Μήνας: Δεκέμβριος 2003

«Ανοικτά» εξακολουθούν να παραμένουν αρκετά από τα θέματα που αφορούν τη λειτουργία του οργανωμένου λιανεμπορίου κατά το διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, μετά τις πρόσφατες ανακοινώσεις σχετικά με το ωράριο λειτουργίας και την τροφοδοσία των εμπορικών καταστημάτων, καθώς και τη χρήση του Ολυμπιακού δακτυλίου.

Παράγοντες του ΣΕΣΜΕ τοποθετούμενοι επί των δηλώσεων στελεχών του ΑΘΗΝΑ 2004, τόνισαν στο «σελφ σέρβις» ότι ο κλάδος δέχθηκε θετικά τη ρύθμιση για το ωράριο λειτουργίας των καταστημάτων, δεδομένου ότι πρόκειται για το θερινό καθεστώς, σύμφωνα με το οποίο τα καταστήματα παραμένουν καθημερινά ανοικτά από τις 8:00 το πρωί έως τις 9:00 το βράδυ και έως τις 6:00 το απόγευμα κάθε Σάββατο.

Σχολιάζοντας τις απαγορεύσεις του Ολυμπιακού δακτυλίου, επεσήμαναν ότι παραμένει ανοικτό προς ρύθμιση ένα εξαιρετικά σοβαρό ζήτημα: η χρήση των ορίων του δακτυλίου. Για παράδειγμα στο τμήμα της εθνικής οδού Αθηνών-Λαμίας που είναι όριο του δακτυλίου βρίσκονται οι κεντρικές αποθήκες ορισμένων εκ των μεγαλύτερων αλυσίδων σούπερ μάρκετ. Από αυτές γίνεται η τροφοδοσία των καταστημάτων της Αττικής και όχι μόνον, οπότε η χρήση της εθνικής οδού μόνο κατά τις μεταμεσονύκτιες ώρες θα προκαλέσει σωρεία προβλημάτων στο δίκτυο διανομής των εν λόγω αλυσίδων.

Τα 8 θέματα που ζητούν απάντηση

Σχετικά με τη μεταμεσονύκτια τροφοδοσία των λιανεμπορικών επιχειρήσεων οι παράγοντες του ΣΕΣΜΕ δήλωσαν ότι ήταν μια απόφαση την οποία ανέμεναν και ως εκ τούτου έχουν ήδη αρχίσει να προετοιμάζονται σε αυτή την κατεύθυνση, διατυπώνοντας ωστόσο ενστάσεις για ζητήματα που παραμένουν άλυτα. Ειδικότερα, επισήμαναν ότι:

• Δεν έχει αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της τήρησης των ωρών κοινής ησυχίας. Η τροφοδοσία μονάδων από τα μεσάνυκτα έως τις 7:00 το πρωί αναμένεται ότι εγείρει σωρεία δικαιολογημένων παραπόνων εκ μέρους πολλών κατοίκων του λεκανοπεδίου. Πάντως δεδομένου ότι η τροφοδοσία των καταστημάτων δεν μπορεί να διακοπεί, η αστυνομία και οι επιχειρηματίες θα βρεθούν σε εξαιρετικά δύσκολη θέση.
• Η μεταμεσονύκτια φορτοεκφόρτωση των εμπορευμάτων θα κοστίσει ακριβότερα λόγω της υπερωριακής απασχόλησης. Το κόστος της δεν αποκλείεται να τις επωμισθεί ο καταναλωτής, εκτός κι αν υπάρξει ειδική ρύθμιση για τον μετριασμό του.
• Η άμεση αντιμετώπιση σοβαρών βλαβών στα καταστήματα –όπως οι βλάβες στις ψυκτικές εγκαταστάσεις– θα απαιτήσει πιθανώς τη χρήση του Ολυμπιακού δακτυλίου από οχήματα των εταιρειών σε ώρες που δεν προβλέπει το ειδικό καθεστώς.
• Η τροφοδοσία των καταστημάτων με προϊόντα μαναβικής δεν είναι δυνατό να γίνεται τις μεταμεσονύκτιες ώρες, δεδομένου ότι οι παραγωγοί αυτές ακριβώς τις ώρες τροφοδοτούν με τα προϊόντα τους τις κεντρικές αποθήκες των αλυσίδων. Υπό αυτή την έννοια ίσως είναι αναγκαία η έκδοση ειδικών αδειών για την τροφοδοσία της μαναβικής.
• Η διενέργεια των χρηματαποστολών μετά τα μεσάνυχτα καθίσταται κάτι περισσότερο από επικίνδυνη.
• Στο διάστημα τέλεσης των Ολυμπιακών Αγώνων τα φορτηγά αυτοκίνητα θα αντιμετωπίσουν προβλήματα για την εξασφάλιση θέσεων στα πλοία της γραμμής του Αιγαίου, καθώς η μεταφορά των ΙΧ οχημάτων είναι περισσότερο προσοδοφόρα για τις πλοιοκτήτριες εταιρείες και το κρίσιμο διάστημα των Αγώνων αναμένεται ότι ο αριθμός τους θα αυξηθεί κατακόρυφα. Εκτιμάται λοιπόν ότι θα πρέπει να πυκνώσουν τα δρομολόγια των πλοίων τουλάχιστον προς τα νησιά που συγκεντρώνουν τη μεγαλύτερη τουριστική κίνηση.
• Η τροφοδοσία των καταστημάτων που έχουν τις έδρες τους κοντά σε σημεία όπου προγραμματίζονται πολιτιστικά events θα γίνεται με εξαιρετική δυσκολία, δεδομένου ότι τέτοιες περιοχές θα κατακλύζονται από τα ΙΧ έως και τις 3:00 τα ξημερώματα.
• Η τροφοδοσία των μικρομεσαίων καταστημάτων και πολύ περισσότερο των ατομικών επιχειρήσεων θα καταστεί αδύνατη, αφού κάθε επιχειρηματίας που θα βρίσκεται όλη την ημέρα στο πόστο του θα πρέπει να παραμένει στην ίδια θέση και μετά τις 12:00 το βράδυ προκειμένου να παραλάβει τα προϊόντα της επόμενης ημέρας…

Τα ξίφη τους διασταυρώνουν παράγοντες της αγοράς για τις τιμές των νωπών οπωροκηπευτικών. Αφορμή για τους φραστικούς… διαξιφισμούς αποτέλεσαν τα στοιχεία των τιμοληψιών του Υπουργείου Ανάπτυξης στις λαϊκές αγορές και τα σούπερ μάρκετ, που αποδεικνύουν ότι το οργανωμένο λιανεμπόριο διαθέτει φθηνότερα από τους πωλητές των λαϊκών –εκτός εξαιρέσεων– τα νωπά οπωροκηπευτικά.

Είναι χαρακτηριστικό ότι βάσει των στατιστικών στοιχείων του Παρατηρητηρίου Τιμών του Υπουργείου Ανάπτυξης, τον μήνα Σεπτέμβριο τα σούπερ μάρκετ πέτυχαν χαμηλότερες μεσοσταθμικές τιμές στα 28 από τα 34 βασικά εποχικά αγαθά. Από την επεξεργασία των μέσων μηνιαίων τιμών προέκυψε ότι υπήρξαν προϊόντα –όπως τα καρότα– τα οποία διατέθηκαν από τις λαϊκές αγορές ακριβότερα έως και 122,22% σε σχέση με τα σούπερ μάρκετ, με την τιμή τους να διαμορφώνεται στο οργανωμένο λιανεμπόριο στα 0,45 ευρώ το κιλό και στις λαϊκές 1 ευρώ το κιλό. Ακριβότερα κατά 114,81% διατέθηκαν όμως και τα λάχανα από τους πάγκους των λαϊκών –η μεσοσταθμική τιμή τον Σεπτέμβριο για μεν τις αλυσίδες έδειξε 0,27 ευρώ το κιλό για δε τις λαϊκές αγορές 0,58 ευρώ το κιλό.

Ανάλογες διαφορές υπέρ των αλυσίδων εμφάνισαν επίσης οι τιμές σε προϊόντα όπως τα ραδίκια με απόκλιση 89,47%, τα παντζάρια με απόκλιση 63,93%, τα μαρούλια με απόκλιση 52,77%, το σπανάκι με απόκλιση 50%, τα κρεμμύδια με απόκλιση 47,45%, οι πιπεριές με απόκλιση 41,89%, καθώς και άλλα αγαθά με αποκλίσεις από 0,78% έως και 36,84%.

Αντίθετα τον μήνα Σεπτέμβριο φθηνότερα στις λαϊκές αγορές διατέθηκαν μόλις έξι αγαθά, με διαφορές στις τιμές έναντι των σούπερ μάρκετ από 1,61% έως και 12,39%.

