Το 2001οι σημαντικότερες αλλαγές στο χώρο του λιανεμπορίου στη Β. Ελλάδα διαδραματίσθηκαν κυρίως στη Θεσσαλονίκη και σχετίζονται με τη συνέχιση της πολιτικής ενίσχυσης των εταιρικών μεγεθών και της διεύρυνσης των μεριδίων αγοράς των πλέον ισχυρών - ελληνικών συμφερόντων - αλυσίδων.
Το 2001οι σημαντικότερες αλλαγές στο χώρο του λιανεμπορίου στη Β. Ελλάδα διαδραματίσθηκαν κυρίως στη Θεσσαλονίκη και σχετίζονται με τη συνέχιση της πολιτικής ενίσχυσης των εταιρικών μεγεθών και της διεύρυνσης των μεριδίων αγοράς των πλέον ισχυρών – ελληνικών συμφερόντων – αλυσίδων. Συνδέθηκαν επίσης με τη λειτουργία τριών εμπορικών εταιρειών στο συγκρότημα Village Center στη Θεσσαλονίκη και με τη δημιουργία του πρώτου υπερκαταστήματος ΙΚΕΑ και του πρώτου υπερκαταστήματος ηλεκτρικών/ηλεκτρονικών ειδών της ΚΩΤΣΟΒΟΛΟΣ.
Επικράτηση της ΜΑΣΟΥΤΗΣ
Οι σημαντικότερες κινήσεις συνδέονται με την τελική επικράτηση της Δ. ΜΑΣΟΥΤΗΣ ΑΕ στο συναγωνισμό της με την ΑΡΒΑΝΙΤΙΔΗΣ για την απόκτηση της ΑΛΦΑ-ΔΕΛΤΑ, της πολυμετοχικής αλυσίδας που συνολικά είχε στη δύναμή της αρχικά 39 καταστήματα, από τα οποία τα 33 μέσα στην πόλη της Θεσσαλονίκης (το 2001 ανεστάλη η λειτουργία 2 καταστημάτων της ΑΛΦΑ-ΔΕΛΤΑ στη Θεσσαλονίκη, ενώ εντός του α' 6μήνου του 2002 έκλεισε ακόμα 1 κατάστημά της στην Έδεσσα). Τελικά οι μέτοχοι έκλιναν προς το μέρος της προσφοράς της ΜΑΣΟΥΤΗΣ, η οποία από το Σεπτέμβριο ανέλαβε τη διοίκηση της εξαγορασθείσης αλυσίδας, αν και η εξαγορά τελικά εγκρίθηκε από την Επιτροπή Ανταγωνισμού στις αρχές του 2002. Έτσι η υπόθεση έκλεισε το Φεβρουάριο φέτος, με τη Δ. ΜΑΣΟΥΤΗΣ να ελέγχει περίπου το 80% των μετοχών της ΑΛΦΑ-ΔΕΛΤΑ.
Η κίνηση αυτή ανέδειξε τη ΜΑΣΟΥΤΗΣ πρώτη αλυσίδα στο χώρο της βόρειας Ελλάδας και με διαφορά μάλιστα, καθώς πλέον το 2001 είχε στη δύναμή της συνολικά 156 καταστήματα, 143 σούπερ μάρκετ και 13 cash & carry (στο α΄ 6μηνο του 2002 ανέστειλε τη λειτουργία 2 καταστημάτων ΜΑΣΟΥΤΗΣ – στην Κοζάνη και στη Μενεμένη της Θεσσαλονίκης – και 3 ΑΦΟΙ ΜΠΙΣΚΑ –από ένα στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, στους Αμπελόκηπους και στον Εύοσμο). H εταιρεία, που μέχρι το τέλος Αυγούστου εκτιμάται ότι θα έχει ολοκληρώσει το πρόγραμμα ανακαίνισης και εκσυγχρονισμού των άλλοτε σούπερ μάρκετ ΑΛΦΑ-ΔΕΛΤΑ, θα πρέπει να συνυπάρξει δημιουργικά με την ΑΡΒΑΝΙΤΙΔΗΣ, η οποία κατέχει το υπόλοιπο 20,79% των μετοχών της ΑΛΦΑ-ΔΕΛΤΑ, μερίδιο που δεν προτίθεται να πωλήσει. Φέρεται μάλιστα διατεθειμένη να συμμετάσχει, στο ποσοστό που της αναλογεί, σε ενδεχόμενες μελλοντικές αυξήσεις κεφαλαίου της ΑΛΦΑ-ΔΕΛΤΑ.
