ΠΟΙΟΙ ΠΑΓΩΣΑΝ ΤΕΛΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΠΑΓΩΜΑ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ ;

Σε μία άνευ προηγουμένου μάχη εντυπώσεων, με επιθετικές δηλώσεις, καθημερινές ανακοινώσεις, καταιγιστικά διαφημιστικά μηνύματα, αλλά και χτυπήματα κάτω από τη μέση, επιδίδεται το τελευταίο διάστημα η αγορά, με αφορμή την αναζήτηση ευθυνών για τις ανατιμήσεις.

Η κίνηση της ΚΑΡΦΟΥΡ ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ να παγώσει για τετράμηνο διάστημα τις τιμές της προκάλεσε μεγάλη αναστάτωση στην αγορά, που λίγο έλειψε να ζημιώσει ακόμη και την ίδια την αλυσίδα, μα πάνω απ’ όλα οδήγησε σε ένα επικοινωνιακό και καθαρά προεκλογικό παιχνίδι, αφού στον πόλεμο που ξέσπασε ενεπλάκη και ο υφυπουργός Ανάπτυξης, κ. Κίμων Κουλούρης.

«Είναι αυτονόητο ότι ο πόλεμος των τιμών ποτέ δεν τελειώνει, όπως είναι αυτονόητο και ότι δεν εφησυχάζουμε», δήλωσε αποκλειστικά στο «σελφ σέρβις» ο υφυπουργός, δίνοντας έμφαση στην πολιτική διάσταση του ζητήματος, για να προσθέσει ότι «για τον Έλληνα καταναλωτή, ο οποίος αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της πολιτικής μας και τον μεγάλο μας σύμμαχο, ένα ερώτημα απέμεινε να πλανάται και θα άξιζε ίσως να διερευνηθεί: Ποιοι πάγωσαν τελικά με το πάγωμα των τιμών;»

Ωστόσο υπάρχει και η οικονομική διάσταση των ανατιμήσεων, που αφορά άμεσα την επιχειρηματική κοινότητα. Για το θέμα αυτό ο υφυπουργός επιμένει ότι «έχει πλέον διαμορφωθεί ένα ισχυρό μέτωπο κατά της ακρίβειας από τους ίδιους τους παράγοντες της αγοράς, που υποδηλώνει την κοινωνική τους ευθύνη ή έστω τη δυνατότητά τους να παίζουν με υγιείς κανόνες το παιχνίδι του ανταγωνισμού». Μάλιστα, όπως επισημαίνει, εις πείσμα των εντυπώσεων που από διάφορα κέντρα επιχειρήθηκε να καλλιεργηθούν, και μόνο η πορεία του πληθωρισμού τους τελευταίους δύο μήνες καταδεικνύει την αποτελεσματικότητα της ακολουθούμενης πολιτικής στην αγορά. «Πολύ απλά το καθιερωμένο κύμα ανατιμήσεων δεν υπήρξε φέτος», ανέφερε χαρακτηριστικά ο υφυπουργός.

Αναφορά στο κύμα ανατιμήσεων έκανε και ο Σύνδεσμος Παντοπωλών Ελλάδος. Ο πρόεδρός του σχολιάζοντας γενικότερα στο ζήτημα έδωσε στοιχεία για αυξήσεις έως 16,6% στις τιμές χονδρικής από τις αρχές του έτους, ενώ η ΚΑΡΦΟΥΡ ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ, μετά την πρώτη… φωτιά που έβαλε στην αγορά ανακοινώνοντας πάγωμα των τιμών, άναψε και μια δεύτερη. Ο κ. Didier Fleury, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, στράφηκε κατά της βιομηχανίας, δηλώνοντας έξω από το γραφείο του υφυπουργού ότι από την 1η Ιανουαρίου 2003 πολυεθνικές, αλλά και ελληνικές βιομηχανίες ή εισαγωγικές επιχειρήσεις προχώρησαν σε ανατιμήσεις διπλάσιες ή και πολλαπλάσιες του πληθωρισμού, ότι στην Ελλάδα προϊόντα όπως απορρυπαντικά, αναψυκτικά και γάλατα πωλούνται ακριβότερα έως και 40% από άλλα ευρωπαϊκά κράτη, καθώς και ότι εφόσον η εικόνα αυτή δεν ανατραπεί, η αλυσίδα θα στραφεί στο εξωτερικό εντείνοντας τις εισαγωγές της. Η απάντηση του προέδρου του ΣΕΒΤ, κ. Δασκαλόπουλου, ήταν άμεση. Έκανε λόγο για ύβρεις, οι οποίες δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα.

