Food & Drinks Innovation Conference: Η καινοτομία ωφελεί την υγεία!

Aλλωστε, «το θέμα της καινοτομίας στον τομέα των τροφίμων ως καρπός συνεχούς αναζήτησης τρόπων βελτίωσης της ζωής μας, με όπλα την ευφυΐα και τη δημιουργικότητα, είναι τεράστιο», τόνισε η κ. Ξένια Μαντζιώρη, διευθύντρια σύνταξης του περιοδικού μας, ανοίγοντας την εκδήλωση. «Η υγεία ως ζητούμενο», πρόσθεσε, «είναι παρούσα πλέον σε κάθε στάδιο ανάπτυξης και εκσυγχρονισμού της παραγωγής, από τις πρώτες ύλες έως τη συσκευασία του τελικού προϊόντος και τον τρόπο διανομής του… Εξάλλου, στοιχείο εξέλιξης της βιομηχανικής παραγωγής είναι η στενή σύνδεσή της με τη διασφάλιση και την προαγωγή της υγείας του πληθυσμού. Αυτή η σύνδεση, σε συνδυασμό με παρουσίαση καινοτομιών σε όλα τα επίπεδα, βελτιώνει θεαματικά και την υγεία των επιχειρήσεων».

Διατροφικές επιλογές και αντιλήψεις στη χώρα μας
Στην ομιλία της με θέμα «Διατροφικές επιλογές και αντιλήψεις υγιών και ασθενών ενηλίκων στην Ελλάδα», η κ. Δέσποινα Κατσώχη, ακτινοθεραπεύτρια ογκολόγος, Dr. Πανεπιστημίου Aachen, παρουσίασε και σχολίασε τα αποτελέσματα της ομότιτλης με την εισήγησή της έρευνας της ΜΚΟ ΑΚΟΣ (=θεραπεία, μτφ από τα αρχαία ελληνικά) -φορέως κατά των προκαταλήψεων για τον καρκίνο, στον οποίο η ομιλήτρια είναι πρόεδρος. Η εν λόγω έρευνα αφορά στις αντιλήψεις και συμπεριφορές ασθενών και υγιών αναφορικά με τη διατροφή τους, ως πεδίο θεραπευτικής αγωγής, ως επίδραση των μοντέρνων υγιεινιστικών τάσεων ή του life style είτε απλά ως στάση ζωής. «Δεν υπάρχει μηχανισμός καθορισμού των διατροφικών αναγκών στο ανθρώπινο σώμα. Συνεπώς, η διατροφική συμπεριφορά είναι αποκλειστικά ζήτημα αγωγής και αλληλεπίδρασης των κοινωνικών προτύπων», τόνισε η ομιλήτρια.

Η έρευνα έδειξε, μεταξύ άλλων, ότι η συμμόρφωση των Ελλήνων προς το πρότυπο της μεσογειακής διατροφής είναι μέτρια. Ενδεικτικά, προτιμούμε γάλα και γιαούρτι με χαμηλά λιπαρά, αλλά θέλουμε τη φέτα αδιαπραγμάτευτα «κανονική». Το ελαιόλαδο κυριαρχεί απόλυτα στις επιλογές μας, αλλά μόλις κατά το 40% «γλυκαίνουμε» τη ζωή μας με μέλι. Προτιμούμε τα φρέσκα οπωροκηπευτικά, αλλά στην κορυφή των προτιμήσεών μας είναι ο καφές και δη με ανοδική τάση του καφέ freddo, πράγμα δηλωτικό της ενισχυμένης παρουσίας του δυτικού διατροφικού προτύπου. Επίσης, οι νέοι συμμορφώνονται λιγότερο στα ποιοτικά πρότυπα διατροφής, ενώ με την πρόοδο της ηλικίας η σημασία της καλής υγείας και διατροφής αυξάνει. Οι έγγαμοι ή συζώντες διατρέφονται συνήθως πιο ισορροπημένα, οι περισσότεροι άνθρωποι τσιμπολογούν μεταξύ των γευμάτων από λίγο έως πολύ, το πρωινό και το δεκατιανό δεν αποτελούν τρόπο ζωής στην κοινωνία μας, αλλά εξακολουθεί, πάντως, να προτιμάται το σπιτικό φαγητό και, στο μέτρο του δυνατού, το οικογενειακό και το φιλικό τραπέζι.

Η έρευνα έδειξε επίσης πως μόνο λίγο περισσότερο από τους μισούς Έλληνες είναι φυσιολογικού βάρους (54%), ενώ κατά το 1/3 είναι υπέρβαροι και ο ένας στους δέκα καταφανώς παχύσαρκος.

Περίπου το 1/3 των ατόμων του δείγματος, είπε η ομιλήτρια, ακολουθούσαν κάποια διατροφική οδηγία. Οι περισσότεροι από τους μισούς εκτιμάται ότι χρειάζονται ενημέρωση και κατά το 1/3 βελτίωση της διατροφικής συμπεριφοράς τους. Προφανές όφελος έχουν όσοι επισκέπτονται διατροφολόγο τουλάχιστον επί τετράμηνο, αλλά οι περισσότεροι, είπε, πιστεύουν ότι δεν τον έχουν ανάγκη.

Το μέλλον ανήκει στα λειτουργικά τρόφιμα
Οι προτάσεις της σύγχρονης βιομηχανίας τροφίμων απαντούν στις σύγχρονες διατροφικές απαιτήσεις και αξιοποιούν την επιστημονική γνώση σχετικά με την ιστορική εξέλιξη της διατροφής, της λειτουργίας του ανθρώπινου οργανισμού, αλλά και των κοινωνιών. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε στο συνέδριο ο κ. Ευάγγελος Ζουμπανέας, διαιτολόγος, διατροφολόγος, πρόεδρος του Ινστιτούτου Διατροφικών Μελετών & Ερευνών, οι σύγχρονες διατροφικές προτάσεις εκμεταλλεύονται τη γνώση χιλιάδων ετών και δίνουν τη δυνατότητα στους πολίτες κάθε χώρας να υιοθετήσουν ένα υγιεινό τρόπο διατροφής, που έχει τις ρίζες του στην παράδοση. «Η διατροφή ενός λαού μπορεί να επηρεάσει την ευημερία του», δήλωσε ο κ. Ζουμπανέας, και τεκμηρίωσε την άποψή του αναλύοντας τις διατροφικές συνήθειες τριών ανεπτυγμένων οικονομικά χωρών, της Γερμανίας, της Ιαπωνίας και της Ελβετίας. Κάνοντας μια αναδρομή στην ιστορία της διατροφής και ειδικότερα στον τρόπο με τον οποίο οι επιλογές των συγκεκριμένων πληθυσμών επηρέασαν την ανάπτυξη των κοινωνιών και της οικονομίας τους, ο κ. Ζουμπανέας απέδειξε πως τα καλύτερα στοιχεία εμπεριέχονται στο μοντέλο της κρητικής διατροφής, που αποτελεί τον οδηγό για ισορροπημένες και υγιεινές επιλογές.

Παρουσιάζοντας τα στοιχεία της κρητικής διατροφής, που την καθιστούν υπόδειγμα διεθνώς, ο κ. Ζουμπανέας έδειξε πως απλά, καθημερινά πιάτα, όπως ένας κρητικός ντάκος, μπορούν να θεωρηθούν «υπερτροφές», αφού περιέχουν όλα τα απαραίτητα συστατικά για ένα υγιεινό, καθημερινό γεύμα (ανεπεξέργαστους υδατάνθρακες, βιταμίνες, ασβέστιο, ιχνοστοιχεία, ω-3 λιπαρά κλπ).

Εξετάζοντας τις οδηγίες διεθνών οργανισμών υγείας (αμερικανικών και ευρωπαϊκών), αναφέρθηκε στις απαραίτητες διευκρινίσεις σχετικά με την πυραμίδα της υγιεινής διατροφής και τους σωστούς συνδυασμούς τροφών, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η καθημερινή κάλυψη των αναγκών του οργανισμού με τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά. Βάσει αυτών των συνδυασμών, επισήμανε, δημιουργούνται οι νέες προτάσεις της βιομηχανίας τροφίμων σε ό,τι αφορά τα λειτουργικά προϊόντα, ήτοι τα προϊόντα που λειτουργούν υπέρ της υγείας, όπως είπε χαρακτηριστικά (γιαούρτι με ασβέστιο ή με υπερ-τροφές όπως το μέλι και τα φρούτα, μπάρες δημητριακών ολικής άλεσης με αποξηραμένα φρούτα κοκ). Και επειδή ο άνθρωπος τρέφεται όταν νιώσει το αίσθημα της πείνας, αναζητώντας παράλληλα και την απόλαυση, η βιομηχανία πρέπει να προσφέρει προϊόντα που μπορούν να καλύψουν με τον πλέον υγιεινό τρόπο και αυτή την ανάγκη, κυρίως σε ό,τι αφορά τα ενδιάμεσα γεύματα (συνιστάται η κατανάλωση πέντε γευμάτων, με ισορροπημένη κατανομή καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας).


Οι νέες διατροφικές συνήθειες επηρεάζουν το πώς ψωνίζουμε
Στηριζόμενοι στα στοιχεία της έρευνας του οργανισμού ΑΚΟΣ, οι ερευνητές του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ) προχώρησαν στη διερεύνηση των αλλαγών των διατροφικών, αλλά και των αγοραστικών συνηθειών. Ο κ. Λευτέρης Κιοσές, υπεύθυνος ερευνών του Ινστιτούτου, αναφέρθηκε στη συχνότητα κατανάλωσης τροφών εβδομαδιαίως, καθώς και στις συνήθειες-αντιλήψεις που σχετίζονται με τη διατροφή, διαμορφώνοντας το συνολικό προφίλ του Έλληνα. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας του ΙΕΛΚΑ, η πλειοψηφία των γευμάτων σε ποσοστό άνω του 75% ετοιμάζεται καθημερινά στο σπίτι, ενώ το 95% των ερωτώμενων πραγματοποιεί τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα το κύριο γεύμα του στο σπίτι με φαγητό που είναι μαγειρεμένο κατ’ οίκον. Αντίθετα, μόλις το 1% τρώει καθημερινά ως κύριο γεύμα φαγητό που δεν έχει ετοιμαστεί στο σπίτι και το 82% δεν παραγγέλνει πότε ή παραγγέλνει 1 φορά την εβδομάδα το πολύ «φαγητό απ’ έξω». Αντίστοιχα είναι και τα ποσοστά για την εστίαση εκτός σπιτιού, η οποία αποτελεί εβδομαδιαία συνήθεια για το 60% περίπου του δείγματος, ενώ το 37% δεν τρώει ποτέ ή σχεδόν ποτέ εκτός σπιτιού. «Τα αποτελέσματα αυτά επιβεβαιώνουν τη διαχρονική τάση αύξησης του μαγειρέματος στο σπίτι και μείωσης του φαγητού απ’ έξω που καταγράφεται στις έρευνες καταναλωτών του ΙΕΛΚΑ την τελευταία 5ετία», είπε ο κ. Κιοσές. Το 2015 σχεδόν το 80% του δείγματος δήλωσε ότι πλέον προτιμάει να μαγειρέψει στο σπίτι παρά να παραγγείλει απ’ έξω. Το αποτέλεσμα αυτών των τάσεων αποτυπώνεται εν τέλει στη μηνιαία δαπάνη των νοικοκυριών. Συγκεκριμένα, όπως προκύπτει από την ανάλυση των στοιχείων της έρευνας οικογενειακών προϋπολογισμών της ΕΛΣΤΑΤ, ενώ το 2009 ένα μέσω νοικοκυριό για τη διατροφή του δαπανούσε ανά 100 ευρώ 62 ευρώ για αγορά τροφίμων και 38 ευρώ για εστίαση, το 2015 ξόδευε 70 ευρώ για αγορά τροφίμων και 30 ευρώ για εστίαση.

