Πολιτική… επιχειρηματικότητα

Όμως, παράλληλα με τη σπουδαιότητα της διάκρισης των εξουσιών, οφείλουμε να επισημάνουμε και την αξία της ανεξαρτησίας κάθε μιας εξουσίας από συμφέροντα ξένα προς τον στόχο της. Σε αυτό το σημείο το Σύνταγμα της χώρας είναι σαφές: Κοινός στόχος των τριών βασικών εξουσιών είναι η εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος.

Σε περιόδους οικονομικής κρίσης, η ανάγκη υποστήριξης της επιχειρηματικής δραστηριότητας, λόγω της βαρύτητάς της ως βασικού πυλώνα της οικονομίας, λειτουργεί ως βολικό άλλοθι για τη λήψη συγκεκριμένων αποφάσεων εκ μέρους της νομοθετικής, της εκτελεστικής και της δικαστικής εξουσίας.

Στη χώρα μας, αυτή η λογική οδήγησε στις περισσότερες των περιπτώσεων σε τραγικά αποτελέσματα, τόσο για την κοινωνία όσο και για την οικονομία. Είναι γνωστό πως η εφαρμογή των υφεσιακών πολιτικών έγινε με τις ευλογίες των βασικών εκφραστών και των τριών εξουσιών και, φυσικά, της επονομαζόμενης τέταρτης εξουσίας, των ΜΜΕ.

Παράλληλα, η αναζήτηση τρόπων επαναφοράς της οικονομίας σε πορεία ανάπτυξης, με τη δημιουργία ενός θεσμικού περιβάλλοντος που θα εγγυάται τη μονιμότητα της κατάργησης «ενοχλητικών» κοινωνικών κατακτήσεων του παρελθόντος, δημιούργησε ευνοϊκό υπόβαθρο για την a priori αποθέωση των επιχειρηματιών -και κυρίως των επενδυτών-, που θα έπρεπε να προχωρούν απρόσκοπτα στην υλοποίηση των σχεδίων τους.

Στην πράξη, έγινε προσπάθεια να περάσει έντεχνα σε πρώτο πλάνο η ανάγκη ανάπτυξης των οικονομικών δεικτών μέσω της υποστήριξης ιδιωτικών πρωτοβουλιών, με θετικά αποτελέσματα για τους ισολογισμούς των επιχειρήσεων, ανεξάρτητα από το αν θα είχαν θετικό αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής των πολιτών και θα δημιουργούσαν όρους βιώσιμης ανάκαμψης της οικονομίας.

Δεν είναι τυχαίο πως αντί να αναβαθμίζεται ο ρόλος των θεσμικών επαγγελματικών φορέων, ώστε να μεταφέρονται στην κεντρική πολιτική σκηνή τεκμηριωμένα και αντικειμενικά τα σχετικά με κλάδους της οικονομίας αιτήματα και προτάσεις, νομιμοποιείται όλο και περισσότερο η άμεση επικοινωνία επιχειρηματιών με την νομοθετική και την εκτελεστική εξουσία. Ας αναλογιστούν οι επιχειρηματίες πόσο συμβατή είναι αυτή η πρακτική με την απαίτηση για ισότιμη αντιμετώπιση εντός κάθε κλάδου, αφού υπονομεύεται ουσιαστικά ο λεγόμενος «υγιής ανταγωνισμός».

Την ίδια στιγμή, θεωρείται σχεδόν αυτονόητη πλέον η ανάληψη θέσεων εξουσίας από επιχειρηματίες ή από άτομα άμεσα σχετιζόμενα με την επιχειρηματική κοινότητα, στο όνομα της καλής γνώσης του συναφούς με τη θέση τους αντικειμένου. Το σχετικό προσόν μπορεί να αποδειχθεί χρήσιμο, μόνο εφόσον διασφαλιστεί η αμεροληψία έναντι παλιών -ή και όχι τόσο παλιών- άμεσων συνεργατών.

Με λίγα λόγια, αυτό που θα έπρεπε να απασχολεί πολιτικούς, επιχειρηματίες, αλλά και κάθε πολίτη, είναι η ορθή λειτουργία των θεσμών και η διασφάλιση της ανεξαρτησίας τους από κάθε είδους ιδιωτικά συμφέροντα, ώστε η ανάπτυξη της χώρας να πραγματοποιείται με στόχο τη συνεχή αναβάθμιση του πολιτισμού της, σε όλα τα πεδία της δραστηριότητας των πολιτών.

Η συζήτηση θα έπρεπε να ξεκινά από τον κεντρικό στόχο της οικονομικής πολιτικής κάθε κυβέρνησης, σε ό,τι αφορά την ευημερία του συνόλου και να συνεχίζεται με επίκεντρο την ορθή λειτουργία των θεσμών, ως εγγύηση για την προώθηση του δημοσίου συμφέροντος.

ΧΥΜΟΙ & ΑΝΑΨΥΚΤΙΚΑ: Η καινοτομία και το wellness lifestyle κινούν την αγορά

Διπλή εικόνα παρουσίασε στο πεντάμηνο Ιανουαρίου-Μαΐου η αγορά των χυμών και των αναψυκτικών, καθώς οι πωλήσεις της εμφάνισαν άνοδο μεν σε αξία, αλλά πτώση σε όγκο. Στα αναψυκτικά η άνοδος σε αξία έφθασε στο 4,5%, ενώ η πτώση σε όγκο στο 1,7% συγκριτικά με το αντίστοιχο διάστημα του 2018. Ιδιαίτερα ενδιαφέρον στοιχείο είναι η σημαντική άνοδος των πωλήσεων των αναψυκτικών ιδιωτικής ετικέτας κατά 6,9% σε αξία και 10,6% σε όγκο.

Στους χυμούς υπήρξε μικρή πτώση του όγκου πωλήσεων στο πεντάμηνο, αλλά ως προς την αξία τους παρέμειναν σταθερές. Περιορισμένη άνοδο εμφάνισαν οι χυμοί ιδιωτικής ετικέτας κατά 0,3% σε αξία πωλήσεων και κατά 1,8% σε όγκο. Αξιοσημείωτη είναι η σημαντική άνοδος πωλήσεων των χυμών ψυγείου κατά 5,8% σε όγκο και κατά 4% σε αξία. Αντίστροφα εξελίχθηκαν οι πωλήσεις των χυμών εκτός ψυγείου: Μειώθηκαν κατά 4,5% σε όγκο και κατά 2,1% σε αξία. Όπως σημειώνει ο κ. Αλέξανδρος Χριστοδούλου, υπεύθυνος πωλήσεων της Οικογένειας Χριστοδούλου, παρά την πτώση γενικά της αγοράς στα χρόνια της κρίσης, την τελευταία τριετία διαπιστώνεται μια μικρή, αλλά σταθερά ανοδική τάση στην κατανάλωση των χυμών, της οποία συνδέει και με την αύξηση του καταναλωτικού ενδιαφέροντος για υγιεινά προϊόντα υψηλής διατροφικής αξίας. Όπως σχολιάζει, «οι χυμοί, αν και δεν είναι προϊόν πρώτης ανάγκης σε σχέση με άλλα καταναλωτικά προϊόντα, αποτελούν μια άκρως υγιεινή πρόταση, που συμβαδίζει με τις νέες διατροφικές τάσεις», ενώ, αναφερόμενος στις τιμές τους, εκτιμά ότι η μετάβασή τους στο μειωμένο ΦΠΑ (13%) θα κάνει το προϊόν πιο ελκυστικό για τον καταναλωτή.

Το wellness lifestyle στο κέντρο του ενδιαφέροντος
Κατά τον κ. Κωνσταντίνο Σεπετά, Sales & Marketing Director της Βίκος, «τα τελευταία χρόνια νέα προϊόντα κατακλύζουν την αγορά, ενώ νέα συστατικά και συνδυασμοί γεύσεων αφήνουν το δικό τους αποτύπωμα, αποδεικνύοντας την ταχεία εξέλιξη του κλάδου, που ανταποκρίνεται στις διαρκώς εμφανιζόμενες νέες καταναλωτικές ανάγκες. Το κοινό αναζητεί το νέο, ψάχνει το διαφορετικό, αναγνωρίζει το μοναδικό. Έτσι, επιλέγει προϊόντα εταιρειών, που διαθέτουν ευρεία γκάμα και καινοτόμες προτάσεις, στηρίζοντας ελληνικές εταιρείες και ελληνικά προϊόντα, που αποδεικνύουν την ποιοτική τους υπεροχή και συνέπεια». Δηλώνοντας σχετικά τη συμφωνία του ο κ. Χριστοδούλου, προσθέτει το ενδιαφέρον των καταναλωτών για προϊόντα στις σωστές συσκευασίες και τιμές.

Το τελευταίο διάστημα οι καταναλωτικές προτιμήσεις στρέφονται γύρω από το wellness lifestyle, πράγμα που ο κλάδος λαμβάνει υπόψιν του, προσφέροντας εναλλακτικά προϊόντα που ανταποκρίνονται στο σχετικό πρότυπο ζωής και κατανάλωσης. Στο μεταξύ, ο καταναλωτής ενημερώνεται συνεχώς, μελετά τις ετικέτες, πληροφορείται για τα συστατικά, επεξεργάζεται τις πληροφορίες και συγκρίνει πριν αποφασίσει την αγορά προϊόντος. «Οι καταναλωτές», λέει ο κ. Χριστοδούλου, «προσέχουν την φυσική τους κατάσταση και την εμφάνισή τους και αναζητούν την προστιθέμενη διατροφική αξία ακόμη και στις «αυθόρμητες» αγορές προϊόντων, όπως των συσκευασμένων χυμών. Προτίθενται να ξοδέψουν λίγο περισσότερο, προκειμένου να αγοράσουν ένα υψηλής ποιότητας προϊόν, με ξεκάθαρο πλεονέκτημα υγείας. Ανταποκρινόμαστε σχετικά, προσφέροντας μια ευρεία γκάμα προϊόντων, όπως οι πιστοποιημένοι βιολογικοί χυμοί, οι εμπλουτισμένοι με βιταμίνες βιταμινούχοι χυμοί, αλλά και οι χυμοί ψυγείου σε μοναδικούς γευστικούς συνδυασμούς (Μύρτιλο, Ρόδι, Ακτινίδιο-Πράσινο Μήλο με σπιρουλίνα, Φρούτα Αργολίδας με Φραγκόσυκο κ.ά.)». Την ίδιες απόψεις συμμερίζεται ο κ. Σεπετάς: «Το κοινό είναι απαιτητικό, ωθώντας τις εταιρείες σε συνεχόμενη εξέλιξη και πρόοδο. Η Βίκος από την πρώτη στιγμή ανταποκρίνεται σταθερά σε όλες τις απαιτήσεις του κοινού, με τα κορυφαία σε ποιότητα αναψυκτικά της. Με τη μοναδική τους σύσταση, τη χαμηλή περιεκτικότητά τους σε ζάχαρη, τη χρήση του φυσικού γλυκαντικού στέβια και τα αγνά συστατικά τους ανταποκρίνονται στην τάση του wellness lifestyle». Προσθέτει, εξάλλου, ότι «η Βίκος είναι η μοναδική εταιρεία που χρησιμοποιεί για την παραγωγή των αναψυκτικών της φυσικό μεταλλικό νερό, το οποίο προέρχεται από την ίδια πηγή που αντλείται το Φυσικό Μεταλλικό Νερό Βίκος. Επίσης, ανταποκρινόμενη στις ανάγκες του κοινού, εισήγαγε το φυσικό γλυκαντικό στέβια σε μία σειρά προϊόντων της, προσφέροντας την επιλογή της απόλαυσης χωρίς ίχνος ζάχαρης».

