Το 2020 η αγορά των vegan προϊόντων και η σχετική καταναλωτική τάση ήταν από τις πλέον αναπτυσσόμενες παγκοσμίως. Σε αυτό συνετέλεσε, όπως εκτιμάται, η πανδημία, αφού ευαισθητοποίησε περαιτέρω τους καταναλωτές στα ζητήματα της υγείας και της διατροφής. Στο ευρύτερο πλαίσιο επιδράσεων της εν λόγω τάσης, δεν είναι τυχαίο ότι κερδίζουν έδαφος οι αγορές των φυτικών προϊόντων προσωπικής περιποίησης και κυρίως των plant based τροφίμων, η ανάπτυξη των οποίων υποβοηθά την επέκταση της vegan κουλτούρας, αν και το μερίδιο των προϊόντων που τη συνοδεύουν είναι ακόμα πολύ μικρό στην Ελλάδα. Ωστόσο, η υψηλή ποσοστιαία ανάπτυξη των πωλήσεων των φυτικών υποκατάστατων κρεατικών, γαλακτοκομικών και τυροκομικών προϊόντων σε σχέση με τα ζωικά πρωτότυπα αποτελεί ένδειξη της δυνητικής τάσης. Το σίγουρο είναι ότι ο ανταγωνισμός στη διαφοροποίηση των αλυσίδων σούπερ μάρκετ την ενθαρρύνει, μολονότι η οικονομική κρίση τη φρενάρει.
Έρευνα της IRI για τα προϊόντα φυτικής προέλευσης (Δεκέμβριος 2020), στο πλαίσιο της οποίας συγκρίθηκαν οι καταναλωτικές συμπεριφορές σε ΗΠΑ και Ελλάδα, δείχνει ότι η αγορά τους γνωρίζει σημαντική ανάπτυξη την τελευταία πενταετία και στη χώρα μας. Είναι χαρακτηριστική η σύγκριση των πωλήσεων μεταξύ τέτοιων προϊόντων και των γαλακτοκομικών: Ενώ στο δεκάμηνο από την έναρξη του 2020 τα γαλακτοκομικά αύξησαν τις πωλήσεις τους σε αξία κατά 6,8%, τα προϊόντα φυτικής προέλευσης την αύξησαν αντίστοιχα κατά 28,3% ως προς το δεκάμηνο του 2019.
Προϊόντα σχεδόν με ανύπαρκτη ζήτηση το 2017, όπως λ.χ. το τυρί φυτικής προέλευσης, κατακτούν πλέον όλο και μεγαλύτερο κοινό. Ένα άλλο τέτοιο προϊόν, τα μπέργκερ φυτικής προέλευσης (δηλ. από σόγια), παρουσίασε πέρυσι εκρηκτική άνοδο πωλήσεων.
Σύμφωνα με την κ. Μαρία Μωραΐτη, Marketing Director της Condito, οι σημαντικότερες καινοτομίες της ευρείας αγοράς των φυτικής προέλευσης προϊόντων αφορούν την υποκατάσταση των κρεατικών, γαλακτοκομικών και τυροκομικών, όπου «το ποσοστό κατανάλωσης μεταξύ συμβατικών και μη συμβατικών προϊόντων στις σχετικές κατηγορίες έχει μεταβληθεί σημαντικά». Όπως σημειώνει, όλο και περισσότεροι άνθρωποι παγκοσμίως εξοικειώνονται με την ιδέα της vegan διατροφής, είτε για λόγους υγείας, ευεξίας και ευαισθησίας σχετικά με το μέλλον του πλανήτη είτε για λόγους πεποιθήσεων. «Πλέον η vegan διατροφή δεν θεωρείται απλώς μια τάση της κατανάλωσης, αλλά μία στροφή της ζήτησης που τείνει να παγιωθεί παγκοσμίως. Σε αυτό έχουν συντελέσει σημαντικά οι σχετικές μεγάλες επενδύσεις των πολυεθνικών εταιρειών τα τελευταία χρόνια, που είχαν αποτέλεσμα την είσοδο σε νέες κατηγορίες τροφίμων, όπως και στον εμπλουτισμό των συλλογών τους με περισσότερο ποιοτικά και γευστικά προϊόντα».
