Άλλος δρόμος απεμπλοκής από την καταστροφική δανειακή υποδούλωση της χώρας δεν υπάρχει ει μη μόνον αυτός της παραγωγικής επέκτασης της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Κι όμως, η επιχειρηματικότητα παρακωλύεται, αποθαρρύνεται και κατασυκοφαντείται! Πρόκειται για κοινωνικοπολιτική διαστροφή. Από πού πρέπει να ξεκινήσει η εξυγίανση; Από την άμεση θέσπιση ενός σαφούς και σταθερού θεσμικού πλαισίου για την εκδίπλωση του επιχειρείν, με απλούς κανόνες δίκαιης αντιμετώπισής του από το κράτος, υποδεικνύει ο κ. Νίκος Καραγεωργίου, πρόεδρος του ΕΣΒΕΠ και πρόεδρος-διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Αφοί Καραγεωργίου «3 Άλφα» ΑΕΒΕ.

Τα γραφειοκρατικά εμπόδια που συναντά το επιχειρείν σε όλη την κλίμακα των υπηρεσιών του Δημοσίου έδιναν και δίνουν το έναυσμα της «παράκαμψής» τους, με τρόπους που δεν τιμούν το κράτος δικαίου. «Αυτό συμβαίνει καθ’ όλη τη διάρκεια της τελευταίας τριακονταετίας, αλλά σήμερα έχει λάβει πλέον εκρηκτικό χαρακτήρα», διαπιστώνει ο κ. Νίκος Καραγεωργίου. Και εξηγεί:

«Αν το πρόβλημα μέχρι πρότινος απλώς “παρακάμπτονταν”, τώρα η ανάγκη της επίλυσής του έχει λάβει επείγοντα χαρακτήρα. Βλέπετε, οι κρουνοί του δανεισμού της οικονομίας μας, που κατέστησε καταστροφικά επίπλαστη την ευμάρειά της, έκλεισαν αμετάκλητα, ενώ οι πιστωτές -η τρόικα- ενδιαφέρονται για την επιστροφή των χρημάτων τους, όχι για το αν θα αναπτυχθεί η χώρα. Αυτό το τελευταίο, όμως, ενδιαφέρει όλους εμάς. Γιατί μόνο μέσω της δημιουργίας προϋποθέσεων για την αύξηση του πραγματικού μεγέθους της οικονομίας μπορεί να προσδοκούμε την εξυπηρέτηση του χρέους μας και την ανάσχεση των δυσμενέστατων επιπτώσεων της ύφεσης.

Προκαλεί ανησυχία, ωστόσο, ότι το κεντρικό θέμα στην πολιτική συζήτηση για την οικονομία της χώρας αφορά μόνο στο πώς θα παίρνουμε την κάθε επόμενη δόση του επιβαρυνόμενου από δυσθεώρητα επιτόκια δανείου. Και η εξόφλησή του; Σχετικά είναι προφανές ότι άλλος δρόμος απεμπλοκής από τον φαύλο κύκλο του δανεισμού δεν υπάρχει ει μη μόνον αυτός της ανάπτυξης της πραγματικής οικονομίας – στο πλαίσιο, έστω, μεσο-μακροπρόθεσμων λύσεων, όπως η αναδιάρθρωση του χρέους.

Ποιος άλλος μπορεί να το επιτύχει αυτό, αν όχι η ιδιωτική πρωτοβουλία; Το τραγικό, όμως, είναι ότι αυτή αντί να ενθαρρύνεται παρακωλύεται στο έργο της και, ταυτόχρονα, βάλλεται πανταχόθεν! Η επιχειρηματική δραστηριότητα κατασυκοφαντείται, οι επιχειρηματίες λοιδορούνται ως δυνάμει απατεώνες! Ουδέν ψευδέστερον όμως, γιατί η κάθε εταιρεία, ιδιαιτέρως στα ταχυκίνητα προϊόντα-είδη των σούπερ μάρκετ, καθημερινώς κρίνεται απευθείας από τους καταναλωτές, άρα το μέλημά της είναι να τους προσφέρει προϊόντα από κάθε άποψη ελκυστικά, ώστε να την ανταμείβουν με την προτίμησή τους.

Η επιτυχία, επομένως, των εταιρειών μας κρίνεται καθημερινά από την εφαρμογή του κανόνα του value for money, για τη συνετή εφαρμογή του οποίου μας βαθμολογεί ο πλέον αυστηρός κριτής: ο καταναλωτής!»


