ΝΗΣΤΙΣΙΜΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ : ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΤΗ ΣΑΡΑΚΟΣΤΗ…

Παρά την εποχικότητα που χαρακτηρίζει τα νηστίσιμα προϊόντα, τα δεδομένα της αγοράς καταδεικνύουν ότι βαθμηδόν η περίοδος ζήτησής τους επεκτείνεται σε όλο το έτος. Το γεγονός αποδίδεται στην αλλαγή των διατροφικών συνηθειών του Έλληνα καταναλωτή βάσει των αρχών της μεσογειακής δίαιτας, αλλά και στη σύγχρονη εμπορευματοποίηση των συγκεκριμένων τροφίμων, η οποία αντιμετωπίζεται πλέον δυναμικά από τις εταιρείες.

Παρά την εποχικότητα που χαρακτηρίζει τα νηστίσιμα προϊόντα, τα δεδομένα της αγοράς καταδεικνύουν ότι βαθμηδόν η περίοδος ζήτησής τους επεκτείνεται σε όλο το έτος. Το γεγονός αποδίδεται στην αλλαγή των διατροφικών συνηθειών του Έλληνα καταναλωτή βάσει των αρχών της μεσογειακής δίαιτας, αλλά και στη σύγχρονη εμπορευματοποίηση των συγκεκριμένων τροφίμων, η οποία αντιμετωπίζεται πλέον δυναμικά από τις εταιρείες.

Η κατανάλωση των νηστίσιμων προϊόντων βρίσκεται αυτή την περίοδο στην αιχμή της, γεγονός που αποτυπώνεται και στις πωλήσεις των εταιρειών που παράγουν ή διακινούν εδέσματα συνδεδεμένα με τη διατροφή της Σαρακοστής. Ωστόσο τα νηστίσιμα έχουν ξεπεράσει σήμερα τα χρονικά όρια των νηστειών και καταναλώνονται σε ικανοποιητικό βαθμό καθ' όλη τη διάρκεια του έτους.

Νέες γεύσεις, που συνδυάζουν την παράδοση αλλά και τις σύγχρονες απαιτήσεις, νέα προϊόντα όπως π.χ. έτοιμα σαρακοστιανά γεύματα, συσκευασία που ευνοεί τη διάθεσή τους σε όλα τα κανάλια διανομής, αλλά και δυναμικό λανσάρισμα συνοψίζουν τις κινήσεις των ενασχολούμενων με τη συγκεκριμένη αγορά. Οι εταιρείες αυτές βλέπουν τις πωλήσεις τους να διευρύνονται σε όγκο και σε… έκταση, καθώς διεισδύουν όλο και περισσότερο στα δίκτυα διανομής.

Τα θαλασσινά-ψαρικά θεωρούνται βασική κατηγορία στο σύνολο της αγοράς νηστίσιμων εδεσμάτων, ενώ ούτως ή άλλως αποτελούν μία από τις ισχυρότερες κατηγορίες της εγχώριας βιομηχανίας τροφίμων. Τα αλιεύματα φτάνουν όλο και περισσότερο στο σύγχρονο ελληνικό τραπέζι, χωρίς να είναι πάντοτε συνυφασμένα με τις παραδοσιακές περιόδους κατανάλωσής τους. Τα ήθη και τα έθιμα του Έλληνα όμως εξακολουθούν να ευνοούν τις εποχικές πωλήσεις σε περιόδους νηστειών, δίνοντας στα νηστίσιμα τον αέρα της στρατηγικής κατηγορίας προϊόντων. Άλλωστε η πλειοψηφία των προϊόντων αυτών αποτελεί πολύ μεγάλο κομμάτι του food service, κυρίως κατά τη διάρκεια της τουριστικής περιόδου.

Σημαντική παρουσία με ηγετικά μερίδια κατέχει η εταιρεία ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ ΑΕ, η οποία τυποποιεί και διακινεί πλήρη γκάμα νηστίσιμων προϊόντων. Τα κυριότερα προϊόντα είναι καλαμάρια (καλαμάρια ολόκληρα, φιλέτα καλαμαριού, καλαμάρια σε ροδέλες), χταπόδια, γαρίδες, μύδια και σουπιές. Στους τελικούς καταναλωτές τα προϊόντα προσφέρονται με την επωνυμία «ΘΑΛΑΣΣΙΝΑ KALLIMANIS», τα οποία προωθούνται σε αλυσίδες και ομίλους σούπερ μάρκετ.

