Το ενεργειακό κόστος λειτουργεί εδώ και χρόνια ως ένα από τα μεγαλύτερα «βαρίδια» για την ανάπτυξη της βιομηχανίας. Από κοινού δε με το υψηλό κόστος δανεισμού, το ασταθές φορολογικό περιβάλλον και την αδιαφάνεια των συναλλαγών, τείνουν να «βουλιάξουν» την εγχώρια παραγωγή. Το ψαλίδισμα του εργασιακού κόστους που επέβαλε η τρόικα και δέχθηκε αβίαστα η κυβέρνηση, δίνοντας σήμερα τη μοναδική «ανάσα» στη βιομηχανία, δεν οδήγησε, όπως αναμενόταν, στο επιθυμητό αποτέλεσμα, δηλαδή στην τόνωση της ανταγωνιστικότητας των Ελλήνων παραγωγών.
Τα συναρμόδια υπουργεία, επιδεικνύοντας αδυναμία τόσο ως προς το άνοιγμα της αγοράς ενέργειας στους επενδυτές όσο και ως προς την εξασφάλιση φθηνότερου φυσικού αερίου στη χώρα, ώθησαν στη διατήρηση του κόστους ενέργειας σε υψηλότερα από τα ευρωπαϊκά επίπεδα, φέροντας σε απόγνωση νοικοκυριά και βιομηχανικές επιχειρήσεις, οι οποίες, υποχρεωμένες να πληρώνουν υπέρογκο κόστος ενέργειας, υφίστανται πλήγμα στη διεθνή τους ανταγωνιστικότητα. Υπό την πίεση των βιομηχάνων, λοιπόν, η ελληνική κυβέρνηση προτίθεται να θέσει το ενεργειακό κόστος ψηλά στην ατζέντα της ελληνικής προεδρίας, ζητώντας τη στήριξη της Κομισιόν.
Ρευστότητα στις επιχειρήσεις
Στις επίκεντρο της ελληνικής Προεδρίας θα βρεθούν και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Τα συναρμόδια υπουργεία θα επιδιώξουν την αναζήτηση νέων δράσεων χρηματοδότησης ενός εκ των βασικότερων πυλώνων ανάπτυξης της ελληνικής και της ευρωπαϊκής οικονομίας, το «μικρό επιχειρείν». Μέχρι σήμερα, ωστόσο, επί τους πρακτέου λίγα έχουν γίνει. Η κυβέρνηση εξαντλεί το δημιουργικό της πνεύμα στα προγράμματα χρηματοδότησης (νέο ΕΣΠΑ), στο ΕΤΕΑΝ ή το Ταμείο Εγγυοδοσίας, «αγνοώντας» προφανώς ότι κάθε επιχείρηση, προκειμένου να αναπτυχθεί, χρειάζεται μόνιμα τη στήριξη του τραπεζικού συστήματος, όπως άλλωστε, και της ζήτησης των προϊόντων ή των υπηρεσιών της. Αλλά, ενώ το πρώτο δεν ανταποκρίνεται στον ρόλο του παρά τη συνεχή ενίσχυσή του, η ζήτηση έχει γονατίσει εξαιτίας της υψηλής ανεργίας και των συνεχών περικοπών σε μισθούς, συντάξεις και κοινωνικές παροχές.
Μάχη για τη χώρα προέλευσης
Την ελληνική προεδρία θα απασχολήσει, επίσης, ο Κανονισμός για την ασφάλεια των προϊόντων, με κύριο θέμα την αναγραφή της χώρας προέλευσης επί των συσκευασιών (το μέτρο δεν αφορά στα τρόφιμα). Σήμερα στην ΕΕ επικρατούν δύο απόψεις. Σύμφωνα με την πρώτη, πρέπει επί του προϊόντος να αναγράφεται η χώρα παραγωγής του, ενώ κατά τη δεύτερη, η χώρα που τελευταία προσέθεσε σημαντική υπεραξία στο προϊόν. Οι υπερασπιστές της δεύτερης άποψης είναι όσοι θεωρούν ότι η αναγραφή της χώρας προέλευσης πρέπει να γίνεται βάσει του τελωνειακού κώδικα. Το πρόβλημα, ωστόσο, έγκειται στη δυσκολία του προσδιορισμού «σημαντική υπεραξία», την οποία θα προσδίδει στο προϊόν η τελευταία του επεξεργασία.
