Ήδη στη διοίκηση της Σκλαβενίτης άπαντες δουλεύουν πυρετωδώς ώστε, εφόσον ανάψει το πράσινο φως από την Επιτροπή Ανταγωνισμού, να έχει, στο μεταξύ, κερδηθεί όσο το δυνατόν περισσότερος χρόνος. Στο πλαίσιο αυτό, ομάδα στελεχών της εταιρείας μελετά το νέο χάρτη του δικτύου, εντοπίζοντας ποια καταστήματα της Μαρινόπουλος πρέπει να κλείσουν, άλλη ομάδα κοστολογεί τις πρώτες απολύτως αναγκαίες παρεμβάσεις στα υπόλοιπα (ταμπέλες, ράφια, προσωρινές λύσεις), καθώς και τους απαιτούμενους χρόνους για την ολοκλήρωσή τους, ενώ ταυτόχρονα εξελίσσονται ατύπως οι συζητήσεις με τους προμηθευτές για το πλάνο τροφοδοσίας του δικτύου το 2017.
Οι πρώτες εκτιμήσεις κάνουν λόγο για ένα κονδύλι της τάξης των 10 εκατ. ευρώ, με το οποίο μέχρι το καλοκαίρι αφενός θα έχουν αντικατασταθεί όλες οι ταμπέλες της επωνυμίας Μαρινόπουλος, αφετέρου οι εσωτερικοί χώροι των καταστημάτων θα προσομοιάζουν με αυτούς της Σκλαβενίτης. Ο δεύτερος κύκλος προσαρμογών θα απαιτήσει περισσότερο χρόνο και κεφάλαια. Όπως εκτιμούν πηγές του σελφ σέρβις, οι ανακαινίσεις θα γίνονται με ρυθμό 5 έως 10 καταστημάτων το μήνα, γι΄ αυτό και δεν θα ολοκληρωθούν πριν την πάροδο τουλάχιστον τριών ετών.
Επιφυλακτική στάση
Σε αυτή τη φάση πάντως, αν και σε επίπεδο προετοιμασίας άπαντες επιδιώκουν να κερδίσουν χρόνο, για το δίκτυο πωλήσεων της Μαρινόπουλος ο χρόνος τρέχει πιο αργά, καθώς η διοίκηση της Σκλαβενίτης προσπαθεί να περιορίσει το επιχειρηματικό ρίσκο. Η στάση που τηρεί είναι επιφυλακτική και δεν θα αλλάξει έως την έκδοση όλων των προβλεπόμενων από το νόμο αποφάσεων των αρμόδιων ελεγκτικών αρχών. Όπως σημειώνουν πηγές της αγοράς, αυτό που επιδιώκει η αλυσίδα είναι να μειώσει την κεφαλαιακή της έκθεση μέχρι να κλείσουν όλα τα ανοικτά μέτωπα γύρω από το deal. Αυτός είναι ο λόγος που η τροφοδοσία των καταστημάτων γίνεται με αργούς ρυθμούς. Στη Σκλαβενίτης γνωρίζουν πολύ καλά ότι τους επόμενους τέσσερις μήνες θα «χαθούν» πωλήσεις. Γνωρίζουν επίσης ότι τα καταστήματα της Μαρινόπουλος (εταιρικά και franchise) θα συνεχίσουν να δραστηριοποιούνται με χαμηλή δυναμική τζίρου, η οποία σε ετήσια βάση θα έφερνε έσοδα περί τα 450 εκατ. ευρώ. Όπως προϋπολογίζουν, όμως, μόλις η νέα εταιρεία αναλάβει δράση, ο πρώτος χρόνος θα εξελιχθεί με πωλήσεις άνω του 1 δισ. ευρώ και σε προοπτική τετραετίας τα ετήσια έσοδά της θα φτάσουν τα 1,45 δισ. ευρώ, με εμφάνιση αρχικά οριακής κερδοφορίας κοντά στα 280.000 ευρώ.
