Μήνας: Σεπτέμβριος 2000

Μικρά πρακτορεία αντί για περίπτερα…

Νέα τάξη πραγμάτων προμηνύεται στη διανομή και την πώληση των εφημερίδων και των περιοδικών. Η είσοδος των εκδοτών στο χώρο ήταν η απαρχή σημαντικών αλλαγών και τώρα έπεται συνέχεια. Πρόθεση των δύο νέων πρακτορείων «Άργος» και «Ευρώπη» είναι η κατασκευή των πρώτων μικρών πρακτορείων σε κεντρικά σημεία του Δήμου Αθηναίων.

Η «Ευρώπη» και το «Άργος» αποτελούν τους «διαδόχους» των δύο πρακτορείων που υπήρχαν πριν από λίγα χρόνια – του «Αθηναϊκού» και του «Κεντρικού» – και ξεκίνησαν πρόσφατα τη λειτουργία τους με στόχο να εξυπηρετήσουν τις σύγχρονες ανάγκες του κλάδου διανομής των εντύπων. Τα δύο πρακτορεία, που έχουν συσταθεί υπό τη μορφή πολυμετοχικής ανώνυμης εταιρείας και βασικοί τους μέτοχοι είναι εκδοτικές επιχειρήσεις, διαθέτουν κοινό δίκτυο διανομής για την περιοχή της Αθήνας. Σε ό,τι αφορά στην υπόλοιπη Ελλάδα η καθεμία εταιρεία έχει αναπτύξει δικό της δίκτυο διανομής. Παράλληλα, οι διοικήσεις των δύο εταιρειών σχεδιάζουν τη δημιουργία σε καίρια μέρη της πρωτεύουσας ειδικών σημείων αποκλειστικά και μόνο πώλησης εντύπων. Στην παρούσα φάση βρίσκονται σε επαφές με το Δήμο Αθηναίων, ο οποίος θα πρέπει να λάβει τις σχετικές αποφάσεις για να αρχίσει η κατασκευή των πρώτων μικρών πρακτορείων. Με αυτόν τον τρόπο και καλώς εχόντων των πραγμάτων το αθηναϊκό αναγνωστικό κοινό θα μπορεί να αγοράζει τον ημερήσιο και περιοδικό Τύπο της αρεσκείας του και από τα ειδικά διαμορφωμένα μικρά πρακτορεία, τα οποία θα φτάσουν σε αριθμό τα 40-50 μέσα στο 2001. Μέσα στα ειδικά σημεία πώλησης των εντύπων θα μπορεί κανείς να διακρίνει τη συντριπτική πλειοψηφία των εντύπων τα οποία κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά, ενώ το συνολικό κόστος για την κατασκευή των μικρών πρακτορείων δεν θα ξεπεράσει το 1 δισ. δρχ.

Το σύστημα διανομής και πρακτόρευσης

Το πρακτορείο διανομής εντύπων «Ευρώπη», που διανέμει στην ελληνική επικράτεια περισσότερους από 1000 τίτλους, ιδρύθηκε πριν από ενάμιση χρόνο. «Την πρώτη μάλιστα μέρα λειτουργίας του, οι εφημεριδοπώλες της Αθήνας και του Πειραιά είχαν απειλήσει με απεργία, γεγονός που σήμαινε ότι δεν θα κυκλοφορούσαν έντυπα στην αγορά. Ευτυχώς όμως το θέμα λύθηκε», θυμάται ο κ. Νίκος Μπακατσάς, γενικός διευθυντής της «Ευρώπης».
Οι κύριοι μέτοχοι του πρακτορείου είναι: η Καθημερινή, η Πήγασος Εκδοτική, η Ημερησία, η Rizzoli, οι Τεχνικές Εκδόσεις, το Ίδρυμα Τύπου, οι Μακεδονικές Εκδόσεις και η Λιεζόν.
Η πληθώρα των τίτλων που έχει αναλάβει να διανέμει η εταιρεία συγκεντρώνονται στις εγκαταστάσεις της, οι οποίες βρίσκονται στην περιοχή Ακαδημία Πλάτωνος του Δήμου Αθηναίων. Η διανομή των εντύπων στην Αθήνα, όπως έχει ήδη αναφερθεί, γίνεται από κοινού με την «Άργος». «Εκείνοι που αναλαμβάνουν στην περιοχή της πρωτεύουσας να μοιράσουν στα 6.500 περίπου σημεία πώλησης τις εφημερίδες και τα περιοδικά είναι οι 500 εφημεριδοπώλες. Η τακτική που υιοθετείται για την υπόλοιπη Ελλάδα είναι διαφορετική, καθώς τα έντυπα προωθούνται στην επαρχία μέσω του στόλου των 110 φορτηγών – αυτοκινήτων που διαθέτει η «Ευρώπη». Εκεί αναλαμβάνουν να τα μοιράσουν προς τα 6.500 σημεία πώλησης, οι υποπράκτορες. Οι υποπράκτορες αποτελούν έναν ακόμη μεσολαβητή ανάμεσα στους εκδότες και τον τελικό πωλητή. Αναλαμβάνουν για λογαριασμό του κεντρικού πρακτορείου τη διανομή σε μια συγκεκριμένη περιοχή και το ποσοστό της κυμαίνεται από 8%-10%. Σε κάποιες βέβαια περιοχές, οι εφημερίδες κυρίως αλλά και τα περιοδικά αποστέλλονται αεροπορικώς ή ακτοπλοϊκώς. Στην τακτή ημερομηνία συγκεντρώνονται από τα σημεία πώλησης τα έντυπα που δεν έχουν αγοραστεί, εισπράττονται τα χρήματα των πωληθέντων φύλλων τα οποία, μέσω του πρακτορείου, καταβάλλονται στις εκδοτικές επιχειρήσεις. Έπειτα πραγματοποιούμε εκκαθάριση των πωλήσεων και εκδίδουμε τα δελτία της ημερήσιας κυκλοφορίας των εφημερίδων», εξήγησε ο κ. Μπακατσάς.
Η κυριότερη διαφορά που εντοπίζεται ανάμεσα στα δύο δίκτυα, της Αθήνας και της επαρχίας – εκτός από το ότι τη διανομή στα αθηναϊκά σημεία πώλησης αναλαμβάνουν οι εφημεριδοπώλες ενώ στην υπόλοιπη Ελλάδα οι υποπράκτορες – είναι ο «συγκερασμός» της απόστασης με το χρόνο που θα πρέπει να επιτευχθεί στην επαρχία. Ο κ. Μπακατσάς εξηγεί ότι «για να φτάσουν και να διανεμηθούν τα έντυπα στην επαρχία θα πρέπει ο στόλος των φορτηγών της εταιρείας να διανύσει χιλιομετρική απόσταση για την οποία απαιτείται χρόνος, ενώ στην Αθήνα παρ’ όλο την έντονη κυκλοφοριακή κίνηση δεν είναι τόσο έντονο το άγχος του χρόνου. Ο χρόνος έχει λάβει διαστάσεις καθοριστικού παράγοντα για τις εφημερίδες οι οποίες έχουν αυστηρή ημερομηνία λήξης. Δεν πρόκειται να πουληθούν εάν δεν κυκλοφορήσουν στην ώρα τους».

