Συντάκτης: σελφ-σέλφις Team

«Με επιτυχία στέφθηκαν οι διαδικασίες του συνεδρίου» είναι η δημοσιογραφική έκφραση-κλισέ που χρησιμοποιείται συνήθως στους απολογισμούς της διοργάνωσης διαφόρων ημερίδων. Θα μπορούσαμε κάλλιστα να την πούμε για το φετινό 14ο Food Retail Conference, τη μεγαλύτερη ετήσια σύνοδο του οργανωμένου λιανεμπορίου των FMCG, που διοργανώνουν ανελλιπώς από το 2011 η Βοussias Events και το περιοδικό «σελφ σέρβις».

Όμως για μια εκδήλωση-ορόσημο η επιτυχία δεν αρκεί, ενώ τα κλισέ περιττεύουν. Η φράση-κλειδί του συνεδρίου, που πραγματοποιήθηκε στις 9 Απριλίου στο αμφιθέατρο του ΟΤΕΑcademy υπό την αιγίδα της Ένωσης Σούπερ-μάρκετ Ελλάδας (ΕΣΕ) και του ΙΕΛΚΑ, είναι η «εξόρυξη δεδομένων» (data mining). Πρόκειται για μέθοδο δανεισμένη από την επιστήμη της πληροφορικής, που σε συνδυασμό με τις διορατικές απόψεις των ειδικών σχετικά με «την τροχιά ανάπτυξης του κλάδου» (Insights for Growth Trajectory), έδωσε το στίγμα μιας χορταστικής εκδήλωσης, την οποία πλαισίωσαν περισσότεροι από 36 ομιλητές και συνομιλητές στο βήμα του δημόσιου διαλόγου παρουσία περισσότερων των 280 στελεχών επιχειρήσεων, 21 εκπροσώπων του εγχώριου και του διεθνούς τύπου, της πολιτείας και φορέων της αγοράς.

Σημαίνουσα φάση της διοργάνωσης ήταν η συνάντηση στο βήμα του διαλόγου, του σχετικού με τη μάχη κατά του πληθωρισμού, του υπουργού Ανάπτυξης, κ. Κώστα Σκρέκα, με τον πρόεδρο της ΕΣΕ, κ. Αριστοτέλη Παντελιάδη. Οι θέσεις και των δύο πλευρών, γνωστές. Ο υπουργός υπεραμύνθηκε των νομοθετικών πρωτοβουλιών της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της ακρίβειας και ο πρόεδρος της ΕΣΕ αποποιήθηκε των ευθυνών των επιχειρήσεων του κλάδου για τη μεγάλη χρονοκαθυστέρηση στην αποκλιμάκωση του πληθωρισμού των σούπερ μάρκετ. Ο υπουργός επέμεινε ότι μέτρα έπρεπε να ληφθούν διότι η αγορά έχασε τον προσανατολισμό της στο ζήτημα των τιμολογήσεων και ο πρόεδρος της ΕΣΕ, αν και συμφώνησε ότι κάποια από τα μέτρα ορθώς θεσπίστηκαν, ζήτησε την ταχεία κατάργησή τους, προειδοποιώντας ότι η επιβάρυνση του διοικητικού κόστους των επιχειρήσεων από την εφαρμογή τους θα επιβαρύνει τις τιμές. Εν ολίγοις προειδοποίησε, όχι για πρώτη φορά, ότι τα μέτρα μπορεί να προκαλέσουν ακόμη και ανατιμήσεις…

Ο υπουργός διακριτικά απέφυγε να τοποθετηθεί για το ενδεχόμενο επέκτασης στα τρόφιμα της ρύθμισης για τη μεταφορά του 30% των εκπτώσεων στις τελικές τιμές, ενώ λιγότερο διακριτικά έκλεισε την πόρτα σε μια πιθανή μείωση του ΦΠΑ, έστω και επιλεκτικά σε κάποια βασικά αγαθά. «Έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας για το ζήτημα των τιμών» διεμήνυσε και προφανώς αυτό δεν ακούστηκε ευχάριστα στο ακροατήριο.

Πάντως, τα λεγόμενά τους δεν έκαναν το κοινό περισσότερο σοφό απ’ όσο ήταν πριν την προσέλευσή του στην αίθουσα εκδηλώσεων. Πώς θα μπορούσε, άλλωστε, αφού ο υπουργός επιμελώς απέφυγε να θέσει το ζήτημα του ανταγωνισμού μεταξύ των ισχυρών προμηθευτών του κλάδου, όπως και του «πάρτι» των ανατιμήσεων που οργάνωσαν ορισμένοι εκ των προμηθευτών μη τροφίμων. Επιμελώς απέφυγε να θίξει, επίσης, το θέμα των ετήσιων συμφωνιών λιανεμπορίου-βιομηχανίας, που κατά το παρελθόν η Επιτροπή Ανταγωνισμού έχει χαρακτηρίσει «μηχανισμό ανατροφοδότησης των ανατιμήσεων». Κράτησε δε «αποστάσεις ασφαλείας» από την ανεξάρτητη αρχή, αν και ο ίδιος την εποπτεύει πολιτικά. Πέταξε όμως την «μπηχτή» του, λέγοντας ότι η αγορά κάποιες φορές αργεί να λειτουργήσει υπέρ του καταναλωτή, ενώ υπολόγισε τη σωρευτική αύξηση των τιμών από το 2019 μέχρι σήμερα στο 30%, δηλώνoντας ότι τα μέτρα θα παραμείνουν σε ισχύ μέχρι αυτές να μειωθούν. Αλλά τίθεται ζήτημα μείωσης των τιμών; Διότι, όπως είναι στους πάντες γνωστό, «ό,τι ανεβαίνει στο ράφι, δεν κατεβαίνει», πράγμα το οποίο καν δεν τέθηκε στη συζήτηση. Άρα τι; Τα μέτρα θα μένουν σε ισχύ εσαεί…

Στην καίρια τοποθέτησή του ο καθηγητής Γιώργος Δουκίδης, πρόεδρος του ΙΕΛΚΑ, καταπιάστηκε με το ευαίσθητο θέμα της αντικειμενικής καταγραφής των τιμών και των πληθωριστικών τάσεων, υποστηρίζοντας ότι «δυστυχώς στη χώρα μας οι συζητήσεις και οι διαβουλεύσεις αρκετές φορές βασίζονται σε ελλιπή ή λάθος στοιχεία, που έχουν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία κάποιων μύθων και πιθανώς τη λήψη μη αποτελεσματικών αποφάσεων».

