Η διαδικασία της συνδιαλλαγής των πιστωτών

Η συνδιαλλαγή προϋποθέτει οικονομική αδυναμία, παρούσα ή προβλέψιμη, και μη είσοδο στην κατάσταση παύσης των πληρωμών.

Ως εκ τούτου, δεν είναι δυνατή για τους οφειλέτες που ήδη αδυνατούν να ανταποκριθούν στις οικονομικές υποχρεώσεις τους κατά τρόπο μόνιμο και γενικό. Αυτοί, εάν και εφόσον θα συντρέχουν οι προϋποθέσεις αναδιοργάνωσης, θα έχουν τη δυνατότητα να ανασυγκροτηθούν μέσω σχεδίου αναδιοργάνωσης, όπως προβλέπουν τα άρθρα 107 επ.

Εξάλλου, οι επιεικείς για τους οφειλέτες ρυθμίσεις του Κώδικα για μη απώλεια της εμπορικής ιδιότητας, για διατήρηση ελεύθερης της μεταπτωχευτικής περιουσίας και για τη δυνατότητα απαλλαγής του οφειλέτη -που, ενώ πτώχευσε, κηρύχθηκε συγγνωστός- από το υπόλοιπο των απαιτήσεων των πιστωτών που δεν ικανοποιήθηκε από την πτωχευτική περιουσία, αποτελούν ρύθμιση διάσωσης του οφειλέτη.

Η συνδιαλλαγή, έχοντας ως κύριο σκοπό την αναζήτηση και ανεύρεση νέων χρηματικών πόρων για αποτελεσματική επαναφορά της επιχείρησης σε κατάσταση κανονικής αντιμετώπισης των υποχρεώσεών της, και όχι διαιώνισης καταστάσεων αμφίβολης βιωσιμότητας, περιορίζει τη διάρκεια της συμφωνίας σε μία διετία.

Προϋποθέσεις συνδιαλλαγής
Το άρθρο 99 του Κώδικα ορίζει ως ουσιαστικές προϋποθέσεις συνδιαλλαγής την απόδειξη ότι ο οφειλέτης βρίσκεται σε οικονομική αδυναμία, ενεστώσα ή προβλέψιμη, και ότι δεν έχει παύσει τις πληρωμές του. Η ιδιαιτερότητα του θεσμού έγκειται στο ότι η διαδικασία ανοίγεται μόνο με πρωτοβουλία του ίδιου του οφειλέτη, ως διαδικασία πρόληψης, αλλά και ως πρόβλεψη, ώστε να αποτραπεί η οικονομική του πτώση.

Το άρθρο αυτό οργανώνει τις προϋποθέσεις ανοίγματος της διαδικασίας. Στην αίτηση πρέπει να περιλαμβάνονται η οικονομική κατάσταση του οφειλέτη (όπως ισολογισμός, απογραφή, καταστάσεις πιστωτών, το εύρος της επιχείρησης, το απασχολούμενο προσωπικό και η κοινωνική γενικά σημασία της επιχείρησης) και, κυρίως, οι ανάγκες και δυνατότητες χρηματοδότησης ή άλλα μέτρα αναδιάρθρωσης που προτείνει ο αιτών οφειλέτης.

Λόγω συμμετοχής στη διαδικασία τόσο πραγματογνώμονα όσο και μεσολαβητή διασφαλίζεται εξαρχής ο τρόπος αμοιβής τους. Με ταχεία διαδικασία, όταν υποβληθεί η αίτηση και εφόσον έχει το αναγκαίο περιεχόμενο, ορίζεται με διάταξη του προέδρου του δικαστηρίου πραγματογνώμονας -πρόσωπο ανεξάρτητο από τον οφειλέτη ή πιστωτή- ο οποίος, αφού διαπιστώνει αντικειμενικά την οικονομική κατάσταση του οφειλέτη, υποβάλλει την έκθεσή του.

Το άνοιγμα της διαδικασίας συνδιαλλαγής προϋποθέτει απόφαση του αρμόδιου δικαστηρίου. Όπως ορίζεται στο άρθρο 100, το δικαστήριο ανοίγει τη διαδικασία με αμετάκλητη, δημοσιευτέα απόφασή του που ορίζει μεσολαβητή, πρόσωπο ανεξάρτητο από τον οφειλέτη ή πιστωτή, εφόσον τουλάχιστον πιθανολογήσει τόσο την πληρότητα και βασιμότητα της αίτησης όσο και, κυρίως, τη σκοπιμότητα της συνδιαλλαγής.

Ο έλεγχος σκοπιμότητας, εν προκειμένω, αποτελεί ιδιαίτερη αποστολή του δικαστηρίου ως συντελεστή της διαδικασίας αυτής. Ο έλεγχος σκοπιμότητας είναι αποτρεπτικός για αιτήσεις καταχρηστικής φύσεως ή που επιδιώκουν σκοπούς ξένους προς τη διάσωση της επιχείρησης και την πρόληψη της πτώχευσης.

