ΤΗΛΕΚΑΡΤΕΣ : ΑΠΟ ΤΑ ΜΙΚΡΑ ΣΗΜΕΙΑ ΠΕΡΙΠΟΥ ΤΟ 70% ΤΩΝ ΠΩΛΗΣΕΩΝ

Από τα περίπτερα και τα μίνι μάρκετ διακινούνται στην αγορά οι περισσότερες τηλεκάρτες. Ο λόγος είναι απλός. Μικρά σημεία πώλησης υπάρχουν σχεδόν παντού, σε όλη την επικράτεια. Είναι ανοιχτά από νωρίς το πρωί μέχρι αργά το βράδυ -μερικά από τα οποία λειτουργούν όλο το 24ωρο- και είναι επόμενο να συγκεντρώνουν την προτίμηση των καταναλωτών.

Στην εν λόγω αγορά δραστηριοποιείται μεγάλος αριθμός εταιρειών με αξιόλογα προϊόντα και προσφορές. Όμως, όπως μας επεσήμανε ο κ. Άγης Σαντοριναίος της ΟΤΕnet, “θα πρέπει οι ιδιοκτήτες των μικρών σημείων πώλησης να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στην επιλογή της εταιρείας από την οποία θα προμηθεύονται τηλεκάρτες, καθώς στην αγορά κυκλοφορούν συχνά και προϊόντα αμφίβολης ποιότητας. Η ΟΤΕnet κυκλοφορεί στην αγορά την κάρτα smile+web, η οποία βρίσκεται παντού”. Τα προϊόντα της εταιρείας οι καταναλωτές μπορούν να τα βρουν στα περίπτερα, στα μίνι μάρκετ, σε καταστήματα του ΟΤΕ και των ΕΛΤΑ, στο δίκτυο καταστημάτων Γερμανός και στα video clubs Seven.

Τι είναι η smile+web

Η smile+web είναι μία κάρτα προπληρωμένου χρόνου τηλεφωνίας και πρόσβασης στο internet και δίνει τη δυνατότητα να κάνουμε φθηνές κλήσεις προς κινητά εντός Ελλάδος και προς το εξωτερικό. Παράλληλα χρησιμοποιείται για αστικά και υπεραστικά τηλεφωνήματα. Η κάρτα αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί από κάθε σταθερή τηλεφωνική τονική συσκευή, χωρίς το τηλεφώνημα να χρεώνεται στη συσκευή από την οποία έχετε καλέσει, επειδή αυτό χρεώνεται μόνο στην κάρτα, από την οποία αφαιρείται η χρηματική αξία του τηλεφωνήματος. Επίσης, με την κάρτα smile+web μπορεί κάποιος να τηλεφωνήσει από όλα τα καρτοτηλέφωνα του ΟΤΕ, χωρίς τη χρήση τηλεκάρτας. Η διάρκειά της είναι εξάμηνη, δηλαδή η αξία της μπορεί να καταναλωθεί εντός έξι μηνών μετά την πρώτη ενεργοποίησή της (ημερομηνία πρώτης χρήσης είτε για τηλεφωνία είτε για πρόσβαση στο internet).

Τύποι κάρτας smile+web

Η κάρτα διατίθεται στην αγορά σε 4 τύπους:

  • Πράσινη κάρτα αξίας 3 ευρώ, η οποία αντιπροσωπεύει χρόνο ομιλίας 3 ευρώ ή 6 ώρες πρόσβαση στο διαδίκτυο.
  • Φούξια κάρτα αξίας 5 ευρώ, η οποία αντιπροσωπεύει χρόνο ομιλίας 5 ευρώ ή 10 ώρες πρόσβαση στο διαδίκτυο.
  • Μπλε κάρτα αξίας 10 ευρώ, η οποία αντιπροσωπεύει χρόνο ομιλίας 10 ευρώ ή 22 ώρες πρόσβαση στο διαδίκτυο.
  • Κόκκινη κάρτα αξίας 15 ευρώ, η οποία αντιπροσωπεύει χρόνο ομιλίας 16 ευρώ (1 ευρώ δώρο) ή 40 ώρες πρόσβαση στο διαδίκτυο.

Η χρέωση για όλους τους προορισμούς εντός Ελλάδος προς σταθερό τηλέφωνο είναι ενιαία και κοστίζει 13Λ το λεπτό, ενώ για κλήσεις προς κινητά η χρέωση είναι 21,4Λ το λεπτό. Η χρέωση γίνεται ανά λεπτό χρήσης της υπηρεσίας, ενώ τμήμα χρήσης μικρότερο των 60 δευτερολέπτων στρογγυλοποιείται στα 60 δευτερόλεπτα. Στις τιμές αυτές συμπεριλαμβάνεται και ΦΠΑ 18%.

Για Smartalk συνομιλίες


Η FORTHnet δραστηριοποιείται στον χώρο των καρτών προπληρωμένου χρόνου ομιλίας από τον Νοέμβριο του 2002 με τη Smartalk. H Smartalk διατίθεται σε τρεις εκδόσεις των 3, 6 και 10 ευρώ αντίστοιχα (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ).

Η κάρτα Smartalk μπορεί να χρησιμοποιηθεί από οποιαδήποτε σταθερή, δημόσια ή ιδιωτική, τονική συσκευή και από καρτοτηλέφωνα, αλλά όχι από κινητά τηλέφωνα. Στα βασικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα της Smartalk συμπεριλαμβάνονται η ευκολία στη χρήση, οι ανταγωνιστικές χρεώσεις της, το σύστημα ενιαίας χρέωσης για όλες τις ώρες της ημέρας και φυσικά η δυνατότητα πρόσβασης στις ποιοτικές υπηρεσίες της FORTHnet.


Πλεονεκτήματα και οφέλη

Η χρήση των προπληρωμένων καρτών χαρακτηρίζεται από δύο βασικά πλεονεκτήματα, στα οποία οφείλεται και η δυναμική τους: τον απόλυτο έλεγχο αφενός και συνεπώς τη μείωση των τηλεπικοινωνιακών εξόδων, και αφετέρου την ελευθερία που προσφέρουν, καθώς μπορούν να χρησιμοποιηθούν από οποιαδήποτε σταθερή δημόσια ή ιδιωτική συσκευή στην Ελλάδα.

Επιπλέον, οι κάρτες Smartalk προσφέρουν ανταγωνιστικές χρεώσεις για κλήσεις προς οποιονδήποτε προορισμό στην Ελλάδα (αστικά, υπεραστικά και προς κινητά και το εξωτερικό).

Η διάθεση των καρτών Smartalk στα μικρά σημεία πώλησης (περίπτερα, καταστήματα ψιλικών) τόσο στην Αθήνα όσο και στην επαρχία γίνεται μέσω χονδρεμπόρων. Παράλληλα, οι κάρτες Smartalk είναι διαθέσιμες και στα γραφεία της FORTHnet στην Αθήνα και το Ηράκλειο Κρήτης, στους κατά τόπους αντιπροσώπους της FORTHnet σε όλη την Ελλάδα, στις αλυσίδες καταστημάτων Πλαίσιο, Μπενρουμπήnet, στο Κέντρο Τύπου και στα Πρακτορεία Τύπου -Αντιπρόσωποι της Άργοςnet.

Περίπτερα και ψιλικά καθοριστικός παράγοντας πωλήσεων

Δεδομένου του ότι η κάρτα προπληρωμένου χρόνου ομιλίας αποτελεί προϊόν που απευθύνεται κυρίως σε οικιακούς καταναλωτές, μεγάλη σημασία έχει η τοποθέτησή του σε σημεία πώλησης-κλειδιά, όπως στη συγκεκριμένη περίπτωση τα μικρά σημεία πώλησης (περίπτερα, καταστήματα ψιλικών). Όπως επεσήμανε στο περιοδικό μας η κα Ντίνα Καρβούνη, υπεύθυνη του γραφείου τύπου της FORTHnet, “η επιλογή και διάθεση καρτών προπληρωμένου χρόνου ομιλίας μέσω αυτού του δικτύου διανομής, αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την κατάρτιση της στρατηγικής μάρκετινγκ του προϊόντος και γενικότερα για την πορεία του”.

Στη FORTHnet εκτιμάται ότι το υψηλό ποσοστό κέρδους για τους κατόχους των σημείων διάθεσης, η άριστη ποιότητα της υπηρεσίας, η διαφοροποιημένη σε σχέση με τον ανταγωνισμό υπηρεσία, οι ανταγωνιστικές χρεώσεις, η επιτυχημένη πολιτική προώθησης, αλλά και η συνεχής μελέτη και παρακολούθηση των τάσεων στον χώρο αυτό, αποτελούν κρίκους μιας αλυσίδας που δεν πρέπει να σπάσει προκειμένου να επιτύχουν την επιθυμητή διείσδυση μιας προπληρωμένης κάρτας στους καταναλωτές.

Σημαντικά περιθώρια για ανάπτυξη της αγοράς

Όλοι οι εκπρόσωποι των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον εν λόγω χώρο, εκτιμούν ότι η αγορά των προπληρωμένων καρτών είναι δυναμική και αναπτυσσόμενη, που μπορεί να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο με τη διαρκή εξέλιξη των ήδη παρεχόμενων υπηρεσιών, με την ανάπτυξη υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας (πχ δυνατότητες ενημέρωσης μέσω προπληρωμένων καρτών), καθώς και με τη βελτίωση του επιπέδου αφομοίωσης των νέων τεχνολογιών.

ΩΡΑΡΙΟ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ : "ΔΙΕΥΡΥΝΣΗ Η' ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ;"

Παράθυρο για την απελευθέρωση του ωραρίου λειτουργίας των εμπορικών επιχειρήσεων αφήνει το Υπουργείο Ανάπτυξης στο "νομοσχέδιο-σκούπα" που προωθεί στη Βουλή, το οποίο περιλαμβάνει σειρά από θεσμικές παρεμβάσεις, μεταξύ άλλων, για το λιανικό εμπόριο, τις υπεραγορές, τις εκπτώσεις και τις προσφορές.

Η πολιτική ηγεσία του καθ' ύλην αρμόδιου υπουργείου, θέτοντας σε διαβούλευση με την αγορά το πολυνομοσχέδιο, κατέστησε σαφές ότι στις προθέσεις της περιλαμβάνεται η διεύρυνση του ωραρίου, μεταφέροντας την ευθύνη γι' αυτό στους νομάρχες, οι οποίοι, εφόσον το κρίνουν σκόπιμο, θα αποφασίζουν την απελευθέρωσή του, χωρίς μάλιστα τη σύμφωνη, αλλά την απλή, γνώμη των κατά τόπους φορέων της εμπορικής κοινότητας.

Σύμφωνα με τις επίμαχες διατάξεις, οι νομάρχες θα μπορούν να διευρύνουν το Εθνικό -όπως το χαρακτηρίζει η κυβέρνηση- Ωράριο, τόσο τις καθημερινές, όσο όμως και τις Κυριακές (!), χωρίς κατ' ανάγκην οι αποφάσεις τους να αναφέρονται σε "τουριστικές περιοχές", ενώ την ίδια στιγμή οι εμπορικοί σύλλογοι θα έχουν τη δυνατότητα να προτείνουν στα μέλη τους τον περιορισμό του ωραρίου.

Κυριακή εργάσιμη, με απόφαση Νομάρχου

Μέχρι σήμερα η δυνατότητα επιμήκυνσης του ωραρίου ισχύει για τις τουριστικές περιοχές, αφού στην πράξη αποδείχθηκε ότι σχετικές παρεμβάσεις γίνονται μόνο στο… όνομα της τουριστικής ανάπτυξης. Αντίθετα σε αρκετούς νομούς οι νομάρχες αποφάσισαν τη συμπίεση του ωραρίου, ανοίγοντας μέτωπο με τους ισχυρούς τοπικούς παίκτες του λιανεμπορίου. Σύμφωνα με στελέχη της αγοράς, η απελευθέρωση του ωραρίου, κυρίως την Κυριακή, θα ισχύσει -πέραν φυσικά των τουριστικών περιοχών- πρώτα στα τρία μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας, την Αθήνα, τον Πειραιά και τη Θεσσαλονίκη, όπου συγκεντρώνεται μεγάλη πληθυσμιακή δύναμη, άρα και ο μεγαλύτερος τζίρος του λιανεμπορίου.

