Αισιοδοξεί ο πρόεδρος της Bazaar, κ. Δήμος Βερούκας, για το μέλλον του ΕΛΟΜΑΣ, παρά την απώλεια της Προμηθευτικής, λόγω της εξαγοράς της από τη Μασούτης. Τονίζει ότι οι ισχυροί του ομίλου είναι οικονομικά υγιέστεροι από τους μεγάλους του κλάδου, επισημαίνει ότι οι προμηθευτές οφείλουν να στηρίξουν την πολυφωνία του κλάδου, χαρακτηρίζει τον ΕΛΟΜΑΣ «smart tool kit για τον εργατικό προμηθευτή» και δηλώνει με έμφαση πως καμία από τις πρώτες δυνάμεις της κλαδικής αγοράς δεν έχει τα περιθώρια να επενδύει σε ζημιές για να κερδίσει μερίδια αγοράς, υπενθυμίζοντας ότι όποιος το έκανε στο παρελθόν, κατέρρευσε…

Στην έναρξη της συζήτησής μας ζητήσαμε από τον κ. Δήμο Βερούκα να σχολιάσει τις συνέπειες της πρόσφατης εξαγοράς της Προμηθευτικής από τη Μασούτης για την εξέλιξη των διαδικασιών της συγκέντρωσης του κλάδου. Όπως μας είπε, λοιπόν, «πρόκειται αναμφίβολα για ένα αξιοσημείωτο deal, το οποίο εκτιμώ ότι θα συμβάλει σημαντικά στην προσπάθεια της Μασούτης να αποκτήσει ένα δίκτυο με πανελλαδική κάλυψη. Τα τελευταία πέντε χρόνια έχουμε γίνει μάρτυρες πολύ μεγαλύτερων εξαγορών στο οργανωμένο λιανεμπόριο, στις οποίες εμπλέκονταν αλυσίδες που δεν ανήκαν στον όμιλο ΕΛΟΜΑΣ και οι οποίες ώθησαν στην αναδιάταξη βασικά τμήματα του κλάδου, αλλάζοντας πλήρως τον χάρτη του. Στο πλαίσιο αυτό, δεν θεωρώ ότι η εξαγορά της Προμηθευτικής θα αποτελέσει μείζον ζήτημα, το οποίο θα οδηγούσε ενδεχομένως τις εξελίξεις, προκαλώντας ανατροπές ή ένα ντόμινο νέων ανάλογων συμφωνιών».

Σε πλεονεκτικότερη θέση οι μεσαίοι του κλάδου

    σελφ σέρβις: Δεν θέτει, ωστόσο, σε δυσμενέστερη θέση τις μικρομεσαίες δυνάμεις του κλάδου;

Δήμος Βερούκας: Εκτιμώ ότι οι μεσαίες αλυσίδες της αγοράς έχουν την ικανότητα να προσαρμόζονται στις εκάστοτε εξελίξεις, καταφέρνοντας όχι μόνο να επιβιώνουν, αλλά και να επεκτείνονται. Ιδιαίτερα τα δύο τελευταία χρόνια έχουν επεκταθεί, κερδίζοντας μερίδια σε βάρος, μάλιστα, των ισχυρών δυνάμεων του λιανεμπορίου. Θυμίζω ότι έως τα μέσα του 2017 τα μέλη του ΕΛΟΜΑΣ είχαν καθαρά ανοδική πορεία. Βέβαια, το τελευταίο (κυλιόμενο) έτος τα δεδομένα άλλαξαν. Γίνεται μια αναδιανομή μεριδίων, η οποία οφείλεται αποκλειστικά στις συνέπειες της διάσωσης των δομών της Μαρινόπουλος. Θέλω να πω, δηλαδή, ότι οι «διαρροές» τζίρου που καταγράφονται, ενισχύουν την ΕΥΣ, όχι τις άλλες ισχυρές δυνάμεις της αγοράς, αφού κι αυτές χάνουν μερίδια και μάλιστα με ταχύτερο ρυθμό απ’ όσο οι μεσαίες. Για να γίνω πιο συγκεκριμένος, τα ποσοστά μείωσης του τζίρου το τελευταίο δωδεκάμηνο στους ισχυρούς είναι διψήφια, ενώ για τον ΕΛΟΜΑΣ είναι μονοψήφια.

