Οι vegans στην Ελλάδα σχεδόν διπλασιάζονται κάθε χρόνο! Αν η σύγκριση γίνει με το 2019, διαπιστώνεται μια πολύ εντυπωσιακή άνοδος συνολικά της κατηγορίας των φυτικής προέλευσης (plant based) προϊόντων, λόγω της όλο και μεγαλύτερης αύξησης του αριθμού των καταναλωτών που είτε προτιμούν αποκλειστικά τη vegan διατροφή, είτε ανήκουν στις κατηγορίες των vegeterian, είτε σε εκείνους που επιλέγουν μια flexitarian διατροφή.
Ακόμη και σε σύγκριση με το 2021, παρά τα προβλήματα που προκαλούν οι ανατιμήσεις και ενόσω οι περισσότεροι καταναλωτές επιλέγουν προϊόντα με βάση τη τιμή, η άνοδος σε ορισμένες κατηγορίες plant based προϊόντων συνεχίζεται.
Στο σχετικό περσινό αφιέρωμά μας το σύνολο των εκπροσώπων επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στη συγκεκριμένη αγορά, είχαν επισημάνει την έντονη τάση αντικατάστασης των προϊόντων ζωικής προέλευσης με φυτικά και ειδικότερα τη στροφή όλο και περισσότερων καταναλωτών προς το plant based κρέας.
Όπως σημειώνει η κ. Όλγα Καρβουνίδου, Digital Specialist & Brand Manager της Bioagros SA, «μία από τις σημαντικότερες εξελίξεις στη vegan αγορά τροφίμων είναι η εμφάνιση των πρώτων εναλλακτικών προϊόντων κρέατος. Πρόκειται για μία ραγδαία αναδυόμενη τάση που αποκτά ημέρα με τη ημέρα όλο και περισσότερο κοινό, το οποίο επιλέγει τρόφιμα σύμφωνα με την προέλευσή τους και τα οφέλη στην υγεία αλλά και στο περιβάλλον, ενώ επηρεάζεται λιγότερο από την τιμή τους». Τα αποτελέσματα είναι πράγματι εντυπωσιακά, καθώς η άνοδος των πωλήσεών τους σε όγκο το 2022 έφτασε το 30,2% ως προς το 2021, ενώ σε αξία αυξήθηκαν κατά 18,1%.
Διαφοροποιήμενη εικόνα παρουσιάζουν οι υπόλοιπες κατηγορίες plant based προϊόντων. Ειδικότερα, οι πωλήσεις των ροφημάτων εμφάνισαν πέρυσι μείωση πωλήσεων σε όγκο κατά 9,3% και σε αξία κατά 3,1%, ενώ η μείωσή τους ήταν ακόμα μεγαλύτερη στα φυτικά επιδόρπια και ήταν της τάξης του 17,1% σε όγκο και του 7% σε αξία. Στις φυτικές κρέμες υποχώρησαν κατά 3,7% σε όγκο, αλλά αυξήθηκαν σημαντικά σε αξία κατά 12,9%. Αντίστοιχα στο τυρί φυτικής προέλευσης μειώθηκαν μεν σε όγκο κατά 2,9%, αλλά αυξήθηκαν σε αξία κατά 3,2%, ενώ στα παγωτά φυτικής προέλευσης αυξήθηκαν εντυπωσιακά κατά 28% σε όγκο και 31,4% σε αξία. Αξιοσημείωτη ήταν η αύξηση των πωλήσεων πέρυσι και του καφέ plant based κατά 8,2% σε όγκο και 18,7% σε αξία. Γενικά λοιπόν η αγορά των vegan προϊόντων εξελίσσεται σαφώς ανοδικά.
Όπως σημειώνει ο κ. Κωνσταντίνος Σκαφίδας, αγοραστής της Γενικής Διεύθυνσης Αγορών Τροφίμων ΙΙ της αλυσίδας Metro, «η αύξηση του κοινού που ακολουθεί τη συγκεκριμένη διατροφή στην Ελλάδα εκτιμάται ότι αγγίζει το 0,8%, ωθώντας σε ανάπτυξη τη συλλογή των vegan προϊόντων. Η συγκεκριμένη τάση αποτυπώνεται σε όλο και περισσότερες κατηγορίες προϊόντων και η εκτίμηση είναι ότι θα συνεχίσει να αυξάνεται τα επόμενα χρόνια. Η περίοδος της πανδημίας δημιούργησε νέες καταναλωτικές συνήθειες, κάποιες από τις οποίες φαίνεται ότι θα διατηρηθούν, όπως λ.χ. η αύξηση της κατανάλωσης των προϊόντων ορισμένων κατηγοριών κατ’ οίκον, ενώ, αυξάνοντας την ευαισθησία των καταναλωτών σε σχέση με την αξία των υγιεινών επιλογών διατροφής, είναι δεδομένο πως η πανδημία επηρέασε τις εξελίξεις σε ό,τι αφορά την προτίμηση των vegan προϊόντων, δηλαδή οι καταναλωτές τα δοκίμασαν και κάποιοι από αυτούς υιοθέτησαν τη vegan διατροφή».