Ως ταχεία διαδικασία με αποκλεισμό παρελκυστικών τακτικών, ο μεσολαβητής πρέπει να ολοκληρώσει το έργο του σε σύντομο χρονικό διάστημα (το μέγιστο σε τρεις μήνες), η παρέλευση του οποίου επιφέρει ως άμεσες συνέπειες τη λήξη τόσο του λειτουργήματος του μεσολαβητή όσο και της ίδιας της διαδικασίας συνδιαλλαγής.


Το έργο του μεσολαβητή και του δημοσίου
Ο μεσολαβητής, κατά το άρθρο 101 του Κώδικα, επιδιώκει να καταλήξει σε συμφωνία κυρίως μεταξύ του οφειλέτη και των κυριότερων πιστωτών του, που να εκπροσωπούν τουλάχιστον την πλειοψηφία των απαιτήσεων κατ’ αυτού, στην οποία θα προσδιορίζονται και οι ειδικότεροι όροι που θα πρέπει να τηρηθούν.

Προς διευκόλυνση του έργου του μεσολαβητή και για τη δημιουργία σαφούς οικονομικής εικόνας του οφειλέτη, ο Κώδικας επιτρέπει μόνον στο μεσολαβητή να ζητήσει κάθε σχετική πληροφορία για τον οφειλέτη από πιστωτικά και χρηματοοικονομικά ιδρύματα, μη ισχύοντος ως προς αυτόν του τραπεζικού απορρήτου. Το περιεχόμενο της συμφωνίας καθορίζεται από την ελεύθερη διαπραγμάτευση και τη συναλλακτική βούληση των μερών.

Τίποτε δεν εμποδίζει τον μεσολαβητή να συμβουλευτεί και πρόσωπα που δεν έχουν την ιδιότητα πιστωτή, όπως ενδεχομένως προμηθευτές ή άλλους αντισυμβαλλομένους. Εάν μέσα στην προθεσμία που έθεσε το δικαστήριο δεν επιτευχθεί συμφωνία, το δικαστήριο, αφού ενημερωθεί σχετικά από τον μεσολαβητή, περατώνει τη διαδικασία συνδιαλλαγής με αμετάκλητη απόφασή του.

Προκειμένου να είναι ευχερής η αποτελεσματικότερη σύναψη συμφωνίας, όταν μεταξύ των πιστωτών είναι το Δημόσιο εν γένει, ο Κώδικας, κατά παρέκκλιση άλλων απαγορευτικών διατάξεων, επιτρέπει (άρθρο 102) στους πιστωτές αυτούς να συναινούν και να μειώνουν τις απαιτήσεις τους κατά του οφειλέτη ή ακόμη να παραιτούνται από προνόμια και εξασφαλίσεις, σύμφωνα με τις διαδικασίες που ισχύουν για αυτά.

Επικύρωση συμφωνίας
Η επίτευξη συμφωνίας συνδιαλλαγής για την ολοκλήρωσή της απαιτεί δικαστική επικύρωσή της, όπως καθορίζεται στο άρθρο 103. Η σχετική αίτηση πρέπει να εισαχθεί στο δικαστήριο μέσα σε ανατρεπτική προθεσμία 10 ημερών. Η αίτηση μπορεί να είναι κοινή, συμβαλλόμενων πιστωτών και οφειλέτη ή και οποιουδήποτε από αυτούς.

Το δικαστήριο και στη φάση αυτή έχει εξουσία αποτελεσματικής παρέμβασης και ουσιαστικού ελέγχου της συμφωνίας και απόρριψης της επικύρωσης, εάν η διάρκεια της συμφωνίας υπερβαίνει τη διετία, κυρίως όμως εάν ήδη συντρέχει η αρνητική προϋπόθεση για τη συνδιαλλαγή, δηλαδή παύση των πληρωμών, εάν η συμφωνία δεν εξασφαλίζει τη βιωσιμότητα της επιχείρησης σε διάρκεια και όχι προσωρινά και, ιδίως, εάν θίγονται τα συμφέροντα των πιστωτών που δεν υπέγραψαν τη συμφωνία. Κατά τη συζήτηση έχουν δικαίωμα παρέμβασης όσοι έχουν έννομο συμφέρον, ενώ η απόφαση, απορριπτική ή επικυρωτική, υπόκειται σε δημοσιότητα και σε περιορισμένα ένδικα μέσα.


Αποτελέσματα της επικύρωσης
Στο άρθρο 104 καθορίζεται ότι μια επικύρωση περατώνει τη διαδικασία συνδιαλλαγής, αλλά δημιουργεί συγχρόνως δικαιώματα και υποχρεώσεις, με δύναμη τίτλου εκτελεστού και καταστάσεις έναντι παντός. Επιφέρει αναστολή των ατομικών διώξεων των πιστωτών κατά του οφειλέτη και των συνοφειλετών και εγγυητών του προσωρινά, ανεξάρτητα από το αν οι πιστωτές έχουν υπογράψει ή όχι τη συμφωνία, για όσο χρόνο διαρκεί η συμφωνία. Η ίδια αναστολή αφορά στη λήψη ασφαλιστικών μέτρων, εκτός αν πρόκειται να διασφαλιστούν στοιχεία της πτωχευτικής περιουσίας.