Η θέση που έλαβε το υπουργείο στο σύνολό του, σε ό,τι αφορά το ωράριο, βρίσκει σύμφωνο μόνο τον ΣΕΛΠΕ από τους φορείς του εμπορίου, που, όπως είναι γνωστό, ζητεί την πλήρη απελευθέρωση της αγοράς. Ανταποκρίνεται όμως και στο αίτημα του ΣΕΣΜΕ τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τη ρύθμιση περί επιμήκυνσης του ωραρίου κατά μία ώρα τον χειμώνα και κατά δύο ώρες τα Σάββατα. Εφόσον τελικά υπερψηφιστούν οι σχετικές διατάξεις, τα καταστήματα θα λειτουργούν χειμώνα-καλοκαίρι έως τις 9:00 το βράδυ και κάθε Σάββατο έως τις 8:00 το βράδυ.

Μόνιμες "προσφορές" απ' τους μεγάλους

Με το πολυνομοσχέδιο ρυθμίζεται σε μόνιμη βάση και το ζήτημα των εκπτώσεων και προσφορών. Σύμφωνα λοιπόν με τις προτάσεις του, οι εκπτώσεις θα διενεργούνται τον χειμώνα για διάστημα τεσσάρων εβδομάδων από την πρώτη Δευτέρα μετά την 20ή Ιανουαρίου και το καλοκαίρι για διάστημα πέντε εβδομάδων από την πρώτη Δευτέρα μετά την 15η Ιουλίου. Οι δε προσφορές: α) δεν θα υπερβαίνουν τις 10 ημέρες για το ίδιο προϊόν και το 50% του συνόλου των προϊόντων που διαθέτει το κατάστημα και β) για τη διενέργεια προσφοράς στο ίδιο είδος θα μεσολαβούν τουλάχιστον δύο μήνες. Επίσης, οι προσφορές θα απαγορεύονται για διάστημα 30 ημερών πριν τις εκπτώσεις. Ο νόμος προβλέπει αυστηρά πρόστιμα για την καταστρατήγηση των ανωτέρω διατάξεων, από 1.000 έως 100.000 ευρώ για τις εκπτώσεις και από 500 έως 50.000 ευρώ για τις προσφορές.

Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι για τις προσφορές το νομοσχέδιο χρησιμοποιεί τον όρο “προϊόντα”, χωρίς να ξεκαθαρίζει επαρκώς αν πρόκειται για κατηγορίες προϊόντων, ομάδες προϊόντων ή για κωδικούς προϊόντων. Πάντως ο υφυπουργός κ. Παπαθανασίου, επιχειρώντας να ερμηνεύσει τη σχετική διάταξη, δήλωσε ότι ο νομοθέτης αναφέρεται σε "κωδικούς προϊόντων". Υπό αυτή την έννοια δίνεται η δυνατότητα στις υπεραγορές, τα σούπερ μάρκετ και τα πολυκαταστήματα, που διαθέτουν χιλιάδες κωδικούς, να διενεργούν ακόμη και σε μόνιμη βάση προσφορές, αρκεί να ανακυκλώνουν κάθε φορά τους κωδικούς τους οποίους βάζουν σε προσφορές.

Προϋποθέσεις ίδρυσης των υπεραγορών

Το πολυνομοσχέδιο καθιστά τις προϋποθέσεις ίδρυσης των υπεραγορών περισσότερο αυστηρές, με σκοπό την προστασία των μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Σύμφωνα με το υπό συζήτηση καθεστώς, για την ίδρυση καταστημάτων λιανικού εμπορίου θα απαιτείται άδεια του νομαρχιακού συμβουλίου της οικείας νομαρχιακής αυτοδιοίκησης, μετά τη διατύπωση γνώμης από την αντίστοιχη οικονομική-κοινωνική επιτροπή και του οικείου οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης, εφόσον η συνολική επιφάνεια του εμπορικού καταστήματος είναι:

  • άνω των 500 τμ, για τα νησιά Χίος, Κως, Λέσβος, Σάμος, Λήμνος, Σύρος, Ζάκυνθος, Κεφαλονιά και Λευκάδα,
  • άνω των 200 τμ για τα υπόλοιπα νησιά,
  • άνω των 800 τμ για τους δήμους ή τις κοινότητες με πληθυσμό κάτω των 30.000 κατοίκων, όταν το κατάστημα βρίσκεται σε απόσταση μέχρι 15 χλμ. από το κέντρο του δήμου,
  • άνω των 1.500 τμ και εφόσον το κατάστημα βρίσκεται σε απόσταση μέχρι 20 χλμ από το κέντρο δήμων με πληθυσμό από 30.000-μέχρι 100.000. Το ίδιο ισχύει και για τα νησιά Κρήτη, Ρόδο και Κέρκυρα ανεξάρτητα από την απόσταση από δήμο ή κοινότητα και
  • άνω των 2.500 τμ και εφόσον το κατάστημα βρίσκεται σε απόσταση μέχρι 20 χλμ από το κέντρο δήμων με πληθυσμό από 100.000 και άνω.

Το νομοσχέδιο προβλέπει επίσης ότι για τα εμπορικά καταστήματα τα οποία ιδρύονται στα όρια του νομού Αθηνών και Πειραιώς, πλην των νησιών και του Δήμου Θεσσαλονίκης, δεν θα απαιτείται ειδική άδεια.

Για την έκδοση της άδειας θα λαμβάνονται υπ' όψιν: οι επιπτώσεις στον ανταγωνισμό και την οικονομία της περιοχής, η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, η ανάγκη διατήρησης της πληθυσμιακής βάσης της περιοχής, η διασφάλιση του κανονικού εφοδιασμού των επιμέρους περιοχών, ο χωροταξικός σχεδιασμός και οι επιπτώσεις στο περιβάλλον και ιδίως η εναρμόνιση του όγκου και του τύπου της μονάδας προς το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον της περιοχής, η ύπαρξη οδικού δικτύου, άλλων έργων υποδομής, καθώς και η επιβάρυνση του περιβάλλοντος από τις μετακινήσεις.

Το νομαρχιακό συμβούλιο θα αποφασίζει επί της αίτησης εντός 30 ημερών από την υποβολή της και εφόσον στο διάστημα αυτό δεν εκδοθεί απόφαση θα θεωρείται ότι η αίτηση έχει γίνει δεκτή. Όποιος θα έχει έννομο συμφέρον θα μπορεί να καταθέσει προσφυγή κατά της απόφασης του νομαρχιακού συμβουλίου στον γενικό γραμματέα της Περιφέρειας, εντός 15 ημερών από την έκδοσή της. Η απόφαση επί της ενστάσεως θα εκδίδεται εντός 30 ημερών από την υποβολή της και σε περίπτωση που η σχετική απόφαση δεν εκδοθεί στο διάστημα αυτό θα θεωρείται ότι η σχετική προσφυγή έγινε δεκτή.

Σε αναμονή για τις "τιμές"

Σημειώνεται ότι το "νομοσχέδιο-σκούπα" δεν περιλαμβάνει ρυθμίσεις για το κρίσιμο ζήτημα των πωλήσεων κάτω του κόστους, για το οποίο το εν λόγω υπουργείο ζήτησε να κατατεθούν σχετικές προτάσεις από τους φορείς της αγοράς. Ο υφυπουργός συνεχίζει να κρατά "κλειστά τα χαρτιά του" για την πολιτική που προτίθεται να εφαρμόσει. Διευκρίνισε ωστόσο ότι επιδίωξή του είναι να "περάσει στο ράφι" μέρος των παροχών και εκπτώσεων της βιομηχανίας προς το λιανεμπόριο, καθώς, σύμφωνα με την άποψή του, σήμερα οι εκπτώσεις των προμηθευτών δεν μετακυλίονται στις τελικές τιμές.

ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ : ΝΕΑ ΑΛΥΣΙΔΑ CONVENIENCE STORES ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑ

Τη σύγχρονη τάση δημιουργίας αλυσίδων convenience stores τα οποία με τη μορφή του παλαιού μπακάλικου συγκεντρώνουν στα ράφια τους τα περισσότερα είδη πρώτης ανάγκης, άρχισε να ακολουθεί και η περιφέρεια, και ειδικότερα η περιοχή της Θεσσαλίας.

Από τις 4 Νοεμβρίου 2004 η αλυσίδα Ελληνικόν ξεκίνησε την ανάπτυξή της στην αγορά της Λάρισας. Η εν λόγω αλυσίδα αριθμεί σήμερα οκτώ σημεία πώλησης στην πρωτεύουσα της Θεσσαλίας, και στόχος της για το 2005 είναι το δίκτυό της να φτάσει τα 17 καταστήματα, εξαπλωμένα σε διάφορες περιοχές του πολεοδομικού συγκροτήματος.

Όπως επισήμανε στο “σελφ σέρβις” η κα Έλενα Γαϊτάνου, διευθύντρια της λαρισαϊκής εταιρείας Food Networks που διαχειρίζεται την ανάπτυξη της εν λόγω αλυσίδας, ο στόχος από το 2006 είναι η Ελληνικόν να ξεκινήσει επέκταση και σε όμορους νομούς, καθώς αναμένεται να έχει ήδη καλυφθεί η αγορά της Λάρισας. Στο πλαίσιο αυτό η αλυσίδα σκοπεύει να διεισδύσει στις περιοχές του Βόλου, των Τρικάλων και της Καρδίτσας, προκειμένου να δημιουργήσει ακόμη 15 καταστήματα και να καλύψει γεωγραφικά την περιφέρεια της Θεσσαλίας. Το σύνολο αυτών των σημείων πώλησης δημιουργείται από την ίδια τη Food Networks, αλλά δεν αποκλείεται από το τέλος του 2006 να δημιουργηθούν σημεία πώλησης και μέσω του συστήματος δικαιόχρησης. Στους μεσοπρόθεσμους στόχους της Food Networks περιλαμβάνεται και η επέκταση στην περιοχή της Θράκης, ιδιαίτερα στην Κομοτηνή, για την οποία η εταιρεία έχει ήδη πραγματοποιήσει σχετική έρευνα αγοράς, ενώ γενικότερα εκδηλώνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για όλες τις περιοχές στις οποίες βρίσκονται εγκατεστημένοι φοιτητές.

Η δημιουργία του δικτύου καταστημάτων convenience Ελληνικόν παρέχει τη δυνατότητα στον καταναλωτή να προμηθευτεί είδη, τα οποία είναι διαθέσιμα 16 ώρες την ημέρα σε εγκαταστάσεις όπου η τοποθέτησή τους είναι κατά τέτοιο τρόπο οργανωμένη ώστε να καθίσταται ευχερής ο εντοπισμός τους. “Η αλυσίδα”, όπως επισημαίνει η κα Γαϊτάνου, “καλύπτει τις βασικές ανάγκες των καταναλωτών, με 4.000 κωδικούς προϊόντων, που χαρακτηρίζονται πρώτης ανάγκης, ενώ από κάθε είδος υφίστανται στο ράφι τα δύο σημαντικότερα από πλευράς πωλήσεων brand names”.

Ενθαρρυντικά τα πρώτα μηνύματα

Η κεντρική ιδέα για τη δημιουργία της αλυσίδας ήταν το ότι θεωρήθηκε εφικτή η προσέλκυση καταναλωτών, έτσι ώστε αυτοί να πραγματοποιούν στα σημεία πώλησης τουλάχιστον το 20% των ημερήσιων εξόδων τους, ενώ η μέχρι στιγμής λειτουργία τους, σύμφωνα με την κα Γαϊτάνου, είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντική, καθώς τα περισσότερα σημεία του δικτύου πραγματοποιούν ημερήσιες πωλήσεις τρεις φορές πάνω από το “break even point”, δηλαδή πάνω από το επίπεδο από το οποίο αρχίζει να καταγράφεται κερδοφορία.