Πρόσφατα η εταιρεία λάνσαρε ημιέτοιμα νηστίσιμα γεύματα με την επωνυμία «ΠΙΑΤΑ ΗΜΕΡΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗ», στη γκάμα των οποίων περιλαμβάνονται τέσσερα παραδοσιακά εδέσματα: χταπόδι με κοφτό μακαρονάκι, σουπιά με σπανάκι, ριζότο με θαλασσινά και ψαρόσουπα με κοκκινόψαρο και βακαλάο. Όλες οι συνταγές μπορούν να ετοιμαστούν μέσα σε λίγα λεπτά με την ενεργό συμμετοχή της νοικοκυράς, η οποία έχει τη δυνατότητα να διαμορφώσει την τελική γεύση με τις δικές της επεμβάσεις.

Σύμφωνα με τον υπεύθυνο πωλήσεων κ. Σ. Θεοδωρόπουλο, η εταιρεία την τελευταία διετία επενδύει συστηματικά στην ανάπτυξη νέων προϊόντων και μέσα στο 2002 αναμένεται να εισάγει νέα προϊόντα σε όλες τις κατηγορίες κατεψυγμένων και ημιέτοιμων πιάτων.

Σημειώνεται ότι ο ετήσιος τζίρος της ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ ΑΕ για το 2001 ανήλθε στα 22,465 εκατ. ευρώ, ενώ για το 2002 εκτιμάται ότι θα παρουσιάσει αύξηση της τάξεως του 20% περίπου. Στο σύνολο του κύκλου εργασιών της εταιρείας η συμμετοχή των νηστίσιμων προϊόντων ξεπερνά σε όγκο και τζίρο το 60%.

Ο κύριος όγκος πωλήσεων αφορά στα οργανωμένα δίκτυα σούπερ μάρκετ, ενώ μέρος των πωλήσεων κατευθύνεται και σε εξειδικευμένα καταστήματα λιανικής κατεψυγμένων τροφίμων, όπου όμως, σύμφωνα με τον κ. Θεοδωρόπουλο, επικρατεί μεγάλος ανταγωνισμός και πολλές φορές αθέμιτος, με αποτέλεσμα τα τυποποιημένα προϊόντα να μην έχουν κερδίσει ακόμη τη θέση που τους αξίζει. Η εταιρεία διαθέτει πανελλαδικό δίκτυο διανομής στη λιανική καταγράφοντας ηγετικά μερίδια, ενώ αντίθετα στον τομέα του food service τα μερίδιά της είναι μικρότερα από αυτά των κυριότερων ανταγωνιστών, γεγονός που αναμένεται να αντιμετωπιστεί στα επόμενα χρόνια με ενίσχυση της υποδομής τόσο σε ανθρώπινο δυναμικό όσο και σε επενδύσεις.

Σε ό,τι αφορά την παρουσία των προϊόντων στα ράφια των δικτύων διανομής η ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ ΑΕ υποστηρίζει προωθητικές ενέργειες όπως εκπτωτικές προσφορές on pack, banded packs με δωρεάν ποσότητα προϊόντος ή με κάποιο δώρο που προσεγγίζει το κοινό της κατηγορίας, διανομές εκπτωτικών κουπονιών, βιβλίων, συνταγών κλπ. Επιπλέον οργανώνει προβολές σε συγκεκριμένα σημεία μέσα στα μεγάλα σούπερ μάρκετ κυρίως σε περιόδους υψηλής ζήτησης των προϊόντων. Για τη φετινή περίοδο της νηστείας έχει προγραμματίσει την προώθηση αρκετών νηστίσιμων κωδικών, με εκπτωτικές προσφορές οι οποίες θα γνωστοποιούνται στο καταναλωτικό κοινό μέσω των διαφημιστικών φυλλαδίων των αλυσίδων και ομίλων σούπερ μάρκετ. Επίσης πρόκειται να πραγματοποιήσει γευστικές δοκιμές στα σημεία πώλησης, ενώ έχουν συμφωνηθεί και αρκετές tailor made ενέργειες με αλυσίδες και ομίλους σούπερ μάρκετ.