Πότε θα ανάψουν τα… αίματα
Η αγορά θεωρεί ότι «τα αίματα θ’ ανάψουν» στον κλάδο μόλις αρχίσει να εξελίσσεται ομαλά η συγχώνευση των δύο δικτύων, όταν δηλαδή ανάψει το πράσινο φως και της Επιτροπής Ανταγωνισμού, το οποίο θα δώσει τη δυνατότητα στη Σκλαβενίτης να προχωρήσει σε εμπορικές συμφωνίες με τους προμηθευτές και να προβεί στις πρώτες κοινές προωθητικές ενέργειες. Στην πράξη αυτό θα συμβεί το νωρίτερο στα μέσα του ερχόμενου Φεβρουαρίου, καθότι η Επιτροπή θα χρειαστεί περίπου δύο μήνες από την ετυμηγορία του Πρωτοδικείου να εκδώσει την απόφασή της. Σημειώνουμε ότι ο κόσμος της αγοράς αναμένει μεγάλη αναταραχή από την υπόθεση της Μαρινόπουλος. Σε αντίθεση με τη διάσωση της Αφοί Βερόπουλοι, για την οποία δηλώνεται πως «δεν άνοιξε μύτη», τα απόνερα του deal για τη Μαρινόπουλος θα φέρουν ταραχές. Όχι γιατί τα ενοποιημένα μεγέθη της Σκλαβενίτης θα είναι μεγαλύτερα εκείνων της Metro και Αφοί Βερόπουλοι, αλλά λόγω της απόφασης για την επιβολή «κουρέματος» των χρεών της Μαρινόπουλος προς προμηθευτές και ΔΕΚΟ.
Στο μεταξύ, αν και δεν είναι λίγοι όσοι θεωρούν ότι η επιτυχία του όλου εγχειρήματος είναι από αμφισβητήσιμη έως αδύνατη, οι πιο ψύχραιμοι θεωρούν πρώιμο το να προδικάσει κανείς σε αυτή τη φάση την αποτυχία του.
«Το κρίσιμο ζήτημα για τη Σκλαβενίτης είναι να συμπεριλάβει στα πλάνα της μια κάποια απόκλιση στους χρόνους εκτέλεσης του deal, η οποία πέραν του ότι θα επιβαρύνει τα καθαρά αποτελέσματα, θα μπλοκάρει τη ρευστότητα, που είναι η κρισιμότερη παράμετρος για κάθε μεταβατική περίοδο», αναφέρει στο σελφ σέρβις ανώτατο στέλεχος της κλάδου, εκτιμώντας, πάντως, πως «ακόμη κι αν η Σκλαβενίτης αντιμετωπίσει ζήτημα ρευστότητας, οι τράπεζες δεν θα διστάσουν να τη χρηματοδοτήσουν με νέο δάνειο. Η αλυσίδα έχει αναλάβει να διαχειριστεί υπέρογκα βάρη, ενώ τα μεγέθη που συγκεντρώθηκαν υπό αυτήν είναι τεραστίων διαστάσεων, οπότε κάνεις δεν διανοείται ν’ αφεθεί το όλο εγχείρημα στην τύχη». Κύκλοι της αγοράς θεωρούν ότι το σενάριο μιας δεύτερης ενδιάμεσης χρηματοδότηση θα τεθεί σε εφαρμογή μόνο για υποχρεώσεις έναντι του προσωπικού ή για την καταβολή ενοικίων, διότι στη φάση που είναι τώρα η όλη διαδικασία και που δεν υποστηρίζεται εμπορικά, προωθητικά και διαφημιστικά, δεν αξίζει να δαπανηθούν άλλα κεφάλαια για την τροφοδοσία των καταστημάτων. Το δίκτυο μέχρι τον ερχόμενο Φεβρουάριο, λένε, απλώς θα ανακυκλώνει εμπόρευμα βάσει των ημερήσιων πωλήσεών του.
Στο όρια του νόμου
Στο μεταξύ, κάποιοι στην αγορά σχολιάζουν ότι ορισμένες από τις διεργασίες που γίνονται την περίοδο αυτή για τη διάσωση των δομών της Μαρινόπουλος δεν είναι σύννομες, επισημαίνοντας ότι η Σκλαβενίτης ασκεί ατύπως επιρροή σε μια εταιρεία του ανταγωνισμού της (μέσω της τροφοδοσίας του δικτύου της, των επαφών με τους προμηθευτές, των συζητήσεων με το προσωπικό της και τους εκμισθωτές των καταστημάτων της κλπ) πριν καν λάβει την έγκριση της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Ωστόσο, οι ίδιοι αναγνωρίζουν την κρισιμότητα του θέματος και το ότι η διάσωση των δομών της εταιρείας θα ήταν αδύνατη, αν όλα εξελίσσονταν με το γράμμα του νόμου. Μάλιστα, τις περιστάσεις φαίνεται ότι κατανοούν όχι μόνο οι προμηθευτές, αλλά και οι ανταγωνιστές της Σκλαβενίτης, δείχνοντας ανοχή. Προφανώς, σχολιάζουν κάποιοι, οι ανταγωνιστές θεωρούν ότι η καλύτερη «απάντηση» θα δοθεί στο πεδίο της αναμέτρησης των δικτύων κι όχι στα δικαστήρια.
«Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα», δηλώνεται πικρόχολα για τις πρακτικές της Σκλαβενίτης, αν και της αναγνωρίζεται ότι «τίποτε δεν γίνεται αδιαφανώς. Τα πάντα περιγράφονται στα μνημόνια κι έχουν δει το φως της δημοσιότητας».
Διαπραγματεύσεις ουσίας
Πηγές της αγοράς αναφέρουν ότι, στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για το κούρεμα του 50% των χρεών της Μαρινόπουλος προς τους προμηθευτές, ανοίγει ο διάλογος σε εμπορικό επίπεδο, σχετικά με το τι θα ακολουθήσει της συμφωνίας διάσωσης των δομών της εταιρείας.
Εξυπακούεται ότι το κύριο μέρος της διαπραγμάτευσης αφορά στην «επόμενη ημέρα» του δικτύου υπό την προϋπόθεση ότι κάθε προμηθευτής δέχεται το «κούρεμα». Το μήνυμα που φέρεται να στέλνει η Σκλαβενίτης στους προμηθευτές της είναι ότι το «ψαλίδισμα» των υποχρεώσεων της Μαρινόπουλος εις βάρος τους δεν γίνεται από τη νέα εταιρεία. Αντιθέτως, οι μέτοχοί της είναι αυτοί που αναλαμβάνουν την ευθύνη κάλυψης του 50% των ανοικτών υπολοίπων. Με άλλα λόγια, η Σκλαβενίτης ξεκαθαρίζει ότι η ίδια επωμίζεται την εξόφληση του 50% των υποχρεώσεων της Μαρινόπουλος κι όχι το «κούρεμα» του υπολοίπου 50%, για το οποίο στη συμφωνία διάσωσης αναφέρεται ρητά ότι δεν θα υπάρξουν στο εξής νομικές διεκδικήσεις εκ μέρους των προμηθευτών.
Σημειώνεται ότι η πολιτική του «κουρέματος» χρεών δεν υιοθετείται για τις θυγατρικές της Μαρινόπουλος που μεταβιβάζονται στη Σκλαβενίτης (Guedo, Ζεύξη, Μαρκέτα, Παλαμάρης, Top House και Κρόνος) ούτε και για τη θυγατρική της στην Κύπρο (Chris Cash & Carry). «Ψαλίδι χρεών» 50% πέφτει μόνο για τις τέσσερις υπό εξυγίανση εταιρείες, δηλαδή τις Μαρινόπουλος, Πειραϊκόν, Ξυνός και Express m. Όσο για τους μετόχους των προς εξυγίανση εταιρειών, βασική υποχρέωσή τους είναι να εξυπηρετήσουν τα δάνεια των 140 εκατ. ευρώ που δόθηκαν στη Μαρινόπουλος σε δύο δόσεις (τον Δεκέμβριο του 2015 και τον Μάιο φέτος).
Κινήσεις τακτικής
Στο μεταξύ, μόνο ως μέτρο πίεσης για την ταχύτερη δυνατή είσπραξη των απαιτήσεών τους μπορεί να εκληφθεί η προσφυγή στο δικαστήριο μικρής μερίδας προμηθευτών, οι οποίοι πέτυχαν την έκδοση προσωρινής διαταγής δέσμευσης των περιουσιακών στοιχείων της οικογένειας Μαρινόπουλου, καθότι με την απόφαση αυτή, όπως εξηγούν νομικοί κύκλοι, δεσμεύθηκαν, μεταξύ άλλων, οι μετοχές των προς εξυγίανση και των προς μεταβίβαση εταιρειών του ομίλου. Υπό αυτή την έννοια μπλόκαρε νομικά η υλοποίηση του επιχειρούμενου deal. Τις παραμονές έκδοσης του ανά χείρας τεύχους οι ίδιοι κύκλοι θεωρούσαν βέβαιο ότι πριν την εκδίκαση της υπόθεσης στο Πρωτοδικείο (19 Οκτωβρίου) θα ρυθμιζόταν το θέμα, με άρση της προσωρινής διαταγής. «Ο νόμος δίνει το δικαίωμα της τριτανακοπής για έναν μήνα μετά την έκδοση της απόφασης του διοικητικού δικαστηρίου, οπότε κάθε ανάλογη ενέργεια πριν την εκδίκαση της αίτησης της Σκλαβενίτης μόνο εντυπώσεις προκαλεί», σχολίαζαν.