Προώθηση και διαφήμιση
«Οι ενέργειες με μείωση της τιμής είναι ο βασικός μηχανισμός προώθησης και δεν αναμένεται να αλλάξει τα επόμενα χρόνια», εκτιμά ο κ. Χριστοδούλου, προσθέτοντας ότι στις ενέργειες της εταιρείας του περιλαμβάνονται η επικοινωνία των διατροφικών πλεονεκτημάτων των προϊόντων της στα σημεία πώλησης, οι γευστικές δοκιμές, οι χορηγίες κ.ά. Ο κ. Σεπετάς, σημειώνοντας ότι οι καταναλωτές είναι πιο ενήμεροι από ποτέ, τονίζει: «Οι εταιρείες του κλάδου διευρύνουν το κοινό τους, εδραιώνοντας την παρουσία τους στα social media, με περιεχόμενο που προβάλλει αποτελεσματικά τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των προϊόντων τους. Η εταιρεία μας ακολουθεί τις τελευταίες τάσεις της επικοινωνίας και προβολής, κυριαρχώντας στα social media, αλλά και στα υπόλοιπα μέσα με διάφορους τρόπους. Διατηρώντας μια ισορροπία σε όλα τα διαθέσιμα κανάλια επικοινωνίας, προσαρμόζουμε την τακτική μας, ανάλογα με το κοινό στο οποίο κάθε φορά στοχεύουμε».

Με γνώμονα την πρόσθεση αξίας στο προϊόν
Τα θετικά μηνύματα του πενταμήνου από την έναρξη του έτους και η προσήλωση των επιχειρήσεων στη λογική «πάνω από όλα ο καταναλωτής», σε συνδυασμό με την αύξηση του τουριστικού ρεύματος όλο το καλοκαίρι και τη μείωση του ΦΠΑ, θα έχουν θετικό αντίκτυπο στις πωλήσεις της κατηγορίας, ευελπιστεί ο κ. Χριστοδούλου. Σε ό,τι αφορά τη συνεργασία λιανεμπορίου και επιχειρήσεων θεωρεί ότι «πρέπει να σταματήσει εκ μέρους και των δύο πλευρών ο αέναος αγώνας των προσφορών στην προσπάθεια υφαρπαγής αγοραστών και να ενεργούν με γνώμονα την πρόσθεση αξίας στο προϊόν που προσφέρουν και την έμπνευση στον πελάτη-καταναλωτή της χαράς του shopping experience».

«Η αγορά μεγαλώνει δυναμικά, δίνοντας ώθηση και νέες προοπτικές στις ελληνικές επιχειρήσεις. Παράλληλα, ευνοεί την ανάπτυξη του κλάδου μας, τόσο από άποψη παραγωγής όσο και κατανάλωσης», σημειώνει ο κ. Σεπετάς, προσθέτοντας: «Πιστεύουμε πως υπάρχουν οι ευκαιρίες, εφόσον ο στρατηγικός σχεδιασμός και οι καινοτόμες ιδέες τις φέρνουν στο φως. Ωστόσο, ο κλάδος μας χρειάζεται προσεκτική διαχείριση, καθώς ακόμα διανύει μια μεταβατική περίοδο. Η αγορά προσαρμόζεται στις νέες επιταγές της οικονομίας και οι εταιρείες οφείλουν να προβλέπουν, να σχεδιάζουν και να αντιμετωπίζουν κάθε πιθανή αλλαγή».

Νέα λανσαρίσματα

  • Χωρίς πρόσθετη ζάχαρη και συντηρητικά, οι φυσικοί χυμοί Life της ΔΕΛΤΑ επαναλανσάρουν σε νέα πρακτική συσκευασία τρεις νέες σειρές: Τη σειρά «Life Φρούτα από τον Τόπο μας», με συνδυασμούς γεύσεων από φυσικούς χυμούς ελληνικών φρούτων, τη σειρά «Life Super Φρούτα» με ξεχωριστές γεύσεις και ιδιότητες (detox, balance, uplift, energize κ.ά.) και τη σειρά «Life Φρούτα Εποχής», με συνδυασμούς γεύσεων από τα φρούτα κάθε εποχής.
  • Η Κάμπος Χίου λανσάρει το καλοκαίρι φέτος δύο νέες γευστικές προτάσεις Λεμονάδας Κάμπος Χίου, τη Λεμονάδα pink με σταφύλι και blackberry και τη Λεμονάδα mint με άρωμα δυόσμου. Επίσης, η αυξανόμενη καταναλωτική προτίμηση πιο υγιεινών diet προϊόντων ώθησε την εταιρεία στη δημιουργία μιας νέας σειράς φρουτοποτών, επωνυμίας «λow!», με δύο νέα γευστικά προϊόντα, παρασκευασμένα με γλυκαντικό σουκραλόζη, χωρίς πρόσθετη ζάχαρη. Πρόκειται για τη Λεμονάδα και τη Μανταρινάδα 2 ή 15 θερμίδων ανά ποτήρι. Η σειρά σύντομα θα εμπλουτιστεί με νέες γευστικές προτάσεις.
  • Η Λουξ λάνσαρε τη νέα γενιά προϊόντων λουξ plus ‘n light με 0% ζάχαρη, 100% φυσικά γλυκαντικά, υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη C στην πορτοκαλάδα και στη λεμονάδα και 60% λιγότερες θερμίδες. Παράλληλα, κυκλοφόρησε τα λουξ plus ’n light tea, σε γεύσεις μαύρο τσάι με λεμόνι, μαύρο τσάι με ροδάκινο και πράσινο τσάι με κόκκινα φρούτα, για μια πιο ισορροπημένη διατροφή.
  • Η Οικογένεια Χριστοδούλου παρουσίασε μια καινοτόμο, πρακτική συσκευασία HDPE με λαβή, βολική για την πόρτα του ψυγείου, χωρητικότητας χυμού δύο λίτρων, παραγμένου από ελληνικά πορτοκάλια, χωρίς προσθήκη ζάχαρης. Για την εν λόγω συσκευασία τιμήθηκε με το χάλκινο βραβείο Packaging Innovation Awards 2019, στην κατηγορία Packaging of New Products Launched in the Greek Market.
  • Η Pepsi λάνσαρε τη νέα γεύση Pepsi Max Lime, χωρίς ζάχαρη, συμπληρωματική του Max Wild Cherry, που είχε λανσάρει τον προηγούμενο χρόνο.
  • Η Coca-Cola Τρία Έψιλον παρουσίασε τη σειρά Amita Εξοχή από ελληνικά φρούτα, σε τρεις γεύσεις 100% φυσικών χυμών: Πορτοκάλι-Ρόδι, Πορτοκάλι και Μήλο-Ροδάκινο.

Η ενεργητική άμυνα των μικρομεσαίων

Στην ημερήσια διάταξη βρίσκονται οι επεκτατικές κινήσεις τους σε τοπικό επίπεδο, μέσω εξαγορών μικρότερων δικτύων και ίδρυσης νέων καταστημάτων εταιρικών ή δικαιόχρησης, η ανάπτυξη συνεργειών στη λογική των κοινών αγορών, όπως και η περαιτέρω ισχυροποίηση των εμπορικών τους σημάτων, με την αύξηση των επενδύσεών τους στη διαφήμιση.

Η συνισταμένη των ενεργειών τους, κοινή μεταξύ όλων σε αυτή τη φάση, είναι η σθεναρή αντίσταση στην εντυπωσιακή δυναμική αύξησης του τζίρου των καταστημάτων της ΕΥΣ στην περιφέρεια. Η προτεραιότητά τους αυτή συνδέεται με το στόχο καθενός χωριστά για τόνωση του μεριδίου του στην αγορά και εξασφάλιση μεγαλύτερου όγκου πωλήσεων, ώστε να βελτιώνονται οι ετήσιες συμφωνίες του με τις προμηθεύτριες εταιρείες.

Χαρακτηριστικές περιπτώσεις μικρομεσαίων εταιρειών του κλάδου, που δεν κρύβουν τις φιλοδοξίες τους, είναι η ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός, η Market In, η Bazaar και η Spar Hellas. Η καθεμιά με το δικό της διακριτό στρατηγικό στίγμα προσπαθεί να επιταχύνει την ανάπτυξή της. Οι πρωτοβουλίες τους, ωστόσο, κρίνονται μικρού βεληνεκούς σε σύγκριση με των πρωταγωνιστών της αγοράς και το μέγεθος των πωλήσεων καθενός παραμένει περιορισμένης σημασίας, συγκρινόμενο με τα συνολικά μεγέθη του κλάδου.

Οι διοικήσεις τους, όμως, δείχνουν αποφασισμένες να διασφαλίσουν την παρουσία τους στις εξελίξεις του κλάδου, ευελπιστώντας ότι δεν θα καμφθούν από τον ανταγωνισμό των ΕΥΣ, ΑΒ Βασιλόπουλος, Lidl, Metro, Μασούτης και Πέντε. Το όχι μακρινό μέλλον θα δείξει κατά πόσο θα δικαιωθούν, αν θα μπορέσουν να επιβιώσουν αυτοτελώς η μία παράλληλα προς την άλλη αντί της μεταξύ τους συγκέντρωσης, εν μέρει τουλάχιστον. Ας δούμε, όμως, τι πράττουν σήμερα ως χωριστές εταιρικές οντότητες.

Σε αναζήτηση στρατηγικής συμμαχίας η Spar Hellas
Σε αναζήτηση στρατηγικής συνεργασίας στο πεδίο των logistics με μεγάλη αλυσίδα του κλάδου, για την τροφοδοσία του δικτύου της, βρίσκεται η Spar Hellas, ώστε να οργανώσει αποτελεσματικότερα τη διανομή των προϊόντων της, μειώνοντας το διαχειριστικό της κόστος. Πληροφορίες αναφέρουν ότι η διοίκησή της πραγματοποιεί εδώ και μήνες σχετικές επαφές με άλλες εταιρείες του κλάδου, προκειμένου να «κουμπώσει» στα συστήματα μιας εξ αυτών την εξυπηρέτηση των μελών της. Μάλιστα, σύμφωνα με τις πληροφορίες μας, κατά τις παραμονές έκδοσης του τεύχους επρόκειτο να καταλήξει μια σχετική συμφωνία συνεργασίας.

Την απόφαση ν’ αναζητήσει συνεργάτη έλαβε η διοίκηση της Spar Hellas, λόγω της ταχείας επέκτασης του δικτύου της, επέκταση που επείγει να οργανωθεί στον τομέα των logistics, ώστε να ανταποκρίνεται απρόσκοπτα στον εφοδιασμό των επιχειρηματιών με τους οποίους έχει συνάψει συμβάσεις δικαιόχρησης. Πάντως, το ότι η εταιρεία δεν προχωρά στην οργάνωση δικών της αποθηκευτικών χώρων, δείχνει είτε ότι δεν διαθέτει ακόμη τον ικανό αριθμό καταστημάτων είτε ότι δεν επιθυμεί επί του παρόντος να προχωρήσει στις σχετικές επενδύσεις.

Σημειώνεται ότι μέχρι τα μέσα του Ιουλίου η Spar Hellas θα υποστηρίζει περί τα 30 καταστήματα πλήρως προσαρμοσμένα στις προδιαγραφές οργάνωσης και λειτουργίας της μητρικής εταιρείας. Την ίδια περίοδο σε φάση ολοκλήρωσης των σχετικών ετοιμασιών θα βρίσκονται ακόμη 47 σούπερ μάρκετ, στα οποία ανεξάρτητα από την πρόοδο των εργασιών ανακαίνισης εφαρμόζονται ήδη οι προωθητικές ενέργειες και τα προγράμματα προσφορών, που ισχύουν για όσα καταστήματα είναι «στημένα» κατά το πρότυπο των Spar.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της διοίκησης της Spar Hellas, έως τέλος του έτους περί τα 40 έως 50 καταστήματα του δικτύου θα έχουν ανακαινιστεί πλήρως, ενώ 50 έως 60 θα βρίσκονται στην ενδιάμεση φάση. Ο μακροπρόθεσμος στόχος της είναι σε βάθος τετραετίας να λειτουργούν περί τα 250 καταστήματα σήματος Spar ή Spar Express, πραγματοποιώντας αθροιστικές ετήσιες πωλήσεις 500-550 εκατ. ευρώ. Σημειώνουμε ότι πέραν των μονάδων Spar η εταιρεία τροφοδοτεί με προϊόντα της κι ένα δίκτυο καταστημάτων, που ανήκουν κυρίως στους ομίλους αγορών Αστέρας και Ασπίδα, με τους οποίους συνεργάζεται –με τον Αστέρα, άλλωστε, έχει μετοχική σχέση.