“Τα καταστήματά μας λειτουργούν με δύο βάρδιες, κατά τις οποίες απασχολείται μία υπάλληλος ανά βάρδια, καθώς τόσο τα αυτοματοποιημένα μηχανογραφικά συστήματα, δηλαδή η on-line σύνδεση των σημείων πώλησης και των κεντρικών εγκαταστάσεων, όσο και η ευέλικτη χωροταξική κατανομή των προϊόντων επιτρέπουν τη χρησιμοποίηση του λιγότερου δυνατού ανθρώπινου δυναμικού”, υπογραμμίζει η ίδια. Η καλυμμένη εξάλλου επιφάνεια των σημείων πώλησης κυμαίνεται από 90-110 τμ και η γεωγραφική τους εξάπλωση πραγματοποιήθηκε βάσει συγκεκριμένης έρευνας, η οποία κατέδειξε τις περιοχές που εμφανίζουν την υψηλότερη εμπορικότητα.

Αναφορικά, τέλος, με το ζήτημα του ωραρίου των καταστημάτων, όπως αναφέρει η κα Γαϊτάνου, παρά το γεγονός ότι υπήρξαν αντιδράσεις από πλευράς των αλυσίδων σούπερ μάρκετ σχετικά με τη συνεχή 16ωρη λειτουργία τους, δεν προκύπτει κανένα θέμα παραβίασης της σχετικής νομοθεσίας, καθώς τα σημεία πώλησης εφαρμόζουν ό,τι ακριβώς ισχύει και για τα μικρά καταστήματα ψιλικών και ειδών πρώτης ανάγκης σε κάθε γειτονιά.

ΒΟΡΕΙΑ ΕΛΛΑΔΑ : ΣΕ ΑΜΥΝΑ ΟΙ ΑΛΥΣΙΔΕΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ

Ο σκληρός ανταγωνισμός των εγχώριων περιφερειακών αλυσίδων σούπερ μάρκετ με τις ξένες επιχειρήσεις hard discount αποτελεί το κυρίαρχο χαρακτηριστικό της λιανεμπορικής αγοράς στη Βόρεια Ελλάδα. Η επέκταση της Lidl σε όλους σχεδόν τους νομούς της Μακεδονίας και Θράκης και η αναμενόμενη διείσδυση της, επίσης γερμανικής, Plus διαμορφώνει νέες ισορροπίες.

Η επέκταση λοιπόν της Lidl σε ολόκληρη τη Βόρεια Ελλάδα επιβάλλει προσεκτικές επενδυτικές κινήσεις, καθώς, όπως υποστηρίζουν οι λιανέμποροι, "η επίτευξη αρνητικών αποτελεσμάτων ισοδυναμεί πλέον σήμερα σχεδόν με οικονομική καταστροφή".

Οι εγχώριες αλυσίδες ποντάρουν πλέον στα δύο μοναδικά ισχυρά “χαρτιά” τους, τα οποία είναι η δυνατότητα πώλησης μόνο επώνυμων ειδών και η εντοπιότητα, που πολλές φορές αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την προσέλκυση των καταναλωτών.

Γουντσίδης ΑΕ

Μία από τις πιο “υγιείς” εταιρείες σούπερ μάρκετ είναι η αλυσίδα Γουντσίδης, η οποία, όπως επισημαίνει ο πρόεδρός της, κ. Χρήστος Γουντσίδης, σταδιακά αναπτύσσεται σε όλες τις περιοχές της Ανατολικής Μακεδονίας, ενώ διατηρεί τις βλέψεις της και για την περιοχή της Θράκης.

“Η αγορά διέρχεται μεγάλη κρίση. Το καλάθι της νοικοκυράς μικραίνει και διαπιστώνουμε κάθε μέρα πως η καταναλωτική δύναμη συρρικνώνεται. Δεν μπορώ να μη συμφωνήσω ότι η δυσμενής συγκυρία στην αγορά δεν μας επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό. Σε αυτό βέβαια έχει παίξει σημαντικό ρόλο και η ανάπτυξη των ξένων αλυσίδων, οι οποίες διαθέτουν και μεγάλη γκάμα non food προϊόντων, που αποτελούν "μαγνήτη" προσέλκυσης των καταναλωτών”, επισημαίνει στο “σελφ σέρβις” ο κ. Γουντσίδης.

Ωστόσο, σύμφωνα με τον ίδιο, η βιωσιμότητα των περιφερειακών εγχώριων αλυσίδων στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό τόσο στη μακρόχρονη παρουσία τους σε τοπικό επίπεδο (η εταιρεία Γουντσίδης υφίσταται εδώ και 50 χρόνια) όσο και στο γεγονός ότι στα ράφια τους είναι τοποθετημένα μόνο επώνυμα προϊόντα, τα οποία προτιμά κατά προτεραιότητα ο καταναλωτής.

Η Γουντσίδης αριθμεί σήμερα 13 καταστήματα στους νομούς Δράμας και Καβάλας, καθώς και κεντρικές αποθήκες, όπου βρίσκονται εγκατεστημένες και οι διοικητικές-οικονομικές υπηρεσίες της. Εντός του 2004 η αλυσίδα απέκτησε δύο ακόμη “κρίκους”: ένα νέο κατάστημα στην περιοχή Κρηνίδες του νομού Καβάλας και ένα δεύτερο μέσα στην πόλη της Δράμας.

Οι πωλήσεις της εταιρείας κατέγραψαν πέρυσι αύξηση της τάξης του 6,19% και προσέγγισαν τα 43,62 εκατ. ευρώ, έναντι 41,08 εκατ. ευρώ το 2003. Σύμφωνα με τον κ. Γουντσίδη, εντός της διετίας 2005-2006 έχει προγραμματιστεί η λειτουργία τουλάχιστον τριών ακόμη καταστημάτων στον νομό Καβάλας, με στόχο να καλυφθούν όλο και περισσότερες περιοχές πληθυσμού 10-15 χιλιάδων κατοίκων. Όπως μας είπε, "τα καταστήματα μας αναπτύσσονται σε 600-700 τμ ή και παραπάνω, αλλά σήμερα η επένδυση για τη δημιουργία τους ολοένα και αυξάνεται, με αποτέλεσμα να απαιτούνται περίπου 900 χιλ. ευρώ για ένα σημείο πώλησης, το οποίο δεν μπορεί να χαρακτηριστεί πολυτελές. Εάν υπάρχει διάθεση για μεγαλύτερη επένδυση, τότε το κόστος φτάνει μέχρι και το 1,5 εκατ. ευρώ. Όμως στην περίπτωση που μια σχετική πρωτοβουλία αποδειχτεί ζημιογόνα, τότε ίσως να κινδυνεύσει η βιωσιμότητα ολόκληρης της επιχείρησης”.

Η αλυσίδα Γουντσίδης αποτελεί μέλος του ΕΛΟΜΑΣ. Όπως δηλώνει ο πρόεδρός της, “η ένταξη σε ομίλους αγορών μπορεί να προσδώσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στις περιφερειακές αλυσίδες, οι οποίες έχουν φτάσει πλέον να διατηρούν πολύ μικρό περιθώριο κέρδους, έτσι ώστε να έχουν την ικανότητα να σταθούν στην αγορά”.

Κορυφή ΑΕ

Σε φάση ανάπτυξης βρίσκεται και η θρακιώτικη αλυσίδα σούπερ μάρκετ Κορυφή, η οποία αποτελεί δημιούργημα τεσσάρων συνεταίρων, των κ.κ. Στέργιου Κλαδουρίδη, Πρόδρομου Γρηγοριάδη, Χρήστου Βαργιαμίδη και Μόσχου Μητρουλάκη. Η εταιρεία διαθέτει 9 καταστήματα στη Θράκη, κυρίως στον νομό Έβρου, ενώ φέτος προγραμματίζει τη λειτουργία ακόμη ενός σημείου πώλησης στον Έβρο, συνολικής καλυμμένης επιφάνειας άνω των 1.000 τμ. Οι κεντρικές αποθήκες της εταιρείας είναι ανεπτυγμένες σε ιδιόκτητο ακίνητο, έκτασης 15 στρεμμάτων. Ο τζίρος της για την περυσινή χρήση κυμάνθηκε σε επίπεδα υψηλότερα του 2003.

Το τελευταίο της αλυσίδας κατάστημα δημιουργήθηκε στις εγκαταστάσεις του εμπορικού κέντρου Kosmopolis Center στην Κομοτηνή και αποτέλεσε μία σημαντική επένδυση για την Κορυφή, καθώς, όπως υπογραμμίζουν οι βασικοί μέτοχοί της, διεισδύοντας με αξιώσεις σε μία μεγάλη κλειστή αγορά, αναβάθμισε το κύρος της.

Όπως επισημαίνει ο κ. Βαργιαμίδης, μέτοχος της εταιρείας, “ο ανταγωνισμός από τις ξένες αλυσίδες, ακόμη και στον ακριτικό νομό Έβρου είναι πολύ σκληρός. Νομίζω ότι η λιανεμπορική αγορά θα γνωρίσει μεγάλες ανακατατάξεις εντός της επόμενης τριετίας, με αποτέλεσμα το τοπίο της να αλλάξει σε μεγάλο βαθμό σε σχέση με το σημερινό”.

Αρβανιτίδης ΑΕΕΕ

Το 2004 "έκλεισε" για την αλυσίδα Αρβανιτίδης με 123 καταστήματα στην κεντρική-δυτική Μακεδονία και την Ήπειρο. Κατά τη διάρκεια του 2005 αναμένεται ότι θα συνεχιστεί η ανάπτυξή της είτε με τη δημιουργία νέων καταστημάτων είτε με την εξαγορά μικρών τοπικών λιανεμπορικών επιχειρήσεων.

Κατά τη διάρκεια του 2004 η εταιρεία Αρβανιτίδης εξαγόρασε τα καταστήματα της αλυσίδας Γεωργαλάς, τα οποία βρίσκονταν στη Νέα Καλλικράτεια Χαλκιδικής, που ήδη έχουν ενταχθεί πλήρως υπό την κοινή εταιρική ταυτότητα. Όπως επισημαίνουν στελέχη της Αρβανιτίδης, η πύκνωση του δικτύου της εταιρείας μέσα σε συνθήκες σκληρού ανταγωνισμού αποτελεί μία ιδιαίτερα επίπονη διαδικασία, η οποία μπορεί να ανατρέψει τον όποιο προγραμματισμό. Στο πλαίσιο αυτό, για παράδειγμα, ενώ πέρυσι η αλυσίδα σκόπευε να λειτουργήσει δέκα νέα καταστήματα τελικά δημιούργησε μόνον τα έξι.

DISCOUNT : ΑΝΑΚΑΤΑΤΑΞΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ

Το μοντέλο του discount καταστήματος μπήκε στη ζωή του εγχώριου λιανεμπορίου το 1995, το έτος που η Dia έδωσε το "παρών" ως discounter. Έκτοτε προκαλεί μόνιμο πονοκέφαλο στις αλυσίδες σούπερ μάρκετ.

Όποια στρατηγική ή πρακτική και αν επιχειρήθηκε από την εν λόγω αλυσίδα, οι συμπληγάδες των εξαιρετικά χαμηλών τιμών μπλόκαραν αισθητά την ανάπτυξη των κλασικών αλυσίδων, προκαλώντας ταυτόχρονα απώλειες μεριδίων στους ισχυρούς, έντονους και συχνούς εκνευρισμούς στα επιτελεία τους, εντάσεις και μεγάλη επιφυλακτικότητα, διστακτικότητα και ανησυχία για το μέλλον του κλάδου.