Απαραίτητη η καλύτερη προβολή του Τύπου

Ο κ. Μπακατσάς διευκρινίζει και αναφέρει ότι «το σύστημα της πρακτόρευσης και της διανομής αμείβεται με ένα ποσοστό επί της αξίας των πωληθέντων και όχι των διακινηθέντων εντύπων το οποίο κυμαίνεται από 28% έως 35%. Πρόκειται για το συνολικό ποσοστό στο οποίο περιλαμβάνονται οι κρατήσεις των ασφαλιστικών ταμείων, η προμήθεια των πρακτορείων, των υποπρακτόρων και των σημείων πώλησης. Το ποσοστό κέρδους των περιπτερούχων είναι από 6%-8%, των υποπρακτόρων από 8%-10%, οι κρατήσεις των ασφαλιστικών ταμείων είναι 4% και το υπόλοιπο ποσοστό αφορά το κεντρικό πρακτορείο. Γίνεται επομένως κατανοητό ότι τα συγκεκριμένα ποσά δεν επιτρέπουν στο να καταφύγουμε σε πολυτελείς λύσεις, όπως είναι για παράδειγμα η ναύλωση ελικοπτέρου…
Η εταιρεία έχει ωστόσο πραγματοποιήσει επενδύσεις για τη μηχανογραφική υποστήριξη των εργασιών της προκειμένου να υπάρχει λεπτομερής πληροφόρηση και ανάλυση για το πώς εξελίσσεται η διανομή και οι πωλήσεις των εντύπων στα σημεία πώλησης. «Αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε λειτουργία οι σχετικές εφαρμογές και συλλέγονται στοιχεία με την επεξεργασία των οποίων θα μπορέσει να γίνει αποτελεσματικότερη η δουλειά μας», ανέλυσε ο κ. Μπακατσάς.
Ταυτόχρονα έγιναν αλλαγές στο δίκτυο διανομής της εταιρείας, το οποίο πλέον αποτελείται από «νέους» υποπράκτορες, με αποτέλεσμα να υπάρχει καλύτερος ρυθμός στην οργάνωση της εργασίας. Παράλληλα, η διοίκηση της «Ευρώπης» κάνει συστηματικές προσπάθειες προκειμένου τα 1.000 περίπου έντυπα (γύρω στις 100-120 εφημερίδες, 600 περίπου περιοδικά, ειδικές εκδόσεις και οδηγοί) που διακινεί να έχουν καλύτερη προβολή. Σε αυτό βέβαια θα βοηθήσουν σημαντικά τα ειδικά σημεία πώλησης μόνο εντύπων που σχεδιάζουμε να δημιουργήσουμε σε καίρια σημεία της Αθήνας, σε συνεργασία με την «Άργος», τόνισε ο κ. Μπακατσάς.
Η καλύτερη και άμεση εξυπηρέτηση του αναγνωστικού κοινού είναι ένας από τους πρωταρχικούς στόχους που έχει θέσει η διοίκηση της εταιρείας. Οι υποχρεώσεις της προς τους πελάτες, τους εκδότες, δηλαδή, επιτάσσουν τη σωστή διαχείριση με γρήγορη εκκαθάριση και πληρωμή των πωληθέντων φύλλων αλλά και τη βελτίωση του δικτύου διανομής προκειμένου να επιστρέφονται λιγότερα μη πωληθέντα φύλλα. Επίσης, στόχος για την «Ευρώπη» είναι όχι μόνο η κάλυψη των δαπανών της, αλλά η καταγραφή κερδοφορίας στις λογιστικές καταστάσεις και η αυτοχρηματοδότηση των επενδυτικών προγραμμάτων που θα υλοποιηθεί.
Η εταιρεία έχει ήδη δαπανήσει 200 εκατ. δρχ. για τη λειτουργία του νέου κέντρου διανομής, 4.000 τ.μ. στην περιοχή του Ρέντη. Εκεί συγκεντρώθηκαν οι 120 εφημεριδοπώλες του Πειραιά, της Νίκαιας, της Καλλιθέας και των Πετραλώνων και εξυπηρετούν 1.000 – 1.100 σημεία πώλησης.
Η χαμηλή κυκλοφορία που παρουσιάζουν οι εφημερίδες, με τη συνεχιζόμενη μείωση των ποσοστών αναγνωσιμότητας από έτος σε έτος – καθώς οι αναγνώστες προτιμούν την ηλεκτρονική τους ενδεχομένως ενημέρωση – είναι ένα από τα θέματα που απασχολεί τους «εμπλεκόμενους φορείς» όπως και την «Ευρώπη». «Η δουλειά του πρακτορείου είναι να διανέμει με σωστό τρόπο τα έντυπα ώστε να μη βρεθεί αναγνώστης ο οποίος δεν θα μπορεί να βρει στο σημείο πώλησης την εφημερίδα ή το περιοδικό της προτίμησής του. Με αυτόν τον τρόπο δεν θα παρατηρούνται χαμένες πωλήσεις. Από εκεί και πέρα εναπόκειται στις εκδοτικές επιχειρήσεις να δημιουργήσουν ελκυστικά προϊόντα τα οποία θα προκαλέσουν το ενδιαφέρον του αναγνωστικού κοινού», διευκρίνισε ο κ. Μπακατσάς.
Για τον ανταγωνισμό που υφίσταται ο Τύπος από την τηλεόραση και το Internet θα εξακολουθήσουν, σύμφωνα με την άποψη του κ. Μπακατσά, να αγοράζονται εφημερίδες και «θα υπάρχει πάντα μερίδιο για τη γραπτή διεισδυτική επικοινωνία και ενημέρωση».

Από τη μια οι υποτονικές πωλήσεις και από την άλλη η εκκωφαντική τοποθέτηση του γαλλικού ογκόλιθου στην αγορά, υποχρεώνουν τα ελληνικά σούπερ μάρκετ να κινούνται ολοένα και σε πιο στενά και επικίνδυνα περάσματα.

Ο κλάδος λαχανιάζει από το χαμηλό ρυθμό πωλήσεων, αναζητά κέρδη από μη παραδοσιακά προϊόντα, στριμώχνονται οι ελληνικές επιχειρήσεις με την είσοδο του γίγαντα Carrefour-Continent-Μαρινόπουλος και δέχονται χτυπήματα από τις διοξίνες και τους σεισμούς. Πολλοί αναφέρουν ότι ζούμε ένα νέο 1992 (έτος εισόδου της Continent στην ελληνική αγορά). Στην πραγματικότητα είναι κάτι διαφορετικό, γιατί:

• η παγκοσμιοποίηση προχωρεί και στο ευρωπαϊκό λιανεμπόριο και ως εκ τούτου και στο ελληνικό.
• αλλάζουν οι συνήθειες κατανάλωσης, ιδιαίτερα των τροφίμων, αλλά δεν είναι γνωστές οι λεπτομέρειες και η έκταση των αλλαγών
• οι ελληνικές επιχειρήσεις, σε σχέση με το 1992, κινούνται για τολμηρές λύσεις με αργό ρυθμό.
• η καθιέρωση του ευρώ βρίσκει ανέτοιμο τον μικρομεσαίο λιανέμπορο και θα επιτείνει ακόμη περισσότερο την οργανωτική του αδυναμία

1. Μειωμένα κέρδη, αυξημένες πωλήσεις

Οι πωλήσεις του 1999 των 36 μεγάλων αλυσίδων αυξήθηκαν κατά 9,78% από 1518 του 1998 στα 1.666 δισ. δρχ. που είναι λίγο πιο πάνω από τις πωλήσεις της προηγούμενης περιόδου (1998 προς 1997). Τα καθαρά κέρδη, (σε ποσοστό επί των πωλήσεων) σε μέσο όρο μειώθηκαν και από 1,37% του 1998 έφτασαν στο 1,11% το 1999. Αντίστοιχα οι πωλήσεις των μεσαίων αλυσίδων για το 1999 ήταν 115,2 δηλαδή παρουσίασαν αύξηση 11,2%, έναντι 103,6% δισ.δρχ.του 1998.

Η αύξηση των πωλήσεων προέρχεται κυρίως από τα νέα σούπερ μάρκετ, που έφθασαν τα 120 μέσα στο 1999.

2. Συνεχίζεται η “οριζόντια” εξάπλωση

Σημαντική αύξηση παρουσίασε ο συνολικός αριθμός των σούπερ μάρκετ, όπως δείχνουν τα στοιχεία της απογραφής που πραγματοποίησε η Data Bank του “σελφ σέρβις”. Ένα μεγάλο τμήμα του προέρχεται από την καταγραφή πολλών μεμονωμένων (279 καταστήματα) που δεν παρουσιάζονταν στα προηγούμενα χρόνια. Μέσα σ’ αυτά υπάρχουν και αρκετά θερινά και τουριστικά καταστήματα.