Η vegan οικονομία, κοινωνία και κουλτούρα
«Η αγορά των vegan προϊόντων έχει δημιουργήσει τη δική της οικονομία, που κερδίζει συνεχώς έδαφος, δυναμώνοντας», λέει η κ. Νατάσσα Αστρεινίδη, διευθύντρια Marketing και Ανάπτυξης της Family Food-ΕβΛΟΓΗΜΕΝΟ νηστίσιμο, σημειώνοντας ότι σήμερα επενδύονται μεγάλα κεφάλαια στις καλλιέργειες φυτικών συστατικών, που χρησιμοποιούνται ως πρώτη ύλη για vegan προϊόντα, πράγμα που δημιουργεί μια νέα προοπτική ανάπτυξης της αγροτικής οικονομίας. Όπως σχολιάζει, «εκτός από τις νέες παραγωγικές μονάδες, δημιουργούνται και αναπτύσσονται νέες επιχειρήσεις με αυτό τον προσανατολισμό, όπως εστιατόρια, καταστήματα λιανικής, σχολές vegan μαγειρικής κ.ά. Εξάλλου, στην πλειονότητά τους τα συμβατικά εστιατόρια πλέον περιλαμβάνουν στα μενού τους και vegan πιάτα, ενώ τα σούπερ μάρκετ, οι βιολογικές αγορές και τα delicatessen καταστήματα διευρύνουν τα ράφια τους, δημιουργώντας γωνιές vegan ειδών, όπως έκαναν με τα gluten free προϊόντα. Το ίδιο κάνουν και τα e-shops. Επίσης, μεγάλες εταιρείες με παράδοση στα γαλακτοκομικά επενδύουν στην είσοδό τους και στα vegan προϊόντα. Πλέον ανοίγει ένας διάλογος για την ονομασία των vegan προϊόντων, για ένα σχετικό λεξικό, ίσως, καθώς υπάρχει η ανάγκη να επινοηθούν νέες λέξεις για το κάθε vegan είδος. Για το «τυρί», που όμως δεν είναι τυρί, το «κρέας» που δεν είναι κρέας, το «γάλα», τα «λουκάνικα», τα «burgers» κοκ., που είναι επίσης «κάτι άλλο». Ήδη στην Ευρώπη επιβλήθηκε ν’ αλλάξουν τις ετικέτες τους οι εταιρείες, που ονομάζουν almond milk τα ροφήματα αμυγδάλου, αφαιρώντας τη λέξη «γάλα». Είναι, τάχα, ή όχι οξύμωρο, το να χρησιμοποιείται η λέξη «κρέας» σ’ ένα vegan υποκατάστατό του, μια λέξη δηλαδή, που δημιουργεί την αποστροφή του βιγκανισμού;».
Σύμφωνα με την κ. Άννα Κωτσάντα, PR Events & Exhibitions Executive της Παλίρροια, «η vegan κοινότητα, που βασίζεται σ’ έναν πιο υγιεινό και συνάμα φιλικό προς το περιβάλλον τρόπο ζωής, στη χώρα μας αποκτά όλο και περισσότερους οπαδούς κυρίως μεταξύ όσων ανήκουν σε νεανικά ηλικιακά groups, που αναπτύσσουν έντονη δραστηριότητα στα social media, διαμορφώνοντας τάσεις, που έχουν άποψη και επηρεάζουν τη γνώμη του καταναλωτικού κοινού».
Το 2020 η εν λόγω τάση ήταν από τις πλέον αναπτυσσόμενες παγκοσμίως, επηρεασμένη ασφαλώς από την επίδραση της πανδημίας στην καταναλωτική συμπεριφορά, σύμφωνα με την κ. Μωραΐτη. Όπως επισημαίνει, «η πανδημία έκανε ακόμη πιο έντονη τη στροφή του καταναλωτή στα vegan προϊόντα, καθώς τα εκλαμβάνει ως πιο ασφαλή, υγιεινά και φιλικά στο περιβάλλον, με αποτέλεσμα να τους δίνουν όλο και μεγαλύτερο χώρο στα ράφια τους τα σούπερ μάρκετ, προσθέτοντας και νέες κατηγορίες στις συλλογές τους».
Ο κ. Νίκος Κοντόπουλος, ιδιοκτήτης της Starenio Bakery, σημειώνει ως πολύ σημαντικό στοιχείο το μεγάλο ενδιαφέρον των παραγωγών για τη σχετική αγορά. «Βλέπουμε πλέον προϊόντα εναλλακτικά, ευφάνταστα και υψηλής ποιότητας», λέει, προσθέτοντας ότι «τεράστιο ρόλο σε αυτή την εξέλιξη παίζει η μεγάλη ζήτηση από ένα κοινό, το οποίο θέλει να δοκιμάζει το καινούργιο και ασχολείται πραγματικά με το τι καταναλώνει». Πάντως, ένα ζήτημα του οποίου επείγει η αντιμετώπιση είναι αυτό των τιμών των προϊόντων φυτικής προέλευσης, καθώς είναι ιδιαίτερα υψηλές και δη ανοδικές κυρίως στα επιδόρπια και στα ροφήματα.
Η βιομηχανία πριμοδοτεί το βιγκανισμό
«Προ τριετίας η τάση των vegan προϊόντων αφορούσε μία εξειδικευμένη μερίδα καταναλωτών. Πλέον αυτό έχει αλλάξει. Σήμερα οι καταναλωτές είναι πιο ευαισθητοποιημένοι σχετικά με τα plant based προϊόντα, παγκοσμίως οι καταναλωτές συνειδητοποιούν ολοένα περισσότερο τις επιπτώσεις στην υγεία από την κατανάλωση ζωικών προϊόντων, αλλά και στο περιβάλλον εξαιτίας της εκτροφής ζώων. Έτσι, ενισχύεται η τάση υπέρ των vegan προϊόντων, πράγμα που συμβαίνει και στην Ελλάδα», λέει η κ. Νικολέτα Ίσαρη, Assistant Brand Manager Hellmann’s & Knorr της Unilever. Όπως εξηγεί, ο νέος φιλόδοξος στόχος της Unilever είναι να διευρύνει την γκάμα των plant-based προϊόντων της, όπως η Hellmann’s Vegan Mayo Sauce, στο πλαίσιο της νέας εταιρικής πρωτοβουλίας υπό τον τίτλο «Future Foods», που έχει δυο κεντρικούς πυλώνες: α) Την ενίσχυση της στροφής του κοινού προς ένα πιο υγιεινό διατροφικό πρότυπο και β) τη μείωση του περιβαλλοντικού αντίκτυπου της παγκόσμιας αλυσίδας παραγωγής τροφίμων.