Αγώνας δρόμου στα δικαστήρια
Ας δούμε ποια ζητήματα εκκρεμούν στις αρμόδιες αρχές για να κλείσει το deal. Όπως εξηγούν νομικοί, μετά τη 19η Οκτωβρίου που αναμένεται η απόφαση του δικαστηρίου για το θέμα, θα απαιτηθούν λίγες μέρες για να καθαρογραφεί η απόφαση, εν συνεχεία θα δοθεί για διάστημα ενός μηνός το δικαίωμα της κατάθεσης προσφύγων (αιτήσεις τριτανακοπής), οι οποίες θα εξεταστούν από το δικαστήριο και σε εύλογο χρόνο θα εκδοθεί η οριστική απόφαση του Πρωτοδικείου. Εφόσον όλα κυλήσουν ομαλά, τη σκυτάλη θα πάρει η Επιτροπή Ανταγωνισμού, η οποία θα χρειαστεί τουλάχιστον δύο μήνες για την έκδοση της ετυμηγορίας της. Η αρμόδια αρχή θα είναι αυτή που θα προσδιορίσει πόσα καταστήματα της Μαρινόπουλος και σε ποιες περιοχές πρέπει να κλείσουν για λόγους ανταγωνισμού. Η απόφασή της όλοι προεξοφλούν ότι θα είναι θετική.
Στο μεταξύ, η καθημερινότητα στο δίκτυο της Μαρινόπουλος δεν θα επιφυλάξει εκπλήξεις. Σύντομα η τροφοδοσία των καταστημάτων σε βασικά είδη από τη Σκλαβενίτης θα ολοκληρωθεί. Αρχικά καλύφθηκαν 29 καταστήματα, στα τέλη του Σεπτεμβρίου ο αριθμός τους αυξήθηκε στα 50, στα μέσα του Οκτωβρίου έγιναν 70 και πλέον κάθε εβδομάδα που περνά ο αριθμός τους μεγαλώνει.
Η όλη διαδικασία στηρίζεται στις ετήσιες συμφωνίες της Σκλαβενίτης για το 2016, οπότε κάθε νέα προμήθεια ενισχύει τους στόχους που είχε θέσει η αλυσίδα με τους προμηθευτές της για την τρέχουσα χρήση. Θεωρείται βέβαιο ότι οι προμήθειες της Μαρινόπουλος για το 2017 θα περιληφθούν στις ετήσιες συμφωνίες της νέας χρονιάς, για τις οποίες προφανώς θα διαμορφωθεί ένα νέο πλαίσιο διαφορετικής δυναμικής και με προβλέψεις για συνολικές ετήσιες πωλήσεις περίπου 3 δισ. ευρώ. Σήμερα, λοιπόν, η όποια διαπραγμάτευση είναι μια πρώτη αναγνωριστική προσέγγιση της Σκλαβενίτης με τους προμηθευτές της, για τα όσα θα ακολουθήσουν το 2017.
Μάχη και στο franchise
Στο μεταξύ, η Σκλαβενίτης φέρεται να διατηρεί ζωντανό ενδιαφέρον για τα καταστήματα franchise της Μαρινόπουλος. Όπως αναφέρουν πηγές του σελφ σέρβις, περί τα 110 από αυτά, τα οποία η αλυσίδα επιθυμεί να μείνουν στο δίκτυό της, έχει μεριμνήσει ώστε να μην περάσουν στον έλεγχο ανταγωνιστών της. Βέβαια, δεν είναι λίγα αυτά που ήδη άλλαξαν πινακίδα επωνυμίας, υπογράφοντας συμβάσεις με συστήματα δικαιόχρησης άλλων εταιρειών. Όμως, όπως δηλώνεται, πρόκειται για καταστήματα τα οποία η αλυσίδα δεν είχε την πρόθεση να κρατήσει στο δίκτυό της.