Με βάση την πρώτη ύλη
Τα προϊόντα από αμύγδαλο κυριαρχούν στην αγορά, ωστόσο πέρυσι οι πωλήσεις τους υποχώρησαν μετά την αλματώδη άνοδό τους τα προηγούμενα χρόνια. Ειδικότερα σε όγκο μειώθηκαν κατά 16,7% σε σύγκριση με το 2021 και σε αξία κατά 8,2%. Στα προϊόντα από σόγια οι πωλήσεις σε όγκο μειώθηκαν κατά 6,3%, αλλά σε αξία αυξήθηκαν κατά 1,7%, ενώ εντυπωσιακά αυξήθηκαν και σε όγκο και σε αξία στην περίπτωση των προϊόντων από βρόμη κατά 50,7% και 54,8% αντίστοιχα.
Στις υπόλοιπες κατηγορίες υπήρξε συρρίκνωση της αγοράς και σε όγκο και σε αξία. Ειδικότερα οι πωλήσεις στα προϊόντα από καρύδα μειώθηκαν κατά 21,6% σε όγκο και 18,2% σε αξία, στα προϊόντα από ρύζι κατά 24,6% σε όγκο και 21,0% σε αξία και στα προϊόντα από φιστίκι κατά 43,3% σε όγκο και 33,9% σε αξία.
Όπως σημειώνει ο κ. Σκαφίδας, οι ανατιμήσεις στις περισσότερες πρώτες ύλες και στην ενέργεια, σε συνδυασμό με τις μεταβολές στις ισοτιμίες των νομισμάτων, προκάλεσαν ανατιμήσεις και στη συγκεκριμένη κατηγορία προϊόντων, οι οποίες, πάντως, σε γενικές γραμμές ακολούθησαν τη σχετική τάση κάθε κατηγορίας στην οποία ανήκει το εκάστοτε προϊόν (π.χ. των κατεψυγμένων, των ροφημάτων ψυγείου κοκ.).
Οι τάσεις των καταναλωτών
«Τα τελευταία χρόνια η αγορά των vegan προϊόντων και η αυξανόμενη τάση της vegan διατροφής είναι από της πλέον αναπτυσσόμενες παγκοσμίως. Ειδικότερα στην ελληνική αγορά τα vegan τρόφιμα έχουν αρχίσει να εδραιώνουν τη θέση τους», λέει η κ. Καρβουνοπούλου και προσθέτει: «Τα προϊόντα φυτικής προέλευσης σχεδόν σε όλες τις κατηγορίες τροφίμων και ροφημάτων έχουν ενταχθεί δυναμικά στην καθημερινές διατροφικές συνήθειες. Από τα υποκατάστατα κρέατος και γαλακτοκομικών μέχρι τα υποκατάστατα θαλασσινών οι επιλογές είναι πολλές και η ΒιοΑγρός φροντίζει συνεχώς να ανταποκρίνεται στις ανάγκες του σύγχρονου τρόπου ζωής, προσφέροντας προϊόντα φυσικά με ευεργετικά οφέλη για τον ανθρώπινο οργανισμό».
«Οι επιχειρήσεις, έχοντας εντοπίσει τη δυναμική της συγκεκριμένης κατηγορίας παρά τις δυσκολίες στην κοστολόγηση των νέων προϊόντων, λόγω της οικονομικής συγκυρίας, προσανατολίζονται στον εμπλουτισμό των κωδικολογίων τους με vegan προτάσεις σε αντιπροσωπευτικές κατηγορίες προϊόντων. Σε κάθε περίπτωση ως My market και Metro Cash & Carry διαθέτουμε στις συλλογές μας πλήθος τέτοιων κωδικών που ανταποκρίνονται στις ανάγκες των καταναλωτών», λέει ο κ. Σκαφίδας, ενημερώνοντας για την πρόθεση της εταιρείας του να εμπλουτίσει με περισσότερες προϊοντικές επιλογές τις σχετικές συλλογές έτοιμων κατεψυγμένων γευμάτων και ροφημάτων ψυγείου (σόγιας, αμυγδάλου κ.ά.).