Με το μαγείρεμα στο σπίτι σχετίζεται άμεσα το 80% των επισκέψεων στο σούπερ μάρκετ. Πρακτικά, ο μέσος καταναλωτής πραγματοποιεί πλέον σε εβδομαδιαία βάση πάνω από 15 επισκέψεις σε όλα τα σημεία που διατίθενται τρόφιμα, από τις οποίες οι 7,5 είναι άμεσα συνδεμένες με το μαγείρεμα. Σε ό,τι αφορά την ποιότητα της διατροφής, ο κ. Κιοσές επεσήμανε τη διάσταση μεταξύ της επιθυμίας για υγιεινές επιλογές και για τις αγορές που τελικά πραγματοποιούν οι καταναλωτές, η οποία καταγράφεται στην έρευνα.

ΣΕΒΤ: Προωθώντας την καινοτομία
Στην εισήγησή της με θέμα «Προωθώντας την καινοτομία στον κλάδο των τροφίμων ποτών», η κ. Βάσω Παπαδημητρίου, γενική διευθύντρια του ΣΕΒΤ, παρουσίασε τις πρωτοβουλίες και δράσεις του συνδέσμου αναφορικά με την προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας. Ειδικότερα αναφέρθηκε:

  • στην Ελληνική Τεχνολογική Πλατφόρμα Food for Life, η οποία περιλαμβάνει περί τις 100 βιομηχανικές επιχειρήσεις του τομέα, με συνεργάτες όλα τα εγχώρια ερευνητικά κέντρα, οκτώ πανεπιστήμια, τρία ΤΕΙ, τους ΕΦΕΤ και ΕΟΦ, τη Γενική Γραμματεία Έρευνας & Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ) και άλλους σχετικούς οργανισμούς
  • στην καταγραφή των εθνικών ερευνητικών προτεραιοτήτων, στο πλαίσιο πλέον του σχετικού Πιλοτικού Σχεδίου διαμόρφωσης εθνικής στρατηγικής έρευνας και ανάπτυξης τροφίμων 2016-2020 της ΓΓΕΤ
  • στα Brokerage Events, δηλαδή στις πρωτοβουλίες συνάντησης ερευνητών από ινστιτούτα, πανεπιστημιακά ή μη, με εκπροσώπους της βιομηχανίας τροφίμων, προκειμένου να γίνεται η ανταλλαγή απόψεων για την προώθηση αφενός της έρευνας και καινοτομίας και αφετέρου της μεταξύ τους συνεργασίας
  • και στον διαγωνισμό Ecotrophelia, στο πλαίσιο του οποίου υποστηρίζονται και διακρίνονται (στην ελληνική και την ευρωπαϊκή διοργάνωσή του) Έλληνες φοιτητές των σχετικών επιστημών στην επινόηση κι ανάπτυξη καινοτόμων τροφίμων

Η ομιλήτρια τόνισε ότι η ελληνική βιομηχανία τροφίμων, προσπαθώντας πάντα να είναι συνεπής με τη διάθεση ασφαλών και ποιοτικών προϊόντων στην καλύτερη δυνατή τιμή, προτάσσει στρατηγικά τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειάς της, την προσέλκυση νέων επενδύσεων και την προώθηση της έρευνας και καινοτομίας ως προϋπόθεσης όλων των προηγούμενων. Υπενθύμισε, πάντως, ότι η βιομηχανία μας είναι αντιμέτωπη με τη συρρίκνωση του καταναλωτικού εισοδήματος, το ασταθές επιχειρηματικό περιβάλλον, τις ανατιμήσεις πρώτων υλών και ενέργειας, τη γραφειοκρατία, την έλλειψη ρευστότητας και τις επισφάλειες. Αναφερόμενη ειδικότερα στις Τεχνολογικές Πλατφόρμες Food for Life (την ελληνική μεταξύ των άλλων εθνικών της ΕΕ και την ευρωπαϊκή), τόνισε ότι οι βασικοί τους στόχοι είναι η καινοτομία, ο συντονισμός των δραστηριοτήτων για την έρευνα, η σχετική κινητοποίηση μιας κρίσιμης μάζας φορέων σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο και η προώθηση της συνεργασίας, επικοινωνίας και μεταφοράς τεχνογνωσίας μεταξύ τους. Συμμέτοχοι στο εν λόγω εγχείρημα είναι μεγάλες και μεσαίες βιομηχανίες τροφίμων και ποτών (άνω των 5.000), ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια (περίπου 800), ελεγκτικοί φορείς, κέντρα πολιτικού σχεδιασμού κι ενώσεις καταναλωτών. Στο πλαίσιό του, όπως εξήγησε, οι Εθνικές Πλατφόρμες (συνολικά 37, άρχισαν να ιδρύονται το 2006) λειτουργούν ως κανάλια επικοινωνίας με την Ευρωπαϊκή Τεχνολογική Πλατφόρμα, συμβάλλοντας στη διαμόρφωση των ερευνητικών προτεραιοτήτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο.


1ο βραβείο Ecotrophelia 2016
Στην εισήγησή του με θέμα «1ο βραβείο Ecotrophelia 2016: Εμπειρίες και προοπτικές», ο κ. Παναγιώτης Σκανδάμης, επίκουρος καθηγητής Υγιεινής και Ποιοτικού Ελέγχου Τροφίμων του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΓΠΑ), έκανε μια αναδρομή στον ευρωπαϊκό διαγωνισμό Ecotrophelia ως θεσμό «προαγωγής της δημιουργικότητας και της καινοτομίας τροφίμων, σχεδιασμένων από φοιτητές υπό την καθοδήγηση ερευνητών και καθηγητών τους, που λειτουργεί σαν φυτώριο ιδεών για τη βιομηχανία τροφίμων», είπε, προσθέτοντας ότι «η εμπειρία δείχνει πως ο διαγωνισμός λειτουργεί και σαν τρόπος να γεφυρώνεται το χάσμα μεταξύ βιομηχανίας και πανεπιστημιακής έρευνας. Βρισκόμαστε σε καλό δρόμο σχετικά, αλλά χρειάζεται να γίνουν πολλά ακόμα».

Ο ομιλητής αναφέρθηκε στη συμμετοχή του Εργαστηρίου Υγιεινής και Ποιοτικού Ελέγχου Τροφίμων του ΓΠΑ τρεις φορές στον Ecotrophelia, το 2013, το 2014 και φέτος, και στην κατ’ επανάληψη βράβευσή του στην πρώτη θέση στον εθνικό διαγωνισμό και στην τρίτη θέση το 2014 στον ευρωπαϊκό διαγωνισμό. Ακολούθως, παρουσίασε αναλυτικά το περιεχόμενο των καινοτομιών των εν λόγω τριών προτάσεων του Εργαστηρίου: του φιλέτου τσιπούρας, με συντηρητικό τσίπουρο ή ούζο σε εδώδιμη μεμβράνη, των Carobites και των γεμιστών μπισκότων με ζύμη από αφυδατωμένα λαχανικά. Ο ομιλητής εκτίμησε πως, στο πλαίσιο της ενίσχυσης της θέσης της ελληνικής βιομηχανίας τροφίμων διεθνώς, επείγει να προαχθεί η σύμπραξη των εμπειριών της με την πανεπιστημιακή έρευνα. Εν προκειμένω αναφέρθηκε στους προβληματισμούς που γεννά η απροθυμία πολλών βιομηχανιών τροφίμων να υιοθετούν προτάσεις καινοτόμων τροφίμων των πανεπιστημιακών εργαστηρίων, μολονότι αρκετές τυγχάνουν διακρίσεων και ενθαρρυντικών σχολίων από τη βιομηχανία. Ζήτησε τη στενότερη εμπλοκή της τελευταίας στην πανεπιστημιακή έρευνα, προκειμένου να σταθμίζονται τα κριτήρια της καινοτομίας βάσει των πολυδιάστατων επιχειρηματικών σκεπτικών. Οι πανεπιστημιακοί ερευνητές, είπε, έχουν στα συρτάρια τους πολλές ιδέες καινοτόμων προϊόντων και επιθυμούν να πείσουν τη βιομηχανία να τις υιοθετήσει, αλλά αυτό προϋποθέτει την οδηγητική συνδρομή εκ μέρους της, ώστε να βελτιωθεί η «γλώσσα» της επικοινωνίας μεταξύ τους. Πρόσθεσε ότι οι δύο πλευρές οφείλουν, στο πλαίσιο της συνεργασίας τους, ν’ αναπτύσσουν αμφίδρομη εκπαιδευτική σχέση και να αναγνωρίζει η μια την προστιθέμενη αξία του έργου της άλλης. Υπενθύμισε δε ότι στις αναπτυγμένες αγορές η βιομηχανία συμπράττει με τα πανεπιστήμια στην καινοτομία, με σκοπό την άμεση υλοποίηση σχεδίων, προειδοποιώντας: «Εμείς πλέον δεν έχουμε κανένα περιθώριο αναβλητικότητας και αναμονών…».

Η βιομηχανία εγγυάται τη διατροφή για μια υγιεινή διαβίωση
Ο κ. Αντώνης Καμπάνης, συντονιστής της Επιτροπής Διατροφικής Πολιτικής του ΣΕΒΤ, στην εισήγησή του με θέμα «Διατροφή και υγιεινή διαβίωση: Οι πρωτοβουλίες της βιομηχανίας τροφίμων και ποτών», παρουσίασε δράσεις της βιομηχανίας τροφίμων (ΒΤ) πέραν των προαναφερομένων, τις οποίες ανέπτυξε ως απάντηση στις ειλικρινείς ανησυχίες της για τη δημόσια υγεία. Στο πλαίσιο αυτό, όπως είπε, το 2006 ήταν χρονιά-σταθμός για τον ΣΕΒΤ, καθώς μετά από πολύχρονες συζητήσεις για τη συμβολή της βιομηχανίας τροφίμων στην προστασία του κοινού από βλάβες της υγείας οφειλόμενες σε διατροφικές υπερβολές, οριστικοποιήθηκε σχετικός κώδικας αρχών με σκοπό την αυτοδέσμευση των μελών του συνδέσμου για τη βελτίωση των προϊόντων τους. Στο ίδιο πλαίσιο, θύμισε ότι η επιβεβλημένη σήμερα διατροφική σήμανση είναι προϊόν της αυτοσυνείδητης υπέρβασης των φοβιών της ΒΤ να περιγράφει τα συστατικά στις ετικέτες των προϊόντων της πριν το καταστήσει αυτό υποχρέωση ο νομοθέτης. Παρομοίως, είπε, η τηλεοπτική καμπάνια του ΣΕΒΤ το 2007 εισήγαγε αυτόβουλα την έννοια της διατροφικής επισήμανσης στο πρόσθιο μέρος των συσκευασιών, για την εκπαίδευση των καταναλωτών στον έλεγχο της κατανάλωσης κορεσμένων λιπαρών, ζαχάρων και αλατιού.