Σήμερα η Dia και η Lidl, με προπύργια την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη αντίστοιχα και επιθετικές κινήσεις, έχουν καταξιωθεί πλέον στη συνείδηση του συνόλου των καταναλωτών. Σε αυτό άλλωστε βοήθησε και η συγκυρία. Η οικονομική δυσπραγία του μέσου ελληνικού νοικοκυριού έστρεψε κατά ένα μεγάλο ποσοστό το καταναλωτικό κοινό στις φθηνές αγορές.

Ενώ σε άλλους τομείς του εμπορίου η "φθηνή αγορά" παραπέμπει στα κινέζικα προϊόντα, για τον κλάδο των οργανωμένων επιχειρήσεων παροχής αγαθών ευρείας κατανάλωσης η έννοια σημαίνει "Discount" -στις εκδοχές είτε του Soft είτε του Hard.

Οι discounters, παρά τα περί του αντιθέτου λεγόμενα, διαπιστώνουν ότι η ελληνική αγορά προσφέρεται για επενδύσεις, σε μεγάλο βαθμό μάλιστα, αν κρίνει κανείς από το γεγονός ότι τόσο η Dia και η Lidl όσο και η Plus επέλεξαν ως στρατηγική τη διείσδυση στο εγχώριο λιανεμπόριο από μηδενική βάση. Στήνοντας δηλαδή ένα-ένα τα μαγαζιά τους αντί να εξαγοράσουν έτοιμα μερίδια αγοράς, δηλαδή εγχώρια δίκτυα καταστημάτων.

Συν 50% τα επόμενα χρόνια

Ένα πρώτο ζητούμενο που τίθεται σχετικά με τη δράση των εκπτωτικών αλυσίδων δεν μπορεί παρά να αφορά τις ανακατατάξεις στους συσχετισμούς των μεριδίων που θα επιφέρει στον κλάδο. Βάσει εκτιμήσεων εκ μέρους κορυφαίων στελεχών των σούπερ μάρκετ, εφόσον τελικά η Plus προχωρήσει στην ανάπτυξη του δικτύου της -και σε εύλογο χρόνο ακολουθήσει και η Aldi, όπως τουλάχιστον αναφέρουν οι πληροφορίες του "σελφ σέρβις"- το hard discount θα αυξήσει ίσως έως και 50% τη σημερινή του δύναμη. Με άλλα λόγια, αν δεχθούμε ως ακριβή την εκτίμηση των παραγόντων της αγοράς ότι οι discounters ελέγχουν σήμερα μερίδια που υπερβαίνουν οριακά το 7% της συνολικής αγοράς του λιανεμπορίου, το ποσοστό τους θα αυξηθεί στο 11%. Τι λένε όμως οι ίδιοι οι discounters για την εκτίμηση αυτή; Προεξοφλούν ότι τα μερίδια των ήδη δραστηριοποιούμενων δυνάμεών τους στην εγχώρια αγορά -της Dia και της Lidl- ούτως ή άλλως θα αυξηθούν κατά 50% τα επόμενα χρόνια από, ενώ με την είσοδο νέων παικτών οι ρυθμοί ανάπτυξης θα γίνουν εντονότεροι. Όπως αναφέρουν, ο Έλληνας καταναλωτής δεν έχει ακόμη εκπαιδευτεί ακόμα στην έννοια του discount όσο οι άλλοι Ευρωπαίοι, δεν έχει διαπιστώσει την πραγματική ποιότητα των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας που διανέμουν οι discounters, ενώ δεν έχουν έλθει ακόμη "τα δυσκολότερα" για το πορτοφόλι του, οπότε θα στραφεί εξ ανάγκης και σε σαφώς μεγαλύτερο βαθμό προς τις φθηνότερες αγορές. Την ίδια στιγμή, βέβαια, παραδέχονται ότι η είσοδος των Plus και Aldi θα εξαναγκάσει το σύνολο της αγοράς σε γενναίο περιορισμό των περιθωρίων κέρδους. Από την πλευρά τους εκπρόσωποι των αλυσίδων σούπερ μάρκετ επισημαίνουν ότι υπό τη δράση των discounters θα αλλάξει και ο χάρτης του οργανωμένου λιανεμπορίου με εξαγορές και συγχωνεύσεις, αφού σήμερα λίγοι έχουν πραγματικά την "πολυτέλεια" -δηλαδή, τα περιθώρια- να συμπιέσουν τους συντελεστές κέρδους.

Θα οξυνθεί ο ανταγωνισμός

Πάντως και οι δύο πλευρές διαπιστώνουν ότι ο "πόλεμος των τιμών", που θα ενταθεί με την έλευση νέων discounters, θα εξελιχθεί σε δύο επίπεδα: Αφενός μεταξύ των ιδίων των discounters, που θα αναμετρώνται σε κοινό περιβάλλον, στοχεύοντας στο ίδιο πελατειακό κοινό και σε κοινές αγορές, και αφετέρου -σε δεύτερο χρόνο- μεταξύ σούπερ μάρκετ και discounters, οπότε ο “πόλεμος” θα έχει ταυτόχρονα αμυντικό και επιθετικό χαρακτήρα -για τη συγκράτηση παλαιότερων και νέων πελατών στην πρώτη περίπτωση και για τη διεκδίκηση υψηλότερων μεριδίων στη δεύτερη.

Οι discounters δηλώνουν σίγουροι ότι θα πάρουν τα μερίδια που τους αναλογούν, αυτά δηλαδή που κέρδισαν και σε άλλες ευρωπαϊκές αγορές, αφού οι Έλληνες σταδιακά αφομοιώνουν όλο και πιο συνειδητά την ευρωπαϊκή καταναλωτική κουλτούρα. Αν οι εκτιμήσεις τους αποδειχθούν σωστές, τα περισσότερα προβλήματα θα αντιμετωπίσουν όσες αλυσίδες δεν έχουν κερδίσει την εμπιστοσύνη των πελατών τους, δηλαδή την πιστότητά τους.

Η δύσκολη θέση στην οποία ήδη βρίσκονται αρκετές αλυσίδες σούπερ μάρκετ, έχοντας απέναντί τους το εκπτωτικό μοντέλο καταστήματος, έγκειται και στο ότι μέχρι σήμερα δεν έχουν επενδύσει αρκετά στους τομείς της επικοινωνίας, των προδιαγραφών των καταστημάτων και του παρεχόμενο σέρβις. “Η απάντησή μας πρέπει να είναι επικοινωνιακή με την ειδικότερη, αλλά και την ευρεία έννοια”, δηλώνουν στο "σελφ σέρβις" κορυφαίοι παράγοντες της αγοράς, προσθέτοντας χαρακτηριστικά: "Ακόμη και στα καταστήματα της Άλφα Βήτα Βασιλόπουλος, της οποίας το κοινό θεωρητικώς δεν σχετίζεται με εκείνο των hard discount αλυσίδων, εμφανίζονται συχνά-πυκνά πελάτες με σακούλες της Dia ή της Lidl! Πόσο μάλλον στις άλλες αλυσίδες του κλάδου…”.

Το άγχος των μικρών

Αν όμως οι μεγάλοι νοιώθουν την απειλή των discounters, τότε τι πραγματικά γίνεται με τους μικρούς; Τα στελέχη των τοπικών αλυσίδων και οι ιδιοκτήτες των συνοικιακών καταστημάτων έχουν θορυβηθεί με την καθιέρωση στη χώρα μας των φθηνών αγορών. Μάλιστα ορισμένοι διακατέχονται από πανικό, κυρίως όσοι δεν έχουν εντρυφήσει στο προσωπικό σέρβις ή δεν δημιούργησαν κάποια ειδική γκάμα κωδικών ώστε να διατηρήσουν το κοινό τους ή μέρος αυτού.

Η εικόνα που παρουσιάζουν οι όμιλοι αγορών είναι κάπως καλύτερη. Εκεί οι κεντρικές συμφωνίες προμήθειας αγαθών, ως γνωστόν, εξασφαλίζουν μεγαλύτερες παροχές, άρα και περιορισμό στο άνοιγμα της ψαλίδας στις τιμές μεταξύ μικρών και μεγάλων του οργανωμένου λιανεμπορίου. Ωστόσο τα σχόλια, οι γκρίνιες, τα παράπονα και το άγχος για τις συνέπειες από την εξάπλωση του discount στην εγχώρια αγορά, τόσο στη soft όσο και στη hand εκδοχή του, αποτελούν καθημερινά συμπτώματα των επιχειρηματιών.

Όλοι συμφωνούν ότι υποχρεούνται να παρακολουθούν τις εξελίξεις στον τομέα του discount εντός αλλά και εκτός συνόρων, ώστε να είναι σε θέση να αντιδρούν άμεσα, περιορίζοντας τις όποιες αρνητικές συνέπειες. Επισημαίνουν όμως ότι παρά τις αντιστάσεις -κυρίως των αλυσίδων σούπερ μάρκετ- ένα είναι βέβαιο: Όποια στρατηγική και αν ακολουθήσει το εγχώριο λιανεμπόριο τα επόμενα χρόνια, μεταβολές στα μερίδια υπέρ του discount θα καταγραφούν ούτως ή άλλως.

Αύξηση ή σταθερότητα;

Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της AC Nielsen, το μερίδιο των discounters διαμορφώνεται κοντά στο 8%, σε μια αγορά η οποία σε ετήσια βάση εμφανίζει τζίρο της τάξης των 8,7 δισ. ευρώ. Το ποσοστό αυτό ουσιαστικά το μοιράζονται η Dia με τη Lidl¸ êαθώς η συμμετοχή της Bazaar, αλυσίδα η οποία δεν έχει αμιγώς discount προφίλ, είναι πολύ μικρή. Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, στο χρονικό διάστημα 2003-2004 καταγράφηκε σταθερότητα στην εξέλιξη των μεριδίων των discounters, γεγονός που έρχεται σε αντίφαση με τις δηλώσεις των στελεχών τους περί ταχύτατης ανάπτυξης του τομέα τους.

Η Lidl εμφανίζεται στο τρίτο τρίμηνο του 2004 να ελέγχει το 4,4% των εσόδων του οργανωμένου λιανεμπορίου και η Dia το 3,3%. Όμως όταν οι υπολογισμοί έχουν ως βάση τους διακινούμενους όγκους, τότε τα μερίδια παρουσιάζονται πιο αυξημένα, με τη Lidl να κατέχει το 6,6% της αγοράς και την Dia το 4,4%.

Πάντως αξίζει να τονιστεί ότι οι γνώστες της αγοράς αμφισβητούν εντόνως τα προαναφερόμενα συμπεράσματα, υποστηρίζοντας ότι η στατιστική καταγραφή των δυνάμεων στον κλάδο δεν αποδίδει την πραγματική σχέση των μεριδίων μεταξύ των δύο discounters, αλλά και μεταξύ των ισχυρότερων αλυσίδων του οργανωμένου λιανεμπορίου. "Όπως και να έχει", αναφέρουν χαρακτηριστικά, "το σπουδαιότερο συμπέρασμα της έρευνας είναι ότι στους 10 πρώτους της αγοράς μας περιλαμβάνονται δύο discounters, ενώ, όπως όλα δείχνουν, σύντομα θα προστεθούν και άλλοι. Μένει να φανεί ποιοι θα τεθούν εκτός δεκάδας ή ενδεχομένως και εκτός αγοράς…".

PRIVATE LABEL : ΤΟ …COPYRIGHT ΤΟΥ ΕΠΩΝΥΜΟΥ ΣΕ ΠΡΟΣΙΤΗ ΤΙΜΗ

Με ρυθμούς υψηλότερους από εκείνους των επωνύμων προϊόντων αναπτύσσονται τα τελευταία χρόνια τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας των αλυσίδων σούπερ μάρκετ στις περισσότερες προϊόντικές κατηγορίες. Αυτοί οι ρυθμοί ανάπτυξης αναμένεται ότι θα διατηρηθούν στα ίδια επίπεδα τουλάχιστον για την επόμενη τριετία-πενταετία. Η αναβάθμιση της ποιότητας των private labels (PL) προϊόντων από χρόνο σε χρόνο ωθεί τον καταναλωτή να εξοικειώνεται μαζί τους, να τα δοκιμάζει και όχι σπάνια να τα εμπιστεύεται, δίνοντας έτσι ώθηση στα μερίδιά τους. Παράγοντες της αγοράς επισημαίνουν ότι “δεν υπάρχουν όρια στην ανάπτυξή τους!”.

