Ανοδική η πορεία του ομίλου Καλλιμάνης

Ανάπτυξη πωλήσεων της τάξης του 6% σε αξία σημείωσαν κατά το α’ τετράμηνο του 2009 τα φρεσκοκατεψυγμένα αλιεύματα Kallimanis, υπερβαίνοντας κατά μια ποσοστιαία μονάδα την ανάπτυξη που σημείωσε στο σύνολό της η συγκεκριμένη κατηγορία. Σύμφωνα με τις μετρήσεις της IRI Hellas, εξίσου σημαντική ήταν η πορεία της μάρκας Kallimanis Pane στην κατηγορία των παναρισμένων αλιευμάτων, αφού σημείωσε ανάπτυξη 3%, με την κατηγορία να παραμένει σχεδόν στάσιμη με οριακή ανάπτυξη της τάξης του 1%.

Σημαντική ήταν η επίδοση της εταιρείας και στον κλάδο των ημιέτοιμων γευμάτων, αφού κατάφερε να αντισταθεί στην έντονη πτωτική τάση της κατηγορίας που έφτασε το -11%, με τα Πιάτα Ημέρας Kallimanis να περιορίζουν την πτωτική τους τάση στο -3% και να σημειώνουν αύξηση του μεριδίου αγοράς τους κατά 1,5%.

Ως εκ τούτου, τα οικονομικά αποτελέσματα του ομίλου κατά το πρώτο τετράμηνο του 2009 ήταν θετικά, με τον κύκλο εργασιών να παρουσιάζει αύξηση κατά 4,7% και να διαμορφώνεται στα 30,9 εκατ. ευρώ, από τα 29,5 εκατ. ευρώ κατά το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2008. Το μικτό περιθώριο κέρδους κυμάνθηκε στα 7,3 εκατ. ευρώ (ποσοστό 23,6% επί του κύκλου εργασιών) το α’ τετράμηνο του 2009, έναντι  6,3 εκατ. ευρώ(ποσοστό  21,3% επί του αντίστοιχου κύκλου εργασιών) το 2008. Τα κέρδη προ φόρων, χρηματοοικονομικών αποτελεσμάτων και αποσβέσεων ανήλθαν στα 3,8 εκατ. ευρώ, έναντι των 3,3 εκατ. ευρώ το 2008, σημειώνοντας αύξηση κατά 15,1%.

Το 2008 οι ενοποιημένες πωλήσεις του Ομίλου αυξήθηκαν κατά 12,8% στα 61,5 εκατ. ευρώ, έναντι 54.5 εκατ. ευρώ το 2007. Το μικτό περιθώριο κέρδους βελτιώθηκε κατά 13,3% και διαμορφώθηκε στα 13,7 εκατ. ευρώ, έναντι των 11,6 εκατ. ευρώ το 2007. Το EBIDTA διαμορφώθηκε σε κέρδη 1,1 εκατ. ευρώ.

ΣΕΒΙΤΕΛ: Υποχρεωτική αναγραφή της καταγωγής του ελαιολάδου

Από 1ης Ιουλίου είναι υποχρεωτική η αναγραφή της καταγωγής του ελαιόλαδου πάνω στη συσκευασία. Σύμφωνα με την σχετική διευκρινιστική ανακοίνωση του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τυποποιήσεως Ελαιολάδου (ΣΕΒΙΤΕΛ), για το εξαιρετικά παρθένο και το παρθένο ελαιόλαδο θα αναγράφεται υποχρεωτικά στη σήμανση, εάν είναι ελληνικής καταγωγής ή καταγωγής από κράτος-μέλος της Ευρωπαϊκής ‘Ενωσης ή από μια τρίτη, εκτός ΕΕ, χώρα, με αναφορά της συγκεκριμένης χώρας.

Ενώ στα μείγματα ελαιόλαδων θα πρέπει να αναγράφεται ότι πρόκειται για μείγμα και, ανάλογα την προέλευση, θα αναγράφεται «μείγμα ελαιολάδων Ευρωπαϊκής Κοινότητας», «μείγμα ελαιολάδων εκτός Ευρωπαϊκής Κοινότητας» και «μείγμα ελαιολάδων της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και μη». Για τα ελαιόλαδα προστατευόμενης ονομασίας προέλευσης (ΠΟΠ) ή προστατευόμενης γεωγραφικής ένδειξης (ΠΓΕ) ακολουθείται διαφορετική ειδική διαδικασία, ενώ για το ελαιόλαδο, που αποτελείται από εξευγενισμένα ελαιόλαδα και παρθένα ελαιόλαδα, καθώς
και το πυρηνέλαιο, δεν επιτρέπεται η αναγραφή προέλευσης.

2009_07_16 Μερίδια κατεψυγμένων λαχανικών PL_ΙRΙ

Τα μεγαλύτερα μερίδια κατεψυγμένων λαχανικών PL σε όγκο και αξία σημειώνονται στα μεγάλα σούπερ μάρκετ (38,2% σε όγκο και 23,1% σε αξία), και στα υπέρ μάρκετ (38,1% σε όγκο και 22,4% σε αξία), ενώ ακολουθούν τα μεσαία σούπερ μάρκετ με 32,2% σε όγκο και 18,9% σε αξία. Τα μερίδια αυτά αφορούν στην εβδομάδα από 1-7/6/2009. Συνολικά, οι πωλήσεις κατεψυγμένων λαχανικών PL, κατά την εβδομάδα μέτρησης, ήταν 301,61 χιλ. κιλά και 1,24 εκατ. ευρώ.

Γεωγραφική κατανομή μεριδίων

Στην πρώτη θέση, από άποψη μεριδίων κατεψυγμένων λαχανικών PL, βρίσκεται η Κρήτη (36,9% σε όγκο και 9,1% σε αξία), ενώ ακολουθεί η Αθήνα με 34% σε όγκο και 20,4% σε αξία πωλήσεων. Την εβδομάδα από 1-7/6/2009, το μερίδιο πανελλαδικά των κατεψυγμένων λαχανικών PL, σε σχέση με το σύνολο των πωλήσεων της κατηγορίας, ήταν 33,3% σε όγκο και 19,3% σε αξία.

Ταυτότητα έρευνας

Η έρευνα πραγματοποιείται σε εβδομαδιαία βάση από την IRI Hellas AEE στο σύνολο των τυποποιημένων καταναλωτικών προϊόντων που πωλούνται μέσω των σούπερ μάρκετ. Από αντιπροσωπευτικό δείγμα 323 καταστημάτων, προερχόμενο από 35 και πλέον λιανεμπορικές αλυσίδες όλων των μεγεθών, λαμβάνονται στοιχεία πωλήσεων scanner, τα οποία με την κατάλληλη στατιστική προβολή καλύπτουν όλη την αγορά των σούπερ μάρκετ.

Τα στοιχεία αυτά παραχωρούνται κατ’ αποκλειστικότητα στο greekretail.gr από την IRI Hellas ΑΕΕ. Απαγορεύεται η αναδημοσίευση των ανωτέρω χωρίς την έγγραφη άδεια της IRI Hellas ΑΕΕ, της οποίας αποτελούν ιδιοκτησία.

Νέο εργοστάσιο ετοιμάζει η ΕΒΟΛ

Την κατασκευή μίας νέας υπερσύγχρονης παραγωγικής μονάδας εμφιάλωσης γάλακτος αποφάσισε η συνεταιριστική γαλακτοβιομηχανία ΕΒΟΛ στον νομό Μαγνησίας.

