ΘΑ ΕΡΘΟΥΝ ΚΙ ΑΛΛΟΙ ΞΕΝΟΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ;

Η ροή των σεναρίων, των φημών και των πληροφοριών σχετικά με το ενδιαφέρον που δείχνουν διεθνείς λιανεμπορικοί όμιλοι για την ελληνική αγορά συνεχίζεται αμείωτη. Τα στελέχη του κλάδου αναμένουν αγωνιωδώς τις εξελίξεις, γνωρίζοντας πως στις συν-θήκες του ήδη έντονου έως εξοντωτικού ανταγωνισμού η είσοδος μίας ακόμη ξένης α-λυσίδας θα ανατρέψει εκ νέου τα δεδομένα, κάνοντας τη ζωή των ισχυρών δυσκολότερη και -το χειρότερο- το μέλλον των μικρών και μικρομεσαίων αβέβαιο

Όλοι θεωρούν ως δεδομένη την εκδήλωση των στρατηγικών σχεδίων της γερμανικής Plus, θυγατρικής του ομίλου Tengelmann, η οποία βρίσκεται ήδη εγκαταστημένη στη Θεσσαλονίκη, όπου πριν από αρκετούς μήνες οργάνωσε το επιτελείο της, με μεταγραφές, αλλά και με προσλήψεις νέων στελεχών. Η αλυσίδα προγραμμάτισε την πρώτη της επένδυση, η οποία σχετίζεται με τις υποδομές και ειδικότερα με τη δημιουργία του κέντρου logistics στη Σίνδο Θεσσαλονίκης (τρίτη φάση της ΒΙΠΕ). Τα κεφάλαια τα οποία θα διαθέσει αναμένεται να ανέλθουν στα 30 εκατ. ευρώ και βάσει αυτής της επένδυσης τόσο η ίδια η εταιρεία όσο και η αγορά αρχίζουν να μετρούν αντίστροφα τον χρόνο για τη δημιουργία του πρώτου καταστήματός της. Όλες οι εκτιμήσεις συγκλίνουν στο ότι τα εγκαίνιά του θα γίνουν τον Οκτώβριο του 2005.

Η ενεργοποίηση λοιπόν ενός ακόμη «γίγαντα» του ευρωπαϊκού λιανεμπορίου αναμένεται να ταρακουνήσει τα νερά στην ελληνική αγορά. Οι πρώτες επιδράσεις εκτιμάται ότι θα καταγραφούν στον τομέα του hard discount, όπου ανήκει η Plus. Dia και Lidl θα κληθούν να αντιδράσουν άμεσα για τη διασφάλιση της θέσης τους ή αλλιώς να αντιμετωπίσουν την -κατά πάσα πιθανότητα- επιθετική τιμολογιακή πολιτική της Plus, με την οποία η γερμανική αλυσίδα θα επιχειρήσει να κεντρίσει το ενδιαφέρον του ελληνικού κοινού. Πληροφορίες αναφέρουν ότι τα στελέχη της Plus θα επιδιώξουν τη διαφοροποίηση της αλυσίδας έναντι των discounters που δραστηριοποιούνται σήμερα στην εγχώρια αγορά, ενώ μένει να φανεί το πώς θα αντιδράσουν και οι προμηθευτές του κλάδου, εφόσον βέβαια η αλυσίδα, στρεφόμενη προς αυτούς, ζητήσει προνομιακή μεταχείριση.

Στο μεταξύ, το τελευταίο διάστημα «φούντωσαν» και πάλι τα σενάρια περί έλευσης της Wal-Mart στην εγχώρια αγορά. Σύμφωνα με δημοσιεύματα του ημερήσιου τύπου, εκπρόσωποι της αμερικανικής αλυσίδας, επιδιώκοντας τη χαρτογράφηση του ελληνικού λιανεμπορίου, απευθύνθηκαν σε εταιρεία συμβούλων από την οποία ζήτησαν στοιχεία για τη διάρθρωση του κλάδου, τους βασικούς παίκτες του, τα μεγέθη της ελληνικής οικονομίας και τις δυνατότητες για την είσοδο ακόμη μίας ξένης αλυσίδας στον εγχώριο ανταγωνισμό.

Πάντως, κορυφαίοι παράγοντες της αγοράς σχολίαζαν ως εξαιρετικά δύσκολη μέχρι απίθανη την περίπτωση της εισόδου της Wal-Mart στην Ελλάδα και δη μέσω εξαγοράς ελληνικής αλυσίδας, όπως γράφτηκε στον Τύπο. Όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά, επειδή η αμερικανική αλυσίδα αναπτύσσεται μόνο μέσω μεγάλων εμπορικών μονάδων και δεδομένου ότι τα δίκτυα των αλυσίδων σούπερ μάρκετ της χώρας μας αποτελούνται κυρίως από μικρομεσαία καταστήματα, το πρόβλημα της ασυμβατότητας των προδιαγραφών αποδυναμώνει εξ ορισμού την πιθανότητα στρατηγικής εισόδου της Wal-Mart μέσω εξαγοράς κάποιας ελληνικής αλυσίδας. Εξάλλου καθαυτό το μοντέλο των υπεραγορών στην Ελλάδα όχι μόνο δεν φαίνεται να έχει τις προοπτικές ανάπτυξης που έχει το μεσαίο μοντέλο καταστήματος σούπερ μάρκετ, αλλά θεωρείται κορεσμένο. Εκτός αυτών, τόσο το επίπεδο οργάνωσης των ελληνικών αλυσίδων όσο και το επίπεδο γενικά των υποδομών της οικονομίας μας (logistics, θεσμικό πλαίσιο κλπ) υστερούν σοβαρά ως προς τις προδιαγραφές στις οποίες στηρίζει την ανάπτυξή του ο αμερικανικός κολοσσός.