Από τον παραγωγό στο σούπερ μάρκετ

Ο πρόεδρος του ΣΕΣΜΕ, κ. Παντελής Παντελιάδης σχολιάζοντας τα στοιχεία του Υπουργείου Ανάπτυξης επεσήμανε στο «σελφ σέρβις» ότι «το γεγονός ότι τα σούπερ μάρκετ έχουν πιο ανταγωνιστικές τιμές στα οπωροκηπευτικά σε σχέση με τις λαϊκές αγορές δεν αποδεικνύεται μόνο από το Παρατηρητήριο Τιμών, αλλά και από το ότι ο τζίρος στο συγκεκριμένο τμήμα των αλυσίδων έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια». Η προτίμηση δε των καταναλωτών, σύμφωνα με τον κ. Παντελιάδη, στρέφεται προς τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ για τις τιμές, την ποιότητα και την ευκολία που τους παρέχεται να κάνουν όλες τους τις αγορές ταυτόχρονα.

Ο κ. Παντελιάδης πρόσθεσε ότι «η αύξηση του τζίρου στο τμήμα μαναβικής επέτρεψε στις αλυσίδες να κάνουν αγορές απευθείας από τους παραγωγούς ή από συνεταιρισμούς συνάπτοντας ειδικά συμβόλαια. Τα συμβόλαια αυτά συμβάλουν στη μείωση του κόστους καθώς δημιουργούν ένα δίχτυ ασφάλειας για τους παραγωγούς. Συνήθως αφορούν την προμήθεια μεγάλων ποσοτήτων, με αποτέλεσμα να αναπροσαρμόζονται ανάλογα και οι τιμές».

Προϊόντα «υψηλού ανταγωνισμού»

Ένας ακόμη λόγος για τον οποίο οι τιμές των οπωροκηπευτικών έχουν συμπιεστεί στον κλάδο του οργανωμένου λιανεμπορίου είναι το γεγονός ότι τα συγκεκριμένα προϊόντα έχουν ενταχθεί στα λεγόμενα «υψηλού ανταγωνισμού» είδη μεταξύ των αλυσίδων, σχολίασε ο πρόεδρος του ΣΕΣΜΕ, προσθέτοντας: «Η μεγαλύτερη δραστηριοποίηση των σούπερ μάρκετ στην αγορά οπωροκηπευτικών, εκτός από τη συγκράτηση των τιμών, έχει μία επιπλέον σημαντική συνέπεια. Ενισχύει το εισόδημα των παραγωγών, σε μια περίοδο κατά την οποία η ελληνική ύπαιθρος αντιμετωπίζει τα γνωστά προβλήματα. Όσο για τις εισαγωγές, γίνονται σε περιόδους κατά τις οποίες η ελληνική παραγωγή, για λόγους που σχετίζονται με τα καιρικά φαινόμενα, δεν επαρκεί για να καλύψει τη ζήτηση». Τέλος, ο κ. Παντελιάδης πρόσθεσε ότι τα σούπερ μάρκετ είναι από τους ελάχιστους χώρους όπου ο καταναλωτής θα βρει ενδείξεις προέλευσης των προϊόντων.

Καταγγελίες για παραπληροφόρηση από τους πωλητές των λαϊκών

Στο μεταξύ ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Παραγωγών Πωλητών Λαϊκών Αγορών, κ. Παντελής Μόσχος, μιλώντας στο «σελφ σέρβις», αμφισβήτησε την ορθότητα των τιμολογιακών δεδομένων του Παρατηρητηρίου Τιμών, προβάλλοντας συγκεκριμένες ενστάσεις, που αφορούν κυρίως στη μεθοδολογία βάσει της οποίας το Υπουργείο Ανάπτυξης διενεργεί καθημερινά τις τιμοληψίες.

Ειδικότερα υποστήριξε ότι οι τιμολήπτες δεν λαμβάνουν υπόψη τους βασικά στοιχεία διαμόρφωσης των τιμών στα νωπά οπωροκηπευτικά, όπως για παράδειγμα τις διαφορετικές ποικιλίες των προϊόντων ή την ποιότητά τους, καθώς και το εάν είναι εισαγόμενα ή εγχωρίως παραγόμενα. Μάλιστα, όπως υπογράμμισε, από τιμοληψίες τις οποίες πραγματοποίησε η ομοσπονδία με δικά της μέσα σε αγαθά τα οποία το Παρατηρητήριο Τιμών εμφάνιζε να πωλούνται ακριβότερα στις λαϊκές αγορές έναντι των σούπερ μάρκετ, αποδείχθηκε ότι στις αλυσίδες είχαν τιμολογηθεί ακριβότερα και από τη μέγιστη τιμή του Παρατηρητηρίου Τιμών.

Ο κ. Μόσχος έθεσε ζήτημα μη αντικειμενικότητας των τιμών όπως αυτές εμφανίζονται καθημερινά από την ιστοσελίδα του Υπουργείου Ανάπτυξης, επισημαίνοντας ότι το καταναλωτικό κοινό παραπληροφορείται, αφού καθοδηγείται προς αγορές όπου τα αγαθά δεν πωλούνται πάντα φθηνότερα όπως ισχυρίζεται η ηγεσία του υπουργείου, ενώ την ίδια στιγμή πλήττεται το κύρος ενός θεσμού πού για πολλές δεκαετίες έχει υπηρετήσει με συνέπεια τον καταναλωτή.

Ανάλογα σχόλια διατύπωσε προς το «σελφ σέρβις» και ο γραμματέας της Ομοσπονδίας Επαγγελματιών Πωλητών Λαϊκών Αγορών, κ. Κωνσταντίνος Πανάγενας. Ειδικότερα ανέφερε ότι τα νωπά οπωροκηπευτικά πωλούνται φθηνότερα από 15% έως 20% σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο κέντρο διάθεσης ανάλογων αγαθών. Υποστήριξε μάλιστα ότι τα στοιχεία του Παρατηρητηρίου Τιμών είναι εκτός πραγματικότητας, ενώ αμφισβήτησε και τις διαδικασίες τις οποίες τηρεί το Υπουργείο Ανάπτυξης για τη διενέργεια των τιμοληψίων. Ανέφερε χαρακτηριστικά ότι οι τιμές στις λαϊκές αγορές κατά τη διάρκεια της ημέρας και ανάλογα με την προσφορά και τη ζήτηση ακολουθούν πτωτική πορεία, η οποία όμως δεν καταγράφεται από τα συνεργεία του Υπουργείου Ανάπτυξης.

Ασφαλής η διάγνωση των τάσεων, λέει το υπουργείο

Υψηλόβαθμα στελέχη του υπουργείου υπεραμύνθηκαν της αντικειμενικότητας του Παρατηρητηρίου Τιμών, δηλώνοντας ότι οι τιμοληψίες διενεργούνται καθημερινά σε έναν μεγάλο αριθμό λαϊκών αγορών και σούπερ μάρκετ, σε όλες τις ποιότητες των αγαθών, σε προϊόντα εισαγόμενα αλλά και εγχωρίως παραγόμενα, κατά το μεγαλύτερο διάστημα της ημέρας, λαμβάνοντας έτσι υπόψη το σύνολο σχεδόν των μεταβολών στην τιμολόγηση των αγαθών. Όπως επισήμαναν, τα δεδομένα του Παρατηρητηρίου Τιμών είναι ενδεικτικά, μεταξύ μέγιστης και ελάχιστης τιμής εμφανίζουν μεγάλη διακύμανση και αποσκοπούν στο να περιγράψουν την τάση σε ό,τι αφορά την εξέλιξη των τιμών και όχι να προσδιορίσουν τιμές.

Θέατρο του παραλόγου θυμίζει το ισχύον καθεστώς έκδοσης των αδειών ίδρυσης και λειτουργίας καταστημάτων σούπερ μάρκετ. Οι πρωταγωνιστές του –επιχειρηματίες και δημόσιοι λειτουργοί– κάθε φορά δίνουν τον καλύτερό τους εαυτό συμμετέχοντας σε μια παράσταση στην οποία σχεδόν ποτέ δεν πέφτει αυλαία. Πρόκειται για μια χαριτωμένη επιθεώρηση ή για ένα έργο όλο… σασπένς, που παίζεται σχεδόν καθημερινά, με «θύμα» την επιχειρηματική κοινότητα και «δράστη» το δημόσιο.