Οι μάνατζερ των σούπερ μάρκετ συζητούν
Το κανονιστικό πλαίσιο, οι επιπτώσεις του πληθωρισμού στο εισόδημα του νοικοκυριού και στο τζίρο των σούπερ μάρκετ, η κλιματική αλλαγή και οι μακροπρόθεσμες προκλήσεις για το οργανωμένο λιανεμπόριο ήταν οι άξονες του διαλόγου μεταξύ ανώτατων διευθυντικών στελεχών των εγχώριων εταιρειών σούπερ μάρκετ, που συντόνισε ο κ. Στέφανος Κομνηνός, ιδρυτικό στέλεχος της Νetrino. H κ. Δέσποινα Ξυνού, πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος των OK! Anytime Markets, ο κ. Τέλης Θανόπουλος, πρόεδρος της Δ. Θανόπουλος ΑΕ, ο γενικός διευθυντής της Μασούτης, κ. Θεόδωρος Γεροστεργιούδης, και ο επιχειρησιακός διευθυντής της Μετρό, κ. Κώστας Αντιμησάρης, διατύπωσαν απόψεις γνωστές μεν στο υποψιασμένο ακροατήριο, ενδεικτικές δε των διαφορετικών προτεραιοτήτων κάθε αλυσίδας. Οι περισσότεροι συμφώνησαν ότι το «Καλάθι του Νοικοκυριού» και οι «μειώσεις τιμών -5%» εκ των αντιπληθωριστικών κυβερνητικών μέτρων έχουν κάνει τον κύκλο τους και πλέον έχουν ατονήσει, ενώ οι νέες διατάξεις, όπως η μεταφορά του 30% των προσφορών στην αρχική τιμή προμηθευτή, χρειάζονται χρόνο προκειμένου να αξιολογηθούν. Σε ερώτηση του συντονιστή σχετική με το κόστος των logistics και τη λήψη μέτρων για τη γεφύρωση του χάσματος στην εφοδιαστική αλυσίδα μεταξύ των σούπερ μάρκετ που δραστηριοποιούνται στα αστικά κέντρα και εκείνων που εδρεύουν σε απομακρυσμένες περιοχές της χώρας, τα οποία, αν και έχουν αυξημένα έξοδα μεταφοράς, πρέπει να πωλούν τα προϊόντα τους σε σταθερές τιμές, η απάντηση του γενικού διευθυντή της Μασούτης ήταν λακωνική: «Το μέλλον για τον κλάδο των σουπερμάρκετ είναι το μέγεθος». Όπως υποστήριξε, ακόμα και οι λύσεις στα logistics περνούν μέσα από τις οικονομίες κλίμακος, καθώς «δεν πρέπει να τα περιμένουμε όλα από την πολιτεία», ενώ πρόβλεψε ότι θα γίνουν στο άμεσο μέλλον νέες συγχωνεύσεις, εξαγορές και συνέργειες μεγάλων με μικρότερες τοπικές αλυσίδες, προϊδεάζοντας για τα επόμενα βήματα της βορειοελλαδίτικης αλυσίδας.

Netrino: Η γνώμη των μάνατζερ για το κανονιστικό πλαίσιο της αγοράς
Τα αποτελέσματα έρευνας γνώμης των στελεχών του κλάδου των FMCG εκ μέρους της Netrino παρουσίασαν η στατιστικός κ. Mαρία Καρακλιούμη και ο σύμβουλος επιχειρήσεων και βιωσιμότητας κ. Γιώργος Παπαγεωργακόπουλος, εταίροι της Netrino. Όπως ανέλυσαν, πέρα από το ότι η συντριπτική πλειοψηφία των μάνατζερ χαρακτηρίζει τις ρυθμίσεις της κυβέρνησης για τη μείωση των τιμών ως «χαμηλής ή πολύ χαμηλής αποτελεσματικότητας», με μοναδική εξαίρεση το πλαφόν στο περιθώριο κέρδους, το οποίο αποτιμάται θετικά, όλοι σχεδόν παραδέχονται ότι τα προϊόντα στην Ελλάδα είναι πιο ακριβά ή πολύ πιο ακριβά από ό,τι στην υπόλοιπη Ευρώπη, όπως και ότι οι τιμές έχουν αυξηθεί στις περισσότερες κατηγορίες προϊόντων. Εξαίρεση αποτελούν τα είδη μαναβικής, τα οποία θεωρούν ότι πωλούνται φθηνότερα απ’ ό,τι στην Ευρώπη, αλλά και πάλι οι 8 στους 10 (77,3%) εντοπίζουν ανατιμήσεις (αναλυτικά η έρευνα παρουσιάζεται στις σελ. 37-38 του παρόντος τεύχους).