Στο μεταξύ, ο κ. Fleury μιλώντας στο «σ.σ.» επιχείρησε να κατεβάσει τους τόνους, δηλώνοντας μεταξύ άλλων ότι «το πάγωμα των τιμών στην Ελλάδα αποτελεί μια πραγματικότητα, που πρακτικά δημιούργησε τις προϋποθέσεις ώστε προμηθευτές και λιανέμποροι να απαντήσουν με τον πιο τίμιο τρόπο στις ανάγκες των πελατών τους». Ο κ. Fleury πρόσθεσε επίσης ότι οι τιμές βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της αλυσίδας, που με τη βοήθεια των 10.000 συνεργατών της αγωνίζεται με σκοπό να εξασφαλίσει στον Έλληνα καταναλωτή πρόσβαση σε προϊόντα που αποτελούσαν πολυτέλεια.

Στη μάχη των εντυπώσεων ρίχτηκαν με απόλυτο συντονισμό αρκετές από τις εταιρείες του λιανεμπορίου, σπεύδοντας να δημοσιοποιήσουν ότι στις προθέσεις τους είναι η επιβολή σταθερών τιμών, αλλά και να στρέψουν τα βέλη τους και πάλι προς τη βιομηχανία, προκαλώντας τις αναμενόμενες αντιδράσεις. Η γνωστή πια, αλλά και αδιέξοδη αντιπαράθεση για τα περιθώρια κέρδους στο λιανεμπόριο και τους προμηθευτές ήλθε στο προσκήνιο. Οι τόνοι ανέβηκαν ψηλά, η ένταση έφθασε στο αποκορύφωμα, όλοι βρέθηκαν να ευθύνονται για οτιδήποτε καλό ή κακό συμβαίνει στην αγορά, ώσπου η κρίση εντάθηκε περαιτέρω όταν στο γραφείο του υφυπουργού βρέθηκαν να… απολογούνται για τις ανατιμήσεις συγκεκριμένες εταιρείες. Οι COLGATE PALMOLIVE, PROCTER & GAMBLE, HENKEL, L’ ORÉAL και UNILEVER έδωσαν εξηγήσεις –κατά τον υφυπουργό– για την τιμολογιακή τους πολιτική, αλλά και υποσχέσεις για πάγωμα των τιμών. Πάντως σύμφωνα με πληροφορίες, οι εκπρόσωποι των εταιρειών επισήμαναν στην ηγεσία του Υπουργείου Ανάπτυξης ότι δεν αποδέχονται την οποιαδήποτε πίεση για συγκράτηση των τιμών, ότι τα τιμολόγιά τους θα παραμείνουν σταθερά έως το τέλος του έτους, διότι αυτό προβλέπεται ούτως ή άλλως από την εμπορική τους πολιτική και βέβαια, αν το κρίνουν αναγκαίο και σκόπιμο, από το 2004 θα προχωρήσουν σε αυξήσεις.

Ο ΣΕΣΜΕ από την πλευρά του σε ανακοίνωση που εξέδωσε επισήμανε το αυτονόητο, που όμως είχε ξεφύγει της προσοχής του Υπουργείου: γενικό πάγωμα τιμών δεν είναι δυνατό από το λιανεμπόριο, διότι δεν υπάρχουν τα αναγκαία περιθώρια, ωστόσο, όπως ανέφερε, ο κλάδος θα συμβάλει στο μέτρο του δυνατού στη συγκράτηση των ανατιμήσεων, όμως ο ισχυρισμός του ΣΕΒΤ για τα περιθώρια ελιγμών των σούπερ μάρκετ καταρρίπτεται από τα πολύ χαμηλά περιθώρια καθαρού κέρδους που εμφανίζει το οργανωμένο λιανεμπόριο.