Ο ομιλητής ενημέρωσε ότι στους κόλπους του ΣΕΒΤ σήμερα εξελίσσεται η συζήτηση σχετικά με την αυτοδέσμευση των μελών του σε κανόνες διαφήμισης προϊόντων που απευθύνονται σε παιδιά. Επίσης, ότι σε ευρωπαϊκό επίπεδο ο ΣΕΒΤ έχει συμβάλλει στην προώθηση εκ μέρους της ευρωπαϊκής ομοσπονδίας ΒΤ των δεσμεύσεων για την αφαίρεση μερικώς υδρογονωμένων λιπαρών κάτω του 2% από όλα τα βιομηχανοποιημένα τρόφιμα στην ΕΕ (σύντομα πρόκειται να γίνει και νομοθετικά δεσμευτική), όπως επίσης στη πρόσφατη δέσμευση της ευρωπαϊκής ΒΤ να προγραμματίσει τη βελτίωση της σύνθεσης γενικά των προϊόντων της. Ήδη σχετικές ομάδες εργασίας έχουν επιφορτιστεί με την επεξεργασία σχεδίων μείωσης των ζαχάρων σε γαλακτοκομικά, δημητριακά πρωινού και αναψυκτικά.

Πρόσφατα δημιουργήθηκε η Επιτροπή Διατροφικής Πολιτικής του ΣΕΒΤ, με σκοπό την καλλιέργεια στην Ελλάδα του κλίματος των ευρωπαϊκών προβληματισμών για ζητήματα που απασχολούν τον κλάδο, ώστε να προσαρμόζεται έγκαιρα η ελληνική πραγματικότητα στις ευρωπαϊκές αναζητήσεις. Σχετικά ο ομιλητής ανακοίνωσε την εκκίνηση έρευνας για την πρόοδο κάθε μέλους του ΣΕΒΤ αναφορικά με τις εθνικές και ευρωπαϊκές δεσμεύσεις της ΒΤ, δεδομένης της ελληνικής υστέρησης σε κρίσιμα στοιχεία (πχ αγνοούμε το ποσοστό μείωσης του αλατιού από τα προϊόντα της ελληνικής ΒΤ κ.ά.).

Διαχρονική καινοτομία
Για τις εξελίξεις στις διατροφικές τάσεις και τη διαχρονική καινοτομία σαν βιωματική αξία της ΔΕΛΤΑ, μίλησε ο κ. Δημήτρης Ζήγρας, Group Brand Manager, ΔΕΛΤΑ Τρόφιμα ΑΕ. Στο πλαίσιο της παρουσίασής του πραγματοποίησε μια αναδρομή στην επένδυση της εταιρείας στην καινοτομία και την παρουσίαση νέων προϊόντων, με στόχο την προσφορά στο καταναλωτικό κοινό της χώρας προϊόντων με υψηλή ποιότητα και διατροφική αξία. Όπως τόνισε ο κ. Ζήγρας, η έρευνα εναρμονίζεται μεν με τις διεθνείς τάσεις στον τομέα της διατροφής, αλλά πραγματοποιείται από Έλληνες επιστήμονες, στην Ελλάδα. Από το 1965, οπότε η εταιρεία παρουσίασε το πρώτο γάλα σε πλαστικό μπουκάλι έως σήμερα με καινοτόμα προϊόντα σε όλες τις κατηγορίες στις οποίες δραστηριοποιείται (γάλα, τυρί, γιαούρτι, χυμοί), η ΔΕΛΤΑ, τόνισε ο κ. Ζήγρας, «συνεχίζει την πορεία της προς την πρωτοπορία, με στόχο να καλύψει τις διατροφικές ανάγκες όλης της οικογένειας».


Οι Έλληνες επιβραβεύουν την ποιότητα
Εκπροσωπώντας την εταιρεία Νιτσιάκος Νιτσιάκος Θ. ΑΒΕΕ, ο κ. Δημήτρης Τσαούσης, Eμπορικός Διευθυντής, αναφέρθηκε στην επένδυση της εταιρείας στην έρευνα και τη διάθεση νέων, καινοτόμων προϊόντων. Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στην καινοτομία του λανσαρίσματος στην ελληνική αγορά του Μαύρου Κοτόπουλου Αλσατίας. «Η διάρκεια της εκτροφής του, όσο και το ειδικά διαμορφωμένο σιτηρέσιο µε το οποίο τρέφεται, που είναι 100% φυτικής προέλευσης και αυξημένο σε κυτταρίνες, καθιστά το Μαύρο Κοτόπουλο ιδιαίτερα ανταγωνιστικό σε ό,τι αφορά τη γεύση, αλλά και διατροφική αξία σε σχέση με το λευκό κοτόπουλο», δήλωσε ο κ. Τσαούσης, συμπληρώνοντας πως τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του προϊόντος το καθιστούν ιδανικό και για την παιδική διατροφή. Τέλος, επεσήμανε πως η θετική ανταπόκριση στην παρουσίαση υγιεινών προϊόντων «αποτελεί απόδειξη ότι ο Έλληνας καταναλωτής αναζητά υγιεινές και θρεπτικές επιλογές, διαφοροποιείται από τις συμβατικές τροφές που γνωρίζει, γεγονός που μας ωθεί να στραφούμε ακόμα περισσότερο σε «συνταγές» τέτοιες που ικανοποιούν τον παράγοντα καινοτομία», τόνισε συμπερασματικά.

Το «plus» στη διατροφή
Ξεκινώντας την ομιλία της, η κ. Ευθυμία Κουτσομητροπούλου, R&D Director Marketing Manager, ΜΕΒΓΑΛ ΑΕ, αναφέρθηκε εν συντομία στις σημαντικές καινοτομίες που έχει παρουσιάσει η εταιρεία από την ίδρυσή της (1950) έως σήμερα, δίνοντας έμφαση στα στοιχεία της καινοτομίας που σχετίζονται άμεσα με την υγιεινή διατροφή. Παρουσιάζοντας ειδικότερα τη νέα σειρά γιαουρτιών Harmony 1% Plus , η κ. Κουτσομητροπούλου τόνισε πως «απαντά στις νέες διατροφικές ανάγκες που έχουν δημιουργήσει οι γρήγοροι ρυθμοί της ζωής, το στρες και οι πολλαπλές απαιτήσεις της σύγχρονης κοινωνίας». Ο σύγχρονος άνθρωπος αναζητά τρόφιμα υψηλής διατροφικής αξίας, που θα τον βοηθήσουν να αντεπεξέλθει τόσο σωματικά όσο και πνευματικά, είπε η κ. Κουτσομητροπούλου, και συνέχισε αναδεικνύοντας τα στοιχεία της νέας σειράς που την τοποθετούν στο πλαίσιο ενός υγιεινού και ταυτόχρονα απολαυστικού διατροφικού μοντέλου. Ειδικότερα, μίλησε για τα τέσσερα στραγγιστά γιαούρτια της σειράς Harmony 1% Plus, που συνδυάζουν για πρώτη φορά στην Ελλάδα τις ευεργετικές ιδιότητες του λευκού γιαουρτιού και αυτές των υπερ-τροφών.

Κατά συρροή… καινοτόμοι
Την αποτελεσματική παρουσίαση καινοτομιών στον χώρο της διατροφής, μέσω της αξιοποίησης των πολύτιμων στοιχείων κάποιων κλασικών προϊόντων, ανέπτυξε ο κ. Τρύφωνας Φωτιάδης, Γενικός Διευθυντής, Arosis AE. Όπως είπε χαρακτηριστικά, «καινοτομούμε με κάποια κλασικά προϊόντα, χωρίς να χρειαστεί να επανεφεύρουμε τον τροχό». Ακολουθώντας αυτή την προσέγγιση, η εταιρεία κατάφερε στα χρόνια της κρίσης να αυξάνει τον τζίρο της κατά 15% – 20% ετησίως. Όπως δήλωσε ο κ. Φωτιάδης, «στην Arosis είμαστε κατά συρροή καινοτόμοι!». Με υπομονή και επιμονή, η εταιρεία κατάφερε να προωθήσει την καλλιέργεια παραδοσιακών οσπρίων (το 1998 σε συνεργασία με κάποιους αγρότες αναβίωσε εμπορικά τα μικροσκοπικά ρεβύθια Μικρόσπερμα Γρεβενών). Αξιοποιώντας τα πλεονεκτήματα της περιοχής (Καστοριά), με τη συνεργασία μικρών, επιλεγμένων, οικογενεακών αγροκτημάτων, τη λελογισμένη χρήση φυτοφαρμάκων, τη γενετική καθαρότητα των σπόρων (μη γενετικά μεταλλαγμένων), συνδυάζοντας παραδοσιακές καλλιεργητικές τεχνικές με την μακροχρόνια εμπειρία της, με την υποστήριξη μακροχρόνιων συνεργασιών, των αρχών του δίκαιου εμπορίου, αλλά και τη συνεχή επένδυση σε εγκαταστάσεις και εξοπλισμό, η εταιρεία παρουσιάζει καινοτόμα προϊόντα, υψηλής διατροφικής αξίας και νοστιμιάς.

Μια νέα πρόταση στα αλκοολούχα
Η εταιρεία που ιδρύθηκε το 2015 από μια έμπειρη ομάδα διαχείρισης με πάνω από 20 χρόνια εμπειρίας στη βιομηχανία τροφίμων και ποτών, αναθέτει σε τρίτους την παρασκευή συνταγών και την εμφιάλωση στην Ελλάδα των προϊόντων YAMAS. Πρόκειται για ένα επιτυχημένο εμπορικό brand αλκοολούχου ποτού που προσφέρει υψηλής ποιότητας ελληνικά αποστάγματα σε Ready-to-Drink (RTD) μπουκάλια. Τα καινοτόμα του χαρακτηριστικά, που παράλληλα το καθιστούν μια υγιεινή επιλογή στον χώρο των αλκοολούχων ποτών, παρουσίασε στην ομιλία του ο κ. Δημήτρης Μητράκος, Ιδρυτής της εταιρείας ΥΑΜΑS. Τα προϊόντα της σειράς περιέχουν χυμό σε ποσοστό 5%, 4% αλκοόλ-απόσταγμα, ελάχιστα συντηρητικά και λίγες θερμίδες. «Μέσω της καινοτομίας, αναπαραγάγουμε τα γνωστά παραδοσιακά αποστάγματα της χώρας μας», είπε ο κ. Μητράκος. «Στα ΥΑΜΑΣ έχουμε συνδυασμό ελληνικών παραδοσιακών αποσταγμάτων (ούζο, μάστιχα, τσίπουρο) με μοντέρνα στοιχεία, ώστε να δίνεται απάντηση στη στροφή των καταναλωτών διεθνώς σε παραδοσιακά, υγιεινά, αλλά ταυτόχρονα καινοτόμα προϊόντα».

