Το 2023 μπήκε ζόρικα, με νέες ανατιμήσεις στα είδη του σούπερ μάρκετ μέχρι 18%, αλλά με την προοπτική να φτάσουν σωρευτικά στη διάρκεια του έτους πιθανώς το 40%, λέει το ρεπορτάζ, και με πολυήμερες πανευρωπαϊκές πρωτιές στις χονδρεμπορικές τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος ανά μεγαβατώρα. Ως γνωστόν ο πληθωρισμός των τροφίμων τον Δεκέμβριο, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, εξελίχθηκε για 19ο μήνα ανοδικά, με ρυθμό 15,5%, ήτοι υπερδιπλάσιο του γενικού μηνιαίου πληθωρισμού (7,2%), ο οποίος σε ετήσια βάση έφτασε το 9,6%…!
Και η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι ως τα μέσα του Φεβρουαρίου θα είναι έτοιμη η πλατφόρμα του market pass, προκειμένου οι δικαιούχοι να ξεκινήσουν να υποβάλλουν τις αιτήσεις και να γίνουν οι πρώτες πληρωμές προς επιδότηση του 10% των αγορών χιλιάδων νοικοκυριών, που υποφέρουν από εισοδηματική ανεπάρκεια και τρέμει το φυλλοκάρδι τους. Πράγματι, όπως δείχνει το τελευταίο ευρωβαρόμετρο, κατά το 100% οι Έλληνες φοβόμαστε την επόμενη ημέρα, κατά το 97% ανησυχούμε για τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό και κατά το 86% δυσκολευόμαστε ή αδυνατούμε να πληρώσουμε τους λογαριασμούς μας!
Τι είναι, όμως, το market pass, που έπεται του περίφημου «Καλαθιού του Νοικοκυριού» (επισημοποιώντας, άραγε, την αποτυχία του;), με τη φήμη του οποίου δεν φαίνεται να συμφωνούν ούτε οι μάνατζερ των αλυσίδων ούτε η βιομηχανία των επώνυμων προϊόντων, ενόσω και η Επιτροπή Ανταγωνισμού δεν έχει πει σχετικώς την τελευταία της κουβέντα. Επί της ουσίας μιλούμε για ενίσχυση της τάξης των 0,73 ευρώ ημερησίως ανά μονοπρόσωπο νοικοκυριό και έως 2,40 ευρώ ανά οικογένεια με τέσσερα παιδιά υπό συγκεκριμένα εισοδηματικά κριτήρια: Δικαίωμα έχουν τα νοικοκυριά ετήσιου οικογενειακού εισοδήματος έως του ποσού των 16.000 ευρώ για τα μονομελή νοικοκυριά και έως 24.000 ευρώ για έγγαμους ή επισήμως συμβιούντες, το οποίο προσαυξάνεται κατά 5.000 ευρώ για κάθε τέκνο, με περιουσιακό όριο τα 250.000 ευρώ για το μονομελές νοικοκυριό και τα 400.000 ευρώ για έγγαμους ή συμβιούντες.
Το market pass δίνει το έναυσμα νέων επικρίσεων κατά προμηθευτών και αλυσίδων, καθώς ήδη ακούγονται φωνές ότι «οι επιχειρήσεις ετοιμάζονται να ενθυλακώσουν την επιδότηση, ανεβάζοντας περισσότερο τις τιμές και παίζοντας, ταυτόχρονα, με τις αλλαγές μεγέθους των συσκευασιών των προϊόντων»…
Στην ανάλυσή του το νέο μέτρο σημαίνει ότι για να πάρει τη χαμηλότερη επιδότηση των 22 ευρώ τον μήνα φερ’ ειπείν ένας μερικώς απασχολούμενος μισθωτός, πρέπει να ψωνίσει τρόφιμα αξίας 220 ευρώ, δηλαδή να ξοδέψει σχεδόν το 60% του μισθού του (ο καθαρός μισθός είναι 392,54 ευρώ), ενώ ένα ζευγάρι χωρίς παιδιά πρέπει να ψωνίσει 320 ευρώ τον μήνα για να του επιστραφούν τα 32, μια τετραμελής οικογένεια να ψωνίσει 520 ευρώ για να πάρει πίσω τα 52 κοκ. Αλλά γιατί, άραγε, δεν δικαιούται την επιδότηση αγοράς τροφίμων ο στερούμενος εισοδήματος; Γιατί, όταν πρόκειται για τα ψώνια του σούπερ μάρκετ, θεωρείται «ευάλωτος» κάποιος που έχει ετήσιο εισόδημα έως 16.000 ευρώ, ενώ ο ίδιος θεωρείται «ευάλωτος» με αντίστοιχο εισόδημα έως τα 7.000 ευρώ, όταν πρόκειται για την προστασία του από τις αυξήσεις των επιτοκίων της ΕΚΤ για το στεγαστικό του; Γιατί η κλιμάκωση της επιδότησης να γίνεται με βάση την καταναλωτική δυνατότητα καθενός κι όχι βάσει των αναγκών του; Γιατί η οριζόντια στήριξη της ζήτησης να περνά από επιδόματα κι όχι από τη μείωση του ΦΠΑ στα FMCG; Όσο για το κόστος του market pass –650 εκατ. ευρώ–, καλώς θα προέλθει από τη φορολόγηση των υπερκερδών των διυλιστηρίων μεν, αλλά η Οδηγία της Κομισιόν το φθινόπωρο ήταν να φορολογηθούν εκτάκτως όλα τα διυλιστήρια τουλάχιστον κατά 33%. Όμως τα κέρδη των εγχώριων θα ξεπεράσουν τα 3,2 εκατ. ευρώ το 2022, τετραπλασιασμένα συγκριτικά με 2021. Με άλλα λόγια, η Κομισιόν μας λέει «πάρτε τους φόρο το λιγότερο ένα δισεκατομμύριο!» κι εμείς τους παίρνουμε 650 εκατ. ευρώ…!
Μια «πολιτικά ουδέτερη» ένωση επιχειρηματικών συμφερόντων του κλάδου είναι αναγκαία. Όσο καθυστερεί η ίδρυσή της, το πολιτικό κόστος από τις εκάστοτε κυβερνητικές αποφάσεις θα φορτώνεται και στις πλάτες των επιχειρήσεων. Κάποιος πρέπει να κρατάει τα μπόσικα… Καλή χρονιά!