Η τροφοδοσία των καταστημάτων συνεργατών, που θα παραμείνουν στο σύστημα υπό τη Σκλαβενίτης, γίνεται σε αυτή τη φάση με ευθύνη των συνεργατών, οι οποίοι θα συνεχίσουν να δρουν αυτόνομα μέχρι την ένταξή τους στο δυναμικό της Σκλαβενίτης.
Στήριξη του brand
Ενδιαφέρον έχει η διαφημιστική πολιτική που θα ακολουθήσει η Σκλαβενίτης, το κατά πόσο, δηλαδή, θα επιμείνει στο να μην προβάλλεται συστηματικά από τα μέσα ενημέρωσης, όπως κάνει όλα αυτά τα χρόνια. Πρόσωπα προσκείμενα στο περιβάλλον της οικογένειας εικάζουν ως πιθανό η αλυσίδα να στηρίξει μεν διαφημιστικά το brand της, αλλά «να μην πέσει στην μηχανή πολτοποίησης των τιμών μέσω της τηλεοπτικής διαφήμισης».
Όλοι αντιλαμβάνονται, βέβαια, τι θα σήμαινε για την αγορά η προβολή φυλλαδίων και προσφορών της Σκλαβενίτης από τα κεντρικά ΜΜΕ. Μια ενδεχόμενη σχετική απόφαση τη δικαιολογηθεί ασφαλώς το ότι η αλυσίδα θα χρειαστεί μια γρήγορη εκκίνηση στη Θεσσαλονίκη και την περιφέρεια, όπου το ευρύ κοινό δεν την γνωρίζει άμεσα.
Μαρινόπουλος:
Το τελευταίο οικονομικό αποτύπωμα
Για περισσότερα από τρία χρόνια η αγορά δεν είχε καταγράψει τα οικονομικά μεγέθη της Μαρινόπουλος. Ο τελευταίος ισολογισμός της είδε το φως της δημοσιότητας στο πλαίσιο της αίτησης διάσωσης που υπέβαλε η Σκλαβενίτης στο Πρωτοδικείο Αθηνών. Σύμφωνα, λοιπόν, με την Οικονομική Κατάσταση της Μαρινόπουλος, με ημερομηνία 31 Δεκεμβρίου 2015:
- Οι πωλήσεις της συρρικνώθηκαν πέρυσι στα 1,27 δισ. ευρώ από 1,55 δισ. ευρώ έναν χρόνο πριν.
- Το μικτό κέρδος μειώθηκε στα 188,26 εκατ. ευρώ από 231,69 εκατ. ευρώ, που ήταν στη χρήση του 2014.
- Η εταιρεία εμφάνισε πέρυσι ζημιές προ φόρου 404,93 εκατ. ευρώ, από ζημιές 24,93 εκατ. ευρώ το προηγούμενο 12μηνο.
- Το κόστος πωληθέντων το 2015 ήταν 85,19% έναντι 85,08% το 2014 και το μικτό περιθώριο κέρδους επί του κύκλου εργασιών 14,81% από 14,92% έναν χρόνο πριν.
- Στην εκπνοή του 2015 το σύνολο των στοιχείων του κυκλοφορούντος ενεργητικού της εταιρείας υπολείπονταν του συνόλου των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων κατά 536 εκατ. ευρώ και οι λειτουργικές ταμειακές ροές ήταν αρνητικές και ανέρχονταν σε 75 εκατ. ευρώ.
- Τα εμπράγματα βάρη της Μαρίνοπουλος έφθασαν πέρυσι σε αξία στα 466,45 εκατ. ευρώ.
- Ο μακροπρόθεσμος δανεισμός της ήταν 409,06 εκατ. ευρώ και ο βραχυπρόθεσμος 174,3 εκατ. ευρώ.
- To σύνολο ιδίων κεφαλαίων και υποχρεώσεων ανέρχονταν σε 1,26 δισ. ευρώ έναντι 1,43 δισ. ευρώ στις 31 Δεκεμβρίου 2014.
- Η εταιρεία λειτουργούσε συνολικά 821 καταστήματα εκ των οποίων 249 (δηλαδή 35 υπέρ μάρκετ Carrefour, 201 σούπερ μάρκετ και 15 Carrefour Express) δικής της άμεσης εκμετάλλευσης και 572 (95 σούπερ μάρκετ, 178 Carrefour Express, 96 OK! Αny Τime Markets, 107 Smile, 1 Κρόνος και 95 CRM Αριάδνη) μέσω εκμετάλλευσης franchise.