‘Υστερα από απόφαση της γενικής συνέλευσης των μετόχων της, στην υπάρχουσα μονάδα γάλακτος της επιχείρησης θα διατηρηθούν μόνο οι γραμμές παραγωγής τυροκομικών και γιαούρτης και οι ψυκτικές εγκαταστάσεις. Η νέα γαλακτοκομική μονάδα χωροθετείται σε ακίνητο της ΕΑΣ Βόλου (στην οποία ανήκει η ΕΒΟΛ) στη ΒΙ.ΠΕ Βόλου, όπου βρίσκεται η άλλη παραγωγική μονάδα της επιχείρησης. Για τη χρηματοδότηση του έργου, εκτίμησης επενδυτικού κόστους περίπου 6-7 εκατ. ευρώ, εκπονείται σχετική μελέτη, η οποία θα περατωθεί περίπου σε έναν μήνα. Η μελέτη θα υποβληθεί στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, προκειμένου το έργο να ενταχθεί προς χρηματοδότηση στο Πρόγραμμα «Αλέξανδρος Μπαλτατζής», σε ποσοστό 45%-47%. Η σχετική έγκριση αναμένεται ως το τέλος του έτους, οπότε θα συνέλθει εκ νέου η ΓΣ της ΕΒΟΛ για να αποφασίσει την έναρξη των εργασιών κατασκευής της νέας μονάδας.

Στο μεταξύ, ως τα μέσα του Αυγούστου θα ολοκληρωθεί η κατασκευή του εργοστασίου παραγωγής ζωοτροφών της ΕΑΣ Βόλου, προκειμένου να καθετοποιηθεί η κτηνοτροφική παραγωγή της ‘Ενωσης, ενώ τον Οκτώβριο θα εγκαινιαστεί η λειτουργία του εργοστασίου παραγωγής φιαλών φρέσκου γάλακτος.

Στο πρώτο εξάμηνο του 2009 η ΕΒΟΛ εμφάνισε ανάπτυξη πωλήσεων σε αξία και όγκο 10%. Το νέο της γάλα, με την επωνυμία «Διαλεχτό», άρχισε ήδη να πωλείται στην περιοχή της Αττικής και εντός των ημερών θα κυκλοφορήσει και στον Βόλο. Η πρώτη του ύλη συλλέγεται από επιλεγμένες κτηνοτροφικές μονάδες της Μαγνησίας.

Τρία νέα καταστήματα franchising της Dia

Η Dia Hellas αύξησε το δίκτυο των καταστημάτων της, προσθέτοντας στο δυναμικό της τρία νέα καταστήματα με το σύστημα της δικαιόχρησης. Το πρώτο, που ανήκει στην εταιρεία Μαθιουδάκης Ν.-Δρακότος Κ. ΟΕ, βρίσκεται στην Α. Παπανδρέου 51Α στο Ηράκλειο Κρήτης, έχει επιφάνεια 359 τμ και διαθέτει 3 ταμεία. Το δεύτερο, ανήκει στην εταιρεία Π. & Ν. Γραμματικάκης και ΣΙΑ ΟΕ και βρίσκεται  στους Μολάους Λακωνίας. Το κατάστημα έχει επιφάνεια 401 τμ και διαθέτει 2 ταμεία. Το τρίτο κατάστημα ανήκει στον κ. Γεώργιο Κορκόδειλο, βρίσκεται στην Χώρα της ‘Ανδρου, έχει επιφάνεια 180 τμ και διαθέτει 2 ταμεία.

Τα νέα καταστήματα προσφέρουν στον καταναλωτή τη δυνατότητα να κάνει τις αγορές του επιλέγοντας ανάμεσα σε συλλογή 3.000 κωδικών, 1.400 προϊόντων μάρκας Dia και 1.600 επωνύμων προϊόντων σε συμφέρουσες τιμές, καθώς, επίσης, να προμηθευτεί φρούτα και λαχανικά, τυριά και αλλαντικά από τα τμήματα φρέσκων προϊόντων.

Επέκταση κτιριακών εγκαταστάσεων της Καρούλιας

Ολοκληρώθηκε στα μέσα Ιουλίου η πρώτη φάση επέκτασης των κτιριακών εγκαταστάσεων της Β. Σ. Καρούλιας, στον ‘Αγιο Στέφανο Αττικής, με την κατασκευή νέων σύγχρονων αποθηκευτικών χώρων, συνολικού εμβαδού 5.300 τμ. Το έργο είχε ξεκινήσει τον περασμένο Νοέμβριο. Ταυτόχρονα, η εταιρεία, ανακοίνωσε, νωρίτερα από τους αρχικούς της σχεδιασμούς, την έναρξη των εργασιών για τη δεύτερη φάση της επέκτασης των αποθηκευτικών της χώρων, που αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Δεκέμβριο του 2009.

‘Εχοντας ολοκληρώσει με απόλυτη επιτυχία και εντός χρονοδιαγράμματος την κατασκευή της πρώτης αποθήκης, η AR-CON Constructions ATE αναλαμβάνει και το δεύτερο έργο. Και οι δύο επεκτάσεις υλοποιούνται επί οικοπέδου 11.200 τμ, πλησίον του κεντρικού κτιριακού συγκροτήματος της Β. Σ. Καρούλιας. Με την ολοκλήρωση και της δεύτερης φάσης εργασιών, η σημερινή αποθηκευτική δυνατότητα των εγκαταστάσεων της εταιρείας πρόκειται να επεκταθεί συνολικά κατά 10.600 τμ.  Η επένδυση ήλθε ως αποτέλεσμα της σημαντικής ανάπτυξης που παρουσιάζει η εμπορική δραστηριότητα της Β. Σ. Καρούλιας τα τελευταία χρόνια, τόσο στην Ελλάδα όσο και σε αγορές, όπως η Κύπρος και τα Βαλκάνια.

Η Β. Σ. Καρούλιας είναι μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες οίνων και αλκοολούχων ποτών στην Ελλάδα. Στο χαρτοφυλάκιό της συμπεριλαμβάνονται μια σειρά από κορυφαία, διεθνή και ελληνικά σήματα σε όλες τις κατηγορίες ποτών.

Το σύστημα έδειξε fatal error

‘Οταν θα διαβάζεται τούτη η σελίδα, η επικαιρότητα θα έχει ήδη χωνέψει τα «παπαγαλάκια» της προεκλογικής υπερβολής. Αλλά όλο και κάποια άλλα «πτηνά», φαντάζομαι, θα τα έχουν υποκαταστήσει στο πάρε-δώσε του επικοινωνιακού παραδείσου, όπου όλοι λαλούν κατά το δοκούν, από τους μοναχικούς κούκους-τιμητές, που «δεν φέρνουν την άνοιξη», μέχρι τους γύπες, που αρπάζουν τις «ευκαιρίες» ανάμεσα στα ράκη της εκάστοτε κρίσης. Κι εδώ ακριβώς είναι το πρόβλημα: η δημόσια ζωή έχει γίνει μια ατέλειωτη επικοινωνιακή ανταλλαγή… φτερωτών σημαινόντων, των οποίων τα σημαινόμενα αργοσέρνονται -φευ- αυθαίρετα, καιροσκοπικά και στα κουτουρού, ενώ η κρίση βυσσοδομεί.

Σε τούτον τον παράλογο χαβά πολλοί ανακαλύπτουν τον «εξορθολογισμό», σάμπως τόσα χρόνια να τους κινούσε μόνο ο αυτοματισμός των αντανακλαστικών. Σε αυτόν ομνύουν τώρα εν ονόματι της κρίσης και της αναγκαιότητας των πάσης φύσεως θυσιών. «Αυτό θα πει ρεαλισμός, κόβεις το δάχτυλο για να μη χάσεις το χέρι», άκουσα να διατείνεται έμπλεως δέους ένας επιχειρηματίας προς υφιστάμενο. ‘Οπα, λέω, το σύστημα έδειξε “fatal error”: όταν «ορθολογισμός» και «ρεαλισμός» περνούν από την ακονόπετρα της ανάγκης, ετοιμάζεται θυσία εξευμενισμού στο… αυθαίρετο, στο καιροσκοπικό και στο κουτουρού…

Στην πραγματική ζωή, ωστόσο, καταναλώνουμε ισόποσα δόσεις λογικής και παρορμήσεων. Αυτό είναι το οντολογικό μας ισοζύγιο, κι η παλάντζα του είναι η μόνη ρεαλιστική αλήθεια της ζωής μας, είτε μας αρέσει είτε όχι. Το ιδεώδες της καθαρής λογικής ήταν ανέκαθεν μια χίμαιρα -γονιμότατο μεν σε περιόδους οικονομικής ανάτασης και κοινωνικής ευεξίας, αλλά όχι απέχον από τη βαρβαρότητα σε εποχές καχεξίας και παράλογων εμμονών. ‘Ηθελα, λοιπόν, να του πω του ανθρώπου: μην το κόβεις τόσο εύκολα το ρημάδι το δάχτυλο! Αν αύριο πονέσει το κεφάλι, τι θα κάνεις;

Το άρθρο δημοσιεύεται στο τεύχος 385 (Ιούνιος 2009) του περιοδικού «σελφ σέρβις» (Εκδόσεις Comcenter).

