ΟΙ 10 ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΙ ΟΜΙΛΟΙ ΚΑΙ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ : ΜΕΓΕΘΗ – ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΩΝ

Στην παρούσα ενότητα εξετάζονται αναλυτικά τα οικονομικά στοιχεία που αφορούν τις 10 μεγαλύτερες επιχειρήσεις –εταιρείες ή ομίλους εταιρειών– σύμφωνα με τους ι-σολογισμούς της οικονομικής χρήσης του 2002. Τα στοιχεία προκύπτουν από τη μελέ-τη των ισολογισμών 69 εταιρειών, οι οποίες αποτελούν το δείγμα μας.

Η ομαδοποίηση των εταιρειών γίνεται σε ομίλους, όταν προκύπτει επιχειρηματική σχέση. Αν οι εταιρείες δεν ανήκουν σε κάποιον όμιλο, παρουσιάζονται αυτόνομα.

Τα μεγέθη, όπως προκύπτουν, κατατάσσονται σε σειρά με βάση τις συνολικές πωλήσεις των ομίλων ή των εταιρειών. Επιλέγονται οι 10 πρώτοι όμιλοι ή εταιρείες. Οι υπόλοιπες εταιρείες αθροίζονται κάτω από τον γενικό τίτλο ΛΟΙΠΟΙ σαν ένας 11ος όμιλος.

Διευκρινίζεται ότι ο όρος «όμιλος» αναφέρεται σε εταιρείες που είναι συνδεδεμένες εταιρικά ή επιχειρηματικά. Οι όμιλοι όμως που αναφέρονται εδώ δεν έχουν καμία σχέση με τους ομίλους αγορών, των οποίων τα μέλη διατηρούν την εταιρική και την επιχειρηματική αυτονομία τους. Οι όμιλοι αγορών είναι κυρίως κοινοπραξίες αγορών, οι οποίες σε μερικές περιπτώσεις επεκτείνονται και σε οργανωτικές ή άλλες δραστηριότητες. Αλλά αυτό δεν τους προσδίδει τον χαρακτήρα των επιχειρηματικών-εταιρικών ομίλων.

Τα μεγέθη των ομίλων προκύπτουν από το άθροισμα των ισολογισμών των εταιρειών που θεωρούμε πως ανήκουν στον ίδιο όμιλο. Σε ορισμένους ομίλους υπάρχει πιθανότητα να ανήκουν επιχειρήσεις οι οποίες δεν γίνεται αναφέρονται στους πίνακες. Αυτό μπορεί να συμβαίνει επειδή δεν μας έχει γνωστοποιηθεί η εταιρική δομή του ομίλου ή δεν ήταν διαθέσιμος ο ισολογισμός των εν λόγω εταιρειών.

Στους πίνακες παρουσιάζονται τα μεγέθη του Λογαριασμού Εκμετάλλευσης. Γιατί εν τέλει σε αυτά συνοψίζονται όλες οι δραστηριότητες, οι επιτυχίες, οι δυσπραγίες και τα αποτελέσματα της χρονιάς. Τα συνολικά αποτελέσματα των ομίλων, όπως προαναφέρθηκε, προκύπτουν από άθροιση των Λογαριασμών Εκμετάλλευσης των επιμέρους εταιρειών και επομένως δεν έχουν εξαλειφθεί οι ενδοεταιρικές οικονομικές σχέσεις και οι ενδοεταιρικές πωλήσεις, όπως εμφανίζονται στους ενοποιημένους ισολογισμούς –όπου υπάρχουν. Και ο λόγος είναι προφανής. Σε αρκετούς ομίλους περιλαμβάνονται και εταιρείες με δραστηριότητες πέραν του κλάδου των σούπερ μάρκετ. Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε την έκταση και τη σύνθεση αυτών των δραστηριοτήτων ούτε να συγκρίνουμε ανόμοια μεγέθη.

Από τον πίνακα 1 προκύπτει ότι:

• Η μεταβολή των πωλήσεων των 10 ομίλων ανήλθε σε 14,05%, ενώ το σύνολο μεταβλήθηκε κατά 13,14%.
• Οι 10 πρώτοι ΟΜΙΛΟΙ ή ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ πραγματοποιούν το 84,2% των πωλήσεων του συνόλου του δείγματος.
• Οι ΛΟΙΠΟΙ: πραγματοποιούν το 15,8% των πωλήσεων του συνόλου του δείγματος.