Όπως μας εξηγήθηκε, δεδομένου ότι πολλοί μικροί τοπικοί επιχειρηματίες αρνούνται την αλλαγή επωνυμίας για τα μαγαζιά τους, η Spar Hellas αποφάσισε να τους τροφοδοτεί με επώνυμα και private label προϊόντα, ώστε να έχουν πρόσβαση εν μέρει έστω στα προνόμια που απολαμβάνουν οι ιδιοκτήτες των καταστημάτων Spar. Δεν αποκλείεται, πάντως, το ενδεχόμενο εν ευθέτω χρόνο και εφόσον κριθεί σκόπιμο, η εταιρεία να λανσάρει και νέο εμπορικό σήμα, προκειμένου να καλύπτει τις ανάγκες κι άλλων μικρών επιχειρηματιών μελών των ομίλων Αστέρας και Ασπίδα.


Πέντε συμφωνίες για την ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός
Από τους μικρομεσαίους του κλάδου την ταχύτερη ανάπτυξη, λόγω των εξαγορών και των συνεργειών που συνάπτει, παρουσιάζει κατά γενική ομολογία η ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός. Η πιο πρόσφατη συμφωνία του αφορά τη Σπανός, αλυσίδα της Δωδεκανήσου με 4 πλέον καταστήματα μετά την εξαγορά ενός στη Ρόδο από τη Bazaar. Τα τρία βρίσκονται στη Ρόδο και το τέταρτο στη Λέρο.

Η ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός υπέγραψε συμφωνία franchise με την εν λόγω εταιρεία, η οποία, όντας σε δυσχερή οικονομική θέση, αναζητούσε πλαίσιο συνεργασίας, που θα διασφάλιζε την επιβίωσή της. Έχοντας προστασία έναντι των πιστωτών της, η αλυσίδα πούλησε το ένα κατάστημά της για να εξασφαλίσει ρευστότητα και κατόπιν συμφώνησε να γίνει franchisee της ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός. Πληροφορίες αναφέρουν ότι ο ετήσιος τζίρος της κινείται στο επίπεδο των 10-12 εκατ. ευρώ και ότι σύντομα θα αναρτήσει τις ταμπέλες με το σήμα της ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός στα καταστήματά της.

Για την ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός αυτή ήταν η πέμπτη κατά σειρά συμφωνία, που συνήψε τα τελευταία χρόνια με τοπική εταιρεία του κλάδου. Στις αρχές της χρονιάς φέτος εξαγόρασε το δίκτυο 11 καταστημάτων της ΜΑΚΟ στη Θεσσαλονίκη. Το Φεβρουάριο του 2017 εισήλθε στο μετοχικό κεφάλαιο της Γρηγοριάδης, αλυσίδας με 40 σούπερ μάρκετ στους νομούς Καστοριάς, Κοζάνης, Φλώρινας και Γρεβενών (από αυτά εξαγόρασε τα 34), ενώ τον Ιούλιο της ίδιας χρονιάς εξαγόρασε την εταιρεία CRM-Αριάδνη στην Κρήτη, που τροφοδοτεί με το σύστημα franchising περί τους 100 παντοπώλες στη μεγαλόνησο.

Τέλος, πέρυσι τον Ιούλιο εξαγόρασε τη Μέριμνα, αλυσίδα 11 καταστημάτων στα νότια προάστια της Αττικής. Σε ό,τι αφορά την πορεία των πωλήσεων της εταιρείας φέτος, εξελίσσονται ανοδικά με ρυθμό υψηλότερο του 16%, τροφοδοτούμενες ασφαλώς από την επεκτατική της πολιτική. Το 2018 έκλεισε για την ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός με πωλήσεις αυξημένες στο επίπεδο των 257 εκατ. ευρώ.

H Market In με φιλοδοξία πανελλαδικού δικτύου
Ως μια από τις δυναμικότερες μικρομεσαίες αλυσίδες του κλάδου η Market In συνεχίζει την επιθετική πολιτική ανάπτυξης του δικτύου της, αυτή τη φορά ενισχύοντας την παρουσία της στην ευρύτερη περιοχή της Λάρισας, όπου προχώρησε στην εξαγορά τοπικού δικτύου. Πρόκειται για 7 σούπερ μάρκετ της αλυσίδας Βλαχοδήμος, που, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, πραγματοποιεί ετησίως τζίρο 13-14 εκατ. ευρώ.

Η εν λόγω εξαγορά αποτελεί συνέχεια προηγούμενων επεκτατικών ενεργειών της Market In αρχικά στη βόρεια και την κεντρική Ελλάδα, όπου έθεσε υπό τον έλεγχό της ένα σημαντικό αριθμό καταστημάτων, άλλοτε της πτωχευμένης Αφοί Καρυπίδη, κατόπιν συμφωνιών ενοικίασης των χώρων τους με τους ιδιοκτήτες των ακινήτων που τα στεγάζουν. Ακολούθησε η κάθοδος της Market In στην Πελοπόννησο, όπου η αλυσίδα επίσης συνήψε με ιδιοκτήτες ακινήτων συμβάσεις ενοικίασης καταστημάτων, τα οποία μέχρι πρότινος στέγαζαν σούπερ μάρκετ της πτωχευμένης Καραγιάννης στη Λακωνία.

Ήδη η Market In λειτουργεί υπό τον έλεγχό της τα πρώτα 5-6 καταστήματα, ενώ έπονται κι άλλα. Σημειώνεται ότι η Καραγιάννης λειτουργούσε στην περιοχή συνολικά 9 σούπερ μάρκετ. Από τα προαναφερόμενα είναι ξεκάθαρο ότι η διοίκηση της Market In κινείται πλέον στην κατεύθυνση του σχηματισμού ενός πανελλαδικού δικτύου καταστημάτων, που θα απαιτήσει ασφαλώς χρόνο και κεφάλαια.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, όταν εντοπίζει ευκαιρίες γρήγορης εξάπλωσης σε περιφερειακές αγορές, ανταποκρίνεται άμεσα, στήνοντας περιφερειακά ένα σύστημα δορυφορικών δικτύων, τα οποία προοπτικά θα αποτελέσουν ένα γεωγραφικά συνεκτικό οργανωμένο δίκτυο συνήθως μικρομεσαίων καταστημάτων. Παράλληλα, διατηρεί έντονο ενδιαφέρον για την ίδρυση νέων εμπορικών μονάδων στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Ειδικό ενδιαφέρον επέκτασης εκδηλώνει σήμερα για την Πελοπόννησο. Σημειώνεται ότι η εταιρεία καταγράφει και φέτος ανοδική τάση πωλήσεων, που πλέον σε αξία υπερβαίνουν κατά πολύ τα 300 εκατ. ευρώ.

Επτά νέα καταστήματα Bazaar
Χρονιά δυναμικής ανάπτυξης χαρακτηρίζεται και το 2019 για τη Bazaar. Η διοίκησή της προσβλέπει στην οργάνωση και λειτουργία έως 7 νέων εμπορικών μονάδων, έχοντας ήδη ξεκινήσει τη δημιουργία των πρώτων πέντε εξ αυτών. Τα δύο είναι cash & carry και επρόκειτο να εγκαινιαστούν περί τα μέσα του Ιουλίου, το ένα στη Μύκονο και το δεύτερο στη Σαντορίνη. Τα άλλα τρία είναι σούπερ μάρκετ, από ένα στη Ρόδο, την Αθήνα και τη Λάρισα.

Γενικότερα η Bazaar στρέφει περισσότερο το ενδιαφέρον της κυρίως σε τουριστικές περιοχές της χώρας, θεωρώντας ότι η θεαματική ανάπτυξη του διεθνούς τουρισμού στη χώρα θα προσδώσει ώθηση πωλήσεων στο δίκτυό της, εφόσον εκμεταλλευτεί σωστά τις σχετικές ευκαιρίες γεωγραφικής εξάπλωσης. Οι πωλήσεις της Bazaar φέτος εξελίσσονται με ρυθμό ανάπτυξης 5,5% επί του συνόλου της απόδοσης του δικτύου της και με 1,5% σε συγκρίσιμη βάση σε σχέση με το πρώτο εξάμηνο του 2018.

Η διοίκησή της προβλέπει ότι η χρονιά θα κλείσει ανοδικά για την εταιρεία κατά 6%, αν και το Μάιο διαπίστωσε πτώση του ρυθμού ανάπτυξης, καθώς τα έσοδά της κινήθηκαν πτωτικά σε συγκρίσιμη βάση κατά 1,5% έναντι του Μαΐου του 2018. Εξάλλου, όπως εκτιμά, το 2019 ο εταιρικός τζίρος θα αυξηθεί περίπου στα 185 εκατ. ευρώ (προϋπολογιζομένης της απόδοσης και της θυγατρικής της Bazaar στη Σάμο) από 175 εκατ. το 2018, χρονιά κατά την οποία η εταιρεία εμφάνισε ρυθμό ανάπτυξης 7%-8%.

Χαμηλότερα του 5,5% η πραγματική ανάπτυξη του τζίρου

Όπως εξηγούν, ένα βασικό στοιχείο που πρέπει να ληφθεί υπόψιν στην αξιολόγηση της κατάστασης της ζήτησης, όπως αυτή «μεταφράζεται» σε πωλήσεις, είναι ο εσωτερικός πληθωρισμός των σούπερ μάρκετ, ο οποίος από πέρυσι είναι θετικός, επιδρώντας ανάλογα στις πωλήσεις των αλυσίδων.

Μάλιστα, φέτος υπολογίζεται κάπως αυξημένος σε σύγκριση με το 2018, οπότε είχε κινηθεί στο επίπεδο του 0,5%. Οι αναλυτές εκτιμούν ότι ανάλογα με την κατηγορία των προϊόντων ο σχετικός δείκτης διαμορφώθηκε φέτος στο πεντάμηνο Ιανουαρίου-Μαΐου μεταξύ του 0,9% και του 3,2%, άρα πολύ υψηλότερα του 2018.

Εξηγούν, επίσης, ότι ακόμη δεν έχει υπολογιστεί η επίδραση στις τιμές από τη μείωση του ΦΠΑ, στην οποία προχώρησε η κυβέρνηση και που αφορά πολλές κατηγορίες βασικών καταναλωτικών προϊόντων, μια εξέλιξη η οποία σε κάθε περίπτωση θα μετριάσει τη θετική επίδραση του εσωτερικού πληθωρισμού του κλάδου στον τζίρο του στο διάστημα μέχρι τα τέλη του έτους.

Η επίδραση της πρώτης εβδομάδας
Ένα άλλο στοιχείο που θα πρέπει να ληφθεί υπόψιν στην αξιολόγηση των πωλήσεων της οργανωμένης λιανικής το πρώτο πεντάμηνο φέτος, είναι τα στοιχεία πωλήσεων της πρώτης εβδομάδας του έτους, η οποία ως μη συγκρίσιμη με την αντίστοιχη του 2018 εμφάνισε εντυπωσιακή αύξηση (42,1%). Οι αναλυτές σχολιάζουν ότι, αν εξαιρεθεί η πρώτη εβδομάδα του έτους από τις μετρήσεις των πωλήσεων τόσο του 2019 όσο και του 2018, τότε, ανάλογα με την κατηγορία των προϊόντων, ο τζίρος του πρώτου πενταμήνου ψαλιδίζεται από 0,6% έως 1,7%.

Κατά συνέπεια οι παράμετροι «εσωτερικός πληθωρισμός» και δεδομένα πωλήσεων της «πρώτης εβδομάδας του 2019» διαφοροποιούν αρκετά την εικόνα, όπως προκύπτει από την άθροιση και μόνον των στοιχείων των αποδείξεων λιανικής, η οποία κατά τη Nielsen αποτυπώνει μια αύξηση του τζίρου της οργανωμένης λιανικής στο πεντάμηνο κατά 5,5%.

Οι αναλυτές σημειώνουν επίσης ότι όσο θα περνά ο χρόνος, τόσο θα μειώνεται ο γενικός ρυθμός ανάπτυξης του τζίρου, καθότι τα στοιχεία πωλήσεων θα γίνονται αληθέστερα ως προς τη σύγκρισή τους με του 2018, εφόσον «χωνευτούν» οι επιδράσεις της έντονης εποχικότητας, των αργιών και των εορτών του πρώτου εξαμήνου. Ταυτόχρονα, στα στοιχεία θα φανεί ο βαθμός ωρίμανσης του δικτύου της ΕΥΣ που, όπως αναμένεται, θα εμφανίσει κάμψη του ρυθμού της ανάπτυξης των πωλήσεών του από το δεύτερο εξάμηνο του έτους.

