμών και η κατ’ οίκον ασφυξία των μη εμβολιασμένων, που εκτονώνεται με τα ψώνια από το σούπερ μάρκετ και την οικιακή μαγειρική, συγκρατούν για την ώρα το μεγαλύτερο μέρος των «πανδημικών ωφελημάτων» του κλάδου πέρυσι.
Σύμφωνα με την ολοκληρωμένη ανάλυση των στοιχείων πωλήσεων από την IRI, ο κλαδικός τζίρος στο δεκάμηνο Ιανουαρίου-Οκτωβρίου φέτος σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2020 είχε άνοδο σε αξία 2,2%. Σε όγκο, όμως, η ανάπτυξή της ήταν μόλις 0,1%, δηλαδή πουλήθηκαν οι ίδιες ποσότητες με την προηγούμενη χρονιά. Αυτό σημαίνει ότι η αξιακή ανάπτυξη του τζίρου στο δεκάμηνο οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά στις ανατιμήσεις (κατά το 2,1%). Ειδικά τον Οκτώβριο οι πωλήσεις σε όγκο υποχώρησαν κατά 1,3%, ενώ σε αξία αυξήθηκαν κατά 0,9%, άρα η συμμετοχή των ανατιμήσεων στην ανάπτυξή τους ήταν της τάξης του 2,2%. Ένα εύρος απωλειών τζίρου σε αξία 6,5% το Νοέμβριο κατά πάσα πιθανότητα σημαίνει μια υποχώρηση των πωλήσεων σε όγκο τουλάχιστον σε αντίστοιχο ποσοστό. Και εδώ είναι που αρχίζει η ψυχρολουσία για προμηθευτές και λιανέμπορους, μετά από ένα εικοσάμηνο χαλαρωτικό θερμόλουτρο…
Δεδομένου ότι ο χειμώνας είναι μπροστά μας, μόνο και μόνο οι ανάγκες των νοικοκυριών για θέρμανση στη συγκυρία των εξουθενωτικών, για τους πολλούς, ανατιμήσεων στα ενεργειακά αγαθά θα ασκήσουν σοβαρή πίεση στις κλαδικές πωλήσεις. Αυτό, χωρίς να λάβουμε υπόψιν την επίδραση μιας ασυγκράτητης, όπως προμηνύεται, εκδήλωσης του ανατιμητικού τσουνάμι στα είδη πρώτης ανάγκης (κι όχι μόνο σε αυτά φυσικά), μετά τα όποια εκπτωτικά αναχώματα των εμπόρων την περίοδο των γιορτών… Οι επιχειρήσεις του κλάδου το λιγότερο που πρέπει να περιμένουν, είναι μια ραγδαία αλλαγή της καταναλωτικής συμπεριφοράς –η κατεύθυνσή της ήδη αποτυπώνεται–, με κεντρικό χαρακτηριστικό τη μαζικότερη από ποτέ καταφυγή των πελατών τους στα φθηνότερα προϊόντα. Και να παρακαλούν ο χειμώνας να εξελιχθεί ήπια…
Αλλαγή στρατηγικής τώρα!