Καινοτομίες και προοπτικές
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα τελευταία χρόνια κάποια προϊόντα, που δίνουν έμφαση στα οφέλη για την υγεία από την κατανάλωσή τους, σχολιάζει ο κ. Σκαφίδας, αναφερόμενος ενδεικτικά στα προϊόντα χωρίς γλουτένη, χωρίς ζάχαρη, στα προϊόντα πρωτεΐνης, στα βιολογικά, στα plant based κ.ά. «Παρακολουθούμε διεθνώς πώς εξελίσσονται οι προτάσεις σε συγκεκριμένες κατηγορίες προϊόντων, όπως των σνακ, του καφέ κ.ά., που θα μας απασχολήσουν προοπτικά».
Όπως τονίζουν οι υπεύθυνοι της Eurocatering ΑΕ, «βάσει έρευνας, τα ποσοστά ανάπτυξης των vegans στην Ελλάδα σχεδόν διπλασιάζονται κάθε χρόνο. Πλέον οι σύγχρονοι καταναλωτές έχουν σαφή προτίμηση για την υγιεινή διατροφή, ενώ, επηρεασμένοι από τις παγκόσμιες τάσεις, είναι «ανοιχτοί» σε πειραματισμούς και σε νέα υλικά/συστατικά». Με το brand Φρεσκούλης η εταιρεία έχει επενδύσει στην ανάπτυξη ολοκληρωμένων λύσεων vegan και vegetarian κωδικών, στις σειρές Υγιεινών Έτοιμων Γευμάτων to-go. Όπως σημειώνουν οι εκπρόσωποί τους, το brand Φρεσκούλης, «αφοσιωμένο στη διάδοση των αξιών της καλής υγείας και της ευημερίας (Στόχος 3 εκ των 17 στόχων του ΟΗΕ για τη βιώσιμη ανάπτυξη), θέλει να συμβάλλει ολοένα και περισσότερο στη σωστή διατροφή αλλά και διαχείριση του χρόνου του καταναλωτή καθημερινά, στηρίζοντας με αυτόν τον τρόπο μια συνολικά πιο ισορροπημένη ζωή».
Σύμφωνα με τον κ. Σκαφίδα, «οι προβλέψεις για την εξέλιξη της συγκεκριμένης αγοράς είναι ότι θα διπλασιαστεί μεταξύ 2018 και 2026 παγκοσμίως. Σήμερα υπάρχουν αρκετά υποκατάστατα κρέατος, κυρίως κατεψυγμένα, εναλλακτικές προτάσεις ροφημάτων και τυροκομικών. Ωστόσο, λόγω της ανοδικής τάσης των vegan προϊόντων, διατίθενται πλέον εναλλακτικές προϊοντικές προτάσεις στις περισσότερες κατηγορίες προϊόντων και ιδιαίτερα μετά το 2020 η ποικιλία τους είναι αρκετά αυξημένη». Εξάλλου, όπως σχολιάζει, «η τάση των vegan πέρα από τη διατροφική της πλευρά έχει και μια ηθική διάσταση για τους ανθρώπους που την ακολουθούν, η σημασία της οποίας αυξάνει, καθώς αγγίζει τα καταναλωτικά ενδιαφέροντα τόσο της γενιάς των millennials, που είναι η πολυπληθέστερη εργασιακά εν δράσει παγκοσμίως, όσο και της generation z, η οποία είναι «η γενιά που έρχεται». Αυτά δείχνουν ότι ετοιμάζεται το έδαφος για την περαιτέρω ανάπτυξη της εν λόγω αγοράς. Πρόκειται για μια τάση μακράς προοπτικής και κοινής κατεύθυνσης με τον ευρύτερο προσανατολισμό πολλών άλλων τάσεων υπέρ των πιο υγιεινών διατροφικών επιλογών, αλλά και της προστασίας του περιβάλλοντος».
Η κ. Καρβουνίδου σημειώνει ότι «ο «βιγκανισμός» αποτελεί μια φιλοσοφία και έναν τρόπο ζωής που βλέπει τον άνθρωπο ως μέρος του πλανήτη, που πρέπει να αλληλοεπιδρά με αγάπη, φροντίδα και σεβασμό για τα άλλα έμβια όντα και το περιβάλλον. Η φιλοσοφία αυτή επηρεάζει σημαντικά τις διατροφικές συνήθειες ενός μεγάλου μέρους των ανθρώπων και κατ’ επέκταση τη ζήτηση των σχετικών προϊόντων».
ΠΡΟΩΘΗΤΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ
• Σχετικά με τις προωθητικές ενέργειες, «χρησιμοποιούνται όλα τα διαθέσιμα εργαλεία μάρκετινγκ, από τα παραδοσιακά έως τα πιο σύγχρονα, τα ψηφιακά», σημειώνει ο κ. Κωνσταντίνος Σκαφίδας (Metro), προσθέτοντας: «Είναι χρήσιμο να αναφερθώ στην ειδική σήμανση των προϊόντων που αφορούν τις νέες διατροφικές τάσεις, πράγμα που μας κατατάσσει ως αλυσίδα με ιδιαίτερο προσανατολισμό στη συγκεκριμένη κατεύθυνση. Στο πλαίσιο αυτό, επιδιώκουμε συνεχώς να αναδεικνύουμε τα συγκεκριμένα προϊόντα μέσω της παρουσίασης των κατηγοριών τους στα ράφια μας». Σχετικά με το ποιες ενέργειες είναι οι αποτελεσματικότερες, ο κ. Σκαφίδας σημειώνει ότι «λαμβάνοντας υπόψιν την εμπειρία της πανδημίας, τις νέες διατροφικές τάσεις και τα ηλικιακά γκρουπ στα οποία απευθυνόμαστε, όπως άλλωστε και την οικονομική συγκυρία, φαίνεται ότι οι προωθητικές ενέργειες που είναι ελκυστικότερες για τον καταναλωτή, είναι κυρίως όσες έχουν έντονο προσανατολισμό τις ανταγωνιστικές τιμές».
• Σύμφωνα με τη κ. Όλγα Καρβουνίδου (Bioagros), «κάποιες από τις πιο αποτελεσματικές δράσεις για την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των καταναλωτών, αναφορικά με το vegan lifestyle, είναι η συμμετοχή μας σε σχετικά festival, η συνεργασία με influencers και food bloggers του κλάδου, καθώς και η τακτική ανάρτηση άρθρων και ερευνών στην ιστοσελίδα μας www.bioagros.gr».
• H Eurocatering εγκαινίασε ένα πρωτότυπο νέο κατάστημα στην ιστορική Αγορά Μοδιάνο της Θεσσαλονίκης, το «We Love Salads» Pop-Up store by Φρεσκούλης, όπου παρουσιάζονται και τα 68 προϊόντα της. Οι πελάτες του μπορούν να παραγγείλουν από το μενού όλες τις προτεινόμενες συνταγές σαλάτας, αλλά και να φτιάξουν τη σαλάτα της δικής του προτίμησης με τα διαθέσιμα υλικά του salad bar, όπως και να παραγγείλουν φρεσκοστυμμένους χυμούς από φρούτα και λαχανικά.
ΝΕΑ ΛΑΝΣΑΡΙΣΜΑΤΑ
• Η Μπάρμπα Στάθης παρουσίασε τη νέα σειρά γευμάτων «360o Plant Based Meals», που αποτελείται από τέσσερις ολοκληρωμένες προτάσεις φυτικών γευμάτων, τα Φυτικά Κεφτεδάκια με Xωριάτικες Πατάτες Νάξου, με Πατάτες Κλασικές, με Γλυκοπατάτες και με Ρύζι και Λαχανικά. Η συσκευασία των προϊόντων της νέας σειράς είναι 100% ανακυκλώσιμη.
• Η Χρυσή Ζύμη λάνσαρε τρεις νέες Vegan γευστικές προτάσεις με 100% φυτικά συστατικά, πιστοποιημένα από τον εγκεκριμένο φορέα The Vegan Society, τα Ρολίνια με γεύση τυριού, με φυτικό κιμά, καθώς και με πατάτα και μυρωδικά. Είναι χαμηλής περιεκτικότητας σακχάρων, χωρίς υδρογονωμένα λίπη κι έλαια.
• Η Paliria παρουσίασε τη νέα σειρά έτοιμων γευμάτων Paliria Οn Your Side με όσπρια και κινόα, που περιλαμβάνει τέσσερεις γευστικούς συνδυασμούς με βάση τα όσπρια και την κινόα, οι οποίοι προσφέρονται σε ατομικό πιατάκι των 200γρ. Πρόκειται για τις Φακές με ψητά λαχανικά και dressing ροδιού, τα Ρεβίθια με κύμινο και dressing λεμονιού, την Τρίχρωμη κινόα με καλαμπόκι και dressing πορτοκαλιού και τα Spicy μαυρομάτικα φασόλια με καλαμπόκι και dressing ξυδιού.