Σημαντική παρουσία με συσκευασμένα νηστίσιμα εδέσματα έχει επίσης η εταιρεία ΑΔΑΜΗΣ ΑΕ, η οποία προωθεί προμαγειρευμένα παραδοσιακά γεύματα. Στην κατηγορία των νηστίσιμων εδεσμάτων η γκάμα της περιλαμβάνει ταραμά και ταραμοκεφτέδες, γαριδοσαλάτα, μελιτζανοσαλάτα, μυδοσαλάτα, σαλάτα σολομού και τονοσαλάτα. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην προώθηση των νέων προϊόντων τής κατηγορίας προμαγειρευμένων γευμάτων (μπακαλιάρος τηγανητός, με σπανάκι και με πράσα και μπακαλιάρος πλακί), για τα οποία προγραμματίζονται γευσιγνωστικά happenings στους χώρους των σούπερ μάρκετ.

Η εταιρεία, με πωλήσεις ύψους 1,5 δισ. δρχ. το 2001, διαβλέπει σταθερή ανάπτυξη των μεγεθών της, καθώς κερδίζει όλο και καλύτερη θέση στα οργανωμένα δίκτυα λιανικής (κυρίως αλυσίδες σούπερ μάρκετ) και παράλληλα στρέφεται στην αγορά του catering.

Σύμφωνα με τον κ. Ν. Αδάμη, το 65% των πωλήσεων των νηστίσιμων προϊόντων της εταιρείας πραγματοποιείται κατά την περίοδο της Σαρακοστής. Ωστόσο τόσο οι καταναλωτικές συνήθειες όσο και η προσπάθεια της εταιρείας για καθιέρωση των προϊόντων έχουν πλέον οδηγήσει σε επιμήκυνση της ζήτησης καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.

Η ΠΑΛΙΡΡΟΙΑ-ΣΟΥΛΙΩΤΗΣ αποτελεί μια από τις πιο αναγνωρισμένες εταιρείες παραγωγής και τυποποίησης τροφίμων, η οποία διακινεί τα προϊόντα της μέσα από το δίκτυο της ΕΛΓΕΚΑ.

Όπως τονίζει ο κ. Π. Καψαλός, product manager της ΠΑΛΙΡΡΟΙΑ, η εταιρεία κατέχει ηγετική θέση στην κατηγορία της στην ελληνική αγορά κυρίως χάρη στις "πιατονοστιμιές" της, που αποτελούν γευστικές προτάσεις βασισμένες σε παραδοσιακές ελληνικές συνταγές. Παράλληλα δραστηριοποιείται και σε προϊόντα κονσέρβας. Τόσο στις πιατονοστιμιές όσο και στις κονσέρβες προσφέρει μεγάλη ποικιλία τυπικών ελληνικών γεύσεων όπως είναι ντολμαδάκια γιαλαντζί, γίγαντες γιαχνί, μπάμιες λαδερές, φασολάκια λαδερά, κρεμμύδια στιφάδο κλπ. Ο εμπλουτισμός των προϊόντων της με νέους τύπους φαγητού ανάλογα με τις ανάγκες της αγοράς είναι στα άμεσα σχέδιά της, με έμφαση στις πιατονοστιμιές.

Σύμφωνα με την κα Χ. Σεϊτανίδου, product manager της ΕΛΓΕΚΑ, τα προϊόντα ΠΑΛΙΡΡΟΙΑ διατίθενται στις μεγαλύτερες αλυσίδες σούπερ μάρκετ και ο κύριος όγκος των πωλήσεων απευθύνεται στο δίκτυο λιανικής.

Σε ό,τι αφορά τις προωθητικές ενέργειες σε επίπεδο below the line, κατά την περίοδο της Σαρακοστής υπάρχει πάντοτε έκπτωση στην τελική τιμή των προϊόντων σε κονσέρβα, ενώ καθ΄ όλη τη διάρκεια της χρονιάς προσφέρονται προωθητικά δώρα με τις πιατονοστιμιές.