Από την πλευρά τους, πάντως, οι Ευρωπαίοι καταναλωτές τάσσονται υπέρ της μη αναγραφής χώρας προέλευσης επί των συσκευασιών, καθότι θεωρούν ότι και τα δύο προτεινόμενα πλαίσια αναγραφής ενέχουν πολλούς κινδύνους παραπλάνησής τους, ενώ εκτιμάται ότι θα προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα στους ελεγκτικούς μηχανισμούς. Οι Ευρωπαίοι βιομήχανοι διατυπώνουν ανάλογη θέση με αυτή των καταναλωτών. Κάθετα αντίθετος είναι μόνο ο σύνδεσμος βιομηχάνων της Γαλλίας, καθώς και οι Ευρωπαίοι κατασκευαστές παιχνιδιών, που επιδιώκουν να διαφοροποιηθούν από τα κινέζικα προϊόντα, τα οποία ως γνωστό κατακλύζουν την ευρωπαϊκή αγορά.
Το κυρωτικό σύστημα
Στο πεδίο του διαλόγου για την ασφάλεια των προϊόντων θα τεθεί κι ένας δεύτερος Κανονισμός, που αφορά στο κυρωτικό σύστημα της Ευρώπης. Και εδώ διαπιστώνονται αποκλίνουσες προσεγγίσεις. Τα κράτη-μέλη διαφωνούν σχετικά με το κατά πόσο πρέπει ο κώδικας προστίμων να είναι μεταξύ τους κοινός. Έχει εκφραστεί η άποψη ότι κάθε κράτος-μέλος καλό θα ήταν να εφαρμόζει το δικό του σύστημα. Και όπως φαίνεται, η θέση αυτή θα επικρατήσει τελικά στο πλαίσιο της διαβούλευσης.
CE made in China
Κρίσιμο χαρακτηρίζεται, επίσης, το ζήτημα της αναγραφής του σήματος CE. Η διαφωνία εν προκειμένω έγκειται στο ότι ανάλογο σήμα χορηγούν και εργαστήρια εγκατεστημένα σε τρίτες χώρες, όπως για παράδειγμα στην Κίνα. Οι Ευρωπαίοι θεωρούν ότι το σήμα πρέπει να χορηγείται μόνο από πιστοποιημένα εργαστήρια που εδρεύουν στην Ευρώπη. Ωστόσο, η Ένωση δέχεται εντονότατες πιέσεις από διεθνείς αγορές με ισχυρή παραγωγική δύναμη, προκειμένου να κάνει δεκτούς τους ελέγχους και από εργαστήρια εκτός των συνόρων της.
Υπηρεσιακοί παράγοντες, μιλώντας στο σελφ σέρβις, εκτίμησαν ως επικρατέστερο σενάριο μια τρίτη ενδιάμεση λύση, που θα προβλέπει τη χορήγηση του CE και από εργαστήρια εκτός Ευρώπης υπό την προϋπόθεση, όμως, ότι η βιομηχανία θα έχει τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει την ευρωπαϊκή πιστοποίηση ως εργαλείο μάρκετινγκ, να αναγράφει δηλαδή επί των συσκευασιών ότι το σήμα χορηγήθηκε από φορέα εγκατεστημένο στην Ευρώπη κι όχι σε τρίτη χώρα.
Οι ίδιοι παράγοντες θεωρούν, επίσης, πολύ πιθανό οι δύο κανονισμοί περί Γενικής Ασφάλειας και Εποπτείας Προϊόντων να υπογραφούν κατά τη διάρκεια της ελληνικής προεδρίας, καθότι, όπως τονίζουν, ο διάλογος έχει ήδη ωριμάσει. Βέβαια, διευκρινίζουν ότι αντιδράσεις μπορεί να ανακύψουν ακόμη και την τελευταία στιγμή, εφόσον πρόκειται για νομοθετήματα που θα επηρεάσουν καθοριστικά την ανάπτυξη της βιομηχανίας και του εμπορίου, επιφέροντας σημαντικές αλλαγές στον ανταγωνισμό μεταξύ των εθνικών αγορών.
