Έλλειμμα αντί πλεονάσματος προβλέπει ο φετινός προϋπολογισμός, αλλά και αύξηση των φορολογικών εσόδων του κράτους κατά 5,4%, σε σχέση με πέρυσι. Δεδομένου όμως ότι η ονομαστική αύξηση του μέσου μισθού υπολογίζεται ότι θα είναι της τάξης του 5,5%, αντίστοιχα αυξημένος θα είναι ο προϋπολογισμός –επομένως πιθανώς και οι δαπάνες– των νοικοκυριών προς όφελος της περαιτέρω ανάπτυξης του λιανεμπορικού τζίρου. Φέτος η κυβέρνηση περιμένει μία αύξηση των εισπράξεων του δημοσίου από το ΦΠΑ της τάξης του 9,2%, πράγμα που σημαίνει αντίστοιχη αύξηση των πωλήσεων σε όλη την οικονομία

Έλλειμμα αντί πλεονάσματος προβλέπει ο φετινός προϋπολογισμός, αλλά και αύξηση των φορολογικών εσόδων του κράτους κατά 5,4%, σε σχέση με πέρυσι. Δεδομένου όμως ότι η ονομαστική αύξηση του μέσου μισθού υπολογίζεται ότι θα είναι της τάξης του 5,5%, αντίστοιχα αυξημένος θα είναι ο προϋπολογισμός –πιθανώς και οι δαπάνες– των νοικοκυριών προς όφελος της περαιτέρω ανάπτυξης του λιανεμπορικού τζίρου.

Πανάκριβος αποδείχθηκε ο «λογαριασμός» της Eurostat, για τους κρατικούς προϋπολογισμούς όλων των τελευταίων ετών συμπεριλαμβανομένου και του τρέχοντος, καθώς διογκώνει αισθητά το έλλειμμα, την ίδια στιγμή που οι εγγεγραμμένες πιστώσεις για φέτος δεν επαρκούν για την κάλυψη των λειτουργικών αναγκών των υπουργείων. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών και επί πραγματικών δεδομένων (δηλαδή της υλοποίησης του προϋπολογισμού στο δεκάμηνο Ιανουαρίου-Οκτωβρίου του προηγουμένου έτους), η προσθήκη «κρυφών» δαπανών και η αφαίρεση εσόδων ανέβασε το έλλειμμα κατά 2.482 εκατ. ευρώ. Με βάση τη «μέθοδο Χριστοδουλάκη» κατάρτισης του προϋπολογισμού προ του ελέγχου της Eurostat, το έλλειμμα του προϋπολογισμού στο δεκάμηνο του 2002 ανερχόταν σε 4.215 εκατ. ευρώ. Όμως με τη μέθοδο που επέβαλε η Eurostat το έλλειμμα εκτοξεύεται στα 6.697 εκατ. ευρώ, αφού προστέθηκαν:

  • δαπάνες ύψους 2.588 εκατ. ευρώ (ενίσχυση του ΟΑΠ-ΔΕΗ, καταπτώσεις εγγυήσεων, ομόλογα ΙΚΑ-ΟΓΑ και εισφορές στο ΝΑΤΟ),
  • έσοδα ύψους 106 εκατ. ευρώ (από περιουσία ΟΑΠ-ΔΕΗ και από ΝΑΤΟ).

Ο προϋπολογισμός του τρέχοντος έτους, που ψηφίστηκε στη Βουλή στις 20 Δεκεμβρίου, αποτελεί τον μπούσουλα για την οικονομία το 2003. Και αυτός, όπως και των προηγούμενων χρόνων, είναι αρκετά σφικτός, αφού προβλέπει αυξήσεις των φορολογικών εσόδων του κράτους, χωρίς μάλιστα να εισάγει νέους φόρους. Αυτό συμβαίνει λόγω της φυσικής αύξησης των εισοδημάτων των φορολογουμένων, τα οποία κατά μέσο όρο υπολογίζεται ότι θα αυξηθούν φέτος κατά 7,5%.

Οι φόροι και τα εισοδήματα

Το σύνολο των φορολογικών εσόδων προβλέπεται ότι θα αυξηθεί το τρέχον έτος κατά 5,4% σε σχέση με το 2002, αφού αναμένεται ότι θα εισπραχθούν 37.545 εκατ. ευρώ έναντι 35.615 εκατ. ευρώ το 2002 (αύξηση κατά 1.930 εκατ. ευρώ).