Προς διευκόλυνση των συναλλαγών του οφειλέτη, παύουν απαγορεύσεις ή κωλύματα που του είχαν επιβληθεί ως προς την έκδοση επιταγών, ενώ προθεσμίες και χρόνος παραγραφής αναστέλλονται. Σημαντική είναι η συνέπεια της απαγόρευσης λήψης οποιουδήποτε μέτρου συλλογικής αναγκαστικής εκτέλεσης, κυρίως βεβαίως της κήρυξης της πτώχευσης. Δεδομένου ότι η κήρυξη της πτώχευσης προϋποθέτει παύση των πληρωμών, της οποίας όμως η μη συνδρομή είναι προϋπόθεση για τη διαδικασία συνδιαλλαγής, δεν δικαιολογείται χρονικό διάστημα αναστολής του μέτρου αυτού περισσότερο από τον εύλογο χρόνο ενός εξαμήνου.

Κήρυξη λύσης της συμφωνίας
Τέλος, το άρθρο 105 προβλέπει ότι η συμφωνία ως περιεχόμενο της διαδικασίας συνδιαλλαγής είναι δυνατόν ή να λήξει ή να μη τηρηθεί έναντι αυτών που υπέγραψαν τη συμφωνία πιστωτών ή ακόμη προδήλως να μη συνεισφέρει στη βιωσιμότητα της επιχείρησης του οφειλέτη ή να ανατραπεί λόγω μεταγενέστερης υπαγωγής του οφειλέτη στη διαδικασία της πτώχευσης.

Στις περιπτώσεις αυτές επέρχεται λύση της συμφωνίας είτε αυτοδικαίως (πάροδος της διάρκειας, κήρυξη σε πτώχευση) ή με απόφαση του δικαστηρίου, κατόπιν αιτήσεως συμβληθέντος πιστωτή, λόγω μη τήρησης των συμφωνηθέντων ή και από μη συμβληθέντα πιστωτή, εάν η συμφωνία αποδεδειγμένα δεν οδηγεί σε διάσωση της επιχείρησης. Η δυνατότητα αυτή των μη συμβληθέντων πιστωτών επιτρέπει την αποδέσμευσή τους από το, εκ του νόμου επερχόμενο σε βάρος τους, αποτέλεσμα της αναστολής διώξεων του οφειλέτη για ικανοποίηση των απαιτήσεών τους.

Με τη λύση της συμφωνίας οι συμβληθέντες πιστωτές ανακτούν τις απαιτήσεις τους κατόπιν της αφαίρεσης όσων έλαβαν λόγω συμφωνίας και τις εξασφαλίσεις τους, εκτός εάν είχαν εν τω μεταξύ εξαλειφθεί. Σε αυτούς, για την περίπτωση λύσης της συμφωνίας συνεπεία πτώχευσης του οφειλέτη, αναγνωρίζεται γενικό προνόμιο των εντεύθεν και μόνον απαιτήσεών τους και κατάταξής τους για ικανοποίηση πριν από τους άλλους γενικώς προνομιούχους πιστωτές.

Αμυντικό ή επιθετικό το παιχνίδι φέτος;

Δύο κυρίως απόψεις επικρατούν στο λιανεμπόριο σχετικά με το τι μέλλει γενέσθαι το 2010. Σύμφωνα με την πρώτη, φέτος, οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ δεν θα διεκδικήσουν τίποτε περισσότερο απ’ ό,τι διεκδίκησαν το 2009. Δεν θα επιδιώξουν αλλαγές στην εμπορική, επενδυτική ή τιμολογιακή τους πολιτική.

Απλούστατα διότι, όπως υποστηρίζει μια μερίδα της αγοράς, ήδη πέρυσι έγιναν οι διορθωτικές κινήσεις που είχαν κριθεί επιβεβλημένες. Τα κοστολόγια των εταιρειών μειώθηκαν, τα οργανογράμματα «έσφιξαν» περισσότερο, οι τιμές συγκρατήθηκαν, οι προσφορές διογκώθηκαν, τα private label προϊόντα ενισχύθηκαν ως παρουσία στα ράφια, ενώ υπήρξαν και αρκετά κλεισίματα καταστημάτων, κυρίως όσων είχαν υψηλά ενοίκια ή ήταν ζημιογόνα.