Καινοτομία και στη διανομή
Για το μεγάλο στοίχημα των παραγωγών του Συνεταιρισμού ΘΕΣγάλα να αλλάξουν τις συνήθειες των καταναλωτών μίλησε ο κ. Ανδρέας Χαρδαλούπας, Διευθυντής Επικοινωνίας, Μάρκετινγκ και Ανάπτυξης. Όπως τόνισε ο κ. Χαρδαλούπας, η καινοτομία του εγχειρήματος αφορά όχι μόνο στον τρόπο διανομής, αλλά και στο γεγονός ότι για πρώτη φορά καθιερώθηκαν συμβόλαια διάθεσης γάλακτος με τις εγχώριες γαλακτοβιομηχανίες, ενώ και εφαρμόστηκε συμβολαιακή γεωργία με άλλους συνεταιρισμούς για τη διασφάλιση της εντοπιότητας των ζωοτροφών. «Η πιο εντυπωσιακή, βέβαια, καινοτομία, αφορά στους αυτόματους πωλητές γάλακτος, που για πρώτη φορά εγκαταστάθηκαν ως μαζικό δίκτυο σε μεγάλα αστικά κέντρα. Με αυτό τον τρόπο, ένα κατεξοχήν υγιεινό προϊόν φτάνει από τη φάρμα στον καταναλωτή μέσα από ένα κλειστό κύκλωμα διακίνησης, με τρόπο ώστε να διατηρεί τα θρεπτικά του συστατικά και τη φρεσκάδα του», είπε ο κ. Χαρδαλούπας.

Σε όλα τα καταστήματα ΘΕΣγάλα, που έχουν εξελιχθεί σε Γαλακτοκομικές Γωνιές στις γειτονιές των αστικών κέντρων, οι καταναλωτές βρίσκουν πια εκτός από το γάλα και άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα.

Superfoods για υγιεινά σνάκ
Για την πρώτη ελληνική superfood μπάρα δημητριακών μίλησε ο κ. Νίκος Τυχόπουλος, Ιδρυτής και Γενικός Διευθυντής της ATCARE. Περιγράφοντας την πορεία δημιουργίας του brand Wish, αναφέρθηκε στην αξιοποίηση της γνώσης σχετικά με την «απαίτηση για τροφές που συνδυάζουν υγιεινά και θρεπτικά χαρακτηριστικά, είναι ταυτόχρονα νόστιμα και καλύπτουν τις αυξημένες ανάγκες αντοχής και αναπλήρωσης της ενέργειας».

Παρουσιάζοντας ειδικότερα τα στοιχεία καινοτομίας των προϊόντων, ο κ. Τυχόπουλος ανέφερε πως «οι φυσικές μπάρες ενέργειας Wish Bars, συνδυάζουν αγνά συστατικά που βρίσκονται ατόφια στη φύση και αποτελούν τη βάση της μεσογειακής διατροφής, όπως το μέλι, τους ξηρούς καρπούς και τα αποξηραμένα φρούτα, δεν περιέχουν πρόσθετη ζάχαρη και τεχνητά συντηρητικά, τροφοδοτούν τον οργανισμό με ενέργεια, φυτικές ίνες, βιταμίνες, μέταλλα, ιχνοστοιχεία και έχουν σχεδιαστεί από επιστημονική ομάδα διατροφολόγων, ώστε να λειτουργούν ως σνακ για όλες τις ώρες της ημέρας».

Όπως ποτέ άλλοτε…

Με αφορμή την έκδοση του 20ου Πανοράματος των Ελληνικών Σούπερ Μάρκετ, μιας ιδέας που υλοποιήθηκε από τον ιδρυτή του σελφ σέρβις, Τάκη Μιχαηλίδη, και αποτελεί σήμερα την πιο ολοκληρωμένη και αξιόπιστη έρευνα για τον κλάδο των σούπερ μάρκετ στην Ελλάδα, ήρθαν για μια ακόμη φορά στο φως στοιχεία που επιβεβαιώνουν την ανάγκη, ειδικότερα σήμερα, της εγρήγορσης σε όλα τα πεδία.

Κάποτε οι επιχειρήσεις σούπερ μάρκετ, μέσω του Συνδέσμου τους, του ΣΕΣΜΕ, αλλά και με προσωπικές δηλώσεις επιχειρηματιών, ζητούσαν την παρέμβαση του κράτους για τη διασφάλιση των κανόνων του υγιούς ανταγωνισμού και για το άνοιγμα της τραπεζικής χρηματοδότησής τους. Μετά από ένα μεγάλο διάστημα κυριαρχίας του συνθήματος «μπορούμε καλύτερα μόνοι μας», οι φωνές που ζητούν την –επιλεκτική έστω– παρέμβαση του κράτους στην αντιμετώπιση προβλημάτων κεφαλαιώδους σημασίας, όπως οι επιπτώσεις της πτώχευσης επιχειρήσεων, επανέρχονται.

Στα μέσα της δεκαετίας του ’90 το δείγμα μελέτης του Πανοράματος ήταν 98 επιχειρήσεις σούπερ μάρκετ που δημοσίευαν ισολογισμό. Στην 20η έκδοση, με δυσκολία συγκεντρώθηκαν 44 ισολογισμοί. Και το ενδιαφέρον είναι πως αυτές οι επιχειρήσεις αντιπροσωπεύουν, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, το σύνολο του κλάδου.

Μικρότερες επιχειρήσεις, που διεκδικούν πρωταγωνιστικό ρόλο, όπως δηλώνουν και οι ίδιες, έχουν μπροστά τους σημαντικές προκλήσεις. Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι η αδυναμία πρόβλεψης και σχεδιασμού, όχι μακροπρόθεσμου, αλλά τουλάχιστον διετίας. Οι γρήγορες και συχνά ανατρεπτικές αλλαγές είναι πλέον όχι το έκτακτο γεγονός, αλλά το αναμενόμενο. Και το ισχυρότερο μέσο για την αξιολόγησή τους και την αναπροσαρμογή στρατηγικής είναι η συνεχής αναζήτηση της γνώσης, το ανοιχτό μυαλό και μια ισχυρή διοικητική ομάδα.

Από την πλευρά μας, αναζητούμε συνεχώς τον καλύτερο τρόπο να συμβάλλουμε στην ενημέρωση και την ανάπτυξη του προβληματισμού των στελεχών της αγοράς, ώστε οι αποφάσεις που επηρεάζουν το μέλλον του κλάδου να είναι αποτέλεσμα νηφάλιας και ανοιχτής σκέψης. Το Πανόραμα των Ελληνικών Σούπερ Μάρκετ 2016 ήδη κυκλοφορεί και περιέχει μια ολοκληρωμένη εικόνα του κλάδου, ενώ έχει ξεκινήσει η προετοιμασία του «σελφ σέρβις CEO Forum 2017», με κεντρικό ομιλητή τον Dick Boer, πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο της Ahold Delhaize, ενός από τους μεγαλύτερους παγκοσμίως ομίλους λιανεμπορίου τροφίμων, με σημαντικό ρόλο και στην ελληνική αγορά.

Επειδή σήμερα τίποτα δεν είναι όπως χθες και για το αύριο το μόνο που μπορούμε να πούμε με σιγουριά είναι πως ανήκει σε όσους μελετούν, συζητούν και προετοιμάζονται εγκαίρως, προτείνουμε την επανεξέταση ακόμη και όσων θεωρούμε δεδομένα, όχι μόνο σε επιχειρηματκό επίπεδο, αλλά και στον τρόπο προσέγγισης της (νέας) πραγματικότητας, με οδηγό τη γνώση.

Ο νέος «πόλεμος τιμών» άρχισε…

Το φιτίλι στο πρώτο μέτωπο του «πολέμου» άναψε η ΑΒ Βασιλόπουλος με την καμπάνια της για τις πραγματικά χαμηλές τιμές, με την οποία απευθύνει το μήνυμά της στην αγορά πως δεν πρόκειται να μείνει με σταυρωμένα τα χέρια σαν απλός θεατής των εξελίξεων. Παράλληλα, επιχείρησε ακόμη φορά να διαπραγματευτεί με τη Μασούτης την προοπτική της εξαγοράς της. Όμως, πληροφορίες αναφέρουν ότι ο κύκλος των επαφών τους αυτή τη φορά ήταν εξαιρετικά σύντομος και άγονος. Η βορειοελλαδίτικη αλυσίδα φέρεται να ξεκαθάρισε οριστικά πως δεν προτίθεται να παραδώσει τα όπλα, πουλώντας τα μερίδιά της στον ανταγωνισμό.

Η κίνηση της ΑΒ Βασιλόπουλος, στο μεταξύ, να ρίξει τις τιμές της σε μια συγκεκριμένη ομάδα κωδικών δεν έμεινε αναπάντητη από τις υπόλοιπες αλυσίδες. Πρώτη αντέδρασε η Lidl, η οποία όχι απλώς μείωσε τις τιμές της στα επίπεδα της ΑΒ Βασιλόπουλος, αλλά σε κάποια προϊόντα τις περιόρισε σε χαμηλότερα επίπεδα, προβαίνοντας μετά από μια με δύο ημέρες και στα σχετικά διαφημιστικά σποτ.

Στον «πόλεμο τιμών» μπήκε, όπως ήταν αναμενόμενο, και η Σκλαβενίτης, ενώ όπου κατέστη δυνατός ένας σχετικός προγραμματισμός μειώσεις τιμών έγιναν και στα καταστήματα της Μαρινόπουλος. Αντίδραση υπήρξε και από τη Metro, η οποία από τη μια θέλει να διαφυλάξει τα κεκτημένα των My Market και από την άλλη να πιάσει τους στόχους πωλήσεων της εξαγορασθείσας Αφοί Βερόπουλοι. Το γαϊτανάκι των μειώσεων ακολούθησε, βέβαια, και η Πέντε.

«Δεν αντέχουμε άλλες πιέσεις», «όπως στρώσατε, κύριοι…»
Στο μεταξύ, πίσω από όλες αυτές τις προωθητικές ενέργειες υπήρξε μεγάλη κινητικότητα με τους προμηθευτές. Οι ισχυροί της αγοράς, ο καθένας για τους δικούς του λόγους και με τον δικό του τρόπο, άσκησαν πιέσεις για νέες παροχές, προκειμένου να μειώσουν τις τιμές με τις λιγότερες δυνατές επιπτώσεις στα περιθώρια κέρδους, ώστε να κρατήσουν δυνάμεις για το διάστημα που ακολουθεί. Δηλαδή, την περίοδο των Χριστουγέννων, οπότε είναι βέβαιο ότι θα ανοίξει το δεύτερο μέτωπο του «πολέμου», ασφαλώς περισσότερο τραχύ, δεδομένου ότι στο διάστημα των εορτών η ζήτηση είναι ιδιαιτέρως αυξημένη, ενώ για τις αλυσίδες είναι, ταυτόχρονα, η τελευταία ευκαιρία να βελτιώσουν τις ετήσιες επιδόσεις τους.

Οι προμηθευτές από την πλευρά τους ήδη διαμαρτύρονται για τις πιέσεις που δέχονται από τους μεγάλους πελάτες τους, δηλώνοντας προς κάθε κατεύθυνση, ακόμη και στον Τύπο και δη επωνύμως ότι η αγορά τους δεν αντέχει άλλες πιέσεις.

«Οι προμηθευτές έχουν ευθύνη για τα όσα συμβαίνουν σήμερα στην αγορά», απαντούν τα στελέχη του λιανεμπορίου, εξηγώντας: «Καταρχήν συνέβαλαν με τη στάση τους να διογκωθεί το πρόβλημα της Μαρινόπουλος και κατά δεύτερον αποδέχθηκαν το «κούρεμα» των μη εξυπηρετούμενων υπολοίπων της αλυσίδας. Ας κοιμηθούν, λοιπόν, όπως έστρωσαν…», δηλώνουν με αρκετή δόση ρεβανσισμού.

