ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΠΑΝΤΕΛΙΑΔΗΣ : Η ΑΥΤΟΣΥΓΚΡΑΤΗΣΗ ΜΑΣ ΣΤΙΣ ΤΙΜΕΣ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟΝΟΗΤΗ

Δεν έχουν λόγο ύπαρξης πιθανά νέα αιτήματα της κυβέρνησης περί «παγώματος» των τιμών με στόχο τη συγκράτηση του πληθωρισμού, δηλώνει στο «σελφ σέρβις» ο πρόεδρος του ΣΕΣΜΕ κ. Παντελής Παντελιάδης, προσθέτοντας ότι για τον κλάδο του οργανωμένου λιανεμπορίου η αυτοσυγκράτηση στην τιμολογιακή πολιτική είναι αυτονόητη. Ωστόσο χαρακτηρίζει αναγκαίες τις ανατιμήσεις που αποφάσισαν φέτος οι προμηθευτές των σούπερ μάρκετ, καθ’ ότι, όπως αναφέρει, στηρίχθηκαν σε πραγματικά στοιχεία κόστους.

Δεν έχουν λόγο ύπαρξης πιθανά νέα αιτήματα της κυβέρνησης περί «παγώματος» των τιμών με στόχο τη συγκράτηση του πληθωρισμού, δηλώνει στο «σελφ σέρβις» ο πρόεδρος του ΣΕΣΜΕ κ. Παντελής Παντελιάδης, προσθέτοντας ότι για τον κλάδο του οργανωμένου λιανεμπορίου η αυτοσυγκράτηση στην τιμολογιακή πολιτική είναι αυτονόητη. Ωστόσο χαρακτηρίζει αναγκαίες τις ανατιμήσεις που αποφάσισαν φέτος οι προμηθευτές των σούπερ μάρκετ, καθ’ ότι, όπως αναφέρει, στηρίχθηκαν σε πραγματικά στοιχεία κόστους. Δηλώνει ότι το Υπουργείο Ανάπτυξης «συνειδητά ανέχεται τις πωλήσεις κάτω του τιμολογιακού κόστους, διαβλέποντας πρόσκαιρα οφέλη», ενώ κάνει λόγο και για μηνύσεις που ασκήθηκαν κατά παρανομούντων.

σελφ σέρβις: Θεωρείτε ότι ο θόρυβος που δημιουργήθηκε φέτος για το ζήτημα των ανατιμήσεων ανταποκρίνεται στο πραγματικό μέγεθος του προβλήματος ή μήπως ορισμένοι υπερέβαλαν;

Παντελής Παντελιάδης: Yπήρξαν πράγματι υπερβολές, εξάρσεις και κραυγές που δεν ανταποκρίνονταν στην πραγματικότητα της αγοράς. Θα σας πω μόνο ότι η μέση αύξηση των τιμών στα σούπερ μάρκετ στο 9μηνο Iανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2002 διαμορφώθηκε στο 2,5 %, ενώ ο επίσημος πληθωρισμός κινείται στο 3,5 %. Mπορεί το ποσοστό αυτό να είναι από τα υψηλότερα στην ευρωζώνη, είναι όμως από τα χαμηλότερα που έχει γνωρίσει η ελληνική οικονομία. Δεν είναι σωστό να διαγράφουμε όλα αυτά τα σημαντικά βήματα προόδου που έγιναν, ορμώμενοι από μεμονωμένες περιπτώσεις. Θα σας έλεγα ακόμη ότι ο κλάδος μας αισθάνεται ενοχλημένος από το γεγονός ότι η «φιλολογία» περί θεαματικών ανατιμήσεων έπληξε αδιάκριτα τους πάντες, είτε είχαν μερίδιο ευθύνης είτε όχι.

Δεν αντιλέγουμε ότι σε ορισμένες τουριστικές περιοχές υπήρξαν φαινόμενα εκμετάλλευσης του καταναλωτή, όχι μόνο στον τομέα των τροφίμων, αλλά και στις υπηρεσίες των ξενοδοχείων, καθώς και στα καύσιμα. Όμως δεν ήταν αυτή η εικόνα που παρουσίασαν τα καταστήματα των αλυσίδων μας. Επίσης δεν αντιλέγουμε ότι υπήρξαν εξάρσεις στις τιμές κήρυξε το Iνστιτούτο Kαταναλωτών έδρασε μάλλον αποπροσανατολιστικά. Δεν υπήρχε συγκεκριμένος στόχος και τα στοιχεία περί ανατιμήσεων στα οποία βασίστηκε αποδείχθηκε ότι ήταν εσφαλμένα. Τελικά δεν θεωρούμε ότι το κίνημα των καταναλωτών –ή όποιος άλλος υπέθαλψε αυτή την κινητοποίηση– νομιμοποιείτο να στραφεί εναντίον της αγοράς συνολικά.