«Πλέον είμαστε στα όριά μας. Από εδώ και στο εξής θα παρατηρούμε την πορεία μας έχοντας πραγματικά πολύ περιορισμένα περιθώρια αντίδρασης», δηλώνει στο σελφ σέρβις παράγοντας της αγοράς, ο οποίος θεωρεί ότι «από εδώ και στο εξής κάθε αλυσίδα θα τρώει από τα έτοιμα, κι όσο αντέξει». Προσθέτει, δε, ότι και στα φυλλάδια υπήρξαν πέρυσι αλλαγές. Οι προσφορές υπερτονίσθηκαν, ενώ το θέμα της ποιότητας υποβαθμίσθηκε σε πολύ μεγάλο βαθμό υπέρ των τιμών.

Σε ό,τι αφορά, ειδικότερα, στα private label προϊόντα, δεν είναι λίγοι εκείνοι που θεωρούν ότι ο ανταγωνισμός συνεχίζει να εξελίσσεται ισχυρός και ότι τα περιθώρια κέρδους αφήνουν ακόμη τη δυνατότητα στις αλυσίδες να λειτουργήσουν ανταγωνιστικά, κυρίως έναντι άλλων προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας και όχι τόσο των επωνύμων, όπου πλέον οι διαφορές στις τιμές είναι μεγάλες.

Υπεραξίες από το παρελθόν
Σε γενικότερες γραμμές, όπως υποστηρίζεται από γνωστό στέλεχος της αγοράς, το οποίο φημίζεται για τους χαμηλούς του τόνους, «στο λιανεμπόριο δεν υπάρχει αλυσίδα που να μπορεί να ισχυριστεί ότι το 2009 και εν μέσω κρίσης έκανε κάτι περισσότερο απ’ ό,τι ο ανταγωνισμός. Όλοι μειώσαμε τα κοστολόγια, αυξήσαμε τα PL, κλείσαμε μαγαζιά, διορθώσαμε τιμές, επιμείναμε στις προσφορές. Αν κάποιος, λοιπόν, διατηρεί ρυθμούς ανάπτυξης υψηλότερους του πληθωρισμού, είναι διότι εξαργυρώνει υπεραξίες παρελθόντων ετών, υπεραξίες που εξασφάλισε από τη στρατηγική την οποία ακολούθησε τα προηγούμενα χρόνια, κι όχι διότι διαφοροποιήθηκε κατά τη διάρκεια της κρίσης έναντι του ανταγωνισμού».

Μάλιστα, το ίδιο στέλεχος προσθέτει ότι υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης διατήρησαν πέρυσι και όσοι επέμειναν ιδιαίτερα στην επέκταση των δικτύων πώλησης, πολύ δε περισσότερο όσοι προέβησαν και σε εξαγορές, οι οποίες άρχισαν να αποδίδουν το 2009.

Διάθεση για πειραματισμό
Όσον αφορά στη δεύτερη ανάγνωση των αριθμών, των δεικτών και των επιδόσεων του κλάδου, την άλλη άποψη, δηλαδή, για το τι θα συμβεί το 2010 στο οργανωμένο λιανεμπόριο, αυτή αποτυπώνεται στη διάθεση συγκεκριμένων «παικτών» να πειραματιστούν -ή, αλλιώς, να προσαρμόσουν ακόμη περισσότερο τη στρατηγική τους στις απαιτήσεις των καταναλωτών, όπως αυτές υπαγορεύονται από την κρίση.

Μερίδα, λοιπόν, της αγοράς θεωρεί ότι οι αλυσίδες έχουν ακόμη περιθώρια να επενδύσουν σε λιγότερο κλασικές «συνταγές» marketing. Θεωρούν ότι μέσω των καρτών πιστότητας, μέσω στοχευμένων εξατομικευμένων προωθητικών ενεργειών, οι αλυσίδες έχουν τα περιθώρια να κερδίσουν μερίδια, βελτιώνοντας τις πωλήσεις τους.

Βέβαια, όλοι συμφωνούν ότι, σε κάθε περίπτωση, όλες οι προωθητικές ενέργειες θα πρέπει και φέτος να επικεντρωθούν στις τιμές, στο κόστος αγοράς των προϊόντων από τον τελικό καταναλωτή. Όμως εκτιμούν ότι η περίοδος προσφέρεται για την άσκηση εναλλακτικού marketing, κυρίως μέσω του direct marketing.

Προσθέτουν, δε, ότι, παρά την κρίση και την ανάγκη για περικοπές στο κόστος λειτουργίας, όπως και στο επενδυτικό κόστος, όποιος σε αυτή τη φάση διαθέσει κεφάλαια και για τη βελτίωση των καταστημάτων του, όχι μόνο θα αυξήσει τον όγκο πωλήσεων, αλλά θα στερήσει έσοδα από τον ανταγωνισμό, και μάλιστα σε μια περίοδο κατά την οποία οι δαπάνες των νοικοκυριών μειώνονται δραστικά.

Τέλος, δέχονται ότι η κρίση θα επιβεβαιώσει τον φόβο που πολλοί στην αγορά εξέφραζαν: τον «θάνατο του εμποράκου». Έναν.. θάνατο που, ενώ κατά το παρελθόν επερχόταν αργά και βασανιστικά, πλέον καθίσταται ακαριαίος για πολλές μικρές, κατά βάση οικογενειακές, αλυσίδες.