Άλλωστε η μεγάλη επιτυχία τους στις αγορές του εξωτερικού ενισχύει τις εκτιμήσεις περί αύξησης των μεριδίων τους και στη χώρα μας. Οι σκεπτικιστές, ωστόσο, εκτιμούν ότι η επιτυχία μιας ορισμένης κατηγορίας προϊόντων σε μια τοπική αγορά δεν προϋποθέτει την ευόδωσή της σε μια άλλη, ενώ επισημαίνουν ότι είναι αναγκαίο να συνεκτιμούνται και οι ιδιαίτερες παράμετροι που καθορίζουν -άρα και διαφοροποιούν- την καταναλωτική συμπεριφορά του κάθε λαού. Όπως και να έχει πάντως, τα μηνύματα από την ανάπτυξη των PL στην εγχώρια αγορά μπορεί να θεωρηθούν θετικά, χάρη και στις έντονες προσπάθειες των αλυσίδων να τα υποστηρίξουν, προκειμένου να “χτίσουν” την πιστότητα των καταναλωτών. H μέχρι σήμερα επιτυχία των PL προϊόντων οδήγησε στην εμφάνιση προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας πολλών “ταχυτήτων”. Σε ολοένα και περισσότερες αλυσίδες δίπλα στα PL εμφανίζονται τα επονομαζόμενα no name προϊόντα, που προσφέρονται σε όσο το δυνατόν χαμηλότερες τιμές, και στόχος των αλυσίδων μέσω αυτών είναι να αποφύγουν τη στροφή των πελατών τους προς τους hard discounters. Η ενδυνάμωση της παρουσίας της αλυσίδας hard discount Lidl, η αναμενόμενη έλευση της Plus, θυγατρικής της Tengelmann, και τα “απειλητικά” μηνύματα για δραστηριοποίηση και άλλων αλυσίδων hard discount στην Ελλάδα προκαλούν αναβρασμό και ανασφάλεια, αποδεικνύοντας ότι η λέξη "ρευστότητα" απεικονίζει με ενάργεια την κατάσταση που επικρατεί στην εγχώρια αγορά.

Διαφοροποίηση μεριδίων ανά κατηγορία

Τα μερίδια που κατέχουν τα PL διαφοροποιούνται τόσο ανάλογα την κατηγορία όσο ανάλογα και με την αλυσίδα. Πιο συγκεκριμένα, οι πλέον επιτυχημένες -μέχρι στιγμής- κατηγορίες των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας είναι εκείνες που πρώτες δοκίμασε ο Έλληνας καταναλωτής, δηλαδή τα χαρτικά και το βαμβάκι. Ενδεικτικά, σύμφωνα με εκτιμήσεις παραγόντων της αγοράς, στην κατηγορία των προϊόντων βάμβακος τα μερίδια των PL κυμαίνονται σε περίπου 44%. Υψηλές επιδόσεις έχουν να επιδείξουν τα PL στην κατηγορία των κρεμοσάπουνων -περίπου 17%-, όπως επίσης και εκείνη των αφρόλουτρων -περίπου 10%-15%. Οι PL σακούλες τροφίμων κατέχουν μερίδιο περίπου 10%, ενώ το μερίδιο των καθαριστικών τουαλέτας είναι μικρότερο (περίπου 5%), γεγονός το οποίο αποδίδεται στη δραστηριοποίηση πολλών “παικτών” στην αγορά. Στην κατηγορία των απορρυπαντικών τα PL δεν κατέχουν ιδιαίτερα μεγάλο μερίδιο, το οποίο υπολογίζεται περί το 3,5%, εκτιμάται εν τούτοις ότι υψηλές πωλήσεις έχουν τα hard discount (περίπου 7%). Ανοδικές είναι οι πωλήσεις των PL και στα τρόφιμα, κατηγορία που μέχρι πρόσφατα δεν εμπιστευόταν ελαφρά τη καρδία ο Έλληνας καταναλωτής. Ενδεικτικά, στα όσπρια τα PL έχουν κατακτήσει μερίδια ύψους 16%, στο ρύζι περίπου 28%, στο ελαιόλαδο περί το 6%-10%, ενώ στα κατεψυγμένα τα μερίδια διαμορφώνονται από 10%-25%, ανάλογα με την υποκατηγορία.

Τα μερίδια γενικώς των PL αναπτύσσουν σημαντικά ανοδικές τάσεις στο σύνολο των κατηγοριών. Υψηλότερες είναι οι αυξητικές τάσεις στις κατηγορίες προϊόντων non food, καθώς οι καταναλωτές δεν εκδηλώνουν έναντί τους την ίδια επιφυλακτικότητα που εκδηλώνουν απέναντι στα μη επώνυμα τρόφιμα. Παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι, λόγω της υψηλής ποιότητας των παραγόμενων PL προϊόντων, σταδιακά όλο και περισσότεροι καταναλωτές θα στρέφονται σε αυτά, καθώς θα διαπιστώνουν ότι όντως πληρούν τις προϋποθέσεις ποιότητας που ζητούν.

Ζήτημα τιμής

Η χαμηλότερη τιμή των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας παραμένει το κύριο “όπλο” τους σε σύγκριση με τα αντίστοιχα επώνυμα, καθώς η τιμή πώλησής τους είναι φθηνότερη κατά μέσο όρο 10%-40%. Η μεγάλη αυτή διαφορά προκύπτει από το γεγονός ότι τα επώνυμα προϊόντα επιβαρύνονται από τον λεγόμενο “φόρο marketing” -έξοδα διαφήμισης και προώθησης στο κατάστημα. Όπως εκτιμάται πάντως, αν τα παραπάνω εξαιρεθούν, η πραγματική διαφορά τιμής θα κυμαίνεται στα επίπεδα του 10%-15%.

Οι περισσότερες αλυσίδες υπερψηφίζουν την τακτική ενίσχυσης της γκάμας των προϊόντων τους με κωδικούς PL. Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει παράγοντας της αγοράς, στα PL δίνεται αντιστρόφως ανάλογος με τις πωλήσεις τους χώρος στο ράφι: στο PL, το οποίο κατέχει μερίδιο ύψους 20%, παρέχεται το 50% του ραφιού, στη θέση πάντα δίπλα στο leader, έτσι ώστε ο καταναλωτής να αντιλαμβάνεται άμεσα τη διαφορά τιμής.

Έρευνα Centrum : Δυνατά τα PL στα non food

Το 52% των καταναλωτών προσπαθεί να συνδυάσει στις αγορές του από το σούπερ μάρκετ την ποιότητα με τη χαμηλή τιμή, το 7% αγοράζει πάντα προϊόντα με γνώμονα τη χαμηλή τιμή, ενώ μόλις το 41% προτίθεται να πληρώσει ακριβότερα προκειμένου να αγοράσει ένα προϊόν υψηλής ποιότητας. Το συγκεκριμένο συμπέρασμα προκύπτει από ποσοτική έρευνα σχετικά με τα επώνυμα προϊόντα που πραγματοποιήθηκε από την εταιρεία Centrum Research για λογαριασμό του Ελληνικού Συνδέσμου Βιομηχανιών Επώνυμων Προϊόντων, προκειμένου να διερευνηθούν οι απόψεις και η στάση του καταναλωτικού κοινού προς τα επώνυμα προϊόντα.

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε πανελλαδικά με τη μέθοδο τηλεφωνικών συνεντεύξεων σε δείγμα 1.000 ατόμων και των δύο φύλων, ηλικίας 18-64 ετών, υπεύθυνων για τις αγορές του νοικοκυριού.

Όπως προκύπτει από την έρευνα, τα επώνυμα προϊόντα έχουν σήμερα ισχυρή θέση στην εγχώρια αγορά και συγκεντρώνουν την προτίμηση των καταναλωτών. Οι κύριοι λόγοι που τα προτιμούν οι καταναλωτές είναι η καλή ποιότητα, η εγγύηση και η ποικιλία που διαθέτουν. Ωστόσο, στην έρευνα επισημαίνεται ότι τα επώνυμα προϊόντα πρέπει συνεχώς να υπενθυμίζουν τα παραπάνω πλεονεκτήματα μέσω της επικοινωνιακής πολιτικής, διατηρώντας ταυτόχρονα τα προϊοντικά χαρακτηριστικά που διαθέτουν. Παράλληλα, διαπιστώνεται ότι τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας που δεν έχουν σχέση με τη διατροφή δοκιμάζονται ή αγοράζονται πιο συχνά από τους καταναλωτές σε σχέση με τις κατηγορίες τροφίμων, λόγω της χαμηλότερης τιμής.

Οι πιο “ευαίσθητες” κατηγορίες είναι τα χαρτικά και τα απορρυπαντικά/καθαριστικά. Ωστόσο και σε αυτές τις κατηγορίες τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας δεν έχουν υιοθετηθεί από τους καταναλωτές ως συχνή αγορά (μόνος ένας στους δέκα καταναλωτές αγοράζει πάντα χαρτικά ιδιωτικής ετικέτας). Κατά συνέπεια, όπως επισημαίνεται στην έρευνα, η άμυνα των επώνυμων προϊόντων πρέπει να είναι η επικοινωνία του εμπορικού τους σήματος και της προσφερόμενης ποιότητας, η διανομή και η ποικιλία καθώς αυτά τα χαρακτηριστικά ελκύουν και ενισχύουν την πιστότητα των καταναλωτών.

Πολύ μικρό ποσοστό καταναλωτών έχει υιοθετήσει τα no name προϊόντα σε συχνότερη αγορά από ό,τι τα επώνυμα. Ειδικότερα, από την έρευνα προκύπτει ότι στα γαλακτοκομικά το 87% των καταναλωτών αγοράζει πάντα επώνυμα, ενώ το 10% αγοράζει και τα δύο. Το ποσοστό των καταναλωτών που αγοράζει τόσο επώνυμα όσο και ανώνυμα αυξάνεται σε 13% στους χυμούς και στα αναψυκτικά, σε 19% στα προϊόντα περιποίησης προσώπου, σε 27% στα τρόφιμα, σε 37% στα απορρυπαντικά και σε 49% στα χαρτικά.

ΣΤΑ "ΚΟΚΚΙΝΑ" Ο ΔΑΝΕΙΣΜΟΣ

Στα τέλη του 2004 τα δάνεια ιδιωτών και επιχειρήσεων αντιστοιχούσαν στο 71,3% του ΑΕΠ της χώρας, ενώ σε καθυστέρηση ήδη βρίσκεται το 9%-10% των καταναλωτικών δανείων, τα οποία το 2004 αυξήθηκαν κατά 37,4%. Η αύξηση των δανείων που έφτασε στο "κόκκινο", ανάγκασε τον Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας, κ. Ν. Γκαργκάνα, να λάβει μέτρα περιορισμού τους.

Πριν από λίγα χρόνια η Ελλάδα ήταν ο ουραγός της Ευρώπης στο πλαστικό χρήμα και γενικότερα στην κίνηση της αγοράς -και της οικονομίας γενικότερα- με δανεικά. Μετά ήρθε η απελευθέρωση της καταναλωτικής πίστης και η μείωση των επιτοκίων, που δημιούργησε πολλές ψευδαισθήσεις στους "άπειρους" περί τα τραπεζικά καταναλωτές, οπότε ο δανεισμός από εξαίρεση έγινε ο κανόνας. Με όλα τα αρνητικά επακόλουθα, βεβαίως. Στα τέλη του 2004 τα δάνεια ιδιωτών και επιχειρήσεων ξεπέρασαν τα 117 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 71,3% του ΑΕΠ της χώρας.