«Δεν αρκεί τα συστατικά κάποιου προϊόντος να καλύπτουν τις vegan προδιαγραφές. Πρέπει και οι αρχές της εταιρείας που το παράγει, να ανταποκρίνονται σε φιλοπεριβαλλοντικά αιτούμενα», λέει η κ. Κωτσάντα, συμπληρώνοντας ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις, ακολουθώντας τις σχετικές τάσεις, που έρχονται από τις ΗΠΑ και την Ευρώπη με τα εισαγόμενα brands, δημιουργούν προϊόντα συμβατά με τον βιγκανισμό, τόσο ως προς τη σύσταση τους όσο και ως προς τη χρήση πιο οικολογικών συσκευασιών. «Ως Παλίρροια πέραν των προϊόντων μας καθαυτών, φροντίζουμε οι συσκευασίες μας να είναι ανακυκλώσιμες και, παράλληλα, παρακολουθούμε την πορεία σημαντικών περιβαλλοντικών δεικτών στην λειτουργία μας, αποβλέποντας πάντα στη βελτίωσή τους. Ο βιγκανισμός είναι στάση ζωής, που την υιοθετούν όλο και περισσότεροι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο. Έχει άμεση σχέση όχι μόνο με την υγεία και την ευεξία, αλλά και με την προστασία του περιβάλλοντος, τη βιωσιμότητα του».
Σύμφωνα με τον κ. Μιλτιάδη Ρόμπολα, γενικό διευθυντή της Βιοδιατροφική ΑΕ, «οι vegan καταναλωτές, όντας ευαίσθητοι και ενήμεροι σχετικά με τις νέες διατροφικές τάσεις, αναζητούν προϊόντα χωρίς γλουτένη, κατάλληλα να καταναλώνονται ωμά και πλούσια σε βιταμίνη Β12, καθώς οι κατ’ αποκλειστικότητα vegan καταναλωτές συνήθως πάσχουν από την έλλειψη αυτής της βιταμίνης. Η εταιρεία μας αντιπροσωπεύει μια πλήρη σειρά φυτικών ροφημάτων εναλλακτικών του γάλακτος, τα οποία δεν περιέχουν γλουτένη (προϊόντα the Bridge) και γίνονται με βάση το ρύζι, τη βρόμη, τη σόγια, το αμύγδαλο και την καρύδα, ενώ προσφέρουμε μια διατροφική μαγιά πλούσια σε βιταμίνη Β12, που προστίθεται στο φαγητό, όπως το τριμμένο τυρί κ.ά.».
Ευκαιρία ανάπτυξης με πολλές υποσχέσεις
Τι ώθησε, όμως, τις εταιρείες της εν λόγω αγοράς να δραστηριοποιηθούν σχετικά; Όπως σημειώνει η κ. Μωραΐτη, «η συν-δημιουργία της Gristiren και η μετέπειτα παραγωγή φυτικών τυριών έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη γνωριμία μας με το χορτοφαγικό κοινό, κυρίως την τελευταία πενταετία που αυξάνεται σταδιακά ο τζίρος των vegan προϊόντων. Επίσης, οι έρευνες αγοράς, η συμμετοχή μας σε διεθνείς εκθέσεις, αλλά και η συνεχής παρακολούθηση των παγκοσμίων τάσεων ώθησαν την Condito στην έρευνα και την ανάπτυξη free from-vegan προϊόντων. Τα προϊόντα αυτά, που αποτέλεσαν την αιχμή του δόρατος πολλών διεθνών συνεργασιών μας, το τελευταίο διάστημα έχουν αυξανόμενη ζήτηση και στην ελληνική αγορά. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της μαγιονέζας χωρίς αυγό, την οποία πρώτη παρουσίασε η Condito στην ελληνική αγορά το 2018».