Το ζητούμενο τώρα για τα μεγάλα δίκτυα πωλήσεων είναι να απορροφήσουν τον «ορφανό» τζίρο των μικρών, ώστε να μην δώσουν την ευκαιρία στα convenience stores θα αναπτυχθούν περαιτέρω την περίοδο της κρίσης, να μην αφήσουν να εξελιχθεί η τάση που θέλει τους καταναλωτές να προτιμούν τα μικρά οργανωμένα σημεία πώλησης για τις αγορές τους, αντί των κλασικών σούπερ μάρκετ.

Στα… χαρακώματα λιανεμπόριο-προμηθευτές
Σε μια αγορά που μόνο αγγελικά πλασμένη δεν είναι, υπό δυσμενείς οικονομικές συνθήκες, το λιανεμπόριο και η βιομηχανία δεν θα μπορούσαν παρά να βρεθούν στα… χαρακώματα προς υπεράσπιση των θέσεών τους. Φέτος, λοιπόν, και οι δύο πλευρές έχουν ανοίξει πολλά και πολύ σοβαρά μέτωπα κλιμακώνοντας την μεταξύ τους αντιπαράθεση.

Το πρώτο μέτωπο αφορά στις τιμές, με τη βιομηχανία να αυξάνει τα τιμολόγια χονδρικής, ήδη από τον Δεκέμβριο, σε πολλά από τα προϊόντα της και το λιανεμπόριο να αντιδρά. Βέβαια, όπως δηλώνεται στο σελφ σέρβις, «μόνο ως λεονταρισμός θα μπορούσε να εκληφθεί ο ισχυρισμός ότι οι αλυσίδες δεν θα αποδεχθούν την τιμολογιακή πολιτική των ισχυρών προμηθευτών τους».

Διαξιφισμοί μεταξύ των δύο πλευρών φυσικά και θα υπάρξουν, αλλά θα αφορούν στους χρόνους μετακύλισης των ανατιμήσεων στα ράφια, που ενδεχομένως να είναι της τάξης των δύο ή και των τριών μηνών, σίγουρα όμως όχι των έξι ή οκτώ μηνών που ισχυρίζονται ορισμένοι. Και τούτο διότι οι προμηθευτές ανατιμούν τα προϊόντα τους προσδοκώντας οφέλη για το 2010 και όχι για το 2011.

Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, ανατιμήσεις ήδη καταγράφονται στα ράφια, φθάνουν το 7%, ενώ αφορούν και σε βασικά αγαθά, δηλαδή σε προϊόντα καθημερινής ανάγκης.

Σε δύσκολη θέση βρίσκεται, βέβαια, και το Υπουργείο Οικονομίας Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, το οποίο έχει ενημερωθεί για τις ανατιμήσεις, τις έχει ελέγξει με βάση τα κοστολόγια των παραγωγών και έμμεσα τις έχει εγκρίνει. Εξάλλου, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι επί αρκετούς μήνες η βιομηχανία συγκρατούσε τις τιμές της, οπότε, σε αυτή τη δύσκολη περίοδο, πολύ δύσκολα θα καταφέρει να αποφύγει αυξητικές μεταβολές στους τιμοκαταλόγους της.

«Στις αυξήσεις, πλέον, υπάρχει κρατική σφραγίδα. Πώς θα μπορέσουμε, λοιπόν, να αντιδράσουμε σε ένα νέο ανατιμητικό κύμα;», διερωτάται γνωστός παράγοντας του κλάδου.

Κατά συνέπεια, το λιανεμπόριο θα στραφεί στα μπόνους, τις επιστροφές, τις εκπτώσεις και τις παροχές των προμηθευτών, τις οποίες θα επιδιώξει να βελτιώσει -έστω και οριακά. Αυτό θα είναι το δεύτερο μέτωπο αντιπαράθεσης με τη βιομηχανία. Φυσικά, τα περιθώρια και εδώ είναι περιορισμένα, καθότι, όπως λέγεται, βελτιώσεις θα υπάρξουν μόνο σε ό,τι αφορά στη διεκδίκηση μεγαλύτερων καθυστερήσεων στη μετακύλιση των αυξήσεων στο ράφι.

Τέλος, ένα τρίτο -επίσης καθοριστικό- μέτωπο είναι το ζήτημα των καθυστερήσεων στις πληρωμές. Λέγεται ότι το λιανεμπόριο πιέζει για αύξηση των πιστώσεων σε χρόνο και χρήμα, όμως η βιομηχανία δείχνει να μην είναι διατεθειμένη για μεγάλες υποχωρήσεις.

Εξάλλου, κάθε αλυσίδα λειτουργώντας καθημερινά εκατοντάδες ταμειακές μηχανές έχει την πολυτέλεια της ρευστότητας, ενώ η βιομηχανία την περίοδο αυτή κυριολεκτικά κυνηγάει τους πελάτες της για την εξόφληση τιμολογίων, προκειμένου να περιορίσει τις επισφάλειες.