Η ΑΡΙΣΤΑ στην ΑΤΛΑΝΤΙΚ
Εξελίξεις υπήρξαν και στην περίπτωση των εταιρειών ΑΡΙΣΤΑ και ΑΤΛΑΝΤΙΚ, των οποίων το ειδύλλιο είχε αίσιο τέλος. Οι διαπραγματεύσεις για την εξαγορά της ΑΡΙΣΤΑ -της μόνης βορειοελλαδικής αλυσίδας που συνέδεσε την ανάπτυξή της με το franchising– από την ΑΤΛΑΝΤΙΚ εκτυλίχθηκαν το 2001 και η υπόθεση έκλεισε το βράδυ της 27ης Δεκεμβρίου, στη διάρκεια της γενικής συνέλευσης των μετόχων της ΑΡΙΣΤΑ.
Για την ΑΤΛΑΝΤΙΚ η απόκτηση της ΑΡΙΣΤΑ –η οποία το 2001 έφθασε να έχει στη δύναμή της 16 σούπερ μάρκετ στη Θεσσαλονίκη, 4 στο Βόλο καθώς και 110 καταστήματα με franchising στη Β. Ελλάδα– ήταν οπωσδήποτε σημαντική. Η ΑΤΛΑΝΤΙΚ, με την εξαγορά της ΑΡΙΣΤΑ αποκτά και τη χονδρεμπορική εταιρεία ΒΗΤΑ-ΠΙ ΑΕΒΕ, με τζίρο της τάξης των 6 δισ. δρχ., η οποία ελεγχόταν σε ποσοστό 95,5% από την ΑΡΙΣΤΑ.
O ισολογισμός μετασχηματισμού συντάχθηκε με ημερομηνία 31/3/2002 και η συγχώνευση αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το Σεπτέμβριο. Επιδίωξη της ΑΤΛΑΝΤΙΚ είναι να δώσει έμφαση στην ανάπτυξή της μέσω του franchising. Σημειώνεται ότι στο α' 5μηνο του 2002 οι πωλήσεις χονδρικής παρουσίασαν αύξηση 25%-30% και οι πωλήσεις λιανικής (σούπερ μάρκετ) ρυθμό αύξησης 18%. Τα καταστήματα της πρώην ΑΡΙΣΤΑ κράτησαν τη διακριτική εμπορική ονομασία τους για λόγους αναγνωρισιμότητας, η οποία θα αλλάξει μελλοντικά, χωρίς όμως να έχει προσδιοριστεί το πότε.
Σχέδια επέκτασης της ΑΒ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ
Σύμφωνα με τις αποφάσεις της τακτικής γενικής συνέλευσης της ΑΒ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ φέτος την άνοιξη, η εισηγμένη αλυσίδα προγραμματίζει τη λειτουργία 1 νέου καταστήματος στη δυτική Θεσσαλονίκη εντός του 2002 και άλλων 2 το 2003. Παράλληλα εξετάζεται το ενδεχόμενο δημιουργίας κεντρικής αποθήκης για την εξυπηρέτηση όλης της βόρειας Ελλάδας, συμπεριλαμβανομένης της Θεσσαλίας και της Ηπείρου.