    σ. σ.: Για πόσο η αγορά θα εξελίσσεται στο ρυθμό αυτών των «διαρροών» τζίρου;

Δ. Β.: Θεωρώ ότι η ΕΥΣ θα συνεχίσει να ενισχύει τα μερίδιά της μέχρι το τέλος του έτους. Μετά η αγορά θ’ αρχίσει να ισορροπεί, οπότε θα μπορέσουμε να έχουμε πιο ξεκάθαρα την καταγραφή του κλάδου σε ό,τι αφορά τα μερίδια και το γεωγραφικό αποτύπωμα της κάθε αλυσίδας.

Πιθανή πρωτοβουλία κινήσεων από την ΑΒ Βασιλόπουλος

    σ. σ.: Ποια είναι η γενικά η εκτίμησή σας για την κατανομή των μεριδίων στον κλάδο στις αρχές του 2019;

Δ. Β.: Προβλέπω μια σχέση 80/20, με τους μεγάλους να ελέγχουν το 80% και το 20% οι δυνάμεις του ΕΛΟΜΑΣ, του Αστέρα και της ΕΛΕΤΑ. Εκτιμώ ότι η σχέση αυτή δεν θα αλλάξει στο ορατό μέλλον. Η μόνη αλυσίδα, ίσως, που θα μπορούσε να ανατρέψει τα δεδομένα από τις «εντός του 80%», είναι η ΑΒ Βασιλόπουλος. Οι άλλες μεγάλες αλυσίδες είναι επικεντρωμένες στην ολοκλήρωση των πρόσφατων εξαγορών τους. Κατά συνέπεια, λοιπόν, η πρωτοβουλία των κινήσεων για το 2018, εφόσον υπάρξουν, ανήκει στην ΑΒ.

ΕΛΟΜΑΣ: Ένα smart tool kit για εργατικούς προμηθευτές

    σ. σ.: Φοβάται ο ΕΛΟΜΑΣ μια πιθανή νέα «επίθεση» εξαγοράς στο δυναμικό του;

Δ. Β.: Ο ΕΛΟΜΑΣ προσπαθεί να αναδιοργανώσει τις δομές λειτουργίας του και τη διοίκησή του, να ενισχύσει και να αναδείξει τα κοινά χαρακτηριστικά της δράσης των μελών του, καθώς και να προσελκύσει στην «ελληνική ομάδα» του τα λίγα και καλά εναπομείναντα ανεξάρτητα δίκτυα του ελληνικού λιανεμπορίου. Με νέο μοντέλο δράσης και με δυναμικότερη παρουσία στον κλάδο, αισιοδοξώ ότι θα μπορέσουμε να καλύψουμε το κενό που δημιούργησε η απώλεια της καλής μας συνεργάτιδος Προμηθευτική, μετά την εξαγορά της από τη Μασούτης.

Άγνοια οικονομικού και εμπορικού κινδύνου

    σ. σ.: Πώς διαισθάνεστε ότι αντιλαμβάνονται οι προμηθευτές τις αλλαγές που επήλθαν στον κλάδο τα τελευταία χρόνια;

Δ. Β.: Λυπούμαι που το λέω, αλλά πολλοί προμηθευτές επέδειξαν –κι όχι μόνο μία φορά– άγνοια οικονομικού κινδύνου. Μάλιστα, παρότι βίωσαν τις συνέπειες δύο μεγάλων λουκέτων στην αγορά, της Μαρινόπουλος και παλαιότερα της Ατλάντικ, όπως και την αναγκαστική εξαγορά διάσωσης της Αφοί Βερόπουλοι, συνεχίζουν να ασκούν κοντόφθαλμη εμπορική πολιτική, πριμοδοτώντας την ανάπτυξη των ισχυρών της οργανωμένης λιανικής και τη συγκέντρωση του κλάδου. Πρόκειται για άγνοια εμπορικού κινδύνου! Μόνο έτσι μπορεί να περιγραφεί το να μην καταλαβαίνουν ότι, όσο συνδράμουν στην συγκέντρωση, τόσο εκθέτουν τον εαυτό τους σε εμπορικούς εκβιασμούς και αποκλεισμούς… Με τον ΕΛΟΜΑΣ, με το κάθε μέλος του ξεχωριστά, έχουν κάθε δυνατότητα φιλικότερης πρόσβασης, στοχευμένης παρέμβασης και μεγαλύτερης αξιοποίησης των πόρων, αρκεί να κουραστούν λίγο παραπάνω στην αναλυτική δουλειά που πρέπει να κάνουν. Με λίγα λόγια, ο ΕΛΟΜΑΣ είναι το smart tool kit της αγοράς για τον εργατικό προμηθευτή. Ελπίζω και πιστεύω ότι έχουν το χρόνο ν’ αλλάξουν μυαλά κι ότι άμεσα θα αρχίσουν να στηρίζουν δυναμικότερα την πολυφωνία στον κλάδο, η οποία σε πολύ μεγάλο βαθμό βασίζεται στο δυναμικό του ΕΛΟΜΑΣ.