Σχετικά με το παράδοξα μικρό μέγεθος του μεριδίου των PL στην Ελλάδα και τις παραδοξολογίες που ακούγονται στον επίσημο διάλογο, αναφορικά με την εξήγηση του φαινομένου, ασχοληθήκαμε το καλοκαίρι (βλέπε τεύχος Ιουλίου-Αυγούστου 2021: «Private Labels: Μια συζήτηση που ανοίγει όλες τις πληγές…»). Συνεπώς, βάσει της επιχειρηματολογίας που έχουμε αναπτύξει, δεν μας εκπλήσσει διόλου η καθήλωση του μεριδίου τους το δεκάμηνο φέτος στο 14,6% (πηγή: IRI) επί του συνολικού κλαδικού τζίρου, δηλαδή σε επίπεδο χαμηλότερο απ’ ό,τι το 2011. Όμως, τώρα η πραγματικότητα θέτει μετ’ επιτάσεως στις εταιρείες του κλάδου το ζήτημα της αλλαγής στρατηγικής και στον τομέα των PL. Όποιος αυταπατάται ότι οι ανατιμήσεις απλώς «είναι μπόρα και θα περάσει», θα το βρει μπροστά του. Ας το εξηγήσουμε, όμως, αυτό:
Ακόμα και στην ιδεώδη περίπτωση που οι τιμές των ενεργειακών αγαθών υποχωρήσουν στο τέλος του χειμώνα, κανείς δεν είναι αφελής να προσδοκά γενικά την επαναφορά των τιμών των FMCG και εν γένει των καταναλωτικών αγαθών στο επίπεδο που ήταν στην έναρξη της ενεργειακής κρίσης. Κι επειδή εδώ δεν μας ενδιαφέρουν οι τεχνικές διαχείρισης των τιμών καθενός μετά την ενεργειακή κρίση (δηλαδή η περιπτωσιολογία, με επωδό τη γνωστή συζήτηση περί «τιμωρίας» ή «επιβράβευσης» ενός εκάστου από τον καταναλωτή), αλλά το αθροιστικό βάρος των ανατιμημένων προϊόντων στο μέσο «καλάθι», γνωρίζοντας την κατάσταση των εισοδημάτων σήμερα, θεωρούμε βέβαιο ότι το φτηνότερο ράφι της πιάτσας θα τραβήξει σαν μαγνήτης τον κόσμο!
Πολύ περισσότερο, γνωρίζοντας την οικτρή κατάσταση του δημόσιου χρέους και των ελλειμμάτων της χώρας, θεωρούμε ότι όσο χαχόλικος κι αν συμφωνηθεί να είναι ο κορσές της δημοσιονομικής σταθερότητας στην Ευρώπη, πράγμα καθόλου σίγουρο, όταν φορεθεί μετά την χαλάρωση ένεκα της πανδημίας (πιθανώς τέτοια εποχή του χρόνου), τα εγχώρια εισοδήματα από μισθούς, συντάξεις και αυτοαπασχόληση θα στυφτούν ακόμα μια φορά. Άρα, διαβλέποντας και τη μακροπρόθεσμη κατάσταση των εισοδημάτων, φρονούμε ότι χωρίς PL, ουδείς μπορεί να διεκδικήσει το φτηνότερο ράφι της πιάτσας! Επίσης, η ακρίβεια δεν είναι συστημικό πρόβλημα. Απεναντίας, επειδή το φόβητρο του πληθωρισμού βολεύει στην επαναφορά της δημοσιονομικής πειθαρχίας, εφόσον αυτή επιβληθεί, θα αρκέσουν μόλις ένα-δυο χρόνια να «ηρεμίσουν» σε συγκρίσιμη βάση οι δείκτες του πληθωρισμού, οπότε η ακρίβεια των σημερινών κι αυριανών ανατιμήσεων θα μεταμορφωθεί σε κανονικότητα βίου κι ούτε γάτα ούτε ζημιά! Μόνο που χωρίς την αναπροσαρμογή των εισοδημάτων, η στρατηγική των επιχειρήσεων που στηρίζεται σε αυτά, εφόσον δεν αλλάξει, θα αντιμετωπίσει σοβαρή κρίση. Κρίση απ’ αυτές που ευνοούν την απαξίωση και την περαιτέρω συγκεντροποίηση του κεφαλαίου…
Όπλο οικονομίας δυνάμεων
Προσώρας η αγορά στο δρόμο για το γιορτινό φινάλε του έτους προσπαθεί να καλμάρει τη διάχυτη αγωνία του κόσμου για την κούρσα των ανατιμήσεων μ’ εκπτώσεις και προσφορές (γιορτές έρχονται, ισολογισμοί χρήσεως θα κλείσουν, τι άλλο να ’κανε; Ό,τι κάνει πάντα!). Για την εξέλιξή τους στο τελευταίο δίμηνο του έτους θα ασχοληθούμε σε επόμενο τεύχος μας. Σε ό,τι αφορά, όμως, τη στάθμιση του προωθητικού τζίρου από την IRI στο δεκάμηνο από την έναρξη του έτους, ξέρουμε ότι στα τρόφιμα, στα οποία αναλογούν περίπου τα επτά δέκατα του κλαδικού τζίρου και που τόσο πέρυσι όσο, κυρίως, φέτος είναι ο βαρύνων φορέας των ανατιμητικών πιέσεων, διαμορφώθηκε από 23% το δεκάμηνο πέρυσι σε 24,4% φέτος, δηλαδή αυξήθηκε κι ήταν αναμενόμενο. Αντίθετα, στις κατηγορίες Health & Beauty υποχώρησε από 35,4% πέρυσι στο 33,9% φέτος, ενώ το ίδιο συνέβη στις κατηγορίες Household, όπου έπεσε από 27,9% στο δεκάμηνο πέρυσι στο 26,3% φέτος.