Η Family Food υπήρξε από τους πρωτοπόρους του κλάδου. Όπως τονίζει η κ. Αστρεινίδη, «την εποχή που το ΕβΛΟΓΗΜΕΝΟ νηστίσιμο λανσαρίστηκε, ο βιγκανισμός δεν ήταν διαδεδομένος, δεν είχε ιδιαίτερο αποτύπωμα στη ζήτηση ούτε υπήρχαν ως κατηγορία τα vegan προϊόντων. Ταυτόχρονα, το 2010 είχαμε να αντιμετωπίσουμε μία αγορά καχύποπτη και δύσπιστη, δεδομένου ότι στα ψυγεία των σούπερ μάρκετ προωθούνταν ως νηστίσιμα προϊόντα με φυτικά λιπαρά, που δυστυχώς, όμως, περιείχαν πρωτεΐνες γάλακτος. Εκτός από την προφανή εξαπάτηση προκάλεσαν και προβλήματα υγείας σε ανθρώπους με δυσανεξία στο γάλα. Εμείς με την υγεία των ανθρώπων δεν παίζουμε! Αυτός ήταν ο λόγος που στο brand name περιλάβαμε τον όρο «νηστίσιμο», ώστε να ενισχυθεί η διάσταση του 100% φυτικού προϊόντος. Η έννοια «νηστίσιμο» στη συλλογική συνείδηση σημαίνει τα προϊόντα που δεν περιέχουν ζωικά συστατικά. Σκοπός μας ήταν να εμπνεύσουμε εμπιστοσύνη στο όνομα ΕβΛΟΓΗΜΕΝΟ για την ποιότητά του ως ασφαλή επιλογή. Μέχρι το 2014 η ζήτησή του εκδηλωνόταν αποκλειστικά τις περιόδους των θρησκευτικών νηστειών. Από το 2014 άρχισε να παρουσιάζει σταδιακή ανάπτυξη πωλήσεων σε όλη τη διάρκεια του έτους και πλέον υπάρχει ισχυρό ενδιαφέρον εκ μέρους όλων των μεγάλων αλυσίδων για την τοποθέτηση όλης της γκάμας στα ράφια τους».
«Το 2016 διείδαμε ως επιχειρηματική ευκαιρία το να αξιοποιήσουμε την τεχνογνωσία μας στην επεξεργασία φυτικών πρώτων υλών για την παραγωγή vegan προϊόντων», λέει ο κ. Ευάγγελος Ντάσης, Marketing & Exports Manager της εταιρείας Nikolopoulou, προσθέτοντας: «Σε συνεργασία με τη Vegan Society, λανσάραμε το brand Veganact, το οποίο το 2018 ενισχύθηκε με τη συνεργασία μας με το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο (Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής). Αντικείμενο της συνεργασίας ήταν η σειρά προϊόντων φυτικού κρέατος Genius, η οποία τον Δεκέμβριο του 2019 παρουσιάστηκε στη διεθνή έκθεση Sial Middle East 2019, όπου έλαβε διάκριση καινοτομίας. Η κορυφαία αναγνώριση ήρθε με τη διάκριση της Veganact ως vegan brand of the year στα Vegan Awards 2020, όπου απέσπασε 7 βραβεία».
Η Παλίρροια, μια από τις παραδοσιακές εταιρείες τροφίμων, για τις συνταγές των προϊόντων της βασίζεται ανέκαθεν στην αυθεντική ελληνική και μεσογειακή διατροφή, «που έχει κέντρο της τα όσπρια και τα λαχανικά», λέει η κ. Κωτσάντα, τονίζοντας ότι πολλά από τα προϊόντα Παλίρροια είναι από τη φύση τους vegan, αφού αποτελούνται από φυτικές πρώτες ύλες υψηλής ποιότητας. «Άλλωστε, πάνω από εξήντα χρόνια η εταιρεία είναι γνωστή για τα φημισμένα της Ντολμαδάκια Γιαλαντζί, με ρύζι και μυρωδικά, τα οποία είναι εξ ορισμού vegan προϊόν, οπότε καλύπτουν τις ανάγκες του σχετικού κοινού, όπως άλλωστε και οι συνταγές των οσπρίων μας, τα ρεβίθια κι οι γίγαντες, που ανήκουν επίσης στη βασική σειρά των προϊόντων Παλίρροια».
Διαφορετική είναι η περίπτωση της Unilever. Αξιοποιώντας τη Hellmann’s, ηγετική μάρκα μαγιονέζας, και λαμβάνοντας υπόψιν τη νέα διατροφική τάση, δημιούργησε μεν μια vegan μαγιονέζα, αλλά ιδανική για όλους όσοι επιλέγουν έναν πιο υγιεινό τρόπο διατροφής ή νηστεύουν, χωρίς συμβιβασμούς στη γεύση και την απόλαυση. Η Hellmann’s Vegan Mayo Sauce είναι μια πηγή Ωμέγα-3 λιπαρών οξέων, παρασκευάζεται χωρίς αυγά, τεχνητά χρώματα ή τεχνητή γεύση, δεν περιέχει χοληστερόλη, γλουτένη ή γενετικά τροποποιημένα συστατικά και διατηρεί πάντα την αυθεντική γεύση της Hellmann’s. Στην εγχώρια αγορά λανσαρίστηκε τον Μάρτιο του 2019, με σκοπό να επεκτείνει το portfolio της στον τομέα των vegan προϊόντων. Τα αποτελέσματα ήταν θεαματικά. Το μερίδιο αγοράς της έφτασε το 3,4% μέσα σε ελάχιστους μήνες από το λανσάρισμά της στα ράφια των σούπερ μάρκετ ως η υπ’ αριθμόν ένα επιλογή των καταναλωτών στη συγκεκριμένη κατηγορία, όπως μας είπε η κ. Ίσαρη.
