Νηστίσιμα προϊόντα: ‘Oταν η μεσογειακή διατροφή συναντά τη νηστεία

Οι πωλήσεις των νηστίσιμων προϊόντων, όπως ο χαλβάς, το ταχίνι και τα κονσερβοποιημένα θαλασσινά, ακολουθούν σταθερά ανοδικές τάσεις τα τελευταία χρόνια. Η αγορά τους αυξάνεται κατακόρυφα την περίοδο των νηστειών και ιδιαίτερα τις παραμονές της Καθαράς Δευτέρας, ημέρας κατά παράδοση αφιερωμένης στη νηστεία, ανεξαρτήτως του βαθμού θρησκευτικότητας των Ελλήνων, η οποία ανοίγει τη μεγάλη νηστεία της Σαρακοστής. Πάντως, οι εταιρείες του κλάδου προσπαθούν να διευρύνουν την κατανάλωση των νηστίσιμων και σε άλλες περιόδους του έτους, είτε μέσω της διαφήμισης που προβάλλει τα διατροφικά οφέλη από την κατανάλωση των προϊόντων τους είτε με το λανσάρισμα νέων προϊόντων, που ανανεώνουν το καταναλωτικό ενδιαφέρον.

Ανοδικά εξελίσσονται και τα μερίδια των νηστίσιμων ιδιωτικής ετικέτας, ιδιαίτερα σε ορισμένες υποκατηγορίες τους, δεδομένης της ενίσχυσης του ενδιαφέροντος των καταναλωτών για τις τιμές, λόγω της οικονομικής κρίσης. Ωστόσο, πρωτεύον κριτήριο επιλογής των προϊόντων παραμένει η ποιότητά τους, γεγονός που, όπως εκτιμάται, ανακόπτει την αύξηση του μεριδίου ιδιαίτερα των hard discounters στην κατηγορία.

Θαλασσινά σε κονσέρβα

Η υποκατηγορία των θαλασσινών και μαλακίων σε κονσέρβα περιλαμβάνει προϊόντα, όπως το καλαμάρι, η σουπιά, το μοσχοχτάποδο και το χταπόδι. «Βασιλιάς» των σαρακοστιανών κονσερβοποιημένων θαλασσινών παραμένει το καλαμάρι σε φυσικό χυμό. Πέρυσι, οι πωλήσεις του σε όγκο αυξήθηκαν περίπου κατά 2%, ενώ το καλαμάρι Flokos παραμένει ο ηγέτης της συγκεκριμένης αγοράς, με μερίδιο 57% επί των πωλήσεών της. Η εξέλιξη του τζίρου της κρίνεται ως ιδιαίτερα θετική, αφού καταδεικνύει τη φυσική ανανέωση της πιστότητας των καταναλωτών σε ένα είδος κατεξοχήν παραδοσιακό.

Η αγορά των προϊόντων χταποδιού παρουσίασε, επίσης, μία σημαντική αύξηση της τάξης του 15%. Δεδομένου ότι τα προϊόντα Τrata κατέχουν σε αυτήν ένα μερίδιο της τάξης του 65%, η ανάπτυξη των πωλήσεων των χταποδιών Trata, όπως και η παρουσίαση του νέου προϊόντος Χταπόδι Ξιδάτο Trata, συνετέλεσαν στην προαναφερόμενη εξέλιξη. Ωστόσο, κατά ένα μέρος η άνοδος της εν λόγω αγοράς αποδίδεται και στη θετική πορεία των private label προϊόντων χταποδιού. Σημειώνεται ότι το brand Trata προσέθεσε ακόμα ένα νέο προϊόν στην αγορά του, τη «Σαλάτα Θαλασσινών», που αναμένεται ότι θα διευρύνει περαιτέρω την κατανάλωση των κονσερβοποιημένων θαλασσινών, αφού προσφέρεται ως μεζές και πέραν των περιόδων της νηστείας.

