Πρωτοβουλίες για τη θεσμική έκφραση του κλάδου και νέες δράσεις του ΕΛΟΜΑΣ από το 2015 προαναγγέλλει, μιλώντας στο σελφ σέρβις, ο κ. Δήμος Βερούκας, CEO της αλυσίδας σούπερ μάρκετ Bazaar και μέλος της διοίκησης του ΕΛΟΜΑΣ. Επίσης, προβλέπει ότι η επέλαση των PL προϊόντων μέλλει νέες εντάσεις στις σχέσεις λιανεμπορίου-βιομηχανίας, ενώ δηλώνει την πεποίθησή του ότι το Δημόσιο θα μεταλλαχθεί, ωθούμενο από την αυτονόμηση της ιδιωτικής οικονομίας κι όχι από τη δράση του πολιτικού συστήματος.

Όπως μας είπε ο κ. Δήμος Βερούκας, απαντώντας σε σχετική ερώτηση στην έναρξη της συζήτησής μας, η αλυσίδα Bazaar τα τελευταία χρόνια εμφανίζει σταθερά ανοδική εξέλιξη, από άποψη πωλήσεων και αριθμού καταστημάτων. Πέρυσι ο τζίρος της διαμορφώθηκε στα 122 εκατ. ευρώ, ενώ το δίκτυό της αριθμεί 65 εταιρικά και 35 franchise καταστήματα σε όλη την Ελλάδα. «Η Bazaar τα τελευταία χρόνια έχει σταθερή, συντηρητική ανάπτυξη, ειδικότερα σε ό,τι αφορά τις πωλήσεις της με ρυθμό 2,5% από το 2012 και σε ό,τι αφορά το δίκτυό της με 5 νέα καταστήματα, ενώ διατηρεί σταθερή χαμηλή κερδοφορία».

σελφ σέρβις: Τι προβλέπει το επενδυτικό πλάνο της εταιρείας από άποψη επέκτασης δικτύου και άλλων δράσεων;

Δήμος Βερούκας: Το επενδυτικό μας πλάνο για φέτος περιλαμβάνει την ίδρυση 5 έως 7 νέων καταστημάτων στο ίδιο format του convenience και soft discount store, την πιλοτική λειτουργία του πρώτου μικρού σούπερ μάρκετ τύπου fresh-express σε πρατήριο της Avinoil και την αναβάθμιση-αναδιοργάνωση του business unit των cash & carry στη Ρόδο και το Ηράκλειο. Συνολικά, έχουμε προγραμματίσει επενδύσεις ύψους 2,5 εκατ. ευρώ. Όπως εκτιμούμε, η ολοκλήρωσή τους θα δημιουργήσει 60 νέες θέσεις εργασίας.

Η χρήσιμη συγκέντρωση… τελείωσε
σελφ σέρβις: Ο ΕΛΟΜΑΣ προετοιμάζεται να αναβαθμίσει την εικόνα και τον ρόλο του στην αγορά. Τι ακριβώς προβλέπει ο σχετικός σχεδιασμός;

Δήμος Βερούκας: Στον ΕΛΟΜΑΣ το τελευταίο διάστημα υλοποιούμε μια μεγάλη και γρήγορη εφαρμογή πλήρους αναδιοργάνωσης των δράσεών του, υιοθετώντας μια νέα φιλοσοφία λειτουργίας. Ο σχετικός σχεδιασμός προβλέπει repackaging και recosting όλης της σειράς των private label προϊόντων του ομίλου, rebranding της σειράς first price, μια νέα πλατφόρμα συμφωνιών branded products με ποιοτικά, ανταποδοτικά κριτήρια και στοχευμένο συντονισμό εφαρμογής τους. Η μεγαλύτερη αλλαγή, ωστόσο, αφορά το συνολικό rebranding των 540 καταστημάτων που λειτουργούν υπό τη σκέπη του ομίλου, με κοινή παράλληλη ονομασία αναγνώρισης.Πρόκειται για πρωτοβουλία η οποία έχει ήδη συντελεσθεί και θα βοηθήσει ιδιαίτερα στην κοινή στρατηγική marketing, η οποία ήδη υποστηρίζεται από μεγάλη τηλεοπτική καμπάνια. Οι δυναμικές αυτές αλλαγές αποτελούν πρωτόγνωρη αλλά και νομοτελειακή μετεξέλιξη του ΕΛΟΜΑΣ σε σύγχρονο όμιλο αγορών, με ευρωπαϊκή εικόνα και κουλτούρα επιχειρηματικής λειτουργίας.