Οι προμηθευτές κάνουν… ουρά για τα ράφια
Στο μεταξύ, οι προμηθευτές έχουν να αντιμετωπίσουν ένα ακόμη σοβαρότατο ζήτημα: φέτος είναι υποχρεωμένοι να περιμένουν στην… ουρά για να πάρουν θέσεις στα ράφια των σούπερ μάρκετ. Τα πολλά «κανόνια» που ακούγονται κυρίως στη χονδρική, προκαλούν συνωστισμό της βιομηχανίας στα σούπερ μάρκετ, στους μεγάλους πελάτες, όπου επισφάλειες δεν υπάρχουν -θεωρητικώς τουλάχιστον. Οι αλυσίδες θα εκμεταλλευθούν την προνομιακή τους θέση και, όπου μπορούν, θα πιέσουν, είτε για να μην περάσει άμεσα κάποια ανατίμηση, είτε για να εξασφαλιστούν μεγαλύτερες παροχές ή εκπτώσεις, είτε για να αυξηθούν οι χρόνοι πληρωμών.

Μάλιστα, στην αγορά ακούγονται και επιθετικά σχόλια σε βάρος των προμηθευτών. Ένας από τους ιστορικούς «παίκτες» του κλάδου, απαντώντας σε ερώτηση του σελφ σέρβις πώς θ’ αντιδράσει έναντι όσων ανατιμούν τα προϊόντα τους, δήλωσε χαρακτηριστικά: «Ανατιμήσεις δεν δεχόμαστε. Ας βρουν οι προμηθευτές τρόπους να κατεβάσουν τα κόστη τους, αλλιώς να σταματήσουν την παραγωγή τους. Ο καθένας στην αγορά ζητάει ό,τι θέλει, επειδή πιέζεται από παντού και κυρίως από τις πρώτες ύλες. Ο καταναλωτής δεν αντέχει άλλο, και με τον καταναλωτή εμείς συναναστρεφόμαστε».

Με άλλα λόγια, φέτος η αγορά είναι απαιτητική. Άπαντες εκτιμούν ότι μέχρι το τέλος του έτους θα γίνει το μεγάλο ξεκαθάρισμα. Κερδισμένος θα βγει ο πιο συνετός, ή όποιος διαχειριστεί καλύτερα τις επισφάλειες, τα κόστη του και το πελατολόγιό του. Οι λιανεμπόριο, πάντως, εμφανίζονται αισιόδοξοι δηλώνοντας τα εξής: «Πρέπει να είμαστε πανευτυχείς για όσα έγιναν και κυρίως για το γεγονός ότι κατά το 2009 οι κερδοφορίες μας μειώθηκαν μεν, δεν καταστράφηκαν δε. Τα καθαρά αποτελέσματα των αλυσίδων απέδειξαν ότι ο κλάδος ασκεί συνετή πολιτική διαχείρισης».

Διευκρινίζουν, επίσης, ότι του κανόνα αυτού εξαιρούνται όσες εταιρείες είχαν και έχουν να αντιμετωπίσουν δομικά-οργανωτικά ζητήματα προκειμένου να καταστούν κερδοφόρες, ζητήματα τα οποία δύνανται να αποδειχθούν έως και καταστροφικά σε περιόδους κρίσης.

Το νέο πλαίσιο διενέργειας προσφορών
Το Υπουργείο Οικονομίας Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας επιχειρεί να καθιερώσει νέο πλαίσιο διενέργειας των προσφορών, επιδιώκοντας να βάλει τάξη στις προωθητικές ενέργειες των σούπερ μάρκετ και των προμηθευτών τους.

Σύμφωνα με σχέδιο Αγορανομικής Διάταξης, το οποίο παραμονές έκδοσης του τεύχους δόθηκε σε δημόσια διαβούλευση, οι προωθητικές ενέργειες θα επιτρέπονται εφόσον:
• Σε σχετική πινακίδα θα αναγράφεται η βασική τιμή της μονάδας μέτρησης και της μονάδας συσκευασίας των προϊόντων, καθώς και η νέα τιμή της προωθητικής ενέργειας, αντίστοιχα.
• Το όφελος του καταναλωτή θα είναι εμφανές και θα προκύπτει άμεσα και επαγωγικά.
• Κάθε προωθητική ενέργεια δεν θα υπερβαίνει τον έναν μήνα και θα επαναλαμβάνεται, για το ίδιο προϊόν, μέχρι τρεις μήνες κατ’ έτος.
• Δεν θα καταστρέφονται συσκευασίες για την πώληση των περιεχομένων τους σε μεμονωμένα προϊόντα.
• Με το προϊόν της κύριας συναλλαγής δεν θα προσφέρεται ως δώρο άλλο ανόμοιο προϊόν, το οποίο δεν εμπορεύεται ο προμηθευτής ή ο λιανέμπορος.
• Στο ταμείο της επιχείρησης ο πελάτης θα είναι απολύτως ενήμερος για το οικονομικό όφελος που θα αποκομίζει από κάθε προωθητική ενέργεια.
• Κάθε πινακίδα προωθητικής ενέργειας θα αναγράφει και συγκριτικές πληροφορίες για την τιμή μονάδος, συσκευασίας και αναγωγής προ και μετά την προωθητική ενέργεια. Ειδικότερα για τ’ απορρυπαντικά, η πινακίδα θα περιλαμβάνει και συγκριτική αναγραφή δόσεων και πλύσεων.
• Η τιμή πώλησης με προσφορά δεν θα είναι ίση ή μεγαλύτερη από την τιμή πώλησης του προϊόντος χωρίς προσφορά.