Θερμή η ανταπόκριση των σούπερ μάρκετ
Ο κ. Ντάσης επισημαίνει ως μια από τις πλέον σημαντικές καινοτομίες, κυρίως τον τελευταίο χρόνο, «την ανάπτυξη του vegan κωδικολογίου στα σούπερ μάρκετ. Μάλιστα βλέπουμε πως πολλά από αυτά όχι μόνο λανσάρουν νέες σειρές vegan τροφίμων-ποτών, αλλά τα τοποθετούν και σε ισχυρές θέσεις προβολής στα καταστήματα, μαζί με τα αντίστοιχα ζωικά. Αυτός είναι ο βασικός παράγοντας της μεγάλης αύξησης της κατανάλωσης φυτικών προϊόντων!».
Η κ. Δώρα Κατηφόρη, Merchandize Program Manager της ΑΒ Βασιλόπουλος, τονίζει ότι τόσο η φυτοφαγική διατροφή όσο και η κατανάλωση φυτικών προϊόντων προσωπικής περιποίησης και προϊόντων καθαρισμού, είναι ταχύτατα αναπτυσσόμενες, σχολιάζοντας: «Η κατανάλωση vegan τροφίμων δεν είναι μόδα, γιατί έχει πίσω της μια φιλοσοφία, που αφορά ευρύτερες στάζεις ζωής εκτός της διατροφής. Η φυτοφαγία και η κατανάλωση προϊόντων καλύτερων για την υγεία, το περιβάλλον και τα ζώα, εδραιώθηκαν και θα παραμείνουν». Εξάλλου, σημειώνει ότι διαχρονικά η ΑΒ Βασιλόπουλος, παρακολουθώντας τις νέες τάσεις και προσφέροντας λύσεις για κάθε είδος διατροφής και γενικότερα συνήθειας, «έχει λανσάρει τα τελευταία χρόνια το #allazoumesinithies, μια πρωτοβουλία με σκοπό την προώθηση της υγιεινής διατροφής, της ευζωίας και της βιωσιμότητας, με την παροχή χρήσιμων πληροφοριών, συνταγών και προτάσεων κατανάλωσης, σε συνεργασία με ειδικούς, διατροφολόγους και δημοφιλείς food bloggers. Επιπλέον, έχει εντάξει σε επιλεγμένα καταστήματά της ένα νέο τμήμα, την Armonia, όπου κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να βρει μια μεγάλη ποικιλία προϊόντων υγιεινής διατροφής, λειτουργικά τρόφιμα, βιολογικά, οικολογικά και φυτικά προϊόντα, αλλά και μια μεγάλη γκάμα από vegan επιλογές, που εμπλουτίζεται συνεχώς, ακόμα και με προϊόντα που η ΑΒ φέρνει κατ’ αποκλειστικότητα».
Η κ. Κατερίνα Παπαγεωργίου, αγοράστρια της Διεύθυνσης Νωπών Τροφίμων της Γενικής Εμπορικής Διεύθυνσης της Metro, επισημαίνοντας κι αυτή την επέκταση των vegan τάσεων στις κατηγορίες των καλλυντικών και των λοιπών προϊόντων περιποίησης, σημειώνει ότι η εταιρεία για πρώτη φορά λάνσαρε στην κατηγορία της κατάψυξης, το 2018, μια vegan διατροφική πρόταση, με πρώτο κωδικό το παγωτό, και ότι, ενόσω έκτοτε η σχετική τάση και αγορά εμφανίζει εντυπωσιακά ανοδική πορεία, περιλαμβάνοντας περισσότερες κατηγορίες τροφίμων, ενισχύεται περαιτέρω τις περιόδους των νηστειών. Στο ίδιο πλαίσιο, διαπιστώνει τη δημιουργία μιας νέας διευρυνόμενης ομάδας καταναλωτών, των flexitarians, οι οποίοι μοιράζουν τις διατροφικές τους προτιμήσεις μεταξύ της χορτοφαγικής δίαιτας και των πειρασμών των γευμάτων με βάση το κρέας. Και συμπεραίνει: «Καινοτομία είναι η ίδια η κατηγορία των vegan προϊόντων… Από την πρώτη στιγμή η Metro πίστεψε στη σχετική τάση, στα προϊόντα της και στο μέλλον τους. Γι’ αυτό ανά τακτικά διαστήματα προσφέρουμε στους καταναλωτές τη δυνατότητα να τα αγοράζουν σε ακόμα χαμηλότερες τιμές, μέσω της συμμετοχής τους στα φυλλάδιά μας, αλλά και προβάλλοντάς τα στις ολοσέλιδες καταχωρήσεις μας, όπως και με αφιερώματα στο βιγκανισμό».