Ρυθμιστής της αγοράς η ΕΥΣ
Ειδικότερα για τη ΕΥΣ οι αναλυτές σημειώνουν ότι από τα μέσα της χρονιάς οι πωλήσεις της θα «διπλώσουν» για δεύτερο δωδεκάμηνο μετά την ενσωμάτωση του δικτύου της Μαρινόπουλος (από 1ης Μαρτίου 2017), οπότε οι τάσεις ανάπτυξής τους λογικά θα περιοριστούν αισθητά.

Βασισμένοι οι αναλυτές στα προαναφερόμενα, εξηγούν ότι, όσο θα προχωρά προς το τέλος της η χρονιά, τόσο περισσότερο ο τζίρος της οργανωμένης λιανικής θα φαίνεται ότι ισορροπεί σε χαμηλότερο επίπεδο, ώσπου να κλείσει στο τέλος του 2019 ανοδικά μεν, αλλά αποτυπώνοντας μια άλλη πραγματικότητα, αντικειμενικότερη του πρώτου πενταμήνου.

Εξάλλου, στελέχη του κλάδου σχολιάζουν ότι ακόμα μια φορά φέτος παρατηρείται, σε ένα περίπου αντίστοιχο βαθμό με το 2018, το «σπάσιμο» της αγοράς στα δύο, στις αλυσίδες που κινούνται ανοδικά, μετά τις εξαγορές ή τις άλλου είδους συμμαχίες που πέτυχαν (όπως οι ΕΥΣ, Metro, ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός, Market In) και σ’ εκείνες που εξακολουθούν να υφίστανται τις πιέσεις του ανταγωνισμού, χάνοντας μερίδια πωλήσεων.

Ανεξάρτητα, πάντως, από τις εξειδικευμένες παρατηρήσεις για τον τζίρο, που ενδιαφέρουν τα στελέχη των αλυσίδων, οι ειδικοί αναλυτές σχολιάζουν ότι αυτό που έχει σημασία είναι ότι τα επίσημα στοιχεία στην ολότητά τους για την εξέλιξη της κλαδικής αγοράς φέτος δείχνουν ότι η οργανωμένη λιανική κινείται ανοδικά ακόμη μια χρονιά.

Άνοδος 5,5%
Ειδικότερα, όπως επισημαίνεται από τους αναλυτές της Nielsen, στο πρώτο πεντάμηνο του έτους (ως τις 2 Ιουνίου) τα καταστήματα τροφίμων του κλάδου άνω των 100τμ στην ηπειρωτική Ελλάδα και την Κρήτη, εξαιρούμενων των νησιών, εμφάνισαν ανάπτυξη τζίρου 5,5% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περυσινή χρονική περίοδο. Ωστόσο, τα FMCG στο σύνολό τους εμφάνισαν ένα χαμηλότερο ρυθμό ανάπτυξης, της στάθμης του 3,8%.

Βάσει των ίδιων στοιχείων, από το σύνολο των προϊόντων τα φρέσκα και τα επί ζυγίω εμφάνισαν την πιο θετική τάση, με ρυθμό ανόδου 10,5%. Γενικά οι κατηγορίες των ειδών bazaar και ειδικότερα η ένδυση, οι ηλεκτρικές συσκευές, τα βιβλία, τα εργαλεία, τα είδη κήπου, τα είδη αυτοκινήτου, ο οικιακός εξοπλισμός κ.ά. αναπτύχθηκαν επίσης δυναμικά, καταγράφοντας άνοδο 5,9% σε σχέση με το αντίστοιχο πεντάμηνο του 2018.

Σε ό,τι αφορά τις επιμέρους κατηγορίες των ταχυκίνητων καταναλωτικών προϊόντων, τα τρόφιμα και ποτά εμφάνισαν αύξηση 4,5%, ενώ οι κατηγορίες των προϊόντων προσωπικής περιποίησης, όπως και οικιακής χρήσης, εμφάνισαν αύξηση πωλήσεων σε αξία σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2018 κατά 1,1% και 1,8% αντίστοιχα.

Οι αναλυτές, αναφερόμενοι ειδικότερα στα νωπά οπωροκηπευτικά, συμπληρώνουν ότι από τα διαθέσιμα στοιχεία προκύπτει μια μείωση της επισκεψιμότητας, όπως και της συχνότητας επίσκεψης σε αγορές εκτός της οργανωμένης λιανικής, δηλαδή στα μανάβικα της γειτονιάς και τις λαϊκές αγορές. Πρόκειται για ένα στοιχείο, που εξηγεί μάλλον τη σημαντική άνοδο των πωλήσεων του σούπερ μάρκετ στα προϊόντα μαναβικής.

Σε ό,τι αφορά την αισθητή αύξηση των πωλήσεων στα είδη bazaar, αποδίδεται σε μεγάλο βαθμό στην αναβίωση των σχετικών τμημάτων πωλήσεων στα υπέρ μάρκετ, γεγονός που συνδέεται άμεσα με την επαναδραστηριοποίηση του δικτύου των υπέρ μάρκετ της Μαρινόπουλος υπό την ΕΥΣ.

Οι δέκα πρώτες κατηγορίες σε τζίρο
Ενδιαφέρον έχουν τα στοιχεία της Nielsen, που αναφέρονται στην εξέλιξη του τζίρου κατά το πρώτο πεντάμηνο του έτους (έως τις 19 Μαΐου) των δέκα μεγαλύτερων σε πωλήσεις κατηγοριών ταχυκίνητων προϊόντων. Βάσει αυτών, λοιπόν, το γάλα, που εμφανίζει τον υψηλότερο τζίρο, είχε αύξηση πωλήσεων 0,5%, το τυρί, κατηγορία με το δεύτερο υψηλότερο τζίρο, είχε άνοδο 5,8% και το γιαούρτι, τρίτο σε πωλήσεις, εμφάνισε κάμψη 0,6%.

Σημειώνεται ότι το γιαούρτι ήταν η μόνη κατηγορία τις δεκάδας με τα μεγαλύτερα σε τζίρο προϊόντα, που εμφάνισε πτώση τζίρου. Ακολούθησαν οι σοκολάτα, με αύξηση τζίρου 10,6%, τα αναψυκτικά με 4,5%, το ψωμί με 14,7% (αυτή ήταν η υψηλότερη επίδοση της περιόδου), τα μπισκότα με 10,9%, τα δημητριακά με 5%, τα αλλαντικά με 3,1%, ενώ στη δέκατη θέση βρέθηκαν τα απορρυπαντικά με 3,5%.

Βάσει των προαναφερόμενων, από τις δέκα πρώτες σε τζίρο κατηγορίες προϊόντων της οργανωμένης λιανικής οι εννέα είναι τροφίμων και ποτών και μόλις η μια μη τροφίμων. Αξιολογώντας κατά εβδομάδα τις πωλήσεις της οργανωμένης λιανικής, η Nielsen διαπιστώνει ότι και σε σύνολο 22 εβδομάδων μόνο σε τρεις καταγράφηκε πτωτική τάση του τζίρου.

Στις υπόλοιπες 19 εβδομάδες ήταν ανοδικός από 42,1% (τη μη συγκρίσιμη πρώτη εβδομάδα του έτους) έως 0,5%. Αν και οι πρώτες εβδομάδες της φετινής χρονιάς κύλησαν με θεαματική ανάπτυξη, λόγω συγκυρίας, στην πορεία του χρόνου η αγορά εξισορρόπησε σε χαμηλότερο επίπεδο, ώστε στο τέλος του πενταμήνου έδωσε μέσο ποσοστό ρυθμού ανάπτυξης των πωλήσεων 5,5%.

Αθανάσιος Συριανός, ΕΖΑ: Ξεκινούμε τη νέα εποχή της Ελληνικής Ζυθοποιίας Αταλάντης

Όπως τόνισε στην έναρξη της συζήτησής μας ο κ. Αθ. Συριανός, η ΕΖΑ, αμέσως μετά την πρόσφατη ολοκλήρωση του προηγούμενου πενταετούς επενδυτικού πλάνου της, ύψους 18,5 εκατ. ευρώ, εστιασμένου στη δημιουργία νέας μονάδας εγκυτίωσης, σε βελτιώσεις του παραγωγικού εξοπλισμού, στην υιοθέτηση κορυφαίων προτύπων για την προστασία του περιβάλλοντος, στην ανανέωση των συσκευασιών και την ανάπτυξη νέων προϊόντων, «εγκαινιάζει ένα νέο τριετές επενδυτικό πλάνο 18 εκατ. ευρώ επιπλέον. Αυτό θα μας επιτρέψει να ξεκινήσουμε τη νέα εποχή της Ελληνικής Ζυθοποιίας Αταλάντης, με τεχνολογίες αιχμής, νέα προϊόντα και βιώσιμες πρακτικές, που αποδεικνύουν έμπρακτα την υπευθυνότητά μας. Ειδικότερα, θα προχωρήσουμε σε μία ακόμα γραμμή εμφιάλωσης, σε εκσυγχρονισμό και αυτοματοποίηση του δικτύου μας, σε ανάπτυξη πωλήσεων, καθώς και στην ενσωμάτωση σύγχρονων τεχνολογιών και περιβαλλοντικών πρακτικών σε όλο το εύρος των λειτουργιών μας. Φυσικά, θα λανσάρουμε και προϊόντα, που βρίσκονται ήδη σε διαδικασία σχεδιασμού».

    σελφ σέρβις: Πώς διαμορφώθηκαν τα οικονομικά μεγέθη και τα μερίδια αγοράς της ΕΖΑ το 2018 και πώς εξελίσσονται φέτος;

Αθανάσιος Συριανός: Το 2018 έκλεισε θετικά για την εταιρεία, με κύκλο εργασιών 36 εκατ. ευρώ, αυξημένο κατά 20% ως προς το 2017, και με λειτουργικά αποτελέσματα EBITDA 3,7 εκατ. ευρώ, ενώ το μερίδιό μας υπερέβη το 8% στη «ζεστή» αγορά, σταθμισμένο λίγο χαμηλότερα στην «κρύα» αγορά, όπου εξακολουθούν να υπάρχουν εμπόδια στη διάθεση των προϊόντων μας. Φέτος, αν και η κατηγορία δεν ξεκίνησε ιδιαίτερα θετικά, οι πωλήσεις μας εξελίσσονται θετικά. Συντελούν σε αυτό οι υπάρχουσες αλλά και οι νέες συνεργασίες μας, όπως η πιο πρόσφατη με τον κλάδο εστίασης του ομίλου Vivartia

Γιατί εκτός της Ένωσης Ζυθοποιών;

    σ. σ.: Γιατί η ΕΖΑ δεν είναι μέλος της Ελληνικής Ένωσης Ζυθοποιών (ΕΕΖ);

Α. Σ.: Παρότι η εταιρεία μας είναι ιδρυτικό μέλος της ΕΕΖ, αποφασίσαμε να διαφοροποιήσουμε τη στάση μας –ως μέλος της διοίκησης–, κυρίως λόγω της έλλειψης ενός κοινού κώδικα δεοντολογίας, αλλά και της διάθεσης των συνδρομών σχεδόν αποκλειστικά στην Ευρωπαϊκή Ένωση ζυθοποιών. Ωστόσο, αναγνωρίζουμε την ανάγκη ύπαρξης της ΕΕΖ, για την προώθηση των κοινών συμφερόντων ολόκληρης της ελληνικής ζυθοποιίας σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, τη δέσμευση για δίκαιη αντιμετώπιση και καταπολέμηση του αθέμιτου ανταγωνισμού, την προώθηση της ανταλλαγής εμπειριών ιδιαίτερα σε οικονομικά, νομικά, επιχειρηματικά και τεχνικά κλαδικά θέματα, την αποτροπή της εισαγωγής ή αύξησης υφιστάμενων φόρων κ.ά. Τα τελευταία χρόνια, βέβαια, έγιναν σημαντικές αλλαγές στην Ένωση, με την αλλαγή του καταστατικού της και την ένταξη μικροζυθοποιείων, στο πλαίσιο της διεύρυνσης των δικαιωμάτων των Ελλήνων ζυθοποιών.