Ο πρόεδρος του ΣΕΣΜΕ, κ. Παντελής Παντελιάδης, με δηλώσεις του στο περιοδικό επιχείρησε να βάλει σε τάξη το ζήτημα των ανατιμήσεων. Απευθυνόμενος στις επιχειρήσεις, αλλά και στην ηγεσία του Υπουργείου Ανάπτυξης ξεκαθάρισε ότι οι κινήσεις εντυπωσιασμού όχι μόνο δεν λύνουν το πρόβλημα, αλλά δημιουργούν κλίμα καχυποψίας στην αγορά. Κατά τον κ. Παντελιάδη η επιθετική πολιτική που ασκεί η κυβέρνηση εναντίον «δικαίων και αδίκων», απειλώντας με δημοσιοποίηση των ενεργειών των κερδοσκόπων, χωρίς να διευκρινίζει τα κριτήρια, είναι αδιέξοδη, διότι η επιβράβευση των επιχειρηματιών ή η τιμωρία τους έρχεται από την ίδια την αγορά.

Ο πρόεδρος του ΣΕΣΜΕ ήταν όμως αιχμηρός σχετικά με την εμμονή του Υπουργείου στις αγορανομικές διατάξεις, υπογραμμίζοντας ότι η εποχή που η αγορανομία όριζε τις τιμές έχει παρέλθει. Απευθυνόμενος στους υποστηρικτές της εν λόγω πολιτικής, τους υπενθύμισε ότι οικονομίες που λειτουργούσαν βάσει αυτής της λογικής κατέρρευσαν έχοντας διψήφιο πληθωρισμό. Όσο για τις ανατιμήσεις, δήλωσε τα εξής: «Οι προμηθευτές έχουν το αναφαίρετο δικαίωμα να χαράξουν την τιμολογιακή πολιτική, αναλαμβάνοντας το ρίσκο να βρεθούν εκτός αγοράς».

Ποιο ήταν όμως το αποτέλεσμα της έντασης που προηγήθηκε; Οφέλη για το οικογενειακό εισόδημα δεν υπήρξαν, αφού σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, ο ετήσιος πληθωρισμός θα διατηρηθεί και φέτος στα υψηλά επίπεδα του 3,5%, ενώ οι καταναλωτές επιμένουν από την πλευρά τους ότι το κόστος ζωής παραμένει δυσβάστακτο. Ωστόσο ο… ενορχηστρωτής των όσων προηγήθηκαν, υφυπουργός Ανάπτυξης κ. Κίμων Κουλούρης, επιμένει ότι κέρδισε τη μάχη κρατώντας τις τιμές σταθερές.

Βέβαια ουδείς σκέφθηκε να αναφερθεί στο διάστημα που μεσολάβησε από την είσοδο της χώρας στην ΟΝΕ και ειδικότερα στο κύμα αυξήσεων των πρώτων 18 μηνών χρήσης του ενιαίου νομίσματος. Φυσικά ουδείς προβληματίστηκε και για το ενδεχόμενο ανατιμήσεων κατά τις πρώτες εβδομάδες του 2004, οπότε θα έχει λήξει το πολυδιαφημισμένο πάγωμα τιμών.

Μόνο το ΙΝΚΑ επιχείρησε να σηκώνει τους τόνους –πάντα για το… συμφέρον των καταναλωτών– δρώντας ωστόσο για άλλη μια φορά με τον ερασιτεχνισμό που το διακρίνει. Έδωσε στη δημοσιότητα στοιχεία για αυξήσεις πριν το πάγωμα, που όμως αμφισβητήθηκαν από την αγορά, ενώ η ΚΑΡΦΟΥΡ ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ προειδοποίησε τον κ. Χαράλαμπο Κουρή ότι αν δεν περιοριστεί στα τρέχοντα, υπάρχουν και τα έννομα μέσα για να πειστεί αναλόγως. Έκτοτε το Ινστιτούτο Καταναλωτών ξέχασε το θέμα των ανατιμήσεων.