Συσκευασία: Συμφέρουσα λύση για όλους!

Στην εγχώρια αγορά τα συσκευασμένα οπωροκηπευτικά εμφάνισαν εντυπωσιακή άνοδο περίπου προ πενταετίας, όταν σε κάποια είδη, κυρίως φρούτων, έφτασαν να κατέχουν μερίδια έως και 80%, στο σύνολο των πωλήσεων της αγοράς τους. Στη συνέχεια, όμως, αυτά τα μερίδια υποχώρησαν, για διαμορφωθούν σήμερα περίπου στο 10%-50%, ανάλογα πάντα με το είδος.

Σε ορισμένα είδη, τα μερίδια των συσκευασμένων παραμένουν υψηλά -για παράδειγμα, τα πορτοκάλια για χυμό διατίθενται σε ποσοστό 80% σε διχτάκια.

Η τυποποίηση του προϊόντος το καθιστά πιο ακριβό; Εξαρτάται, απαντούν παράγοντες της αγοράς, εξηγώντας: Αφενός από το είδος της συσκευασίας -δηλαδή, εκεί που παλιότερα συνηθιζόταν το διχτάκι, η χρήση σήμερα άλλων υλικών συσκευασίας αυξάνει το κόστος, ενδεχομένως, και έως πέντε φορές. Αφετέρου, όμως, πολλά προϊόντα διατίθενται ούτως ή άλλως συσκευασμένα, οπότε «είτε σε τελάρο είτε σε σκαφάκι, το κόστος για την επιχείρηση είναι το ίδιο», επισημαίνει στέλεχος μεγάλης εταιρείας φρούτων. «Ωστόσο», όπως παρατηρεί, «ακόμη κι όταν η τιμή δεν αυξάνει λόγω της συσκευασίας, εκείνο που έχει σημασία είναι ότι ο καταναλωτής έχει την εντύπωση ότι την πληρώνει επιπλέον, κι αυτό, δεδομένων των οικονομικών δυσχερειών σήμερα, ανακόπτει την εμπορική άνοδο των τυποποιημένων προϊόντων. Αν δεν υπήρχε η συγκυρία της κρίσης, πιστεύω ότι θα ήταν ασφαλώς εντονότεροι οι ρυθμοί ανάπτυξής τους».

Στελέχη άλλων εταιρειών διαφωνούν με αυτή την άποψη, εκτιμώντας ότι ναι μεν η συσκευασία επηρεάζει την τιμή των φρουτολαχανικών που περιέχει, αλλά η σχετική επιβάρυνση δεν είναι -τουλάχιστον όχι πάντα- τόσο υψηλή. Εξαρτάται, δε, σημαντικά από το είδος της συσκευασίας, αλλά και της εμπορικής πολιτικής, με την οποία τη συνοδεύει ο προμηθευτής. Για παράδειγμα, στις συσκευασίες σε διχτάκι η μέση επιβάρυνση είναι της τάξης του 3%, αλλά μεσοσταθμικά οι τιμές των προϊόντων που προσφέρονται σε δικτάκι διατίθενται κατά 15%-30% ακριβότερα.

Αν η συσκευασία ανεβάζει ή όχι τις τιμές, σε σύγκριση με τα προϊόντα που διατίθενται χύμα, είναι μάλλον ένα παραπλανητικό ερώτημα. ‘Οπως μας εξήγησε ένας εκπρόσωπος εταιρείας συσκευασιών, «συχνά μιλούμε για την επιβάρυνση της τιμής, ξεχνώντας ότι το απόλυτο μέγεθός της, ενδεχομένως, είναι αμελητέο. Αν ένα προϊόν πωλείται, πχ, προς 1,69 ευρώ το κιλό χύμα και προς 1,89 ευρώ το συσκευασμένο, η διαφορά έχει μηδαμινή επίπτωση στο πορτοφόλι του καταναλωτή. Επομένως, σε παρόμοιες περιπτώσεις η ανάδειξη των τιμολογιακών διαφορών έχει επικοινωνιακό χαρακτήρα, γίνεται για τη δημιουργία κλίματος προς όφελος της αλυσίδας που διαφημίζει τη χαμηλότερη τιμή. Στην ουσία, όμως, το θέμα είναι άνευ αντικειμένου. ‘Αλλωστε, ποιος έλυσε τα προβλήματά του εξοικονομώντας μερικά λεπτά του ευρώ;».

‘Ολοι ικανοποιημένοι

«Η λύση των συσκευασμένων φρούτων και λαχανικών συμφέρει όλες τις πλευρές», τονίζει στέλεχος μεγάλης προμηθευτικής εταιρείας, εξηγώντας: «Πριν απ’ όλους υπηρετεί σωστά τον καταναλωτή, όχι μόνο διότι δεν δαπανά χρόνο περιμένοντας να ζυγίσει το προϊόν, αλλά και γιατί το τυποποιημένο προϊόν είναι κατά κανόνα επιλεγμένο, ώστε να έχει πάντα σταθερή, αν όχι συχνά και ανώτερη, ποιότητα. Από την άλλη, βολεύει τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ, αφενός γιατί η αποθήκευση και διαχείριση των τυποποιημένων προϊόντων είναι κατά πολύ ευκολότερες και, αφετέρου, διότι απομακρύνει γρήγορα τον καταναλωτή από το ράφι των οπωροκηπευτικών». Πράγματι, όσο περισσότερο ο καταναλωτής μένει μπροστά στο ράφι, τόσο πιο πολύ ψαχουλεύει τα προϊόντα, τα πιέζει να δει πόσο ώριμα είναι, τα ανακατεύει, τους προκαλεί φθορές.

Εξάλλου, ο ρυθμός πώλησης των τυποποιημένων οπωροκηπευτικών είναι διαπιστωμένο ότι συσχετίζεται και με τη γενική κίνηση του καταστήματος. ‘Οπως επισημαίνει στέλεχος της αγοράς, την περίοδο των Χριστουγέννων και του Πάσχα –γενικά σε περιόδους που η κίνηση στα σούπερ μάρκετ είναι ασφυκτική– οι πωλήσεις των τυποποιημένων-προζυγισμένων προϊόντων, σε σκαφάκια ή δικτάκια, αυξάνεται κατακόρυφα. Ποιος θέλει να χάνει τον καιρό του στην ουρά για το ζύγισμα, όταν μπορεί να ξεμπερδεύει άμεσα;

Σε ορισμένες περιπτώσεις ειδών, η επέκταση της τυποποίησης φαίνεται ότι είναι η αναμενόμενη εξέλιξη. «Το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω», τονίζει υπεύθυνος πωλήσεων εταιρείας φρούτων και λαχανικών. ‘Οπως εξηγεί, «μπορεί μεν η σαλάτα, που είναι ήδη κομμένη και διατίθεται συσκευασμένη, να είναι ακριβότερη, ωστόσο ο καταναλωτής ξέρει πως δεν θα πετάξει τίποτε απ’ αυτήν. Ξέρει ότι μπορεί να την καταναλώσει οπουδήποτε και οποτεδήποτε, πράγμα που διευκολύνει πρακτικά την καθημερινότητά του και, ταυτόχρονα, του εξοικονομεί χρήμα, παρά την αρχική διαφορά τιμής. ‘Ετσι, οι συσκευασμένες κομμένες σαλάτες συνιστούν μια νέα πρόταση διατροφής, που δεν γίνεται να εκλείψει από το ράφι. Απεναντίας, θα εμπλουτιστεί περαιτέρω η ποικιλία της με νέους κωδικούς».