Ψυκτικά μηχανήματα και βιωσιμότητα
Τον νέο ευρωπαϊκό κανονισμό, που ετέθη σε ισχύ πολύ πρόσφατα, επηρεάζοντας όλα τα ψυκτικά και κλιματιστικά συστήματα των σούπερ μάρκετ και γενικότερα των καταστημάτων τροφίμων, παρουσίασε περιεκτικά ο κ. Δημήτριος Δαλαβούρας, μηχανολόγος-μηχανικός του ΕΜΠ, εκ μέρους της Γενικής Ψυκτικής. Αναφέρθηκε στον κανονισμό του 2014 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής f-Gas, για τον περιορισμό των φθοριούχων αερίων που χρησιμοποιούνται στην ψύξη και τον κλιματισμό, ενοχοποιούμενα για το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Όπως εξήγησε, η μείωση των ποσοτήτων ψυκτικών ρευστών που επιτρέπεται να εισάγονται στην ΕΕ, εκτόξευσε τις τιμές τους ως 180%, επιβαρύνοντας το λειτουργικό κόστος των σούπερ μάρκετ. Ο νέος κανονισμός θέτει ακόμα αυστηρότερους περιορισμούς, υποχρεώνοντας τα σούπερ μάρκετ σε ευρείες αναβαθμίσεις των σχετικών εξοπλισμών τους, οι οποίες αυξάνουν άμεσα το κόστος του τελικού χρήστη, αλλά μεσοπρόθεσμα κρίνεται ότι οδηγούν σε μείωση του λειτουργικού κόστους.

Αλλαγή καταναλωτικών συνηθειών και νέες προοπτικές
Η δεύτερη ενότητα της διοργάνωσης επικεντρώθηκε στις τάσεις που διαμορφώνονται στην καταναλωτική συμπεριφορά εξαιτίας της πληθωριστικής κρίσης. Στη σχετική εισήγησή του ο καθηγητής Γιώργος Μπάλτας, διευθυντής MSc in Marketing Analytics στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΟΠΑ), εστιάστηκε στην επανεξέταση των αγοραστικών συμπεριφορών και την αναζήτηση-υιοθέτηση οικονομικότερων λύσεων αγορών εκ μέρους του καταναλωτή. Πιο συγκεκριμένα, τόνισε ότι, σύμφωνα με την ετήσια έρευνα του ΟΠΑ, ένας στους δύο καταναλωτές, προκειμένου να αντεπεξέλθει στο αυξημένο κόστος ζωής, στρέφεται σε φθηνότερα προϊόντα, ενώ περιορίζει και τις ποσότητες που αγοράζει. Μάλιστα, κατά το 29% οι συμμετέχοντες στην έρευνα δήλωσαν ότι ακυρώνουν ή προχωρούν σε αναβολή αγορών. Αναφορικά με την αύξηση της ζήτησης των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας ο κ. Μπάλτας υπογράμμισε ότι αυτά συνιστούν μία οικονομική και συνάμα «οικεία» επιλογή για τον καταναλωτή, ενόσω τον διευκολύνουν στη λήψη των αγοραστικών του αποφάσεων. Πλέον η δυναμική τους στην Ελλάδα, όπως είπε, ξεπερνά το 30% στο σύνολο των πωλούμενων τεμαχίων FMCG έναντι σχεδόν 40% στην Ευρώπη. Επίσης παρατήρησε ότι η ψηφιοποίηση επηρεάζει περισσότερο τον καταναλωτή στην έρευνα και την ενημέρωση και λιγότερο στην αγορά, αφού οι online πωλήσεις των σούπερ μάρκετ ανέρχονται μόλις στο 2,5%.

Στο πλαίσιο της εισήγησής του ο κ. Λευτέρης Κιοσές, γενικός διευθυντής του ΙΕΛΚΑ, δήλωσε ότι οι έρευνες του ινστιτούτου δείχνουν πως οι καταναλωτές κατά το μεγαλύτερο ποσοστό πιστεύουν ότι το 2024 η οικονομική τους κατάσταση θα παραμείνει στάσιμη ή θα χειροτερέψει, εκτιμώντας, πάντως, ότι θα αυξήσουν τις δαπάνες τους για αγορές από το σούπερ μάρκετ. Η έμφαση στη τιμή και την αξία του προϊόντος, η ισορροπία μεταξύ dining out και eating in στο πλαίσιο της αναζήτησης προϊοντικών λύσεων για κατ’ οίκον κατανάλωση, η «επένδυση» σε πιο υγιεινές προτάσεις και σε προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας ήταν οι βασικές παράμετροι της ομιλίας του.

Η δεύτερη ενότητα της διοργάνωσης ολοκληρώθηκε με την εισήγηση του κ. Βαγγέλη Σκούρα, Founder Long Lust, εταιρείας στρατηγικής έρευνας, χορηγού του συνεδρίου, ο οποίος προσέγγισε διεξοδικά τα δυνατά και τα αδύναμα στοιχεία των μεγάλων αλυσίδων σούπερ μάρκετ, βάσει σχετικής βαθμολογικής αξιολόγησης του αγοραστικού κοινού.

NielsenIQ: Μηνύματα αισιοδοξίας
Με την παρουσίαση του Managing Director της NielsenIQ, κ. Βάιου Δημοράγκα, ξεκίνησε η επόμενη ενότητα της διοργάνωσης. Ο ομιλητής εξήγησε ότι το δεύτερο εξάμηνο του 2023 χαρακτηρίστηκε από σταδιακή άνοδο του όγκου πωλήσεων και μικρή αποκλιμάκωση των τιμών, ώστε το έτος έκλεισε με ανάπτυξη του όγκου πωλήσεων κατά 1%. Σκιαγραφώντας το προφίλ του καταναλωτή φέτος, υπογράμμισε ότι, στο πλαίσιο της προσαρμογής του στα νέα κοινωνικοοικονομικά δεδομένα, είναι προσεκτικός στις αγορές του και έχει σφαιρική γνώση για τις τιμές των προϊόντων που τον ενδιαφέρουν. Αναζητά την ευκολία και την οικονομία χρόνου, αλλά δεν εγκαταλείπει την αναζήτηση ποιοτικών προϊόντων. Είναι άλλωστε ενδεικτικό ότι το 2023 καταγράφηκε αύξηση συγκριτικά με το 2022 του ποσοστού των καταναλωτών που διατίθενται να πληρώνουν κάτι περισσότερο για ένα ποιοτικό προϊόν, 43% έναντι 39%, αν κι αυτό το 43% είναι μικρότερο του αντίστοιχου ποσοστού της περιόδου 2019-2021 (44% έως 64%). Επιπλέον, όπως είπε, τα στοιχεία της Nielsen IQ δείχνουν ότι την ισχυρότερη ανάπτυξη πωλήσεων στην αγορά των FMCG πέρυσι την εμφάνισαν κυρίως τα νέα προϊόντα, που λανσαρίστηκαν το 2022 και το 2023.