Συμβολή στην απασχόληση και την επιχειρηματικότητα

    σ. σ.: Κατά πόσο συμβάλει η ζυθοποιία στη μείωση της ανεργίας;

Α. Σ.: Η νεανική ανεργία σε όλη την Ευρώπη είναι διπλάσια της συνολικής, ενώ στην Ελλάδα αγγίζει το 50%. Στο μεταξύ, ο εγχώριος κλάδος της ζυθοποιίας ανθίζει, έχοντας ανάγκη από νέους ζυθοποιούς. Με σκοπό να παρέχουμε ευκαιρίες εργασίας σε νέους με επιχειρηματική σκέψη και μεράκι για την μπίρα, δημιουργήσαμε σε συνεργασία με το Ελληνογερμανικό Εμπορικό-Βιομηχανικό Επιμελητήριο το καινοτόμο για την Ελλάδα πρόγραμμα διττής εκπαίδευσης για την ειδικότητα του ζυθοποιού-βυνοποιού. Μέσω αυτού, οι ενδιαφερόμενοι νέοι αποκτούν θεωρητικές και πρακτικές γνώσεις σε πραγματικό περιβάλλον εργασίας, ενώ πληρώνονται από την πρώτη ημέρα της συμμετοχής τους. Με την επιτυχή αποφοίτησή τους αποκτούν πτυχίο διεθνώς αναγνωρισμένο, καθώς και τριετή εργασιακή εμπειρία.

Βιωσιμότητα και κυκλική οικονομία

    σ. σ.: Αν και η μπίρα δεν διακινείται σε πλαστική συσκευασία, το πλαστικό έχει ευρεία χρήση π.χ. στις υπερ-συσκευασίες του προϊόντος. Τι σκέφτεστε για τις ευρωπαϊκές-κοινοτικές προσπάθειες για τον περιορισμό του πλαστικού;

Α. Σ.: Η βιωσιμότητα είναι η κυριότερη πρόκληση της γενιάς μας και η κυκλική οικονομία μία από τις σημαντικότερες λύσεις. Για τις συσκευασίες των ποτών η ΕΕ έχει θεσπίσει ιδιαίτερα υψηλούς συντελεστές περισυλλογής και χρήσης ανακυκλωμένου υλικού, 25% για το PET ως το 2025 και 30% ως το 2030, όπως και την υποχρέωση το καπάκι να παραμένει στην συσκευασία. Θεωρώ ότι θα υπάρξουν περαιτέρω, τόσο ευρωπαϊκές όσο και εθνικές παρεμβάσεις, για την μετάβαση σε πιο eco-friendly συσκευασίες, ενδεχομένως με συνέπεια την επιβάρυνση του κόστους συσκευασίας.

    σ. σ.: Τι κόστος δημιουργεί στον κλάδο σας η γραφειοκρατία του Δημοσίου;

Α. Σ.: Το κόστος της γραφειοκρατίας στην Ελλάδα είναι ανυπολόγιστο, αν λάβει κανείς υπόψιν τις καθυστερήσεις στην απονομή της δικαιοσύνης, τις αναχρονιστικές ρυθμίσεις των εργασιακών σχέσεων, τις καθυστερήσεις εγκρίσεων για την υλοποίηση νέων επενδύσεων και άλλα χιλιοειπωμένα θέματα, που δεν έχουν αντιμετωπιστεί επιτυχώς από την πολιτεία.

    σ. σ.: Τι σκέπτεσθε για τον ανταγωνισμό μεταξύ των ισχυρών του κλάδου και των μικρο-ζυθοποιών;

Α. Σ.: Οι δύο πολυεθνικές εξακολουθούν να έχουν δεσπόζουσα θέση στην ελληνική αγορά μπίρας, ενώ οι πολυάριθμες ελληνικές ζυθοποιίες μοιράζονται μερίδιο μικρότερο του 20% του συνόλου της αγοράς. Το παράδειγμα της ΕΖΑ δείχνει πώς μια μικροζυθοποιία μπορεί επιτυχημένα να μεγαλώσει, ξεπερνώντας τις δυσκολίες και τα εμπόδια.

Η υπερφολολόγηση και η πρόκληση των εξαγωγών

    σ. σ.: Τι σκέφτεστε για την υπερφορολόγηση της μπίρας στην Ελλάδα; Πόσο συμμετέχουν συνολικά οι φόροι στην τελική τιμή της;

Α. Σ.: Η μπίρα στην Ελλάδα φορολογείται με τους υψηλότερους συντελεστές στην ΕΕ, αφού υπάγεται σε ΦΠΑ και σε Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης. Συγκεκριμένα, στη διάρκεια της κρίσης ο μεν συντελεστής ΕΦΚ τετραπλασιάστηκε, ο δε ΦΠΑ αυξήθηκε κατά 5 μονάδες, ενώ οι μεταβολές στις καθαρές τιμές ακολούθησαν την πορεία της χαμηλής εξέλιξης του κόστους παραγωγής. Αποτέλεσμα αυτού είναι ότι ο καταναλωτής πληρώνει φόρους, που ξεπερνούν το 50% της τιμής ραφιού της μπίρας. Αν σκεφτεί κανείς ότι στη δεκαετία της κρίσης η μέση κατανάλωση κατ’ άτομο έχει πτωτική τάση, ενόσω τα φορολογικά έσοδα του κράτους από το προϊόν υπερδιπλασιάστηκαν, είναι ξεκάθαρο ότι η υπερφορολόγηση του προϊόντος παρακωλύει σημαντικά την εξέλιξη του κλάδου. Σημειώστε ότι στην ΕΕ ο ελάχιστος ΕΦΚ είναι 8,72 ευρώ ανά εκατόλιτρο όταν στην Ελλάδα είναι 60 ευρώ, δηλαδή εξαπλάσιος του ελάχιστου ευρωπαϊκού!

    σ. σ.: Πώς εξελίσσονται οι εξαγωγές του κλάδου και πώς κινείται η εταιρεία σας σχετικά;

Α. Σ.: Σε μία αγορά όπου οι πολυεθνικοί «παίκτες» έχουν το πάνω χέρι, οι εξαγωγές δεν αποτελούν προτεραιότητα, αφού οι μητρικές τους κυριαρχούν στις εξαγωγές ή και θυγατρικές του ομίλου έχουν ήδη παρουσία. Αντίθετα τόσο για εμάς όσο και για άλλες εταιρείες του F&B κλάδου, οι εξαγωγές αποτελούν σημαντικό πυλώνα ανάπτυξης και καταβάλουμε ουσιαστική προσπάθεια σχετικά. Τα προϊόντα της ΕΖΑ έχουν παρουσία και στις πέντε ηπείρους. Είναι μια συνεχής διαδικασία για να εδραίωσή μας, όπως και εν γένει της ελληνικής μπίρας παντού στον κόσμο. Είναι μια περαιτέρω πρόκληση. Με το πάθος που μας διακρίνει και την πίστη στις δυνάμεις μας είναι βέβαιο ότι θα τα καταφέρουμε.

Ξεχωριστοί σταθμοί

    σ. σ.: Ποιοι ήταν οι κυριότεροι σταθμοί της ΕΖΑ στην τελευταία τριακονταετία;

Α. Σ.: Αν διάλεγα κάποια στιγμή, που έχει ξεχωριστή θέση στην καρδιά μας, είναι ασφαλώς η στιγμή της δημιουργίας του πρώτου ελληνικού σήματος της εταιρείας, της PILS Hellas το 1996, οπότε ξαναβάλαμε την ελληνική μπίρα στην αγορά. Σημαντικοί σταθμοί, όμως, είναι η δημιουργία κάθε μάρκας μας ξεχωριστά. Της εζα, που δίνει το δικαίωμα επιλογής μεταξύ τριών ασυναγώνιστων γεύσεων, των εζα premium pilsener, εζα fine lager και εζα alcoohol free, της καλοκαιρινής Blue Island Mediterranean Beer, της Blue Island Radler Fizzy Lemon και της καινοτόμου Blue Island Gluten Free 0,0%, και στην κατηγορία των special μπιρών ale των Odyssey, που ανοίγουν νέους γαστρονομικούς ορίζοντες με τις Odyssey White, Odyssey Red και Odyssey Dark Brune. Για εμένα προσωπικά σταθμός ήταν η απόφαση να αναλάβω εκτός από τη διοικητική ηγεσία της εταιρείας και την ιδιοκτησία της. Σήμερα, χτίζοντας πάνω στα θεμέλια που δημιουργήσαμε, ξεκινάμε τη νέα εποχή της Ελληνικής Ζυθοποιίας Αταλάντης με πηγαία αισιοδοξία, υψηλούς στόχους και πάθος για την μπίρα. Τα καλύτερα έρχονται!

Λύνοντας τον γρίφο των private labels

Στην κλαδική αγορά είναι κοινή παραδοχή πως υπεύθυνες για μεν τη διόγκωση του μεριδίου σε αξία των PL από ένα 5,9% το 2007 στο 19% το 2014 επί του συνολικού κλαδικού τζίρου ήταν η φτώχεια στη ζήτηση που έφεραν τα μνημονιακά προγράμματα. Για δε το «ξεφούσκωμα» του μεριδίου τους από το 2015, οπότε έπεσε στο 18%, ως τη σταθεροποίησή του την τελευταία διετία στο 16%, είναι η έντονη προωθητική δραστηριότητα των βιομηχανικών μαρκών.

Η αδιάκοπη ένταση των προωθήσεων, όμως, όπως έχουμε επισημάνει κι άλλες φορές, δείχνει πως η «εσωτερική υποτίμηση» πλήττει πλέον ζωτικά τις βιομηχανικές μάρκες. Τις πλήττει αφότου ρήμαξε με την επιβολή της, δηλαδή με τις περικοπές των μισθών και των συντάξεων, το καταναλωτικό εισόδημα. Στην ουσία οι προμηθευτές συνειδητοποιούν με αρκετή καθυστέρηση ότι δεν άρκεσε η αποφυγή της θεσμικής υποχρεωτικότητας της «εσωτερικής υποτίμησης» εις βάρος του ύψους των τιμών τους, υποθέτοντας αρχικά μιαν αργή συν τω χρόνω ανάκαμψή τους έως ένα επίπεδο κανονικότητας συμβατής με τις προσδοκίες τους. Τούτο συμβαίνει, πρώτον, διότι η νέα κανονικότητα δεν είναι αυτή, την οποία υπολόγιζαν, μετερχόμενοι αρχικά τις προωθήσεις ως λύση εκτάκτου ανάγκης για τη διασφάλιση των μεριδίων τους, αλλά είναι η κανονικότητα του προγράμματος δημοσιονομικής πειθαρχίας και της μετάλλαξης της κρίσης δημόσιου χρέους και σε κρίση χρέους ιδιωτικού (μέσω της υπερχρέωσης ευρύτερων κοινωνικών στρωμάτων έναντι του δημόσιου ταμείου, των ασφαλιστικών φορέων, των τραπεζών κ.α.), που δεν αφήνουν μακροπρόθεσμα τα νοικοκυριά ν’ ανασάνουν εισοδηματικά. Και δεύτερον, διότι ο προωθητικός πυρετός των βιομηχανικών μαρκών σήμερα, που ρίχνει περαιτέρω τις τιμές, ανεβαίνει σε μεγάλο βαθμό ερήμην των σχεδιασμών των παραγωγών τους ως αποτέλεσμα των πιέσεων του σκληρού λιανεμπορικού ανταγωνισμού, ο οποίος αξιώνει τη συμμετοχή των προμηθευτών στη φιλοεκπτωτική θωράκιση καθενός μεγάλου πελάτη τους στους «πολέμους τιμών» μεταξύ τους και στον οποίο οι προμηθευτές αδυνατούν να αντισταθούν.

Περί ομολογημένων και ανομολόγητων αιτιοτήτων
Ποιοι προμηθευτές σκέφτονται τη δυνατότητα άμβλυνσης των προωθήσεών τους; Η απάντηση «όλοι» ανακλά μόνο προδιαθέσεις του θυμικού, καθώς όλοι τους, μεγάλοι και μικροί, θέλοντας και μη, συμβιβάζονται κατ’ ανάγκην με τη λογική της οικονομικής διαθεσιμότητας των τελικών πελατών τους και του ανταγωνισμού τους για την απόσπαση της καταναλωτικής προτίμησης. Απλώς όλοι ποθούν την ελευθερία στη δυνητική άσκηση μιας ανεμπόδιστης εμπορικής πολιτικής, που τη νιώθουν πετσοκομμένη εξαιτίας της πίεσης των λιανεμπόρων, έστω κι αν δεν πρόκειται να την ασκούσαν ποτέ αφ’ εαυτού τους, στο πλαίσιο του ανταγωνισμού τους.