«Μεσαίος» δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην «αδύναμος»

    σ. σ.: Ποια είναι τα αποθέματα δυνάμεων των μελών του ΕΛΟΜΑΣ;

Δ. Β.: Τα αποθέματα είναι μεγάλα. Η δαρβίνεια θεωρία της επιβίωσης του προσαρμοστικότερου είδους έχει επιβεβαιωθεί στον κλάδο, με την εξαφάνιση πολλών μεγαλύτερων εταιρειών. Διευκρινίζω στο σημείο αυτό ότι το «μεσαίος» δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην «αδύναμος». Λαμπρό παράδειγμα είναι οι ισολογισμοί των μεσαίων και μεγάλων αλυσίδων του ΕΛΟΜΑΣ, που κατά τεκμήριο είναι οι καλύτεροι της αγοράς!

    σ. σ.: Δηλαδή, οι μικρομεσαίοι του κλάδου θα μπορούσαν ποτέ να επενδύουν σε ζημιές, προκειμένου να ενισχύσουν τα μερίδιά τους; Με ποια προοπτική;

Δ. Β.: Γιατί; Οι ισχυροί μπορούν, τάχα, να επενδύουν σε ζημιές; Μα θα χάσουν πολλά και μάλιστα πολύ περισσότερα απ’ ότι εμείς, χωρίς καν να έχουν εγγύηση για τις μελλοντικές αποδόσεις των επιλογών τους! Δείτε τι συνέβη, για παράδειγμα, σε όσες μεγάλες αλυσίδες επένδυσαν στο παρελθόν σε ζημιές. Κατέρρευσαν!

Η πολυφωνία εγγυάται την υγεία του ανταγωνισμού

    σ. σ.: Είναι κατά την άποψή σας υγιής ο ανταγωνισμός στην αγορά του κλάδου;

Δ. Β.: Δείχνει να είναι υγιής, καθότι έχουν πλέον εκλείψει οι στρεβλές στρατηγικές και οι αθέμιτες πρακτικές, που εφάρμοσαν τα τελευταία χρόνια ορισμένες αλυσίδες, στις οποίες αναφέρθηκα προηγουμένως. Οι εναπομείνασες επιχειρήσεις επιδεικνύουν μεγαλύτερη σοβαρότητα όσον αφορά στην εμπορική τους πολιτική. Εγγύηση της υγείας του ανταγωνισμού είναι το γεγονός ότι η αγορά παραμένει πολυφωνική, πράγμα που δεν επιτρέπει την εφαρμογή εναρμονισμένων πολιτικών.

Δύσχρηστη επιλογή η συγκέντρωση των ΜμΕ

    σ. σ.: Γιατί οι μικρομεσαίοι του κλάδου δεν ακολουθούν, στο δικό τους πλαίσιο, την τάση της συγκέντρωσης; Μοναδική, ίσως, περίπτωση είναι αυτή της ΑΝΕΔΗΚ Κρητικός, που αναπτύσσεται και μέσω των εξαγορών…

Δ. Β.: Σημειώνω καταρχάς ότι στον κλάδο δεν γίνονται συγχωνεύσεις παρά μόνο εξαγορές. Στο δικό μας επίπεδο, δηλαδή των μεσαίων και των μικρότερων εταιρειών, δεν είναι οι εξαγορές που θα κάνουν τη διαφορά. Μια κίνηση εξαγοράς, με εμπλεκόμενες δύο μικρομεσαίες αλυσίδες, δεν αλλάζει το χάρτη του κλάδου, όπως συμβαίνει στους μεγάλους, ούτε δίνει λύση στα προβλήματα των μικρομεσαίων.

    σ. σ.: Αν ωστόσο το «G3» ή μεθαύριο το «G4» του ΕΛΟΜΑΣ λειτουργούσε ως μια δύναμη, αυτό δεν θα άλλαζε κάπως τα δεδομένα;

Δ. Β.: Αν αναφέρεστε στο σενάριο της συγχώνευσης, το βρίσκω πολύ δύσκολο να πραγματοποιηθεί, λόγω των εγγενών διαφοροποιήσεων των εταιρειών μας. Ο ΕΛΟΜΑΣ από την άλλη πλευρά, έχει αποδείξει ότι τα κοινά εργαλεία δράσης που υποστηρίζει βελτίωσαν τις αποδόσεις των μελών του. Θεωρώ, λοιπόν, πως με το επιτυχημένο co-branding που έχουμε, μπορούμε να εμφανίζουμε την επιθυμητή εμπορική συνοχή, με ουσιαστικά αποτελέσματα στο πεδίο του ανταγωνισμού, χωρίς να χάσουμε την ισχυρή τοπική ταυτότητά μας.