Σύμφωνα με τους ίδιους παράγοντες, σε κάθε περίπτωση οι πιθανές απαντήσεις στο ερώτημα «γιατί η Wal-Mart να επιλέξει τη λιλιπούτεια αγορά της Ελλάδας ως πύλη εισόδου (sic) στον ευρωπαϊκό ανταγωνισμό, μετά την Αγγλία και τη Γερμανία» δεν είναι πειστικές. Το πιθανότερο, λένε, είναι να συλλέγονται μεν στοιχεία για λογαριασμό της Wal-Mart και από τη χώρα μας, στο πλαίσιο ίσως των πανευρωπαϊκών ή των παγκόσμιων στρατηγικών αναζητήσεων των Αμερικανών, ωστόσο τούτο δεν δικαιολογεί το «φούσκωμα» της σχετικής πληροφορίας σε έναν τέτοιο βαθμό, ώστε ούτε λίγο ούτε πολύ να εμφανίζεται ο κλάδος εν αναμονή αμερικανικής απόβασης…

Ωστόσο δεν μπορεί να παραβλεφθεί μια άλλη θεώρηση, πέραν της τρέχουσας φημολογίας και της εικοτολογίας που τη συνοδεύει. Σύμφωνα με αυτήν, το ενδιαφέρον για την Ελλάδα εκ μέρους των πολυεθνικών επενδυτών δεν σχετίζεται με το μέτρο των ευκαιριών που προσφέρει η εγχώρια ζήτηση ή η κατάσταση και ο βαθμός συγκέντρωσης του ελληνικού λιανεμπορίου, αλλά με τη σημασία της γεωπολιτικής θέσης της χώρας στο πλαίσιο του διεθνούς καταμερισμού ως προγεφυρώματος για τη μελλοντική επέκτασή τους στην Ανατολική Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή. Κι αυτό είναι κάτι που ενδιαφέρει τόσο τις διεθνών συμφερόντων εταιρείες που ήδη δραστηριοποιούνται στην ελληνική αγορά όσο και τη Wal-Mart. Μάλιστα, όπως εκτιμάται, στον βαθμό που η τελευταία επιχειρήσει ένα «τολμηρό» βήμα -η ρευστότητα που έχει της επιτρέπει την οποιαδήποτε πρόσκαιρη ζημιά- οι διεθνείς (Ευρωπαίοι) εταίροι του ανταγωνισμού θα επιδοθούν σε ένα μπαράζ εξαγορών για να την αναχαιτίσουν.

Κάποιοι μάλιστα υποστηρίζουν ότι ήδη διαμορφώνονται οι όροι για να αναχαιτιστούν οι …διαθέσεις της, κάτι που σημαίνει ότι μάλλον πρέπει να αναμένουμε κλιμάκωση της συγκέντρωσης σε επίπεδο εξαγοράς πρωταγωνιστικών εταιρειών του κλάδου το επόμενο διάστημα. Το θέμα είναι ότι, και χωρίς την «απειλή» της Wal-Mart, η θεσμική άρση των περιορισμών στη λειτουργία του ανταγωνισμού που ετοιμάζει η κυβέρνηση από μόνη της ενισχύει τις τάσεις για τη συγκέντρωση του κλάδου. Κι αυτό γιατί η αναμενόμενη (περαιτέρω) όξυνση του ανταγωνισμού θα οδηγήσει στη μεγέθυνση των αποστάσεων μεταξύ των διαφορετικής ταχύτητας μεγάλων εταιρειών, οπότε «όσο πιο έγκαιρα ανοίξει το παζάρι των διαπραγματεύσεων για εξαγορές τόσο το καλύτερο!». Έτσι, το εν Ελλάδι νοτιοευρωπαϊκό «προγεφύρωμα» καθενός ομίλου διεθνών συμφερόντων θα σιγουρεύεται μέσω της κυριαρχίας στην εγχώρια αγορά είτε επιχειρήσει την «απόβαση» η Wal-Mart είτε όχι…

Φήμες φέρουν επίσης ακόμη ένα ισχυρό σχήμα να εκφράζει το ενδιαφέρον του για τη χώρα μας. Πρόκειται για τη βρετανική Tesco, που κατά το πρόσφατο παρελθόν προσέγγισε γνωστή αλυσίδα ελληνικών συμφερόντων, εκδηλώνοντας την πρόθεσή της για εξαγορά. Σύμφωνα με τις ίδιες φήμες, η Tesco διατηρεί το ενδιαφέρον της τόσο για επενδύσεις στην Ελλάδα όσο και για το ενδεχόμενο της εξαγοράς της ίδιας αλυσίδας, με την οποία, όπως λέγεται, η επικοινωνία δεν έχει διακοπεί, παρά το γεγονός ότι οι αρχικές επαφές άρχισαν πριν από αρκετούς μήνες.

Μένει τελικά να φανεί αν μετά την Plus θα υπάρξει και άλλος ξένος παίκτης που θα επιχειρήσει «ηρωική» είσοδο στο οργανωμένο λιανεμπόριο. Πάντως, όπως εκτιμάται, σε μια τέτοια περίπτωση ως επικρατέστερο παρουσιάζεται το σενάριο το οποίο φέρει την Tesco να συνομιλεί με Έλληνες επιχειρηματίες, παρά τα σχέδια της Wal-Mart για επενδύσεις στη χώρα μας.