Όλα δείχνουν λοιπόν ότι ο ασκός του Αιόλου άνοιξε. Όλα θα κριθούν πλέον εντός το πολύ μιας διετίας, αφού τόσο εκτιμάται πως θα διαρκέσει ο «πόλεμος τιμών» μεταξύ των γιγάντων του κλάδου –ή, για να κυριολεκτούμε, μέχρι τόσο εκτιμάται πως μπορεί να αντέξει το οχυρό όσων αρνούνται να αντιληφθούν το μέλλον του κλάδου, χωρίς τις επωνυμίες των επιχειρήσεών τους…

Lidl: Υποδεχθείτε την, όπως δεν την ξέρατε…

H Lidl την τελευταία διετία είναι αισθητό ότι έχει αλλάξει τη στρατηγική τοποθέτησή της στην αγορά, στρέφοντας το ενδιαφέρον της, αν και discounter, κυρίως στην ποιότητα των προϊόντων της. Φυσικά, οι χαμηλές τιμές παραμένουν πάντα στο κέντρο του στρατηγικού ενδιαφέροντός της.

Ο νέος προσανατολισμός της εταιρείας φαίνεται πως αποδίδει, αν κρίνει κανείς από τα μεγέθη της βάσει των στοιχείων της IRI, που δείχνουν ότι η δυναμική της στην αγορά εκδηλώνεται αμείωτη.

Στο μεταξύ, τα δεδομένα στο οργανωμένο λιανεμπόριο αλλάζουν και μάλιστα με καταιγιστικό ρυθμό. Ο ανταγωνισμός της Lidl προετοιμάζεται για έναν σκληρό «πόλεμο τιμών», με πρωτεργάτη, όπως όλα δείχνουν, την ΑΒ Βασιλόπουλος. Στελέχη της Lidl, με τα οποία επικοινώνησε το σελφ σέρβις, επισημαίνουν ότι η εταιρεία τους, επιμένοντας όλα αυτά τα χρόνια στις χαμηλές τιμές, έχει καθιερωθεί στη συνείδηση του καταναλωτή ως η φθηνότερη αλυσίδα καταστημάτων του κλάδου και πλέον έχει στρέψει το ενδιαφέρον της στην ποιότητα, με βασικό σκοπό της την αναβάθμιση της αγοραστικής εμπειρίας των πελατών της.

Στρατηγική απόφαση
«Πρόκειται για στρατηγική απόφαση που έχει ληφθεί εδώ και μεγάλο χρονικό διάστημα και στην οποία θα επιμείνουμε ανεξάρτητα από τα συμβαίνοντα αναφορικά με τη Σκλαβενίτης και τη Μαρινόπουλος», μας ειπώθηκε χαρακτηριστικά, ενώ, εξάλλου, ξεκαθαρίστηκε εμφατικά ότι «για τη Lidl οι χαμηλές τιμές αποτελούν καθημερινή πραγματικότητα στο σύνολο των κωδικών στα ράφια μας κι όχι για μια μικρή ομάδα προϊόντων, όπως ισχύει στον ανταγωνισμό…».

Τα στελέχη της γερμανικής αλυσίδας τονίζουν ότι δεν τίθεται ζήτημα ανατροπής των στρατηγικών της πλάνων, τα οποία αφορούν όλες τις δραστηριότητές της, από την επικοινωνιακή και τη διαφημιστική της πολιτική, τις συσκευασίες των προϊόντων της, αλλά και καθαυτά τα καταστήματά της, τα οποία σταδιακά αναβαθμίζονται κατά το πρότυπο του καταστήματος νέας γενιάς της Lidl. Ήδη δύο καταστήματα της εταιρείας, στη Κρήτη και τη Θεσσαλονίκη, έχουν οργανωθεί βάσει αυτού, οπότε απέκτησαν την αισθητική ενός σούπερ μάρκετ υψηλού κόστους κατασκευής κι όχι του τυπικού discount store.

Το πρότυπο των Lidl νέας γενιάς αναφέρεται σε μεγαλύτερα καταστήματα από τα συνήθη, των 1.600τμ έναντι των 1.200τμ, με σαφώς βελτιωμένη αισθητικά όψη και πιο φιλικό περιβάλλον, φτιαγμένα με ακριβότερα υλικά, στα οποία, ωστόσο, εξακολουθεί σε μεγάλο βαθμό να λειτουργεί η λογική της παλέτας. Αλλά οι παλέτες είναι εκ νέου σχεδιασμένες ώστε να προσθέτουν αξία στη εικόνα του χώρου πώλησης, μη σταματώντας να «υπενθυμίζουν» στο κοινό ότι βρίσκεται στο περιβάλλον ενός discount καταστήματος.

Σκοπός του εγχειρήματος είναι φυσικά η διεύρυνση του κοινού στο οποίο απευθύνεται η γερμανική αλυσίδα. Η διοίκησή της επιδιώκει, με άλλα λόγια, να προσελκύσει καταναλωτές που επισκέπτονται για τις αγορές τους τα κλασικού τύπου σούπερ μάρκετ. Αυτός είναι, εξάλλου, ο λόγος για τον οποίο η Lidl αναπροσάρμοσε, παράλληλα, την ποικιλία των συλλογών της, εμπλουτίζοντας το κωδικολόγιό της με περισσότερα επώνυμα προϊόντα.

Οι ανακαινίσεις κοστίζουν ακριβά σε πωλήσεις
Ένα ακόμη ενδιαφέρον στοιχείο σε ό,τι αφορά τις ανακαινίσεις των καταστημάτων Lidl είναι ότι η εταιρεία δεν διστάζει ακόμη και να «γκρεμίζει» εμπορικές μονάδες προκειμένου να τις αναβαθμίσει ριζικά. Στο πλαίσιο αυτό, όπως είναι φυσικό, στο στάδιο της ανακαίνισής τους τα καταστήματα της εταιρείας κλείνουν για μερικούς μήνες (αντίθετα, οι ανταγωνιστές της διατηρούν τα ανακαινιζόμενα καταστήματά τους εν λειτουργία καθ’ όλη τη διάρκεια των σχετικών εργασιών.

Είναι φανερό, λοιπόν, ότι η Lidl ετοιμάζει τον δικό της τρόπο κρούσης των ανταγωνιστών της για όσο διάστημα διαρκεί η κατάσταση ρευστότητας στη διαδικασία συγκέντρωσης του κλάδου. Η τακτική της συνοψίζεται σε δύο πράγματα: Επιμονή στην ποιότητα και νέες μεγαλύτερης αξίας επενδύσεις στο δίκτυό της.

50 νέα σημεία πώλησης «νέας γενιάς»
Στελέχη της αλυσίδας τονίζουν την πρόθεση της διοίκησής της εντός των επόμενων τεσσάρων ή πέντε χρόνων να επεκτείνει το δίκτυό της περίπου κατά 50 νέα καταστήματα, έχοντας στο κέντρο του ενδιαφέροντός της την Αττική και τα νησιά. Όλα τα νέα σημεία πώλησης θα είναι νέας γενιάς, θα κοστίσουν δηλαδή περίπου το τριπλάσιο σε σχέση με τα κλασικού τύπου Lidl. Είναι χαρακτηριστικό ότι, ενώ τα παλαιότερου τύπου καταστήματα της εταιρείας κόστιζαν περίπου 1,5 εκατ. ευρώ, κάθε κατάστημα «νέας γενιάς» απαιτεί επένδυση περίπου 4 εκατ. ευρώ!

Παράλληλα με την επέκταση του δικτύου της εταιρείας, θα εξελίσσεται και το πρόγραμμα ανακαίνισης των παλαιών καταστημάτων της, που θα διατρέξει το σύνολο των υποδομών της σε όλη τη χώρα. Βάσει του σχεδιασμού της, οι επενδύσεις της θα κινηθούν σε δύο άξονες: Ο πρώτος περιλαμβάνει όσα καταστήματα θεωρούνται κομβικής σημασίας για την ανάπτυξή της, τα οποία θα ανακαινιστούν ριζικά κατά το πρότυπο των καταστημάτων «νέας γενιάς», και ο δεύτερος περιλαμβάνει τα υπό μερική ανακαίνιση καταστήματα, τα οποία, πάντως, θα διαφοροποιηθούν εμφανώς σε σχέση με τη σημερινή τους εικόνα.

Διείσδυση στα εμπορικά στέκια
Στο μεταξύ, μια ακόμη σημαντική αλλαγή στην επεκτατική πολιτική της Lidl αναφέρεται στην απόφασή της να διεισδύσει στα κέντρα των πόλεων. Σταματά πλέον να περιορίζεται σε θέσεις των περιφερειακών οδών, δηλώνοντας παρούσα στα εμπορικά στέκια των τοπικών αγορών με τα καταστήματα «νέας γενιάς». Σε κάθε περίπτωση κάθε κατάστημά της θα διαθέτει parking πελατών, πράγμα που θεωρείται σημαντικό, αφού ο σκοπός είναι ο πελάτης, έχοντας τη μεταφορική άνεση του ΙΧ του, να έχει τη δυνατότητα διενέργειας μαζικής αγοράς υψηλότερης αξίας.

Πιο είναι το νέο κατάστημα της Lidl
Η εταιρεία το παρουσιάζει ως «environmental branding concept». Το χαρακτηρίζει μια πιο ελκυστική και μοντέρνα αρχιτεκτονική, με φωτογραφικές αποτυπώσεις προϊόντων, χειρόγραφα σχέδια και μηνύματα και τρισδιάστατα σήματα κι επιγραφές κατηγοριοποίησης των προϊόντων.

Ο χώρος πώλησης είναι πλήρως αναβαθμισμένος οπτικά, περιλαμβάνει τη δημιουργία θεματικών ενοτήτων «corners», για ξεκάθαρη και οριοθετημένη θέση του μανάβικου, του φούρνου, του κρεοπωλείου, του ιχθυοπωλείου, της κάβας και του τμήματος καλλυντικών. Ιδιαίτερη έμφαση έχει δοθεί στην εξοικονόμηση ενέργειας, στο πλαίσιο της κατασκευής και λειτουργίας του κάθε σημείου πώλησης, ενώ σε κάθε κατάστημα «νέας γενιάς» οι χώροι στάθμευσης αυτοκινήτων αναπτύσσονται περαιτέρω οι χώροι στάθμευσης. Επίσης, έχουν προβλεφθεί νυχτερινές παραδόσεις τροφοδοσίας όλης της γκάμας αγαθών, ώστε να καθίσταται καλύτερη η οργάνωση της έκθεσης των προϊόντων στους χώρους πώλησης.

Οι πρώτες κινήσεις της Σκλαβενίτης

Σύμφωνα και με τις τελευταίες εκτιμήσεις, το Πρωτοδικείο Αθηνών αναμένεται να εκδώσει την ετυμηγορία του μέχρι τα τέλη του Νοεμβρίου, ώστε αμέσως μόλις καθαρογραφεί η απόφαση να τρέξει και ο μήνας των τριτανακοπών. Η Επιτροπή Ανταγωνισμού υπολογίζεται ότι θα τοποθετηθεί για το deal το αργότερο στις αρχές του Δεκεμβρίου, οπότε η Σκλαβενίτης θα γνωρίζει πόσα καταστήματα στην Αθήνα θα κρατήσει σε λειτουργία και πόσα θα κλείσει, αν και τα στελέχη της έχουν ήδη κάνει τις πρώτες σχετικές «ασκήσεις» με τη βοήθεια των νομικών συμβούλων της αλυσίδας, ώστε να μην χαθεί πολύτιμος χρόνος.