Στις αλυσίδες, η αύξηση του αριθμού των καταστημάτων οφείλεται κατά κύριο λόγο στη συνεχιζόμενη επέκταση της DIA, που έχει 152 καταστήματα (εκ των οποίων τα 50 άνοιξαν το 1999) και την έναρξη λειτουργίας της LIDL με 27 μονάδες κατά τη διάρκεια του 1999. Δηλαδή σχεδόν τα μισά νέα καταστήματα είναι τύπου discount.

3. Carrefour – Μαρινόπουλος: Η μεγαλύτερη αλυσίδα στην Ελλάδα

Τον Απρίλιο του 2000 ανακοινώθηκε επίσημα ο… γάμος, αλλά όπως φαίνεται τα προξενιά είχαν γίνει πριν μερικούς μήνες. Η ίδρυση της Carrefour – Μαρινόπουλος ΑΕ ανατρέπει τις υπάρχουσες ισορροπίες και δημιουργεί νέα κατάσταση στο ελληνικό λιανεμπόριο.

Η στρατηγική συμμαχία του Μαρινόπουλου με την Carrefour δημιουργεί στην Ελλάδα τη μεγαλύτερη εταιρία σούπερ μάρκετ, με 125 σούπερ μάρκετ Μαρινόπουλος, 8 υπέρ μάρκετ Continent, 4 υπέρ μάρκετ Carrefour 9.000 εργαζόμενους και με πωλήσεις που, όπως εκτιμάται επίσημα από την εταιρία, και ήδη έχει γράψει το “σελφ σέρβις”, το 2000 θα ανέλθουν σε 370 δισ. δρχ. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες του περιοδικού, ο συνολικός τζίρος της Carrefour – Μαρινόπουλος υπολογίζεται ότι θα ξεπεράσει τα 550 δισ. δραχμές μέσα στην επόμενη τριετία.

Η σχετική συμφωνία προβλέπει, μεταξύ άλλων, τη σταδιακή μετονομασία των 8 Continent σε Carrefour και τη μετονομασία των 125 Μαρινόπουλος σε Μαρινόπουλος – Champion και αργότερα σε Champion, ενώ τα Υπέρ Μαρινόπουλος θα παραμείνουν ως έχουν. Επίσης, στα δύο επόμενα χρόνια θα ανοίξουν 4 υπέρ μάρκετ Carrefour.

Στο πλαίσιο των όσων σχεδιάζει η διοίκηση της νέας εταιρίας, εκτός των πλάνων επέκτασής της στην ελληνική αγορά μελετάται και η ανάπτυξη του δικτύου πωλήσεων τόσο στα Βαλκάνια και ειδικότερα στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και την Αλβανία, όσο και στην Κύπρο, με στόχο πάντα την αύξηση του κύκλου εργασιών και της κερδοφορίας, αλλά πολύ περισσότερο την εδραίωση της Carrefour – Μαρινόπουλος ως την ισχυρότερη λιανεμπορική αλυσίδα σούπερ μάρκετ στη βαλκανική χερσόνησο.

4. Η επαρχία δίνει τον τόνο της αντεπίθεσης

Οι αντιδράσεις των ελληνικών αλυσίδων από τότε που αναγγέλθηκε η είσοδος της Carrefour στην Ελλάδα (αλλά χωρίς να έχει γίνει γνωστή η εξαγορά της Continent και του συνεταιρισμού της με 50% με την Μαρινόπουλος), καθορίστηκαν από δύο βασικές κινήσεις που η πρώτη ξεκίνησε από την επαρχία.

• Πραγματοποιήθηκαν σημαντικές εξαγορές και συμμαχίες πάσης φύσεως όπως η επέκταση του “Μασούτη” με τη συγχώνευση του “Μπίσκα” (που είχε εξαγοράσει πριν ένα χρόνο την αλυσίδα “Δύο Άλφα”). Με αυτό τον τρόπο η αλυσίδα “Μασούτη”, κυρίαρχος της αγοράς στη βόρεια Ελλάδα, θα διαθέτει 110 καταστήματα, με συνολικό τζίρο περίπου 93 δισ. δρχ.

• Στη Μακεδονία επίσης έγινε και η άλλη συγχώνευση, που οδήγησε στη δημιουργία ενός άλλου σημαντικού ομίλου. Μέσα σε δύο χρόνια με εξαγορές η αλυσίδα ΑΡΒΑΝΙΤΙΔΗΣ σχεδόν τριπλασίασε τον αριθμό των καταστημάτων της και απλώνεται σε όλη τη Μακεδονία. Με 87 σούπερ μάρκετ έγινε η δεύτερη σε αριθμό καταστημάτων αλυσίδα της βόρειας Ελλάδας και ο τζίρος της από 22 δισ. το 1999 θα φθάσει τα 50 δισ. δρχ. το 2000.

• Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσονται και η συνεργασία των εταιριών “Γαληνός Λαουτάρης” και “Μπαλής” και η δημιουργία μιας ενιαίας αλυσίδας με το όνομα ΠΑΛΜΟΣ, αλλά και η συγχώνευση στον “Εμπορικό Δεσμό” του “Αστέρα” (κυρίως μικρομεσαίων μονάδων) ως και της “Κρόνος”, της ισχυρής αλυσίδας σούπερ μάρκετ της Πάτρας. Παράλληλα, έγιναν και γίνονται σημαντικές κινήσεις στο χώρο των καταστημάτων των αγροτικών και καταναλωτικών συνεταιρισμών, ως και των προμηθευτικών συνεταιρισμών παντοπωλείων, με τη δημιουργία της Α.Ε. “Ελληνική Διατροφή COOP”. Σ’ αυτή τη νέα εταιρία ανήκουν σχεδόν 1.200 καταστήματα με τζίρο που ξεπερνά τα 150 δισ. δρχ.

Βέβαια υπάρχουν και οι κινήσεις των προμηθευτικών συνεταιρισμών ή άλλων μορφών συνεταιρισμών, που συγκεντρώνουν εκατοντάδες μικρομεσαία καταστήματα, όπως ο ΕΛΟΜΑΣ, ΕΛΕΤΑ, ΑΣΠΙΔΑ, ΑΡΙΣΤΑ, ΙΝΚΑ Χανίων κ.ά.

Η δεύτερη κίνηση έγινε και γίνεται (το κείμενο αυτό γράφεται τον Ιούνιο 2000) με βραδύ ρυθμό και αναβολές και αφορά τις προσπάθειες που γίνονται από μεγάλες ελληνικές αλυσίδες για συνεργασία σε διάφορα επίπεδα, από χαλαρή ένωση επιχειρηματικών κινήσεων μέχρι συγχωνεύσεις και συνεταιρισμούς στον τομέα προμηθειών και αγορών. Δεν είναι γνωστό πώς θα προχωρήσουν αυτές οι συζητήσεις και πότε θα υπάρχει κάποιο αποτέλεσμα. (βλέπε δηλώσεις του κ. Παντελή Παντελιάδη)

Αλλαγές στην κοινωνία και την κατανάλωση

• Ναι στο έτοιμο φαγητό

Έχει αναφερθεί επανειλημμένα στο “σελφ σέρβις” η συνεχιζόμενη αύξηση της αγοράς ετοίμων φαγητών από τα διάφορα καταστήματα fast food και η αντίστοιχη επίδραση – και μείωση – στις αγορές τροφίμων από τα σούπερ μάρκετ. Η έρευνα της CENTRUM του 1998 είναι αρκετά αποκαλυπτική και φαίνεται ότι υπάρχει περαιτέρω, κατά το 1999, αύξηση του αριθμού των ατόμων που τρώνε εκτός σπιτιού ή κάνουν τηλεφωνική παραγγελία φαγητού για το σπίτι (πίνακες 1-2). Είναι χαρακτηριστική η απάντηση 17% των ερωτηθέντων, στις αστικές περιοχές, που δηλώνουν ότι δεν μαγειρεύουν ποτέ ή σχεδόν ποτέ φαγητό στο σπίτι. (Αναλυτικά στοιχεία στην έκδοση “Λιανεμπόριο / Χονδρεμπόριο” Άνοιξη 1999).