Το ποσό είναι ιλιγγιώδες και κυριολεκτικά αποτελεί βραδυφλεγή βόμβα στα θεμέλια της οικονομίας. Το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα οξύ με τα καταναλωτικά δάνεια, τα οποία το 2004 αυξήθηκαν κατά 37,4%, ενώ το 9%-10% αυτών βρίσκεται ήδη σε καθυστέρηση.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, τα υπόλοιπα της καταναλωτικής πίστης στα τέλη του 2004 ανήλθαν σε 17,05 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί στο 10,4% του ΑΕΠ. Το ποσοστό αυτό είναι το υψηλότερο στην Ευρωζώνη, όπως επίσης και ο ρυθμός αύξησής τους. Στην ΕΕ των 12 τα καταναλωτικά δάνεια το 2004 αυξήθηκαν κατά μέσο όρο 5,7%.

Ενδεικτικό του πυρετού που έχει καταλάβει τους καταναλωτές, αλλά σε μεγάλο βαθμό και της οικονομικής δυσπραγίας όλο και περισσότερων νοικοκυριών, είναι και το γεγονός ότι την περίοδο των Χριστουγέννων τα υπόλοιπα των καταναλωτικών δανείων -δηλαδή τα λεγόμενα "εορτοδάνεια"- αυξήθηκαν κατά 473,5 εκατ. ευρώ. Αυτό δείχνει ότι τα νοικοκυριά την περίοδο αυτή κατέφευγαν μαζικά στις τράπεζες για να καλύψουν συνηθισμένες ανάγκες -ή και παλαιότερα χρέη τους- εκμεταλλευόμενα τα χαμηλότερα επιτόκια του συγκεκριμένου είδους δανείων.

Η επιβάρυνση όμως των ελληνικών νοικοκυριών είναι μεγαλύτερη σε σχέση με τον μέσο ευρωπαϊκό όρο, καθώς τα επιτόκια των καταναλωτικών δανείων στη χώρα μας είναι υψηλότερα κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με τα μέσα επιτόκια της ευρωζώνης (9,36% έναντι 7,36%, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα). Έτσι, ένα ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό καταναλωτικών δανείων βρίσκεται σε καθυστέρηση, γεγονός που ανάγκασε την Τράπεζα της Ελλάδος να αυξήσει τις προβλέψεις για επισφάλειες, όπως θα δούμε παρακάτω.

Ο χορός των …"ακάλυπτων"

Τα στεγαστικά δάνεια το 2004 αυξήθηκαν κατά 24,8% σε σχέση με το 2003 και ανήλθαν στα 33,1 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί περίπου στο 20% του ΑΕΠ. Συνολικά, τα χρέη των νοικοκυριών προς τις τράπεζες ανήλθαν σε 50 δισ. ευρώ, που αντιστοιχεί στο 30,5% του ΑΕΠ.

Βραδύτερη ήταν η πιστωτική επέκταση προς τις επιχειρήσεις. Μάλιστα στη βιομηχανία σημειώθηκε μείωση κατά 1,2% των οφειλών, γεγονός που φανερώνει το "πάγωμα" των επενδυτικών σχεδίων στον τομέα της μεταποίησης.

Αντίθετα, στον τουρισμό, λόγω των επενδύσεων για τους Ολυμπιακούς Αγώνες και την ύφεση που σημειώθηκε στον κλάδο την περυσινή χρονιά, οι υποχρεώσεις προς τις τράπεζες αυξήθηκαν 15,8%. Επίσης, σημαντική ήταν η αύξηση των χορηγήσεων και προς το εμπόριο, που έφτασε το 14%. Η κάμψη του τζίρου και η ανάγκη για ρευστότητα αύξησε τον δανεισμό των επιχειρήσεων του κλάδου, δεν μπόρεσε όμως να αποτρέψει τα "φέσια" στην αγορά, που τους τελευταίους μήνες καταρρίπτουν όλα τα ρεκόρ της εξαετίας.

Σύμφωνα με στοιχεία της Τειρεσίας ΑΕ, οι απλήρωτες υποχρεώσεις των επιχειρήσεων το 2004 (ακάλυπτες επιταγές, απλήρωτες συναλλαγματικές) άγγιξαν τα 1,2 δισ. ευρώ. Μάλιστα, το τελευταίο τετράμηνο του έτους τα "φέσια" σε μηνιαία βάση ξεπερνούσαν πάντα τα 100 εκατ. ευρώ. Κι ήρθε ο Ιανουάριος, όπου σημειώθηκε νέο άλμα: Οι ακάλυπτες επιταγές έφθασαν το ποσό των 129,6 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 81,8% σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2004. Η αξία των απλήρωτων συναλλαγματικών άγγιξε τα 19,7 εκατ. ευρώ, 31,2% υψηλότερη από τον ίδιο μήνα του 2004.

Συνολικά τα "φέσια" έφτασαν τα 149,3 εκατ. ευρώ και ήταν αυξημένα 73% σε σχέση με έναν χρόνο πριν.

Σε απόλυτους αριθμούς, τον Ιανουάριο βρέθηκαν 11.475 ακάλυπτες επιταγές, έναντι 7.204 τον Ιανουάριο του 2004, δηλαδή 59,3% περισσότερες. Το προηγούμενο ρεκόρ είχε σημειωθεί τον Νοέμβριο του 2004, όταν είχαν καταγραφεί 10.316 ακάλυπτες επιταγές.

Σε ό,τι αφορά τις απλήρωτες συναλλαγματικές, τον περασμένο Ιανουάριο ο αριθμός τους ανήλθε στις 13.023 έναντι 11.290 τον Ιανουάριο του 2004 (αύξηση 15,4%).

Ας επιχειρήσουμε έναν μικρό απολογισμό του 2004:

  • οι ακάλυπτες επιταγές ήταν 94.216, συνολικής αξίας 1,024 δισ. ευρώ και
  • οι απλήρωτες συναλλαγματικές ήταν 130.606, συνολικής αξίας 169,2 εκατ. ευρώ.

Η ΤτΕ λαμβάνει μέτρα

Οι ιλιγγιώδεις ρυθμοί αύξησης των καταναλωτικών δανείων, αλλά παράλληλα και η αύξηση των δανείων στο "κόκκινο", ανάγκασε τον Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας, κ. Ν. Γκαργκάνα, να λάβει μέτρα περιορισμού του δανεισμού. Σύμφωνα με την Πράξη του Διοικητή της ΤτΕ 2557/26.1.05, αυξάνονται από 84% στο 100% οι προβλέψεις για τα επισφαλή καταναλωτικά δάνεια (στην ουσία πρόκειται γι’ αυτά που έχουν πάψει να εξυπηρετούνται από τους δανειολήπτες) και στο 90% από 70% για όσες χορηγήσεις της κατηγορίας βρίσκονται σε προσωρινή καθυστέρηση άνω του ενός έτους ή σε οριστική καθυστέρηση. Αντίθετα, μειώνεται ο συντελεστής υπολογισμού προβλέψεων για τα στεγαστικά δάνεια στο 0,5% από 0,7%, εφόσον η αξία της συνολικής πίστης αντιστοιχεί στο 70% της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου.

Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, η συνολική επιβάρυνση των τραπεζών από την αύξηση των προβλέψεων στα προβληματικά καταναλωτικά δάνεια θα ανέλθει σε 150-200 εκατ. ευρώ. Στην Πράξη του Διοικητή υπογραμμίζεται ιδιαίτερα ότι "η πιθανή ζημιά από καταναλωτικά δάνεια σε καθυστέρηση άνω του ενός έτους αναμένεται να επιβαρύνουν τους ισολογισμούς και η αύξηση των προβλέψεων θα ενθαρρύνει τις τράπεζες να αντιμετωπίσουν τις επισφάλειές τους αντί να τις διατηρούν στον ισολογισμό τους".

Με βάση τα στοιχεία της ΤτΕ, οι ταχύτατοι ρυθμοί αύξησης των καταναλωτικών δανείων ιδιαίτερα την τελευταία διετία μετά την απελευθέρωση των ορίων στην καταναλωτική πίστη, προκαλούν ταυτόχρονα και αύξηση των "κακών δανείων". Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το 9% των δανείων της καταναλωτικής πίστης παρουσιάζει πρόβλημα, δηλαδή βρίσκονται σε καθυστέρηση ή δεν εξυπηρετούνται εδώ και καιρό. Σε απόλυτους αριθμούς, το ποσό των προβληματικών καταναλωτικών δανείων ξεπερνά το ποσό του 1,6 δισ. ευρώ (προσωπικά, ανοικτά, καταναλωτικά δάνεια και πιστωτικές κάρτες).

Στο εξής, λοιπόν, μετά την Πράξη του Διοικητή της ΤτΕ, η κάθε τράπεζα υποχρεούται να δεσμεύει περισσότερα κεφάλαια για τα δάνεια της εν λόγω κατηγορίας. Για παράδειγμα, για κάθε 100 ευρώ που είναι σε καθυστέρηση άνω του ενός έτους ή οριστική καθυστέρηση, θα δεσμεύει πλέον 90 και όχι 70 ευρώ που δέσμευε έως πριν λίγες εβδομάδες. Αντίθετα, στα στεγαστικά η Πράξη απελευθερώνει έστω και οριακά ικανοποιητικό ύψος κεφαλαίων.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα από τη μεταβολή προς το αυστηρότερο των κριτηρίων χορήγησης καταναλωτικών δανείων, αναμένεται να το αντιμετωπίσουν οι μικρότερες σε μέγεθος και κεφάλαια τράπεζες, δεδομένου ότι πολλές από αυτές "ρίχνουν" ιδιαίτερα ελκυστικά πακέτα στην αγορά για να αυξήσουν την πελατεία τους (χαρακτηριστικότερο παράδειγμα είναι τα προγράμματα μεταφοράς υπολοίπου σε κάρτες και καταναλωτικά δάνεια).

Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Διοικητή της ΤτΕ, κ. Ν. Γκαργκάνα, το κόστος που θα προκύψει δεν θα μετακυλισθεί στον απλό πελάτη των τραπεζών. Ωστόσο, η γενικότερη αίσθηση που επικρατεί στην αγορά είναι ότι εντός του 2005 θα έχουμε αύξηση επιτοκίων από την ΕΚΤ.

ΩΡΑΡΙΟ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ : "ΔΙΕΥΡΥΝΣΗ Η' ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ;"

Παράθυρο για την απελευθέρωση του ωραρίου λειτουργίας των εμπορικών επιχειρήσεων αφήνει το Υπουργείο Ανάπτυξης στο "νομοσχέδιο-σκούπα" που προωθεί στη Βουλή, το οποίο περιλαμβάνει σειρά από θεσμικές παρεμβάσεις, μεταξύ άλλων, για το λιανικό εμπόριο, τις υπεραγορές, τις εκπτώσεις και τις προσφορές.

Η πολιτική ηγεσία του καθ' ύλην αρμόδιου υπουργείου, θέτοντας σε διαβούλευση με την αγορά το πολυνομοσχέδιο, κατέστησε σαφές ότι στις προθέσεις της περιλαμβάνεται η διεύρυνση του ωραρίου, μεταφέροντας την ευθύνη γι' αυτό στους νομάρχες, οι οποίοι, εφόσον το κρίνουν σκόπιμο, θα αποφασίζουν την απελευθέρωσή του, χωρίς μάλιστα τη σύμφωνη, αλλά την απλή, γνώμη των κατά τόπους φορέων της εμπορικής κοινότητας.

Σύμφωνα με τις επίμαχες διατάξεις, οι νομάρχες θα μπορούν να διευρύνουν το Εθνικό -όπως το χαρακτηρίζει η κυβέρνηση- Ωράριο, τόσο τις καθημερινές, όσο όμως και τις Κυριακές (!), χωρίς κατ' ανάγκην οι αποφάσεις τους να αναφέρονται σε "τουριστικές περιοχές", ενώ την ίδια στιγμή οι εμπορικοί σύλλογοι θα έχουν τη δυνατότητα να προτείνουν στα μέλη τους τον περιορισμό του ωραρίου.