Υπάρχει, ωστόσο, μια μικρή ομάδα προμηθευτών που σκέφτονται στα σοβαρά την άμβλυνση των προωθήσεών τους και το συζητούν πια και δημόσια με στελέχη της άλλης πλευράς, τα οποία τους λένε με τη σειρά τους «αυτό να το ξεχάσετε, γιατί κερδίζετε πολύ περισσότερο απ’ όσο εμείς, που τώρα χρειαζόμαστε τις προσφορές σας περισσότερο απ’ ότι εσείς». Πρόκειται ακριβώς για εκείνους, των οποίων το ενδιαφέρον εστιάζεται τώρα προπάντων στο κέρδος κι όχι τόσο στον τζίρο των προϊόντων τους, οπότε τώρα επικαλούνται την προστασία της αντιλαμβανόμενης αξίας των μαρκών τους. Πράγματι, ορισμένες από τις πολυεθνικές μάρκες, έχοντας πλειοδοτήσει στα πρώτα χρόνια της ύφεσης στον μεριδιακό promo-ανταγωνισμό, περιορίζοντας στο απόλυτα αναγκαίο τη διαφήμιση και την οργανωτική τους παρουσία, δεν διατίθενται πια να επενδύουν σε μια μικρή αγορά άνευ προοπτικής σοβαρών αποδόσεων. Οι μητρικές τους, αφιστάμενες των κάθε είδους εγχώριων αυταπατών, όπως περί της αδιάλειπτης επί μακρόν μεγέθυνσης του ελληνικού ΑΕΠ (να ένας γερμανόπεμπτος αστικός μύθος), ήδη έχουν κάνει τις επιλογές τους, ενόσω τις κλιμακώνουν περαιτέρω. Πιθανώς, μάλιστα, η απαγκίστρωσή τους από τον άλλοτε μικρό ελληνικό παράδεισο της κερδοφορίας των brands τους θα ήταν οριστική, αν, στο μεταξύ, η κρίση της ζήτησης ελέω του Συμφώνου Δημοσιονομικής Σταθερότητας δεν είχε εξαπλωθεί λίγο ως πολύ σε όλη την ευρωπαϊκή πελατεία τους…

Όλες οι λοιπές προμηθευτικές εταιρείες βιομηχανικών μαρκών, από τις μεγάλες ή μεσαίες μέχρι τις πάμπολλες τοπικές μικρές, κατά συντριπτική πλειονότητα ελληνικές, υπομένουν στο καλαπόδι του πολυετούς πια καθεστώτος εκτάκτου ανάγκης, κάνοντας την ανάγκη (για τζίρο) φιλοτιμία (promotion) και ελπίζοντας στην αντιστάθμιση των απωλειών τζίρου και κερδών τους με εξαγωγικά εγχειρήματα, αλλά και επενδυτικές εφόδους καινοτομίας στην υποτονική ζήτηση. Αλλά τα συμπτώματα εξάντλησης των αποθεμάτων αντοχής αρκετών εξ αυτών πυκνώνουν, δεδομένης της πιστοδοτικής διαθεσιμότητας των τραπεζών να συνδράμουν μόνον όσους περίπου δεν την έχουν ανάγκη, οπότε είτε σύρονται σε διαδικασίες βεβιασμένης συγκεντροποίησης, μέσω εξαγορών και συγχωνεύσεων, είτε σε προσφυγές στον πτωχευτικό κώδικα είτε σε παραίτηση από το branding…

Θα είχε, άραγε, την ελάχιστη, έστω, βασιμότητα η ιδεατή πρόταση για μια εθελοντική από κοινού συμφωνημένη προσαρμογή των τιμών όλης της αγοράς στο ύψος της εισοδηματικά κοντοκλαδεμένης εγχώριας ζήτησης χάριν ευταξίας; Ποσώς! Εξάλλου, η θεωρητική πιθανότητα της πραγμάτωσής της θ’ αντιστοιχούσε με την ικανοποίηση, ας πούμε, της ενδόμυχης επιθυμίας κάθε χωριστού προμηθευτή κι όλων μαζί να πωλούν σε τιμές κατά το δοκούν και άνευ άγχους για τον όγκο πωλήσεων, αλλά χωρίς επιπτώσεις στην κερδοφορία τους. Η ιδέα είναι ωραία σαν καλαμπούρι, βέβαια. Εξίσου μηδενική πιθανότητα έχει και η θεωρητική υπόθεση ότι οι λιανέμποροι θα δέχονταν αδιαμαρτύρητα τυχόν αθρόες μειώσεις τιμών στα προϊόντα που εμπορεύονται, αφ ης στιγμής κάτι τέτοιο θα επέφερε την πτώση της απόλυτης αξίας του λιανεμπορικού ποσοστού κέρδους και των λοιπών προσόδων τους επί της τιμής του προμηθευτή. Οι τιμές, φυσικά, δεν διαμορφώνονται βάσει θεωρητικών υποθέσεων ή ηθικών προτάσεων, αλλά η σχετική διερεύνησή τους αναδεικνύει εν μέρει μη συζητούμενες αιτιότητες, τις οποίες συμμερίζεται η εμπορική πρακτική ως αυτονόητες.


Όταν ο μύθος κρύβει(;) την πραγματικότητα
Μια από τις συζητημένες, πάντως, αιτιότητες της οπισθοχώρησης του μεριδίου των PL, δηλαδή των προϊόντων καταφυγής των φτωχών νοικοκυριών, είναι η πτώχευση της αλήστου μνήμης Μαρινόπουλος, στρατηγικού «παίκτη» μεταξύ των κλασικών αλυσίδων λιανικής στα PL, η οποία κυρίως στα στερνά της υποχρέωνε όσους προμηθευτές μπορούσε, να παράγουν φασόν για λογαριασμό της, ώστε να διατηρεί την πελατεία της ακόμα κι όταν τα ράφια της μένανε άδεια από τα brands τους. Κοντά δυόμισι χρόνια μετά την ανάδυση της νέας Σκλαβενίτης, που χωνεύει ακόμα την ανέλπιστη βορά των δομών της «αλήστου μνήμης…», οι πιστοί αγοραστές των PL της τελευταίας («πιστοί» με την έννοια του ανάγκα και θεοί πείθονται) δεν εξαφανίστηκαν κατά τον πολύ διαδεδομένο μύθο των «γοητευμένων» καταναλωτών από τις προωθήσεις, που δεν ξέρουν πια τι να πρωτοστοκάρουν από τις τόσες ευκαιρίες που τους προσφέρονται. Όχι πως η ζήτηση δεν συμβιβάζεται με τις εκάστοτε προσφερόμενες «εμπειρίες» διεξόδου της από την ανέχεια, αλλά η εμπειρία αγοράς από τα φτηνότερα Lidl φαίνεται πως έχει κερδίσει πολύ περισσότερους πελάτες απ’ όσους θα ήθελαν οι διαδοσίες μύθων σαν τον εν λόγω. Κι αυτό δεν είναι παραμύθι. Στα τέλη της προηγούμενης χρονιάς προσδιορίσαμε την άνοδο του μεριδίου της Lidl περίπου κατά μιάμιση ποσοστιαία μονάδα επί του όλου της κλαδικής αγοράς στο κρίσιμο διάστημα από το φαλιμέντο της Μαρινόπουλος και την ανασυγκρότηση των δομών της από την ΕΥΣ, με άλλα λόγια, στο διάστημα που λανσάρεται η «σταθεροποίηση» του μεριδίου των PL ως νέα κανονικότητα του έθους της ζήτησης.

Οι τεχνογνώστες του private branding σας χαιρετούν…
Στο μεταξύ, τα νέα γιγαντωμένα εταιρικά μεγέθη στον κλάδο «μαθαίνουν» σιγά-σιγά και κατηγορία την κατηγορία το απαιτητικό παιχνίδι του private branding. Συνειδητοποιούν ότι έρχεται το πλήρωμα του χρόνου, όπου ο «πόλεμος τιμών», εντεινόμενος αφότου σταθεροποιηθεί το μερίδιο αγοράς της ΕΥΣ (πιθανώς όχι πριν τα μέσα της επόμενης χρονιάς), θα διεξαχθεί και σ’ αυτό το πεδίο, με πιο έντονα ποιοτικά ζητούμενα, συναρτημένα με τη στρατηγική διαφοροποίηση καθεμιάς αλυσίδας και με τις εμπειρίες αγοράς που δημιουργούν τα καταστήματά της. Από τότε και σε προοπτική χρόνου, δεδομένου του κορεσμού της επέκτασης των δικτύων διανομής και συνάμα της αντοχής ανταπόκρισης των προμηθευτών στην επίμονη ζήτηση ενίσχυσης της ανταγωνιστικής αλκής των πελατών τους, το private branding, στο οποίο σήμερα πρωτοστατούν ως τεχνογνώστες οι δύο πολυεθνικές του κλάδου με εκ διαμέτρου αντίθετες στρατηγικές μεταξύ τους, θα αποτελέσει πεδίο αναμέτρησης όλων ανεξαίρετα των αλυσίδων, θέλουν δε θέλουν. Όλα, όμως, γίνονται καλά, όταν γίνουν στην ώρα τους. Διότι ως τότε το μερίδιο των φτηνών προϊόντων στις πωλήσεις του κλάδου έχει πολλές ακόμα, παλιές και νέες αναλώσιμες μικροεπωνυμίες βιομηχανικών brands, που πληρώνουν για την αυταξία του τοπικού branding το ράφι της μεγάλης λιανικής…

Το πορτραίτο της αγοράς σήμερα
Στον παράπλευρο πίνακα, που συνθέσαμε με την αμέριστη βοήθεια της IRI και του κ. Παναγιώτη Μπορέτου, εμπορικού διευθυντή και αναπληρωτή διευθύνοντος συμβούλου της, είναι ιχνογραφημένο με αδρές γραμμές το πορτραίτο της αγοράς του κλάδου, δηλαδή φαίνονται συνδυαστικά τα χαρακτηριστικά των γενικών του τάσεων. Η ποσοστιαία απόδοση των μεγεθών σε αξία είναι προϊόν της ανάλυσης των στοιχείων πωλήσεων των κλαδικών αλυσίδων (εκτός του discounter) από όλη την ηπειρωτική χώρα και την Κρήτη (δηλ. εκτός νήσων Αιγαίου και Ιονίου) σε τρόφιμα εξαιρουμένων των επί ζυγίω και σε μη τρόφιμα από την IRI.

Η κρίση των προωθήσεων στους μεγάλους
Πρώτα απ’ όλα ας δούμε τις 34 μεγαλύτερες εταιρείες της αγοράς μας, των οποίων ο τζίρος αναλογεί στο ήμισυ του γενικού κλαδικού τζίρου και που μέσα σε αυτές περιλαμβάνονται όλες οι μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες, ξένες κι ελληνικές. Η σύγκριση των δύο πενταμήνων, του φετινού προς το περσινό, δείχνει ότι παρότι αυξήθηκε φέτος ο προωθητικός τους τζίρος κατά 9,7%, δηλαδή ότι οι πραγματοποιημένες πωλήσεις τους υπό καθεστώς προωθητικών ενεργειών που διενήργησαν οι λιανέμποροι στο πεντάμηνο κατέλαβαν το 30,3% του γενικού τζίρου τους έναντι 28,2% πέρυσι, το συνολικό μερίδιό τους υποχώρησε στο 50,22% του κλαδικού τζίρου από 51% το πεντάμηνο πέρυσι. Η εν λόγω τάση είναι αναμφίβολα προβληματική για τους μεγάλους προμηθευτές που, αν και πλειοδοτούν στις προσφορές, ανεβάζοντας τον προωθητικό πυρετό σαφώς υψηλότερα του γενικού μέσου όρου της αγοράς (το μερίδιο του προωθητικού τζίρου τους φέτος είναι 30,3% έναντι γενικού μέσου όρου 24,9%), εμφανίζουν απώλειες μεριδίου 0,78% στο γενικό τζίρο τους υπό συνθήκες σταθερότητας των τιμών τους. Πράγματι οι τελευταίες στήλες, που αποτυπώνουν την πληθωριστική τάση, εμφανίζοντας αμελητέες διακυμάνσεις στις τιμές (όχι μόνο στα προϊόντα των «34», αλλά όλων των ιδιοκτητών προϊόντων), επιβεβαιώνουν το ήδη γνωστό: τη μακροημέρευση της οικονομικής ύφεσης παρά τα ξόρκια.