Στο 6,8% η πραγματική μείωση των τιμών
σελφ σέρβις: Πριν συζητήσουμε το δέον γενέσθαι, σχετικά με τα αιτήματα της βιομηχανικής επιχείρησης για την αλλαγή στάσης του κράτους έναντί της, μπορεί αυτή σήμερα να ανταποκριθεί υπό συνθήκες ύφεσης και πληθωριστικών πιέσεων στον αναπτυξιακό ρόλο, που εξ αντικειμένου πρέπει να της δοθεί;

Νίκος Καραγεωργίου.: Είναι δυνατόν ν’ αλλάξουν αυτοστιγμεί (δηλαδή «σήμερα», όπως το θέσατε) οι κανόνες ενός παιχνιδιού εξέλιξης μερικών δεκαετιών; Ας μη γελιόμαστε… Ωστόσο, συζητώντας συγκριτικά τις δυνατότητές της, σε σχέση με το επιχειρείν διεθνώς, σπάνια γίνονται αναφορές στη σημασία των ιδιαιτεροτήτων της κρατικής πολιτικής. Για παράδειγμα, σε αντίθεση προς την Ελλάδα, στη Μεγάλη Βρετανία τα τρόφιμα, τα είδη προσωπικής υγιεινής κλπ εξαιρούνται από τον ΦΠΑ, θεωρούμενα ως είδη άμεσης κοινωνικής ανάγκης. Στη χώρα μας, ενώ έχουν επιβληθεί το τελευταίο διάστημα σημαντικές φορολογικές επιβαρύνσεις σε αυτά ακριβώς τα είδη -επιβαρύνσεις που δημιουργούν τις πληθωριστικές πιέσεις-, το κράτος και τα ΜΜΕ μέμφονται τις επιχειρήσεις για την… ακρίβεια!

Στοιχεία ερευνών -όχι δειγματοληπτικών, αλλά καθολικής μέτρησης των πωλήσεων, μέσω των συστημάτων POS των σούπερ μάρκετ-, όπως αυτά της Nielsen που θέτω στην κρίση σας και που αναφέρονται σε 136 κύριες κατηγορίες προϊόντων, οι οποίες αποσπούν το 68% της δαπάνης των νοικοκυριών, επιβεβαιώνουν ότι μεσοσταθμικά την τελευταία εξαετία οι τιμές των επώνυμων προϊόντων στο σούπερ μάρκετ αποκλιμακώνονται.

Μάλιστα, στο εννιάμηνο φέτος αυτή η μείωσή τους υπήρξε θεαματική: Είναι της τάξης του 1,8% σε συνθήκες διακύμανσης του πληθωρισμού στο +5%! Συνεπώς, οι παραγωγικές μαζί με τις λιανεμπορικές επιχειρήσεις ως ενιαίος κλάδος όχι μόνο μείωσαν τις τιμές τους ανεξαρτήτως του πληθωρισμού, αλλά απορρόφησαν τον κρατικό πληθωρισμό, έτσι ώστε μεσοσταθμικά η πραγματική πτώση των τιμών ανέρχεται φέτος στο -6,8%! Πρόκειται για ένα επίτευγμα, που προσδιορίζει το μέτρο της ανταπόκρισής μας στις ανάγκες της κοινωνίας.

Συκοφαντία και παραπλάνηση
σελφ σέρβις: Τι ανταπαντούν το κράτος ή τα κεντρικά ΜΜΕ όταν επισημαίνετε αυτά τα στοιχεία;

Νίκος Καραγεωργίου.: Μα είναι απλό: τέτοια στοιχεία αποσιωπώνται – μάλιστα, η ωμή απάντηση παλιότερα κάποιου διευθυντή ειδήσεων ενός καναλιού ήταν ότι «αυτά δεν είναι ελκυστική είδηση». Έτσι, προκρίνεται το κυνήγι των εξαιρέσεων, δηλαδή των παραβατικών περιπτώσεων επιχειρηματιών, που δημιουργούν ισχυρές εντυπώσεις, προκειμένου να γενικεύονται οι κατηγορίες και να ενοχοποιείται συλλήβδην η επιχειρηματική κοινότητα! Με τέτοιο πόλεμο συκοφαντίας και παραπλάνησης και δη σε συνθήκες κρίσης της οικονομίας, πώς να μην καταβαραθρωθεί η καταναλωτική εμπιστοσύνη;

Έτσι, πέφτουν-δεν πέφτουν οι τιμές ο σχετικά ερωτώμενος από τον ρεπόρτερ του «δελτίου των 8» προλαμβάνει αντανακλαστικά τις εκτιμήσεις του δημοσιογράφου, διαμαρτυρόμενος πάντα για την «ακρίβεια»…