Κατανάλωση φαγητού εκτός οικίας / για διασκέδαση, (%) των ερωτηθέντων

	Κάθε μέρα Σχεδόν κάθε μέρα	2-3 φορές την εβδομάδα	Τουλάχιστον 1 φορά την εβδομάδα	Τουλάχιστον 1 φορά το μήνα	Αραιά	Ποτέ
Ταβέρνα / ψησταριά	1	4	19	34	28	13
Fast food	1	4	10	18	28	39
Πιτσαρία	–	1	7	24	35	32
Σουβλατζίδικο	–	1	4	15	38	41
Εστιατόριο	–	1	4	14	38	41

Τηλεφωνική παραγγελία φαγητού για το σπίτι, (%) των ερωτηθέντων

	Κάθε μέρα Σχεδόν κάθε μέρα	2-3 φορές την εβδομάδα	Τουλάχιστον 1 φορά την εβδομάδα	Τουλάχιστον 1 φορά το μήνα	Αραιά	Ποτέ
Fast food	–	–	19	10	17	67
Πιτσαρία	–	4	16	30	24	25
Σουβλατζίδικο	–	3	12	19	20	44
Εστιατόριο	–	1	1	5	14	79
Τυρόπιτες/σάντουιτς	–	1	1	3	12	83

Το Χρηματιστήριο αποσπά χρήματα από το νοικοκυριό

Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος και του Χρηματιστηρίου Αθηνών 5 τρισ. δραχμές, ποσό που αντιστοιχεί στο μισό πακέτο Σαντέρ, απορρόφησαν από την αγορά οι αλλεπάλληλες αυξήσεις κεφαλαίου αλλά και οι νέες εισαγωγές στο χρονικό διάστημα Ιανουάριος '99 – Μάρτιος 2000.

Σχέση κεφαλαίων αντληθέντων μέσω Χρηματιστηρίου με το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν

1995-1999 (Σε δισ. δρχ. και τρέχουσες τιμές)

Ετος	Κεφάλαια αντληθέντα μέσω Χρηματιστηρίου Από το σύνολο των επιχειρήσεων	Ακαθάριστο εγχώριο προϊον σε τρέχουσες αγοραίες τιμές	Κεφάλαια αντληθέντα ως ποσοστό του ΑΕΠ
1995	87,1	27.235,2	0,32
1996	134,8	29.935,1	0,45
1997	535,5	33.021,8	1,62
1998	826,9	35.910,6	2,30
1999	3.309,0	38.319,7	8,64

Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος

Οπως επισημαίνεται στη σχετική ανάλυση, οι εισροές στα αμοιβαία κεφάλαια κατά τη διάρκεια του 1999 δεν ξεπέρασαν τα 5 τρισ. δραχμές, αλλά ήταν αρκετά για να “γεννήσουν” πολλαπλάσιες υπεραξίες, καθώς αύξησαν τον ημερήσιο όγκο συναλλαγών στο ΧΑΑ και τη ζήτηση για μετοχές.

Οι μεγαλύτερες αυξήσεις κεφαλαίου πραγματοποιήθηκαν μετά τον Οκτώβριο, ενώ το ίδιο διάστημα άνοιξαν και οι πύλες του ΧΑΑ για την εισαγωγή νέων εταιριών. Μέσα στους τελευταίους 14 μήνες, 184 επιχειρήσεις προχώρησαν σε αυξήσεις κεφαλαίου, αντλώντας από το επενδυτικό κοινό 4,219 τρισ. δρχ. Περίπου 752 δισ. δραχμές επιπλέον απέσπασαν και οι 52 εταιρίες που πέρασαν την πύλη της Σοφοκλέους από τον Ιανουάριο του '99 μέχρι και την 17η Μαρτίου 2000.

Αλλά και η κινητή τηλεφωνία δεν πάει πίσω

Θα ξεπερνούν τα 5 εκατομμύρια οι συνδρομητές της κινητής τηλεφωνίας κατά τα τέλη του έτους 2000, δηλαδή σχεδόν 1,5 κινητό τηλέφωνο κατά νοικοκυριό. Οι εταιρίες κινητής τηλεφωνίας είχαν έσοδα πάνω από 700 δισ. δρχ., και αν υπολογίσουμε και τις πωλήσεις των εταιριών εμπορίας αυτών των ειδών ο συνολικός κύκλος εργασιών πλησιάζει το 1 τρισ. δρχ.! Δηλαδή, μέσα σε χρονικό διάστημα 15 μηνών, πάνω από 6 τρισ. δρχ. δαπάνησαν τα ελληνικά νοικοκυριά για μετοχές και κινητή τηλεφωνία, ένα τεράστιο ποσό που το ύψος του πλησιάζει τις δαπάνες των ελληνικών νοικοκυριών για είδη διατροφής! Το ερώτημα που τίθεται είναι από πού προήλθαν αυτά τα κεφάλαια…Ένα μεγάλο τμήμα ασφαλώς προέρχεται από τη μεγάλη δεξαμενή της παραοικονομίας. Αλλά είναι επίσης βέβαιο ότι προέρχεται και από τις οικονομίες που κάνει ιδιαίτερα το μικρομεσαίο νοικοκυριό. Οικονομίες που γίνονται στις καθημερινές και στις εποχικές αγορές. Και ένα τμήμα, αρκετά μεγάλο, προέρχεται από τις αγορές που δεν έκανε η νοικοκυρά από το σούπερ μάρκετ.

Δεν πρέπει να παραβλέπεται και η σημαντική αύξηση των επιβατικών αυτοκινήτων τα τελευταία χρόνια. Οι αγορές των νέων αυτοκινήτων ξεπέρασαν το 1999 τις 250.000, που η συνολική αξία τους πλησιάζει το 1 τρισ. δρχ.

• Ενδιαφέροντα ήταν τα αποτελέσματα της ετήσιας έκθεσης της ICAP για το 1999 για την οικονομική κατάσταση των ελληνικών νοικοκυριών.

Σύμφωνα πάντως με τα συμπεράσματα της έρευνας, τα νοικοκυριά που αναμένουν βελτίωση της οικονομικής τους θέσης, ή τουλάχιστον στασιμότητα, είναι για πρώτη φορά περισσότερα από τα νοικοκυριά που προβλέπουν χειροτέρευση. Πιο συγκεκριμένα, στασιμότητα της οικονομικής κατάστασής του προβλέπει το 47,6% των νοικοκυριών, βελτίωση το 21,4% και επιδείνωση το 31,0%. Όπως είναι προφανές, αθροιστικά, το 69% του πληθυσμού εκτιμά ότι η οικονομική του κατάσταση είτε δεν θα αλλάξει καθόλου είτε θα βελτιωθεί. Αντίστοιχα, το ποσοστό που προβλέπει επιδείνωση περιορίζεται στο 31%. Είναι εξίσου ενδιαφέρον να καταγράψουμε και τις πηγές από τις οποίες αναμένουν τα νοικοκυριά βελτίωση της οικονομικής τους κατάστασης. Έτσι, να ξεκινήσουμε από τη μεγαλύτερη κατηγορία, δηλαδή εκείνους που περιμένουν βελτίωση του εισοδήματός τους, που θα προέλθει από την εργασία τους και που αποτελούν το 55,6% των ερωτηθέντων της έρευνας. Είναι όμως εκπληκτικό να αναφέρουμε ότι το δεύτερο μεγαλύτερο γκρουπ όσων περιμένουν βελτίωση του εισοδήματός τους είναι εκείνοι που έχουν κέρδη από το Χρηματιστήριο και που αποτελούν το 12,10% του δείγματος. Όσοι περιμένουν βελτίωση της οικονομικής τους κατάστασης από την υποχώρηση των πληθωριστικών πιέσεων είναι η τρίτη μεγαλύτερη ομάδα των νοικοκυριών που προσδοκούν καλύτερες ημέρες και η ομάδα αυτή αποτελεί το 8,4% του συνόλου. Από κει και πέρα, επιπρόσθετοι λόγοι που δημιουργούν στα νοικοκυριά την προσδοκία για καλύτερες ημέρες αποτελούν οι μειώσεις της φορολογίας με 4,2% και η μείωση των αναγκών με 7,0%.

