Ακόμη και για όσους παρακολουθούν περιστασιακά θέατρο, το τρίτο κουδούνι σημαίνει το πέρασμα σε μια άλλη συνθήκη, που γεννιέται με το πρώτο φως του προβολέα. Η νέα συνθήκη, προϊόν σκληρής δουλειάς μιας ομάδας, ολιγοπρόσωπης ή πολυπρόσωπης, ξεκινά να ισχύει, για συντελεστές και θεατές, ακριβώς εκείνη τη στιγμή. Από το τρίτο κουδούνι και μετά δεν υπάρχει επιστροφή στην πρότερη κατάσταση της προετοιμασίας, των προβληματισμών, των επανασχεδιασμών, της αγωνίας…

Στην εποχή μας οι ευαίσθητοι δέκτες λαμβάνουν μηνύματα που φέρνουν στο νου το θεατρικό τρίτο κουδούνι. Γεγονότα του πρόσφατου παρελθόντος έδωσαν τις πρώτες ενδείξεις. Η νέα πραγματικότητα που δημιούργησε η οικονομική κρίση και η λιτότητα που την ακολούθησε ως κεντρική πολιτική επιλογή, τα προσφυγικά κύματα, συνέπεια οικονομικής αφαίμαξης χωρών, πολύχρονων πολεμικών συγκρούσεων και πολιτικών αλλαγών που πυροδότησε πολύ βολικά η 11η Σεπτεμβρίου, στροφή χωρών της θεωρούμενης πολιτισμένης δύσης σε συντηρητικές ατραπούς, φυσικές καταστροφές με ιδιαίτερη ένταση, έκταση και συχνότητα…

Και τώρα η πανδημία μοιάζει να λειτουργεί ως ενισχυτής των προειδοποιητικών μηνυμάτων. Ίσως φέρνει πιο κοντά την ώρα για το τρίτο κουδούνι, για την αρχή της παράστασης, που σημαίνει και την αρχή του τέλους της.
Η τρίτη και τελική ειδοποίηση για την έναρξή της είναι αδιανόητο να μη γίνει αντιληπτή από όλους σχεδόν που μοιράζονται την εμπειρία της ζωής στον πλανήτη, ανεξαρτήτως χώρας, φυλής, ηλικίας, φύλου. Διαπερνά σαν μια ηλεκτρική εκκένωση κάθε στιγμή αναλογισμού του παρελθόντος μας και νοητικής επεξεργασίας του μέλλοντός μας.

Κι όμως, αν και κανείς δεν έχει μένει αλώβητος από τα προειδοποιητικά μηνύματα, οι κοινωνίες δεν φαίνονται έτοιμες να δεχθούν την ανάγκη έναρξης μιας νέας εποχής, μένοντας αγκιστρωμένες στην ευκολία των μικρών αλλαγών, που απλώς συντηρούν την αδιέξοδη υπάρχουσα κατάσταση.

Η παράσταση κάποια στιγμή θα ξεκινήσει. Ο ρόλος των θεατών θα είναι όπως πάντα καθοριστικός. Η ενέργεια των ηθοποιών, η κορύφωση της πλοκής, η στιγμή που θα πέσει η αυλαία, όλα θα επηρεάζονται από το ρυθμό που θα δίνουν όσοι όχι απλώς την παρακολουθούν, αλλά έχουν ενεργό ρόλο σε κάθε φάση της εξέλιξής της. Αν θα επιτευχθεί η ποθούμενη κάθαρση ή έστω η πρόσκαιρη νοηματοδότηση της καθημερινής ζωής του καθενός, θα εξαρτηθεί από όσα προηγήθηκαν πριν χτυπήσει το τρίτο κουδούνι.

Μπήκαμε στο φθινόπωρο με δυσοίωνες ανακοινώσεις για την πορεία της πανδημίας σε όλο τον κόσμο και με τις ανάσες του καλοκαιριού να μην αρκούν για να αντιστραφεί το κλίμα. Ακόμη και μετά από τόσες προειδοποιήσεις για τις μεγάλες αλλαγές που πρέπει να γίνουν αν επιθυμούμε να έχουμε πραγματικά μέλλον σε αυτή τη γη και στη χώρα μας, διαπιστώνουμε πως το κοινό παρακολουθεί αδύναμο.

Τα αισιόδοξα μηνύματα από διάφορες χώρες, φυλές, κοινωνικές ομάδες ή μεμονωμένες προσωπικότητες, που δείχνουν ότι αντιλαμβάνονται την κρισιμότητα των στιγμών και την ανάγκη σεβασμού των αναγκών του συνόλου των πολιτών και του περιβάλλοντος που υποστηρίζει τη ζωή τους απέχουν πολύ από το να κυριαρχήσουν. Αυτό που κυριαρχεί, σε τελική ανάλυση, είναι η στυγνή εκμετάλλευση κάθε διαθέσιμου πόρου αυτού του πλανήτη και κάθε ικμάδας δημιουργικότητας των πολιτών, όσων μπορούν ακόμη να συνεισφέρουν στην παραγωγή υλικών και πνευματικών αγαθών. Έτσι, μετά από μικροπαρεμβάσεις, τα προβλήματα σαν παλίρροια συνεχώς επιστρέφουν διογκούμενα.

Με το τρίτο κουδούνι, θα λάβουμε υποχρεωτικά όλοι θέση. Θα πρέπει να φέρουμε την παράσταση στο τέλος, σύμφωνα με ό,τι προβλέπει η πλοκή που εμείς σχεδιάσαμε. Και είναι άκρως ανησυχητικό πως προσπαθούμε ακόμη να πεισθούμε ότι όλα είναι υπό έλεγχο…

Ξένια Μαντζιώρη
Διευθύντρια Σύνταξης