Η διάκριση μεταξύ vegan και plant based προϊόντων
Μια από τις σημαντικότερες καινοτομίες τα τελευταία χρόνια είναι η εμφάνιση των plant based προϊόντων κατά τον κ. Ρόμπολα. Όπως εξηγεί, «τα vegan προϊόντα απευθύνονται σε καταναλωτές, οι οποίοι πέραν των διατροφικών ανησυχιών τους διαπνέονται από τις αρχές της προστασίας των ζώων, της διαφύλαξης του περιβάλλοντος, της καταπολέμησης των ανισοτήτων κ.ά. Έτσι, αυτά τα προϊόντα προσφέρουν υψηλή διατροφική αξία φυτικής προέλευσης, χωρίς να προσπαθούν να αντιγράψουν τα ζωικά προϊόντα ή εστιάζοντας στη γεύση. Τα plant based προϊόντα είναι κι αυτά φυτικής προέλευσης, αλλά, απευθυνόμενα σε μια κατά πολύ ευρύτερη ομάδα καταναλωτών που προτιμούν τα φυτικά προϊόντα αλλά δεν διατρέφονται αποκλειστικά με αυτά, έχουν γεύση και υφή, που προσομοιάζει σε ζωικά προϊόντα, τα οποία υποκαθιστούν, όπως το μπιφτέκι, τα λουκάνικα κ.ά. Αυτό είναι το βασικό τους χαρακτηριστικό. Όσο μεγαλώνει η ομάδα των plant based προϊόντων, θεωρώ ότι όλο και πιο πολλοί από τους ανθρώπους που τα καταναλώνουν, θα στρέφονται στη vegan διατροφή».
Και ο κ. Ντάσης συμφωνεί ότι η στροφή στα plant-based τρόφιμα δεν θα είναι περαστική μόδα. Κι αυτό διότι, όπως σημειώνει, δεδομένης της ραγδαίας αύξησης του παγκόσμιου πληθυσμού, εγείρονται σημαντικά ερωτήματα αναφορικά με τη διαθεσιμότητα των υπαρχουσών πηγών πρωτεΐνης, στις οποίες το κρέας κατέχει τα πρωτεία στην προτίμηση των καταναλωτών. Ωστόσο, η ζωική παραγωγή συσχετίζεται αρνητικά, τόσο με ηθικά ζητήματα που κυρίως αναφέρονται στη κακομεταχείριση των ζώων, όσο και με αντιπεριβαλλοντικές πρακτικές, όπως οι καταστροφικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου εξαιτίας της εντατικής κτηνοτροφίας και η αναποτελεσματική χρήση της γης και της ενέργειας. Επιπρόσθετα, οι έρευνες υγείας πιστοποιούν ότι η κατανάλωση του κρέατος σχετίζεται άμεσα με αυξημένους κινδύνους για διάφορες παθήσεις. Όλα τα προαναφερόμενα επηρεάζουν αυξανόμενα και με διαφορετική βαρύτητα τις διαφορετικές καταναλωτικές ομάδες, ωθώντας στη μερική έως και την ολική αποφυγή του κρέατος από τη διατροφή.
Η plant-based δίαιτα είναι αντιληπτή ως ευνοϊκή για την υγεία και από αυτή την άποψη η πανδημία είναι βέβαιο πως επιτάχυνε την ανάπτυξη της σχετικής αγοράς. Η εταιρεία Nikolopoulou, σε αυτό το πλαίσιο, σημειώνει ο κ. Ντάσης, «δημιούργησε τα προϊόντα Genius, δίνοντας μεγάλη έμφαση στη φυσική πλούσια γεύση τους, που μπορεί να ικανοποιεί και κρεοφάγους. Άλλωστε, βάσει ερευνών, το 98% των καταναλωτών που αγοράζουν plant-based προϊόντα κρέατος, είναι αγοραστές και ζωικού κρέατος. Επίσης, προσφέρουμε υγιεινά προϊόντα, επιλέγοντας άριστες πρώτες ύλες για την παραγωγή τους, όπως το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο, τα οποία αποτελούν καλή πηγή πρωτεϊνών, οπότε δημιουργούν κορεσμό με χαμηλή πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών και θερμιδικής αξίας. Συνεχίζουμε την έρευνα για την ανάπτυξη νέων προϊόντων, κινούμενοι πάντα με κατεύθυνση την ανασύνθεση των τροφίμων, ώστε να προσφέρουμε προϊόντα υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες και φυτικές ίνες και χαμηλής σε κορεσμένα λιπαρά, σάκχαρα και αλάτι».
Πιθανώς κερδισμένη η vegan αγορά από την πανδημία
«Η πανδημία ωθεί τον καταναλωτή σε ακόμη πιο διεξοδική έρευνα κι ενημέρωση, κυρίως από τα ψηφιακά μέσα, για τα προϊόντα που βάζει στο καλάθι του. Τα vegan/plant-based προϊόντα διευρύνουν το κοινό τους, εφόσον ακόμη και οι μη αυστηρώς χορτοφάγοι ψάχνονται, δοκιμάζουν και πειραματίζονται με νέες γεύσεις. Εξάλλου, η παγκόσμια στροφή προς την υγιεινή διατροφή και το well-being επηρεάζει θετικά την πορεία των vegan προϊόντων», υποστηρίζει η κ. Μωραΐτη, προσθέτοντας: «Υπάρχει συνέχεια και συνέπεια εκ μέρους των εταιρειών προς το κοινό που απευθύνονται. Επενδύουν και θα συνεχίσουν να επενδύουν στα vegan προϊόντα για vegan, vegetarian ή flexitarian καταναλωτές. Αξιοσημείωτος είναι κι ο ρόλος των θρησκευτικών νηστειών στην εξοικείωση των Ελλήνων με τις σχετικές διατροφικές παραδόσεις ανά περιόδους του έτους, πράγμα που ενισχύει περαιτέρω τη δυναμική τάση των vegan προϊόντων».
