Μήνας: Αύγουστος 2013

Σύμφωνα με την έκθεση του ΙΟΒΕ, η συνολική ανά κεφαλή κατανάλωση στην Ελλάδα ήταν το 2001 ίση με 11.400 ευρώ (σε τρέχουσες τιμές) και αυξήθηκε σε 14.300 ευρώ το 2011. Ωστόσο, η πορεία της κατά κεφαλήν κατανάλωσης υπήρξε καθοδική σταθερά από το 2009 και μετά, με την αντίστοιχη δαπάνη για τρόφιμα και μη αλκοολούχα ποτά (2.300 ευρώ το 2011) να παραμένει αντίθετα σταθερή για το ίδιο χρονικό διάστημα.

Επιπλέον, ως μερίδιο στη συνολική κατανάλωση, τα τρόφιμα και τα μη αλκοολούχα ποτά παρουσίασαν μεγάλη μείωση από το 2003 (18,1%), μέχρι το 2008 (14,6%), ενώ έκτοτε, το ποσοστό αυτό συνεχώς αυξάνεται ως μερίδιο στη συνολική κατανάλωση, φτάνοντας το 16,2% το 2011. Στα τρόφιμα μόνο (χωρίς τα ποτά), οι αντίστοιχες σχετικές μεταβολές καταγράφουν την ίδια τάση.

Το μερίδιο της καταναλωτικής δαπάνης των νοικοκυριών για τρόφιμα και μη αλκοολούχα ποτά στην ΕΕ-27, είναι πολύ χαμηλότερο κατά μέσο όρο σε σχέση με αυτό της Ελλάδας και παρουσιάζει ομαλότερες διακυμάνσεις. Επιπλέον, από το 2009 έως το 2011, ο ευρωπαϊκός μέσος όρος της αναλογίας των τροφίμων στη συνολική κατανάλωση παρέμεινε σχετικά σταθερός, σε αντίθεση με τη συνεχή αύξηση των αντίστοιχων ποσοστών στην Ελλάδα, ένδειξη της σχετικής μείωσης του διαθέσιμου εισοδήματος.

Οι πιο ακριβές & οι πιο φθηνές κατηγορίες

Όσον αφορά στις τιμές των τροφίμων, η έκθεση παρουσιάζει τους σχετικούς δείκτες τιμών διαφόρων προϊόντων τροφίμων (μεταποιημένων και μη) στην Ελλάδα σε σύγκριση με την ΕΕ-27, για μια χρονική περίοδο 12 ετών, δηλαδή για το διάστημα 2000 – 2011. Ο δείκτης για το σχετικό επίπεδο των τιμών στα τρόφιμα ανάμεσα στην Ελλάδα και την ΕΕ-27 ήταν χαμηλότερος από τις 100 μονάδες από το 2000 μέχρι το 2008, γεγονός το οποίο φανερώνει ότι τα τρόφιμα στην Ελλάδα είχαν εν γένει χαμηλότερες τιμές από εκείνες στο σύνολο της ΕΕ-27 κατά την περίοδο αυτή.

Ωστόσο, μετά το 2008, η σχετική τιμή στο σύνολο των τροφίμων στην Ελλάδα είναι σταθερά υψηλότερη από εκείνη της ΕΕ-27. Μεταξύ των προϊόντων των τροφίμων που ήταν σταθερά πιο ακριβά στην εξεταζόμενη περίοδο είναι το γάλα, το τυρί και τα αυγά, αλλά και τα έλαια και λίπη. Η ομάδα γάλα, τυρί και αυγά είναι η πιο ακριβή μεταξύ των τροφίμων στην Ελλάδα σε σύγκριση με την ΕΕ-27, με τον σχετικό δείκτη να φθάνει στις 140,2 μονάδες το 2006 και να είναι σταθερά πάνω από τις 100 μονάδες συνολικά κατά την υπό εξέταση περίοδο.