Χτίζοντας μια κλιματικά ανθεκτική εφοδιαστική αλυσίδα
Το πώς η μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα αποτελεί πλέον επιταγή για την εφοδιαστική αλυσίδα των τροφίμων και των άλλων FMCG, απαιτώντας τη συνεργασία όλων των εταίρων, περιέγραψαν οι συμμετέχοντες στο διάλογο που συντόνισε η νομικός κ. Μαρία Αλεξίου, μέλος της Ευρωπαϊκής Ομάδας Εμπειρογνωμόνων EFRAG (European Financial Reporting Advisory Group) για τα Ευρωπαϊκά Πρότυπα Αναφοράς Εταιρικής Βιωσιμότητας. Η κ. Ελένη Προβίδη, επικεφαλής του νομικού τμήματος της ΑΒ Βασιλόπουλος και νυν πρόεδρος του ΔΣ της εταιρείας, o κ. Ιωάννης Σιδέρης, διευθυντής βιωσιμότητας του ομίλου Πλαστικά Θράκης, ο κ. Αχιλλέας Πληθάρας, υπεύθυνος Προγραμμάτων Μείωσης Αποτυπώματος της WWF Eλλάς και η Δρ. Ευδοκία Κρυσταλλίδου, διευθύντρια του Κόμβου Καινοτομίας της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής, έδειξαν πώς η έννοια της βιωσιμότητας οφείλει να διατρέχει όλο τον κύκλο ζωής ενός προϊόντος. «Η σημασία της της ουδετερότητας στην εφοδιαστική αλυσίδα μέχρι πρότινος απασχολούσε μόνο εταιρείες και οργανισμούς εξειδικευμένους στα ζητήματα του περιβάλλοντος, ήμασταν και λίγο γραφικοί σε ένα βαθμό, πράγμα που τώρα έχει αρχίσει και αλλάζει», άνοιξε δυναμικά τη συζήτηση η κ. Προβίδη, αναφερόμενη στο «τσουνάμι» των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, με την εκτόξευση των διεθνών τιμών βασικών τροφίμων (ελαιόλαδο, ρύζι, κακάο) και τις ελλείψεις στην παραγωγή.

Όμως, ακόμα και η μετρησιμότητα των εκπομπών άνθρακα στην αλυσίδα των τροφίμων είναι μια δύσκολη υπόθεση για το οργανωμένο λιανεμπόριο, αφού αφορά σχεδόν αποκλειστικά τις έμμεσες εκπομπές (κατηγορία Scope 3), που συχνά υποκαταγράφονται και ενοχοποιούνται συνολικά για το 80% των ρύπων διοξειδίου του άνθρακα. Την αναγκαιότητα επίτευξης του ενδιάμεσου στόχου της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας για τη μείωση των εκπομπών άνθρακα κατά 50% σε όλα τα στάδια της αλυσίδας εφοδιασμού ως το 2030, με τελικό στόχο το μηδενισμό τους το 2050, επισήμανε ο κ. Πληθαράς. Ήδη η μέση παγκόσμια θερμοκρασία έχει αυξηθεί κατά 1,2 βαθμό Κελσίου συγκριτικά με τα προβιομηχανικά επίπεδα, με ανώτατο όριο ασφαλείας τους 1,5 βαθμούς. Πέραν αυτού τα αποτελέσματα θα είναι καταστροφικά, αφού μια αύξηση της τάξης των 2 βαθμών σημαίνει ότι θα χαθούν οι εκτάσεις που φύεται ή καλλιεργείται το 20% των φυτών, ενώ το 50% του πληθυσμού θα βιώνει ακραίους θανατηφόρους καύσωνες ανά πενταετία. «Ο μύθος του Σισύφου μας δίδαξε ότι κανένας δεν μπορεί να σηκώνει μόνος του ένα βράχο ως την κορυφή», τόνισε ο κ. Σιδέρης, επιχειρηματολογώντας υπέρ της συνεργασίας όλων των μερών, ώστε να παράγονται βιώσιμα προϊόντα, που στην περίπτωση των συσκευασιών αφορούν την πιστοποιημένα ανακυκλώσιμη και ανακυκλωμένη πρώτη ύλη. «Πριν μειώσουμε το αποτύπωμα άνθρακα, πρέπει πρώτα να το μετρήσουμε», τόνισε η δρ. Κρυσταλλίδου εκ μέρους της Αμερικάνικης Γεωργικής Σχολής, η οποία μέσω του κόμβου καινοτομίας παρέχει δωρεάν εργαλεία στους αγρότες για τη μέτρηση των ρύπων της κατηγορίας Scope 1 (πρωτογενής παραγωγή) και τους εκπαιδεύει στη χρήση τους με πιλοτικές δράσεις.