σελφ σέρβις: Ποια είναι σήμερα τα μεγέθη του ΕΛΟΜΑΣ;

Δήμος Βερούκας: Ο τζίρος του για το 2014 προβλέπεται ότι θα ανέλθει σε 1,1 δισ. ευρώ. Αυτός ο κύκλος εργασιών αντιστοιχεί στις 35 αλυσίδες- μέλη του ομίλου, με παρουσία σε όλη την Ελλάδα, οι οποίες απασχολούν περί τους 9.000 εργαζόμενους.

σελφ σέρβις: Στην αγορά κυκλοφορούν φήμες περί αναμενόμενης εξάλειψης κι άλλων μελών του. Πώς τις σχολιάζετε;

Δήμος Βερούκας: Η αγορά, ως ζωντανός και αυτόνομος στην εξέλιξή του οργανισμός, προχωρά και με εξαγορές ή συγχωνεύσεις. Οι τελευταίες εξαγορές μελών του ΕΛΟΜΑΣ, της Αρβανιτίδης και της Λάρισα Μάρκετ, ασφαλώς καταγράφηκαν ως φαινόμενο συγκέντρωσης του κλάδου, όμως πιστεύω ότι με αυτές φτάσαμε σε ένα όριο. Δηλαδή, η χρήσιμη για την εξυγίανση του κλάδου συγκέντρωση έχει τελειώσει. Ο ΕΛΟΜΑΣ, με τη νέα του δομή και εικόνα, πιστεύω ότι θα συγκεντρώσει το ελληνικό μεσαίο λιανεμπόριο, αποτελώντας έναν ρυθμιστικό και εξισορροπητικό παράγοντα της αγοράς.

Προοπτική μικρής αλλά σταθερής ανάπτυξης
σελφ σέρβις: Ποιες είναι οι προβλέψεις σας για την πορεία της αγοράς φέτος; Θα υπάρξει ανάκαμψη;

Δήμος Βερούκας: Η αγορά φαίνεται ότι αυτονομείται από τις όποιες πολιτικές εξελίξεις, δηλαδή αισθάνεται και ακολουθεί τις θετικές δημοσιονομικές εξελίξεις, έχοντας τη δική της δυναμική. Αυτό καταγράφεται στα σταθερά επίπεδα πωλήσεων το τελευταίο εξάμηνο.

σελφ σέρβις: Γενικότερα εκτιμάτε ότι η οικονομία μας βαδίζει προς την ανάπτυξη, όπως διατείνεται η κυβέρνηση, ή μήπως πρόκειται για μια… μαγική εικόνα της κυβερνητικής επικοινωνιακής πολιτικής;

Δήμος Βερούκας: Διατηρώ μία ανησυχία για τη συνεχή διόγκωση του μεγέθους των «κόκκινων» δανείων, καθώς επηρεάζει αρνητικά και το διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών και τις δυνατότητες παροχής ρευστότητας από τις τράπεζες στις επιχειρήσεις. Αυτό, άλλωστε, αποτελεί την κύρια οικονομική παθογένεια της χώρας στα τέσσερα χρόνια της κρίσης. Πιστεύω, όμως, ότι θα έχουμε μια μικρή αλλά σταθερή ανάπτυξη του ΑΕΠ τα δύο-τρία επόμενα χρόνια. Σε κάθε περίπτωση μια τέτοια εξέλιξη, εφόσον επιβεβαιωθεί, θα συμβάλλει στη βελτίωση του κλίματος στην αγορά και κατά συνέπεια στην τόνωση της ζήτησης.

Πάντα έτοιμοι και ανοιχτοί σε ιδέες…
σελφ σέρβις: Πόσο αντέχουν τα μικρά και μικρομεσαία σχήματα τον ανελέητο ανταγωνισμό των ισχυρών; Ήδη η Μαρινόπουλος, η ΑΒ Βασιλόπουλος και η Σκλαβενίτης επιδίδονται σε ένα μπαράζ εξαγορών μικρότερων σχημάτων που, όπως ακούγεται, θα έχει συνέχεια.

Δήμος Βερούκας: Η αγορά έχει δείξει μέχρι σήμερα ότι η μόνη οδός επιβίωσης των μεσαίων και μικρών αλυσίδων βρίσκεται στην οργάνωσή τους σε ομίλους αγορών. Είναι σαφής, βέβαια, η πίεση του ανταγωνισμού, όπως εκφράζεται τα τελευταία χρόνια στις εξαγορές, όμως η αγορά ποτέ δεν μονοπωλείται. Πολύ σύντομα θα διαπιστώσουμε την κατ’ ανάγκην μετατροπή των υπαρχόντων ομίλων σε νέα οργανωτικά μοντέλα, ικανά να ανταπεξέλθουν στον οξύ ανταγωνισμό. Ο ΕΛΟΜΑΣ, με το ηγετικό του μερίδιο στο χώρο των ομίλων και τον κλάδο συνολικά, ήδη θέτει ενεργά τις νέες βάσεις και κατευθύνσεις, που προσδιορίζουν μακροπρόθεσμα το νέο μοντέλο ανάπτυξης.