Τα μη αλκοολούχα ποτά είναι επίσης σταθερά πιο ακριβά σε σχέση με τα ευρωπαϊκά μετά το 2003, ενώ το ίδιο ισχύει και για αλκοολούχα ποτά, όπως και για τα ψάρια και θαλασσινά, αλλά μετά το 2005. Οι δύο κατηγορίες που εμφανίζουν σταθερά χαμηλότερες σχετικές τιμές κατά τη διάρκεια της εξεταζόμενης περιόδου είναι το κρέας, το οποίο είναι σχετικά φθηνότερο στην Ελλάδα από ότι στην ΕΕ-27, καθώς και τα φρούτα και λαχανικά, στα οποία περιλαμβάνονται και οι πατάτες, κατηγορίες οι οποίες είναι σημαντικά φθηνότερες στην Ελλάδα σε σχέση με την ΕΕ-27 από το 2000 μέχρι το 2011.

Σε σχέση ωστόσο με τον εναρμονισμένο δείκτη τιμών καταναλωτή τροφίμων και μη αλκοολούχων ποτών και την ετήσια ποσοστιαία μεταβολή του σε ΕΕ-27 και Ελλάδα για το ίδιο χρονικό διάστημα, προκύπτει ότι ο ευρωπαϊκός μέσος δείκτης είναι σταθερά υψηλότερος από το 2008 έως το 2012, αποκλίνοντας μάλιστα περισσότερο κάθε έτος. Συγκεκριμένα, η ετήσια ποσοστιαία μεταβολή του ευρωπαϊκού δείκτη το 2008 ήταν 6,4%, όταν η αντίστοιχη εγχώρια ήταν 5,3%, ενώ το 2012, ο εγχώριος σχετικός δείκτης αυξήθηκε μόλις κατά 1,5%, με τον μέσο ευρωπαϊκό δείκτη να καταγράφει διπλάσια ετήσια άνοδο το ίδιο διάστημα.

Από τα πιο πρόσφατα στοιχεία σχετικά με τη μέση ετήσια ποσοστιαία μεταβολή στις τιμές των τροφίμων σε σχέση με τις τιμές γεωργικού προϊόντος, τις τιμές παραγωγού και τις τιμές καταναλωτή προκύπτει ότι σε γενικές γραμμές, η ετήσια μεταβολή σε τιμές καταναλωτή στις διάφορες κατηγορίες τροφίμων δεν ακολουθεί πάντα τις μεταβολές στις τιμές του παραγωγού στις αντίστοιχες κατηγορίες προϊόντων ή τις τιμές των γεωργικών εμπορευμάτων.

Το 2012, η μέση ετήσια ποσοστιαία μεταβολή της γεωργικής τιμής των εμπορευμάτων στο σύνολο των τροφίμων ήταν εντόνως πτωτική σε σχέση με το 2011 (-7%). Από τα προϊόντα αυτά, η πτώση στην τιμή της πατάτας είναι η υψηλότερη για το ίδιο έτος (- 23,2%). Η μέση ετήσια ποσοστιαία μεταβολή σε τιμές παραγωγού για το σύνολο των τροφίμων το 2012 ήταν οριακά θετική (1%), ενώ για το ίδιο έτος, οι τιμές καταναλωτή των βασικών προϊόντων έχουν σχεδόν όλες αυξηθεί περισσότερο από ό,τι οι αντίστοιχες τιμές των παραγωγών ή οι τιμές των αγροτικών προϊόντων.

Για παράδειγμα, η κατηγορία «Γάλα, τυρί, αυγά» παρουσιάζει ετήσια αύξηση σε τιμές καταναλωτή για το 2012 ίση με 2,2%, ενώ η αντίστοιχη τιμή γεωργού καταγράφει μόνο οριακή αύξηση ίση με 0,5%. Στα φρούτα, η τιμή καταναλωτή αυξήθηκε κατά 4,6% το 2012, ενώ η αντίστοιχη τιμή παραγωγού αυξήθηκε πολύ λιγότερο, κατά 2,6%, και η γεωργική τιμή μειώθηκε κατά 3,6%. Ωστόσο, το 2011, η συνολική ετήσια μεταβολή τιμών καταναλωτή στο σύνολο των τροφίμων ήταν ίση με 2,9%, στα ίδια σχεδόν επίπεδα με την αντίστοιχη τιμή του παραγωγού (3,1%), αλλά υψηλότερη από την τιμή του γεωργού, η οποία παρουσίασε μείωση (-1,2%).