Circana: Στροφή σε βιώσιμα διατροφικά πρότυπα
«Καλό το sustainability (βιωσιμότητα), αλλά χωρίς profitability (κερδοφορία) δεν πάμε πουθενά», ήταν η πραγματιστική διαπίστωση του αναλυτή της Circana, κ. Bαγγέλη Φώσκολου, επικεφαλής του τμήματος Λιανικών Πωλήσεων της εταιρείας. Παρουσιάζοντας έρευνα σχετική με το πώς ο πληθωρισμός επηρεάζει τη βιωσιμότητα στο οργανωμένο λιανεμπόριο, κατέληξε σε ενδιαφέροντα πλην αναπάντεχα συμπεράσματα. Μολονότι περίμενε κανείς ότι οι ανατιμήσεις, που επιμένουν εδώ και τριάντα μήνες, θα αναχαιτίσουν τη στροφή σε βιώσιμα διατροφικά πρότυπα, όπως η vegan και η flexitarian διατροφή, συνέβη το αντίθετο. Ο πληθωρισμός έφερε την άνοδο όχι μόνο των PL, αλλά και των προϊόντων με αξιώσεις βιωσιμότητας, οι πωλήσεις των οποίων αυξάνονται ταχύτερα έναντι άλλων προϊοντικών κατηγοριών.

Ψηφιακός μετασχηματισμός
και βιομηχανία τροφίμων
Στην παρακαταθήκη της πανδημίας σε ό,τι αφορά την ταχεία ωρίμανση του ψηφιακού μετασχηματισμού των επιχειρήσεων, ειδικά στον τομέα των τροφίμων, αναφέρθηκε ο διευθυντής Πληροφορικής της γαλακτοβιοηχανίας ΜΕΒΓΑΛ, κ. Λάμπης Βουτσάς, στη συζήτηση με τη δημοσιογράφο Φαίδρα Μπράτου εκ μέρους του περιοδικού Manufacturing και του Industry Newsletter των εκδόσεων Βοussias. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός της ΜΕΒΓΑΛ αγκαλιάζει τους ελέγχους όλων των σταδίων της παραγωγικής διαδικασίας, από την εισκόμιση της πρώτης ύλης και τη συλλογή πληροφοριών από τις γραμμές παραγωγής των εγκαταστάσεων της εταιρείας μέχρι την ασφαλή διανομή των προϊόντων της, με την αξιοποίηση του IoΤ (Ιnternet of Things), δηλαδή τις συσκευές «έξυπνων» εφαρμογών που συνδέονται στο διαδίκτυο. Ειδικά στον τομέα των γαλακτοκομικών «η ιχνηλασιμότητα μέσω των ψηφιακών συστημάτων παίζει κρίσιμο ρόλο, αφού ο καταναλωτής θέλει να ξέρει τι μεσολαβεί από την πρώτη ύλη ως το τραπέζι του», τόνισε ο κ. Βουτσάς.

Τεχνητή Νοημοσύνη «Δεν είναι μόδα ούτε μαγεία, αλλά επιστήμη»
Πολλά συμπεράσματα προέκυψαν από τη συζήτηση σχετικά με τη χρήση εργαλείων Τεχνητής Νοημοσύνης (ΑΙ) στον κλάδο των FMCG, με συνομιλητές τους κ. Αντώνη Γιαννόπουλο, διευθυντή του τομέα πληροφορικής της Metro, Μιχάλη Γεωργακόπουλο, ιδρυτή και διευθύνοντα σύμβουλο της ανερχόμενης ελληνικής εταιρείας δεδομένων Satori Analytics, και Κώστα Καμπάκη, Digital & eCommerce Acceleration Manager της Δέλτα Τρόφιμα. Το πέπλο της σύγχυσης που επικρατεί γύρω από το ΑΙ, «ανασήκωσε» ο συντονιστής του διαλόγου κ. Γιώργος Γεωργιόπουλος, εμπειρογνώμονας και σύμβουλος της βιομηχανίας. «Είναι ευλογία; Είναι κατάρα; Θα μας πάρει τις δουλειές;», είναι τα απλουστευτικά ερωτήματα που τίθενται, όταν το μόνο βέβαιο είναι ότι θα αλλάξει τις ζωές μας και το ουσιαστικό ερώτημα είναι σε τι βαθμό και σε ποιο πλαίσιο θα γίνει αυτό. Ένα χειροπιαστό και φιλικό στο χρήστη παράδειγμα ΑΙ εφαρμογής από ελληνική εταιρεία τροφίμων είναι η «Μαρία» κι ο «Τάκης», οι ψηφιακοί βοηθοί στην πλατφόρμα deltamoms.gr της ΔΕΛΤΑ, η οποία παρά το όνομά της δεν απευθύνεται μόνο σε μαμάδες, αλλά σε όλους όσοι ενδιαφέρονται για τη γονεϊκότητα, τη διατροφή και την ανατροφή των παιδιών. Η αξιοπιστία της πληροφορίας ελέγχεται με ασφάλεια, αφού προέρχεται από την κλειστή βάση δεδομένων της πλατφόρμας, ενώ οι απαντήσεις που δίνουν τα chat-bot είναι «τεσταρισμένες», ώστε να παράγουν λόγο με συνοχή και νόημα, αλλά και να φιλτράρουν τυχόν κακόβουλες ερωτήσεις.

Προσγειωμένη ήταν προσέγγιση του κ. Γιαννόπουλου, ο οποίος είπε αστειευόμενος ότι «μέχρι τώρα κλαίγαμε τα λεφτά μας σε digital warehouses και visualization, ενώ τώρα είναι πιο φθηνό να σου «μιλήσουν» τα δεδομένα…», καθώς το ΑΙ δεν απαιτεί τόσο δαπανηρές επενδύσεις σε υλικοτεχνική υποδομή όσο επενδύσεις σε ανθρώπινο δυναμικό «ακριβών» δεξιοτήτων. «Το ΑΙ δεν είναι μόδα, δεν είναι μαύρη μαγεία, αλλά επιστήμη που στηρίζεται σε δεδομένα και αλγόριθμους. Τώρα γίνεται πολύ πιο γρήγορα, πιο φθηνά και δουλεύει πολύ καλά στα ελληνικά», συμπέρανε ως επιστέγασμα της συζήτησης ο κ. Γεωργακόπουλος.