Οι συνέπειες των αντι-ανταγωνιστικών συμπεριφορών
Στα σημαντικότερα θέματα της αγοράς που θα απασχολήσουν την ελληνική προεδρία περιλαμβάνεται και το ζήτημα των αποζημιώσεων των καταναλωτών που υπέστησαν ζημία από τις αντιανταγωνιστικές συμπεριφορές των επιχειρήσεων. Εδώ και έξι μήνες στην κοινότητα έχει υποβληθεί σχέδιο Οδηγίας επί του οποίου υπάρχουν ισχυρότατες αντιδράσεις, κυρίως από την πλευρά της βιομηχανίας. Στελέχη της έχουν εκφράσει το φόβο ότι οι επιπτώσεις από μια καταδικαστική απόφαση της εθνικής Επιτροπής Ανταγωνισμού, πολύ δε περισσότερο της Κοινοτικής Αρχής, σε βάρος μιας επιχείρησης μπορεί να είναι από απρόβλεπτες έως μοιραίες.
Αυτό που προβληματίζει την αγορά είναι η εμπλοκή των δικαστικών αρχών, στις οποίες πιθανολογείται ότι θα προσφεύγουν οι καταναλωτές με ατομικές ή και συλλογικές αγωγές, απαιτώντας αποζημιώσεις. Σημειώνεται ότι στην Ελλάδα ανάλογη διάταξη «κόλλησε», όταν πριν από περίπου δύο χρόνια ο τότε Γενικός Γραμματέας Καταναλωτή του ΥΠΑΑΝ, κ. Δημήτρης Σπυράκος, επιχείρησε να καθιερώσει νομοθετικά την αποζημίωση του καταναλωτή από τις εταιρείες που καταστρατηγούν το νόμο περί προστασίας του ελεύθερου ανταγωνισμού.
Αναθεώρηση του συστήματος σημάτων
Για περισσότερα από είκοσι χρόνια το σύστημα κατοχύρωσης των σημάτων (εθνικά και κοινοτικά) δεν έχει υποστεί καμία σημαντική αναθεώρηση, ενώ στην ίδια περίοδο το επιχειρηματικό περιβάλλον έχει αλλάξει σημαντικά. Σκοπός της πρωτοβουλίας που σχεδιάζει να αναλάβει η ελληνική προεδρία είναι η ολοκλήρωση των διαδικασιών αναθεώρησης και εκσυγχρονισμού του γενικού πλαισίου περί εμπορικών σημάτων, με στόχο την προώθηση της καινοτομίας και της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων.
Σε αυτή τη φάση το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο διαπραγματεύεται δύο προτάσεις της Επιτροπής για τη μεταρρύθμιση του κοινοτικού εμπορικού σήματος (CTM), καθώς και έναν Κανονισμό και μια Οδηγία περί ηλεκτρονικών σημάτων (TMD), που αποσκοπούν στο να καταστήσουν το κοινοτικό σύστημα πιο προσιτό στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αλλά και να βελτιώσουν την προστασία των σημάτων, σε ένα επιχειρηματικό περιβάλλον όπου και η εμπορική τους αξία και ο απόλυτος αριθμός τους αυξάνονται σημαντικά.Παράγοντες του ΥΠΑΑΝ αναφέρουν ότι η αναθεώρηση του σημερινού συστήματος αναμένεται ότι θα εκπληρώσει τις προσδοκίες του επιχειρηματικού κόσμου, για την εφαρμογή ενός πιο σύγχρονου και ποιοτικού συστήματος καταγραφής και κατοχύρωσης σημάτων, που θα λειτουργεί με μεγαλύτερη συνέπεια, θα είναι προσβάσιμο σε ευρύτερο κοινό και, τεχνολογικά, θα καταστεί περισσότερο σύγχρονο.