Σύμφωνα με την κ. Κωτσάντα, η πανδημία επέδρασε στην καθημερινότητα όλων, διαφοροποιώντας, μεταξύ άλλων, τις καταναλωτικές και αγοραστικές συνήθειες καθενός. Όπως σημειώνει, «κάποιες απ’ αυτές τις συνήθειες ήρθαν για να μείνουν. Για παράδειγμα, περισσότεροι άνθρωποι άρχισαν να ενδιαφέρονται για τη σωματική τους υγεία, μέσω της βελτίωσης της διατροφής τους και της άθλησης, ενώ οι διαδικτυακές αγορές άνθισαν και συνεχίσουν να εδραιώνονται στην καθημερινότητά μας. Το 2020 έπρεπε να προσαρμοστούμε στη νέα κανονικότητα, προσαρμόζοντας τα πλάνα μας στα ευμετάβλητα δεδομένα. Σήμερα συνεχίζουμε την υλοποίηση του πλάνου των ενεργειών μας κανονικά και κατά τρόπο ώστε να μπορεί εύκολα να προσαρμόζεται σε οποιαδήποτε αλλαγή».
«Εκτιμούμε ότι η κατανάλωση αυτών των προϊόντων θα μεγαλώσει», σημειώνει ο κ. Ρόμπολας, ενώ αισιόδοξος για το μέλλον τους δηλώνει κι ο κ. Κοντόπουλος εκ μέρους της Starenio Bakery, σημειώνοντας χαρακτηριστικά: «Πάντα θα υπάρχουν δυσκολίες, αλλά χωρίς αυτές μερικές φορές χάνεται και το ενδιαφέρον. Η πανδημία μας επηρέασε όλους. Ας πούμε πως πρόκειται για μια απ’ αυτές τις δυσκολίες, από τις οποίες θα βγούμε πιο δυνατοί, με μεγαλύτερη φαντασία και όρεξη για δημιουργία». Όπως σημειώνει η κ. Κατηφόρη, «το 2020 η φυτοφαγική κατανάλωση έγινε ισχυρότερη όσο ποτέ άλλοτε. Παρά το γεγονός ότι ακόμη τα σχετικά στοιχεία πωλήσεων στην Ελλάδα είναι χαμηλά συγκριτικά με άλλες χώρες, δεδομένης της δυναμικής ανάπτυξης των σχετικών προϊόντων, υπάρχουν δυνατότητες εξέλιξης που θα αποκαλυφθούν στο μέλλον».
«Ο βιγκανισμός ήρθε για να μείνει και θα δυναμώσει ακόμη περισσότερο, γιατί βασίζεται σε γερά ηθικά θεμέλια», τονίζει η κ. Αστρεινίδη, σχολιάζοντας: «Δεν είναι νέα τάση ο αποκλεισμός των ζωικών συστατικών από τη διατροφή. Πρώτος ιστορικά ο Πυθαγόρας θεωρείται πως υπερασπίστηκε τη φυτοφαγία και μέσα στους αιώνες υπήρξαν πάντα κινήματα υπέρ της. Στις μέρες μας το κίνημα αυτό παίρνει μεγάλη διάσταση, λόγω της ανησυχίας για το μέλλον της ανθρωπότητας και του πλανήτη, με τη βοήθεια των σύγχρονων μέσων επικοινωνίας, τα οποία, συμβάλλοντας σημαντικά στη διάδοση της ενημέρωσης, ενώνουν κόσμους. Η πανδημία αναμφίβολα έχει επηρεάσει τις αγορές, αλλά η vegan αγορά το πιθανότερο είναι ότι θα βγει κερδισμένη, καθώς ενισχύεται το υγιεινό πρότυπο διατροφής και ζωής γενικότερα. Παραμένουμε αισιόδοξοι, βλέποντας το ποτήρι παραπάνω από μισογεμάτο…».
Προωθητικές Ενέργειες
«Οι προωθητικές ενέργειες είναι άμεσα συνυφασμένες με τις εμπορικές μας συμφωνίες με τις αλυσίδες (προσφορές, γευστικές δοκιμές, δείκτες ραφιού κ.ά.)», λέει η κ. Μωραΐτη, επισημαίνοντας, εξάλλου, ότι η Condito δίνει ιδιαίτερη σημασία στις κλαδικές εκθέσεις εντός και εκτός συνόρων, αν και λόγω πανδημίας αναμένει την αποκατάσταση της κανονικότητας, προκειμένου να επανέλθει δυναμικά στις σημαντικότερες διοργανώσεις. Αντίστοιχα έχει αναστείλει τη συμμετοχή της σε εγχώριες δράσεις και φεστιβάλ, σχετικά με τη vegan κοινότητα, όπως τα Vegan Festivals. Σημειώνεται ότι συνεργάζεται με το περιοδικό Greek Vegan Magazine, μέσω διαφημιστικών καταχωρήσεων, δελτίων τύπου κ.λπ.