Ταχύτερα οι πληρωμές προς προμηθευτές
Οι προθεσμίες είναι ασφυκτικές προκειμένου να κερδηθεί ο τζίρος των Χριστουγέννων. Προϋπόθεση για την πλήρη ενεργοποίηση της συμφωνίας είναι η υπογραφή της, με την οποία θα μεταφερθεί το ενεργητικό και μέρος του παθητικού της Μαρινόπουλος στη Σκλαβενίτης. Εφόσον τελικά το deal κλείσει εντός του 2016, θα ωφεληθούν και οι προμηθευτές, καθώς θα πληρωθούν νωρίτερα, αφού η προθεσμία των 60 ημερών δεν θα ξεκινήσει στις 14 Φεβρουαρίου του 2017, όπως προβλέπει το σχέδιο διάσωσης, αλλά πριν τα τέλη του 2016.

Υπενθυμίζεται ότι για την εκτέλεση της συμφωνίας η Σκλαβενίτης θα διαθέσει με ίδια χρηματοδότηση κεφάλαια 125 εκατ. ευρώ (75 εκατ. ευρώ άμεσα και 50 εκατ. ευρώ στο τέλος του επόμενου χρόνου, οπότε εκτιμάται ότι θα δημιουργηθούν νέες ταμειακές ανάγκες για την εταιρεία), ενώ οι τράπεζες θα χορηγήσουν δάνεια συνολικού ύψους 360 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για κεφάλαια που θα διατεθούν, σχεδόν στο σύνολό τους, για την κάλυψη χρεών στους προμηθευτές.

Πόσο θα κοστίσουν οι ανακαινίσεις
Σε ό,τι αφορά τις επενδύσεις που θα απαιτηθούν για την προσαρμογή των καταστημάτων της Μαρινόπουλος στα πρότυπα της Σκλαβενίτης, έχουν αρχικά προβλεφθεί κεφάλαια της τάξης των 80-100 εκατ. ευρώ, δίχως να αποκλείεται το ποσό αυτό να αυξηθεί, αν κριθεί σκόπιμο.

Η αναμόρφωση του δικτύου της Μαρινόπουλος θα γίνει σε δύο φάσεις. Στην πρώτη, που θα εξελιχθεί άμεσα και η ολοκλήρωσή της αναμένεται τον ερχόμενο Μάρτιο, θα αλλάξουν παντού στην Αττική και την περιφέρεια οι ταμπέλες των καταστημάτων, καθώς και οι βασικές υποδομές των σούπερ μάρκετ, ώστε ο καταναλωτής να αντιλαμβάνεται προσερχόμενος σε αυτά ότι επισκέπτεται πλέον καταστήματα της Σκλαβενίτης.

Στο ίδιο διάστημα δεν αποκλείεται να υπάρξουν και λίγες σε αριθμό ανακαινίσεις καταστημάτων, όπου αυτό δεν απαιτεί μεγάλες και κυρίως χρονοβόρες προσαρμογές.

Η δεύτερη φάση προβλέπει την πλήρη προσαρμογή του συνόλου του δικτύου της Μαρινόπουλος στα πρότυπα λειτουργίας της Σκλαβενίτης. Όπως είναι αναμενόμενο, θα διαρκέσει μεγάλο διάστημα, ίσως και δύο χρόνια. Σε κάθε περίπτωση προτεραιότητα για τη εταιρεία αποτελούν οι αγορές της Θεσσαλονίκης και της Πάτρας, καταρχάς λόγω του μεγέθους τους.

Στις προσαρμογές του δικτύου περιλαμβάνονται και οι θυγατρικές που κληρονόμησε η Σκλαβενίτης από τη Μαρινόπουλος και ειδικότερα τις Κρόνος (Πάτρα), Μαρκέττα, CRM (Κρήτη) και Παλαμάρης (Σαντορίνη) -εκτός deal είναι η OK! Anytime.

Νέα καταστήματα Σκλαβενίτης σε αυτή τη φάση δεν προβλέπεται να δημιουργηθούν. Όλοι οι κεφαλαιακοί και λοιποί πόροι θα επενδυθούν για την ένταξη του δικτύου της Μαρινόπουλος στο δυναμικό της Σκλαβενίτης.

Τι θα γίνει με τα υπέρ μάρκετ
Ενδιαφέρον έχουν τα σχέδια της Σκλαβενίτης για το δίκτυο των 33 υπέρ μάρκετ Carrefour. Πληροφορίες αναφέρουν ότι κάποια εξ αυτών θα λειτουργήσουν ως Ho.Re.Ca. Center ή αλλιώς Delivery Center. Τα υπόλοιπα θα λειτουργήσουν ως μεγάλες σάλες πωλήσεων λιανικής κατά τα πρότυπα των υπερκαταστημάτων της Σκλαβενίτης.

Για την «κατάκτηση» της περιφέρειας, όπου η Σκλαβενίτης δεν έχει παρουσία, η εταιρεία σχεδιάζει μια έντονη επικοινωνιακή πολιτική, που θα διαφοροποιείται από περιοχή σε περιοχή. Όπως σημειώνουν στελέχη της, τα όπλα της αλυσίδας είναι δύο:

To ισχυρό της brand name, που η αίγλη του φτάνει σε όλη τη χώρα, και τα κομβικά εμπορικά σημεία που διαθέτει το δίκτυο της Μαρινόπουλος εκτός συνόρων Αττικής.

Άνοιγμα στη διαφήμιση
Φυσικά η Σκλαβενίτης δεν μπορεί πλέον να βασίζεται αποκλειστικά στην επικοινωνιακή στρατηγική του word of mouth. Ήδη έχει αποφασίσει και προετοιμάζεται για την πρώτη της συστηματική διαφημιστική της καμπάνια, ώστε να μπει δυναμικά και επί ίσοις όροις στο παιχνίδι του ανταγωνισμού. Το πώς θα κινηθεί σε αυτό το πρωτόγνωρο για την ίδια πεδίο, παραμένει επτασφράγιστο μυστικό εκ μέρους της διοίκησής της.

Η πολιτική έναντι των προμηθευτών
Ενδιαφέρον έχει και η πολιτική που θα εφαρμόσει η Σκλαβενίτης έναντι των προμηθευτών της, οι οποίοι στην πλειονότητά τους ήδη δέχονται σκληρό πρεσάρισμα από τους ανταγωνιστές της αλυσίδας, που αντιδρούν έντονα για το γεγονός ότι έχουν αποδεχθεί το «κούρεμα» των οφειλών της Μαρινόπουλος σε αυτούς.

Κύκλοι της Σκλαβενίτης δηλώνουν στο σελφ σέρβις ότι η τριαδική φύση της βάσης πάνω στην οποία αναπτύσσεται η αλυσίδα -«προμηθευτές-εργαζόμενοι-καταναλωτές»- θα διαφυλαχθεί στο ακέραιο. Όμως τονίζουν με έμφαση, «η διοίκηση της εταιρείας δεν είναι διατεθειμένη να απεμπολήσει τα κεκτημένα της. Δεν θα εκβιάσουμε καταστάσεις, δεν θα καταφύγουμε σε υπερβολές, όμως δεν θα δεχθούμε να χάσουμε τίποτε από όσα μας αναλογούν», ενώ για τους στόχους που έχουν τεθεί σχετικά με τις πωλήσεις και την κερδοφορία, τους χαρακτηρίζουν εφικτούς. «Μέλλουν οικονομίες κλίμακος, τις οποίες δεν έχουμε ακόμα υπολογίσει. Αυτές είναι που θα μας επιτρέψουν να επιστρέψουμε γρήγορα στην κερδοφορία, έστω και οριακή» αναφέρουν. Επίσης, όπως εκτιμούν, μόλις «ανέβουν» οι ταμπέλες με την επωνυμία Σκλαβενίτης στο δίκτυο των καταστημάτων της Μαρινόπουλος, το κλίμα σε αυτά θ’ αλλάξει αμέσως, οπότε θα γίνει φανερό ότι ο στόχος για τζίρο της τάξης των 1,4 δισ. ευρώ στο ορατό μέλλον είναι εφικτός.

Σε ό,τι αφορά τα γραφεία της διοίκησης, το «στρατηγείο» της Σκλαβενίτης βρίσκεται πλέον στον αριθμό 136 της Εθνικής Οδού Αθηνών-Λαμίας, δίπλα από το εργοστάσιο της Γιώτης. Οι παλαιές εγκαταστάσεις της αλυσίδας κοντά στη Λένορμαν (επί του Κηφισού) ανασκευάζονται, με σκοπό την επέκταση του καταστήματος που λειτουργεί εδώ και πολλά χρόνια στο ισόγειο του κτιρίου.

Φοίβος Καρακίτσος, Achaia Company AE: Εκ βάθρων αλλαγές στα επόμενα χρόνια

Ο κ. Φοίβος Καρακίτσος αναφερόμενος στα μικρομεσαία δίκτυα της αγοράς, τονίζει ότι ο μόνος τρόπος να επιβιώσουν είναι η συνύπαρξη ανά μεγάλες ομάδες υπό ενιαία εταιρική ταυτότητα κι επωνυμία, οι συνέργειες για τη μείωση του κόστους και στις προωθητικές ενέργειες και η επένδυση στην αναβάθμιση των logistic και στο business intelligence. Αναφορικά με το σχέδιο διάσωσης των υποδομών της Μαρινόπουλος από τη Σκλαβενίτης, στο οποίο συμμετείχε και ο ίδιος, τοποθετείται με αισιοδοξία και για την ολοκλήρωση του deal και για την επόμενη μέρα της σχετικής συμφωνίας, εκφράζοντας την πεποίθηση ότι το υποσυνείδητο του καταναλωτή τον οδηγεί στο να στηρίζει κάθε υγιή προσπάθεια.

Συγκέντρωση τεσσάρων κορυφών
σελφ σέρβις:
Πώς φαντάζεστε μεσοπρόθεσμα το μέλλον του εγχώριου λιανεμπορίου;

Φοίβος Καρακίτσος: Το retail στην επόμενη διετία θα αλλάξει σημαντικά. Εκτιμώ πως η δυναμική της συγκέντρωσης της αγοράς θα οδηγήσει σε τέσσερα δίκτυα, που θα ελέγχουν ίσως περισσότερο του 80% των πωλήσεων του κλάδου. Πρόκειται για μια τάση που θα την χαρακτήριζα έως και απειλητική για τη βιωσιμότητα ακόμα και μιας μερίδας της ελληνικής βιομηχανίας. Οι δυνάμεις που θα εκτονωθούν από το μετασχηματισμό της αγοράς θα είναι τέτοιας έντασης, που θα απαιτηθεί η διαχείρισή τους από όλους μας. Όχι μόνο από τους retailers, αλλά και από τη βιομηχανία, όπως βέβαια και από την κυβέρνηση. Σε θεσμικό επίπεδο το πλέον κρίσιμο είναι να διασφαλιστεί ότι μέρος της ελληνικής παραγωγής δεν θα βρεθεί εκτός οργανωμένων δικτύων. Ίσως, λοιπόν, πρέπει να υπάρξει ένα νέο νομοθετικό πλαίσιο που θα «φέρει» τα ελληνικά προϊόντα, κυρίως τα προϊόντα των μικρών τοπικών παραγωγών, στα ράφια των αλυσίδων. Αλλιώς θα είναι πολλές οι μικρές βιομηχανίες που θα αφανιστούν.