σελφ σέρβις: Εσείς συζητάτε συνέργειες με ανταγωνιστές σας; Διαπραγματεύεστε εξαγορές μικρών δικτύων ή τη συγχώνευσή σας με άλλη εταιρεία του κλάδου;

Δήμος Βερούκας: Δεν διαπραγματευόμαστε στοχευμένα κάποια εξαγορά ή συγχώνευση, αλλά παρακολουθούμε τις εξελίξεις και είμαστε πάντα έτοιμοι και ανοιχτοί σε ιδέες και σχετικές προτάσεις. Ο ΕΛΟΜΑΣ, μετά την ολοκλήρωση της αναδιοργάνωσής του, στοχεύει στη δραστική μεγέθυνσή του, μέσω της υλοποίησης συνεργασιών, από την 1η Ιανουαρίου του 2015. Όμως, είναι ακόμα νωρίς για να πούμε περισσότερα.

σελφ σέρβις: Σήμερα τα μεγάλα δίκτυα διεισδύουν όλο και περισσότερο με μικρά καταστήματα σε γειτονιές των μεγάλων αστικών κέντρων της χώρας, πριν απ’ όλα της Αθήνας. Δημιουργείται έτσι η εντύπωση ότι τελειώνει ο αέρας για τα μικρά παραδοσιακά καταστήματα. Τι σημαίνει αυτό για τα αποθέματα δυνάμεων των ομίλων αγορών;

Δήμος Βερούκας: Την τάση, που πρώτες οι μεσαίες αλυσίδες ανέγνωσαν και διαμόρφωσαν προ δεκαετίας -τα καταστήματα γειτονιάς-, τώρα την ακολουθούν οι μεγάλοι «παίκτες» του κλάδου, οξύνοντας τον ανταγωνισμό. Πιστεύω, όμως, ότι η συσσωρευμένη εμπειρία μας στο αντικείμενο αποτελεί ένα συγκριτικό πλεονέκτημα, αναφορικά με την αντοχή μας στις πιέσεις που αναπτύσσονται. Σίγουρα τα formats θα χρειασθούν αλλαγές, αλλά πιστεύω ότι η γρήγορη και ευέλικτη δομή μας μάς οδηγεί πάντα ένα βήμα μπροστά από τις κινήσεις των μεγάλων.

Τα private label θα φέρουν φουρτούνες
σελφ σέρβις: Από το 2008-2009, οπότε ξέσπασε η κρίση, λιανεμπόριο και βιομηχανία έριξαν τους τόνους σε θέματα σχετικά με τις ετήσιες συμφωνίες; Η ύφεση έφερε… ομόνοια;

Δήμος Βερούκας: Οι χαμηλωμένοι τόνοι στις διαπραγματεύσεις για τις συμφωνίες δεν σημαίνουν απαραίτητα ειρήνη στο μέτωπο. Απλώς η μάχη έχει μεταφερθεί στο πεδίο του trade marketing, όπου σήμερα εν πολλοίς κρίνεται το αποτέλεσμα των πωλήσεων. Πιστεύω ότι οι εντάσεις θα αυξηθούν πολύ, κυρίως με την επέλαση των private label προϊόντων και την αναγκαστική εκκαθάριση-μείωση των branded κωδικών στο ράφι.

σελφ σέρβις: Κι όμως. Υπάρχει η εκτίμηση ότι ήδη η δυναμική των private label εξαντλείται!

Δήμος Βερούκας: Θα έλεγα το ακριβώς αντίθετο. Αν και ενισχύθηκαν πολύ τα τελευταία χρόνια, τα περιθώρια της ανάπτυξής τους είναι ακόμα μεγάλα. Δείτε πρώτα τι έχει συμβεί σε άλλες αγορές κι ύστερα αναλογιστείτε ποιο είναι το πραγματικό ταβάνι της ανάπτυξής τους. Στην Αγγλία και τη Γερμανία, για παράδειγμα, τα μερίδια των ιδιωτικών σημάτων είναι δυόμισι φορές πάνω απ’ ότι στην Ελλάδα. Αν συνεκτιμήσουμε το γεγονός ότι η χώρα μας ζει υπό συνθήκες ύφεσης ήδη τέσσερα χρόνια, με 25% σωρευτική μείωση του ΑΕΠ, με ραγδαία πτώση των εισοδημάτων και χαμηλή την προβλεπόμενη ανάπτυξη στα επόμενα χρόνια, είναι φανερό ότι τα private label προϊόντα δεν έχουν εξαντλήσει τη δυναμική τους!