Αντιφάσεις και παραλογισμοί
σελφ σέρβις: Το μέτρο σύγκρισης του καταναλωτή δεν αναφέρεται τόσο στο καθαυτό ύψος των τιμών, όσο στη μείωση της εισοδηματικής του αντοχής. Με αυτό ως δεδομένο, ανεξαρτήτως του αν η αποκλιμάκωση των τιμών φέτος είναι πράγματι ένα επίτευγμα, δεν μπορεί να μην επισημανθεί η υπέρμετρη σε αρκετές περιπτώσεις κερδοφορία των επιχειρήσεων στα χρόνια που προηγήθηκαν. Αυτό εκπέμπει αρνητικό σήμα στον καταναλωτή, ο οποίος συχνά πλέον αισθάνεται αναδρομικά «ριγμένος», εφόσον συναντά προϊόντα σε προσφορά στο μισό της αξίας που πλήρωνε πχ προ διετίας. Πώς το σχολιάζετε;

Νίκος Καραγεωργίου.: Ενίσταμαι στη διαπίστωσή σας μετά λόγου γνώσεως, διότι ουδέποτε ο Έλληνας είχε περισσότερες εναλλακτικές λύσεις αγορών απ’ όσες στα χρόνια μας. Στη νεότητά μου το μεγαλύτερο μπακάλικο της Αθήνας διέθετε το πολύ 3.000 κωδικούς προϊόντων, ενώ σήμερα το τυπικό σούπερ μάρκετ, που το έχει εκτοπίσει, εμπορεύεται το λιγότερο 20.000 κωδικούς.

Ταυτόχρονα, η ύπαρξη πλειάδας τύπων λιανεμπορικών καταστημάτων εγγυάται στον καταναλωτή την ικανοποίηση κάθε είδους επιθυμίας του, σε όλη τη διαβάθμιση της κλίμακας των σχέσεων τιμής-ποιότητας, προέλευσης-ποικιλίας των προϊόντων. Επομένως, ξεκινώντας ο καταναλωτής για τα ψώνια του όχι μόνο δεν οδηγείται ως πρόβατο επί σφαγήν, όπως τον παρουσιάζουν οι εκάστοτε αυτόκλητοι υπερασπιστές του -δηλαδή ως ανίδεο αφελή, εκτεθειμένο σε έναν κόσμο απατεώνων-, αλλά είναι περισσότερο από ποτέ ελεύθερος και επαρκώς ενήμερος να καλύπτει τις ανάγκες τους, όπως επιθυμεί ή μπορεί.

Δεν σας κάνει εντύπωση ότι το 80% των προϊόντων που αγοράζονται στη χώρα μας εξακολουθούν να είναι επώνυμης ζήτησης παρά την ύφεση, η οποία ευνοεί τις πωλήσεις των PL; Ίσα-ίσα, μάλιστα, κάποια PL, στον βαθμό που οι διανομείς τους τα αναβαθμίζουν ποιοτικά, καταλήγουν να είναι ίσης τιμής με τα επώνυμα αντίστοιχά τους, αν όχι ακριβότερα. Δεν νομίζω ότι επί των ημερών μας υπάρχει πειστικότερο παράδειγμα, για την καθαρότητα των σχέσεων στην αγορά μας, από τη λειτουργία του κριτηρίου της απόλυτης ωφέλειας, βάσει του value for money, που κατευθύνει τον καταναλωτή στις επιλογές του, όπως εκφράζεται τώρα στη σχέση επώνυμων προϊόντων/PL.

Κι ενόσω διαγιγνώσκεται αυτή η καθαρότητα σχέσεων ως προϊόν του σκληρού ανταγωνισμού σε μια ελεύθερη κι ανοιχτή οικονομία, γιατί ενοχοποιείται το έννομο κέρδος; Ξέρετε εσείς έστω μία νομοταγή επιχείρηση, που να έχει εφεύρει άλλο υπαρκτικό έρεισμα εκτός από το κέρδος; Είναι λογικό να εγκαλείται ο επιχειρηματίας «διότι κερδίζει», αμειβόμενος για τη συνέπειά του; Ή γιατί να καταδικάζεται εκ προοιμίου για την ανατίμηση που του επιβάλλουν οι διεθνείς τιμές των πρώτων υλών του, που καλπάζουν; Φτάσαμε, λοιπόν, το κράτος να θεωρεί προσφορότερη λύση την απαξίωση του επιχειρηματία, την εξόντωσή του, αρκεί να αποτρέπονται οι ανατιμήσεις… Είναι παράλογο!


Περί προσφορών
σελφ σέρβις: Πιθανώς φέτος τον χειμώνα, λόγω βάθυνσης της ύφεσης, οι διάφορες μορφές προσφορών -που σε πολλές περιπτώσεις το δείχνει κι η έρευνα: συνιστούν πρόκληση αρνητικών κρίσεων- θα συγκλίνουν στη μείωση της τιμής ανά μονάδα προϊόντος, είτε υπάρξει νόμος για τον περιορισμό τους είτε όχι. Εσείς τι λέτε;

Νίκος Καραγεωργίου.: Η οικονομία δεν έχει στεγανά, ζούμε όλοι τις συνέπειες της ύφεσης. Προφανώς οι προσφορές ως τρικ του μάρκετινγκ, με σκοπό τη διατήρηση του μεριδίου αγοράς της εκάστοτε εταιρείας, είναι ένα μέσο αυτοσυντήρησής της. Αλλά προσέξτε, είναι διαφορετικό να κάνεις κριτική στον ενδημικό χαρακτήρα των προσφορών, στο γεγονός ότι πολλές εταιρείες ή και κλάδοι έφτασαν να στηρίζουν τις πωλήσεις τους στις προσφορές, από το να ισχυρίζεσαι ότι ως κίνητρο για τη βελτίωση του τζίρου οι προσφορές αποβαίνουν εις βάρος του καταναλωτή.