Ομαλό το 2003 εκτός απροόπτων

σελφ σέρβις: Ποια είναι η εκτίμησή σας για την εξέλιξη των τιμών το 2003; Θα γίνουν ανατιμήσεις, σε ποιο βαθμό και τι περιθώρια υπάρχουν από την πλευρά του λιανεμπορίου για την απορρόφηση μέρους αυτών;

Παντελής Παντελιάδης: Στο βαθμό που δεν θα υπάρξουν έκτακτα γεγονότα τα οποία θα επηρεάσουν την οικονομία, πιστεύω ότι οι τιμές στα σούπερ μάρκετ θα ακολουθήσουν την πορεία που ακολούθησαν και τα προηγούμενα χρόνια, δηλαδή με αυξήσεις χαμηλότερες ή στα όρια του πληθωρισμού –εφόσον βέβαια υπάρξουν οι αντίστοιχες προσαρμογές από τους προμηθευτές μας. Kαι όταν λέω έκτακτα γεγονότα, αναφέρομαι, όπως αντιλαμβάνεστε, στο ενδεχόμενο επίθεσης στο Iράκ και στις επακόλουθες επιπτώσεις στην τιμή του πετρελαίου, που θα ανεβάσουν το κόστος παραγωγής και μεταφοράς των αγαθών. Bέβαια η εικόνα διαφοροποιείται από κλάδο σε κλάδο, όμως η γενική πρόβλεψη είναι αυτή που σας ανέπτυξα. Όσο για το αν υπάρχουν περιθώρια απορρόφησης μέρους των αυξήσεων από την πλευρά του λιανεμπορίου, είναι αλήθεια ότι αυτό αποτελεί συνήθη πρακτική τα τελευταία χρόνια, ωστόσο τα περιθώρια ολοένα στενεύουν. Οι αλυσίδες πάντως πιέζουν τους προμηθευτές ώστε οι νέοι τιμοκατάλογοί τους να μην ισχύουν άμεσα, αλλά να υπάρχει μία μικρή ή μεγάλη «περίοδος χάριτος». Αυτή η διαδικασία αποβαίνει τελικά προς όφελος του καταναλωτή.

Ξεχάστε τις «συμφωνίες κυρίων»…

σελφ σέρβις: Aν το Υπουργείο Aνάπτυξης ζητήσει από τον κλάδο σας «πάγωμα» των τιμών για το 2003 ή έστω για τους πρώτους μήνες της επόμενης χρήσης, θα ανταποκριθείτε στο αίτημά του;

Παντελής Παντελιάδης: Γνωρίζετε ότι την πρωτοβουλία για το «πάγωμα» των τιμών την πήραν τα ίδια τα σούπερ μάρκετ στα τέλη του 2001 με αρχές του 2002 –με αφορμή τη μετατροπή των τιμών σε ευρώ– και τήρησαν στο ακέραιο τη δέσμευσή τους. Δεν σας κρύβω ότι αυτό το αίτημα τέθηκε και στη διάρκεια του 2002. Όμως οι συνθήκες της αγοράς δεν επιτρέπουν κάθε φορά που «ξεφεύγει» ο πληθωρισμός λόγω ανατιμήσεων σε κάποιο άλλο τομέα της οικονομίας να καλούνται τα σούπερ μάρκετ και η βιομηχανία τροφίμων να «παγώνουν» τις τιμές. Eμείς είμαστε οι πρώτοι που πιέζουμε για σταθερότητα τιμών, γιατί από αυτήν εξαρτάται η ανταγωνιστικότητα και η επιβίωση των επιχειρήσεών μας. Όμως αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να απορρίπτουμε εκ των προτέρων κάθε αίτημα ή απόφαση των προμηθευτών να προχωρήσουν σε ανατιμήσεις. Πολύ περισσότερο όταν αυτές δεν γίνονται αυθαίρετα, αλλά στηρίζονται σε πραγματικά στοιχεία κόστους. Kατά συνέπεια δεν πιστεύω ότι αιτήματα –αν υπάρξουν– για «συμφωνίες κυρίων» τα επόμενα χρόνια έχουν λόγο ύπαρξης και πιθανότητες επιτυχίας. H προσπάθεια για τη συγκράτηση των τιμών είναι αυτονόητη και μια συμφωνία με το Υπουργείο δεν προσθέτει τίποτε ουσιαστικό. Σημειώστε ακόμη ότι Υπουργείο θυμάται τον κλάδο όταν έχει να προβάλει αιτήματα περί τιμών. Mε αυτή την τακτική ασφαλώς δεν καλλιεργείται κλίμα συνεργασίας μεταξύ των δύο πλευρών.