Η μεταβολή της οικονομικής κατάστασης των νοικοκυριών κατά το 1999

Αιτία	Ποσοστό (%)
Στασιμότητα	47,6
Επιδείνωση	31,0
Βελτίωση	21,4

Η κύρια αιτία βελτίωσης της οικονομικής  κατάστασης των νοικοκυριών το 1999

Αιτία	Ποσοστό (%)
Νέα εισοδήματα από εργασία	29,4
Αύξηση εισοδήματος από εργασία	26,2
Κέρδη από το Χρηματιστήριο	12,1
Μείωση του πληθωρισμού	8,4
Μειωμένες ανάγκες	7,0
Νέα εισοδήματα από άλλες πηγές	5,6
Ελάφρυνση της φορολογίας	4,2
Άλλες αιτίες – Δεν γνωρίζω	7,1

Η αντίδραση των ελληνικών αλυσίδων

Τα σούπερ μάρκετ αναζητούν διαφόρους τρόπους για να αντιμετωπίσουν τη μείωση των αγορών. Οι κυριότεροι από αυτούς για το 1999 και στις αρχές του 2000 ήταν οι ακόλουθοι:

• Διανομή “κατ’ οίκον”. Η παλαιότερη των μεθόδων πώλησης του παντοπωλείου επανέρχεται αρκετά δυναμικά -και μάλιστα όχι μόνον με τηλεφωνική παραγγελία αλλά και μέσω του INTERNET. Ιδιαίτερα οι αλυσίδες που έχουν κάρτες “πιστότητας” των πελατών τους χρησιμοποιούν τη μέθοδο της διανομής για να διατηρήσουν την πελατεία τους.

• Ίδρυση Cash & Carries. Περισσότερα από τα μισά καταστήματα “C & C”, που άνοιξαν τα τελευταία δύο χρόνια, ανήκαν σε αλυσίδες σούπερ μάρκετ. Ιδιαίτερα στην επαρχία δημιουργήθηκαν σαν ένα είδος “παραρτήματος” της κεντρικής αποθήκης της αλυσίδας.

• Πώληση “νέων” προϊόντων στο χώρο των σούπερ μάρκετ

Στα μεγάλα καταστήματα των αλυσίδων δημιουργήθηκαν ιδιαίτερα τμήματα ή φιλοξενήθηκαν, με το σύστημα shop in shop, υποκαταστήματα εταιριών κινητής τηλεφωνίας και ηλεκτρονικών προϊόντων. Ανάπτυξη τμημάτων “έτοιμου φαγητού”

Τα αδύνατα, μέχρι τώρα, τμήματα έτοιμου φαγητού στα σούπερ μάρκετ ανακαινίσθηκαν και επεκτάθηκαν σε πολλές αλυσίδες και προσφέρουν πολλά καλομαγειρεμένα φαγητά. Δύο αλυσίδες δέχονται και τηλεφωνικές παραγγελίες.

Αλλά τα fast food τρέχουν γρήγορα…

Η ίδρυση των καταστημάτων catering και fast food, ιδιαίτερα στις αστικές περιοχές, αλλά και στις τουριστικές, έχει δημιουργήσει μια σημαντική στροφή. Η αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες, όπως αναφέραμε, μετατοπίζει συνεχώς τα μεγέθη της αγοράς τροφίμων προς τα fast food και σε βάρος των σούπερ μάρκετ. Είναι γνωστό ότι η διαφοροποίηση στις διατροφικές συνήθειες οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αύξηση του αριθμού των εργαζόμενων γυναικών, στο συνεχές ωράριο εργασίας, αλλά και στις χαμηλές τιμές των έτοιμων φαγητών.

Σύμφωνα με ανεπίσημα στοιχεία, οι επιχειρήσεις έτοιμου φαγητού με τη μορφή franchising είχαν ξεπεράσει τις 5.000 σε όλη την Ελλάδα.

Οι καθυστερημένες συμφωνίες

Η δημιουργία του “ογκόλιθου” Carrefour – Continent – Μαρινόπουλος, εκτός από τις συνθήκες ακόμη πιο έντονου ανταγωνισμού, έφερε και μια γενικότερη αναστάτωση στη διαδικασία των συμφωνιών μεταξύ προμηθευτών και σούπερ μάρκετ. Προτού ακόμη γίνει γνωστή η συμφωνία Carrefour – Mαρινόπουλος υπήρχε μια μεγαλύτερη δυστοκία στις συμφωνίες μεταξύ των δύο μερών. Οι περισσότερες αλυσίδες περίμεναν να δουν τις τιμές των προϊόντων στα ράφια των καταστημάτων της Carrefour για να θέσουν τους όρους τους και τώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές (Ιούνιος 2000) είναι βέβαιο ότι μικρός αριθμός επιχειρήσεων (και από τις δύο πλευρές) έχει προχωρήσει σε συμφωνίες. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι με τα εγκαίνια των δύο Carrefour σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, και την εμφάνιση γνωστών προϊόντων σε πολύ χαμηλή τιμή, κάτω του τιμολογιακού κόστους, παρατηρείται αναβρασμός και προς την πλευρά των προμηθευτών.

ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΠΑΝΤΕΛΙΑΔΗΣ: “Ναι σε υπερ-όμιλο με ευρύ πεδίο συνεργασίας”

Έντονα απασχολεί την αγορά η προοπτική δημιουργίας ενός υπερ-ομίλου αγορών με τη συμμετοχή σημαντικών ελληνικών αλυσίδων. Η άποψη του κ. Παντελή Παντελιάδη, διευθύνοντος συμβούλου της METRO και προέδρου του ΣΕΣΜΕ για το θέμα αυτό και για τις προϋποθέσεις που θα έθετε η δική του επιχείρηση για τη συμμετοχή σ’ ένα τέτοιο σχήμα ήταν η ακόλουθη: “Η είσοδος και νέων ανταγωνιστών στην αγορά μπορεί να δημιουργήσει νέες σοβαρές συσπειρώσεις μεγάλων αλυσίδων. Προσωπικά δεν πιστεύω σε μια άτυπη ή χαλαρή συνεργασία με σκοπό την εξάσκηση πιέσεων στους προμηθευτές για βελτίωση μόνο των παροχών.

Μια ουσιαστική συνεργασία θα μπορούσε ίσως να ξεκινήσει σε μια πρώτη φάση με τη δημιουργία μιας νέας εταιρίας, με σοβαρή όμως μετοχική βάση και με αρχικό σκοπό τη λειτουργία της σαν Όμιλος Αγορών, με την προοπτική, σε εύλογο χρονικό διάστημα, να μετατραπεί σε εταιρία logistics. Μια εταιρία που θα αξιοποιούσε ορθολογικότερα τις αποθήκες των μελών της και θα προσέφερε οικονομίες κλίμακος στα ίδια τα μέλη αλλά και στους προμηθευτές τους.

Μια τέτοια εξέλιξη θα μείωνε τα λειτουργικά μας κόστη και βεβαίως θα μας έδινε τη δυνατότητα να ενισχύσουμε τη διαπραγματευτική μας ικανότητα και να λειτουργήσουμε στο πλαίσιο των αρχών και των προγραμμάτων του ECR”.