Επισημαίνεται ότι η αύξηση των φορολογικών εσόδων του δημοσίου δεν θα προέλθει από την επιβολή νέων επιβαρύνσεων, αλλά από τη φυσιολογική αύξηση των εισοδημάτων και κυρίως από τις αυξημένες εισπράξεις ΦΠΑ, οι οποίες θα προκύψουν από τη ρύθμιση των εκκρεμών φορολογικών υποθέσεων της εξαετίας 1993-1998, αλλά και την εντατικοποίηση των ελέγχων. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ρυθμός μεταβολής των συνολικών εσόδων θα αυξηθεί εφέτος κατά 5,1%, έναντι 6,6% το 2002, πράγμα που σημαίνει ότι τα εισοδήματα των καταναλωτών θα αυξηθούν ταχύτερα από εκείνα του δημοσίου και έτσι τα νοικοκυριά θα έχουν περισσότερο διαθέσιμο εισόδημα από ό,τι πέρυσι. Μάλιστα η Τράπεζα της Ελλάδος υπολογίζει τις ονομαστικές αυξήσεις του μέσου μισθού σε όλη την οικονομία στο 5,5% μετά την πληρωμή ασφαλιστικών εισφορών και φόρων.

Αναλυτικότερα ο φετινός προϋπολογισμός προβλέπει αύξηση των αμέσων φόρων κατά 5,5% (15.565 εκατ. ευρώ), αφού από το φόρο εισοδήματος το δημόσιο θα εισπράξει συνολικά 12.505 εκατ. ευρώ (αύξηση 5%), τα οποία θα προέλθουν από τη φορολόγηση των φυσικών προσώπων κατά 6.990 εκατ. ευρώ (αύξηση 5,2%) και των νομικών προσώπων 4.505 εκατ. ευρώ (4,8%), ενώ από τις ειδικές κατηγορίες αμέσων φόρων θα εισπράξει 1.010 εκατ. ευρώ (4,1%).

Εισοδήματα-Τζίρος

Στο δημόσιο τομέα οι αυξήσεις μισθών που χορηγούνται από την 1.1.2003 είναι της τάξης του 2,5%. Ωστόσο στο ποσοστό αυτό δεν περιλαμβάνονται οι αυξήσεις στους μισθούς που προκύπτουν από τη λεγόμενη «ωρίμανση» των υπαλλήλων, δηλαδή όλα τα επιδόματα που προκύπτουν από τα χρόνια υπηρεσίας καθώς και από τη βαθμολογική εξέλιξή τους. Συνολικά ο λογαριασμός των μισθών στο δημόσιο θα είναι αυξημένος κατά 5,9% –αντιστοίχως αυξημένα θα είναι και τα εισοδήματα των δημοσίων υπαλλήλων. Οι μισθοί στον ευρύτερο δημόσιο τομέα θα αυξηθούν λοιπόν πάνω από τον πληθωρισμό, προδικάζοντας εν πολλοίς τις αντίστοιχες αυξήσεις που θα δοθούν και στον ιδιωτικό τομέα. Να σημειωθεί ότι οι αυξήσεις στον ιδιωτικό τομέα τα τελευταία χρόνια είναι μεγαλύτερες από ό,τι στο δημόσιο. Συμπερασματικά, το αναμενόμενο επίπεδο των οικογενειακών προϋπολογισμών θα είναι αυξημένο χονδρικά κατά 5% σε σύγκριση με πέρυσι και το ίδιο αναμένεται να ισχύσει και για την καταναλωτική δαπάνη. Έτσι οι υψηλοί ρυθμοί αύξησης των τζίρων στο λιανεμπόριο θα συνεχιστούν και φέτος.

Σε ό,τι αφορά τα φετινά εισοδήματα των μισθοσυντήρητων, πρέπει να αναφέρουμε ότι από 1.1.2003 οι παρακρατήσεις φόρου σε όλους τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους μειώθηκαν από 16 ως 150 ευρώ το μήνα, αποφέροντας την αντίστοιχη αύξηση εισοδήματος, συνεπεία της μείωσης των φορολογικών συντελεστών που επήλθε με το φορολογικό νομοσχέδιο του Δεκεμβρίου (ψηφίστηκε μία ημέρα πριν τον προϋπολογισμό).

Φόρος Προστιθεμένης Αξίας

Ας περάσουμε όμως στους έμμεσους φόρους και στους φόρους στην περιουσία, επισημαίνοντας ότι από 1.1.2003 μειώθηκαν οι φόροι μεταβίβασης ακινήτων και κάθε είδους επιχειρήσεων και μετοχών. Έτσι οι εισπράξεις του δημοσίου από τους φόρους στην περιουσία αναμένεται ότι θα μειωθούν κατά 11,9%, κυρίως λόγω των σημαντικών ελαφρύνσεων που θα ισχύσουν στη φορολογία κεφαλαίου για κληρονομιές, δωρεές και γονικές παροχές.