Οι καλές «ερμηνείες» των δημόσιων λειτουργών δυστυχώς σπανίζουν, ενώ οι τοπικοί άρχοντες εμφανίζονται ως… guest stars, που με μία και μόνο παρουσία τους επιδιώκουν να ανατρέψουν το σκηνικό. Όσο για τους επιχειρηματίες, πασχίζουν να δώσουν τον καλύτερό τους εαυτό προκειμένου να φέρουν εις πέρας τον δύσκολο ρόλο τους, που δεν είναι η εξασφάλιση των αναγκαίων κεφαλαίων για την υλοποίηση μιας βιώσιμης επένδυσης, αλλά η αντιμετώπιση του σκληρού, αδιάφορου, πολυπρόσωπου και πολυδαίδαλου προσώπου του δημοσίου.

Η επιτυχής ίδρυση μιας εμπορικής μονάδας δεν είναι πάντα εύκολη υπόθεση. Ο μεγάλος όγκος των παραστατικών και δικαιολογητικών, η απερίγραπτη γραφειοκρατία, η συμμετοχή και ενδεχομένως οι αλληλοκαλύψεις αρμοδιοτήτων δημόσιων και δημοτικών υπηρεσιών, τα τοπικά συμφέροντα και το παρασκήνιο για την… προάσπισή τους, τα «νωχελικά» ανακλαστικά των ελεγκτικών αρχών και φυσικά το …«γρηγορόσημο» που πάντα λύνει ως διά μαγείας κάθε πρόβλημα, μόνο εμπόδια προκαλούν στην υλοποίηση των επενδυτικών πρωτοβουλιών ενός κλάδου που τα τελευταία χρόνια εμφανίζει ραγδαία ανάπτυξη.

Στελέχη του επισημαίνουν την ανάγκη ριζικής αλλαγής του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου, ώστε να κωδικοποιηθούν οι διαδικασίες, να περιοριστεί το φαινόμενο της γραφειοκρατίας, να συντομεύσει ο απαιτούμενος χρόνος ίδρυσης και λειτουργίας υπεραγορών, να αποσαφηνισθούν όλες οι νομικές ασάφειες, να προσδιοριστούν τα όρια ευθύνης κάθε συναρμόδιου φορέα και πολύ περισσότερο να πάψουν να λειτουργούν… παράνομα τα δύο στα τρία σούπερ μάρκετ, με άδειες μικτού καταστήματος.

Άδειες «μικτού καταστήματος» αντί «υπεραγοράς»

Ο χαρακτηρισμός του καταστήματος είναι ίσως για τους επιχειρηματίες ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα του σημερινού καθεστώτος. Το ζήτημα που έχει τεθεί με τη χρήση γης και τον προσδιορισμό της εμπορικής μονάδας, υποχρεώνει σε αρκετές περιπτώσεις τον επενδυτή να οργανώνει ένα σούπερ μάρκετ άνω των 1.000 τμ με άδεια μικτού καταστήματος (!) και όχι υπεραγοράς. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το σούπερ μάρκετ να φιλοξενεί, ουσιαστικά παρανόμως, το σύνολο των προϊόντων που διαθέτουν τα καταστήματα του κλάδου, αφού η άδειά του εξαιρεί μέρος κατηγοριών κωδικών. Βέβαια σε περίπτωση ελέγχου, που ωστόσο σπανίζουν μετά την αδειοδότηση της μονάδας και που συνήθως γίνονται με αφορμή σχετικές καταγγελίες, ο επιχειρηματίας αναγκάζεται για μικρό διάστημα να αποσύρει τα επίμαχα προϊόντα από τα ράφια του.

Σε παρατυπίες εξαναγκάζονται όμως οι επιχειρηματίες και όταν επιθυμούν να εγκαταστήσουν νέο τμήμα εντός ενός ήδη λειτουργούντος καταστήματος. Βάσει νόμου, σε αυτές τις περιπτώσεις καθίσταται υποχρεωτική η αναθεώρηση της άδειας από μηδενική βάση. Η διοίκηση της εταιρείας καλείται λοιπόν είτε να μη δημιουργήσει το νέο τμήμα, είτε να το λειτουργήσει χωρίς άδεια, ώστε να αποφύγει για δεύτερη φόρα την πολύμηνη και πολυέξοδη διαδικασία που ορίζει το ισχύον καθεστώς.

Το πεπόνι και το μαχαίρι των δημοτικών αρχών

Σοβαρά είναι επίσης τα προβλήματα τα οποία τίθενται από τη συμμετοχή των δημοτικών αρχών στις σχετικές διαδικασίες. Πολλές φορές οι αποφάσεις των δημοτικών συμβουλίων καθυστερούν έως και δύο έτη. Σε αυτές τις περιπτώσεις ο επιχειρηματίας λειτουργεί το κατάστημά του χωρίς την τελική έγκριση του δήμου, που μπορεί σε εκείνη τη φάση να είναι τυπική, δεν παύει όμως να προβλέπεται από τον νόμο και η επιχείρηση να παραμένει εκτεθειμένη σε περίπτωση αιφνιδιαστικού ελέγχου.

Στο μεταξύ, από τις διαδικασίες αδειοδότησης δεν λείπουν και τα… πολιτικά παιχνίδια. Συνήθως καθίστανται αναγκαία –έως επιβεβλημένα– όταν μια εταιρεία βρίσκεται αντιμέτωπη με τα μέλη του τοπικού δημοτικού συμβουλίου. Σε αρκετές των περιπτώσεως οι αντιρρήσεις ή οι αντιδράσεις αφορούν μη ουσιώδη ζητήματα, όπως για παράδειγμα το γεγονός ότι η υπό ίδρυση μονάδα θα βρίσκεται κοντά σε σχολείο. Το ζητούμενο τότε είναι η αναζήτηση συμβιβαστικής λύσης, διαμέσου παρασκηνιακών κινήσεων ή και συμφωνιών με βέβαιη την εμπλοκή και πολιτικών πρόσωπων.

Τα προβλήματα κατά κύριο λόγο περιπλέκονται λόγω της από τον νόμο εξουσιοδότησης που έχουν τα δημοτικά συμβούλια να ορίζουν νέες ή ειδικές προϋποθέσεις για την ίδρυση μιας υπεραγοράς.

Ο κόμπος έφτασε στο χτένι

«Όλες οι προαναφερόμενες δυσλειτουργίες προϋποθέτουν διάστημα περίπου δύο ετών για την ολοκλήρωση των διαδικασιών αδειοδότησης μιας αλυσίδας, όταν ο απαιτούμενος χρόνος εκτέλεσης μιας επένδυσης κυμαίνεται μεταξύ 5 και 7 μηνών» επισημαίνει στο «σελφ σέρβις» ο κ. Αριστοτέλης Παντελιάδης, γενικός διευθυντής της ΜΕΤΡΟ, υπογραμμίζοντας έτσι τον ανασταλτικό χαρακτήρα του σημερινού θεσμικού πλαισίου για νέες επενδύσεις.

Από την πλευρά του κορυφαίο στέλεχος της ΚΑΡΦΟΥΡ ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ, τάσσεται υπέρ των θεσμικών παρεμβάσεων ώστε να ξεπεραστούν οι αγκυλώσεις στην εκτέλεση των επενδυτικών πλάνων κάθε αλυσίδας του οργανωμένου λιανεμπορίου και να ανοίξει ο δρόμος για μεγαλύτερες, ταχύτερες και αποδοτικότερες επενδύσεις, που όπως αναφέρει θα εξασφαλίσουν οφέλη, τόσο για τον επιχειρηματία και την κυβέρνηση, όσο και για τον ίδιο τον πολίτη, είτε πρόκειται για τον καταναλωτή είτε για τον εργαζόμενο.

Κατά την άποψη του κ. Γιάννη Αβδελά, γενικού διευθυντή της DIA, το ισχύον πλαίσιο μόνο εμπόδια προκαλεί στις νέες επενδύσεις σε μια αγορά που τα τελευταία χρόνια εμφανίζει τεράστια ανάπτυξη. Όπως επισημαίνει, τα παράδοξα και τα αδιέξοδα του συστήματος έχουν πλέον ξεπεράσει κάθε λογική γι’ αυτό και πρέπει άμεσα να υπάρξουν παρεμβάσεις θεσμικού χαρακτήρα.

Στο ζήτημα της αδειοδότησης αναφέρθηκε και ο κ. Χάρης Κυρλής, εμπορικός διευθυντής της ΑΦΟΙ ΒΕΡΟΠΟΥΛΟΙ, τονίζοντας ότι το νομοθετικό πλαίσιο έκδοσης αδειών ίδρυσης και λειτουργίας καταστημάτων σούπερ μάρκετ καθορίζεται από την υγειονομική διάταξη ΑΙβ/8577/83, η οποία έχει ήδη ζωή 20 ετών, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να καλύψει τις σημερινές ανάγκες, όπως για παράδειγμα την ύπαρξη αλυσίδων με μεγάλο αριθμό καταστημάτων.

Σημειώνεται τέλος, πως σύμφωνα με κύκλους της αγοράς, ο ΣΕΣΜΕ δεν έχει θέσει επισήμως ζήτημα ριζικής αναθεώρησης του θεσμικού πλαισίου, καθώς, όπως υπογραμμίζεται, το γεγονός και μόνο ότι στις διαδικασίες εμπλέκεται ένας μεγάλος αριθμός αρμοδίων υπηρεσιών του δημοσίου και της τοπικής αυτοδιοίκησης, καθιστά εξαιρετικά δύσκολη την οποιαδήποτε παρέμβαση. Προϋπόθεση για ουσιαστικές αλλαγές αποτελεί η ανατροπή που ισχύοντος θεσμικού πλαισίου και κατά συνέπεια η σύγκρουση της κυβέρνησης με κυκλώματα, συμφέροντα και εν γένει με τους διαφωνούντες με την πολιτική της.

Τα παράδοξα των αδειοδοτήσεων

Παράδοξο πρώτο: Οι πολεοδομικές διατάξεις και οι διατάξεις για τη χρήση γης σε αρκετές περιπτώσεις επιτρέπουν τη λειτουργία μονάδας 1.000 τμ με άδεια μικτού καταστήματος τροφίμων και σε απόσταση 200 μέτρων στον ίδιο δρόμο προβλέπουν άδεια υπεραγοράς σε κατάστημα 200 τμ! Αποτέλεσμα: το μικρό κατάστημα έχει τη δυνατότητα να πουλάει τα πάντα, ενώ το μεγάλο δεν μπορεί να διαθέτει βασικά προϊόντα, όπως ψωμί, κάποιες από τις κατηγορίες γάλακτος κά.

Παράδοξο δεύτερο: Σε πολλούς δήμους δεν προβλέπεται προέγκριση για την άδεια λειτουργίας ενός καταστήματος, με συνέπεια να απαιτείται από τον επιχειρηματία να προβεί στο σύνολο της επένδυσης –οικοδομική άδεια, κατασκευή, αγορά εξοπλισμού, μέχρι και τοποθέτηση των προϊόντων στα ράφια– πριν περάσει το υγειονομικό και η πυροσβεστική για αυτοψία. Μετά τους δύο αυτούς ελέγχους ο επιχειρηματίας υποβάλλει αίτηση στον δήμο για έκδοση άδειας λειτουργίας, η οποία ωστόσο ενδέχεται να απορριφθεί…

Παράδοξο τρίτο: Ο νόμος δεν ορίζει συγκεκριμένες προθεσμίες για τη διενέργεια των προβλεπόμενων ελέγχων. Κατά συνέπεια ο επενδυτής βρίσκεται συνεχώς εκτεθειμένος στις πολεοδομικές, υγειονομικές, πυροσβεστικές και δημοτικές αρχές, οι οποίες, όπως υποστηρίζεται, συστηματικά αυθαιρετούν. Έχει καταγραφεί η περίπτωση καταστήματος για το οποίο επενδύθηκαν περί τα 600.000 ευρώ, που έμενε κλειστό επί 11 μήνες (!), με τα προϊόντα στα ράφια του και το ενοίκιο να «τρέχει», επειδή το δημοτικό συμβούλιο μεγάλου δήμου θεώρησε το κτίσμα …αντιαισθητικό (!) –σημειωτέον ότι η αρχιτεκτονική επιτροπή που ενέκρινε τα σχέδια του καταστήματος ανήκε στην πολεοδομία του συγκεκριμένου δήμου (!).

Παράδοξο τέταρτο: Η ελληνική νομοθεσία που ρυθμίζει τα της λειτουργίας καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος απαγορεύει την υπομίσθωση χώρου (shop in shop) για την πώληση ψαριών, τυροκομικών και αλλαντικών, τη στιγμή κατά την οποία ο φορολογικός κώδικας το επιτρέπει. Στην ουσία αυτό που επιτρέπεται να λειτουργεί κάτω από μία εταιρική οντότητα δεν είναι… υγειονομικά αποδεκτό αν οι φορολογικές οντότητες είναι διαφορετικές.

Παράδοξο πέμπτο: Για την υπομίσθωση απαιτείται η εξασφάλιση ξεχωριστής εισόδου για το σχετικό τμήμα, καθώς και ταμειακής μηχανής, αλλά και περίφραξη του χώρου με τοιχία.

Παράδοξο έκτο: Ο νόμος σαφώς προβλέπει ότι οι άδειες λειτουργίας σε περιπτώσεις μετασχηματισμού επιχειρήσεων (συγχωνεύσεις, εξαγορές κά) ισχύουν ως είχαν. Ωστόσο, η ερμηνεία ανά δημοτική αρχή ποικίλλει. Όπου η θέση του δημοτικού «άρχοντα» είναι διαφορετική από αυτή του νόμου οι υπεύθυνοι των καταστημάτων οδηγούνται στο τοπικό αστυνομικό τμήμα για να οδηγηθούν στην αυτόφωρη διαδικασία της Εισαγγελίας, καθώς θεωρείται ότι το κατάστημα λειτουργεί χωρίς άδεια.

Παράδοξο έβδομο: Όταν απαιτηθεί αλλαγή του υγειονομικού εκπροσώπου (σε περίπτωση θανάτου ή αποχώρησης), η ελληνική νομοθεσία επιβάλει τη διαδικασία έκδοσης των παραστατικών εξ αρχής, με αποτέλεσμα την οικονομική επιβάρυνση της επιχείρησης για την εξασφάλιση των απαιτούμενων πιστοποιητικών.

Παράδοξο όγδοο: Στις ελεγκτικές διαδικασίες εμπλέκονται δεκάδες αρχές που πολλές φορές διατυπώνουν αντικρουόμενες αποφάσεις, ενώ διαπιστώνονται και αλληλοκαλύψεις αρμοδιοτήτων. Ελέγχους, μεταξύ άλλων, διενεργούν η διεύθυνση Δημόσιας Υγιεινής του Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας, η διεύθυνση Κτηνιατρικής Δημόσιας Υγείας του Υπουργείου Γεωργίας, οι υγειονολόγοι ιατροί, οι ιατροί άλλων κατηγοριών και οι επόπτες δημόσιας υγείας του Υπουργείου Υγείας και των υγειονομικών υπηρεσιών των νομαρχιών, όπως επίσης και συνεργεία των αστυνομικών αρχών, της Κτηνιατρικής Υπηρεσίας και του Υπουργείου Ανάπτυξης (ΕΟΤ, ΕΦΕΤ), οι χημικοί υπάλληλοι των περιφερειακών υπηρεσιών κά.

Παράδοξο ένατο: Ορισμένα καταστήματα στο πρώτο διάστημα λειτουργίας τους προκειμένου για την ηλεκτροδότησή τους υποστηρίζονται από γεννήτρια, λόγω των καθυστερήσεων που παρατηρούνται από τη ΔΕΗ για τη σύνδεση του ρεύματος.

Παράδοξο δέκατο: Πολλές φορές ο επιχειρηματίας εξαναγκάζεται να πληρώσει δύο φορές το έργο που αφορά στην παροχή μεγαλύτερης τάσης ρεύματος. Μια σε ιδιωτικό συνεργείο –που συνήθως «τυγχάνει» να είναι ο εργολάβος της ΔΕΗ– προκειμένου το έργο να εκτελεστεί εμπρόθεσμα και μια δεύτερη στην ίδια τη ΔΕΗ, καθώς κάτι ανάλογο προβλέπει ως προϋπόθεση η σχετική νομοθεσία, ώστε η επιχείρηση να συνδεθεί με το δίκτυο της δημόσιας επιχείρησης…

Απαιτούμενα δικαιολογητικά για την έκδοση άδειας ίδρυσης και λειτουργίας καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος

1. Αίτηση συνοδευόμενη από στοιχεία του προσώπου που ζητά την άδεια.

2. Τα εκ του νόμου προβλεπόμενα έγγραφα που αποδεικνύουν κυριότητα ή μίσθωση του καταστήματος από τον αιτούντα την άδεια λειτουργίας (επικυρωμένο φωτοαντίγραφο του μισθωτηρίου – συμφωνητικού μίσθωσης ή υπεύθυνη δήλωση περί ιδιοκτησίας του χώρου) θεωρημένα από την εφορία.

3. Φωτοαντίγραφο επικυρωμένο από πολεοδομία της άδειας οικοδομής.

4. Βεβαίωση κύριας χρήσης από πολεοδομία ότι ο χώρος προορίζεται για κατάστημα.

5. Γνήσιο αντίγραφο της κάτοψης του καταστήματος σύμφωνα με την οικοδομική του άδεια.

6. Έγγραφο που αφορά τις χρήσεις γης στην περιοχή του καταστήματος από την πολεοδομία.

7. Σχεδιάγραμμα κάτοψης μόνο των χώρων του καταστήματος σε 4 αντίγραφα συντασσόμενα σύμφωνα με το άρθρο 7 παρ. 2 της ΑΙΒ/8577/83 υγειονομικής διάταξης, σε κλίμακα 1:50. Αναφέρονται με ακρίβεια οι διαστάσεις μήκος/πλάτος/ύψος/ωφέλιμος χώρος, καθώς και ο προορισμός του κάθε χώρου. Σχεδιάγραμμα κατόψεως και κάθετου τομής του καταστήματος σε τρία αντίγραφα υπό κλίμακα 1:50 πρόσφατης έκδοσης, σφραγισμένα από διπλωματούχο μηχανικό ή υπομηχανικό ή εργοδηγό ή σχεδιαστή.

8. Το προβλεπόμενο από την απόφαση 12172/22.3.02 Κ.Α. του Υπουργείου Εσωτερικών (ΦΕΚ 533/Β/30.4.02) τριπλότυπο του δήμου.

9. Βεβαίωση πυρασφάλειας της πυροσβεστικής υπηρεσίας.

10. Εγκεκριμένη μελέτη πυροπροστασίας.

11. Υπεύθυνη δήλωση του ν. 1599/86 του διαχειριστή ή του ιδιοκτήτη του χώρου ότι «ο ισχύον κανονισμός επιτρέπει τη λειτουργία του συγκεκριμένου καταστήματος ως…..». Αν δεν υπάρχει κανονισμός θα πρέπει να δηλωθεί ότι «δεν υπάρχει κανονισμός και ότι κατά πλειοψηφία οι ιδιοκτήτες των διαμερισμάτων του κτηρίου, επιτρέπουν τη χρήση του χώρου και τη λειτουργία του υπό ίδρυση καταστήματος ως…». Στη δήλωση θα πρέπει να φαίνεται η ιδιότητα του δηλούντος (διαχειριστής ή ιδιοκτήτης). Οι υπεύθυνες δηλώσεις κατατίθενται επικυρωμένες με το γνήσιο της υπογραφής από την αστυνομία.

12. Λογαριασμός της ΔΕΗ.

13. Δήλωση αδειούχου εγκαταστάτη ηλεκτρολόγου ότι οι ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις πληρούν τις προϋποθέσεις ασφαλούς λειτουργίας του καταστήματος.

14. Βεβαίωση μη οφειλής στον δήμο από τη διεύθυνση ταμειακής υπηρεσίας.

15. Βιβλιάριο υγείας από υγειονομικό.

16. Ποινικό μητρώο υπευθύνου – απόσπασμα ποινικού μητρώου (για τις εταιρείες απαιτείται από όλα τα μέλη των ΔΣ τους).

17. Φωτοαντίγραφο αστυνομικής ταυτότητας του αγορανομικού υπευθύνου.

18. Δύο φωτογραφίες πρόσφατης έκδοσης αγορανομικού υπευθύνου.

19. Φάκελος με λάστιχα για τα δικαιολογητικά.

20. Δήλωση έναρξης επαγγέλματος από την αρμόδια ΔΟΥ.

21. Τα ΦΕΚ για ΑΕ και ΕΠΕ (από τη σύσταση και όλες οι τροποποιήσεις).

22. Καταστατικό της εταιρείας.

23. Πρακτικό της εταιρείας περί ορισμού εταίρου ως υπευθύνου για την τήρηση των υγειονομικών και αγορανομικών διατάξεων.

Συνεχίστηκε και στο τρίτο τρίμηνο του 2003 η αυξητική τάση του κύκλου εργασιών του ομίλου ΑΛΦΑ ΒΗΤΑ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ, του οποίου τα επενδυτικά πλάνα στοχεύουν πλέον με μεγαλύτερη ένταση στην περιοχή της Θεσσαλονίκης, χωρίς βέβαια να εγκαταλείπεται η πρωτεύουσα και κυρίως τα Μεσόγεια.

Ειδικότερα, στο διάστημα 1ης Ιανουαρίου-30ής Σεπτεμβρίου 2003, ο κύκλος εργασιών της εταιρείας αυξήθηκε κατά 7,6% σε σύγκριση με το εννεάμηνο του 2002 –από 531,4 εκατ. ευρώ σε 571,6 εκατ. ευρώ– ενώ τα κέρδη της προ αποσβέσεων και τόκων ανήλθαν σε 20,2 εκατ. ευρώ, έναντι 19,8 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2002 (αύξηση 1,8%). Τα κέρδη της προ φόρων αυξήθηκαν κατά 6,5%, διαμορφούμενα σε 5,87 εκατ. ευρώ έναντι 5,51 εκατ. ευρώ. Σημαντικότερη βελτίωση παρουσίασαν τα αποτελέσματα σε ενοποιημένη βάση: Ο κύκλος εργασιών του ομίλου αυξήθηκε κατά 8,8% –από 600,4 εκατ. ευρώ σε 653 εκατ. ευρώ– τα κέρδη του προ αποσβέσεων και τόκων ανήλθαν σε 28,7 εκατ. ευρώ, έναντι 22,1 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2002, παρουσιάζοντας αύξηση 29,4%, ενώ τα κέρδη προ φόρων ανήλθαν σε 3,06 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αξιοσημείωτη αύξηση σε σχέση με τη ζημία των 2,8 εκατ. ευρώ του προηγούμενου έτους.

Νέα καταστήματα σε Πειραιά και Χαλάνδρι

Δύο νέα καταστήματα, το ένα στην κεντρική αγορά του Πειραιά και το δεύτερο στη Λεωφόρο Πεντέλης στο Χαλάνδρι, αναμένεται να ενισχύσουν την αυξητική πορεία των πωλήσεων του ομίλου κατά τη διάρκεια του τελευταίου τριμήνου του 2003. Το κάθε ένα από αυτά αντιπροσωπεύει έναν από τους δύο νέους τύπους καταστημάτων που εισήγαγε η εταιρεία.

Όπως έχει ήδη αναφερθεί στο «σελφ σέρβις», το κατάστημα του Πειραιά είναι το πρώτο city market που εγκαινιάζεται στις αγορές της Ευρώπης όπου δραστηριοποιείται ο όμιλος DELHAIZE. Πρόκειται για ένα ταχείας αυτοεξυπηρέτησης κατάστημα που ανταποκρίνεται στις καθημερινές ανάγκες του πολυάσχολου καταναλωτή.

Το κατάστημα του Χαλανδρίου, με χώρο πώλησης 1.500 τμ, επίσης απευθύνεται στον καταναλωτή που δεν αφιερώνει πολύ χρόνο στις αγορές του, καθώς είναι κατάστημα αμιγούς αυτοεξυπηρέτησης (self service) και επιπλέον εισάγει για πρώτη φορά στην Ελλάδα το σύστημα του self scanning. Χάρη στο self-scanning ο πελάτης σκανάρει ο ίδιος τα προϊόντα που επιλέγει και πληρώνει στο ταμείο χωρίς να χρειάζεται να αδειάζει και να ξαναγεμίζει το καλάθι του.

Επέκταση στη Θεσσαλονίκη

Η διοίκηση του ομίλου δρομολογεί την ταχύτερη επέκτασή της στην περιοχή της συμπρωτεύουσας. Τα πλάνα της προβλέπουν έως το 2007 σημαντικές επενδύσεις, τόσο σε καταστήματα 1.000-1.500 τμ όσο και σε μικρότερα, τύπου city. Παράλληλα ο όμιλος έχει ήδη κινήσει τις διαδικασίες δημιουργίας μεγάλης κεντρικής αποθήκης στη Θεσσαλονίκη, ώστε να καλύψει αποτελεσματικότερα τις σημερινές αλλά και τις μελλοντικές ανάγκες του δικτύου του στην εν λόγω περιοχή και την ευρύτερη περιφέρεια. Όπως επισημαίνεται, η λειτουργία των νέων κεντρικών αποθηκών θα ανοίξει τον δρόμο στην αλυσίδα για την επέκτασή της στη Βόρειο Ελλάδα και εκτός συνόρων του νομού Θεσσαλονίκης. Βέβαια, ανάλογες επενδύσεις αναμένεται να υλοποιηθούν εφόσον πρώτα η αλυσίδα εδραιωθεί με περισσότερα καταστήματα στη Θεσσαλονίκη. Στοιχεία για την ανάπτυξη του ομίλου στη Βόρειο Ελλάδα έδωσε η διοίκησή του κατά την παρουσίαση της εισηγμένης ΑΛΦΑ ΒΗΤΑ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ, στο πλαίσιο πρόσφατης επενδυτικής ημερίδας που διοργάνωσαν στη Θεσσαλονίκη ο ΣΒΒΕ και το ΧΚΘ.