Ενδείξεις ενδιαφέροντος για το private branding
Είναι ενδιαφέρον ότι το γενικό μερίδιο των private labels καίτοι υποχώρησε επουσιωδώς σε σύγκριση με το πεντάμηνο του 2018 (κατά 0,08% σε αξία υπό συνθήκες απόλυτης σταθερότητας των τιμών τους), ο προωθητικός πυρετός τους ανέβηκε κατά 23,8% φέτος, αυξάνοντας το μερίδιο του προωθητικού τους τζίρου από 10,4% στο πεντάμηνο πέρυσι στο 12,5% φέτος. Η άνοδος του προωθητικού πυρετού των PL, που είναι η εντονότερη μεταξύ των τριών συγκρινόμενων κατηγοριών προϊόντων με κριτήριο την ιδιοκτησία τους, είναι μάλλον ένδειξη μιας ποιοτικής αλλαγής στη στρατηγική μάρκετινγκ διαχείρισης των PL εκ μέρους των λιανεμπορικών αλυσίδων. Πιθανώς θα επιβεβαιώνεται στο εξής μια όλο και συστηματικότερη προσπάθεια επίδοσης των αλυσίδων στο private branding, με όχημα (και) τις προσφορές. Οψόμεθα.


Το πλεονέκτημα της τοπικής μάρκας
Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον από άποψη σχολιασμού παρουσιάζουν οι πωλήσεις των περίπου 1.150 μεσαίων και μικρών προμηθευτών της λιανεμπορικής αγοράς. Το βαρύνον είναι ότι η συμμετοχή των πωλήσεών τους (μερίδιο) στις συνολικές πωλήσεις του κλάδου αυξήθηκε στο πεντάμηνο φέτος κατά 0,87% (από 32,96% πέρυσι στο 33,83%), όπως επίσης ότι, ενώ ο προωθητικός τους τζίρος πουσαρίστηκε στο πεντάμηνο φέτος κατά 18,6%, το μέγεθός του παρέμεινε κάτω από το γενικό μέσο όρο του συνολικού προωθητικού τζίρου της αγοράς (22,8% έναντι 24,9%). Πέραν τούτων, όμως, ποιοι είναι αυτοί οι 1.150 προμηθευτές; Αν εξαιρέσει κανείς από το πλήθος τους μια ομάδα 66 αρκετά μεγάλων και μεσαίων επιχειρήσεων εθνικής διανομής, που, όντας αμέσως πίσω από τους 34 μεγαλύτερους προμηθευτές, κατέχουν αθροιστικό μερίδιο πωλήσεων ίσο πάνω-κάτω με το 20% του συνολικού τζίρου της κλαδικής αγοράς (με άλλα λόγια, οι μεγαλύτεροι 100 προμηθευτές ελέγχουν σχεδόν το 70% του κλαδικού τζίρου), πρόκειται για την πλειάδα των μικρών τοπικών προμηθευτών, εκ των οποίων ορισμένοι αποκτούν πανελλήνια διανομή μόνον κατόπιν επιλογής των εθνικής εμβέλειας αλυσίδων να τοποθετούν για λόγους διαφοροποίησης τα προϊόντα τους στα καταστήματά τους παντού στη χώρα. Συνεπώς τα περισσότερα προϊόντα τους είναι τοπικά brands, επί τω πλείστον τρόφιμα, που ανταγωνίζονται τα εθνικά ή πολυεθνικά brands και δη με αξιώσεις στην περιφέρεια. Στον ανταγωνισμό αυτό, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τις τιμές, στο πλεονέκτημα της τοπικής μάρκας ανακλάται το χαμηλό μεταφορικό της κόστος, λόγω εγγύτητας, και η μικρή έως αμελητέα διαφημιστική της δαπάνη. Έτσι, λαμβανομένης υπόψιν και της συμμετοχής της στο λιανεμπορικό ανταγωνισμό, μέσω της ένταξής της στα προγράμματα προσφορών των αλυσίδων, η τιμή της τοπικής μάρκας είναι συνήθως κοντύτερα στις τιμές των PL, αν όχι ενίοτε αντίστοιχου επιπέδου μ’ εκείνων.

Έτσι, λύνεται ακόμα μια όψη του πρισματικού γρίφου (οι άλλες είναι οι υπερβολές των προσφορών στα brands και η αύξηση του μεριδίου της Lidl) για το πώς είναι δυνατόν το γενικό μερίδιο των PL προϊόντων επισήμως να έχει σταθεροποιηθεί περίπου τρεις ποσοστιαίες μονάδες κάτω από το επίπεδο της κορύφωσής του προ τετραετίας-πενταετίας (19% το 2014), ενόσω το μαρτύριο της εσωτερικής υποτίμησης εξακολουθεί να ποδηγετεί τη ζήτηση.

Metro: Τα PL θα μετεξελιχθούν σε Private Brands
Για τους επιτελείς της Metro τα προϊόντα PL των επωνυμιών της αποτελούν διαχρονικά ένα ακόμη στοιχείο της εικόνας και της ταυτότητάς της. Όπως επισημαίνουν, δεδομένης της πλήρους απενοχοποίησης των PL προϊόντων τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, η σχέση ποιότητας/τιμής τους έχει αναβαθμιστεί περαιτέρω, ενώ μέσω των σχετικών επενδύσεών τους οι λιανεμπορικές αλυσίδες ωθούν στη μετεξέλιξη των Private Labels σε Private Brands. Στο πλαίσιο αυτά, τα My market επαναλανσάρισαν πέρυσι τη σχετική συλλογή τους υπό την ομπρέλα του νέου σήματος «My», δημιουργώντας με μοντέρνο κι ελκυστικό τρόπο συλλογές τροφίμων και μη (My gusto, My fresco, My kouzina, My home, My soft, αλλά και Feel good!), στις οποίες προστίθενται συνεχώς νέοι κωδικοί. Τα προϊόντα επωνυμίας «My» είναι η κλασική σειρά της εταιρείας σε τρόφιμα και μη, ενώ το σήμα Feel good! έχει δοθεί στα σχετικά είδη προσωπικής περιποίησης. Ταυτόχρονα, υπό το σήμα Εκλεκτές Γεύσεις η εταιρεία προσφέρει μία σειρά επιλεγμένων προϊόντων, αποκλειστικά Ελλήνων τοπικών παραγωγών, παραγμένων με αγνές πρώτες ύλες και με τις αυστηρότερες προδιαγραφές. Συνδυάζουν την άριστη ποιότητα με τις ανταγωνιστικές τιμές. Τέλος, η σειρά προϊόντων σήματος Best Price περιλαμβάνει είδη, που διατίθενται με τις φθηνότερες τιμές στις κατηγορίες τους.

Όπως επισημαίνουν οι αρμόδιοι της εταιρείας, «είμαστε βέβαιοι για την υψηλή ποιότητα των Private Brand προϊόντων μας. Η τιμολογιακή πολιτική μας σε αυτά είναι ευέλικτη και προσαρμόζεται στις εκάστοτε συνθήκες της αγοράς. Ωστόσο, δεν θυσιάζουμε την ποιότητα στο βωμό των χαμηλών τιμών. Δεν επιλέγουμε το φθηνότερο προμηθευτή, εάν δεν πληροί τις προδιαγραφές μας…». Αναφερόμενοι στη διεύρυνση της εταιρικής συλλογής με premium σειρές προϊόντων κι άλλες ειδικές κατηγορίες προϊόντων προστιθέμενης αξίας, σχολιάζουν πως ο στόχος δεν είναι η επικέντρωση του καταναλωτικού ενδιαφέροντος στις συγκρίσεις τιμών, «αλλά στη δημιουργία προϊόντων με ξεχωριστή θέση στα ψώνια των πελατών μας».

Αναφορικά με την επίδραση της αυξανόμενης προωθητικής έντασης και της συχνότητας των προσφορών των βιομηχανικών brands στο μερίδιο αγοράς των PL, σημειώνουν: «Την τελευταία τριετία το μερίδιό τους φαίνεται ότι παρουσιάζει στασιμότητα, η οποία εκδηλώνεται και στα My market, αν και σε πολλές κατηγορίες κινούμαστε ανοδικά σε σχέση με το σύνολο της αγοράς… Όσο παραμένει σε υψηλά επίπεδα η εν λόγω προωθητική ένταση, τόσο θα λειτουργεί ανασχετικά στην ανάπτυξη του μεριδίου των PL. Ωστόσο, η επόμενη ημέρα γι’ αυτά είναι να εξελιχθούν σε προϊόντα επώνυμης ζήτησης. Έτσι, με αργά έστω βήματα, θα αυξηθεί η διείσδυσή τους. Πάντως, απέχουμε μακράν από τα πολύ σημαντικά μερίδια των PL σε άλλες ώριμες αγορές, όπως της Γερμανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου».

Μασούτης: Οι προωθήσεις δεν επηρεάζουν πολύ τις πωλήσεις των PL
Σε σημείωμά του ο κ. Γιώργος Τσιώτσης, υπεύθυνος του Τμήματος Προϊόντων Ιδιωτικής Ετικέτας της Μασούτης, επισημαίνει ότι η εταιρεία του δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη και εισαγωγή τέτοιων προϊόντων αναγνωρίσιμης προστιθέμενης αξίας εξαιτίας της καλής σχέσης ποιότητας/τιμής, που τα χαρακτηρίζει. Τούτο, άλλωστε, αποτελεί στρατηγική επιλογή της Μασούτης, εκφρασμένη με σεβασμό προς τους πελάτες της.

Η Μασούτης διαθέτει τις συλλογές προϊόντων PL επωνυμίας Mr Grand, που είναι η συλλογή με τους περισσότερους κωδικούς, και «Μασούτης από τον τόπο μας», μια ειδική σειρά τροφίμων, παραγωγής από προσεκτικά επιλεγμένους τοπικούς προμηθευτές-συνεργάτες της εταιρείας, με σκοπό την προσφορά εκ μέρους της εξαιρετικών προϊόντων σε κατηγορίες όπως των οσπρίων, των χυμών κ.ά. Εξάλλου, προσθέτει ότι σε περιπτώσεις προϊοντικών κατηγοριών όπως τα τυροκομικά, τα γαλακτοκομικά, τα εξαιρετικά παρθένα ελαιόλαδα, τα όσπρια-ρύζια κ.ά., η συμμετοχή των εταιρικών επωνυμιών PL στις πωλήσεις κυμαίνεται σε πολύ υψηλά επίπεδα, στοιχείο ενδεικτικό της ποιότητάς τους και της αξιόπιστης επιλογής των παραγωγών τους.

Η επίδραση του promotion των επώνυμων προϊόντων έχει μικρή επίπτωση στις πωλήσεις των εταιρικών PL, ενώ, λόγω της εξαιρετικά ανταγωνιστικής τιμολόγησής τους, «οι πωλήσεις τους δεν επηρεάζονται σημαντικά από τις αυξομειώσεις στις τιμές και τις προσφορές των επώνυμων προϊόντων, διότι ο καταναλωτής έχει αναπτύξει μια σχέση πιστότητας με αυτά», εξηγεί ο κ. Τσιώτσης. Προσθέτει ότι «η σταθερή ποιότητά τους και η αξία που αντιλαμβάνεται ο πελάτης πως του παρέχουν, είναι παράγοντες που επιδρούν καταλυτικά στην εδραίωση αυτής της σχέσης».

Τέλος, επισημαίνει ότι από το 2008 μέχρι σήμερα οι πωλήσεις σε αξία των προϊόντων PL της εταιρείας παρουσίασαν τεράστια ανάπτυξη, ενώ η εισαγωγή τους έχει διαπιστωμένα συμβάλει στη συνολική αύξηση των επιμέρους κατηγοριών προϊόντων στις οποίες ανήκουν. Προσθέτει ότι αναμένεται μια περαιτέρω μικρή αύξηση του ήδη υψηλού μεριδίου τους στις πωλήσεις, αλλά χωρίς μεγάλα περιθώρια περαιτέρω επέκτασης, δεδομένης της σταθερής ανάπτυξής τους περισσότερο από μια δεκαετία.