Όσον αφορά τους έμμεσους φόρους, η αύξηση των εισπράξεων του δημοσίου θα φθάσει στο 6,7% (22.135 εκατ. ευρώ). Σημαντικά ενισχυμένες εμφανίζονται έτσι οι εισπράξεις από τον ΦΠΑ, καθώς υπολογίζεται ότι θα αυξηθούν κατά 9,2%, δηλαδή θα εισπραχθούν 12.795 εκατ. ευρώ έναντι 11.785 εκατ. το 2002. Ταυτόχρονα οι φόροι κατανάλωσης αναμένεται ότι θα αυξηθούν κατά 5,5% σε σχέση με το 2002. Επισημαίνεται ότι οποιαδήποτε αύξηση οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στη φυσιολογική εξέλιξη των τιμών –ο κ. Χριστοδουλάκης απέκλεισε την επιβολή νέων φόρων και ως εκ τούτου η όποια μεταβολή επέλθει στις τιμές των ποτών και των τσιγάρων θα προέλθει μόνο από τις αναπροσαρμογές των εργοστασιακών τιμών. Από την άλλη πλευρά ο φετινός προϋπολογισμός προβλέπει ότι τα έσοδα από τα τέλη κυκλοφορίας των ΙΧ αυτοκινήτων θα μειωθούν κατά 6,7%, γεγονός που αποκλείει νέες αυξήσεις το 2003.

Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι η κυβέρνηση περιμένει φέτος σημαντική αύξηση των εισπράξεων του δημοσίου από το ΦΠΑ κατά 9,2%. Αυτό προϋποθέτει αντίστοιχη αύξηση των πωλήσεων σε όλη την οικονομία αφού οι συντελεστές του φόρου προστιθεμένης αξίας παραμένουν σταθεροί. Δεδομένου ότι το σημαντικότερο μέρος των πωλήσεων γίνεται από το λιανεμπόριο αυτό δείχνει τις θετικές προοπτικές ανάπτυξής του και το 2003.

Τι προσφέρει στους φορολογούμενους ο φετινός προϋπολογισμός

  • Αυξάνεται το αφορολόγητο όριο για τους μισθωτούς και συνταξιούχους σε 10.000 ευρώ και σε 8.400 ευρώ για τους υπόλοιπους φορολογούμενους από 7.400 ευρώ, με αποτέλεσμα τη μείωση της παρακράτησης από τις αρχές του έτους. Για το λόγο αυτό προβλέπονται αυξημένες επιστροφές φόρων ύψους 2.150 εκατ. ευρώ.
  • Καταργείται ο φόρος ιδιοκατοίκησης, αλλά καθιερώνεται αντίστοιχα ισχυρό τεκμήριο διαβίωσης για τις πολυτελείς κατοικίες.
  • Δεν θα υποβάλουν δηλώσεις όσοι έχουν εισόδημα μέχρι τα αφορολόγητα όρια (από το 2004).
  • Αυξάνεται η έκπτωση των ασφαλίστρων ζωής, θανάτου κλπ από τα 740 στα 1.000 ευρώ και θα εκπίπτει ολόκληρη από το εισόδημα.
  • Καταργούνται τα τεκμήρια των ΙΧ και μοτοσικλετών μέχρι 2.000 κ.ε., των οικιακών βοηθών και των σκαφών αναψυχής μέχρι 10 μέτρα.
  • Καταργείται ο εξωλογιστικός προσδιορισμός των κερδών των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Στο εξής θα φορολογούνται με βάση τα αναγραφόμενα στα βιβλία τους.
  • Δεν θα αποτελούν τεκμήριο οι επιχειρηματικές δαπάνες.
  • Καταργείται ο φόρος κληρονομιάς και γονικής παροχής, μεταξύ συγγενών πρώτου βαθμού.
  • Μειώνεται στο 35% ο συντελεστής φόρου εισοδήματος των μη εισηγμένων Α.Ε. στο ΧΑ. Η μείωση ισχύει για τα κέρδη του 2002, που θα φορολογηθούν το 2003.
  • Μειώνεται μέχρι 2,5% επιπλέον ο φορολογικός συντελεστής για τις επιχειρήσεις που θα αυξήσουν την απασχόληση.