 

«Ο χαμηλός ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης της Ευρώπης είναι μία ακόμη πρόκληση για τις επιχειρήσεις. Έχει γίνει πλέον αντιληπτό από πολλούς πως το να ανταγωνίζεσαι με τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον ίδιο χώρο με σένα για να κερδίσεις το ίσο μερίδιο στη μοιρασιά δεν είναι και τόσο εποικοδομητικό. Εποικοδομητικό είναι να εφευρίσκεις τρόπους διεύρυνσης της αγοράς ή ακόμη καλύτερα να δημιουργείς νέες αγορές». Αυτή η δήλωση χαρακτηρίζει τη γενικότερη αντίληψη του Πολ Πόλμαν για τη στρατηγική που θα πρέπει να ακολουθήσουν οι επιχειρήσεις ιδιαίτερα σε καιρούς οικονομικής κρίσης. Ως μέλος εξάλλου του ΔΣ του ECR EUROPE, δεν παραλείπει να τονίζει σε κάθε ευκαιρία την αναγκαιότητα συνεργασίας των επιχειρήσεων σε κάθε πρωτοβουλία τους που έχει ως τελικό στόχο την ικανοποίηση των καταναλωτικών αναγκών.

Τα ταξίδια είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής του Πολ Πόλμαν. Όπως δηλώνει, του προσφέρουν την ευκαιρία να ζήσει από κοντά τις ιδιαιτερότητες κάθε λαού και να μελετήσει τον τρόπο που ο καταναλωτής κάθε χώρας αντιμετωπίζει καθημερινά κάθε καινοτομία που του προτείνεται από επιχειρήσεις, είτε αυτές αφορούν προϊόντα είτε νέου τύπου καταστήματα και υπηρεσίες. Στο τέλος του Οκτωβρίου ήρθε στην Ελλάδα για επαγγελματικούς λόγους και είχε την καλοσύνη να μας παραχωρήσει μέρος του πολύτιμου χρόνου για να απαντήσει στις ερωτήσεις μας.

σελφ σέρβις : Από τη στιγμή της δημιουργίας του το ECR είχε ως στόχο την ανάπτυξη ενός κλίματος συνεργασίας ανάμεσα στα δύο μέρη της προμηθευτικής αλυσίδας. Σε ποιο βαθμό έχει επιτευχθεί ο στόχος αυτός και ποιες είναι οι προοπτικές περαιτέρω βελτίωσης αυτού του κλίματος, δεδομένης της έντασης του ανταγωνισμού στα χρόνια της οικονομικής κρίσης που διανύουμε;

Πόλ Πόλμαν : Ερχόμενος στην Ελλάδα διάβασα ένα άρθρο στη Herald Tribune που αφορούσε την πορεία της ευρωπαϊκής οικονομίας. Η ανάπτυξή της πέρυσι ήταν μηδενική και εφέτος προβλέπεται να είναι μόλις 1,8%. Σε αυτές τις δυσχερείς συνθήκες είναι ακόμη μεγαλύτερη η ανάγκη συνεργασίας λιανεμπόρων-προμηθευτών. Όλοι θέλουμε να μειώσουμε τα κόστη και να αποκομίσουμε μεγαλύτερα κέρδη, να δημιουργήσουμε νέες αγορές, με κεντρική επιδίωξη την ικανοποίηση του καταναλωτή. Τα προγράμματα του ECR EUROPE και των εθνικών επιτροπών προσφέρουν λύσεις προς αυτή την κατεύθυνση.

σελφ σέρβις : Τα τελευταία χρόνια όμως, αν εξαιρέσουμε τα βήματα που έχουν γίνει στην προώθηση τεχνολογικών εφαρμογών όπως τα RFIDs, δεν έχουμε ακούσει πολλά πράγματα που να φέρνουν στο προσκήνιο μια πραγματικά καινοτόμα πρόταση, σε ό,τι αφορά τα προγράμματα του ECR.

Πόλ Πόλμαν : Πιστεύω πως η τεχνολογία είναι το κλειδί της ανάπτυξης. Αναφέρατε τα RFIDs που ήδη εφαρμόζονται πιλοτικά και η ανάπτυξή τους θα είναι μια επανάσταση στον χώρο του εμπορίου και της βιομηχανίας. Υπάρχουν και άλλα προγράμματα που στηρίχθηκαν σε τεχνολογικές εφαρμογές –GCI και Global Standards, Global Data Syncronization κά– από τα οποία προκύπτει 2%-3% εξοικονόμηση κόστους σε όλη την προμηθευτική αλυσίδα. ‘Ισως έχετε την εντύπωση πως δεν γίνεται τίποτα σημαντικό γιατί τα περισσότερα προγράμματα αφορούν κυρίως την πλευρά της προσφοράς (supply side) και δεν είναι τόσο εμφανή στο κοινό. Οι εφαρμογές που γίνονται ευκολότερα αντιληπτές αφορούν τη ζήτηση. Το λιανεμπόριο όμως αποφεύγει να συζητά για τα προγράμματα που επεξεργάζεται και εφαρμόζει, γιατί τα θεωρεί ως ένα ισχυρό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.

σελφ σέρβις : Η συμμετοχή των λιανεμπόρων στο ECR παραμένει σε χαμηλά επίπεδα. Αυτό σημαίνει πως πρέπει να γίνουν και άλλα βήματα για να πεισθούν για τα οφέλη της συμμετοχής τους στα προγράμματα και στις ερευνητικές ομάδες;

Πόλ Πόλμαν : Τα τελευταία χρόνια βλέπουμε λιανέμπορους που δραστηριοποιούνται σε τοπικό αλλά και πανευρωπαϊκό επίπεδο, να εντείνουν τη συμμετοχή τους στις δραστηριότητες του ECR. Σημαντική είναι για παράδειγμα η συμμετοχή του ομίλου ΒΕΡΟΠΟΥΛΟΣ –όπως γνωρίζετε ο κ. Νίκος Βερόπουλος είναι ένα πολύ δραστήριο μέλος του ΔΣ του ECR EUROPE– όπως επίσης και της CARREFOUR. Η εντύπωση που έχει δημιουργηθεί για μικρή συμμετοχή του λιανεμπορίου στηρίζεται ακριβώς στο ότι οι λιανέμποροι αποφεύγουν να μιλούν για τα προγράμματα στα οποία συμμετέχουν. Η αλήθεια είναι πως το λιανεμπόριο δεν μπορεί να αναπτυχθεί χωρίς συνεργασία με τους προμηθευτές του. Οι λιανεμπορικές επιχειρήσεις διαθέτουν στα καταστήματά τους δεκάδες χιλιάδες κωδικούς προϊόντων και εκατοντάδες διαφορετικές κατηγορίες. Είναι πολύ δύσκολο να έχουν βαθιά γνώση κάθε μίας από αυτές. Πρέπει λοιπόν να έχουν, σε καθημερινή βάση, πρόσβαση στα στοιχεία που συλλέγουν και επεξεργάζονται οι προμηθευτικές εταιρείες για τις τάσεις της αγοράς και των καταναλωτικών συνηθειών, ώστε να μπορούν να αντιμετωπίσουν τον ανταγωνισμό. Και όλο και περισσότεροι λιανέμποροι αναγνωρίζουν την ανάγκη της συνεργασίας.

Υπόθεση μόνο των ισχυρών

σελφ σέρβις : Η συνεργασία ως ανάγκη αναγνωρίζεται από ολοένα και περισσότερες επιχειρήσεις. Υπάρχει όμως μια κριτική που γίνεται στο ECR και αφορά το κόστος των εφαρμογών που προτείνει. Ακούγεται συχνά η άποψη πως το ECR είναι μια υπόθεση που αφορά τις ισχυρές επιχειρήσεις. Τι απαντάτε σε αυτή την κριτική;

Πόλ Πόλμαν : Όταν ακούω αυτά τα παράπονα σκέφτομαι πως κάποιοι λένε με άλλα λόγια πως έχουν χάσει την επαφή τους με τον καταναλωτή. Η διαφοροποίηση του ECR δεν έγκειται στην εφαρμογή τεχνολογικών προγραμμάτων υψηλού κόστους αλλά στην κατανόηση των αναγκών του καταναλωτή και την εξεύρεση του καλύτερου τρόπου ικανοποίησής του. Υπάρχουν πολλοί επιτυχημένοι λιανέμποροι οι οποίοι έχοντας στη φαρέτρα τους την εμπειρία τους στην αγορά έχουν εφαρμόσει ιδιαίτερα πρωτότυπους και επιτυχημένους τρόπους προσέγγισης του καταναλωτή, κερδίζοντας την εμπιστοσύνη του. Ακόμη και από την πλευρά των προμηθευτών έχουν προκύψει αρκετά νέα προγράμματα των οποίων η ουσία δεν εντοπίζεται στην τεχνολογία. Είναι πολλές οι εφαρμογές που έχουν χαμηλό κόστος ή που οδηγούν μακροπρόθεσμα σε μείωση του κόστους και για τις δύο πλευρές. Για παράδειγμα η εφαρμογή των barcodes, η εκμετάλλευση, μέσω κοινής χρήσης προγραμμάτων, στοιχείων πώλησης των προϊόντων, η χρήση του EDI, είναι εξελίξεις που μειώνουν το κόστος. Εμείς συνεργαζόμαστε με λιανέμπορους που είναι πολύ κοντά στον καταναλωτή και εκμεταλλευόμενοι τα προγράμματα του ECR και τη γνώση του κερδίζουμε πολλά. Και αυτό δεν είναι θέμα μεγέθους επιχείρησης. Είναι ζήτημα αντίληψης των πραγμάτων. Πιστεύω για παράδειγμα πως οι επιχειρήσεις που κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων συζητούν μόνο για ποσοστά κέρδους, στο μέλλον δεν θα υπάρχουν στην αγορά. Οι επιτυχημένοι λιανέμποροι του μέλλοντος είναι αυτοί που σήμερα συζητούν με τους προμηθευτές τους τον τρόπο να χτίσουν μαζί νέες κατηγορίες και νέα προϊόντα.

σελφ σέρβις :  Η PROCTER & GAMBLE ήταν από τις πρώτες εταιρείες που συμμετείχαν στη δημιουργία του ECR EUROPE και έχει έως σήμερα συμβάλει σημαντικά στην ανάπτυξη των προγραμμάτων του. Ποια ήταν τα οφέλη της εταιρείας σας από αυτή τη συμμετοχή;

Πόλ Πόλμαν : Η εταιρεία μας διαθέτει δεκατρείς μάρκες που πραγματοποιούν σε διεθνές επίπεδο πωλήσεις άνω του 1 δισ. δολαρίων. Η διεθνής μας παρουσία επιτρέπει σε εμάς να ερχόμαστε σε επαφή με τους καταναλωτές και τους λιανέμπορους πολλών χωρών και να αποκομίζουμε τεράστια εμπειρία και γνώση. Διαθέτουμε την τεχνογνωσία που χρειάζεται για τη δημιουργία νέων κατηγοριών και επωνυμιών προϊόντων, κάτι που είναι ιδιαίτερα δύσκολο. Η συμβολή των προγραμμάτων του ECR σε αυτόν τον τομέα είναι μεγάλη, όπως και η επιτυχία της εταιρείας μας. Θα μιλήσω ειδικότερα για την επιτυχημένη εισαγωγή νέων προϊόντων. Είναι γνωστό πως αν θέλεις να μεγαλώσεις την αγορά μπορείς να επενδύσεις σε νέες χώρες όπου δεν έχεις παρουσία. Ένας άλλος τρόπος όμως –εξίσου σημαντικός– είναι να επενδύσεις στη δημιουργία νέων κατηγοριών προϊόντων. Ένα καλό παράδειγμα είναι το λανσάρισμα του Swiffer. Στην ουσία η εταιρεία μας εφηύρε έναν νέο τρόπο οικιακού καθαρισμού, άρα μια νέα αγορά που αποφέρει, σε παγκόσμιο επίπεδο, τζίρο ύψους 1 δισ. ευρώ. Στη Γερμανία εισαγάγαμε ένα άλλο προϊόν, τα White Strips για τη λεύκανση των δοντιών.

Ούτε αυτή η κατηγορία υπήρχε, και γι΄ αυτό τον λόγο τώρα πραγματοποιεί πωλήσεις μισού δισ. δολαρίων. Άλλο παράδειγμα είναι το Fabreze για τον καθαρισμό των υφασμάτων. Έχουμε λοιπόν αποκτήσει μεγάλη εμπειρία στην ανάπτυξη της ζήτησης. Γι΄ αυτό είναι πολύ ενδιαφέρον για το λιανεμπόριο να συνεργάζεται μαζί μας. Από την πλευρά μας έχουμε αναδιοργανώσει τη δομή μας ώστε να είμαστε πιο επικεντρωμένοι στο λιανεμπόριο (market development organization). Έχουμε επενδύσει στο να καταλάβουμε πώς επιλέγει ο καταναλωτής το προϊόν στο κατάστημα ή ακόμη και το ίδιο το κατάστημα. Χρειαζόμαστε τα στοιχεία που έχει το λιανεμπόριο για να κατανοήσουμε καλύτερα τον πελάτη, όπως και το λιανεμπόριο χρειάζεται τα δικά μας στοιχεία για να ενημερωθεί για τη συμπεριφορά του καταναλωτή απέναντι στα προϊόντα. Όλα αυτά κινούνται στο γενικότερο πλαίσιο συνεργασίας που προωθεί και το ECR.

Πέραν της επιτυχημένης εισαγωγής νέων προϊόντων, το ECR έχει αναπτύξει ένα σημαντικό πρόγραμμα για τη μείωση του στοκ. Το να βρει ο καταναλωτής το σωστό προϊόν στη σωστή θέση και τη στιγμή που το θέλει είναι ένα θέμα που αφορά όλους μας. Πιστεύω λοιπόν πως πολλά γίνονται για να προωθηθεί η ανάπτυξη των αγορών και πολλά μπορούν να γίνουν και στο μέλλον αν συνεργαζόμαστε με κοινό στόχο την ικανοποίηση του καταναλωτή.

Υπό την απειλή των discount

σελφ σέρβις : Οι προμηθευτές και οι λιανέμποροι προσδοκούν την ανάπτυξη της αγοράς μέσω της προσφοράς καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών και οι καταναλωτές, λόγω και της οικονομικής κρίσης, αναζητούν τις φθηνές τιμές. Είναι σήμερα η μεγαλύτερη απειλή για εσάς τα εκπτωτικά καταστήματα;

Πόλ Πόλμαν : Αυτή είναι και η μεγάλη πρόκληση για το ECR. Είμαι μέλος του ΔΣ του ECR EUROPE και διαπιστώνω μια έντονη δραστηριοποίηση –σε αυτή συμβάλλουν και οι νέοι πρόεδροι– που έχει ως στόχο την αντιμετώπιση της αύξησης του μεριδίου των discounters. Οι λιανέμποροι έχουν αντιληφθεί πως ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που πρέπει να λύσουν είναι οι ελλείψεις στο ράφι. Ένα άλλο θέμα που πρέπει να αντιμετωπίσουν –και το οποίο συνδέεται άμεσα με τα εκπτωτικά καταστήματα– είναι η αποτελεσματικότητα των προωθήσεων. Αν μια αλυσίδα στηρίζεται πολύ στην προσφορά προϊόντων με έκπτωση τιμής, οδηγεί τους καταναλωτές στους discounters. Σημαντικό πρόβλημα αποτελεί επίσης η υπερπροσφορά μαρκών που προκαλούν σύγχυση στον καταναλωτή και τον στρέφουν σε εκπτωτικά καταστήματα όπου η επιλογή είναι πιο εύκολη. Όλες οι πρωτοβουλίες που αναπτύσσονται στο πλαίσιο του ECR έχουν ως τελικό στόχο να προσφέρουν στον καταναλωτή προϊόντα και υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας ώστε λιανέμποροι και προμηθευτές να μπορέσουν να ανταγωνιστούν από κοινού τους discounters. Οι λιανέμποροι πρέπει να αναλάβουν περισσότερες πρωτοβουλίες ώστε να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των καταναλωτών, όπως αρκετοί επιτυχημένοι λιανέμποροι στην Ελλάδα, κάνοντας ευχάριστη την αγοραστική εμπειρία. Υπάρχουν πολλά projects που κινούνται σε αυτό το πλαίσιο. Η εταιρεία μας έχοντας πολλές μάρκες με ηγετική θέση στην αγορά (Pantene, Ariel, Allways, Pampers κλπ) έχουν υψηλή πιστότητα εκ μέρους των καταναλωτών. Αν επικεντρωθούμε σε αυτούς τους καταναλωτές μπορούμε σε συνεργασία με τους λιανέμπορους να αυξήσουμε το καλάθι των αγορών, αποφέροντας κέρδη και στο κατάστημα και σε εμάς, αυξάνοντας ταυτόχρονα την ανταγωνιστικότητά μας έναντι των εκπτωτικών καταστημάτων.