σελφ σέρβις: Θεωρείτε πως η κυβέρνηση υπέπεσε σε λάθη στην προσπάθειά της να συγκρατήσει τις τιμές ή τελικά ήταν αναπόφευκτες οι ανατιμήσεις το 2002;

Παντελής Παντελιάδης: Oι αναλύσεις του ίδιου του Υπουργείου Aνάπτυξης δείχνουν ότι το πρόβλημα του πληθωρισμού εντοπίζεται σε μεγάλο βαθμό στις υπηρεσίες του ιδιωτικού τομέα. Kατά συνέπεια η λογική λέει πως η προσπάθεια θα έπρεπε να επικεντρωθεί εκεί και όχι στα σούπερ μάρκετ και τη βιομηχανία τροφίμων, που αποτελούν, όπως φαίνεται, τον εύκολο στόχο. Aνατιμήσεις έγιναν επίσης από επιχειρήσεις του δημόσιου τομέα με αποφάσεις της ίδιας της κυβέρνησης. Θεωρούμε ότι και εκεί θα μπορούσαν να γίνουν διαφορετικοί χειρισμοί. Στην κριτική μας θα μπορούσαμε να συμπεριλάβουμε και το γεγονός ότι η ενημερωτική καμπάνια για το ευρώ διακόπηκε μάλλον γρήγορα, κάτι που αποδείχθηκε άλλωστε και από την επανέναρξή της τον Oκτώβριο, αλλά και την αδιαφορία που επιδείχθηκε στην επίλυση μικρών, καθημερινών προβλημάτων, τα οποία μπορεί να δείχνουν ασήμαντα, ωστόσο επηρεάζουν το κόστος. Γνωρίζετε, για παράδειγμα, ότι τα σούπερ μάρκετ πληρώνουν τέλη κυκλοφορίας για τα κλαρκ που μεταφέρουν τα εμπορεύματα σε απόσταση λίγων μέτρων από τα φορτηγά στις αποθήκες;

σελφ σέρβις: Σύντομα θα κλείσει ένας χρόνος από την εφαρμογή της διάταξης που απαγορεύει τις πωλήσεις κάτω του τιμολογιακού κόστους. Kάνοντας ένα σύντομο απολογισμό, σε ποια συμπεράσματα καταλήγετε; Yπήρξαν περιπτώσεις επιχειρήσεων στις οποίες ασκήθηκαν μηνύσεις μέσω του δικηγορικού γραφείου που εξουσιοδοτήσατε για την παρακολούθηση της εφαρμογής του νόμου;

Παντελής Παντελιάδης: Tο βασικό συμπέρασμα στο οποίο καταλήγω είναι ότι η κυβέρνηση δεν δείχνει το ενδιαφέρον που θα ανέμενε κανείς για την εφαρμογή ενός νόμου τον οποίο η ίδια ψήφισε, με την υποστήριξη και τη σύμφωνη γνώμη του συνόλου της αγοράς, δηλαδή των προμηθευτών και του λιανεμπορίου. Kαι οδηγούμαι στη δυσάρεστη σκέψη ότι η κυβέρνηση συνειδητά ανέχεται τις πωλήσεις κάτω του τιμολογιακού κόστους, προσβλέποντας σε πρόσκαιρα οφέλη, αλλά αγνοώντας τους τεράστιους κινδύνους για το μέλλον. Kατά την άποψή μας, δεν μπορεί να υπάρξει συνεπής αντιπληθωριστική πολιτική χωρίς πλήρη εφαρμογή του νόμου, ο οποίος έχω πει κατ’ επανάληψη ότι δεν αποτελεί ελληνική πρωτοτυπία αλλά εφαρμόζεται και στις πιο ανεπτυγμένες και φιλελεύθερες αγορές της Δύσης. Αυτό αποδεικνύεται εξάλλου και από την πρόσφατη –θετική για το νόμο– απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Για να απαντήσω όμως και στο δεύτερο μέρος της ερώτησής σας, σχετικά με τις μηνύσεις που ασκήθηκαν, πρέπει να προσθέσω ότι τα πράγματα ξεκαθάρισαν τελικά μετά από την τελευταία συνέντευξη του Προέδρου της Επιτροπής Ανταγωνισμού στο περιοδικό σας. Η βασική ευθύνη για το νόμο έχει φύγει από την Ανεξάρτητη Αρχή και έχει περιέλθει στο Υπουργείο Ανάπτυξης και στις νομαρχίες, οι οποίες σε αντίθεση με την Επιτροπή Ανταγωνισμού διαθέτουν τους απαιτούμενους ελεγκτικούς μηχανισμούς. Οι υπηρεσίες λοιπόν των δύο αυτών φορέων πρέπει από μόνες τους να διενεργούν ελέγχους και να παρεμβαίνουν όπου διαπιστώνεται ότι ο νόμος δεν εφαρμόζεται, δηλαδή όπου υπάρχουν πωλήσεις κάτω του τιμολογιακού κόστους. Κατά την ίδια λογική οποιοσδήποτε διαπιστώνει μία παράβαση μπορεί να την καταγγείλει στις υπηρεσίες αυτές, που είναι υποχρεωμένες να παρέμβουν. Βάσει των πληροφοριών που διαθέτουμε έχουν ήδη ασκηθεί έλεγχοι από τις εν λόγω υπηρεσίες και σε ορισμένες περιπτώσεις διαπιστώθηκαν παραβάσεις και ασκήθηκαν μηνύσεις.