Η «μοιρασιά» των καταστημάτων του ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ
Ωστόσο οι δραματικότερες εξελίξεις αφορούν το συνεταιρισμό ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗΣ Θεσσαλονίκης, την παλαιότερη αλυσίδα της πόλης, που πρωτοεμφανίσθηκε στην αγορά το 1962 εισάγοντας τη μορφή πώλησης σελφ σέρβις. Ο πιστωτικός καταναλωτικός συνεταιρισμός επιχείρησε το 2000 να μπει δυναμικότερα στον ανταγωνισμό, επενδύοντας πλέον του 1 δισ. δρχ. σε 14 συνεταιριστικά καταστήματα στην Κατερίνη, την Κοζάνη, τη Δράμα και την Καβάλα. Το εγχείρημά του όμως αποδείχθηκε μη αποδοτικό, τον οδήγησε σε αδιέξοδο και τελικά, το 2002, ουσιαστικά «εκτός παιχνιδιού». Ήδη από το 2001, πριν φθάσει στο σημείο αυτό (προς τα τέλη Απριλίου 2002) το δίκτυο καταστημάτων της αλυσίδας ήδη είχε αρχίσει να φυλλορροεί. Η αλυσίδα, που στο ζενίθ της προσπάθειας επέκτασής της είχε συνολικά 34 καταστήματα, άρχισε σταδιακά να πουλάει καταστήματα, προκειμένου να αντιμετωπίσει τις συσσωρευμένες υποχρεώσεις της και τα προβλήματα ρευστότητας που αντιμετώπιζε, αλλά και να στηρίξει τη λειτουργία ορισμένων καταστημάτων που πίστευε ότι θα μπορούσε να περισώσει. Ειδικότερα, η αθηναϊκή ΠΕΝΤΕ ΑΕ έκανε την εμφάνισή της στην αγορά της Θεσσαλονίκης εξαγοράζοντας 3 καταστήματα του συνεταιρισμού (στον Εύοσμο, στην οδό Ολύμπου και στη Δελφών), ενώ άλλα 2 στον Επτάλοφο και τη Νεάπολη περιήλθαν στην κατοχή της ΑΡΒΑΝΙΤΙΔΗΣ, η οποία επίσης αγόρασε 7 καταστήματα του ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ στο νομό Πιερίας (6 στην Κατερίνη και 1 στον Πλαταμώνα). Σύμφωνα με πληροφορίες, τον Ιούνιο του 2002 ο ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗΣ διαπραγματευόταν με την ΠΕΝΤΕ ΑΕ την πώληση του καταστήματός του στην οδό Παπαναστασίου (Αλλατίνη). Στα μέσα του 2002 πολλά καταστήματα της Θεσσαλονίκης, μετά τη λήξη των μισθώσεων, ενοικιάστηκαν από άλλες αλυσίδες (ΑΡΒΑΝΙΤΙΔΗΣ και ΑΦΡΟΔΙΤΗ).
Επέκταση της ΑΡΒΑΝΙΤΙΔΗΣ
Για τη βεροιώτικη αλυσίδα ΑΡΒΑΝΙΤΙΔΗΣ το 2001 ήταν μία ακόμη χρονιά ανάπτυξης και επέκτασης του δικτύου της. Η ΑΡΒΑΝΙΤΙΔΗΣ μετά την απορρόφηση της ΜΑΡΚΕΤ-ΓΑΛΑΞΙΑΣ το Νοέμβριο του 2001 προσέθεσε στο δίκτυό της 12 σούπερ μάρκετ. Έτσι στις 31/12/01 διέθετε πλέον δίκτυο συνολικά 87 καταστημάτων στη Μακεδονία, δηλαδή στην πόλη της Θεσσαλονίκης, στη Βέροια, όπου εδρεύει η επιχείρηση, στη Νάουσα, αλλά και στην Έδεσσα, την Κατερίνη, τα Γιαννιτσά και τη Χαλκιδική.