Η μόλις κατά 0,67% αύξηση του ποσοστού των 10 πρώτων ομίλων ή εταιρειών σε σχέση με το αντίστοιχο ποσοστό του 2001, δείχνει μία τάση να διατηρήσουν, ίσως προσωρινά, τα μερίδια τους τόσο οι μεγάλες όσο και οι μικρές επιχειρήσεις. Ωστόσο εντός του 2002 παρουσιάστηκαν αλλαγές στα μερίδια των εταιρειών και στη σειρά που καταλαμβάνουν στους πίνακες όπου καταγράφεται η οικονομική τους εξέλιξη, χωρίς όμως αυτό το στοιχείο να επηρεάζει τον βαθμό συγκέντρωσης του κλάδου. Η συγκέντρωση γίνεται ακόμη πιο προφανής αν εξετάσουμε τους 5 πρώτους ομίλους, που αποτελούν παραδοσιακά και για χρόνια τους leader του κλάδου και οι οποίοι πραγματοποίησαν το 2001 το 64,20% και το 2002 το 64,36% των πωλήσεων του συνόλου των επιχειρήσεων που συμπεριλαμβάνονται στο δείγμα των 69 επιχειρήσεων. Ανάλογη θα ήταν η εικόνα αν οι πωλήσεις των ομίλων συγκρίνονταν με τις συνολικές πωλήσεις του λιανεμπορικού κλάδου τροφίμων και ποτών.

Στα άλλα μεγέθη όμως υπάρχουν σημαντικές μεταβολές. Όπως προκύπτει από τη μελέτη των οικονομικών αποτελεσμάτων, ο όγκος των πωλήσεων δεν φέρνει και τη μεγαλύτερη κερδοφορία.

Στους 10 ομίλους το συνολικό Μικτό Κέρδος Εκμετάλλευσης είναι αυξημένο κατά 18,47% σε απόλυτα μεγέθη και κατά 0,79% σε ποσοστό επί των πωλήσεων. Η αύξηση του Μικτού Κέρδους Εκμετάλλευσης είναι κατά 4,42% μεγαλύτερη της αύξησης των Πωλήσεων, που ήταν 14,05%.

Αυξήθηκε κατά 11,17% και υπολείπεται της μεταβολής των Πωλήσεων κατά 2,88% με πολύ σημαντικές διαφορές από όμιλο σε όμιλο. Η διαφορά της μεταβολής μεταξύ Λειτουργικού Κόστους και Συνολικού Μικτού Κέρδους είναι πιο σημαντική και ανέρχεται σε 7,30%.

Σε ποσοστό επί των πωλήσεων το Λειτουργικό Κόστος μειώθηκε κατά 0,50 % έναντι μείωσης 0,32% που σημειώνεται στο σύνολο των 69 εταιρειών του δείγματος.

Η μεταβολή στα Καθαρά Αποτελέσματα προ Φόρων των 10 ομίλων αλλά και του συνόλου του δείγματος είναι εντυπωσιακή και οφείλεται σε πολλούς παράγοντες οι οποίοι παρουσιάζονται στα συνοδευτικά σχόλια των πινάκων με τα μεγέθη και τους δείκτες αποτελεσμάτων των εταιρειών.

Σε ποσοστό % των πωλήσεων αυξήθηκαν κατά +1,52% έναντι –1,19% του συνόλου των 69 εταιρειών του δείγματος.

Οι μεγάλοι όμιλοι συνολικά είχαν μεγαλύτερη βελτίωση των καθαρών κερδών σε αντίθεση με τις υπόλοιπες εταιρείες, που παρουσίασαν μείωση κατά -0,54%.

Τα Αποθέματα, οι Πιστώσεις Προμηθευτών και η Διαφορική Πίστωση έχουν ακολουθήσει, σε απόλυτα μεγέθη, μία σχεδόν ισόρροπη μεταβολή. Και συγκεκριμένα: Αποθέματα +8,67%, Πιστώσεις Προμηθευτών +8,06%, Διαφορική Πίστωση Προμηθευτών επί των Πωλήσεων +7,52%.

Οι διακυμάνσεις μεταξύ των ομίλων είναι πολύ σημαντικές και φανερώνουν τους διαφορετικούς στόχους, αλλά και τις δυνατότητες που προκύπτουν από τη χρηματοοικονομική τους διαχείριση εκ μέρους κάθε εταιρείας. Μεταξύ των ομίλων καταγράφονται σημαντικότατες διαφορές σε ό,τι αφορά και τα τρία αυτά μεγέθη.

Συνέπεια της μεταβολής των Πωλήσεων κατά 14,05% και των Διαφορικών Πιστώσεων κατά +7,52%, είναι ότι οι Διαφορικές Πιστώσεις σε ποσοστό επί των Πωλήσεων μεταβλήθηκαν κατά -0,88%, μέγεθος σχετικά μικρό, που σηματοδοτεί ότι υπάρχει μία τάση ισορροπίας μεταξύ των Αποθεμάτων των Πιστώσεων και των Πωλήσεων.