Οι εισαγωγές επιδρούν ευνοϊκά στη συγκράτηση των τιμών

σελφ σέρβις: Mε την πάροδο των χρόνων το οργανωμένο λιανεμπόριο στηρίζεται όλο και περισσότερο στις εισαγωγές αγαθών, οι οποίες πραγματοποιούνται απ’ ευθείας από τα σούπερ μάρκετ. Θα ενταθεί περαιτέρω αυτή η δραστηριότητα του κλάδου και ποιες θα είναι οι επιπτώσεις στην τιμολόγηση των προϊόντων;

Παντελής Παντελιάδης: Πρέπει κατ’ αρχήν να διευκρινίσουμε ότι η έννοια του όρου εισαγωγές για τις ευρωπαϊκές χώρες έχει αλλάξει. Αγορές από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν αποτελούν εισαγωγές και είναι σχεδόν το ίδιο εύκολες όπως και οι αγορές από το εσωτερικό. Βέβαια δεν ισχύει το ίδιο για όλους, διότι η επιτυχία των εισαγωγών εξαρτάται από το μέγεθος της εταιρείας, την οργάνωσή της και την επιφάνειά της. Εν πάση περιπτώσει όμως, οι δυνατότητες υπάρχουν και αξιοποιούνται όλο και περισσότερο από τους Έλληνες επιχειρηματίες. Τέλος, σημειώνω ως βασικό κριτήριο για την προτίμηση ενός προϊόντος από την Ευρώπη την ποιότητα και την τιμή του, γι’ αυτό και θεωρώ αυτονόητο ότι οι εισαγωγές επιδρούν ευνοϊκά στη συγκράτηση των τιμών μας.

σελφ σέρβις: Tα first price, καθώς και τα private label προϊόντα συμβάλλουν στη συγκράτηση των τιμών, ενώ την ίδια στιγμή αυξάνουν τα περιθώρια κέρδους των αλυσίδων. Ποια είναι η μεσοσταθμική συμμετοχή τους στις πωλήσεις του κλάδου και ποια αναμένεται να είναι η εξέλιξη που θα παρουσιάσουν τα επόμενα χρόνια;

Παντελής Παντελιάδης: Τα προϊόντα αυτά εφευρέθηκαν ως λύση για χαμηλότερες τιμές έναντι των επωνύμων αγαθών και για την ενίσχυση της κερδοφορίας των επιχειρήσεων λιανικής. Τα εν λόγω κίνητρα εγγυώνται την περαιτέρω ευνοϊκή εξέλιξη του εγχειρήματος, γι’ αυτό προβλέπω ότι τα επόμενα 5 χρόνια το ποσοστό συμμετοχής των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας στον τζίρο των επιχειρήσεών μας θα αυξηθεί. Ωστόσο οι ρυθμοί αύξησης θα είναι χαμηλότεροι απ’ ό,τι μέχρι σήμερα, μια και οι περισσότερες αλυσίδες έχουν καλύψει ήδη τις βασικές κατηγορίες αγαθών με private label και first price κωδικούς. Κατά τη γνώμη μου οι πωλήσεις των αλυσίδων σε προϊόντα χαμηλών τιμών δεν θα πρέπει να ξεπεράσουν το 12%-15% του τζίρου τους, γιατί τότε θα αλλάξουν το προφίλ τους, υιοθετώντας διαφορετική φιλοσοφία ανάπτυξης.