Πάντως στη μάχη των εντυπώσεων για τις τιμές ρίχτηκε το μεγαλύτερο μέρος του λιανεμπορίου. Η ΑΦΟΙ ΒΕΡΟΠΟΥΛΟΙ πέρασε στην αντεπίθεση, δηλώνοντας έτοιμη να βγάλει εκτός αγοράς κάθε ανατιμημένο προϊόν. Ο κ. Νίκος Βερόπουλος σε επικοινωνία που είχε με το περιοδικό διευκρίνισε ότι επιμένει στην πολιτική και στις δεσμεύσεις τις οποίες ανέλαβε, παρά τις εντονότατες πιέσεις που δέχεται από προμηθευτές του για διαλλακτικότερη τιμολογιακή πολιτική.

Στελέχη της ΑΛΦΑ-ΒΗΤΑ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ έσπευσαν να δηλώσουν ότι η πολιτική παγώματος των τιμών είναι δυσμενής για τον καταναλωτή και αυτό διότι η αλυσίδα ρίχνει τις τιμές της όπου έχει τα περιθώρια, ενώ ο ΕΛΟΜΑΣ διά του προέδρου του υποσχέθηκε σταθερές τιμές. Ο κ. Απόστολος Αλεξάκης τόνισε στο «σ. σ.» ότι οι πολυεθνικές εταιρείες, θέλοντας να διατηρήσουν τα μερίδια αγοράς που ήδη κατέχουν, δεν θα θελήσουν να ρισκάρουν τη δύναμή τους προχωρώντας σε ανατιμήσεις με τις οποίες θα διατάρασσαν τις σχέσεις συνεργασίας με τους μεγάλους πελάτες τους, τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ.

Στο μεταξύ, το παιχνίδι των εντυπώσεων απέκτησε και την κωμική του διάσταση, όταν οι επαγγελματίες πωλητές λαϊκών αγορών δήλωσαν ούτε λίγο ούτε πολύ ότι το πάγωμα τιμών ισχύει και για τα βιομηχανικά είδη που πωλούνται από τους πάγκους τους, ότι δηλαδή στην αντιπληθωριστική πολιτική της κυβέρνησης θα συμβάλουν και όσοι συμμετέχουν στα παζάρια.

Οι μεγαλύτερες μάχες εντυπώσεων δόθηκαν πάντως μπροστά στις κάμερες. Δεκάδες ήταν οι εκπρόσωποι εταιρειών λιανικής οι οποίοι υπό το φόβο της απώλειας μεριδίων αγοράς έσπευσαν να συναντήσουν τον κ. Κουλούρη για να του διαμηνύσουν ότι στηρίζουν το έργο του. Προς αποφυγήν μάλιστα παρεξηγήσεων, έξω από το γραφείο του υφυπουργού –που λίγο έλειψε να γίνει διαφημιστικό γραφείο– ανακοίνωναν και επισήμως προς το ευρύ κοινό τη νέα τιμολογιακή τους πολιτική. Σε δεσμεύσεις περί παγώματος τιμών προχώρησαν και οι εκπρόσωποι εταιρειών διάθεσης ηλεκτρονικών ειδών, στα οποία κατά παράδοση οι τιμές δεν παγώνουν, αντιθέτως μειώνονται με ταχύτατους ρυθμούς, διότι, ως προϊόντα τεχνολογικής αιχμής, απαξιώνονται γρήγορα.

Σε ένα ερώτημα πάντως δεν έχει μέχρι σήμερα απαντήσει κανείς: «Τι θα γίνει με τις τιμές μετά τις γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς;». Απάντηση θα δοθεί αφού πρώτα προσδιοριστεί ο χρόνος των επερχόμενων εκλογών, διότι ο υφυπουργός Ανάπτυξης σε έναν μόνο ισχυρισμό του φαίνεται να έχει απόλυτο δίκιο: οι ανατιμήσεις παραμένουν το μοναδικό ίσως ανοικτό πεδίο αντιπαράθεσης με την αντιπολίτευση και ως ένα κοινωνικά ευαίσθητο ζήτημα συγκεντρώνουν τα φώτα της δημοσιότητας και το ενδιαφέρον πολιτικών, πολιτών και επιχειρηματιών.