Επενδυτική απραξία

Η καθυστέρηση της διείσδυσης των τυποποιημένων φρούτων και λαχανικών στην οργανωμένη λιανική ως έναν βαθμό αποδίδεται και στη φύση της συνεργασίας μεταξύ αλυσίδων σούπερ μάρκετ και προμηθευτών, η οποία εκτιμάται ότι αποθαρρύνει τις μακροπρόθεσμες επενδύσεις των εμπόρων προμηθευτών. «Κατά κανόνα, αυτές οι συνεργασίες είναι εποχικές, όπως ακριβώς και τα περισσότερα από τα είδη που αφορούν, κι αυτό ισχύει τουλάχιστον για το 80%-90% των προμηθευτών. Κανένας από αυτούς δεν έχει την εξασφάλιση ότι η φετινή συνεργασία του με έναν μεγάλο πελάτη θα επαναληφθεί και του χρόνου. ‘Οταν, λοιπόν, η αγορά ενός μηχανήματος συσκευασίας φτάνει έως τα 100.000 ευρώ, γιατί να τα επενδύσει; ‘Ομως, ένα πενταετές συμβόλαιο συνεργασίας με κάποιους μεγάλους πελάτες -πράγμα σπάνιο στην αγορά μας- θα ήταν ένα σημαντικό κίνητρο να επενδύσει στην τυποποίηση ο καθένας από αυτούς», επισημαίνει ένα στέλεχος εταιρείας συσκευασίας.

Χτίζοντας σχέσεις εμπιστοσύνης

Η τυποποίηση θα βοηθήσει να χτιστεί μια σταθερή σχέση εμπιστοσύνης του προϊόντος με τον καταναλωτή, τονίζει ένα στέλεχος εταιρείας συσκευασίας. «Αν ο καταναλωτής, επιλέγοντας σήμερα ένα σκαφάκι φράουλες, μείνει ευχαριστημένος από τη γεύση και την ποιότητά τους, θα ανατρέξει στη συσκευασία τους, θα δει το σήμα του συσκευαστή και θα το αναζητήσει και αύριο», τονίζει παράγοντας της αγοράς. Ενισχύεται έτσι η τάση προτίμησης των επώνυμων φρούτων και λαχανικών χάρη στη συσκευασία, η οποία σταδιακά, όπως τονίζεται, θα φέρει και μια μεγαλύτερη σταθερότητα στην πολιτική τιμών, αποτέλεσμα που ενδιαφέρει έντονα το οργανωμένο λιανεμπόριο.

«Πράσινες» συσκευασίες πολλών… καρατίων

Με την άνοδο των πωλήσεων συσκευασμένων προϊόντων και την παράλληλη οικολογική ευαισθητοποίηση των καταναλωτών, παρουσιάζονται νέες προτάσεις συσκευασιών, χάρη στην εξέλιξη των υλικών. Σκαφάκια από χαρτί αντί του πλαστικού, υλικά βιοδιασπώμενα ή ανακυκλώσιμα, διχτάκια από καλαμπόκι αντί για πλαστικό, είναι μόνο μερικές από τις προτάσεις που παρουσιάζουν οι συσκευαστές. Γιατί δεν έχουν φτάσει στα ράφια; Λόγω του απαγορευτικού κόστους τους.

Η επιβάρυνση της τιμής του προϊόντος, εξαιτίας του κόστους των φιλικών προς το περιβάλλον υλικών της συσκευασίας του, ποικίλλει από 20%-50%, αλλά στο ράφι φτάνει σε τιμή ακόμα και τριπλάσια, σε σχέση με το χύμα προϊόν. «Η αγορά δεν μπορεί να απορροφήσει τα “πράσινα” υλικά συσκευασίας, λόγω του υπερβολικά υψηλού κόστους τους», ξεκαθαρίζει ένα στέλεχος εταιρείας συσκευασίας, διευκρινίζοντας, όμως, ότι αυτό συνδέεται και με το προσφερόμενο είδος υπό την εξής έννοια: ‘Οταν αρχίζει η διάθεση της φράουλας, του καρπουζιού και γενικότερα των εποχικών φρούτων, οι τιμές τους διαμορφώνονται κατά πολύ υψηλότερα, σε σχέση με εκείνες της εποχής αιχμής της παραγωγής τους. Οι υψηλές τιμές, λοιπόν, των πρώιμων οπωροκηπευτικών πιο εύκολα «σηκώνουν» το υψηλό κόστος της «πράσινης» συσκευασίας. Αλλά «όταν το προϊόν αρχίζει να διατίθεται σε χαμηλές τιμές, το κόστος οποιασδήποτε συσκευασίας “φαίνεται” -πόσω μάλλον μιας ακριβής συσκευασίας…».

Το άρθρο δημοσιεύεται στο τεύχος 385 (Ιούνιος 2009) του περιοδικού «σελφ σέρβις» (Εκδόσεις Comcenter).

Μερίδια και ήθη στον… κήπο των σούπερ μάρκετ

Πολλές από τις αλλαγές του μοντέλου ζωής του σύγχρονου ‘Ελληνα καταναλωτή καθρεφτίζονται στις ανακατατάξεις των μεριδίων ανά κανάλι διανομής στα νωπά οπωροκηπευτικά. Πράγματι, όλο και περισσότερο οι καταναλωτές στρέφονται από τις λαϊκές αγορές και τα μανάβικα στα σούπερ μάρκετ, που έχουν ισχυροποιήσει σημαντικά το μερίδιό τους στην εν λόγω αγορά. Ο βασικότερος λόγος, προφανής: η έλλειψη χρόνου της σύγχρονης εργαζόμενης Ελληνίδας, κυρίως των μεγάλων αστικών κέντρων, περιορίζει τη δυνατότητά της να επισκέπτεται τη λαϊκή αγορά, στρέφοντάς την στα σούπερ μάρκετ για την ικανοποίηση του συνόλου των αναγκών του νοικοκυριού της.

Αυξάνει το μερίδιο των σούπερ μάρκετ

Κατά μέσο όρο, το μερίδιο των σούπερ μάρκετ στη συνολική αγορά των οπωροκηπευτικών, αναλόγως του είδους, κυμαίνονται μεταξύ 10%-15% και 50%, με διαρκώς αυξητική τάση. ‘Ετσι, στα δημοφιλή και εύκολα στη διαχείριση φρουτολαχανικά τα μερίδια των σούπερ μάρκετ είναι υψηλά.

Στην εγχώρια αγορά φρούτων τις υψηλότερες πωλήσεις έχουν η μπανάνα, με μικρή απόσταση τα μήλα, ενώ έπονται πορτοκάλια, αχλάδια και ροδάκινα -ενδεικτικά, η ετήσια κατά κεφαλήν κατανάλωση μπανάνας στην Ελλάδα εκτιμάται περίπου στα 10 κιλά. Στην αντίστοιχη αγορά των λαχανικών, πρώτο σε κατανάλωση προϊόν είναι η ντομάτα, και την ακολουθούν οι πατάτες, τα λεμόνια, τα κρεμμύδια, οι πιπεριές και τα αγγούρια.

Τόσο οι χονδρέμποροι όσο και οι λιανεμπορικές αλυσίδες προτιμούν τα οπωροκηπευτικά ελληνικής παραγωγής. «Τα εισαγόμενα προτιμώνται είτε στα προϊόντα που δεν υπάρχει εγχώρια παραγωγή είτε όταν η ποιότητα της εγχώριας παραγωγής είναι υποβαθμισμένη, συνήθως λόγω κακοκαιρίας», σχολιάζει στέλεχος μεγάλης χονδρεμπορικής εταιρείας.