Οι προωθητικές ενέργειες στα ράφια των σούπερ μάρκετ αφορούν κυρίως στα μοσχοχτάποδα και τα χταπόδια. Συνήθως, αναφέρονται σε οn pack εκπτωτικές προσφορές (μία συσκευασία ή πακέτο δύο συσκευασιών). Λιγότερο συχνά προσφέρονται δώρα -πρόκειται συνήθως για άλλα προϊόντα. Τα φυλλάδια προσφορών των αλυσίδων και οι προβολές στα καταστήματα αποτελούν σταθερά μέσα προώθησης των συγκεκριμένων προϊόντων.

Οι εταιρείες του κλάδου επιχειρούν να διευρύνουν την κατανάλωση της συγκεκριμένης αγοράς προϊόντων και εκτός της περιόδου νηστείας. Ενδεικτικά, το καλοκαίρι πέρυσι, η ΚΟΝΒΑ, με στόχο την προώθηση των εναλλακτικών τρόπων κατανάλωσης των προϊόντων Trata και Flokos, δηλαδή και ως υλικών για την παρασκευή νόστιμων και πρωτότυπων κυρίως πιάτων και δη σε περιόδους εκτός νηστειών, διένειμε στα σούπερ μάρκετ ένα βιβλίο συνταγών που περιείχε, φυσικά, και συνταγές ορεκτικών πιάτων με καλαμάρι.

Χαλβάς-ταχίνι

Προϊόντα που εντάσσονται απόλυτα στο μοντέλο της μεσογειακής διατροφής είναι ο χαλβάς και το ταχίνι, οι πωλήσεις των οποίων αυξάνονται κατακόρυφα την περίοδο της Σαρακοστής, κυρίως εν όψει των προετοιμασιών για την Καθαρή Δευτέρα, αν και μια ομάδα καταναλωτών τα βάζει στο τραπέζι της όλο τον χρόνο. Τα δύο υψηλής διατροφικής αξίας προϊόντα συγκαταλέγονται μεταξύ των κύριων διατροφικών επιλογών ανθρώπων κάθε ηλικίας την περίοδο των νηστειών, όπως και όλων όσοι αγαπούν τη μεσογειακή διατροφή. Στο πλαίσιο αυτό, οι γεύσεις τους δεν έπαψαν ποτέ να κερδίζουν νέους φίλους.

Στοιχεία για το μέγεθος των πωλήσεων των δύο προϊόντων δεν υπάρχουν. Ωστόσο, με βάση τα οικονομικά στοιχεία των μεγάλων εταιρειών του κλάδου, οι ετήσιες πωλήσεις του χαλβά ενισχύθηκαν περίπου κατά 4%, ενώ η καταναλωτική προτίμηση συγκεντρώνεται περισσότερο στις γεύσεις του χαλβά με βανίλια και με κακάο. Το μερίδιο του χύμα χαλβά διαφοροποιείται σημαντικά, ανάλογα με τη λιανεμπορική αλυσίδα, αλλά παράγοντες της αγοράς επισημαίνουν και τη στροφή των καταναλωτών προς τα επώνυμα προϊόντα.

Διψήφιο εκτιμάται ότι είναι το ποσοστό αύξησης των πωλήσεων του ταχινιού. Το προϊόν προέρχεται από την άλεση των σπόρων του σησαμιού και αποτελεί σημαντική πηγή ενέργειας και βιταμινών. Διατίθεται σκέτο ή αναμεμειγμένο με μέλι. Σημειώνεται ότι στην αγορά σήμερα διατίθενται βιολογικός χαλβάς και βιολογικό ταχίνι, ωστόσο τα μερίδιά τους παραμένουν μικρά.

Βασικές παράμετροι για την επιλογή των δύο προϊόντων αποτελούν τα brands, που παρέχουν την εγγύηση της ποιότητάς τους, αλλά και η τιμή τους. Σύμφωνα με εκτιμήσεις παραγόντων της αγοράς, το μερίδιο των ιδιωτικών σημάτων και των αλυσίδων hard discount στα δύο προϊόντα εκτιμάται ότι διαμορφώνεται περίπου στο 12%-15% επί του συνόλου της αγοράς τους, εμφανίζοντας αυξητική τάση, όχι όμως ιδιαίτερα σημαντική.

Οι προωθητικές ενέργειες στα ράφια των σούπερ μάρκετ επικεντρώνονται σε προσφορές on pack, εκπτωτικά κουπόνια και συμμετοχή σε διαγωνισμούς.

Τουρσί

Στην αγορά του τουρσιού τα προϊόντα διατίθενται είτε χύμα (στον πάγκο) είτε επωνύμως συσκευασμένα. Βασικό χαρακτηριστικό της είναι η εποχική κατανάλωση που, κυρίως όσον αφορά στη διάθεση χύμα προϊόντος στη λιανική και στη χονδρική, κορυφώνεται την περίοδο της Σαρακοστής. Στα συσκευασμένα προϊόντα διαπιστώνεται μεν μια αύξηση πωλήσεων κατά την περίοδο της νηστείας προ του Πάσχα, αλλά σε γενικές γραμμές η αγορά τους είναι περισσότερο ισορροπημένη σε όλη τη διάρκεια του έτους.

Η εποχικότητα των τουρσιών υπαγορεύει το χρονοδιάγραμμα των προωθητικών in store ενεργειών, που προγραμματίζονται μεταξύ των παραμονών της Καθαράς Δευτέρας και της Ανάστασης.

Τα προϊόντα με τις υψηλότερες πωλήσεις είναι η κόκκινη ψητή πιπεριά και το αγγουράκι τουρσί. Ακολουθούν όλα τα υπόλοιπα. ‘Oπως σημειώνουν παράγοντες της αγοράς, την τελευταία διετία τα μερίδια των private label τουρσιών έχουν αυξηθεί σημαντικά -γίνεται λόγος για ποσοστά της τάξης του 20%-25%, και δη χωρίς να υπολογίζονται τα μερίδια των hard discounters. Η εν λόγω αύξηση αποδίδεται στο ότι λιανεμπορικές αλυσίδες που δεν περιλάμβαναν την ανάπτυξη της συγκεκριμένης κατηγορίας στις άμεσες προτεραιότητές τους το έπραξαν υπό την πίεση της δυναμικής που απέκτησαν τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας.

H αγορά των private label τουρσιών μοιράζεται σε δυο ομάδες: σε αυτά που αναπτύσσονται «επώνυμα» (δηλαδή, με σαφή αναφορά του εργοστασίου παραγωγής τους στις ετικέτες τους) και στηρίζονται στις μακροχρόνιες σχέσεις συνεργασίας των παραγωγικών μονάδων με τις λιανεμπορικές αλυσίδες, και σε όσα διακινούνται «ανώνυμα». ‘Οπως εκτιμάται, η πρώτη ομάδα έχει τη μεγαλύτερη δυναμική και προοπτική ανάπτυξης, καθώς προσφέρει στον καταναλωτή καλό συνδυασμό ποιότητας, τιμής και πληροφόρησης.

Private label μαλάκια σε κονσέρβα

Τα ιδιωτικού σήματος θαλασσινά και μαλάκια σε κονσέρβα που διατίθενται από τις αλυσίδες σούπερ μάρκετ εκτιμάται ότι κατέχουν περίπου το 16% του συνόλου της αγοράς των κονσερβοποιημένων μαλακίων (μοσχοχτάποδα και χταπόδια), ενώ στα καλαμαράκια περίπου το 14%. Το μερίδιο των hard discounters αντιστοιχεί περίπου στο 10% της εν λόγω αγοράς, ποσοστό που διατηρείται σταθερό, δεδομένου ότι σημαντικό κριτήριο επιλογής καλαμαριών είναι η εγγύηση της ποιότητάς τους.

Το άρθρο δημοσιεύεται στο τεύχος 381 (Φεβρουάριος 2009) του περιοδικού “σελφ σέρβις” (Εκδόσεις Comcenter).