σ. σ.: Στρατηγικά τα οργανωμένα δίκτυα πώς εκτιμάτε ότι θα κινηθούν;

Φ. Κ.: Η επόμενη κίνηση των μεγάλων retailers, μετά την ολοκλήρωση των διαδικασιών συγκέντρωσης του κλάδου, θα είναι σίγουρα η στροφή τους στο retail industry και στο trade των προϊόντων, με όχημα τα προϊόντα ιδιωτικού σήματος, τα οποία σαφώς θα μπορούν να υποστηρίξουν τα μεγαλύτερα δίκτυα. Το άνοιγμά τους στην παραγωγή, πιο οργανωμένα απ’ ότι σήμερα, θα είναι νομίζω η κύρια δραστηριότητα για την άντληση της κερδοφορίας τους.

Μικρομεσαίοι: Τέρμα οι αναβολές
σ. σ.: Τι επιφυλάσσει το μέλλον στο μεσαίο επιχειρηματικό δυναμικό της αγοράς;

Φ. Κ.: O μεσαίος χώρος είναι αυτός που πρέπει να επινοήσει νέες στρατηγικές για την επιβίωσή του. Πλέον ο κίνδυνος γι’ αυτόν είναι υπαρκτός. Έχει όνομα. Επιβάλλει, μάλιστα, συγκεκριμένο χρόνο αντίδρασης… Ο μετασχηματισμός του μεσαίου χώρου στον κλάδο πήρε μια σχετική αναβολή, λόγω των τεράστιων προβλημάτων της Μαρινόπουλος. Όμως, παράταση της αναβολής δεν θα δοθεί. Η σημερινή οργάνωση των ομίλων αγορών είναι το λιγότερο παρωχημένη, χωρίς την απαιτούμενη ανταποδοτικότητα προς τη βιομηχανία. Η αθροιστική συγκέντρωση του τζίρου δεν εξασφαλίζει από μόνη της ουσιαστικά οφέλη στους μικρομεσαίους του κλάδου. Χρειάζονται τομές που θα δημιουργήσουν βάσεις άντλησης των απαραίτητων back margins, τα οποία θα τους επιτρέψουν να παίζουν το παιχνίδι των τιμών επί ίσοις όροις με τους ισχυρούς. Οι επιπλέον παροχές, που μπορούν να διεκδικήσουν, θα τους αναγνωριστούν από τους προμηθευτές, μόνο εφόσον οι εταιρείες τους επιστρέφουν στη βιομηχανία ανταποδοτικά οφέλη. Η ενιαία ταυτότητα, η κοινή επωνυμία, οι συνέργειες σε επίπεδο κόστους και προωθητικών ενεργειών, το αναβαθμισμένο logistic, όπως και το Β.Ι. (Βusiness Ιntelligence) είναι μερικά μόνο από τα απαιτούμενα συστατικά της προόδου. Βέβαια η έξη των μικρομεσαίων επιχειρηματιών να εμπλέκονται στις εταιρείες τους κατά τρόπο που αποδυναμώνεται το πλαίσιο της συνύπαρξής τους είναι σχεδόν παθολογική. Αυτό είναι πολύ δύσκολο ν’ αλλάξει. Είναι, ωστόσο, αναγκαία η σχετική αλλαγή, αν επιθυμούν πραγματικά τη σωτηρία των επιχειρήσεών τους. Και χρόνος, δυστυχώς, δεν υπάρχει παρά ελάχιστος.

Προωθήσεις με γνώμονα την ειλικρινή αντιμετώπιση του καταναλωτή
σ. σ.: Πολλοί συνάδελφοί σας θεωρούν ότι η πληθώρα των προσφορών στο ράφι είναι χαοτική για τον καταναλωτή. Συμφωνείτε;

Φ. Κ.: Η βιομηχανία καλείται να ετοιμαστεί για ένα ισχυρό bra de fer με το retail. Έχει χρέος να αντιληφθεί επιτέλους πως όλες οι προσπάθειες κι οι σχεδιασμοί πρέπει να κατατείνουν στη διάθεση των καλύτερων τιμών για τον καταναλωτή. Το παιχνίδι των προσφορών, μέσω του οποίου πολλοί προμηθευτές νομίζουν πως προστατεύουν το margin τους, έχει τελειώσει. Το μόνο που καταφέρνουν είναι να εξανεμίζουν την πιστότητα των καταναλωτών στα brand names των προϊόντων τους, ν’ αλλοιώνουν την αξιοπιστία των retailers και να δημιουργούν χώρο στα private label, «σπρώχνοντας» τους καταναλωτές στα Discount Stores.

σ. σ.: Εννοείτε πως πρέπει να μπει ένα τέλος στις πρόσφορες;

Φ. Κ.: Και βέβαια όχι! Οι προσφορές δεν θα σταματήσουν να γίνονται. Αυτό που πρέπει ν’ αλλάξει είναι το μίγμα των προωθητικών ενεργειών, με γνώμονα την ειλικρινή αντιμετώπιση του καταναλωτή. Όλοι πρέπει να επικεντρώσουν τις δυνάμεις τους στο πώς θα προσφέρουν στον καταναλωτή τα προϊόντα τους στις τιμές που πραγματικά αξίζουν. Οφείλουν να χτίσουν εξ αρχής με τους καταναλωτές μια σχέση ειλικρίνειας.

Λιανεμπόριο: Εταιρείες με ξεκάθαρη θέση και εικόνα
σ. σ.: Μιλάτε για την ευθύνη των προμηθευτών έναντι των καταναλωτών. Η ευθύνη των λιανέμπορων, όμως, ποια είναι;

Φ. Κ.: Οι retailers πρέπει ο καθένας να παρουσιάζει μια απόλυτα καθαρή πρόταση στους πελάτες του κι όχι –ας μου επιτραπεί– έναν αχταρμά. Σήμερα αρκετά δίκτυα λιανικής είναι της λογικής του «λίγο από όλα». Όμως, οφείλεις να έχεις μια ξεκάθαρή θέση και εικόνα στην αγορά. Να υποστηρίζεις μια ειλικρινή και «καθαρή» πρόταση αξίας στον πελάτη σου –είναι αυτό που ονομάζουμε «customer value proposition». Η απλότητα είναι αυτή που θα κερδίσει τη μάχη για τα μερίδια αγοράς στην οργανωμένη λιανική. Αναφέρομαι ειδικότερα στο σωστό μίγμα προϊόντων –που επιτρέπει χαμηλά διαχειριστικά κόστη στην αλυσίδα και υψηλή διαχείριση του margin–, στο εκπαιδευμένο και ευγενικό προσωπικό, στη σωστή ατμόσφαιρα του καταστήματος και φυσικά στις χαμηλές τιμές. Όλα αυτά, μαζί με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε εταιρείας, όπως και το όραμά της, δημιουργούν το προφίλ καθενός retailer. Πρέπει ο πελάτης καθενός μας να αναγνωρίζει ξεκάθαρα που βρισκόμαστε και πού θέλουμε να φτάσουμε στα επόμενα τρία με πέντε χρόνια. Χωρίς αυτό χάνεται η συνοχή, η καθαρή στόχευση. Αυτό λείπει από πολλούς retailers και, δυστυχώς, από τη χώρα μας συνολικά, πιστεύω.


Η «μητέρα των μαχών»
σ. σ.: Διαπιστώνετε, μετά το deal Μαρινόπουλου-Σκλαβενίτη, κάποια ένταση στην αγορά σε επίπεδο τιμών;

Φ. Κ.: Είναι ξεκάθαρο ότι στα επόμενα δύο χρόνια η «μητέρα των μαχών» θα δοθεί στο πεδίο των τιμών. Έχουμε αρχίσει ήδη να βλέπουμε τις πρώτες αντιδράσεις, οι οποίες προδικάζουν τη συνέχεια το 2017.

σ. σ.: Πού θα κριθεί η νίκη;

Φ. Κ.: Στα δομικά χαρακτηριστικά και στις πραγματικές δυνατότητες κάθε αλυσίδας να πουλά φθηνά. Ο μεγάλος κίνδυνος είναι τα margins. Η μέση αλυσίδα αδυνατεί να αντιληφθεί άμεσα τη φθορά που προκαλεί στη κερδοφορία της η εκάστοτε επιθετική πολιτική τιμών που υιοθετεί. Απαιτούνται 6 με 8 μήνες για ν’ αποτυπωθεί η όποια αλλαγή στα αποτελέσματά της και χρειάζεται αντίστοιχα άλλος τόσος χρόνος για να διορθωθεί το σχετικό πρόβλημα. Ένα τέτοιο διάστημα είναι αρκετό για να ‘ρθει η συντριβή. Οι τιμές δεν μπορεί πλέον ν’ αλλάζουν «μέσες-άκρες» και «με το χέρι» όπως παλιά –κι αναφέρομαι κυρίως στα μικρομεσαία και τα μικρά δίκτυα. Η όποια μεταβολή πρέπει να γίνεται επιστημονικά, με αλγόριθμους στους οποίους έχουν ενσωματωθεί σταθμιζόμενοι πλήθος παράγοντες, ώστε σε κάθε περίπτωση απόφασης να προστατεύεται η κερδοφορία της αλυσίδας. Ο πελάτης σήμερα αλλάζει μέχρι και τέσσερα καταστήματα για να βρει τις προσφορές που αντέχει το εισόδημά του. Τολμώ να πω πως νιώθει ότι τον τιμωρούν κι αυτό πρέπει να αλλάξει.

σ. σ.: «Συνταγή» επιτυχίας άλλη πέρα από τις φθηνότερες τιμές υπάρχει;

Φ. Κ.: Το pricing και η σωστή προσέγγιση των τιμών θα δίνει στο εξής το στίγμα των σχέσεων πελάτη-επωνυμίας αλυσίδας, καθορίζοντας, ταυτόχρονα, την επιβίωση των αλυσίδων. Δεν είναι μακριά η εποχή που ο ίδιος ο πελάτης θα καθορίζει τις τιμές, που θα αποφασίζει πόσο πρέπει να πληρώνεται το προϊόν της προτίμησής του. Δεν είναι δίκαιο εγώ που καταναλώνω ένα προϊόν καθημερινά και σε ποσότητες, να το αγοράζω στην ίδια τιμή, με κάποιον που το αγοράζει μια φορά το μήνα. Σήμερα στις ΗΠΑ και την Αγγλία δοκιμάζονται προηγμένα προγράμματα πιστότητας και ελέγχου των αγορών, που επιτρέπουν στους πελάτες να καθορίζουν την τιμή των προϊόντων όταν παρουσιάζουν υψηλό βαθμό πιστότητας.

Η Σκλαβενίτης ανέτρεψε τα δεδομένα
σ. σ.: Τι ποσοστό επιτυχίας δίνετε στο σχέδιο διάσωσης των δομών της Μαρινόπουλος; Πόσο υψηλό είναι το επιχειρηματικό ρίσκο της Σκλαβενίτης;

Φ. Κ.: «Επιχειρείν» και «κίνδυνος» είναι έννοιες συνυφασμένες. Πόσο μάλλον σε μια αγορά όπως η ελληνική, κατάκοπη, οικονομικά αδυνατισμένη, χωρίς φρέσκες ιδέες, με καταναλωτές απογοητευμένους, χωρίς πίστη πως κάτι μπορεί ν’ αλλάξει. Όλα αυτά έρχεται να τ’ ανατρέψει η κίνηση της Σκλαβενίτης. Ανέλαβε, πάντως, τεράστιες ευθύνες. Μέχρι σήμερα έχει αποδείξει ότι και στα δύσκολα τα καταφέρνει. Καταρχήν της πιστώνεται ότι ανέτρεψε τα δεδομένα: από τα χειρότερα, που όλοι ανέμεναν πως έρχονται με τη Μαρινόπουλος, η κατάσταση βελτιώνεται.