Μια κριτική ματιά στο ΕSG: «Είναι όντως κάτι ξεχωριστό;»
Τολμηρή ήταν η παρέμβαση του καθηγητή χρηματοοικονομικής στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς και στο Queen Mary University of London κ. Γιώργου Σκιαδόπουλου, σχετικά με το ESG (Εnviroment Society Governance, Περιβάλλον-Κοινωνία-Διακυβέρνηση). ‘Eνα από τα προβλήματα των δεικτών ESG που εντόπισε ο καθηγητής, είναι οι πολλοί διαφορετικοί «πιστοποιητές» που «πουλάνε» στις επιχειρήσεις αξιολογήσεις βιωσιμότητας, με σκοπό την προσέλκυση θεσμικών επενδυτών στα χρηματιστήρια. Ενώ στις χρηματοοικονομικές αξιολογήσεις τα αποτελέσματα διαφορετικών οίκων συγκλίνουν έως και 95%, στα ESG ratings υπάρχουν αποκλίσεις της τάξης του 50%, δημιουργώντας εύλογα ερωτηματικά για την ορθότητα των μετρήσεων. «Δεν υπάρχει συσχέτιση μεταξύ ESG και βελτίωσης της απόδοσης, αντίθετα πολλοί μέντορες μαγειρεύουν τα αποτελέσματα», τόνισε ο κ. Σκιαδόπουλος, παραπέμποντας σε πρόσφατα δημοσιευμένη επιστημονική έρευνα. Δεν παρέλειψε να αναφερθεί στο φαινόμενο του greenwashing, δηλαδή στο «πράσινο ξέπλυμα», που ανθεί και στο χώρο του ΕSG. Χαρακτηριστική περίπτωση παραδείγματος είναι η «κόκκινη κάρτα» που έβγαλε η Επιτροπή Ανταγωνισμού του Ηνωμένου Βασιλείου στην Unilever, η οποία ελέγχεται για ψευδείς περιβαλλοντικούς ισχυρισμούς, δηλαδή για το ότι χρησιμοποίησε παραπλανητικούς και αόριστους όρους, προκειμένου να εμφανίσει τα προϊόντα της ως φιλικά στο περιβάλλον, χωρίς να πληρούν τις ουσιαστικές προϋποθέσεις. «Αυτό που με ενοχλεί στο ΕSG είναι η κατάχρηση του όρου. Όλοι μιλάνε για διαφορετικότητα και ισότητα, ενώ δεν το εννοούνε», διαπίστωσε ο ομιλητής, καταλήγοντας ότι «το ΕSG είναι ταυτόχρονα κάτι πολύ σοβαρό, αλλά και τίποτα το ιδιαίτερο», αφού η δέσμευση σε όρους βιωσιμότητας χρειάζεται θυσίες, εφόσον δεν συμβαδίζει πάντα με την κερδοφορία μολονότι παράγει μακροπρόθεσμα αξία».

ΕSG-Food Industry and Retail in Action
Στην ενότητα του συνεδρίου υπό τον τίτλο «ESG-Food Industry and Retail in Action» συζητήθηκαν οι βέλτιστες πρακτικές, οι προκλήσεις και ευκαιρίες που παρουσιάζονται κατά την προσαρμογή των εταιρειών στα ζητούμενα του ESG. Τη συζήτηση συντόνισε η δημοσιογράφος του «σελφ σέρβις» κ. Νατάσα Σινιώρη και συμμετείχαν οι κ. Αυγουστίνα Γκαλιτσοπούλου, διευθύντρια Υγιεινής Εγκαταστάσεων και Ασφάλειας Τροφίμων της Δ. Μασούτης, και Βενετία Κεσσόγλου, ESG Officer στην εταιρεία Κύκνος. Η κ. Κεσσόγλου εξήγησε σχετικά την στρατηγική της Κύκνος, τονίζοντας τη σημασία που δίνει στη βιώσιμη ανάπτυξη. Όπως είπε, η εταιρεία έχει εγκαταστήσει δύο φωτοβολταϊκά πάνελ στο εργοστάσιό της στην Ηλεία, με αποτέλεσμα το 60% της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνει, να προέρχεται από ΑΠΕ. Επιπλέον, έχει αντικαταστήσει όλους τους συμβατικούς λαμπτήρες με λαμπτήρες LED, εξοικονομώντας το 53% της ενέργειας. Αναφορικά με το κοινωνικό της αποτύπωμα, η εταιρεία δρα σε τρεις τομείς, στηρίζοντας τα σχολεία της τοπικής κοινωνίας με τη χορηγία πετρελαίου θέρμανσης και τεχνολογικού εξοπλισμού (ταμπλέτες, διαδραστικούς πίνακες κ.ά.), παρέχοντας ιατροτεχνολογικό εξοπλισμό στις τοπικές δομές υγείας και προσφέροντας δωρεάν τρόφιμα, με τη συνεργασία ιδρυμάτων, για την στήριξη των ευάλωτων κοινωνικά ομάδων. Πρόσθεσε ότι η Κύκνος αναπτύσσει πολιτικές που ενισχύουν την εταιρική διακυβέρνηση και ανακοίνωσε ότι η πρώτη της εταιρική έκθεση βιώσιμης ανάπτυξης θα είναι σύντομα στη διάθεση του κοινού. Η κ. Γκαλιτσοπούλου τόνισε με έμφαση ότι «η συμμετοχή της Μασούτης στη βιώσιμη ανάπτυξη ξεκινάει από τον άνθρωπο». Στο πλαίσιο αυτό, μίλησε για τις συνέργειες που πραγματοποιεί η εταιρεία με τους Έλληνες παραγωγούς και συσκευαστές και για τη διοργάνωση workshops εκ μέρους της, με την συνδρομή επιλεγμένων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και πανεπιστημίων, για την εκπαίδευση και την επιμόρφωση των επαγγελματιών του πρωτογενούς τομέα. Αναφερόμενη στο ίδιο θέμα η κ. Κεσσόγλου, είπε ότι όλοι οι παραγωγοί της Κύκνος είναι ενταγμένοι στο εταιρικό πρόγραμμα της συμβολαιακής γεωργίας και ότι το 100% της παραγωγής τους απορροφάται από το εργοστάσιο στην προσυμφωνημένη τιμή. Όπως είπε, «ενισχύουμε τους νέους παραγωγούς κι εκείνους που καλλιεργούν για πρώτη φορά βιομηχανική ντομάτα και στα τρία πρώτα έτη των καλλιεργειών τους τούς δίνουμε αυξημένη τιμή αγοράς», καθώς δεν διαθέτουν την εμπειρία και οι αποδόσεις δεν είναι οι αναμενόμενες. Πρόσθεσε ότι η εταιρεία παρέχει στους αγρότες τις δικές της μηχανές συλλογής, ώστε να μην χρειαστούν περαιτέρω χρηματοδότηση για εξοπλισμό.