Η εποχικότητα δεν περιορίζεται μόνο στην περίοδο της Σαρακοστής, καθώς έξαρση των πωλήσεων παρατηρείται επίσης το Δεκαπενταύγουστο με τη νηστεία και τον Οκτώβριο, οπότε σημειώνεται μία στροφή των καταναλωτών προς το παραδοσιακό φαγητό. Σε κάποιους κωδικούς μπορούμε να μιλήσουμε για εποχικότητα και κατά τους καλοκαιρινούς μήνες εξαιτίας της αύξησης της τουριστικής κίνησης.

Σύμφωνα με στοιχεία της NIELSEN, o τομέας των προμαγειρευμένων γευμάτων αγγίζει το μέγεθος των 8,9 εκατ. ευρώ ετησίως, ενώ, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ΠΑΛΙΡΡΟΙΑ και της ΕΛΓΕΚΑ, υπάρχουν σταθερά περιθώρια ανάπτυξης σε ετήσια βάση. Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά την ΠΑΛΙΡΡΟΙΑ, αναμένεται άνοδος της τάξης του 9% στις πωλήσεις για τη χρήση του 2002. Ανάλογα εκτιμάται ότι θα κινηθούν και τα νηστίσιμα προϊόντα κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής.

Παρά το γεγονός ότι ο χαλβάς ταυτίζεται με την περίοδο των νηστειών, η ζήτησή του τείνει να χάσει τελευταία τον αυστηρό εποχιακό της χαρακτήρα, γεγονός που αποδίδεται στην προσπάθεια των εταιρειών παραγωγής και διακίνησης του προϊόντος να δώσουν νέα ταυτότητα τόσο στο ίδιο όσο και στην προώθησή του.

Καθοριστικό ρόλο σε αυτή την εξέλιξη έπαιξαν η τυποποίηση του χαλβά, που ευνόησε την προώθησή του στα οργανωμένα μικρά ή μεγάλα δίκτυα λιανικής, η δημιουργία νέων γεύσεων πάνω στον βασικό «καμβά» της παραδοσιακής συνταγής, που προσέλκυσε νέους καταναλωτές, αλλά και η ειδική προώθησή του με δυναμική διαφήμιση και marketing. Η στρατηγική αυτή αφ' ενός διευκόλυνε την ενημέρωση τον καταναλωτή για την υψηλή διατροφική αξία του εδέσματος και αφ' ετέρου το αποδέσμευσε από την κατηγορία των νηστίσιμων προϊόντων.

Η εταιρεία ΑΦΟΙ ΧΑΪΤΟΓΛΟΥ ΑΕ, κατέχοντας ηγετική θέση στην αγορά του μακεδονικού χαλβά, με μερίδια που αγγίζουν το 55%-60%, υπήρξε η πρώτη που έδωσε νέα ώθηση στις πωλήσεις και καθιέρωσε μια νέα αντίληψη για το προϊόν, με έντονη διαφημιστική καμπάνια και με ανανέωση της γεύσης και της συσκευασίας του.

Η εταιρεία παρασκευάζει χύμα και συσκευασμένο προϊόν μακεδονικού χαλβά, το οποίο προωθεί σε όλα τα δίκτυα διανομής. Σήμερα κυκλοφορούν χύμα συσκευασίες των 10, 5 και 2,5 κιλών, που διατίθενται κυρίως στα περιφερειακά μικρά καταστήματα, στα παντοπωλεία και στους φούρνους, ενώ τα συσκευασμένα προϊόντα (500, 400, 250 και 40 γραμμαρίων) απευθύνονται τόσο στα μεγάλα δίκτυα λιανικής όσο και στα μικρά σημεία πώλησης. Ειδικότερα, η συσκευασία των 40 γραμμαρίων προωθείται ως σνακ, ενδυναμώνοντας έτσι την παρουσία του χαλβά στα μικρά καταστήματα και ανοίγοντας προοπτικές για την αύξηση της κατανάλωσής του μέσω της αυθόρμητης ζήτησης. Σε ό,τι αφορά τις γεύσεις η εταιρεία έχει δημιουργήσει μεγάλη γκάμα με συνδυασμούς παραδοσιακών και νέων γεύσεων.