Φυσικά, ένα όπλο οικονομίας δυνάμεων για αλυσίδες και προμηθευτές στη ροπή της καθίζησης του τζίρου τους είναι η μείωση του εκπτωτικού βάθους των προσφορών, που τροφοδοτεί τον κλαδικό πληθωρισμό. Περιμένουμε με ενδιαφέρον τη συνέχεια…
Περί προβλέψεων…
Όμως, μιλήσαμε απλώς για μια «ιδεώδη περίπτωση που οι τιμές των ενεργειακών αγαθών υποχωρήσουν στο τέλος του χειμώνα…», υποθέτοντας ότι η συρρίκνωση του πυρήνα του πληθωρισμού θα ανακόψει την έξαρση του φαινομένου. Αλλά δεν τη συμμερίζεται ως ενδεχόμενη ο πρόεδρος της FED, κ. Τζ. Πάουελ, ο οποίος τόνισε στις 30 Νοεμβρίου όχι μόνο ότι ο κίνδυνος να παραμείνει ο πληθωρισμός σε υψηλά επίπεδα είναι υπαρκτός, αλλά ζήτησε κιόλας την παράληψη του συνοδευτικού σε αυτόν προσδιορισμού «παροδικός».
Ακόμα χειρότερα οι τεχνοκράτες του ΟΟΣΑ προβλέπουν ότι η μετάλλαξη Omicron του ιού της πανδημίας θα εκτραχύνει τις πληθωριστικές πιέσεις στην Ελλάδα, ωθώντας τον πληθωρισμό το 2022 στο 3,1% και προμηνύοντας συναπτά κύματα ακρίβειας τους επόμενους μήνες. Επισημαίνουν δε ότι οι πληθωριστικές προσδοκίες από τα μέσα του 2021 κινούνται πάνω από τον μέσο όρο των τελευταίων ετών σε μεταποίηση, κατασκευές και λιανεμπόριο, κάνοντας, πάντως, τη σκέψη ότι οι ανατιμήσεις πιθανώς θα περιοριστούν, λόγω «αργοπορημένης παραγωγικής δυναμικότητας της οικονομίας…». Αλλά και το ΔΝΤ, με την προσοχή στραμμένη στη μετάλλαξη Omicron, προϊδέασε για την αναθεώρηση των προβλέψεών του σχετικά με την ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας το 2022…
Βέβαια, ο υπουργός Αναπτύξεως και Επενδύσεων, κ. Σπυρίδων Άδωνις Γεωργιάδης, επιδαψίλευσε στους μάνατζερ του κλάδου, που τον παρακολούθησαν διαδικτυακά την 1η Δεκεμβρίου στο συνέδριό τους –πρώτη ημέρα του συνεδρίου του ΙΕΛΚΑ–, τη βεβαιότητά του ότι «ως τον Απρίλιο η πανδημία θα είναι δευτερεύον θέμα συζητήσεως…». Αν ήταν με φυσική παρουσία το συνέδριο, θα εισέπραττε, τάχα, χειροκρότημα; Θα μείνουμε με την απορία…