Πώς σκέφτονται οι Millennials και η Generation Z

Σύμφωνα με την έρευνα, τόσο οι Millennials (γεννημένοι μεταξύ 1980 και 1994) όσο και οι συνθέτοντες τη Generation Z (γεννημένοι μετά το 1995) είναι εξίσου φιλόδοξοι με τις προηγούμενες γενιές. Κατά πλειονότητα οι εκπρόσωποί τους έχουν προτεραιότητα τον πλούτο και τον υψηλό μισθό, αλλά δεν τους συγκινούν τα «παραδοσιακά» έθη, όπως η δημιουργία οικογένειας. Απεναντίας, προηγούνται στη σκέψη τους τα ταξίδια ανά τον κόσμο (57%), έναντι των σχεδίων για την απόκτηση ιδιόκτητου σπιτιού (49%) ή απογόνων (39%). Ταυτόχρονα, η επιθυμία τους να «κάνουν τη διαφορά» είναι εμφανής, τόσο από τις προσωπικές τους ανησυχίες (κλιματική κρίση και περιβάλλον είναι δύο από τα σημαντικότερα ζητήματα που τους απασχολούν) όσο και από τους παράγοντες που εξετάζουν κατά την επιλογή καταναλωτικών προϊόντων, υπηρεσιών, αλλά και εργοδοτών. Πάντως, οι προβλέψεις τους για την οικονομική κατάσταση μειώθηκε στα χαμηλότερα της τελευταίας εξαετίας σύμφωνα με την έρευνα, καθώς μόλις κατά το 26% αναμένουν βελτίωση το επόμενο έτος (45% πέρυσι), ενώ κατά πλειονότητα δηλώνουν ανήσυχοι για την ανισότητα των εισοδημάτων και την ανεργία.

Επίσης, εκφράζουν αρνητική άποψη για πολιτικούς και θρησκευτικούς ηγέτες. Κατά το 73% πιστεύουν πως οι πολιτικοί ηγέτες δεν έχουν θετική επίδραση στον κόσμο και κατά τα 2/3 πως το ίδιο συμβαίνει με τους θρησκευτικούς ηγέτες. Ας σημειωθεί ότι κατά το 45% οι Millennials δεν έχουν καμία απολύτως εμπιστοσύνη στους μεν και τους δε ως πηγές αξιόπιστης πληροφόρησης. Αλλά και η εμπιστοσύνη στα ΜΜΕ, τόσο των Millennials όσο και των μελών της Generation Z, είναι χαμηλή. Κατά το 43% πιστεύουν ότι τα παραδοσιακά μέσα επηρεάζουν αρνητικά τον κόσμο και κατά το 27% εκφράζοντα απορριπτικά για τα ΜΜΕ. Αντίθετα, με τη χρήση των social media κατά το 71% οι Millennials αισθάνονται από αρκετά έως πολύ καλά. Ωστόσο, κατά το 64% πιστεύουν ότι θα ήταν υγιές να μειώσουν την ενασχόλησή τους με αυτά, ενώ κατά το 41% εύχονται να μπορέσουν να διακόψουν εντελώς τη χρήση τους. Εξάλλου, ανησυχούν κατά το 79% ότι θα πέσουν θύμα ηλεκτρονικής απάτης και κατά το 78% για τους τρόπους χρήσης των προσωπικών τους δεδομένων εκ μέρους των οργανισμών. Γι’ αυτό, μάλιστα, κατά το 25% έχουν τερματίσει κάποια συναλλακτική σχέση με τέτοιους οργανισμούς.

Ακόμα χαμηλότερα η εμπιστοσύνη στις επιχειρήσεις
Όσο για τις απόψεις των Millennials σχετικά με τις επιχειρήσεις, συνεχίζουν να επιδεινώνονται. Μόλις κατά το 55% πιστεύουν ότι έχουν θετική επίδραση στην κοινωνία (61% το 2018). Οι επιχειρήσεις πρέπει να εργαστούν σκληρά για να βελτιώσουν τις σχετικές αντιλήψεις, επισημαίνουν οι ερευνητές της Deloitte, εφόσον οι Millennials ως καταναλωτές προτιμούν όσους υποστηρίζουν έμπρακτα κάποιες αξίες. Ειδικότερα, κατά το 42% έχουν αρχίσει ή εμβαθύνει τις σχέσεις τους με κάποιες επιχειρήσεις, επειδή πιστεύουν ότι τα προϊόντα ή οι υπηρεσίες τους έχουν θετική επίδραση στην κοινωνία ή το περιβάλλον. Αντίθετα, κατά το 37% έχουν διακόψει τέτοιου είδους σχέσεις, επειδή πιστεύουν ακριβώς το αντίθετο.

Αναφορικά με την επίδραση της τεχνολογίας στο εργατικό δυναμικό, κατά το 49% οι Millennials πιστεύουν ότι η εφαρμογή των νέων τεχνολογιών θα αυξήσει τις θέσεις εργασίας, ενώ κατά το 46% ότι η μεταβαλλόμενη φύση της εργασίας θα δημιουργήσει δυσκολίες στην εύρεση ή την αλλαγή θέσης εργασίας. Πάντως, στη μεγάλη τους πλειονότητα (70%) θεωρούν ότι οι δεξιότητές τους λιγότερο ή περισσότερο δεν ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της εποχής της Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης. Τέλος, οι Millennials θεωρούν ότι η επιχείρηση έχει τη μεγαλύτερη ευθύνη για την κατάρτιση του προσωπικού της, προκειμένου να αντιμετωπίσει τις εξελισσόμενες προκλήσεις, σε αντίθεση με τα μέλη της Generation Z (κατά κανόνα μαθητές, φοιτητές ή πρόσφατα απόφοιτοι), που εντοπίζουν το κέντρο βάρους της ευθύνης στην ακαδημαϊκή κοινότητα.

Γιατί ανέβηκαν οι πωλήσεις στο τετράμηνο

Yψηλόβαθμοι παράγοντες του κλάδου, σχολιάζοντας την ιδιαίτερα σημαντική αύξηση των επιδόσεων του κλαδικού τζίρου φέτος, την αποδίδουν σε πέντε βασικούς λόγους:

Ο πρώτος σχετίζεται με την υψηλή τόνωση της ζήτησης κατά τη φετινή Μεγάλη Εβδομάδα. Τα στοιχεία της Nielsen δείχνουν ότι, πράγματι, οι συνολικές πωλήσεις που πραγματοποίησε η οργανωμένη λιανική μεταξύ της 22ης και της 27ης Απριλίου σε σχέση αντίστοιχα με τη Μεγάλη Εβδομάδα του 2018 (9 ως 14 Απριλίου) είχαν ανάπτυξη 8,8%. Ειδικότερα, μάλιστα, τα φρέσκα και τα μη τυποποιημένα τρόφιμα εμφάνισαν διψήφιο ρυθμό ανόδου, 12,2%, ενώ οι πωλήσεις των ταχυκίνητων καταναλωτικών προϊόντων στο σύνολό τους αυξήθηκαν κατά 7%. Ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι οι πωλήσεις του κλάδου την εβδομάδα μετά την Ανάσταση, σε σύγκριση με την αντίστοιχη περσινή, επίσης αυξήθηκαν κατά 4% μολονότι φέτος αυτή η εβδομάδα ήταν κατά μια εργάσιμη ημέρα μικρότερη της περσυνής, λόγω της Πρωτομαγιάς.

Ο δεύτερος λόγος συνδέεται με την απόδοση της τουριστικής αγοράς. Σύμφωνα με σχετικά στοιχεία, φαίνεται ότι στη διάρκεια του πρώτου τριμήνου του έτους τα γενικά έσοδα από τη διεθνή τουριστική κίνηση στη χώρα αυξήθηκαν κατά 37,2% έναντι του αντίστοιχου περυσινού. Η τάση αυτή, όπως αναμένεται, θα συνεχιστεί καθ’ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού.

Ο τρίτος λόγος σχετίζεται με την αργή, αλλά σταθερή μείωση της ανεργίας και τη βελτίωση του γενικότερου κλίματος της αγοράς. Πράγματι η αργή πτώση του δείκτη της ανεργίας συγκριτικά με προηγούμενα χρόνια αντανακλά την πορεία δημιουργίας νέων εισοδημάτων, που αναζωογονούν τον τζίρο πρώτα απ’ όλα των ταχυκίνητων καθημερινών ειδών. Ταυτόχρονα, οι πολίτες, συνειδητοποιώντας ότι η ιστορία των μνημονίων στην πιο δεσμευτική της εκδοχή έχει τελειώσει, αναθαρρούν και η βελτίωση της ψυχολογικής τους διάθεσης αντανακλάται κι αυτή στην κίνηση της αγοράς.

Ενδοκλαδικές αιτίες
Ο τέταρτος λόγος σχετίζεται με την ελκτική δύναμη των τριών γιγαντωμένων δικτύων του κλάδου κατόπιν των εξαγορών της τελευταίας τριετίας –της ΕΥΣ, της Metro και της Μασούτης–, οι οποίες εκτός του ενδοκλαδικού ανταγωνισμού, όπου συμμετέχουν από καλύτερη θέση στο μεριδιακό ανταγωνισμό με τις άλλες αλυσίδες, αφαιρούν μερίδια τζίρου και από τη μικρή ανεξάρτητη αγορά, δηλαδή από τα καταστήματα της γειτονιάς, εισφέροντας έτσι στη γενική αύξηση των εσόδων του κλάδου. Στην ίδια κατεύθυνση, άλλωστε, δρουν και τα νέα καταστήματα, που δεν σταματούν να δημιουργούν ανά την Ελλάδα οι ισχυροί της οργανωμένης λιανικής.

Ένας τελευταίος λόγος σχετίζεται με το δυναμικό άνοιγμα που επιχειρούν οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ, σε νέες κατηγορίες προϊόντων, αναμένοντας την αύξηση του καταναλωτικού ενδιαφέροντος γι’ αυτά. Τέτοιες είναι οι κατηγορίες των έτοιμων μαγειρεμένων τροφίμων ή της συσκευασμένης κομμένης σαλάτας, που εισφέρουν τζίρο στα γενικά έσοδα του κλάδου, αφαιρώντας πωλήσεις από περιφερειακές μάλλον αγορές σε αυτήν των σούπερ μάρκετ (π.χ. της μαζικής εστίασης). Μια άλλη κατηγορία προϊόντων με μεγάλο ενδιαφέρον για τα σούπερ μάρκετ είναι η ευρεία της υγιεινής διατροφής, που, όπως προκύπτει από ευρωπαϊκά στοιχεία, η ζήτησή τους σημειώνει σημαντικότατη άνοδο.

LUX: Έκρηξη αρωμάτων

Κυκλοφορούν σε συσκευασία των 700ml, σε δύο αρώματα που διαρκούν έως και 12 ώρες: Love Forever, και Adore Forever. Επιπλέον, στην «οικογένεια» Lux προστίθενται δύο ακόμα αρώματα, το Camelia White και το Aqua Sparkle, ενώ 4 ήδη γνωστά αρώματα Lux –Magical Beauty, Secret Bliss, Soft Touch και Velvet Touch–, κυκλοφορούν πλέον και σε συσκευασία των 400ml. Στη σειρά των κρεμοσάπουνων LUX Liquid Hand Wash προστέθηκαν τέσσερα νέα προϊόντα, καθώς και τα τέσσερα ανταλλακτικά τους (LUX Magical Beauty Liquid Hand Wash, LUX Secret Bliss Liquid Hand Wash, LUX Soft Touch Liquid Hand Wash και LUX Velvet Touch Hand Wash), ενώ στις μπάρες σαπουνιών προστέθηκαν τα LUX Soft & Creamy Bar Soap, LUX Good Day Sunshine Bar Soap, LUX Velvet Touch Bar Soap, LUX Magical Beauty Bar Soap και LUX Sweet Embrace Bar Soap.

Pepsi Max Lime

Μετά το Max Wild Cherry, που παρουσιάστηκε στην ελληνική αγορά ένα χρόνο πριν, η Pepsi λανσάρει το νέο προϊόν, με μια νέα γεύση, που ξεδιψά και ξυπνά τις αισθήσεις. Η Pepsi Max Lime κυκλοφορεί σε συσκευασία με έντονες lime αποχρώσεις.