Φειδωλός ο καταναλωτής σήμερα

Η οικονομική δυσχέρεια του ελληνικού νοικοκυριού τα τελευταία χρόνια αντανακλάται έντονα στην αγορά των οπωροκηπευτικών. «Παλιότερα, ο καταναλωτής αγόραζε σε ποσότητες τα φρουτολαχανικά. Σήμερα, αγοράζει μετρημένα, δηλαδή όσα ακριβώς του χρειάζεται», διαπιστώνει στέλεχος της χονδρεμπορικής αγοράς. Εξάλλου, η αλλαγή της καταναλωτικής συμπεριφοράς σε αυτή την κατεύθυνση συντελεί στην ενίσχυση των πωλήσεων των σούπερ μάρκετ, γιατί «οι λαϊκές, σε αντίθεση με όσα συνέβαιναν προ δεκαετίας ή δεκαπενταετίας, δεν πωλούν πια σε οικονομικές τιμές», σχολιάζει ο ίδιος.

Στην οικονομική επιδείνωση αποδίδεται, επίσης, μια μέση κάμψη στις συνολικές πωλήσεις φρουτολαχανικών της τάξης του 10%. «Δεν λέμε πια ότι ο καταναλωτής κόβει τα περιττά, αυτό το έχει κάνει προ πολλού. Τώρα κόβει πλέον από τα αναγκαία», τονίζει στέλεχος προμηθευτικής εταιρείας φρούτων, προσθέτοντας ότι η μεγαλύτερη πτώση πωλήσεων καταγράφεται σε είδη που θεωρούνται πολυτελείας, όπως ο ανανάς.

Σημειώνουμε ότι οι πωλήσεις οπωροκηπευτικών είναι έντονες την πρώτη εβδομάδα κάθε μήνα, γεγονός που συνδέεται με την καταβολή του μισθού στους εργαζόμενους. Αντίστοιχα, για προφανείς λόγους στο δεύτερο δεκαπενθήμερο κάθε μήνα η ζήτηση περιορίζεται σημαντικά.

Απαιτήσεις και… αντιστάσεις

Ο τομέας των φρέσκων οπωροκηπευτικών είναι από τους πλέον δύσκολους στη διαχείριση των προϊόντων, και γι’ αυτό συχνά δημιουργούνται κόντρες μεταξύ προμηθευτών και αλυσίδων σούπερ μάρκετ. Οι ειδικές συνθήκες συντήρησης των προϊόντων, η ευαισθησία κι ο μικρός κύκλος ζωής τους επιβάλλουν να διακινούνται τακτικά και σε περιορισμένες ποσότητες, πράγμα που αυξάνει σημαντικά το κόστος διαχείρισης.

Υπάρχουν, τάχα, σταθερά κριτήρια επιλογής προμηθευτών στις αλυσίδες; «Εξαρτάται από την αλυσίδα, από το πώς δουλεύει», λένε οι προμηθευτές. «‘Αλλοι δίνουν έμφαση στην ποιότητα, απόφαση που καθορίζει το σύνολο των ενεργειών τους, οπότε συνήθως μας ζητούν αναγνωρισμένα πιστοποιητικά ποιότητας, όπως HACCP, ISO και συστήματα ιχνηλασιμότητας. ‘Αλλες πάλι, αρκούνται στα ελάχιστα που απαιτεί ο νόμος…». Κάποιες απαιτούν και την υπογραφή συμβολαίων με ποινικές ρήτρες, ενώ άλλες κλείνουν συμφωνίες αποκλειστικά με γνώμονα την τιμή. Γενικά, εκτιμάται ότι ο βαθμός του ενδιαφέροντος του λιανέμπορου για την ποιότητα καθορίζει και την πολιτική του στο θέμα των τιμών και των εκπτώσεων που ζητά από τους προμηθευτές του.

«Οι εκπτώσεις που μας ζητούνται ξεκινούν από ένα λογικό 2%-3% και φτάνουν στο εξωφρενικό 20% ή και 25%!», επισημαίνει στέλεχος προμηθευτικής εταιρείας φρούτων, προσθέτοντας: «Αρκεί μια βόλτα στα ράφια των φρουτολαχανικών ενός σούπερ μάρκετ για να διαπιστώσεις, ακόμη και ως μη ειδικός, τη σημασία που δίνει η αλυσίδα στην ποιότητα των ειδών της και να συμπεράνεις ποια είναι η πολιτική έναντι των προμηθευτών της».

Αλλά η πολιτική τιμών του λιανέμπορου συναρτάται και με την εικόνα ποιότητας που «χτίζει» το ίδιο το προϊόν κι ο προμηθευτής του. Πράγματι, το επώνυμα διακινούμενο προϊόν υψηλής ποιότητας «δεν σηκώνει» τις ίδιες πιέσεις στη διαπραγμάτευση με τα φτηνά φρουτολαχανικά. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, «τα σούπερ μάρκετ πάντα αναζητούν το φθηνότερο», επισημαίνει εκπρόσωπος μεγάλου αγροτικού συνεταιρισμού με υψηλή εξαγωγική δραστηριότητα -περίπου το 50% της παραγωγής του (ροδάκινα και νεκταρίνια) διοχετεύεται σε ξένες αγορές. «Οι αλυσίδες ζητούν χαμηλότερες τιμές έως και κατά 30%-40% από αυτές που πουλάμε», σημειώνει εξηγώντας γιατί ο συνεταιρισμός έχει απορρίψει προτάσεις συνεργασίας με εταιρείες σούπερ μάρκετ.

«Ισορροπία στις σχέσεις μας με τις αλυσίδες θα υπάρξει μόνο εάν η αγορά αφεθεί να ρυθμίσει μόνη τους κανόνες. Οι διάφορες παρεμβάσεις του κράτους στο όνομα της “εξυγίανσης” της αγοράς στην ουσία μόνο κακό προκαλεί, καθότι οι ιθύνοντες αγνοούν το πώς λειτουργεί πραγματικά η αγορά», σχολιάζει ένας εκ των συνομιλητών μας.

Τα πάθη της φυσικής διανομής

Σχετικά με τον τρόπο διακίνησης των φρουτολαχανικών στα σούπερ μάρκετ, αν και αποτελεί αντικείμενο συμφωνίας με κάθε προμηθευτή, είναι σχεδόν αυτονόητες οι κεντρικές παραδόσεις στα logistics center των αλυσίδων, απ’ όπου οργανώνεται η τροφοδοσία των καταστημάτων με ευθύνη των αλυσίδων. Ωστόσο, η φύση των φρουτολαχανικών επιβάλλει η αναπλήρωσή τους στο ράφι να είναι συχνή και ταχεία, «κάτι που δεν συμβαίνει, με αποτέλεσμα τις συχνές ελλείψεις στο ράφι», επισημαίνει ένας από τους προμηθευτές του κλάδου.

‘Υστερα υπάρχει κι ο πονοκέφαλος των επιστροφών εμπορεύματος. Αν και ανά έκαστο είδος γίνονται διαφορετικοί χειρισμοί, ο κανόνας είναι, τουλάχιστον στα προϊόντα υψηλής ποιότητας που επιλέγονται με αυστηρά κριτήρια, να μην συνηθίζονται οι επιστροφές. ‘Οπως τονίζει ο πρόεδρος μιας προμηθευτικής εταιρείας, «ως επιστροφές νοούνται, κατά την παράδοση του εμπορεύματος, όσα προϊόντα δεν γίνονται δεκτά από τον πελάτη, γιατί δεν ανταποκρίνονται στις συμφωνημένες προδιαγραφές. ‘Ομως, αυτό ενίοτε καταστρατηγείται. ‘Ετσι, συμβαίνει να καλούμαστε να παραλαμβάνουμε ως επιστρεφόμενα και προϊόντα που έμειναν απούλητα στην αλυσίδα, πχ μια εβδομάδα μετά την παράδοσή τους. Φυσικά, πια δεν γίνεται να πουληθούν πουθενά…».

Από το τίποτα, καλύτερες οι μεταχρονολογημένες…

Τι γίνεται, όμως, με τις επιταγές εξόφλησης του προμηθευτή; Ο αποδεκτός μέσος όρος είναι οι 30-45 ημέρες. Αλλά «ανάλογα με το μερίδιο αγοράς, την ισχύ κάθε αλυσίδας, μας επιβάλλονται -συχνά σιωπηρά- οδυνηροί όροι συνεργασίας, με βάση τους οποίους πληρωνόμαστε ύστερα από τρεις ή ακόμα και έξι μήνες! Δεν είναι λίγες οι φορές που γινόμαστε όμηροι των αλυσίδων», τονίζει στέλεχος χονδρεμπορικής εταιρείας του χώρου.

Σε μια αγορά, όμως, με μεγάλα προβλήματα ρευστότητας, η συνεργασία με το οργανωμένο λιανεμπόριο είναι, μάλλον, μονόδρομος. «Η πρακτική των μεταχρονολογημένων επιταγών είναι κανόνας, ενώ τώρα ζούμε διαρκώς και το άγχος των “κανονιών”…», λέει ο συνομιλητής μας. Αυτή η πρακτική, βέβαια, οφείλεται στα διαχειριστικά ήθη των περιόδων ευημερίας, όταν «το χρήμα γινόταν βίλες, πολυτελή αυτοκίνητα ή τζόγος στα καζίνο… Επομένως, τώρα η συνεργασία μας με τις αλυσίδες ή όποιον άλλο παρέχει εγγυητικές επιστολές είναι μονόδρομος. Είναι ο μόνος τρόπος να μην χάνει κανείς τα λεφτά του!».

Υπάρχει, όμως, ακόμα κάτι στις σχέσεις των προμηθευτών με ορισμένες αλυσίδες, που όταν το ρωτάς εισπράττεις αμήχανα χαμόγελα ή μισόλογα. «Η μίζα, δυστυχώς, είναι κομμάτι της πραγματικότητάς μας. Ευτυχώς, αφορά σε ορισμένες μόνο αλυσίδες, σε καμιά περίπτωση στο σύνολό τους. Σε εκείνες, λοιπόν, όλοι ξέρουν: αν δεν τα “πιάσει” ο αγοραστής, ο προμηθευτής δεν παίρνει τη δουλειά. Αλλά πρόσεξε πώς θα το γράψεις! Σύμφωνοι;». Σύμφωνοι…

Αυξάνει η ζήτηση βιολογικών οπωροκηπευτικών

Τα τελευταία χρόνια η ζήτηση βιολογικών οπωροκηπευτικών στην εγχώρια αγορά αυξάνεται διαρκώς. Οι σχετικές καταναλωτικές έρευνες δείχνουν ότι προτιμώνται από καταναλωτές μέσου ή ανώτερου μορφωτικού και οικονομικού επιπέδου, με οικολογικές ευαισθησίες.

Ο ρυθμός ανάπτυξης των πωλήσεών τους στα σούπερ μάρκετ είναι σημαντικά ανοδικός, αλλά τα μερίδιά τους διαφέρουν από είδος σε είδος προϊόντος. Ορισμένες αλυσίδες επενδύουν στρατηγικά στη σχετική κατηγορία, ενώ άλλες της δίνουν σταδιακά μεγαλύτερη σημασία. Εξάλλου, οι τιμές των βιολογικών οπωροκηπευτικών, αν και σημαντικά υψηλότερες των συμβατικών, πλέον διαμορφώνονται χαμηλότερα σε σχέση με το παρελθόν -κατά μέσο όρο περίπου 50% υψηλότερα, έναντι 100% μερικά χρόνια πριν. Πάντως, η κινητικότητά τους είναι σαφώς χαμηλότερη, σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, λόγω είτε της σύγχυσης του ελληνικού κοινού αναφορικά με τους χαρακτηρισμούς «βιολογικό» και «οργανικό» είτε των υψηλών τιμών τους.

Το ότι τα βιολογικά οπωροκηπευτικά, βάσει του νόμου, διατίθενται συσκευασμένα καθιστά την κατηγορία πρόσφορη στο λανσάρισμα προϊόντων σε πρωτοποριακές συσκευασίες, φιλικές στο περιβάλλον.

Σε είδη προϊόντων, όπως τα ροδάκινα, είναι ασύμφορη η βιολογική παραγωγή, λόγω της υψηλής τους ευπάθειας. Ωστόσο, οι νέοι κοινοτικοί περιορισμοί, που επιβάλλουν τις χαμηλές περιεκτικότητες φυτοφαρμάκων στα εμπορεύσιμα οπωροκηπευτικά, αντισταθμίζουν το «μειονέκτημα» της μη οργανικής παραγωγής. Στο πλαίσιο αυτό, ορισμένες επιχειρήσεις εμπορίας παρέχουν στήριξη στους καλλιεργητές για την παραγωγή προϊόντων βάσει των αρχών ολοκληρωμένης διαχείρισης. ‘Ετσι, σήμερα, στον τομέα της φυτοπροστασίας, σε πολλές περιπτώσεις εξαντλούνται όλα τα μέσα φυσικής προστασίας πριν από τη χρήση φυτοπροστατευτικών σκευασμάτων, που, πάντως, επιλέγονται με κριτήριο τη μικρότερη δυνατή επιβάρυνση του περιβάλλοντος και του καταναλωτή.

Το άρθρο δημοσιεύεται στο τεύχος 385 (Ιούνιος 2009) του περιοδικού «σελφ σέρβις» (Εκδόσεις Comcenter).

Σούπερ μάρκετ: Εδώ το καλό μανάβικο!

Είναι πλέον μύθος ότι η λαϊκή αγορά είναι φθηνότερη από τα σούπερ μάρκετ, διατείνεται παράγοντας του κλάδου, επισημαίνοντας με έμφαση ότι το τμήμα της μαναβικής του σούπερ μάρκετ προσφέρει πλέον και ανταγωνιστική ποιότητα. Εξυπακούεται ότι δεν τίθεται θέμα συμφωνίας των παραγωγών-πωλητών της λαϊκής και των συνοικιακών μανάβηδων με τις εκτιμήσεις του, ωστόσο αρκεί που τα στατιστικά στοιχεία πωλήσεων των αλυσίδων τις συμμερίζονται: την τελευταία τριετία, όντως, η μέση συμμετοχή των εσόδων από τις πωλήσεις νωπών οπωροκηπευτικών στα σούπερ μάρκετ έχει αυξηθεί περίπου κατά 2 έως 2,5 μονάδες στον συνολικό ετήσιο τζίρο των αλυσίδων. Ανάλογα συμπεράσματα συνάγονται και από τις επενδύσεις των σούπερ μάρκετ στη μαναβική, όπως και από την επέκταση των χώρων που διαθέτουν στο σχετικό τμήμα πωλήσεων.

Η παράκαμψη του παραδοσιακού κυκλώματος

Είναι χαρακτηριστικό ότι ο αυξημένος τζίρος της κατηγορίας, σε συνδυασμό με τον πολύ μεγάλο όγκο οπωροκηπευτικών που διακινούνται πλέον από τα ράφια της οργανωμένης λιανικής, υποχρέωσαν τις αλυσίδες να παρακάμψουν το παραδοσιακό κύκλωμα διακίνησής τους. Στράφηκαν απευθείας στα συσκευαστήρια οπωροκηπευτικών, προκειμένου να πετυχαίνουν χαμηλότερες τιμές, καλύτερη ποιότητα και συγκεκριμένες προδιαγραφές συσκευασίας, όπως και να παραλαμβάνουν τις ποσότητες που εκείνες επιλέγουν ανά κατηγορία προϊόντος. Απευθείας παραλαβές συμφωνούν, επίσης, με τους αγροτικούς συνεταιρισμούς, ενώ απ’ ευθείας από τους μικρούς παραγωγούς δεν προμηθεύεται πλέον σχεδόν καμία αλυσίδα, διότι στη μεγάλη πλειονότητά τους δεν ανταποκρίνονται στις προδιαγραφές της διακίνησης, που τους θέτουν τα logistics των αλυσίδων.

Ο κανόνας είναι ότι οι παραδόσεις εμπορεύματος ανά προϊόν στις αλυσίδες δεν γίνονται μόνο από ένα συσκευαστήριο, αλλά τουλάχιστον από δύο ή τρία, ώστε οι αλυσίδες να διατηρούν το προνόμιο της διαπραγμάτευσης των τιμών, επιβάλλοντας τον ανταγωνισμό στο κύκλωμα των προμηθευτών τους.

Παράλληλα, διενεργούν και απευθείας εισαγωγές, είτε εξειδικευμένων είτε εκτός εποχής ή απλώς σε έλλειψη οπωροκηπευτικών. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι οι πιπεριές, τα κρεμμύδια, όπως και η πατάτα, που, ανάλογα με την περίοδο, εισάγεται, μεταξύ άλλων, από την Αίγυπτο, την Ιταλία και τα Βαλκάνια, ή τα μήλα που εισάγονται από την Αυστρία, τα κρεμμύδια από τη Γερμανία και η τομάτα από την Ολλανδία. Ανάλογα με την εποχή και το προϊόν, απευθείας εισαγωγές γίνονται και από την Αργεντινή, τη Χιλή και τη Νότιο Αφρική.

Φυτοφάρμακα: Ανέτοιμοι για ελέγχους

‘Ενας από τους ισχυρούς «πονοκεφάλους» των αλυσίδων σούπερ μάρκετ στον τομέα των νωπών οπωροκηπευτικών είναι οι περιεκτικότητες φυτοφαρμάκων. Τα στελέχη των αλυσίδων παραδέχονται ότι ο κλάδος δεν είναι έτοιμος για ουσιαστικούς ελέγχους στο στάδιο της παραλαβής. Ζητούν, ωστόσο, τα αποδεικτικά στοιχεία καταλληλότητας των προϊόντων από τους προμηθευτές τους, αλλά δεν τους δίδονται πάντα, απλώς, διότι κάποιοι… δεν διαθέτουν. Αυτό, πάντως, δεν φαίνεται να πτοεί ορισμένες αλυσίδες, οι οποίες διατηρούν συνεργασίες με παραγωγούς ή συσκευαστές που δεν έχουν πιστοποιητικά ανίχνευσης φυτοφαρμάκων, προφανώς γιατί οι τιμές που προσφέρουν αντισταθμίζουν τέτοιες ευαισθησίες. Κάποιοι παραδέχονται, μάλιστα, ότι σε ουκ ολίγες παρτίδες οπωροκηπευτικών εντοπίζονται φυτοφάρμακα σε επίπεδα υψηλότερα των ορίων που ορίζει ο νόμος, όμως, «τις περισσότερες φορές οι αποκλίσεις δεν είναι και τραγικές» -διάβαζε επικίνδυνες… Εξάλλου, «δεν έτυχε να μάθουμε ποτέ κάτι κακό…»!…

Η διακίνηση και η φύρα

Οι παραδόσεις των νωπών οπωροκηπευτικών γίνονται από τα συσκευαστήρια και τους συνεταιρισμούς απευθείας στις κεντρικές αποθήκες των σούπερ μάρκετ, όπου το εμπόρευμα ελέγχεται, προκειμένου στη συνέχεια να φορτωθεί στα ειδικά μικρά οχήματα διανομής, που χρησιμοποιούν σήμερα οι περισσότερες αλυσίδες, για τις αποστολές των παραγγελιών μαναβικής στα καταστήματά τους. Κι αυτό γιατί τα οπωροκηπευτικά διακινούνται σε διαφορετικές ώρες και συχνότητα, σε σχέση με τα τυποποιημένα προϊόντα. Οι παραγγελίες στους τυποποιητές των οπωροκηπευτικών, για παράδειγμα, δίδονται από τα σούπερ μάρκετ το μεσημέρι. Οι παραλαβές τους γίνονται το βράδυ, ώστε νωρίς το πρωί να φορτωθούν στα οχήματα, και η τροφοδοσία των καταστημάτων να ολοκληρωθεί πριν από τη λειτουργία τους.

Η τιμή των οπωροκηπευτικών επιβαρύνεται από το υψηλό κόστος διαχείρισής τους, που δεν περιορίζεται μόνο στο κόστος των logistics. Επεκτείνεται στο καλό σέρβις προς όφελος του πελάτη, όπως απαιτεί η κατηγορία, και συμπεριλαμβάνει και τις απώλειες, δηλαδή τη φύρα -τα εκτός προδιαγραφών ποιότητας προϊόντα και τα… αζήτητα. Υπολογίζεται ότι οι απώλειες λόγω φύρας μπορεί να φθάσουν το 15% έως 20% των διακινούμενων ποσοτήτων. Το ποσοστό αυτό συναρτάται με την εποχή και την ευπάθεια των προϊόντων, συχνά, όμως, και με τις εκτιμήσεις του εμπορικού τμήματος της αλυσίδας, σχετικά με τη ζήτηση ανά κωδικό, που δεν μπορεί να είναι πάντα εύστοχες.

Το γαρ πολύ της αθωότητος…

Ο τομέας της μαναβικής λειτουργεί όπως το χρηματιστήριο. Οι τιμές μεταβάλλονται συνεχώς τόσο στον παραγωγό και τον συσκευαστή όσο και στο ράφι, όχι μόνο από μέρα σε μέρα, αλλά κι από ώρα σε ώρα. Οι διαπραγματεύσεις για τις ποσότητες και τις ποιότητες των προϊόντων, τον χρόνο παράδοσης και τις τιμές είναι κάτι περισσότερο από σκληρές.

‘Οσο για τα παραστατικά, άπαντες διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους ότι η χρήση τους αποτελεί απαράβατο όρο για τη διακίνηση των οπωροκηπευτικών, όπως και ότι οι τιμές που αναγράφονται σε αυτά υπολογίζονται βάσει της αγορανομικής νομοθεσίας. Για τα περί αγνώστου προέλευσης και αγνώστων ποσοτήτων διακινουμένων οπωροκηπευτικών ούτε συζήτηση. «Το εν λόγω κύκλωμα είναι… αγγελικά πλασμένο…», λένε εκπρόσωποι του κλάδου. ‘Ομως, το Υπουργείο Ανάπτυξης δεν συμμερίζεται τη μονομέρεια τέτοιων απόψεων. Σχετικά πρόσφατα ήταν που επέβαλε αυστηρά πρόστιμα σε επτά αλυσίδες του κλάδου, που συνολικά ανήλθαν στα 600.000 ευρώ, καθώς οι υπηρεσίες του διέγνωσαν το… αμάρτημα της καταστρατήγησης των περιθωρίων κέρδους, όπως προσδιορίζονται από τον Αγορανομικό Κώδικα. Εκπρόσωποι των αλυσίδων, πάντως, υποστηρίζουν ότι «το υπουργείο δεν ερμήνευσε σωστά τον νόμο για τον τρόπο υπολογισμού των τελικών τιμών των προϊόντων, όταν ζήτησε οι παροχές να αναγράφονται στα τιμολόγια», επιμένοντας ότι «οι παροχές και οι εκπτώσεις πρέπει να αναγράφονται σε άλλα παραστατικά» -πχ στα πιστωτικά και στα δελτία παροχής υπηρεσιών.

