Με ανακούφιση δέχτηκαν οι ελληνικές τράπεζες την αλλαγή του Λογιστικού Προτύπου Νο 39, την οποία ενέκρινε ομόφωνα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μετά από σχετική πρόταση του Συμβουλίου Διεθνών Λογιστικών Προτύπων. Η αλλαγή, η οποία πρέπει να εγκριθεί και από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (θεωρείται βέβαιη), αφορά στον τρόπο αποτίμησης του εμπορικού χαρτοφυλακίου (μετοχές, ομόλογα, αμοιβαία κεφάλαια και δάνεια). Μετά την αλλαγή, τα στοιχεία που αποτελούν το εμπορικό χαρτοφυλάκιο των τραπεζών θα αποτιμώνται σε “ευέλικτες αξίες” (η αποτίμηση μέχρι σήμερα γινόταν σε “εύλογες αξίες”), ώστε να μην ενσωματώνονται στα οικονομικά τους στοιχεία οι επιπτώσεις (απώλειες) από την κρίση των αγορών. Ουσιαστικά, οι τράπεζες θα πρέπει να αλλάξουν την κατηγορία που κατατάσσουν τα χρηματοοικονομικά τους προϊόντα, «εφαρμόζοντας πιο δίκαιους και αντιπροσωπευτικούς τρόπους αποτίμησης των στοιχείων αυτών», καθώς ορίζει το σκεπτικό της απόφασης. Δηλαδή, ο τρόπος που ισχύει μέχρι σήμερα δεν ήταν δίκαιος και αντιπροσωπευτικός;

Στόχος είναι η αλλαγή αυτή να εφαρμοστεί άμεσα για τα στοιχεία του ενεργητικού του τρίτου τριμήνου του 2008, ώστε να μη φανούν οι ζημίες που θα προέκυπταν λογιστικά με την αποτίμηση βάσει του ισχύοντος καθεστώτος. Δηλαδή, το θεσμικό πλαίσιο των αγορών είναι ένα κουστούμι, που το κόβουν και το ράβουν στα μέτρα τους κατά περίπτωση οι ατζέντηδες και οι χειραγωγοί του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος, σύμφωνα με τα συμφέροντά τους.

Πέρασαν χρόνια και χρόνια, έγιναν προσπάθειες, διαλέξεις, ημερίδες για να μας πείσουν ότι τα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα είναι πιο ορθολογιστικά, ενσωματώνουν την αρχή της συντηρητικότητας, ώστε να μην παρουσιάζονται στους ισολογισμούς και στα αποτελέσματα υπερβολικά, ιδεατά κέρδη, με την ενσωμάτωση πιθανών κινδύνων απαξιώσεων και βραχυπρόθεσμων αναταράξεων της αγοράς.

Η ΕΕ και η χώρα μας εφάρμοσαν με καθυστέρηση τα ΔΛΠ και αυτά όχι καθολικά. Και επάνω που άρχισαν να στρώνουν στην εφαρμογή τους, να που ξεφύτρωσε η αλλαγή που προαναφέραμε. Η αλήθεια είναι ότι στις ΗΠΑ είχε αρχίσει εδώ και 3-4 χρόνια η συζήτηση για αλλαγή των Λογιστικών Προτύπων, με πρωτοβουλία των μεγαλυτέρων ελεγκτικών οίκων, καθώς εκτιμάται ότι οι συνθήκες έχουν αλλάξει και δεν απεικονίζεται η σωστή εικόνα των επιχειρήσεων στους ισολογισμούς. Αλλά οι αλλαγές που προτάθηκαν αφορούσαν στην ορθολογιστικότερη αποτίμηση του ενεργητικού και του παθητικού, βελτιώνοντας τα δεδομένα και τη διαφάνεια.

Η επιχειρούμενη αλλαγή είναι προς την αντίθετη κατεύθυνση. Συγκαλύπτει ζημιές και ωραιοποιεί την κατάσταση, ώστε να συγκρατήσει την απαξίωση του συστήματος. Με άλλα λόγια, είναι η παροχή τεχνητής αναπνοής στο σύστημα.

‘Οταν άρχισε η εφαρμογή των ΔΛΠ στη χώρα μας εκφράσαμε σκεπτικισμό σχετικά με το κατά πόσο η γενίκευση εξυπηρετεί τη διαφάνεια και την ορθολογιστική εμφάνιση των ισολογισμών. Και τούτο γιατί τα ΔΛΠ. είναι μονομερώς προσανατολισμένα προς τη λογική του χρηματιστηρίου και του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Η γενίκευση, σε πολλές περιπτώσεις, αφαιρεί τα πλεονεκτήματα που προκύπτουν από τα Ελληνικά Λογιστικά πρότυπα, δηλαδή τα ΕΛΣ.

Με αυτό το σκεπτικό, διατυπώσαμε την άποψη ότι ο τρόπος που εφαρμόστηκαν τα ΔΛΠ για τις μη εισηγμένες εταιρείες, οι οποίες συντάσσουν ενοποιημένο ισολογισμό ήταν ορθότερος απ’ αυτόν που είχε εφαρμοστεί για τις εισηγμένες. Δηλαδή: Ο ισολογισμός, η κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης και η διανομή κερδών δημοσιεύονταν σύμφωνα με ΕΛΣ, και σύμφωνα με τα ΔΛΠ γινόταν η δημοσίευση της κατάστασης χρηματικών ροών και της κατάστασης μεταβολών της καθαρής θέσης της εταιρείας.

Το συμπέρασμα: Τα πολυδιαφημιζόμενα ΔΛΠ δεν είναι παρά εργαλείο στα χέρια του χρηματιστικού κεφαλαίου, που μέσω αυτών χειραγωγεί την αγορά και τη στρέφει εκεί που το συμφέρει. Δεν είδαμε να αντιδρά ούτε η ΕΕ ούτε οι ελληνικές κυβερνήσεις με την ίδια ταχύτητα και ευαισθησία για τα προβλήματα της αγοράς στο σύνολό της, στα καθηλωμένα σε χαμηλά επίπεδα εισοδήματα των μισθωτών και των συνταξιούχων, στο θεσμικό πλαίσιο των μικρομεσαίων κοκ. Σ’ αυτά επικρατεί δυστοκία και αφορισμοί, καθώς και προσπάθεια να μας πείσουν ότι οι εργαζόμενοι αμείβονται πολύ, και γι’ αυτό πρέπει να περικοπούν μισθοί και συντάξεις.

Ενώ τώρα που το σύστημα σείστηκε συθέμελα, τροποποιούνται τα ΔΛΠ, γίνονται ταχύτατα νόμοι, βρέθηκαν χρήματα για να γίνουν ενέσεις ανάνηψης, χρήματα που θα πληρώσει πάλι ο απλός πολίτης από το υστέρημά του για να σωθεί το σύστημα. Και το δίλημμα που του βάζουν σαν θηλιά στο λαιμό είναι καταλυτικό: «’Η πληρώνετε για να σωθεί το σύστημα και να πάρετε μερικά ψίχουλα σε μερικά χρόνια, ή το σύστημα καταρρέει και μας παίρνει όλους ο διάβολος!».