Δέσμη αλλαγών σχετικών με το καθεστώς των εκπτώσεων, την εποπτεία των επιχειρήσεων και το πλαίσιο οργάνωσης των εισπρακτικών εταιρειών κινεί το Υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης. Οι εν λόγω παρεμβάσεις προστίθενται σε μια σειρά άλλων θεσμικών πρωτοβουλιών, τις οποίες ήδη έχει αναλάβει το υπουργείο, αναφορικά με το μετασχηματισμό των επιχειρήσεων –το σχετικό νομοσχέδιο προωθείται στη Βουλή– και την απλοποίηση των διαδικασιών ίδρυσης εταιρειών, για την οποία ήδη έχουν γίνει σημαντικές παρεμβάσεις στο ισχύον πλαίσιο.

Πιο κοντά στην υλοποίησή του είναι το μέτρο για την αλλαγή του καθεστώτος δραστηριοποίησης των εισπρακτικών εταιρειών. Όμως τον εμπορικό κόσμο φαίνεται ότι τον απασχολεί περισσότερο το ζήτημα των εκπτώσεων, καθώς δεν είναι λίγοι όσοι θεωρούν πως η αγορά πλέον δυσλειτουργεί, λόγω των πολλών και συχνών εκπτωτικών περιόδων που προκαλούν σύγχυση στο καταναλωτικό κοινό. Αυτός είναι, άλλωστε, ο λόγος για τον οποίο το υπουργείο εξετάζει το ενδεχόμενο κατάργησης των ενδιάμεσων εκπτώσεων, θεωρώντας ότι έτσι θα ενισχυθεί η ζήτηση στις περιόδους των χειμερινών και των θερινών εκπτώσεων και η αγορά θα λειτουργήσει πιο ορθολογικά. Ειδικότερα, οι πληροφορίες λένε ότι το υπουργείο, στο πλαίσιο της υπό εξέταση αναθεώρησης των ισχυόντων αναφορικά με τις δύο τακτικές δεκαήμερες εκπτωτικές περιόδους του Μαΐου και του Νοεμβρίου, έχει διαβουλευτεί με εκπροσώπους της αγοράς και ήδη έχει τη συγκατάθεση –αν όχι την παρότρυνση αρκετών– να προχωρήσει στην άρση τους, δεδομένου του επιχειρήματος ότι οι καταναλωτές πλέον «βάλλονται εκπτωτικά» πανταχόθεν. Σχετικά επισημαίνεται ότι πέραν του καθεστώτος των προσφορών, που διέπει τη καθημερινή ζωή της αγοράς, λαμβάνεται υπόψιν ότι έχουν επιπροσθέτως καθιερωθεί και οι «ειδικού τύπου» εκπτώσεις, όπως η Black Friday –στο πλαίσιο της οποίας, μάλιστα, τα περισσότερα καταστήματα εφαρμόζουν τα ειδικά προγράμματα τιμολόγησης των προϊόντων τους έως και 15 ημέρες!– ή η εβδομάδα των διαδικτυακών εκπτώσεων για τα νεοτεχνολογικά προϊόντων, γνωστή ως cyber week.

Ψηλά στην ατζέντα του υπουργείου βρίσκεται και το θέμα του Brexit, λόγω των ζητημάτων που θα επηρεάσουν την ομαλή λειτουργία της αγοράς σε περίπτωση ενδεχόμενης άτακτης αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ. Σχετικώς το υπουργείο προτρέπει τις επιχειρήσεις να στείλουν τα στελέχη τους να παρακολουθήσουν τα ειδικά σεμινάρια, που διοργανώνονται με τη συνδρομή υπαλλήλων της ΕΕ και τη στήριξη της Γενικής Γραμματείας Εξωτερικών Υποθέσεων για Θέματα Εμπορίου.

Ενισχύεται το καθεστώς εποπτείας των εταιρειών
Σε ό,τι αφορά την εποπτεία της αγοράς, η κυβέρνηση φέρεται να διαπραγματεύεται με τους θεσμούς αναφορικά με τα μέτρα που επεξεργάζεται για προωθήσει, ώστε να ενισχυθεί το ισχύον θεσμικό πλαίσιο, κυρίως σχετικά με τη λειτουργία του ΓΕΜΗ, και να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικότερα τα ζητήματα αξιοπιστίας των εταιρειών, καθώς και της αποτελεσματικότερης αξιολόγησης των δεδομένων τους, που αναρτώνται στην πλατφόρμα.

Παράγοντες του υπουργείου σημειώνουν ότι η κρατική εποπτεία υπήρξε ένα χαρακτηριστικό κυρίως της Ανώνυμης Εταιρείας στην Ελλάδα, η οποία περιορίστηκε δραστικά με το Νόμο 3604/2007 και καταργήθηκε με το Νόμο 4548/2018. Όπως αναφέρουν, «ως κρατική εποπτεία νοείται μια σειρά δυνατοτήτων της διοίκησης, που σχετίζονται με τον έλεγχο των ενεργειών της εταιρικής διοίκησης ή γενικότερα της ζωής της εταιρείας. Η λογική της εποπτείας υπήρξε, ωστόσο, αμφίβολη από άποψη σκοπιμότητας σε ό,τι αφορά τη σχέση κόστους-οφέλους, αποτελεσματικότητας και συνέπειας, καθώς εφαρμοζόταν μόνο στις ΑΕ. Ο Νόμος 2190/1920 παρείχε στη διοίκηση τις εξουσίες ελέγχου ως προς τη νομιμότητα της ίδρυσης, την αύξηση του κεφαλαίου και την τροποποίηση του καταστατικού, με αντικείμενο την εξακρίβωση της καταβολής του εταιρικού κεφαλαίου, της αξίας των εις είδος εισφορών και της τηρήσεων εν γένει των οικείων διατάξεων των νόμων. Δείγμα της αναποτελεσματικής εφαρμογής των σχετικών διατάξεων είναι το γεγονός ότι χιλιάδες ΑΕ, που θα έπρεπε να παραπεμφθούν από τη διοίκηση στο δικαστήριο, με το ερώτημα της λύσης εξαιτίας της παραβίασης του Νόμου 2190/1920, σχετικά με την παραβίαση των υποχρεώσεων δημοσιότητας, παραμένουν στη «γκρίζα ζώνη», καθότι οι παραπομπές τους δεν έγιναν ποτέ…».