Σαν τον μανάβη της γειτονιάς

Σχετικά με την ποιότητα -και κυρίως την ποικιλία- των νωπών οπωροκηπευτικών στα σούπερ μάρκετ, παρά τις προόδους, ορισμένα τουλάχιστον στελέχη του κλάδου ομολογούν ότι «ο μανάβης της γειτονιάς μπορεί μεν να πουλά ακριβότερα, όμως έχει το περιθώριο να διαλέγει με σχολαστικότητα τα λιγοστά τελάρα προϊόντων που προμηθεύεται καθημερινά, εξασφαλίζοντας το καλύτερο δυνατό για τον πελάτη του. Τέτοια πολυτέλεια τα σούπερ μάρκετ δεν την έχουν, εφόσον καθημερινά παραλαμβάνουν κεντρικά εκατοντάδες ή χιλιάδες τελάρα…

Μπορεί ο κόσμος να μετατοπίζεται αργά αλλά σταθερά προς τα σούπερ μάρκετ, ωστόσο οφείλουμε να παραδεχθούμε ότι στα ράφια των μανάβικων και της λαϊκής τα νωπά φρούτα και λαχανικά τυγχάνουν άλλης μεταχείρισης και προσοχής, καθότι πάντα υπάρχει αυτός που πετάει τη φύρα, που συγυρίζει και τακτοποιεί τα προϊόντα ώστε να δείχνουν φρέσκα, αλλά και διαλαλεί την πραμάτειά του», αναφέρει γνωστός παράγοντας του κλάδου. Και καταλήγει: «Την υψηλότερη ζήτηση στα νωπά φρουτολαχανικά την έχουν όσες αλυσίδες κατάφεραν να εκπαιδεύσουν τον υπάλληλό τους να συμπεριφέρεται όπως ο συνοικιακός μανάβης και όσες, φυσικά, επενδύουν στην ποιότητα, αδιαφορώντας για το κόστος».

Η στρατηγική των «μεγάλων»

Carrefour Μαρινόπουλος: Τα τελευταία χρόνια, η Carrefour Μαρινόπουλος πραγματοποιεί σημαντικά «ανοίγματα» στον τομέα των φρέσκων οπωροκηπευτικών, εκτιμώντας ότι έτσι ενισχύει την πιστότητα των πελατών της. Ετησίως επενδύει υψηλής αξίας κεφάλαια στην αύξηση των πάγιων στοιχείων που αφορούν στο συγκεκριμένο τμήμα πωλήσεων, όπως και στον εμπλουτισμό της ποικιλίας στην κατηγορία. Μάλιστα, στα προϊόντα της «Ποιοτικής Οδού» έχει εντάξει πορτοκάλια, μήλα, σταφύλια κλπ. ‘Οπως εκτιμά η διοίκησή της, σε ένα μεσαίας έκτασης σούπερ μάρκετ τα έσοδα από τις πωλήσεις στη μαναβική αντιστοιχούν στο 4%-5% του ημερήσιου τζίρου του -η μία μονάδα από αυτές προέρχεται από την κίνηση των οπωροκηπευτικών «Ποιοτική Οδός».

Α-Β Βασιλόπουλος: Η αλυσίδα επενδύει στρατηγικά στον τομέα των οπωροκηπευτικών -όπως, άλλωστε, στο σύνολο των φρέσκων προϊόντων, των οποίων η συμμετοχή στον ετήσιο τζίρο της φτάνει το 47%, όταν σε μέσα επίπεδα στον κλάδο κυμαίνεται στο 42%. Για την καλύτερη υποστήριξη των οπωροκηπευτικών και εν γένει των νωπών προϊόντων, η Α-Β Βασιλόπουλος τον Φεβρουάριο του 2008 προέβη στην εξαγορά της PL Logistics Center, προκειμένου να εξασφαλίσει ακίνητο στα Οινόφυτα, έκτασης 115.000 τμ, όπου κατασκεύασε μεγάλο αποθηκευτικό κέντρο. ‘Οπως εκτιμάται, οι εγκαταστάσεις του, έκτασης 35.000 τμ και επενδυτικού κόστους 35 εκατ. ευρώ, θα λειτουργήσουν κατά 90% τον προσεχή Σεπτέμβριο για την εξυπηρέτηση των αναγκών του δικτύου της Α-Β σε φρέσκα προϊόντα.

Αφοί Βερόπουλοι: Σε ένα κλασικό σούπερ μάρκετ της Αφοί Βερόπουλοι το τμήμα μαναβικής μετέχει στον ετήσιο τζίρο του κατά 7%-8%, εμφανίζοντας μια ελαφρά τάση ανάπτυξης, διαπιστωμένη κυρίως στα καταστήματα, όπου οι σχετικοί χώροι αναβαθμίζονται. Τα στελέχη της εταιρείας υποστηρίζουν ότι πρόκειται για μια κατηγορία προϊόντων, η οποία δεν εξασφαλίζει σημαντική κερδοφορία. Πάντως, σε κάθε περίπτωση δηλώνουν ότι θα την ενισχύσουν, λόγω της υψηλής ζήτησης των νωπών οπωροκηπευτικών και των μεγάλων περιθωρίων ανάπτυξης που έχει η κατηγορία.

Dia: Η εταιρεία δίνει ιδιαίτερη έμφαση στα φρέσκα προϊόντα γενικά και στα φρέσκα οπωροκηπευτικά ειδικότερα, για την προώθηση των οποίων αναμόρφωσε πλήρως το σχετικό τμήμα πωλήσεων στον νέο τύπο καταστημάτων Dia Market. Πρόκειται για χώρους ιδιαίτερης σχεδίασης και ειδικών συνθηκών περιβάλλοντος, ώστε τα προϊόντα να παραμένουν για μεγαλύτερο διάστημα φρέσκα. Η Dia έχει εντάξει τα οπωροκηπευτικά στην ομάδα των στρατηγικών προϊόντων της.

Η κατηγορία των οπωροκηπευτικών στο σούπερ μάρκετ με μια ματιά

  • Συνολικά, οι εγχώριες ετήσιες πωλήσεις των οπωροκηπευτικών εκτιμάται ότι υπερβαίνουν τα 5 δισ. ευρώ.
  • Η συμμετοχή των πωλήσεών τους σήμερα στον ετήσιο τζίρο μιας αλυσίδας κυμαίνεται μεταξύ 10% και 12%, όταν προ τριετίας κυμαινόταν μεταξύ 8% και 9%. Τα επόμενα χρόνια εκτιμάται ότι σχετικά οι επιδόσεις τους θα αυξηθούν κατά 1-2 επιπλέον ποσοστιαίες μονάδες.
  • Ως κατηγορία κινείται με περιθώριο μικτού κέρδους 12%-15%, όταν σε άλλες μεγάλες ευρωπαϊκές αγορές τα αντίστοιχα ποσοστά διαμορφώνονται σε 20%-30% ή και ψηλότερα.
  • Τα οπωροκηπευτικά καταλαμβάνουν περίπου το 20% των ψυγείων και των πάγκων ενός μέσου σούπερ μάρκετ.
  • Το κόστος για την προμήθεια ενός ψυγείου μαναβικής υπολογίζεται περίπου στα 2.500 ευρώ το μέτρο.
  • Οι αποθήκες των σούπερ μάρκετ διαθέτουν περίπου το 15%-20% των χώρων τους στα νωπά οπωροκηπευτικά.
  • Ο καθημερινός εφοδιασμός των καταστημάτων με είδη μαναβικής γίνεται μεταξύ 05:00 και 06:00 το πρωί, ώστε μέχρι την έναρξη της λειτουργίας τους το σχετικό τμήμα να λάμπει από φρεσκάδα και τάξη.
  • Κάθε φορτηγό που διακινεί νωπά φρούτα και λαχανικά συνήθως επισκέπτεται από 1 ως 3 καταστήματα. Οι μεγάλες αλυσίδες κινούν περίπου 15 με 20 μικρά φορτηγά οχήματα για τις ανάγκες της διανομής των οπωροκηπευτικών στα αθηναϊκά τους καταστήματα.
  • Το μανάβικο ενός μέσου σούπερ μάρκετ απασχολεί περίπου το 10% του υπαλληλικού δυναμικού του καταστήματος. ‘Ομως, τα πρωινά, λόγω φόρτου εργασίας στην προετοιμασία του τμήματος, απορροφά και υπαλλήλους άλλων τιμημάτων.

Το άρθρο δημοσιεύεται στο τεύχος 385 (Ιούνιος 2009) του περιοδικού «σελφ σέρβις» (Εκδόσεις Comcenter).