Τάσος Γιάγκογλου, πρόεδρος, Ελληνική Ένωση Καφέ
Η διεθνής άνοδος της τιμής του καφέ τα τελευταία χρόνια αποτελεί αποτέλεσμα μιας σειράς παραγόντων που συνδέονται κυρίως με τις ελλειμματικές παραγωγές στις χώρες καλλιέργειας, οι οποίες αντιμετωπίζουν για τρίτη συνεχόμενη χρονιά τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης.
Όπως επεσήμανε στο FOODReporter ο πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Καφέ (ΕΕΚ), Τάσος Γιάγκογλου, «Η αυξημένη ζήτηση από μη παραδοσιακές αγορές, οι γεωπολιτικές εντάσεις, οι δασμοί, ο νέος ευρωπαϊκός κανονισμός για τη δέουσα επιμέλεια (EUDR) που αποσκοπεί στην προστασία των δασών από την αποψίλωση, αλλά και φαινόμενα κερδοσκοπίας στις διεθνείς αγορές, έχουν συμβάλει καθοριστικά στην αύξηση των τιμών».
Στην Ελλάδα, ωστόσο, ένας ακόμη σημαντικός επιβαρυντικός παράγοντας είναι η επιβολή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ), ο οποίος, όπως σημείωσε, «Αυξάνει περαιτέρω το τελικό κόστος του προϊόντος για τον καταναλωτή και τις επιχειρήσεις». Ο κ. Γιάγκογλου χαρακτήρισε τον ΕΦΚ «μη βιώσιμο» τόσο για τα νοικοκυριά, όσο και για τα καταστήματα καφεστίασης. Σύμφωνα με έρευνα της Κάπα Research για λογαριασμό της Ελληνικής Ένωσης Καφέ, το 80% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι ο φόρος αυτός δεν πρέπει να επιβάλλεται, καθώς επιβαρύνει υπέρμετρα μια καθημερινή και αναπόσπαστη συνήθεια. «Ιδιαίτερα στις σημερινές συνθήκες της πληθωριστικής κρίσης, η κατάργηση του ΕΦΚ είναι επιτακτική, όπως άλλωστε έπραξε και η Δανία, για να ανακουφιστούν τα νοικοκυριά», υπογράμμισε ο ίδιος. Για τις επιχειρήσεις, ο φόρος αυτός αποτελεί επιπλέον κόστος και επιβάρυνση ρευστότητας, που σε συνδυασμό με τα αυξημένα ενεργειακά, μισθολογικά και άλλα κόστη, «δημιουργεί συνθήκες ασφυξίας». «Η αγαπημένη συνήθεια του καφέ κινδυνεύει να μετατραπεί σε πολυτέλεια», προειδοποίησε χαρακτηριστικά.
Απρόβλεπτη η αγορά στο προσεχές δωδεκάμηνο
Παρά τις αυξήσεις, η κατανάλωση καφέ στην Ελλάδα παραμένει σχεδόν σταθερή, καθώς «ο Έλληνας πίνει σταθερά 2-3 καφέδες ημερησίως». Ωστόσο, έχει αλλάξει το σημείο κατανάλωσης, με σαφή στροφή προς την κατανάλωση εντός σπιτιού και το take-away, εις βάρος της κατανάλωσης σε καταστήματα. «Περίπου το 54% των καταναλωτών έχει περιορίσει τις εξόδους του λόγω των ανατιμήσεων», ανέφερε. Για το επόμενο δωδεκάμηνο, ο πρόεδρος της Ένωσης απέφυγε τις προβλέψεις, καθώς «ο καφές είναι χρηματιστηριακό προϊόν, επηρεάζεται έντονα από τις καιρικές συνθήκες και τις γεωπολιτικές εξελίξεις, ενώ τα αποθέματα παραμένουν περιορισμένα».
Αναφορικά με τις τάσεις στην αγορά, ο κ. Γιάγκογλου παρατήρησε ότι ο Έλληνας καταναλωτής είναι πλέον «πιο ψαγμένος» και αναζητά καφέδες με ιδιαίτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά. «Η τάση προς τους specialty καφέδες υπήρξε έντονη τα προηγούμενα χρόνια, ωστόσο τώρα δείχνει να εξασθενεί», τόνισε. Η κατηγορία που συνεχίζει να αναπτύσσεται δυναμικά είναι αυτή των καψουλών, οι οποίες φαίνεται να αντικαθιστούν σταδιακά το take-away. «Ο καταναλωτής είναι πλέον πιο επιφυλακτικός και δεν δαπανά εύκολα για πειραματισμούς, ακόμη και προς οικονομικότερες επιλογές», προσέθεσε.
Στροφή των καταναλωτών σε βιώσιμα προϊόντα
Σε ό,τι αφορά τη βιωσιμότητα και το περιβαλλοντικό αποτύπωμα, ο πρόεδρος της Ένωσης αναγνώρισε ότι οι Έλληνες καταναλωτές στρέφονται όλο και περισσότερο σε προϊόντα με ξεχωριστά χαρακτηριστικά, «ηθικά παραγόμενα, με σαφή προέλευση και έμφαση στις πρακτικές βιωσιμότητας». Οι ελληνικές επιχειρήσεις, όπως είπε, ανταποκρίνονται σε αυτή την πίεση επενδύοντας σε ποιοτικές πρώτες ύλες, διαφάνεια και πιστοποιήσεις, καθώς και σε καινοτόμες, αυτοματοποιημένες διαδικασίες παραγωγής που περιορίζουν το περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Αναφερόμενος στο φαινόμενο των συνεχών ανοιγμάτων καταστημάτων καφεστίασης, ο κ. Γιάγκογλου επεσήμανε στο FOODReporter ότι «μέχρι πρότινος η καφεστίαση θεωρούνταν εύκολος και γρήγορος τρόπος βιοπορισμού».
Σήμερα, όμως, η πληθωριστική κρίση έχει ανατρέψει τα δεδομένα: «Παρατηρούμε νέες ενάρξεις, αλλά και πολλές διακοπές δραστηριότητας». Σύμφωνα με τον ίδιο, αν και η αγορά Ho.Re.Ca. παραμένει αχαρτογράφητη, στην οργανωμένη λιανική οι όγκοι κατανάλωσης εμφανίζονται οριακά αυξημένοι (+1%), ενώ στην εκτός σπιτιού κατανάλωση εκτιμάται υποχώρηση έως και 15%.
Τέλος, αναφορικά με την παρουσία των καφέδων ιδιωτικής ετικέτας (PL), ο πρόεδρος της Ένωσης σημείωσε ότι παρατηρείται «μια σταθερή ή οριακά ανοδική τάση», κυρίως στις κατηγορίες του καφέ φίλτρου και του espresso, την οποία όμως χαρακτήρισε «συγκυριακή» και όχι ενδεικτική μιας ευρύτερης αλλαγής στις προτιμήσεις των καταναλωτών.