 

Αύξηση κερδών 10% σε σχέση με το 1998 μοιράστηκαν πέρυσι οι 70 πιο κερδοφόρες επιχειρήσεις εισαγωγής και εμπορίας φαρμάκων και καλλυντικών. Ειδικότερα, τα κέρδη τους ανήλθαν σε 41 δισ. δρχ., ενώ εντυπωσιακή ήταν η ανάπτυξη του τζίρου τους στα 600 δισ. δρχ. από τα 492 δισ. δρχ. το ΄98.

Τα στοιχεία προέκυψαν από πανελλαδική έρευνα σε δείγμα 1.000 επιχειρήσεων του κλάδου από την «Τράπεζα Πληροφοριών για την Οικονομία και τις Επιχειρήσεις, STAT BANK». Κορυφαία θέση μεταξύ των 70 κατέχει η P&G, με αύξηση τζίρου το ’99, έναντι του ’88, 24,3% (79,56 δισ. δρχ.) και κέρδη περίπου 18 δισ. δρχ. Υψηλή κερδοφορία εμφάνισαν και οι εταιρείες ΦΑΡΜΑΣΕΡΒ ΛΙΛΥ, ROCHE HELLAS, ΜΑΡΒΟ Εμπορίου και Διανομών, ΕΚΑΣ ΑΕ και HONDOS CENTER.

Όπως εκτιμάται, η διετία 2000-01 θα ενισχύσει τις τάσεις ανάπτυξης του τζίρου και της κερδοφορίας του κυκλώματος εμπορίας των φαρμάκων και των καλλυντικών, δεδομένων των συνεχιζόμενων ανακατατάξεων και επεκτάσεων των ηγετικών επιχειρήσεων του κλάδου.

Η πορεία των εξαγωγών στον τομέα των ζυμαρικών από τις περισσότερες ελληνικές βιομηχανίες παραγωγής, εμφανίστηκε σταθερή έως πτωτική το 1999 σε σχέση με το 1998.

Η αύξηση του συνολικού μεγέθους εξαγωγών προήλθε κυρίως από την εταιρεία ΓΙΟΥΡΙΜΑΚ Α.Ε., προκαλώντας ανακατανομή των μεριδίων εξαγωγής μεταξύ των επιχειρήσεων. Συγκεκριμένα, η αναφερόμενη εταιρεία κατέλαβε την πρώτη θέση επί των συνολικών εξαγόμενων ποσοτήτων το 1999, με σημαντική διαφορά από τις υπόλοιπες επιχειρήσεις. Ακολουθεί στη δεύτερη θέση η εταιρεία ΚΙΚΙΖΑΣ ΑΒΕΕΤ, ενώ την τρίτη θέση κατέλαβε η εταιρεία ΚΟΡΩΝΑ ΖΥΜΑΡΙΚΑ ΑΕΒΕ, επί των συνολικών εξαγόμενων ποσοτήτων ζυμαρικών το εξεταζόμενο έτος.

Επεται η εταιρεία ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΠΟΥΛΟΙ Θ. ΑΦΟΙ Α.Ε. και ακολουθεί με μικρή διαφορά η ΑΒΕΖ Α.Ε. Οι εταιρείες ΜΙSKO A.E. και Π. ΔΑΚΟΣ ΑΒΕΕ συμμετείχαν με μικρότερο ποσοστό επί του συνόλου των εξαγόμενων ποσοτήτων ζυμαρικών κατά το 1999 και κατέλαβαν αντίστοιχα την έκτη και έβδομη θέση στην κατάταξη των κυριοτέρων επιχειρήσεων με εξαγωγική δραστηριότητα.

Νέα τάξη πραγμάτων προμηνύεται στη διανομή και την πώληση των εφημερίδων και των περιοδικών. Η είσοδος των εκδοτών στο χώρο ήταν η απαρχή σημαντικών αλλαγών και τώρα έπεται συνέχεια. Πρόθεση των δύο νέων πρακτορείων «Άργος» και «Ευρώπη» είναι η κατασκευή των πρώτων μικρών πρακτορείων σε κεντρικά σημεία του Δήμου Αθηναίων.

Η «Ευρώπη» και το «Άργος» αποτελούν τους «διαδόχους» των δύο πρακτορείων που υπήρχαν πριν από λίγα χρόνια – του «Αθηναϊκού» και του «Κεντρικού» – και ξεκίνησαν πρόσφατα τη λειτουργία τους με στόχο να εξυπηρετήσουν τις σύγχρονες ανάγκες του κλάδου διανομής των εντύπων. Τα δύο πρακτορεία, που έχουν συσταθεί υπό τη μορφή πολυμετοχικής ανώνυμης εταιρείας και βασικοί τους μέτοχοι είναι εκδοτικές επιχειρήσεις, διαθέτουν κοινό δίκτυο διανομής για την περιοχή της Αθήνας. Σε ό,τι αφορά στην υπόλοιπη Ελλάδα η καθεμία εταιρεία έχει αναπτύξει δικό της δίκτυο διανομής. Παράλληλα, οι διοικήσεις των δύο εταιρειών σχεδιάζουν τη δημιουργία σε καίρια μέρη της πρωτεύουσας ειδικών σημείων αποκλειστικά και μόνο πώλησης εντύπων. Στην παρούσα φάση βρίσκονται σε επαφές με το Δήμο Αθηναίων, ο οποίος θα πρέπει να λάβει τις σχετικές αποφάσεις για να αρχίσει η κατασκευή των πρώτων μικρών πρακτορείων. Με αυτόν τον τρόπο και καλώς εχόντων των πραγμάτων το αθηναϊκό αναγνωστικό κοινό θα μπορεί να αγοράζει τον ημερήσιο και περιοδικό Τύπο της αρεσκείας του και από τα ειδικά διαμορφωμένα μικρά πρακτορεία, τα οποία θα φτάσουν σε αριθμό τα 40-50 μέσα στο 2001. Μέσα στα ειδικά σημεία πώλησης των εντύπων θα μπορεί κανείς να διακρίνει τη συντριπτική πλειοψηφία των εντύπων τα οποία κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά, ενώ το συνολικό κόστος για την κατασκευή των μικρών πρακτορείων δεν θα ξεπεράσει το 1 δισ. δρχ.

Το σύστημα διανομής και πρακτόρευσης

Το πρακτορείο διανομής εντύπων «Ευρώπη», που διανέμει στην ελληνική επικράτεια περισσότερους από 1000 τίτλους, ιδρύθηκε πριν από ενάμιση χρόνο. «Την πρώτη μάλιστα μέρα λειτουργίας του, οι εφημεριδοπώλες της Αθήνας και του Πειραιά είχαν απειλήσει με απεργία, γεγονός που σήμαινε ότι δεν θα κυκλοφορούσαν έντυπα στην αγορά. Ευτυχώς όμως το θέμα λύθηκε», θυμάται ο κ. Νίκος Μπακατσάς, γενικός διευθυντής της «Ευρώπης».

Οι κύριοι μέτοχοι του πρακτορείου είναι: η Καθημερινή, η Πήγασος Εκδοτική, η Ημερησία, η Rizzoli, οι Τεχνικές Εκδόσεις, το Ίδρυμα Τύπου, οι Μακεδονικές Εκδόσεις και η Λιεζόν.