Κυριακή εργάσιμη, με απόφαση Νομάρχου

Μέχρι σήμερα η δυνατότητα επιμήκυνσης του ωραρίου ισχύει για τις τουριστικές περιοχές, αφού στην πράξη αποδείχθηκε ότι σχετικές παρεμβάσεις γίνονται μόνο στο… όνομα της τουριστικής ανάπτυξης. Αντίθετα σε αρκετούς νομούς οι νομάρχες αποφάσισαν τη συμπίεση του ωραρίου, ανοίγοντας μέτωπο με τους ισχυρούς τοπικούς παίκτες του λιανεμπορίου. Σύμφωνα με στελέχη της αγοράς, η απελευθέρωση του ωραρίου, κυρίως την Κυριακή, θα ισχύσει -πέραν φυσικά των τουριστικών περιοχών- πρώτα στα τρία μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας, την Αθήνα, τον Πειραιά και τη Θεσσαλονίκη, όπου συγκεντρώνεται μεγάλη πληθυσμιακή δύναμη, άρα και ο μεγαλύτερος τζίρος του λιανεμπορίου.

Η θέση που έλαβε το υπουργείο στο σύνολό του, σε ό,τι αφορά το ωράριο, βρίσκει σύμφωνο μόνο τον ΣΕΛΠΕ από τους φορείς του εμπορίου, που, όπως είναι γνωστό, ζητεί την πλήρη απελευθέρωση της αγοράς. Ανταποκρίνεται όμως και στο αίτημα του ΣΕΣΜΕ τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τη ρύθμιση περί επιμήκυνσης του ωραρίου κατά μία ώρα τον χειμώνα και κατά δύο ώρες τα Σάββατα. Εφόσον τελικά υπερψηφιστούν οι σχετικές διατάξεις, τα καταστήματα θα λειτουργούν χειμώνα-καλοκαίρι έως τις 9:00 το βράδυ και κάθε Σάββατο έως τις 8:00 το βράδυ.

Μόνιμες "προσφορές" απ' τους μεγάλους

Με το πολυνομοσχέδιο ρυθμίζεται σε μόνιμη βάση και το ζήτημα των εκπτώσεων και προσφορών. Σύμφωνα λοιπόν με τις προτάσεις του, οι εκπτώσεις θα διενεργούνται τον χειμώνα για διάστημα τεσσάρων εβδομάδων από την πρώτη Δευτέρα μετά την 20ή Ιανουαρίου και το καλοκαίρι για διάστημα πέντε εβδομάδων από την πρώτη Δευτέρα μετά την 15η Ιουλίου. Οι δε προσφορές: α) δεν θα υπερβαίνουν τις 10 ημέρες για το ίδιο προϊόν και το 50% του συνόλου των προϊόντων που διαθέτει το κατάστημα και β) για τη διενέργεια προσφοράς στο ίδιο είδος θα μεσολαβούν τουλάχιστον δύο μήνες. Επίσης, οι προσφορές θα απαγορεύονται για διάστημα 30 ημερών πριν τις εκπτώσεις. Ο νόμος προβλέπει αυστηρά πρόστιμα για την καταστρατήγηση των ανωτέρω διατάξεων, από 1.000 έως 100.000 ευρώ για τις εκπτώσεις και από 500 έως 50.000 ευρώ για τις προσφορές.

Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι για τις προσφορές το νομοσχέδιο χρησιμοποιεί τον όρο “προϊόντα”, χωρίς να ξεκαθαρίζει επαρκώς αν πρόκειται για κατηγορίες προϊόντων, ομάδες προϊόντων ή για κωδικούς προϊόντων. Πάντως ο υφυπουργός κ. Παπαθανασίου, επιχειρώντας να ερμηνεύσει τη σχετική διάταξη, δήλωσε ότι ο νομοθέτης αναφέρεται σε "κωδικούς προϊόντων". Υπό αυτή την έννοια δίνεται η δυνατότητα στις υπεραγορές, τα σούπερ μάρκετ και τα πολυκαταστήματα, που διαθέτουν χιλιάδες κωδικούς, να διενεργούν ακόμη και σε μόνιμη βάση προσφορές, αρκεί να ανακυκλώνουν κάθε φορά τους κωδικούς τους οποίους βάζουν σε προσφορές.

Προϋποθέσεις ίδρυσης των υπεραγορών

Το πολυνομοσχέδιο καθιστά τις προϋποθέσεις ίδρυσης των υπεραγορών περισσότερο αυστηρές, με σκοπό την προστασία των μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Σύμφωνα με το υπό συζήτηση καθεστώς, για την ίδρυση καταστημάτων λιανικού εμπορίου θα απαιτείται άδεια του νομαρχιακού συμβουλίου της οικείας νομαρχιακής αυτοδιοίκησης, μετά τη διατύπωση γνώμης από την αντίστοιχη οικονομική-κοινωνική επιτροπή και του οικείου οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης, εφόσον η συνολική επιφάνεια του εμπορικού καταστήματος είναι:

  • άνω των 500 τμ, για τα νησιά Χίος, Κως, Λέσβος, Σάμος, Λήμνος, Σύρος, Ζάκυνθος, Κεφαλονιά και Λευκάδα,
  • άνω των 200 τμ για τα υπόλοιπα νησιά,
  • άνω των 800 τμ για τους δήμους ή τις κοινότητες με πληθυσμό κάτω των 30.000 κατοίκων, όταν το κατάστημα βρίσκεται σε απόσταση μέχρι 15 χλμ. από το κέντρο του δήμου,
  • άνω των 1.500 τμ και εφόσον το κατάστημα βρίσκεται σε απόσταση μέχρι 20 χλμ από το κέντρο δήμων με πληθυσμό από 30.000-μέχρι 100.000. Το ίδιο ισχύει και για τα νησιά Κρήτη, Ρόδο και Κέρκυρα ανεξάρτητα από την απόσταση από δήμο ή κοινότητα και
  • άνω των 2.500 τμ και εφόσον το κατάστημα βρίσκεται σε απόσταση μέχρι 20 χλμ από το κέντρο δήμων με πληθυσμό από 100.000 και άνω.

Το νομοσχέδιο προβλέπει επίσης ότι για τα εμπορικά καταστήματα τα οποία ιδρύονται στα όρια του νομού Αθηνών και Πειραιώς, πλην των νησιών και του Δήμου Θεσσαλονίκης, δεν θα απαιτείται ειδική άδεια.

Για την έκδοση της άδειας θα λαμβάνονται υπ' όψιν: οι επιπτώσεις στον ανταγωνισμό και την οικονομία της περιοχής, η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, η ανάγκη διατήρησης της πληθυσμιακής βάσης της περιοχής, η διασφάλιση του κανονικού εφοδιασμού των επιμέρους περιοχών, ο χωροταξικός σχεδιασμός και οι επιπτώσεις στο περιβάλλον και ιδίως η εναρμόνιση του όγκου και του τύπου της μονάδας προς το φυσικό και πολιτιστικό περιβάλλον της περιοχής, η ύπαρξη οδικού δικτύου, άλλων έργων υποδομής, καθώς και η επιβάρυνση του περιβάλλοντος από τις μετακινήσεις.

Το νομαρχιακό συμβούλιο θα αποφασίζει επί της αίτησης εντός 30 ημερών από την υποβολή της και εφόσον στο διάστημα αυτό δεν εκδοθεί απόφαση θα θεωρείται ότι η αίτηση έχει γίνει δεκτή. Όποιος θα έχει έννομο συμφέρον θα μπορεί να καταθέσει προσφυγή κατά της απόφασης του νομαρχιακού συμβουλίου στον γενικό γραμματέα της Περιφέρειας, εντός 15 ημερών από την έκδοσή της. Η απόφαση επί της ενστάσεως θα εκδίδεται εντός 30 ημερών από την υποβολή της και σε περίπτωση που η σχετική απόφαση δεν εκδοθεί στο διάστημα αυτό θα θεωρείται ότι η σχετική προσφυγή έγινε δεκτή.

Σε αναμονή για τις "τιμές"

Σημειώνεται ότι το "νομοσχέδιο-σκούπα" δεν περιλαμβάνει ρυθμίσεις για το κρίσιμο ζήτημα των πωλήσεων κάτω του κόστους, για το οποίο το εν λόγω υπουργείο ζήτησε να κατατεθούν σχετικές προτάσεις από τους φορείς της αγοράς. Ο υφυπουργός συνεχίζει να κρατά "κλειστά τα χαρτιά του" για την πολιτική που προτίθεται να εφαρμόσει. Διευκρίνισε ωστόσο ότι επιδίωξή του είναι να "περάσει στο ράφι" μέρος των παροχών και εκπτώσεων της βιομηχανίας προς το λιανεμπόριο, καθώς, σύμφωνα με την άποψή του, σήμερα οι εκπτώσεις των προμηθευτών δεν μετακυλίονται στις τελικές τιμές.

ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ : ΝΕΑ ΑΛΥΣΙΔΑ CONVENIENCE STORES ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΙΑ

Τη σύγχρονη τάση δημιουργίας αλυσίδων convenience stores τα οποία με τη μορφή του παλαιού μπακάλικου συγκεντρώνουν στα ράφια τους τα περισσότερα είδη πρώτης ανάγκης, άρχισε να ακολουθεί και η περιφέρεια, και ειδικότερα η περιοχή της Θεσσαλίας.

Από τις 4 Νοεμβρίου 2004 η αλυσίδα Ελληνικόν ξεκίνησε την ανάπτυξή της στην αγορά της Λάρισας. Η εν λόγω αλυσίδα αριθμεί σήμερα οκτώ σημεία πώλησης στην πρωτεύουσα της Θεσσαλίας, και στόχος της για το 2005 είναι το δίκτυό της να φτάσει τα 17 καταστήματα, εξαπλωμένα σε διάφορες περιοχές του πολεοδομικού συγκροτήματος.

Όπως επισήμανε στο “σελφ σέρβις” η κα Έλενα Γαϊτάνου, διευθύντρια της λαρισαϊκής εταιρείας Food Networks που διαχειρίζεται την ανάπτυξη της εν λόγω αλυσίδας, ο στόχος από το 2006 είναι η Ελληνικόν να ξεκινήσει επέκταση και σε όμορους νομούς, καθώς αναμένεται να έχει ήδη καλυφθεί η αγορά της Λάρισας. Στο πλαίσιο αυτό η αλυσίδα σκοπεύει να διεισδύσει στις περιοχές του Βόλου, των Τρικάλων και της Καρδίτσας, προκειμένου να δημιουργήσει ακόμη 15 καταστήματα και να καλύψει γεωγραφικά την περιφέρεια της Θεσσαλίας. Το σύνολο αυτών των σημείων πώλησης δημιουργείται από την ίδια τη Food Networks, αλλά δεν αποκλείεται από το τέλος του 2006 να δημιουργηθούν σημεία πώλησης και μέσω του συστήματος δικαιόχρησης. Στους μεσοπρόθεσμους στόχους της Food Networks περιλαμβάνεται και η επέκταση στην περιοχή της Θράκης, ιδιαίτερα στην Κομοτηνή, για την οποία η εταιρεία έχει ήδη πραγματοποιήσει σχετική έρευνα αγοράς, ενώ γενικότερα εκδηλώνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για όλες τις περιοχές στις οποίες βρίσκονται εγκατεστημένοι φοιτητές.