Όπως γνωρίζετε, στη Γερμανία τα εκπτωτικά καταστήματα είναι πολύ ισχυρά. Οι εταιρείες ALDI και LIDL έχουν το 40% της αγοράς. Εμείς ως προμηθευτές είμαστε επιτυχημένοι στη Γερμανία. Και πιστεύουμε πως αν είμαστε ανταγωνιστικοί στη Γερμανία μπορούμε να κερδίσουμε το παιχνίδι και στην υπόλοιπη ευρωπαϊκή αγορά.

Τι είναι αυτό που διαφοροποιεί τις τιμές

σελφ σέρβις :  Έχει συζητηθεί πολύ –και θα συζητείται όπως φαίνεται και στο μέλλον– το θέμα της σύγκλισης των τιμών στα καταναλωτικά προϊόντα. Ιδιαίτερα το γεγονός πως πολλά προϊόντα στην Ελλάδα πωλούνται σε ακριβότερες τιμές από ό,τι σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Τι θα λέγατε για τα δικά σας προϊόντα;

Πόλ Πόλμαν : Οι περισσότερες μάρκες της P&G (Pringles, Pampers κλπ) πωλούνται σχεδόν σε όλες τις χώρες. Γι΄ αυτό προσπαθήσαμε να εξισορροπήσουμε τις τιμές πριν ακόμη την έλευση του ευρώ. Δεν διαπιστώνουμε πολλές διαφορές στις τιμές. Αντίθετα, το γεγονός ότι λειτουργούμε πλέον σε πανευρωπαϊκό περιβάλλον μας επιτρέπει να έχουμε ακόμη πιο ανταγωνιστικές τιμές. Κάποιες φορές υπάρχουν δημοσιεύματα στον Τύπο που μιλούν για μεγάλες διαφορές τιμών μεταξύ των χωρών. Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν τη διαμόρφωσή τους, όπως ο τοπικός ανταγωνισμός, οι φόροι, το κόστος μεταφοράς τους κά. Σε έρευνα που πραγματοποιήσαμε στο πλαίσιο του ECR για να καταγράψουμε τις αιτίες που προκαλούν τη διαφοροποίηση των τιμών, διαπιστώσαμε πως οι κυριότερες αιτίες ήταν οι διαφορές στη φορολόγηση και οι απώλειες και όχι η πολιτική τιμών προμηθευτών ή λιανεμπόρων.

P&G και WELLA

σελφ σέρβις : Πιστεύετε πως για την ανάπτυξη των μεγάλων εταιρειών είναι καλύτερος ο δρόμος των εξαγορών ή της αυτόνομης κατάκτησης μεριδίων των ανταγωνιστών τους;

Πόλ Πόλμαν : Θα μιλήσω για τη δική μας εταιρεία. Η P&G είχε πέρυσι πολύ σημαντική ανάπτυξη, περίπου 7%, και έχει ως στόχο ετήσια αύξηση 6%. Στο μεγαλύτερο μέρος του αυτό το ποσοστό προέρχεται από οργανική ανάπτυξη, από την προσήλωσή μας στον σκληρό πυρήνα προϊόντων και επιχειρηματικών δραστηριοτήτων και στις ανάγκες του καταναλωτή.

Υπάρχουν παγκοσμίως διάφορες απόψεις για τις εξαγορές. Εμείς πιστεύουμε πως για να πραγματοποιήσουμε μια επιτυχημένη εξαγορά θα πρέπει να έχουμε θέσει αυστηρά κριτήρια επιλογής της προς εξαγορά εταιρείας και η εταιρεία να δραστηριοποιείται σε δυνατές κατηγορίες που έχουν προοπτικές ανάπτυξης. Δεν είναι σωστή κίνηση η πραγματοποίηση μιας εξαγοράς μόνο και μόνο για την ανάπτυξη. Η WELLA είναι μια πολύ επιτυχημένη εταιρεία ειδικά στον χώρο των κομμωτηρίων, όπου εμείς, μιλώντας κυρίως για την Ευρώπη, δεν έχουμε τόσο ισχυρή παρουσία. Αυτός είναι ένας χώρος στον οποίο θεωρούμε πως μπορούμε να έχουμε σημαντική ανάπτυξη.

σελφ σέρβις : Μελετάτε την είσοδό σας και σε νέες αγορές;

Πόλ Πόλμαν : Θα μπούμε και σε νέες αγορές. Ήδη οι μάρκες μας έχουν την πρώτη θέση στις πιο ισχυρές κατηγορίες, όπου υπάρχουν μεγάλες ευκαιρίες ανάπτυξης. Σε συνεργασία με το λιανεμπόριο μπορούμε να τις αξιοποιήσουμε. Ένας χώρος με πολλές δυνατότητες είναι και ο χώρος των καλλυντικών. Η εξαγορά της WELLA πιστεύουμε πως θα μας δώσει σημαντική ώθηση σε αυτό τον τομέα.

σελφ σέρβις : Στον τομέα των τροφίμων;

Πόλ Πόλμαν : Σε αυτόν τον τομέα έχουμε τα Pringles που είναι πολύ δυνατή μάρκα παγκοσμίως και έχει πιθανότητες περαιτέρω ανάπτυξης στην ελληνική αγορά. Προβλέπουμε όμως μεγαλύτερη ανάπτυξη στον τομέα ομορφιάς και υγείας στον οποίο και επικεντρωνόμαστε. Σημαντικές ευκαιρίες υπάρχουν επίσης και στον τομέα της υγείας. Διαθέτουμε προϊόντα για συγκεκριμένες ανάγκες του οργανισμού, όπως για την πρόληψη της οστεοπόρωσης κλπ, τα οποία αποκτούν όλο και μεγαλύτερη σημασία, ιδιαίτερα λόγω της γήρανσης του πληθυσμού της Ευρώπης. Για τον ίδιο λόγο διαβλέπουμε μεγάλες προοπτικές διεύρυνσης της αγοράς των καλλυντικών.

Η ελληνική αγορά

σελφ σέρβις:  Πώς βλέπετε την ελληνική αγορά και τις προοπτικές ανάπτυξής της;

Πόλ Πόλμαν : Δεν νομίζω πως έχει διαφορετικές προοπτικές ανάπτυξης από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές αγορές. Οι Έλληνες καταναλωτές είναι μοναδικοί σε ορισμένα θέματα και σε άλλα είναι ίδιοι με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους. Οι ευκαιρίες ανάπτυξης πιστεύω πως θα είναι οι ίδιες. Έχετε ένα πολύ ανταγωνιστικό περιβάλλον στον τομέα του λιανεμπορίου. Εδώ μπορεί σύντομα να δούμε νέες εξαγορές και μεγαλύτερη συγκέντρωση της αγοράς. Όπως όλοι οι Ευρωπαίοι καταναλωτές πιστεύω πως και ο Έλληνας θα αναζητά στο μέλλον περισσότερες εμπειρίες, θα θέλει να απολαμβάνει καλύτερης αξίας υπηρεσίες και προϊόντα. Οι Έλληνες καταναλωτές, όπως όλοι, ανταμείβουν την προσφορά προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής αξίας και «τιμωρούν» την αντίθετη τακτική.

Μου αρέσει πολύ να ταξιδεύω και να βλέπω τη μοναδικότητα κάθε χώρας. Η Ελλάδα έχει πολλά μοναδικά στοιχεία. Το ελληνικό τμήμα του ECR είναι πολύ ισχυρό και δραστήριο και παίξαμε και εμείς σημαντικό ρόλο σε αυτό. Υπάρχουν επίσης λιανέμποροι στη χώρα σας που έχουν ενεργή συμμετοχή. Και πιστεύω πως γι΄ αυτό ακριβώς τον λόγο μπορούν να είναι ανταγωνιστικοί. Υπάρχουν αγοραστικές εμπειρίες που αναπτύχθηκαν στην ελληνική αγορά, προωθητικά προγράμματα, σε συγκεκριμένες κατηγορίες που εφαρμόζουμε τώρα και σε άλλες αγορές.

Πρόεδρος δυτικής Ευρώπης της PROCTER & GAMBLE, Μέλος του ΔΣ του ECR EUROPE