Η πληθώρα των τίτλων που έχει αναλάβει να διανέμει η εταιρεία συγκεντρώνονται στις εγκαταστάσεις της, οι οποίες βρίσκονται στην περιοχή Ακαδημία Πλάτωνος του Δήμου Αθηναίων. Η διανομή των εντύπων στην Αθήνα, όπως έχει ήδη αναφερθεί, γίνεται από κοινού με την «Άργος». «Εκείνοι που αναλαμβάνουν στην περιοχή της πρωτεύουσας να μοιράσουν στα 6.500 περίπου σημεία πώλησης τις εφημερίδες και τα περιοδικά είναι οι 500 εφημεριδοπώλες. Η τακτική που υιοθετείται για την υπόλοιπη Ελλάδα είναι διαφορετική, καθώς τα έντυπα προωθούνται στην επαρχία μέσω του στόλου των 110 φορτηγών – αυτοκινήτων που διαθέτει η «Ευρώπη». Εκεί αναλαμβάνουν να τα μοιράσουν προς τα 6.500 σημεία πώλησης, οι υποπράκτορες. Οι υποπράκτορες αποτελούν έναν ακόμη μεσολαβητή ανάμεσα στους εκδότες και τον τελικό πωλητή. Αναλαμβάνουν για λογαριασμό του κεντρικού πρακτορείου τη διανομή σε μια συγκεκριμένη περιοχή και το ποσοστό της κυμαίνεται από 8%-10%. Σε κάποιες βέβαια περιοχές, οι εφημερίδες κυρίως αλλά και τα περιοδικά αποστέλλονται αεροπορικώς ή ακτοπλοϊκώς. Στην τακτή ημερομηνία συγκεντρώνονται από τα σημεία πώλησης τα έντυπα που δεν έχουν αγοραστεί, εισπράττονται τα χρήματα των πωληθέντων φύλλων τα οποία, μέσω του πρακτορείου, καταβάλλονται στις εκδοτικές επιχειρήσεις. Έπειτα πραγματοποιούμε εκκαθάριση των πωλήσεων και εκδίδουμε τα δελτία της ημερήσιας κυκλοφορίας των εφημερίδων», εξήγησε ο κ. Μπακατσάς.

Η κυριότερη διαφορά που εντοπίζεται ανάμεσα στα δύο δίκτυα, της Αθήνας και της επαρχίας – εκτός από το ότι τη διανομή στα αθηναϊκά σημεία πώλησης αναλαμβάνουν οι εφημεριδοπώλες ενώ στην υπόλοιπη Ελλάδα οι υποπράκτορες – είναι ο «συγκερασμός» της απόστασης με το χρόνο που θα πρέπει να επιτευχθεί στην επαρχία. Ο κ. Μπακατσάς εξηγεί ότι «για να φτάσουν και να διανεμηθούν τα έντυπα στην επαρχία θα πρέπει ο στόλος των φορτηγών της εταιρείας να διανύσει χιλιομετρική απόσταση για την οποία απαιτείται χρόνος, ενώ στην Αθήνα παρ’ όλο την έντονη κυκλοφοριακή κίνηση δεν είναι τόσο έντονο το άγχος του χρόνου. Ο χρόνος έχει λάβει διαστάσεις καθοριστικού παράγοντα για τις εφημερίδες οι οποίες έχουν αυστηρή ημερομηνία λήξης. Δεν πρόκειται να πουληθούν εάν δεν κυκλοφορήσουν στην ώρα τους».

Απαραίτητη η καλύτερη προβολή του Τύπου

Ο κ. Μπακατσάς διευκρινίζει και αναφέρει ότι «το σύστημα της πρακτόρευσης και της διανομής αμείβεται με ένα ποσοστό επί της αξίας των πωληθέντων και όχι των διακινηθέντων εντύπων το οποίο κυμαίνεται από 28% έως 35%. Πρόκειται για το συνολικό ποσοστό στο οποίο περιλαμβάνονται οι κρατήσεις των ασφαλιστικών ταμείων, η προμήθεια των πρακτορείων, των υποπρακτόρων και των σημείων πώλησης. Το ποσοστό κέρδους των περιπτερούχων είναι από 6%-8%, των υποπρακτόρων από 8%-10%, οι κρατήσεις των ασφαλιστικών ταμείων είναι 4% και το υπόλοιπο ποσοστό αφορά το κεντρικό πρακτορείο. Γίνεται επομένως κατανοητό ότι τα συγκεκριμένα ποσά δεν επιτρέπουν στο να καταφύγουμε σε πολυτελείς λύσεις, όπως είναι για παράδειγμα η ναύλωση ελικοπτέρου…

Η εταιρεία έχει ωστόσο πραγματοποιήσει επενδύσεις για τη μηχανογραφική υποστήριξη των εργασιών της προκειμένου να υπάρχει λεπτομερής πληροφόρηση και ανάλυση για το πώς εξελίσσεται η διανομή και οι πωλήσεις των εντύπων στα σημεία πώλησης. «Αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε λειτουργία οι σχετικές εφαρμογές και συλλέγονται στοιχεία με την επεξεργασία των οποίων θα μπορέσει να γίνει αποτελεσματικότερη η δουλειά μας», ανέλυσε ο κ. Μπακατσάς.

Ταυτόχρονα έγιναν αλλαγές στο δίκτυο διανομής της εταιρείας, το οποίο πλέον αποτελείται από «νέους» υποπράκτορες, με αποτέλεσμα να υπάρχει καλύτερος ρυθμός στην οργάνωση της εργασίας. Παράλληλα, η διοίκηση της «Ευρώπης» κάνει συστηματικές προσπάθειες προκειμένου τα 1.000 περίπου έντυπα (γύρω στις 100-120 εφημερίδες, 600 περίπου περιοδικά, ειδικές εκδόσεις και οδηγοί) που διακινεί να έχουν καλύτερη προβολή. Σε αυτό βέβαια θα βοηθήσουν σημαντικά τα ειδικά σημεία πώλησης μόνο εντύπων που σχεδιάζουμε να δημιουργήσουμε σε καίρια σημεία της Αθήνας, σε συνεργασία με την «Άργος», τόνισε ο κ. Μπακατσάς.

Η καλύτερη και άμεση εξυπηρέτηση του αναγνωστικού κοινού είναι ένας από τους πρωταρχικούς στόχους που έχει θέσει η διοίκηση της εταιρείας. Οι υποχρεώσεις της προς τους πελάτες, τους εκδότες, δηλαδή, επιτάσσουν τη σωστή διαχείριση με γρήγορη εκκαθάριση και πληρωμή των πωληθέντων φύλλων αλλά και τη βελτίωση του δικτύου διανομής προκειμένου να επιστρέφονται λιγότερα μη πωληθέντα φύλλα. Επίσης, στόχος για την «Ευρώπη» είναι όχι μόνο η κάλυψη των δαπανών της, αλλά η καταγραφή κερδοφορίας στις λογιστικές καταστάσεις και η αυτοχρηματοδότηση των επενδυτικών προγραμμάτων που θα υλοποιηθεί.

Η εταιρεία έχει ήδη δαπανήσει 200 εκατ. δρχ. για τη λειτουργία του νέου κέντρου διανομής, 4.000 τ.μ. στην περιοχή του Ρέντη. Εκεί συγκεντρώθηκαν οι 120 εφημεριδοπώλες του Πειραιά, της Νίκαιας, της Καλλιθέας και των Πετραλώνων και εξυπηρετούν 1.000 – 1.100 σημεία πώλησης.

Η χαμηλή κυκλοφορία που παρουσιάζουν οι εφημερίδες, με τη συνεχιζόμενη μείωση των ποσοστών αναγνωσιμότητας από έτος σε έτος – καθώς οι αναγνώστες προτιμούν την ηλεκτρονική τους ενδεχομένως ενημέρωση – είναι ένα από τα θέματα που απασχολεί τους «εμπλεκόμενους φορείς» όπως και την «Ευρώπη». «Η δουλειά του πρακτορείου είναι να διανέμει με σωστό τρόπο τα έντυπα ώστε να μη βρεθεί αναγνώστης ο οποίος δεν θα μπορεί να βρει στο σημείο πώλησης την εφημερίδα ή το περιοδικό της προτίμησής του. Με αυτόν τον τρόπο δεν θα παρατηρούνται χαμένες πωλήσεις. Από εκεί και πέρα εναπόκειται στις εκδοτικές επιχειρήσεις να δημιουργήσουν ελκυστικά προϊόντα τα οποία θα προκαλέσουν το ενδιαφέρον του αναγνωστικού κοινού», διευκρίνισε ο κ. Μπακατσάς.