Σε ξεχωριστή εισήγησή της η κ. Γκαλιτσοπούλου μίλησε για τα κριτήρια επιλογής των προμηθευτών και την ενσωμάτωση νέων κριτηρίων, στο πλαίσιο ESG, με σκοπό την υιοθέτηση βελτιωμένων και υπεύθυνων πρακτικών. Εξάλλου, όπως εξήγησε, τα κριτήρια επιλογής των καταναλωτών έχουν αλλάξει. Ενώ παλιότερα το ενδιαφέρον του καταναλωτή ήταν εστιασμένο κυρίως στην τιμή, σήμερα ενδιαφέρεται και για άλλους παράγοντες, που επηρεάζουν την αγορά των PL, όπως είναι η ασφάλεια, η γνησιότητα, η διατροφική αξία, η περιβαλλοντική ευαισθησία και η ευζωία. Η ομιλήτρια διαπίστωσε ότι, αλλάζοντας οι ανάγκες των καταναλωτών, συντελούν στην αναδιαμόρφωση των κριτηρίων αξιολόγησης των προμηθευτών. Τα βασικότερα από τα εν λόγω κριτήρια σήμερα σχετίζονται με την ποιότητα και την ασφάλεια των τροφίμων, την προέλευση και τον τόπο παραγωγής τους, τη γνησιότητα και τη διατροφική τους αξία.
Επανακαθορισμός εταιρικής στρατηγικής
Εισηγήσεις σχετικά με την επιχειρηματική κουλτούρα και τον συγχρονισμό των brands με τις απαιτήσεις των καταναλωτών, στο πλαίσιο στοχευμένων εταιρικών στρατηγικών, συνέθεσαν την τελευταία ενότητα του συνεδρίου. Στο πλαίσιό της, ο κ. Μιχάλης Τζαγκαράκης, διευθυντής Επικοινωνίας και Marketing της Χαλκιαδάκης, στην ομιλία του υπογράμμισε τον καθοριστικό ρόλο που διαδραματίζουν οι αξίες της επιχείρησης στην αφοσίωση των εργαζομένων. «Το 44% της GenZ και το 37% των millennials έχουν αρνηθεί εργασιακά projects λόγω ηθικών αμφιβολιών. Ίση μεταχείριση, ευκαιρίες εξέλιξης και μακροχρόνια βιωσιμότητα είναι τα ποιοτικά στοιχεία, στα οποία επικεντρώνονται οι εργαζόμενοι», τόνισε ο ομιλητής.

Στην εισήγησή του ο κ. Δημήτρης Συνοδινός, εμπορικός διευθυντής της Κonva ΑΕΒΕ, αναφορικά με τον επανασχεδιασμό των προϋποθέσεων που κάνουν τα brands προσβάσιμα στο σύνολο των καταναλωτών, τόνισε ότι «μετά από διεξοδικές έρευνες, η Konva κατέληξε στο συμπέρασμα ότι έπρεπε να λανσάρει ένα νέο επώνυμο προϊόν χαμηλής τιμής». Όπως εξήγησε, «επεκτείναμε το brand Flokos, παρουσιάζοντας μία νέα low-price σειρά τόνου και τονοσαλάτας, που διασφαλίζει κερδοφορία 40% με χαμηλή τιμή και έχει ήδη κερδίσει μερίδιο έως και 15 μονάδες σε όγκο, έχοντας επιτύχει υψηλή διανομή σε καταστήματα της μικρής λιανικής».

Η επένδυση της εκάστοτε εταιρείας στην εκπαίδευση του προσωπικού της, η δημιουργία συνεργειών μεταξύ των τμημάτων μιας επιχείρησης και η ολιστική διαχείριση του περιθωρίου κέρδους ήταν οι συνιστώσες της εισήγησης του κ. Παναγιώτη Αδαμαντιάδη, Marketing & Sales Organised Trade της Φάρμα Ελασσόνας. Όπως τόνισε, «χρησιμοποιώντας εργαλεία όπως το Value Stream Mapping, οι επιχειρήσεις μπορούν να εντοπίζουν τις αδυναμίες τους στην κατηγορία των περιττών εξόδων και να πετύχουν αύξηση του περιθωρίου κέρδους, εξασφαλίζοντας περαιτέρω την ανταγωνιστικότητά τους».