Εξωτερικό εμπόριο
Η ελληνική προεδρία θα επιδιώξει, επίσης, να προωθήσει νομοθετικές πρωτοβουλίες σε θέματά σχετικά με το εξωτερικό εμπόριο, προκειμένου να καλυφθούν κενά στους Κανονισμούς που ενισχύουν σήμερα την ΕΕ. Η ΕΕ δεν διαθέτει το αναγκαίο νομοθετικό πλαίσιο για την προάσπιση δικαιωμάτων σε περίπτωση που ένας ή περισσότεροι εταίροι σε διεθνείς εμπορικές συμφωνίες παραβιάζουν τους όρους συμφωνιών, στους οποίους αυτά αναφέρονται. Ο προτεινόμενος Κανονισμός διεκδικεί τα δικαιώματα της ΕΕ και δημιουργεί τους κανόνες και τις διαδικασίες που θα επιτρέψουν στην ενιαία αγορά να τα ασκεί, προκειμένου να εξασφαλίζεται αποτελεσματικά ο σεβασμός και η υπεράσπισή τους, στο πλαίσιο πάντα των διεθνών της υποχρεώσεων.
Παράλληλα, ο μηχανισμός της ΕΕ θα αναβαθμίσει το ρυθμιστικό πλαίσιο για το αντιντάμπινγκ, ώστε να προστατευτεί αποτελεσματικότερα η βιομηχανία και να περιοριστούν οι αθέμιτες ή μονοπωλιακές εμπορικές πρακτικές. Τέλος, στον απόηχο της συνεχιζόμενης οικονομικής ύφεσης στην Ευρώπη, η ελληνική προεδρία θα στηρίζει την Πολιτική Συνοχής της ΕΕ, που έχει ιδιαίτερη σημασία για τη χώρα μας, τόσο διότι αυτή έχει πληγεί ανεπανόρθωτα από την ύφεση, αλλά και γιατί η Ελλάδα βρίσκεται στην περιφέρεια –οικονομική και γεωγραφική– της Ευρώπης, έχοντας απόλυτη ανάγκη από αυξημένα μέτρα στήριξης.
Εξάλλου, όπως τονίζει στο σελφ σέρβις υψηλόβαθμος παράγοντας του ΥΠΑΑΝ, «η Πολιτική Συνοχής αποτελεί πλέον ένα βασικό εργαλείο για την υποστήριξη των κύριων στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και την επίτευξη μιας ισόρροπης και αποκεντρωμένης ανάπτυξης, η οποία θα εξαλείψει τις περιφερειακές ανισότητες και θα προωθήσει τη διαπεριφερειακή συνεργασία στην ΕΕ». Προσθέτει δε ότι «η ελληνική προεδρία υπό αυτές τις συνθήκες πρέπει να κινήσει τη διαδικασία για ένα φιλόδοξο και ολοκληρωμένο ευρωπαϊκό αναπτυξιακό σχέδιο, ικανό να απορροφήσει τις συνέπειες της κρίσης και να επιτρέψει τη δημιουργία βιώσιμων θέσεων εργασίας, σύμφωνα με τη στρατηγική του 2020».
Η ελληνική προεδρία είναι εξαιρετικά ευαίσθητη σχετικά και σκοπεύει να δώσει ιδιαίτερη προσοχή στην Πολιτική Συνοχής. Η άτυπη υπουργική συνάντηση που θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα την άνοιξη του 2014 θα επικεντρωθεί στην «Περιφερειακή ανάπτυξη, την απασχόληση και το Ταμείο Συνοχής της Ευρωπαϊκής Ένωσης», τονίζεται εκ μέρους επιτελών του υπουργείου. Προς αυτή την κατεύθυνση θα πρέπει να επιδιωχθεί:
- Η εδαφική συνοχή και η ανάπτυξη των ευρωπαϊκών νησιωτικών περιοχών, ώστε να εξασφαλιστεί η προσβασιμότητα και η επιχειρηματικότητα στα νησιά.
- Η αστική ανάπτυξη, με ιδιαίτερη μέριμνα για την αντιμετώπιση της αστικής φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, φαινόμενα που καταγράφονται κυρίως στις μητροπολιτικές περιοχές της χώρας.
- Η οργάνωση στρατηγικών για τις περιφέρειες.
Άλλα θέματα της ατζέντας της Ελληνικής Προεδρίας
- Mείωση της γραφειοκρατίας
- Προώθηση των επενδύσεων με έμφαση στην καινοτομία
- Πρόσβαση του επιχειρείν στη χρηματοδότηση
- Καθιέρωση των ηλεκτρονικών δημόσιων συμβάσεων
- Αναβάθμιση του ελεγκτικού συστήματος των επιχειρήσεων
- Προώθηση των Προϊόντων Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ)