Τις αφορμές διαλόγου, τις οποίες δίνει το θέμα που επέλεξε ο Guest Editor, γονιμοποιούν με τις τοποθετήσεις τους οι κκ Γιάννης Σιαμπάνης, εμπορικός διευθυντής της FrieslandCampina Hellas, Αριστοτέλης Παντελιάδης, διευθύνων σύμβουλος της Μetro, Φοίβος Καρακίτσος, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Κρόνος, και Διονύσης Γράβαρης, πανεπιστημιακός, επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Μικρών Επιχειρήσεων της ΓΣΕΒΕΕ.
Στην καλύτερη περίπτωση, σταθεροποίηση πωλήσεων το 2014
Γιάννης Σιαμπάνης, εμπορικός διευθυντής της FrieslandCampina Hellas
«Τη νέα χρονιά θα ενισχυθούν οι τάσεις της συγκέντρωσης, τόσο στο λιανεμπόριο όσο και στη βιομηχανία. Εξ αιτίας της πολύχρονης κρίσης, για κάποιους επιχειρηματίες η διέξοδος δεν είναι να διατηρήσουν, αλλά να πουλήσουν τις επιχειρήσεις τους. Η κρίση, πάντως, επιβεβαιώνει ότι η επιχειρηματική επιβίωση συσχετίζεται άμεσα με τη σταθερότητα των brands, των εταιρικών αρχών και αξιών, διότι αυτά αφενός εκτιμώνται από τον καταναλωτή και αφετέρου επαυξάνουν την εμπιστοσύνη, στο πλαίσιο των Β2Β σχέσεων μεταξύ των δύο εταίρων της αγοράς. Σε ό,τι αφορά τη συγκέντρωση του λιανεμπορίου στη χώρα μας, μια παρατήρηση μόνο: Θεωρώ ότι θα εξελιχθεί σαφώς δυσκολότερα απ’ ότι σε άλλες δυτικές αγορές, καθώς στη χώρα μας η αυταπάρνηση του μικρομεσαίου λιανέμπορου χάριν της ανεξαρτησίας του πάει μαζί με το οικονομικό συμφέρον, δεν έπεται…
Για το 2014 εκτιμώ ότι γενικά η αγορά των FMCG προϊόντων στην καλύτερη περίπτωση θα εμφανίσει μια σταθεροποίηση πωλήσεων, σε σχέση με την τρέχουσα χρονιά. Οι υποχρεώσεις της χώρας και η επιτήρησή της από τους διεθνείς δανειστές, σε συνδυασμό με τη λιτότητα και την πολιτική αστάθεια ως χαρακτηριστικό όχι μόνο της Ελλάδας, αλλά γενικά της Ευρώπης, δεν αφήνουν περιθώρια αισιοδοξίας για κάτι περισσότερο.
Σε άνοδο οι τιμές, στα όριά του ο προωθητικός τζίρος
Σχετικά με τις τιμές λιανικής, προβλέπω ότι δεν θα πέσουν, καθώς τα κόστη αυξάνονται, ενώ όλες οι δυνατότητες που είχαν οι προμηθευτικές εταιρείες να τα απορροφούν ήδη έχουν εξαντληθεί. Αντίθετα, σε ορισμένες μεγάλες κατηγορίες τροφίμων, όπως τα προϊόντα του γάλακτος, προβλέπεται άνοδος των τιμών. Πράγματι, με μια αύξηση τιμής της πρώτης ύλης στην Ευρώπη της τάξης του 20% πώς να κρατηθούν οι τιμές; Ήδη η τιμή του τυριού έχει αυξηθεί γύρω στο 25% μόλις μέσα σε έναν χρόνο! Βλέπετε, ο περιορισμός της διαθεσιμότητας του γάλακτος εξαιτίας της μεγάλης ζήτησης των γαλακτοκομικών στις ασιατικές αγορές εκτινάσσουν την τιμή του.
Οι προωθήσεις πιστεύω ότι θα επεκταθούν κατά τι από άποψη όγκου πωλήσεων, γιατί αυτό ζητά σήμερα ο καταναλωτής. Δεν πρόκειται, όμως, να δούμε στο εξής τις τολμηρές εκπτώσεις των προηγούμενων ετών. Ο προωθητικός τζίρος πιθανώς έχει φτάσει στα όριά του. Το μόνο σίγουρο είναι ότι σε αυτό το πεδίο η συμμετοχή των αλυσίδων θα γίνεται όλο και πιο έντονη».
Τα πολύ δύσκολα είναι ήδη πίσω μας
Αριστοτέλης Παντελιάδης, διευθύνων σύμβουλος της Metro
Εφόσον ως εταιρεία περάσαμε χωρίς απώλειες τζίρου τα χειρότερα χρόνια της κρίσης, δηλαδή το 2012 και το 2013, μόνο αισιόδοξος μπορεί να είμαι για το μέλλον. Δεν βλέπω, επομένως, γιατί το 2014 θα υπάρξει περαιτέρω πτώση των πωλήσεων. Αντίθετα, εκτιμώ ότι θα υπάρξει μια, μικρή έστω, άνοδος, ενώ η ανεργία δεν πιστεύω ότι θα εξακολουθήσει να διογκώνεται. Εξάλλου, η με τεχνικούς όρους έξοδος από τα μνημόνια θα φέρει μια κάποια οικονομική αναζωογόνηση. Δεν προσδοκώ, ασφαλώς, ότι θα έχει άμεση αντανάκλαση στο διαθέσιμο εισόδημα, ωστόσο θα τονώσει την ψυχολογική διάθεση των καταναλωτών, εφόσον αισθανθούν ότι η καταβύθιση τελείωσε κι αρχίζει η φάση της ανόδου.
Επίσης, οι επιδόσεις της τουριστικής αγοράς ευελπιστώ ότι θα είναι καλύτερες των φετινών, ενώ η κάποια κινητικότητα στα δημόσια έργα και τα, έστω ελάχιστα, δάνεια που αρχίζουν να χορηγούνται αποτελούν ενδείξεις ότι εν πάση περιπτώσει τα πολύ δύσκολα στους περισσότερους τομείς είναι ήδη πίσω μας και ότι το 2014 δεν μπορεί παρά να είναι καλύτερο του 2013.
Διαφοροποίηση-συνέπεια, το ισχυρό χαρτί μικρών και μεγάλων
Οι μεγαλύτερες πιέσεις ασκούνται στις μικρομεσαίες τοπικές αλυσίδες του κλάδου μας, ετήσιου τζίρου 20 -150 εκατ. ευρώ. Αρκετές από αυτές στο αμέσως επόμενο διάστημα οφείλουν να αναζητήσουν λύσεις επιβίωσης, πχ μέσω συγχωνεύσεων, ή αναίμακτης εξόδου από τη δράση, δηλαδή να πωληθούν. Κάποιες πιθανώς δεν θα αντέξουν. Οι περισσότερες από τις μεγάλες αλυσίδες του κλάδου αποδείξαμε την αντοχή μας, αν και δεν μπορεί κανείς να αποκλείσει τις δυσάρεστες εκπλήξεις –χωρίς να τις θεωρώ πιθανές.
Το να είσαι αναγνωρίσιμος για την αποκλειστικά δική σου εικόνα και τη συνέπεια να τη διατηρείς διαχρονικά ελκυστική, με σεβασμό στον πελάτη, είναι το ισχυρότερο πλεονέκτημα της επιχειρηματικής επιβίωσης. Το αντίθετο είναι η μίμηση και η λογική του «λίγο απ’ όλα». Από αυτή την άποψη πιστεύω ότι η περίοδος της ύφεσης «τιμωρεί» όσους αγνόησαν τέτοιου είδους ποιοτικά στοιχεία στη στρατηγική τους τα χρόνια της ευημερίας.
Πάντως, οι μικρομεσαίες νοικοκυρεμένες τοπικές αλυσίδες, που τις σέβονται και τις εκτιμούν οι προμηθευτές και η πελατεία τους, δεν θεωρώ ότι κινδυνεύουν. Μπορεί να έχουν μια απόσταση από τις μεγάλες αλυσίδες στις αγορές τους από τους προμηθευτές, αλλά κατά μέσο όρο αυτή δεν υπερβαίνει το 2%. Τη διαφορά αυτή την εξισορροπεί η ευελιξία του τοπικού επιχειρηματία να ελέγχει άμεσα ο ίδιος τα γενικά του έξοδα, ένα πλεονέκτημα που στερούνται οι μεγάλες εταιρείες του κλάδου, αντισταθμίζοντάς το με υψηλές επενδύσεις στην οργάνωση.
Και εν πάση περιπτώσει, οι αμελητέες διαφορές πώλησης από τις μεγάλες αλυσίδες δεν δικαιολογούν φόβους για την απώλεια ανταγωνιστικότητας –πολύ περισσότερο εφόσον αυτή ενισχύεται από τους δεσμούς εντοπιότητας. Άλλωστε, η ανταγωνιστικότερη αγορά στον κόσμο, δηλαδή των ΗΠΑ, διδάσκει ότι κάλλιστα οι μικροί μπορούν να συνυπάρξουν με γίγαντες, όπως η Wal- Mart, αρκεί να προσφέρουν διαφοροποιημένα προϊόντα και υπηρεσίες.
Δεν τολμάμε ακόμα να περιορίσουμε το promotion
Σε ό,τι αφορά τις προσφορές, εφόσον εκπαιδεύσαμε τον καταναλωτή να τις αναζητά, έχουν πλέον σημαντικό αντίκτυπο στις πωλήσεις. Συνεπώς, τόσο οι προμηθευτές όσο και οι αλυσίδες, εξαναγκαζόμαστε σήμερα να δίνουμε ιδιαίτερη σημασία στα προωθητικά προγράμματα, που μόνο ταλαιπωρία δημιουργούν για όλο το κύκλωμα της αγοράς. Φοβάμαι ότι στο επόμενο εξάμηνο δεν θα φανούν σημάδια αντιστροφής αυτής της κατάστασης, δεδομένου ότι κανείς μας δεν τολμά να περιορίσει το promotion, καθώς η «καθαρή» λογική τιμή δεν συγκινεί τον πελάτη.
Ελπίζω, ωστόσο, ότι δεν απέχουμε από την έναρξη της αποκλιμάκωσης της έντασης στις προωθήσεις και, φυσικά, από μια κατ’ αντιστοιχίαν των εξοικονομήσεών μας μείωση των τιμών. Τα μειωμένα περιθώρια κέρδους των αλυσίδων στους ισολογισμούς του 2013, σε σχέση με το 2012, θα αποτυπώσουν ασφαλώς, μεταξύ άλλων, την πριμοδότηση των προωθήσεων από το λιανεμπόριο…
Ο ανταγωνισμός θα εντείνεται όσο παραμένουμε πολλοί Γενικότερα, τα κέρδη μας δέχονται ισχυρή πίεση εξαιτίας του έντονου κλαδικού ανταγωνισμού. Την έντασή του την εξηγεί το γεγονός ότι αριθμητικά εξακολουθούμε να είμαστε πολλοί ανταγωνιστές, αντίθετα προς άλλες δυτικές οικονομίες, όπου ο σχετικά περιορισμένος αριθμός των αξιόλογου μεγέθους αλυσίδων τους επιτρέπει ένα καλύτερο ποσοστό καθαρού κέρδους. Στην Ελλάδα όσο παραμένει μεγάλο το πλήθος των αλυσίδων τόσο ο ανταγωνισμός θα οξύνεται και τα κέρδη θα πιέζονται, εντείνοντας τις τάσεις ξεκαθαρίσματος της αγοράς.
Για να το πω αλλιώς, η επένδυση σε νέα καταστήματα αποβλέπει στη συγκράτηση των πωλήσεων, ώστε να συντηρείται ένα επίπεδο καθαρής κερδοφορίας ικανό να τροφοδοτεί τη συνέχεια των επενδύσεων στα δίκτυα των καταστημάτων, ενόσω διευρύνεται το ξεκαθάρισμα της αγοράς κοκ. Πρόκειται για έναν κύκλο, η επανάληψη του οποίου οδηγεί στη συγκέντρωση της αγοράς, αλλά δεν ξέρω αν ποτέ φτάσουμε σε κατάσταση αντίστοιχη των άλλων δυτικών χωρών.
Στρατηγική επιφύλαξη για τις εξαγορές
Σχετικά με τις εξαγορές, ενώ ανέκαθεν εξετάζουμε σχετικές προτάσεις –πολύ περισσότερο τώρα, που το ενδιαφέρον για την πώληση επιχειρήσεων και καταστημάτων έχει ενταθεί– η στρατηγική μας λειτουργεί αποτρεπτικά. Για εμάς η επέκταση δικτύου μέσω εξαγορών δεν είναι αυτοσκοπός. Αν δεν είμαστε απόλυτα πεισμένοι ότι μια σχετική πρόταση είναι ολόπλευρα συμφέρουσα και συμβατή με τη στρατηγική και τον χαρακτήρα των My Market, δεν προχωρούμε. Η στρατηγική μας απαιτεί πολύ περισσότερα απ’ όσα μας προτείνονται. Όσο για το μέλλον του κλασικού σούπερ μάρκετ των 800-1.500τμ, το προδιαγράψαμε ήδη από το πρώτο μας My Market. Και δικαιωνόμαστε διαχρονικά για τη στρατηγική επιμονή μας σε αυτό το μοντέλο καταστήματος.
Ένα από τα 5-7 δίκτυα που θα επικρατήσουν θα είναι ο ΕΛΟΜΑΣ Φοίβος Καρακίτσος, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Κρόνος «Κατά την εκτίμησή μου η κλαδική αγορά θα συγκεντρωθεί αναπόφευκτα σε 5-7 «συστημικά» δίκτυα εκ των οποίων, όμως, το ένα θα είναι ο ΕΛΟΜΑΣ, ο οποίος προχωρά σήμερα στη φάση μιας αναγκαίας προαγωγής των οργανωτικών του δομών, ώστε να καθιερωθεί ως εθνικός «παίκτης». Μόνον έτσι θα διασφαλιστεί το μέλλον των μεγάλων τοπικού χαρακτήρα αλυσίδων, όσων δηλαδή στηρίζονται σε ίδια κεφάλαια, έχοντας ήδη εξαντλήσει τα περιθώρια μείωσης της κερδοφορίας τους, χωρίς να περιμένουν στήριξη από πουθενά -σε αντίθεση με ορισμένες μεγάλες αλυσίδες που, ενώ έχουν τεράστια «ανοίγματα», τις συντηρούν τόσο οι προμηθευτές, γιατί απλώς δεν μπορούν να κάνουν αλλιώς, όσο και οι τράπεζες.
Ενόσω το παιχνίδι παίζεται άνισα εις βάρος μας, μόνο μια συνεκτική στρατηγική της μεσαίας αγοράς του κλάδου αποτελεί λύση για την επιβίωσή της. Πρόκειται για το κομμάτι αυτό του κλάδου, που σήμερα ζει πάλι το ίδιο καθεστώς φόβου που έζησε προ δεκαπενταετίας, απειλούμενο με ισοπέδωση από τους ισχυρούς της αγοράς. Πολύ περισσότερο, που αυτοί σήμερα ενδιαφέρονται να αγοράζουν έτοιμη πελατεία, τζίρους και μερίδια αγοράς, παίζοντας το παιχνίδι της επέκτασης μέσω εξαγορών. Κι αυτό διότι ούτε η κρίση τους αφήνει τα περιθώρια για ομαλό προγραμματισμό της ωρίμασης των επενδύσεών τους σε νέα καταστήματα (για την απόσπαση μεριδίων) ούτε υπάρχουν ακάλυπτες περιοχές, ώστε να τις διεκδικήσουν με δικά τους καταστήματα. Στην Πάτρα, λχ, ουσιαστικά δεν υπάρχει χώρος για νέο σούπερ μάρκετ…
Άδηλο μέλλον, ανθεκτικό και ισόρροπο παρόν
Πίστευα ότι φέτος θα γινόμασταν μάρτυρες μιας αισθητής συρρίκνωσης του δικτύου των σούπερ μάρκετ στη χώρα, πράγμα που δεν συνέβη, όπως δεν συνέβησαν κάποιες λίγο ή περισσότερο αναμενόμενες αλλαγές σε μεγάλες αλυσίδες του κλάδου. Αντίθετα, υπήρξε διεύρυνση δικτύων με τη δημιουργία κάποιων νέων καταστημάτων και, μέσω του ιδιαίτερα επιθετικού promotion plan όλων μας, μπόρεσε να συντηρηθεί η πολύ μικρή αγορά του κλάδου. Πράγματι, το μπακάλικο και το μίνι μάρκετ, που προμηθεύτηκαν από κάποιες αλυσίδες προϊόντα σε επιθετικές προσφορές «2+1 δώρο», τις έσπασαν, οπότε κατάφεραν να πωλούν φθηνότερα ανά μονάδα προϊόντος από τις αλυσίδες αυτές, όταν πια τα σχετικά προγράμματά τους είχαν ολοκληρωθεί.
Συμφωνώ ότι διαφαίνεται μια κάποια τάση σταθεροποίησης της αγοράς, αλλά ουδείς μπορεί να πει μεσοπρόθεσμα αν θα επιβεβαιωθεί, εφόσον αγνοούμε τι μέτρα επιφυλάσσονται για το εισόδημα των καταναλωτών. Διότι σήμερα, περισσότερο από ποτέ την τελευταία τετραετία, το κάθε νέο εισπρακτικό μέτρο αντανακλά άμεσα στη ζήτηση. Πρόκειται για χρήμα που βγαίνει αμέσως εκτός αγοράς. Βλέπετε, οι όποιες ανοχές των νοικοκυριών έχουν πλέον χαθεί. Από την άλλη πλευρά, διαπιστώνεται μια σταθεροποίηση όχι μόνο των πωλήσεων, αλλά και των μεριδίων αγοράς.
Πράγματι, οι αλλαγές που έγιναν στο πελατολόγιο καθενός, ως αποτέλεσμα του μπαράζ επιθέσεων της τηλεοπτικής διαφήμισης των μεγάλων αλυσίδων, με εκπτώσεις έως 50% κλπ, έφτασαν στα όριά τους. Άλλωστε, οι προμηθευτές είχαν κι έχουν κάθε συμφέρον να ενισχύουν τη μεσαία αλυσίδα με σημαντικά προγράμματα προσφορών, ώστε να αντιπαρέρχεται σχετικά γρήγορα την επίθεση των μεγάλων, χωρίς σημαντικές απώλειες.
Ο παραλογισμός του πολέμου των προσφορών Η στρατηγική πρόταση καθενός μας ασυζητητί πρέπει να είναι συνεπής και ξεκάθαρη. Δεν χρησιμοποιώ εύκολα τον βαρύ όρο «αξίες», που προτάσσει την ηθική διάσταση στον επιχειρηματικό ανταγωνισμό, εφόσον αυτός γίνεται οξύς και παράγει θύματα. Μιλώ απλώς για εμμονή και πειθαρχία στις εταιρικές αρχές και μια τέτοια είναι η θεμιτή τιμολογιακή πολιτική, δηλαδή αυτή που παράγει ένα λογικό κέρδος ως μέσο επιβίωσης. Αλλά τα τελευταία χρόνια, στο όνομα του ανταγωνισμού, ζούμε υπό το κράτος του παράλογου: Όταν οι τιμές και των 100 προϊόντων ενός φυλλαδίου είναι διαμορφωμένες εις βάρος της κερδοφορίας, υπάρχει πρόβλημα!
Η λογική του «πριμοδοτώ κάποια είδη για να προσελκύσω κόσμο, ώστε να κερδίσω από κάποια άλλα», όταν τραβιέται στα άκρα της παύει να είναι λογική! Διότι ο πελάτης σήμερα διαβάζει σχολαστικά τα φυλλάδια και ψωνίζει τα είδη Α από την τάδε επωνυμία, τα είδη Β από τη δείνα επωνυμία κοκ. Η ανεργία τού αυξάνει τον ελεύθερο χρόνο κι η φτώχεια τον σπρώχνει σε ένα χρονοβόρο κυνήγι αναζήτησης των προσφορών ανά είδος στις διαφορετικές επωνυμίες καταστημάτων, μέχρι να γεμίσει το καλάθι του νοικοκυριού του με τα αναγκαία, όλα σε προσφορά!
Σήμερα διαπιστώνεται μια τάση εξορθολογισμού των προωθήσεων εκ μέρους των προμηθευτών, οι οποίοι δικαιολογημένα συνιστούν όλο και πιο επίμονα στους πελάτες τους «μην κάνετε το -20% που σας δίνουμε -40%, γιατί δεν βγαίνετε!», πράγμα που αρχίζουν να το συμμερίζονται οι περισσότερες αλυσίδες, δεδομένου ότι ο προωθητικός τζίρος, όπως φαίνεται, μάλλον έχει φτάσει στα όριά του…
Οι τιμές θα παραμείνουν «ακριβές»
Οι τιμές δεν νομίζω ότι υπάρχουν τα περιθώρια να καμφθούν περαιτέρω. Εμείς ως εταιρεία, για παράδειγμα, επί τέσσερα χρόνια συμπιέζουμε τα κέρδη μας -μειώθηκαν περίπου στο μισό από τα ήδη χαμηλά επίπεδα στα οποία ήταν διαμορφωμένα. Κάτι αντίστοιχο είναι ο κανόνας πια στον κλάδο. Υποθετικά μιλώντας, μόνο μια μεγάλη συρρίκνωση του κλαδικού δικτύου πωλήσεων, άρα του γενικού κόστους διανομής, θα επέτρεπε μια, μικρή πάντως, μείωση των τιμών εκ μέρους των λιανεμπορικών εταιρειών. Ωστόσο, ακόμα και στο υποθετικό της πλαίσιο, μια τέτοια πρόταση δεν ευσταθεί, αφού έχουν αρθεί κι οι τελευταίοι νομικοί περιορισμοί στη δημιουργία νέων καταστημάτων…
Όμως, ούτε στον τομέα της βιομηχανίας υπάρχουν οι ισχυρές ελληνικές βιομηχανίες ανά κατηγορία προϊόντων, που θα μπορούσαν να κρατούν χαμηλά τις τιμές τους, δηλαδή κόντρα στους κολοσσούς της αγοράς που τις διαμορφώνουν όπως θέλουν, αφού ελέγχουν ένα σημαντικότατο μέρος της κάλυψης των αναγκών της ζήτησης με τα προϊόντα τους. Αλλά όσο και να γίνουν οι τιμές «καλές», πάντα θα φαίνονται ακριβές στον κόσμο που δεν έχει χρήμα.
Μην ξεχνάτε ότι στην καλύτερη περίπτωση μιλούμε για μείωση εισοδημάτων, αφού πάνω από 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι δεν έχουν καν εισόδημα! Η κίνηση του μήνα στα καταστήματά μας λέει πολλά: Με το που καταβάλλονται μισθοί και συντάξεις, για δέκα ημέρες υπάρχει δουλειά. Στις επόμενες πέντε, η κίνηση μειώνεται. Το καλάθι, πάντως, του δεύτερου δεκαπενθήμερου, σε σχέση με του πρώτου, είναι το μισό…».
Πιθανή σταθεροποίηση των πωλήσεων, αλλά σε πολύ χαμηλά ποσοστά
Διονύσης Γράβαρης, πανεπιστημιακός, επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Μικρών Επιχειρήσεων της ΓΣΕΒΕΕ
«Η περαιτέρω μείωση των δαπανών των νοικοκυριών στον κλάδο των τροφίμων, επειδή είναι υψηλού βαθμού ανελαστικότητας, ασφαλώς δεν αναμαίνεται να είναι ενός αντίστοιχου επιπέδου άλλων προϊόντων και υπηρεσιών, όπως η εστίαση, η ένδυση-υπόδηση, τα βιβλία κλπ. Ωστόσο, ενώ από το 2008 μέχρι σήμερα το διαθέσιμο εισόδημα έχει υποστεί μια μείωση της τάξης του 18%-20% σε σταθερές (αποπληθωρισμένες) τιμές, για το 2014 υπολογίζουμε, βάσει των υπαρχόντων στοιχείων, μια περαιτέρω μείωσή του, σε σχέση με τη φετινή χρονιά, γύρω στο 4%.
Αλλά, αν ληφθεί υπόψιν ως προοπτική ότι η φορολογία θα είναι υψηλότερη για λιγότερο εισόδημα, δεδομένου ότι «διαθέσιμο» είναι το εισόδημα μετά την καταβολή φόρων, το πραγματικά διαθέσιμο εισόδημα θα είναι ακόμα πιο μικρό του υπολογιζόμενου –πόσο, ακόμα δεν το ξέρουμε… Ούτως εχόντων των πραγμάτων μπορεί μεν οι πωλήσεις να σταθεροποιηθούν, καθώς η ύφεση δεν έχει τον ρυθμό επιτάχυνσης των προηγούμενων χρόνων, αλλά θα σταθεροποιηθούν σε ιδιαίτερα χαμηλό ποσοστό.
Το στρίμωγμα… Βάσει των στοιχείων λιανικών πωλήσεων της περιόδου μεταξύ Αυγούστου του 2012 και Αυγούστου του 2013, ο δείκτης όγκου πωλήσεων (χωρίς τη συμμετοχή των καυσίμων) σημείωσε μείωση 9,1%, έναντι 8,8% το αντίστοιχο προηγούμενο δωδεκάμηνο. Τούτο δείχνει ότι η μείωση του όγκου των πωλούμενων αγαθών εξακολουθεί να έχει αυξανόμενο ρυθμό+. Σε αξία πωλήσεων, ο δείκτης κύκλου εργασιών έδειξε επίσης μια κάμψη της τάξης του 9,5% την ίδια περίοδο, έναντι 8,1% του προηγούμενου κατ’ αντιστοιχίαν δωδεκαμήνου.
Επομένως, ο ρυθμός μείωσης των πωλήσεων σε αξία είναι ταχύτερος από τον ρυθμό μείωσης του όγκου πωλήσεων, άρα υπήρξε μια αποκλιμάκωση των τιμών (2% κατά μέσο όρο). Όμως, στον κλάδο των τροφίμων τούτο συνέβη υπό καθεστώς έντονης ανατίμησης των αγαθών ιδιωτικής ετικέτας συγκριτικά με τα επώνυμα προϊόντα, όπως επιβεβαιώνουν δειγματοληπτικές έρευνες, και δη υπό συνθήκες εμφάνισης των ορίων, πιθανώς, του λεγόμενου «προωθητικού τζίρου». Άρα το οργανωμένο λιανεμπόριο είναι ήδη αρκούντως στριμωγμένο…
Μείωση κόστους των δικτύων διανομής
Με βάση τα προαναφερόμενα, η όποια πιθανότητα σταθεροποίησης των πωλήσεων σε ένα αναπότρεπτα πολύ χαμηλό επίπεδο επιβάλλει στα δίκτυα πωλήσεων να μειώσουν το κόστος λειτουργίας τους, ώστε να αντέξουν. Ειδάλλως, οι επιπτώσεις του ανταγωνισμού στην κερδοφορία τους θα θέτουν διαρκώς το ζήτημα των ικανοτήτων αυτοσυντήρησης καθενός. Στο πλαίσιο αυτό, μια τάση που ήδη έχει δώσει το στίγμα της στην εγχώρια αγορά είναι η επιδίωξη της κυριαρχίας των ισχυρών δικτύων, μέσω της επέκτασής τους με το σύστημα franchise σε νέα ή σε υφιστάμενα τμήματα του δυναμικού τους».