Στελέχη της αγοράς θεωρούν ότι σε περίοδο κρίσης οι χρονικοί περιορισμοί που τίθενται για τη διενέργεια προωθητικών ενεργειών θα αποτελέσουν τροχοπέδη στην προσπάθεια των εταιρειών να αναθερμάνουν το ενδιαφέρον των καταναλωτών. Ενστάσεις διατυπώνουν και για την απαίτηση αναγραφής πληθώρας πληροφοριακών στοιχείων στις ειδικές πινακίδες προς ενημέρωση των καταναλωτών, ενώ την αντίθεσή τους εκφράζουν και για την απαγόρευση των προσφορών που έχουν τη μορφή «δώρο ανόμοιο προϊόν», το οποίο δεν εμπορεύεται ο λιανοπωλητής ή ο προμηθευτής.

Θεωρούν ειδικότερα ότι η αγορά θα πρέπει, ειδικά αυτή την περίοδο, να μην χάσει την ευελιξία των πολλών επιλογών σε ενέργειες marketing.

Έρευνα ΚPMG: Σταθερές αποδοχές, μειωμένες παροχές

Η σχετική έρευνα της KPMG, που παρουσιάζεται για 16η συνεχή χρονιά, παρέχει στις αρμόδιες διευθύνσεις των επιχειρήσεων αναλυτική πληροφόρηση σχετικά με την ανάπτυξη ανταγωνιστικών «πακέτων» αποδοχών και παροχών. Φέτος αναφέρεται συνολικά σε 135 διαφορετικές θέσεις εργασίας, εκ των οποίων οι 36 ανήκουν στην κατηγορία Sales & Marketing.

Το δείγμα της αποτελείται από διευθυντές πωλήσεων με κοινά χαρακτηριστικά ως προς τις αρμοδιότητες και την επαγγελματική εμπειρία (πχ αναπτύσσουν, προτείνουν και εφαρμόζουν στόχους πωλήσεων, σχέδια, προγράμματα και προϋπολογισμούς, διευθύνουν και ελέγχουν όλες τις λειτουργίες των πωλήσεων, υποκινούν την ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού, επιβλέπουν 2-5 προϊσταμένους, είναι πτυχιούχοι ΑΕΙ, με εκτενή επαγγελματική εκπαίδευση και εμπειρία, όπως επίσης και άριστοι γνώστες της Αγγλικής).

Τα πορίσματα της έρευνας
Σύμφωνα, λοιπόν, με τα πορίσματα της εν λόγω έρευνας της KPMG, οι συνολικές αποδοχές στην εγχώρια αγορά παρουσίασαν ανοδική τάση από το 2008 στο 2009 στους κλάδους του φαρμάκου και των καταναλωτικών προϊόντων, ενώ στο σύνολο της αγοράς οι αποδοχές ανά θέση κινήθηκαν στα ίδια επίπεδα με την προηγούμενη χρονιά. Ως προς τη συμμετοχή του μεταβλητού πριμ απόδοσης στις συνολικές αποδοχές, παρατηρήθηκε μείωση σε όλους τους κλάδους, η οποία ήταν εντονότερη στον κλάδο των καταναλωτικών προϊόντων.

Κατά το 22% οι εταιρείες του δείγματος έδωσαν μηδενικές αυξήσεις πέρυσι σε όλες τις κατηγορίες του προσωπικού τους. Στις υπόλοιπες, οι αυξήσεις που έδωσαν ήταν κατά μέσο όρο της τάξης του 4,8%, ενώ φέτος, όπως προβλέπεται, θα κυμανθούν στο 4,6%. Σημειώνεται ότι ειδικά στον κλάδο του λιανικού εμπορίου, ενώ οι προβλεπόμενες από τις επιχειρήσεις αυξήσεις για το 2009 δύο μήνες πριν από την έναρξη του έτους ήταν 5%, οι πραγματικές αυξήσεις πέρυσι οριστικοποιήθηκαν μεσοσταθμικά στο 3,6%.