Η ανάπτυξη αυτή πραγματοποιήθηκε με την αγορά 2 συνολικά καταστημάτων του ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ, 2 καταστημάτων της ΕΑΣ Ναούσης και 1 καταστήματος που άνοιξε η εταιρεία στη Θεσσαλονίκη. Στο τέλος του 2001 έκλεισε και η συμφωνία με τη συνεταιριστική ΑΣΕΛΕ των Ιωαννίνων, που υπογράφηκε με την έλευση του 2002, ενώ βεβαίως το πρόγραμμα για επέκταση με νέα σημεία πώλησης στη Θεσσαλονίκη προωθήθηκε δυναμικά στο α' εξάμηνο του 2002. Στόχος της εταιρείας είναι μέσα στο 2002 το δίκτυο της να αριθμεί συνολικά 100 καταστήματα μεσαίου μεγέθους.
IKEA και ΚΩΤΣΟΒΟΛΟΣ
Σημαντική και πρωτοποριακή εξέλιξη ήταν αυτή που έφερε στη Θεσσαλονίκη ο όμιλος ΦΟΥΡΛΗΣ. Στις 24 Οκτωβρίου του 2001 η HOUSE MARKET AΕ του ομίλου ΦΟΥΡΛΗΣ εγκαινίασε στη Θεσσαλονίκη, στο εμπορικό κέντρο Village Center, το υπερκατάστημα επίπλων και ειδών οικιακής χρήσης ΙΚΕΑ. Η HOUSE MARKET έχει αναλάβει ως franchisee της σουηδικής ΙΚΕΑ να αναπτύξει το concept των καταστημάτων αυτών στην Ελλάδα. Έτσι δημιουργήθηκε ένα υπερκατάστημα περιφερειακού χαρακτήρα, έκτασης 20.000 τ.μ., το οποίο απευθύνεται στο καταναλωτικό κοινό της βόρειας Ελλάδας.
Λίγες ημέρες νωρίτερα, στις 17 Οκτωβρίου, ο όμιλος είχε εγκαινιάσει, μερικές δεκάδες μέτρα παραδίπλα, το Megastore της ΚΩΤΣΟΒΟΛΟΣ, πιλοτικό κατάστημα, το πρώτο που άνοιξε στην Ελλάδα, ενώ στο Village Center ήδη λειτουργούσε και κατάστημα Intersport. Η ΚΩΤΣΟΒΟΛΟΣ, που εκτιμά ότι έχει μερίδιο αγοράς μεγαλύτερο του 30% στη Θεσσαλονίκη, επένδυσε στο Megastore περί τα 500 εκατ. δρχ. για τη δημιουργία ενός πολυκαταστήματος ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών που καλύπτει 3.500 τ.μ. και το οποίο φιλοξενεί με shop in shop και τα One Way Technostores.
Σημαντικές κινήσεις και από μικρότερες αλυσίδες
Το 2001 οι σημαντικότερες μεταβολές στο τοπίο του λιανεμπορίου στη Β. Ελλάδα είχαν πρωταγωνιστές τις ελληνικών συμφερόντων αλυσίδες. Στις προσπάθειες των μεγάλων βορειοελλαδικών και των δύο αθηναϊκών εταιρειών (ΠΕΝΤΕ ΑΕ, ΑΤΛΑΝΤΙΚ) να ενισχύσουν την παρουσία τους στην αγορά οφείλουμε να κάνουμε μνεία στις επιχειρηματικές πρωτοβουλίες που ανέλαβαν, κάποιες μικρότερες εταιρείες της περιφέρειας με σκοπό την ενίσχυση της θέσης τους και την επέκταση του δικτύου τους, Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η Σ/Μ ΛΑΡΙΣΑ, η Μ. ΓΡΗΓΟΡΙΑΔΟΥ και η ΓΟΥΝΤΣΙΔΗΣ.