«Στόχος μας είναι να εμπλουτίσουμε την κατηγορία με νέες γεύσεις και προτάσεις, προτείνοντας στον καταναλωτή μοναδικές συνταγές και tips, μέσω του website και των social media», τονίζει η κ. Ίσαρη (Unilever).
Επίσης η εταιρεία Nikolopoulou αξιοποιεί ως βασικό κανάλι επικοινωνίας τα social media, μέσω των οποίων απευθύνεται στο ευρύτερο κοινό, εκπαιδεύοντάς το στα οφέλη της φυτικής δίαιτας και προσφέροντας ποικιλία συνταγών. «Τον Ιανουάριο φέτος προωθούμε πρώτοι το «Veganuary» στην Ελλάδα, προτρέποντας όλους να δοκιμάσουν τη vegan διατροφή τον Ιανουάριο. Στα social media της Veganact θα δημοσιεύονται συνταγές όλον τον μήνα, ενώ τα προϊόντα μας θα πωλούνται σε τιμή προσφοράς, με το χαρακτηριστικό αυτοκόλλητο «Δοκίμασε το για το Veganuary», λέει ο κ. Ευ. Ντάσης.
Όπως σημειώνει η κ. Ν. Αστρεινίδη εκ μέρους της Family Food-ΕβΛΟΓΗΜΕΝΟ, η πρώτη προωθητική ενέργεια για το προϊόν έγινε το 2015, με γευστικές δοκιμές στα σούπερ μάρκετ της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας. Ήταν η πρώτη εταιρεία στην κατηγορία των φυτικών λιπαρών, που πραγματοποίησε γευστικές δοκιμές. Το 2017 προχώρησε σε τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές διαφημίσεις, σε χορηγίες ραδιοφωνικών εκπομπών, σε υπαίθρια και έντυπη διαφήμιση (σε λεωφορεία και ταξί, σε εφημερίδες και περιοδικά), καθώς και σε προβολή μέσω των ηλεκτρονικών μέσων και των Social media. Ταυτόχρονα, συνεργάστηκε με vegan chef για πρωτότυπες vegan συνταγές ΕβΛΟΓΗΜΕΝΟ, ενώ ασχολήθηκε με την εξειδικευμένη ενημέρωση των διατροφολόγων. Η εταιρεία έχει τακτική συμμετοχή στα vegan festival και σε vegan δράσεις, ενώ εφαρμόζει ένα συστηματικό πρόγραμμα εταιρικής κοινωνικής ευθύνης.
Ο κ. Κοντόπουλος εκ μέρους της Starenio Bakery, αναφερόμενος στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σημειώνει ότι πρόκειται για τον καλύτερο τρόπο προώθησης προϊόντων, αναζήτησης του κοινού τους και ενημέρωσής του. «Είναι το μόνο προωθητικό μέσο που δίνει την δυνατότητα αλληλεπίδρασης με τον κόσμο», διαπιστώνει.
Η Παλίρροια προχωρά φέτος σε μια σειρά προωθητικών ενεργειών, που απευθύνονται στο vegan κοινό, όπως προβολή προϊόντων σε vegan site, συμμετοχή σε διαγωνισμούς με vegan προϊόντα Παλίρροια, digital προβολή της vegan εταιρικής συλλογής, σχετικές συνταγές με βάση τα προϊόντα της και συμμετοχή της εταιρείας σε «Βιβλίο Vegan Συνταγών».
Νέα Λανσαρίσματα
Condito: Η μαγιονέζα είναι ένας από τους σημαντικότερους κωδικούς του χαρτοφυλακίου της –ανήκει στους top selling κωδικούς. Πρόσφατα έγινε το επαναλανσάρισμά της με νέα συσκευασία και εικόνα, υπό το brand Condito The Green Line.
Στις αρχές του 2021 θα ενταχθούν κάτω από το νέο sub brand δύο ακόμη σειρές προϊόντων, η νέα σειρά φυτικών τυριών και η σειρά των vegan σαλατών, με τη σχετική προσαρμογή του εικαστικού τους στη νέα ταυτότητα.
ΕβΛΟΓΗΜΕΝΟ: Η εταιρεία εμπλούτισε την γκάμα των vegan προϊόντων της με το λευκό τυρί σε άλμη, και το 3 mix τριμμένο για πίτσα. Επίσης λάνσαρε ροφήματα αμυγδάλου.
Παλίρροια: Λάνσαρε δύο επιπλέον vegan συνταγές, τα Γλυκοπικάντικα Ντολμαδάκια με ρύζι και πιπεράκια και τα Ντολμαδάκια με τρίχρωμη κινόα. Ακόμη παρουσίασε μια νέα σειρά προϊόντων, τα Σπιτικά, που περιλαμβάνει γεύματα αφενός vegan και αφετέρου περιορισμένης θερμιδικής αξίας, για όσους προσέχουν το βάρος τους.