Η έρευνα έδειξε, επίσης, ότι τα ποσοστά των εταιρειών που την τελευταία πενταετία ασκούν πολιτικές παροχής πριμ απόδοσης, τουλάχιστον σε μία κατηγορία εργαζομένων, στην εν λόγω περίοδο κυμάνθηκαν μεταξύ 95% και 97%. Πάντως, το 16% των επιχειρήσεων επί του συνόλου όσων δήλωσαν ότι ασκούν πολιτική παροχής πριμ απόδοσης, τελικά δεν έδωσαν bonus για την απόδοση του 2008 σε καμία από τις κατηγορίες των εργαζομένων τους.

Ως προς την παροχή των κινήτρων που χορήγησαν οι εταιρείες στο προσωπικό τους την τελευταία πενταετία, η έρευνα έδειξε ότι η προσφορά του μεταβλητού πριμ απόδοσης κυμάνθηκε σταθερά μεταξύ 95% και 97% σε όλη τη διάρκεια της περιόδου, ενώ διακυμάνσεις μεταξύ 31% και 36% επί του δείγματος παρουσίασε η εφαρμογή προγραμμάτων stock options και, αντίστοιχα, μεταξύ 10% και 18% και 5% και 7% κυμάνθηκαν οι εφαρμογές προγραμμάτων stock granting και profit sharing.

Σε σχέση με τον ρυθμό της οικειοθελούς αποχώρησης των εργαζομένων (employee turnover rate), η έρευνα της KPMG έδειξε ότι όλοι οι κλάδοι κινήθηκαν πτωτικά το 2008, με μόνη εξαίρεση τον κλάδο της υψηλής τεχνολογίας, που παρουσίασε μικρή αύξηση.

Σχετικά με το ποσοστό των εταιρειών που χορηγούν παροχές, οι οποίες υπερβαίνουν τη νόμιμη χρηματική αποζημίωση σε περίπτωση απόλυσης, η έρευνα διαπίστωσε μία αυξητική τάση στην παροχή της συγκεκριμένης υπηρεσίας τα τελευταία χρόνια (12% το 2005, 17% το 2006, 25% το 2007, 22% το 2008 και 28% το 2009).

Επίσης, κατά το 30% οι εταιρείες του δείγματος πέρυσι υπό την πίεση της κρίσης προχώρησαν σε μειώσεις θέσεων εργασίας, ενώ κατά το 21% έκαναν outsourcing τουλάχιστον σε μία λειτουργία τους.

Στα μονοπάτια και στις κουζίνες του κόσμου | Ηλίας Μαμαλάκης

Ξέρετε ποιος έβαλε πρώτος βούτυρο γάλακτος και καβουρδισμένο κουκουνάρι πάνω σ’ ένα βελούδινο χούμους; Έχετε σεργιανίσει στους γεμάτους μυρουδιές δρόμους της Κωνσταντινούπολης; Ξέρετε ότι η Σάμος ήταν το κέντρο του κόσμου στο Ανατολικό Αιγαίο εδώ και λίγες δεκάδες χρόνια; Χορέψατε ποτέ στην ατελείωτη δίνη ενός δερβίση;

Τούτο το βιβλίο του Ηλία Μαμαλάκη διαφέρει από τα προηγούμενα, γιατί είναι γραμμένο από τον περιηγητή Μαμαλάκη, που εστιάζει τώρα το ενδιαφέρον του στην ιστορία, χωρίς όμως ποτέ να λησμονεί το πάθος για τη μαγειρική και τη γεύση. Έτσι, λοιπόν, το βιβλίο του αυτό είναι σύνθετο. Ταξιδεύει στην ιστορία του γεωγραφικού χώρου και χρόνου και, ταυτόχρονα, των γεύσεων των λαών, οι οποίοι δημιουργούν την ιστορία. Ο Μαμαλάκης ταξιδεύει παντού. Στη Νέα Υόρκη, για να πιει ένα ευωδιαστό κοκτέιλ από τα χέρια της Ραπουνζέλ, στην αυλή της Αικατερίνης των Μεδίκων, στον Όλυμπο της Καρπάθου, στο Σούλι, στα Άγραφα, στη Λέρο για να προσκυνήσει την Παναγιά την Κομμουνίστρα και στη Σίφνο για να αποτίσει φόρο τιμής στον Μεγάλο Τσελεμεντέ.

Στο βιβλίο ο αναγνώστης θα βρει τριάντα ταξιδιωτικές ιστορίες, τριάντα οδοιπορικά στον χώρο, τον χρόνο και τη γεύση, που θα τον βοηθήσουν να περπατήσει κι αυτός στους ίδιους τόπους, βλέποντας με άλλο μάτι την ιστορία τους και, κυρίως, μαθαίνοντάς την και με τους γευστικούς κάλυκες της γλώσσας του.

INFO: Συγγραφέας: Ηλίας Μαμαλάκης, Εκδόσεις: Μοντέρνοι Καιροί, Χρόνος έκδοσης: 2009, Διαστάσεις: 27Χ30, Σελίδες: 212, ISBN: 978-960-691-647-2.