Το 14ο Food Retail Conference ολοκληρώθηκε με την εισήγηση του διευθυντή ποιότητας της Eurimac, κ. Αθανάσιου Μπλέτσα, ο οποίος παρουσίασε στους παρισταμένους το νέο καινοτόμο προϊόν της εταιρείας, spaghetti χαμηλού γλυκαιμικού δείκτη και συγκεκριμένα με δείκτη 37, πληροφορώντας τους για την ωφέλεια του ανθρώπινου οργανισμού από την κατανάλωση προϊόντων που υπάγονται στην εν λόγω διατροφική κατηγορία.

Ο λόγος στους χορηγούς μας

Επτά βήματα βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας
Έναν κατάλογο επτά λύσεων για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των λιανεμπορικών επιχειρήσεων παρουσίασε ο κ. Αχιλλέας Τριανταφυλλίδης, managing partner της εταιρείας πληροφορικής iQom, της μίας εκ των δύο χορηγών του 14oυ Food Retail Conference. To κλειδί της επιτυχίας είναι η επικέντρωση στις ξεχωριστές ανάγκες του κάθε μοναδικού πελάτη, είπε χαρακτηριστικά, παραθέτοντας τα εργαλεία που παρέχει η τεχνολογία σε αυτό το ταξίδι: Πρώτον, την αξιοποίηση των δεδομένων που συλλέγουν τα συστήματα CRM (Customer Relationship Managment), τα οποία βελτιώνουν την πελατειακή πιστότητα και ανταμείβουν τον πελάτη με στοχευμένες προσφορές. Δεύτερον, την ανάπτυξη εύχρηστου και λειτουργιού e-shop, με εφαρμογές στα social και βέλτιστη χρήση αλγορίθμων, ώστε να εμφανίζεται στις πρώτες θέσεις στις μηχανές αναζήτησης. Τρίτον, την τάση για αυτονομία και ευκολία, ειδικά του νεανικού κοινού, με τεχνικές self scanning ή scan & go, σε επιλεγμένα καταστήματα με την ανάλογη πελατεία. Τέταρτον, τη συνεργασία e-shop και φυσικού καταστήματος με διασυνδεδεμένα λογισμικά συστήματα. Πέμπτο, τις οθόνες εντός καταστήματος με οπτικοακουστικό υλικό σε «πραγματικό χρόνο». Έκτο, τις ελκυστικές προσφορές βάσει του ιστορικού αγορών κάθε πελάτη, χωρίς να απαιτείται παρέμβαση τεχνικού, και έβδομο, την ανάλυση των δεδομένων σε πραγματικό χρόνο. «Ό,τι μετριέται βελτιώνεται. Όλοι οι κρίσιμοι επιχειρηματικοί δείκτες μπορεί να είναι ανά πάσα στιγμή στη διάθεση μας. Η υιοθέτηση αυτών των λύσεων δίνουν προβάδισμα και ανθεκτικότητα στην επιχείρησή σας. Ο χρόνος είναι αμείλικτος, αν δεν το κάνετε εσείς θα το κάνει κάποιος άλλος», κατέληξε ο κ. Τριανταφυλλίδης εκ μέρους της iQom , η οποία ειδικεύεται στην παροχή τυποποιημένου λογισμικού για την οργανωμένη λιανική.

Οι τρεις στους τέσσερις λένε ότι τα σούπερ μάρκετ αισχροκερδούν!
Ο κ. Βαγγέλης Σκούρας, ιδρυτικός εταίρος της εταιρείας έρευνας και στρατηγικής αγοράς Long Lust –επίσης εταιρείας-χορηγού του συνεδρίου μας– παρουσίασε έρευνα σχετική με τις «φυλές των καταναλωτών» υπό τον τίτλο «Ποιοι είναι οι άνθρωποι πίσω από τα Data;», η οποία προκάλεσε αίσθηση στο κοινό, εφόσον δεν δίστασε να μιλήσει για «οικεία κακά» της εγχώριας οργανωμένης λιανικής. Ένα από τα ενδιαφέροντα συμπεράσματα της έρευνας, την οποία πρόκειται να παρουσιάσει διεξοδικά το «σελφ σέρβις», είναι ότι η αναγνωρισιμότητα λόγω διαφήμισης δεν σημαίνει απαραίτητα την αύξηση της επισκεψιμότητας ή της προτίμησης του κοινού. Διόλου τυχαίο ότι η ΕΥΣ παρότι είναι ο ηγέτης του κλάδου, είναι ουραγός στη διαφημιστική προβολή της (μόλις 14% του κοινού θυμάται διαφήμισή της το τελευταίο διάστημα) κι όμως βρίσκεται στην κορυφή της επισκεψιμότητας (κατά 70% το κοινό δηλώνει ότι από τα καταστήματα Σκλαβενίτης ψωνίζει πιο συχνά). Το εύρημα, πάντως, που έδειξε να σοκάρει το κοινό, είναι ότι οι καταναλωτές θεωρούν μεν ότι τα σούπερ μάρκετ δεν είναι οι βασικοί υπεύθυνοι για την ακρίβεια, επιρρίπτοντας βαρύτερες ευθύνες στην κυβέρνηση και στους προμηθευτές, αλλά κατά το 74% απαντούν θετικά στην ερώτηση «πιστεύετε ότι τα σούπερ μάρκετ αισχροκεδρούν;». Επίσης, ο κ. Σκούρας διέκρινε τρεις βασικούς τύπους καταναλωτών: Εκείνους που έλκονται κυρίως από τις οικονομικές τιμές, εκείνους που αναζητούν πρωτίστως μεγάλη ποικιλία προϊόντων και οργάνωση και εκείνους που δίνουν έμφαση στην πολύ καλή εξυπηρέτηση. Οι προτιμήσεις τους, όπως εξήγησε, σχετίζονται άμεσα με την επιλογή επωνυμίας σούπερ μάρκετ για τα ψώνια τους.