    σ. σ.: Εννοείτε «τοπική ταυτότητα» στην Αθήνα…;

Δ. Β.: Καταλαβαίνω πώς το σκέφτεστε, όμως θα επιμείνω, χαρακτηρίζοντας πολύ δύσχρηστη την επιλογή της συγκέντρωσης των μικρομεσαίων δυνάμεων της αγοράς κάτω από ένα και μοναδικό εμπορικό σήμα, όπως η REWE στην Γερμανία ή η CONAD στην Ιταλία. Αλλά, οφείλω να αναγνωρίσω πως στον ΕΛΟΜΑΣ έχουμε ήδη υλοποιήσει αρκετά βήματα προς την κατεύθυνση της συνοχής μας, βήματα που δεν αποκλείουν την προοπτική δυναμικότερων αποφάσεων. Όλα, ωστόσο, θέλουν το χρόνο τους. Ο αργός ρυθμός υλοποίησής τους δεν με ενοχλεί –μην είμαι απόλυτος και αφοριστικός…

    σ. σ.: Όσοι, ωστόσο, εντάχθηκαν στη Spar δείχνουν πιο τολμηροί…

Δ. Β.: Είναι πολύ νωρίς για να κριθεί το μοντέλο και η αποτελεσματικότητα της Spar Hellas. Πιστεύω ότι για το όμιλο Αστέρα ήταν μία άριστη επιλογή διεθνούς συνεργασίας, που θα υλοποιήσει τάχιστα το απαιτούμενο co-branding, με διεθνή μάλιστα αναγνωρισιμότητα. Δεδομένης της ευρείας παρουσίας του ομίλου σε τουριστικές περιοχές, όπως και των εμπειριών της διοικητικής του ομάδας, πιστεύω κι εύχομαι να πάει καλά. Άλλωστε, ο Αστέρας είναι μέλος του ΕΛΟΜΑΣ.

Είμαστε, ίσως, η καλύτερη εταιρεία του κλάδου

    σ. σ.: Πώς εξελίσσονται φέτος τα πράγματα για τη Bazaar; Τι εκτιμάτε για τις επιδόσεις της ως το τέλος του χρόνου;

Δ. Β.: Η χρονιά εκτιμούμε ότι θα κλείσει ανοδικά, με τζίρο στα 180 εκατ. ευρώ και καθαρό αποτέλεσμα στο 1,5% του κύκλου εργασιών μας. Σημειώστε ότι η Bazaar, με βάση τους βασικούς αριθμοδείκτες των ισολογισμών και βέβαια τον τζίρο της, συγκαταλέγεται στους δέκα ισχυρότερους του οργανωμένου λιανεμπορίου. Αναφέρομαι ειδικότερα στις θετικές επιδόσεις μας σχετικά με την κυκλοφοριακή ταχύτητα των αποθεμάτων, τη σχέση των υποχρεώσεων προς τον τζίρο, τα τραπεζικά δάνεια προς τον τζίρο, το χρόνο πληρωμής των προμηθευτών μας και το επίπεδο των EBITDA. Παράλληλα, μέχρι το τέλος του έτους επισπεύδουμε με μεγάλη ταχύτητα τις ανακαινίσεις των παλαιότερων καταστημάτων μας, με σκοπό να γίνουμε το πιο νεαρό και το πιο ομοιογενές δίκτυο καταστημάτων της αγοράς. Όλα αυτά είναι ο καρπός ενός εμπορικού μοντέλου που αποδίδει καλά. Συμπερασματικά, θα έλεγα ότι είμαστε από τους μεγαλύτερους του κλάδου και ίσως η καλύτερη εταιρεία από άποψη ανάγνωσης ισολογισμού κι αυτό είναι το σημαντικότερο για εμάς. Τελευταίο, αλλά όχι ασήμαντο, είναι η πλήρης οκτάωρη απασχόληση όλων, και των 1.300 εργαζόμενων-συνεργατών μας, πράγμα που δείχνει την επαγγελματική μας κουλτούρα, την αφοσίωση και την αξιοπρέπειά μας.