Έτσι σήμερα υπάρχουν οι κλασικές γεύσεις μακεδονικού χαλβά με βανίλια, κακάο, αμύγδαλο, φυστίκι, χαλβάς με μέλι, στις οποίες προστίθενται ξηροί καρποί, πορτοκάλι ή κακάο. Κυκλοφορεί επίσης χαλβάς με επικάλυψη σοκολάτας και χαλβάς με γεύσεις φρούτων (λεμόνι, κεράσι, πορτοκάλι). Τελευταία προστέθηκαν και συνδυασμοί χαλβά με γεύση cappuccino και επικάλυψη σοκολάτας, αλλά και το γευστικό τρίπτυχο φουντούκι, κακάο, σταφίδες.

Σύμφωνα με την κα Στ. Τσάρα, υπεύθυνη πωλήσεων της ΑΦΟΙ ΧΑΪΤΟΓΛΟΥ, η εποχικότητα στις πωλήσεις χαλβά συρρικνώνεται βαθμηδόν -χωρίς να εξαλείφεται-διευρύνοντας το χρόνο κατανάλωσης του προϊόντος και σε άλλες περιόδους του έτους. Αυτή τη χρονιά η εταιρεία εκτιμά ότι οι πωλήσεις θα παρουσιάσουν σχετική άνοδο, γεγονός που αποδίδεται και στην απόσυρση κάποιων ανταγωνιστικών προμηθευτών από την αγορά. Επιπλέον υποστηρίζει ότι η διείσδυση του προϊόντος ευνοείται και από την πληροφόρηση του καταναλωτή σχετικά με την υψηλή διατροφική του αξία, κριτήριο που αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα τα τελευταία χρόνια.

Σημαντική παρουσία στην αγορά του συσκευασμένου χαλβά έχει επίσης η εταιρεία ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΗ ΑΤΤΙΚΗΣ – ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΙΤΤΑΣ ΑΕΒΕ, η οποία παρασκευάζει χαλβά αποκλειστικά με μέλι σε τρεις γεύσεις (βανίλια, κακάο και αμύγδαλο), τον οποίο προωθεί σε όλα τα κανάλια διανομής.

Η εταιρεία μετά από μια σειρά γευσιγνωστικών happenings σε σούπερ μάρκετ, με τα οποία επιδίωξε να γνωστοποιήσει το προϊόν, σχεδιάζει να προχωρήσει σε νέες προωθητικές ενέργειες τόσο προς το εμπόριο όσο και προς τον τελικό καταναλωτή, ενισχύοντας το σήμα Χαλβάς Αττικής.

Σύμφωνα με την κα Κ. Χαζάπη, διευθύνουσα σύμβουλο της εταιρείας, ο χύμα χαλβάς παρουσιάζει έντονη εποχικότητα στη διακίνησή του, με κορύφωση τη Σαρακοστή. Αντιθέτως ο συσκευασμένος χαλβάς κινείται ικανοποιητικά όλο το χρόνο με μεγέθη διαρκώς αυξανόμενα, συμβαδίζοντας με τη γενικότερη τάση της αγοράς υπέρ των συσκευασμένων προϊόντων.

Όπως εκτιμά η εταιρεία, για τη φετινή περίοδο αναμένεται αυξητική κίνηση στην αγορά του χαλβά. Ειδικότερα για το Χαλβά Αττικής υπολογίζει ότι φέτος θα παρουσιάσει σημαντική αύξηση των πωλήσεων, μετά από την προσπάθεια των τελευταίων χρόνων για τοποθέτησή του στα οργανωμένα δίκτυα, αλλά και σε περισσότερα σημεία πώλησης.

Ευχαριστούμε για τη συμβουλή τους στη συλλογή των στοιχείων του ρεπορτάζ τους κ.κ.. Σ. Θεοδωρόπουλο, υπεύθυνο πωλήσεων της ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ ΑΕ, Ν. Αδάμη της ΑΔΑΜΗΣ ΑΕ, Π. Καψαλό, product manager της ΠΑΛΙΡΡΟΙΑ-ΣΟΥΛΙΩΤΗΣ, Χ. Σεϊτανίδου, product manager της ΕΛΓΕΚΑ, Στ. Τσάρα, υπεύθυνη πωλήσεων της ΑΦΟΙ ΧΑΪΤΟΓΛΟΥ, Κ. Χαζάπη, διευθύνουσα σύμβουλο της ΜΕΛΙΣΣΟΚΟΜΙΚΗ ΑΤΤΙΚΗΣ – ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΙΤΤΑΣ ΑΕΒΕ.