Προκειμένου, λοιπόν, να ενισχυθεί το καθεστώς εποπτείας των εταιρειών, η Γενική Γραμματεία Εμπορίου και Προστασίας του Καταναλωτή του Υπουργείου Οικονομίας προωθεί μια σειρά αλλαγών στο ΓΕΜΗ, με στόχο να αναβαθμίσει την προστασία των συναλλασσομένων και όσων έχουν έννομο συμφέρον από τη λειτουργία μιας επιχείρησης. Στο πλαίσιο αυτό, λοιπόν, θα υπάρξει πρόνοια για την ειδική κατηγοριοποίηση στο ΓΕΜΗ των εταιρειών που δεν δημοσιεύουν οικονομικές καταστάσεις, σε συνδυασμό με την αυτόματη αναστολή του δικαιώματός τους να καταχωρίζουν νέες πράξεις στο μητρώο, μέχρι τη συμμόρφωσή τους. Με αυτό τον τρόπο διασφαλίζεται η αξιόπιστη ενημέρωση όλων των ενδιαφερόμενων μερών (μέτοχοι, πιστωτές, προμηθευτές, εργαζόμενοι), ενώ εισάγεται και ένα αντικειμενικό σύστημα κυρώσεων σε περίπτωση παραβίασης των υποχρεώσεων δημοσιότητας. Ειδικότερα, θα υπάρχει πρόβλεψη για την έκδοση κοινής υπουργικής απόφασης (ΥΠΟΙΑΝ και ΥΠΟΙΚ), με την οποία θα επιβάλλονται χρηματικά πρόστιμα σε εταιρείες, που δεν τηρούν τις υποχρεώσεις δημοσιότητας –η σχετική δυνατότητα δεν έχει ενεργοποιηθεί μέχρι σήμερα. Επίσης θα υπάρξει η πρόβλεψη, όσες εταιρείες δεν τηρούν τις υποχρεώσεις τους στο ΓΕΜΗ, να αποκλείονται από τα προγράμματα του ΕΣΠΑ και από άλλα εργαλεία χρηματοδότησης των επιχειρήσεων.

Εξετάζεται το ενδεχόμενο να τεθεί σε ισχύ «δέσμια αρμοδιότητα» των ελεγκτών για εισαγωγή θέματος στη τακτική γενική συνέλευση της εταιρείας, όταν τα ίδια κεφάλαια είναι χαμηλότερα από το όριο που θέτει ο Νόμος 4548/2018, δηλαδή το ήμισυ του συνολικού κεφαλαίου. Και σε αυτή την περίπτωση διασφαλίζεται η ορθή ενημέρωση και η δυνατότητα της ανάληψης πρωτοβουλιών εκ μέρους των μετόχων.

Υπό έλεγχο οι εκθέσεις εταιρικής διακυβέρνησης
Αντίστοιχη αλλαγή σχεδιάζεται και για τις εκθέσεις της εταιρικής διακυβέρνησης. Το μοντέλο που ακολουθείται σήμερα για τη σύνταξη των εκθέσεων εταιρικής διακυβέρνησης είναι το comply or explain –η εταιρεία δηλώνει ποιο πρότυπο εταιρικής διακυβέρνησης εφαρμόζει ή αιτιολογεί τις αποκλίσεις από αυτό. Αυτό το επίπεδο πληροφόρησης δεν κρίνεται επαρκές για την προστασία των συμφερόντων των συναλλασσόμενων, περιλαμβανομένης της πολιτείας. Προτείνεται, επομένως, να οριστεί διαδικασία ελέγχου αυτών των εκθέσεων από ορκωτούς λογιστές ως ειδικό θέμα εξέτασης, προκειμένου να εξακριβώνεται το περιεχόμενο της έκθεσης εταιρικής διακυβέρνησης και να διασφαλίζεται η ορθή και έγκαιρη ενημέρωση όλων των ενδιαφερόμενων μερών. Η παρέμβαση αυτή κρίθηκε σκόπιμη μετά τα όσα συνέβησαν με την υπόθεση της Folli Follie, η οποία έλαβε διαστάσεις, χωρίς να έχει γίνει άμεσα αντιληπτή η κρισιμότητά της, έχοντας λειτουργήσεις καταρχήν σε βάρος των μετόχων, των πιστωτών και των εργαζομένων της εισηγμένης.

Επίσης σχεδιάζεται να εκταθεί η λογική της ηλεκτρονικής υπηρεσίας μιας στάσης και σε άλλες πράξεις που καταχωρούν οι εταιρείες στο ΓΕΜΗ. Με αφετηρία την διάκριση δηλωτικών και συστατικών πράξεων του Νόμου 4548/2018, θα παρέχεται η δυνατότητα στον υπουργό Οικονομίας και Ανάπτυξης να ορίζει συγκεκριμένες πράξεις, οι οποίες θα καταχωρούνται ηλεκτρονικά από τις ίδιες τις επιχειρήσεις, ενώ ο έλεγχος θα είναι αυτόματος.