Η δημιουργία του δικτύου καταστημάτων convenience Ελληνικόν παρέχει τη δυνατότητα στον καταναλωτή να προμηθευτεί είδη, τα οποία είναι διαθέσιμα 16 ώρες την ημέρα σε εγκαταστάσεις όπου η τοποθέτησή τους είναι κατά τέτοιο τρόπο οργανωμένη ώστε να καθίσταται ευχερής ο εντοπισμός τους. “Η αλυσίδα”, όπως επισημαίνει η κα Γαϊτάνου, “καλύπτει τις βασικές ανάγκες των καταναλωτών, με 4.000 κωδικούς προϊόντων, που χαρακτηρίζονται πρώτης ανάγκης, ενώ από κάθε είδος υφίστανται στο ράφι τα δύο σημαντικότερα από πλευράς πωλήσεων brand names”.

Ενθαρρυντικά τα πρώτα μηνύματα

Η κεντρική ιδέα για τη δημιουργία της αλυσίδας ήταν το ότι θεωρήθηκε εφικτή η προσέλκυση καταναλωτών, έτσι ώστε αυτοί να πραγματοποιούν στα σημεία πώλησης τουλάχιστον το 20% των ημερήσιων εξόδων τους, ενώ η μέχρι στιγμής λειτουργία τους, σύμφωνα με την κα Γαϊτάνου, είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντική, καθώς τα περισσότερα σημεία του δικτύου πραγματοποιούν ημερήσιες πωλήσεις τρεις φορές πάνω από το “break even point”, δηλαδή πάνω από το επίπεδο από το οποίο αρχίζει να καταγράφεται κερδοφορία.

“Τα καταστήματά μας λειτουργούν με δύο βάρδιες, κατά τις οποίες απασχολείται μία υπάλληλος ανά βάρδια, καθώς τόσο τα αυτοματοποιημένα μηχανογραφικά συστήματα, δηλαδή η on-line σύνδεση των σημείων πώλησης και των κεντρικών εγκαταστάσεων, όσο και η ευέλικτη χωροταξική κατανομή των προϊόντων επιτρέπουν τη χρησιμοποίηση του λιγότερου δυνατού ανθρώπινου δυναμικού”, υπογραμμίζει η ίδια. Η καλυμμένη εξάλλου επιφάνεια των σημείων πώλησης κυμαίνεται από 90-110 τμ και η γεωγραφική τους εξάπλωση πραγματοποιήθηκε βάσει συγκεκριμένης έρευνας, η οποία κατέδειξε τις περιοχές που εμφανίζουν την υψηλότερη εμπορικότητα.

Αναφορικά, τέλος, με το ζήτημα του ωραρίου των καταστημάτων, όπως αναφέρει η κα Γαϊτάνου, παρά το γεγονός ότι υπήρξαν αντιδράσεις από πλευράς των αλυσίδων σούπερ μάρκετ σχετικά με τη συνεχή 16ωρη λειτουργία τους, δεν προκύπτει κανένα θέμα παραβίασης της σχετικής νομοθεσίας, καθώς τα σημεία πώλησης εφαρμόζουν ό,τι ακριβώς ισχύει και για τα μικρά καταστήματα ψιλικών και ειδών πρώτης ανάγκης σε κάθε γειτονιά.

ΒΟΡΕΙΑ ΕΛΛΑΔΑ : ΣΕ ΑΜΥΝΑ ΟΙ ΑΛΥΣΙΔΕΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ

Ο σκληρός ανταγωνισμός των εγχώριων περιφερειακών αλυσίδων σούπερ μάρκετ με τις ξένες επιχειρήσεις hard discount αποτελεί το κυρίαρχο χαρακτηριστικό της λιανεμπορικής αγοράς στη Βόρεια Ελλάδα. Η επέκταση της Lidl σε όλους χεδόν τους νομούς της Μακεδονίας και Θράκης και η αναμενόμενη διείσδυση της, επίσης γερμανικής, Plus διαμορφώνει νέες ισορροπίες.

Η επέκταση λοιπόν της Lidl σε ολόκληρη τη Βόρεια Ελλάδα επιβάλλει προσεκτικές επενδυτικές κινήσεις, καθώς, όπως υποστηρίζουν οι λιανέμποροι, "η επίτευξη αρνητικών αποτελεσμάτων ισοδυναμεί πλέον σήμερα σχεδόν με οικονομική καταστροφή".

Οι εγχώριες αλυσίδες ποντάρουν πλέον στα δύο μοναδικά ισχυρά “χαρτιά” τους, τα οποία είναι η δυνατότητα πώλησης μόνο επώνυμων ειδών και η εντοπιότητα, που πολλές φορές αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την προσέλκυση των καταναλωτών.

Γουντσίδης ΑΕ

Μία από τις πιο “υγιείς” εταιρείες σούπερ μάρκετ είναι η αλυσίδα Γουντσίδης, η οποία, όπως επισημαίνει ο πρόεδρός της, κ. Χρήστος Γουντσίδης, σταδιακά αναπτύσσεται σε όλες τις περιοχές της Ανατολικής Μακεδονίας, ενώ διατηρεί τις βλέψεις της και για την περιοχή της Θράκης.

“Η αγορά διέρχεται μεγάλη κρίση. Το καλάθι της νοικοκυράς μικραίνει και διαπιστώνουμε κάθε μέρα πως η καταναλωτική δύναμη συρρικνώνεται. Δεν μπορώ να μη συμφωνήσω ότι η δυσμενής συγκυρία στην αγορά δεν μας επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό. Σε αυτό βέβαια έχει παίξει σημαντικό ρόλο και η ανάπτυξη των ξένων αλυσίδων, οι οποίες διαθέτουν και μεγάλη γκάμα non food προϊόντων, που αποτελούν "μαγνήτη" προσέλκυσης των καταναλωτών”, επισημαίνει στο “σελφ σέρβις” ο κ. Γουντσίδης.

Ωστόσο, σύμφωνα με τον ίδιο, η βιωσιμότητα των περιφερειακών εγχώριων αλυσίδων στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό τόσο στη μακρόχρονη παρουσία τους σε τοπικό επίπεδο (η εταιρεία Γουντσίδης υφίσταται εδώ και 50 χρόνια) όσο και στο γεγονός ότι στα ράφια τους είναι τοποθετημένα μόνο επώνυμα προϊόντα, τα οποία προτιμά κατά προτεραιότητα ο καταναλωτής.

Η Γουντσίδης αριθμεί σήμερα 13 καταστήματα στους νομούς Δράμας και Καβάλας, καθώς και κεντρικές αποθήκες, όπου βρίσκονται εγκατεστημένες και οι διοικητικές-οικονομικές υπηρεσίες της. Εντός του 2004 η αλυσίδα απέκτησε δύο ακόμη “κρίκους”: ένα νέο κατάστημα στην περιοχή Κρηνίδες του νομού Καβάλας και ένα δεύτερο μέσα στην πόλη της Δράμας.

Οι πωλήσεις της εταιρείας κατέγραψαν πέρυσι αύξηση της τάξης του 6,19% και προσέγγισαν τα 43,62 εκατ. ευρώ, έναντι 41,08 εκατ. ευρώ το 2003. Σύμφωνα με τον κ. Γουντσίδη, εντός της διετίας 2005-2006 έχει προγραμματιστεί η λειτουργία τουλάχιστον τριών ακόμη καταστημάτων στον νομό Καβάλας, με στόχο να καλυφθούν όλο και περισσότερες περιοχές πληθυσμού 10-15 χιλιάδων κατοίκων. Όπως μας είπε, "τα καταστήματα μας αναπτύσσονται σε 600-700 τμ ή και παραπάνω, αλλά σήμερα η επένδυση για τη δημιουργία τους ολοένα και αυξάνεται, με αποτέλεσμα να απαιτούνται περίπου 900 χιλ. ευρώ για ένα σημείο πώλησης, το οποίο δεν μπορεί να χαρακτηριστεί πολυτελές. Εάν υπάρχει διάθεση για μεγαλύτερη επένδυση, τότε το κόστος φτάνει μέχρι και το 1,5 εκατ. ευρώ. Όμως στην περίπτωση που μια σχετική πρωτοβουλία αποδειχτεί ζημιογόνα, τότε ίσως να κινδυνεύσει η βιωσιμότητα ολόκληρης της επιχείρησης”.

Η αλυσίδα Γουντσίδης αποτελεί μέλος του ΕΛΟΜΑΣ. Όπως δηλώνει ο πρόεδρός της, “η ένταξη σε ομίλους αγορών μπορεί να προσδώσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στις περιφερειακές αλυσίδες, οι οποίες έχουν φτάσει πλέον να διατηρούν πολύ μικρό περιθώριο κέρδους, έτσι ώστε να έχουν την ικανότητα να σταθούν στην αγορά”.

Κορυφή ΑΕ

Σε φάση ανάπτυξης βρίσκεται και η θρακιώτικη αλυσίδα σούπερ μάρκετ Κορυφή, η οποία αποτελεί δημιούργημα τεσσάρων συνεταίρων, των κ.κ. Στέργιου Κλαδουρίδη, Πρόδρομου Γρηγοριάδη, Χρήστου Βαργιαμίδη και Μόσχου Μητρουλάκη. Η εταιρεία διαθέτει 9 καταστήματα στη Θράκη, κυρίως στον νομό Έβρου, ενώ φέτος προγραμματίζει τη λειτουργία ακόμη ενός σημείου πώλησης στον Έβρο, συνολικής καλυμμένης επιφάνειας άνω των 1.000 τμ. Οι κεντρικές αποθήκες της εταιρείας είναι ανεπτυγμένες σε ιδιόκτητο ακίνητο, έκτασης 15 στρεμμάτων. Ο τζίρος της για την περυσινή χρήση κυμάνθηκε σε επίπεδα υψηλότερα του 2003.

Το τελευταίο της αλυσίδας κατάστημα δημιουργήθηκε στις εγκαταστάσεις του εμπορικού κέντρου Kosmopolis Center στην Κομοτηνή και αποτέλεσε μία σημαντική επένδυση για την Κορυφή, καθώς, όπως υπογραμμίζουν οι βασικοί μέτοχοί της, διεισδύοντας με αξιώσεις σε μία μεγάλη κλειστή αγορά, αναβάθμισε το κύρος της.

Όπως επισημαίνει ο κ. Βαργιαμίδης, μέτοχος της εταιρείας, “ο ανταγωνισμός από τις ξένες αλυσίδες, ακόμη και στον ακριτικό νομό Έβρου είναι πολύ σκληρός. Νομίζω ότι η λιανεμπορική αγορά θα γνωρίσει μεγάλες ανακατατάξεις εντός της επόμενης τριετίας, με αποτέλεσμα το τοπίο της να αλλάξει σε μεγάλο βαθμό σε σχέση με το σημερινό”.

Αρβανιτίδης ΑΕΕΕ

Το 2004 "έκλεισε" για την αλυσίδα Αρβανιτίδης με 123 καταστήματα στην κεντρική-δυτική Μακεδονία και την Ήπειρο. Κατά τη διάρκεια του 2005 αναμένεται ότι θα συνεχιστεί η ανάπτυξή της είτε με τη δημιουργία νέων καταστημάτων είτε με την εξαγορά μικρών τοπικών λιανεμπορικών επιχειρήσεων.

Κατά τη διάρκεια του 2004 η εταιρεία Αρβανιτίδης εξαγόρασε τα καταστήματα της αλυσίδας Γεωργαλάς, τα οποία βρίσκονταν στη Νέα Καλλικράτεια Χαλκιδικής, που ήδη έχουν ενταχθεί πλήρως υπό την κοινή εταιρική ταυτότητα. Όπως επισημαίνουν στελέχη της Αρβανιτίδης, η πύκνωση του δικτύου της εταιρείας μέσα σε συνθήκες σκληρού ανταγωνισμού αποτελεί μία ιδιαίτερα επίπονη διαδικασία, η οποία μπορεί να ανατρέψει τον όποιο προγραμματισμό. Στο πλαίσιο αυτό, για παράδειγμα, ενώ πέρυσι η αλυσίδα σκόπευε να λειτουργήσει δέκα νέα καταστήματα τελικά δημιούργησε μόνον τα έξι.