Για τον ανταγωνισμό που υφίσταται ο Τύπος από την τηλεόραση και το Internet θα εξακολουθήσουν, σύμφωνα με την άποψη του κ. Μπακατσά, να αγοράζονται εφημερίδες και «θα υπάρχει πάντα μερίδιο για τη γραπτή διεισδυτική επικοινωνία και ενημέρωση».

Τι πέτυχαν και τι πρόσφεραν οι εκπρόσωποι των δύο αθηναϊκών σωματείων στις διαπραγματεύσεις τους με τον αντιδήμαρχο Νίκο Απέργη. Σε συνέντευξη που είχε παραχωρήσει στο «μαγαζί μας» ο αντιδήμαρχος Αθηναίων Νίκος Απέργης είχε προαναγγείλει νέα αυστηρότερα μέτρα για τα περίπτερα. Δεν χρειάστηκαν πάρα λίγες εβδομάδες για να επαληθευτεί.Με την απόφαση 1252/22-6-2000 του Δημοτικού Συμβουλίου ήρθε η πρώτη φθινοπωρινή μπόρα για τα περίπτερα.

Η απόφαση αυτή αναφέρει ότι στη ζώνη Ακαδημίας, Βασ. Σοφίας, Ηρώδου του Αττικού, Βασ. Κωνσταντίνου, Βασ. Όλγας, Αμαλίας, Όθωνος, Πλατεία Συντάγματος, Μητροπόλεως, Πλατεία Μοναστηρακίου, Αθηνάς, Πλατεία Ομονοίας, Γ΄ Σεπτεμβρίου, Χαλκοκονδύλη και Πλατεία Κάνιγγος θα χορηγείται άδεια για τοποθέτηση ενός μόνο ψυγείου παγωτών ή αναψυκτικών εμβαδού μέχρι 0,66 τ.μ. εντός των ρολών σε όλα τα περίπτερα που ήδη έχουν λάβει έγκριση τοποθέτησης προστατευτικών ρολών ασφαλείας και έχουν κατασκευάσει αυτά σύμφωνα με την 2908/98 πρόταση Δημοτικού Συμβουλίου (σ.σ. πρόταση για την αντικατάσταση των παλαιών περιπτέρων).

Σε όλα τα υπόλοιπα περίπτερα που συμπεριλαμβάνονται στην παραπάνω ζώνη θα δίνεται άδεια για εγκατάσταση ψυγείου (δηλαδή για όσα από αυτά διατηρούν τις διαστάσεις τους συμπεριλαμβανομένων των ρολών μέχρι 3,75 τ.μ.) αλλά μόνο εντός των ρολών.

Για τα περίπτερα που βρίσκονται έξω από αυτή τη ζώνη θα χορηγούνται άδειες κοινόχρηστου χώρου για ένα ψυγείο παγωτών ή αναψυκτικών εμβαδού μέχρι 0,81 τ.μ., σύμφωνα με την υγειονομική διάταξη ΑΙΒ 8577/93, άρθρο 47, πάντα σε επαφή με τις πλευρές του περιπτέρου. Πλευρά επαφής με το περίπτερο θα είναι αυτή με τη μεγαλύτερη διάσταση.

Η απόφαση αυτή καλούσε τους περιπτερούχους ν’ αποσύρουν από τον κοινόχρηστο χώρο το δεύτερο ψυγείο μέχρι τις 30 Αυγούστου. Σε διαφορετική περίπτωση δεν θα πάρουν έγκριση για τη χορήγηση αδείας κατάληψης κοινόχρηστου χώρου για ρολά ή ψυγείο το έτος 2000.

Στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων

Με απλά ελληνικά η δημοτική απόφαση διαχωρίζει τα παλιά από τα νέου τύπου περίπτερα. Τα νέα περίπτερα έχουν τη δυνατότητα κατάληψης χώρου (στα επίπεδα που θέλει ο Δήμος), ενώ τα παλαιά όχι. Ουσιαστικά πρόκειται για μια κεκαλυμμένη (πίσω από τον… γνωστό καλλωπισμό της πόλης) προσπάθεια να «ξαναφουντώσει» το ενδιαφέρον των περιπτερούχων για νέα περίπτερα.Στις αρχές Σεπτέμβρη αντιπροσωπεία των δύο σωματείων της Αθήνας συναντήθηκε με τον αντιδήμαρχο Νίκο Απέργη, προκειμένου να εξερευνήσουν τις προθέσεις τους. Αυτό που «κατάφεραν» ήταν να πάρουν τα ψυγεία τους. Το «τελεσίγραφο» του αντιδημάρχου λήγει στις 10 Οκτωβρίου. Μέχρι τότε πρέπει να αποσυρθούν όλα τα ψυγεία – όπως ορίζει η απόφαση – και να περιοριστεί η κατάληψη του κοινόχρηστου χώρου. Τα δύο σωματεία δεσμεύτηκαν ότι θα ικανοποιήσουν την απαίτηση του Δήμου. Αν όμως οι εταιρείες που έχουν τα ψυγεία των παγωτών καθυστερήσουν να τα πάρουν τότε το πρόστιμο – διαβεβαίωσε ο κ. Απέργης – θα έχει αποδέκτη τις εταιρείες. Το αντάλλαγμα για την κίνηση καλής θέλησης των περιπτερούχων ήταν η δέσμευση του αντιδημάρχου να ξανακαθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και να ξεκινήσει από μηδενική βάση ένας κύκλος συζητήσεων για όλα τα ζητήματα που αφορούν τον κλάδο.Τα δύο σωματεία θα στείλουν εντός των ημερών ένα γραπτό υπόμνημα με τις θέσεις τους και θα περιμένουν το υπόμνημα – απάντηση του αντιδημάρχου (σ.σ. τα γραπτά υπομνήματα ήταν και αυτά επιθυμίες του αντιδημάρχου).

Ελπίδες για τα πρόστιμα

Συνάντηση με τον γενικό γραμματέα του Δήμου Αθηναίων κ. Βαρδουλάκη είχαν οι εκπρόσωποι των δύο σωματείων, σε μία προσπάθεια να πετύχουν τη διαγραφή των υπέρογκων προστίμων των τελευταίων μηνών. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε ελάχιστες περιπτώσεις εφαρμόστηκε η νόμιμη αύξηση 5% που προέβλεπε η δημοτική απόφαση. Ο κ. Βαρδουλάκης, υπεύθυνος του τμήματος δημοτικών εσόδων, τους παρέπεμψε στον αντιδήμαρχο κ. Νίκο Απέργη κι εκείνος με τη σειρά του ζήτησε να του σταλεί ένα νέο υπόμνημα κι αφού το μελετήσει ν’ απαντήσει γραπτώς. Δεσμεύτηκε όμως ότι θα τηρηθεί η δημοτική απόφαση που προβλέπει αύξηση 5% και ότι όσα πρόστιμα έχουν επιβληθεί με μεγαλύτερη – άρα παράνομη – προσαύξηση θα ανακληθούν αμέσως.

Το συμπέρασμα που βγαίνει από αυτές τις πρώτες συναντήσεις των εκπροσώπων του κλάδου με τις δημοτικές αρχές είναι ότι υπάρχει διάθεση συνεργασίας και από τις δύο πλευρές.

Ο Οκτώβριος θα είναι μήνας σημαντικών αποφάσεων σε όλους τους τομείς. Οι αμοιβαίες υποχωρήσεις για τις οποίες δεσμεύτηκαν και οι δύο (σωματεία – Απέργης) προμηνύει σειρά σημαντικών αλλαγών στον κλάδο. Ο χρόνος θα δείξει πόσο ευεργετικές θα είναι οι αλλαγές για το μέλλον των περιπτέρων…