σ. σ.: Αρκεί αυτό για την προοπτική επιτυχίας του εγχειρήματος;

Φ. Κ.: Αυτό από μόνο του, ξέρετε, είναι ισχυρό μήνυμα στο ασυνείδητο του πελάτη, που θέλει το κακό να χάνει, να τιμωρείται, ενώ αυτός επιθυμεί να στηρίζει κάθε υγιή προσπάθεια. Σε μια χώρα που τα πάντα καταρρέουν, έχει την εσωτερική ανάγκη να το κάνει. Η ολοκλήρωση του σχεδίου διάσωσης των δομών της Μαρινόπουλος από τη Σκλαβενίτης και μάλιστα στο χρόνο που επιχειρείται είναι από μόνο του μια τεράστια επιτυχία. Μια επιτυχία που θα έχει συνέχεια γιατί φέρνει το καινούριο, το διαφορετικό, σε κάθε γωνιά της Ελλάδας κι όχι μόνο στην Αττική.

Κρόνος: το αυριανό δίκτυο της Σκλαβενίτης στην Αχαΐα
σ. σ.: Το λέτε αυτό, καθώς η Κρόνος μετέχει στην προσπάθεια αυτή ως τμήμα του δικτύου της Σκλαβενίτης…;

Φ. Κ.: Το δίκτυο της Κρόνος είναι το αυριανό δίκτυο της Σκλαβενίτης στην Αχαΐα, οπότε δεν υποσχόμαστε τίποτε λιγότερο παρά κάθε μέρα φτηνές τιμές για όλους, φρέσκα προϊόντα στην ποιότητα και στις τιμές που πρέπει, στήριξη της ελληνικής παραγωγής, των τοπικών προϊόντων και των τοπικών κοινωνιών, αγάπη και σεβασμό στο προσωπικό. Το συνολικό business plan –αναφέρομαι στη Σκλαβενίτης– είναι σωστά τοποθετημένο στο χρόνο, αντέχει να «περιμένει» τη σταδιακή ανάκαμψη, ενώ η πρόταση προς τον πελάτη είναι και ισχυρή και διαφορετική από τον ανταγωνισμό. Γι’ αυτό είμαι βέβαιος πως τα καλά αποτελέσματα θα φανούν πολύ γρήγορα.

σ. σ.: Μήπως η όλη προσπάθεια είναι αρκετά «εκτεθειμένη» νομικώς –πέρα από τις όποιες αντιδικίες μπορεί ενδεχομένως να ανακύψουν με ορισμένους προμηθευτές;

Φ. Κ.: Είμαι σίγουρος πως οι νομικοί σύμβουλοι και όλες οι εμπλεκόμενες πλευρές έχουν κάνει την καλύτερη δυνατή προσπάθεια για ένα deal αυτού του μεγέθους. Είναι τέτοια η θέληση των εμπλεκομένων για επανεκκίνηση –δημιουργεί «ρεύμα» όπως λέμε–, ώστε νομίζω ότι η όποια αντίδραση έχει καμφθεί προκαταβολικά σε κλίμα συναίνεσης. Μην ξεχνάτε, άλλωστε, πως στο «τιμόνι» αυτής της προσπάθειας βρίσκεται μια οικογένεια-διαμάντι, που εγγυάται με τον τρόπο της τη θετική έκβαση της όλης διαδικασίας. Πρέπει, βέβαια, με υπομονή να περιμένουμε τη διευθέτηση κάθε λεπτομέρειας. Εκκρεμούν μια σειρά από αποφάσεις και εγκρίσεις των αρμοδίων αρχών. Είμαι, όμως, πολύ αισιόδοξος πως τα πάντα θα τελειώσουν αρκετά σύντομα –ίσως, μάλιστα, η εκκίνηση της προσπάθειας να γίνει πριν το τέλος της χρονιάς.

σ. σ.: Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων υπήρξαν στιγμές που φοβηθήκατε ότι το deal θα καταρρεύσει;

Φ. Κ.: Οι άνθρωποι που βρίσκονται κοντά μου ξέρουν πως είμαι εκπαιδευμένος στο να μένω ατάραχος απέναντι σε κάθε δυσκολία. Είναι σίγουρο, όμως, πως υπήρξαν πολλές και δύσκολες στιγμές –δεν μπορούσε, εξάλλου, να είναι διαφορετικά–, οι οποίες αντιμετωπίστηκαν με προσοχή, σεβασμό και τελικά με επιτυχία. Ήταν τέτοια η πολυπλοκότητα, η πολυπροσωπία, οι νομικοί περιορισμοί, οι απαιτήσεις κάθε πλευράς και ο χρόνος ασφαλώς, ο οποίος πίεζε ασφυκτικά σχεδόν πάντα, που διαμόρφωναν ένα μίγμα εκρηκτικό. Υπήρξαν μέρες που στελέχη της ομάδας και από τις δύο πλευρές έμειναν όλη τη νύχτα στις εταιρείες τους, ώστε να διασφαλιστεί ότι όλα θα γίνουν όπως πρέπει. Όμως, βρισκόμαστε πλέον στο σημείο που θέλουμε και στο χρόνο που πρέπει. Γι’ αυτό επαναλαμβάνω πως είμαι αισιόδοξος ότι θα επιτύχουμε τον στόχο μας.

Ενδιαφέρον για business στον πρωτογενή
σ. σ.: Μετά την υπογραφή της τελικής συμφωνίας μεταξύ Σκλαβενίτη-Μαρινόπουλου «γυρίζετε σελίδα» στην επιχειρηματική ζωή σας; Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας;

Φ. Κ.: Η Κρόνος θα αποτελεί για εμένα πάντα προτεραιότητα. Το leverage του brand Σκλαβενίτης στον Νομό Αχαΐας και στη Δυτική Ελλάδα, γενικότερα η συνεργασία σε οποιοδήποτε επίπεδο με έναν όμιλο σαν αυτόν που δημιουργείται, αποτελεί από μόνη της πρόκληση πρώτου μεγέθους. Η περαιτέρω ανάπτυξη, όμως, της Χελμός ΑΕ, όπως και η δραστηριοποίηση μου στο χώρο της λίπανσης των καλλιεργειών με την υπό διαμόρφωση εταιρεία Agroplant, θα απορροφήσουν πλέον αρκετή από την ενέργειά μου.

Ειδικά η εταιρεία λιπασμάτων αποτελεί το νέο, το δικό μου προσωπικό στοίχημα. Είναι πεποίθησή μου πως ο πρωτογενής τομέας της οικονομίας μας θα παίξει σημαίνοντα ρόλο στην ανάκαμψη της χώρας και αξίζει της προσοχής όλων. Ενδεικτικά αναφέρω πως την περίοδο 1999-2000 η συμμετοχή του πρωτογενούς τομέα στο ΑΕΠ ήταν περίπου 7,35%, όταν σήμερα και μάλιστα σε ένα δραματικά μειωμένο ΑΕΠ δεν ξεπερνά το 3,5%. Στον τομέα της απασχόλησης είχαμε περίπου 800 χιλιάδες εργαζόμενους (σε γεωργία και κτηνοτροφία) και σήμερα μόλις 300-350 χιλιάδες, ενώ και η καλλιεργούμενη γη έχει μειωθεί κατά κάποια εκατομμύρια στρέμματα. Καταλαβαίνει κανείς πως τα περιθώρια ανάπτυξης είναι σημαντικά. Η αναβάθμιση των παραγωγικών μας υποδομών αποτελεί μονόδρομο για τη χώρα μας και αυτή μπορεί να έλθει μόνο μέσα από μια σωστά δομημένη ιδιωτική πρωτοβουλία, από επιχειρηματίες που, σε συνδυασμό με τα δίκτυα διανομής, θα αναλάβουν την επανεκκίνηση της οικονομίας. Στην προσπάθεια αυτή πρέπει να έχουμε αρωγό την κυβέρνηση, την όποια κυβέρνηση, διότι έννοιες όπως «επένδυση», «απασχόληση» και «ανάπτυξη» δεν βλέπουν, δεν ξεχωρίζουν κόμματα. Προϋποθέτουν φορολογικά ή άλλα κίνητρα, ένα ισχυρό τραπεζικό σύστημα, κλίμα ηρεμίας στην κοινωνία και ομαλό πολιτικό περιβάλλον. Εφόσον εξασφαλιστούν αυτά, τα υπόλοιπα τολμώ να πω ότι έρχονται εύκολα.

Νέες κρέμες βαλσάμικου ΤΟΠ

Η ΤΟΠ Κρέμα βαλσάμικου Barbeque, με έντονη γεύση, βελούδινη υφή και καπνιστό άρωμα, είναι το μυστικό για γευστικά ψητά και λαχταριστές γλυκόξινες σάλτσες. Η ΤΟΠ Κρέμα βαλσάμικου Ντομάτα & Μυρωδικά, με φίνο άρωμα και ανάλαφρο γευστικό αποτέλεσμα, δίνει χαρακτήρα στα λαχανικά, τις πατάτες και τις πίτες. Όλα τα προϊόντα δεν περιέχουν πρόσθετα ζάχαρης.

Νέα σειρά Υγείας Παυλίδη «Φρούτων Γεύσεις»

Η νέα σειρά κυκλοφορεί σε τρεις γεύσεις, Πορτοκάλι, Λεμόνι και Φρούτα του Πάθους. Η σειρά «Φρούτων Γεύσεις» αποτελεί μια νέα πρόταση με 10% λιγότερες θερμίδες σε σχέση με τις αντίστοιχες γεύσεις Υγείας Παυλίδη. Χάρη στον πρωτοποριακό τρόπο παρασκευής της, η νέα σειρά επιτρέπει στα φρούτα να διατηρήσουν την πραγματική τους γεύση.

Digestive Bar ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ

Η πρώτη είναι το Digestive Bar με Μέλι, όπου συνδυάζεται το μπισκότο Digestive με δημητριακά και μέλι, σε μια απολαυστική μπάρα. Η δεύτερη είναι το Digestive Bar με Φρούτα. Το 25% της μπάρας αποτελείται από φρούτα (κομμάτια βερίκοκου, σταφίδες και καρύδα) και συνδυάζεται και πάλι με μπισκότο Digestive.

Πολυεστία ΕΛ ΓΚΡΕΚΟ από τη RESOUL και την CAMPINGAZ

Αυτά τα στοιχεία είναι που κάνουν την Πολυεστία Ελ Γκρέκο μια πραγματική εστία δημιουργίας, για μικρές και μεγάλες δημιουργίες, από το καθημερινό ρόφημα μέχρι ξεχωριστές απολαύσεις υψηλής γαστρονομίας. Η διάθεση της Πολυεστίας Ελ Γκρέκο έχει ξεκινήσει και βρίσκεται ήδη σε πολλά μεγάλα σούπερ μάρκετ της χώρας, καθώς και σε πολλά καταστήματα ηλεκτρικών και οικιακών ειδών, ενώ διατίθεται και από την ιστοσελίδα της μάρκας Ελ Γκρέκο.