Πρωτοβουλία ΕΛΟΜΑΣ για θεσμική εκπροσώπηση του κλάδου
σελφ σέρβις: Αν και έχουν περάσει χρόνια από τη διάλυση του ΣΕΣΜΕ, πόσο απασχολεί τον κλάδο σήμερα η συλλογική εκπροσώπηση των συμφερόντων του;

Δήμος Βερούκας: Ήταν μεγάλο λάθος η διάλυση του ΣΕΣΜΕ! Ασφαλώς υπάρχει η ανάγκη της θεσμικής εκπροσώπησης του κλάδου. Ο ΕΛΟΜΑΣ θα αναλάβει σύντομα πρωτοβουλίες στην κατεύθυνση αυτή.

σελφ σέρβις: Μπορείτε να γίνετε πιο συγκεκριμένος;

Δήμος Βερούκας: Θέλω να πω είναι ότι θα καλέσουμε τα πέντε μεγάλα δίκτυα πωλήσεων και τους τρεις ομίλους αγορών σε κοινή συνάντηση… Γνωρίζετε ότι σήμερα οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ εκφράζονται από το ΙΕΛΚΑ, με τη διαφορά όμως ότι το Ινστιτούτο δεν υφίσταται ως συνδικαλιστικός φορέας, άρα δεν υπάρχει η ικανότητα δυναμικών παρεμβάσεων. Ο κλάδος, όμως, χρειάζεται την ενιαία έκφραση των συμφερόντων του. Εκτιμώ ότι έως το τέλος του έτους θα αναλάβουμε πρωτοβουλίες προς αυτή την κατεύθυνση. Οι πρώτες επαφές, εξάλλου, έχουν ήδη γίνει. Αισιοδοξώ πως όλα θα εξελιχθούν ομαλά.

Η ιδιωτική οικονομία θα αλλάξει το Δημόσιο
σελφ σέρβις: Αν απευθυνόσασταν τώρα σε κάποιους εκ των κυβερνητικών παραγόντων, ποια θέματα θα θέτατε;

Δήμος Βερούκας: Απλώς, το να εφαρμόσουν τα όσα ψήφισαν το τελευταίο διάστημα και να απλοποιήσουν τα νέα πλαίσια, μέσω ερμηνευτικών εγκυκλίων, ώστε να μπορέσει η αγορά να προσαρμοστεί το ταχύτερο δυνατό στις απαιτήσεις των ισχυουσών διατάξεων. Σίγουρα οι πρωτοβουλίες της κυβέρνησης σχετικά με την απελευθέρωση αγορών και κλάδων του εμπορίου είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Στο ψωμί και τον καπνό, για παράδειγμα, οι πολιτικές και νομοθετικές πρωτοβουλίες ήταν άμεσες, ωστόσο στα φάρμακα είδαμε την κυβέρνηση να υιοθετεί μια συμβιβαστική νομοθετική λύση, οπότε θα απαιτηθεί χρόνος για να ολοκληρωθεί ο κύκλος της απελευθέρωσης στο εύρος που επιθυμεί η αγορά. Πιστεύω εν ολίγοις ότι η τελευταία παρέμβαση χρήζει απλούστευσης, για την ταχύτερη εφαρμογή της.

σελφ σέρβις: Πώς σχολιάζετε τη σύνθεση της νέας κυβέρνησης;

Δήμος Βερούκας: Παρότι εκτιμώ ότι δεν θα φέρει κάποια τομή στην μέχρι τώρα κατεστημένη κυβερνητική πρακτική –τουλάχιστον με βάση τα πρόσωπα που συμμετέχουν στο κυβερνητικό σχήμα- σίγουρα θα χρειαστεί κάποιος χρόνος για να δούμε τη λειτουργία του και να το κρίνουμε, βάσει της δράσης και των επιλογών του. Ωστόσο, οι χρόνιες παθογένειες του ελληνικού πολιτικού συστήματος είναι τέτοιες και τόσες, ώστε δεν επιτρέπουν πολλές ελπίδες για θετικές εξελίξεις στο ελληνικό Δημόσιο. Παρ’ όλα αυτά είμαι από εκείνους που πιστεύουν ότι η ιδιωτική οικονομία αυτονομείται στην εξέλιξή της, ότι αυξάνει τη διαφορά του βηματισμού της από το Δημόσιο και ότι, έτσι, νομοτελειακά το παρασύρει σε ταχύτερη και δραστικότερη μετάλλαξη. Χρησιμοποιώ τη λέξη «μετάλλαξη» για να εκφράσω την ανάγκη για μια πλήρη αλλαγή του χαρακτήρα, του σχεδιασμού και της εφαρμογής της δημόσιας οικονομικής πολιτικής και διοίκησης.