Το πρώτο συνιστά κριτική για τις υπερβολές ή στρεβλώσεις στην εφαρμογή ενός εργαλείου του μάρκετινγκ, οι οποίες ενδεχομένως εκθέτουν. Το δεύτερο, όμως, είναι τόσο ανυπόστατο όσο κι η ιδέα περί… πεπλανημένων καταναλωτών.

Σκέφτομαι, λοιπόν, ότι πολύ δύσκολα μια εταιρεία ή ένας κλάδος, που μετέρχεται των εφαρμογών αυτού του εργαλείου, θα έχει την ίδια επιτυχία, αν αίφνης μειώσει και μόνο την τιμή ανά μονάδα προϊόντος. Γιατί αυτό θα ισοπέδωνε το δέλεαρ του επιπλέον κέρδους για τον καταναλωτή. Με αυτήν την έννοια, μάλλον δεν θα συμφωνήσω με την εκτίμησή σας. Εκτός κι αν αναγκαστούμε εκ του νόμου να μην κάνουμε προσφορές. Θυμίζω ότι σέρνεται εδώ κι ένα χρόνο η σχετική αγορανομική διάταξη-φάντασμα, με αποτέλεσμα να αδυνατούμε να προγραμματίσουμε τη δουλειά μας…

Σαφείς, απλοί και σταθεροί κανόνες
σελφ σέρβις: Πώς ανταποκρίνεται η πολιτεία στο αίτημά σας για επιτάχυνση των διαδικασιών εξυγίανσης και εκσυγχρονισμού του κράτους στη σχέση του με τις επιχειρήσεις; Τι λέει, ας πούμε, για τον νέο Αναπτυξιακό Νόμο; Εκ του αντιθέτου εσείς τι λέτε για το πρόβλημα της απο-επένδυσης σε πλήθος δραστηριοτήτων;

Νίκος Καραγεωργίου.: Η χώρα έχει γεμίσει με κουφάρια εργοστασίων εταιρειών, που στηρίχθηκαν ατελέσφορα σε λογής αναπτυξιακούς νόμους και σε πακτωλό επιδοτήσεων, ακριβώς γιατί δεν στηρίχθηκαν στην επιβράβευση των καταναλωτών, όπως οι επιχειρήσεις του ΕΣΒΕΠ – ή γιατί τους ενδιέφερε η «αρπαχτή», μέσω των «συναλλαγών» με τα τρωκτικά της κρατικής γραφειοκρατίας…

Παρεμπιπτόντως, η κυβέρνηση, επιδιώκοντας την προσέλκυση διεθνών επενδυτών, ορθώς προωθεί το fast truck για την παράκαμψη της δαιδαλώδους και διεφθαρμένης γραφειοκρατίας. Όμως με τις υφιστάμενες επιχειρήσεις, που εξακολουθούν να «τιμωρούνται» από την τελευταία, επωμιζόμενες κιόλας το κόστος έκτακτων φορολογικών επιβαρύνσεων, τι θα γίνει; Ή μήπως πρόκειται για «παιδιά ενός κατώτερου θεού»;…

Δεν συντάσσομαι με τη θέση περί πλήρους απόσυρσης του κράτους από τις υποθέσεις της αγοράς, αλλά επιτέλους(!) ας ορίσει ένα σταθερό και απλό θεσμικό πλαίσιο για την εκδίπλωση του επιχειρείν, απλοποιώντας τις διαδικασίες των απαιτήσεών του. Ας μας συνδράμει, ρίχνοντας το υπέρογκο κόστος που το ίδιο δημιουργεί, υποθάλποντας τη διαφθορά, την κωλυσιεργία και την εμπάθεια κατά των επιχειρηματιών. Ας δημιουργήσει μια σταθερή και δίκαιη φορολογική βάση, για να ξέρουμε τι περιμένουμε, ώστε να μπορούμε να σχεδιάσουμε το τι θα πράξουμε!

Να τι χρειάζεται για ν’ ανθίσει η επιχειρηματικότητα: σαφείς, απλούς και σταθερούς κανόνες! Όσο το κράτος δεν ανταποκρίνεται σχετικά, πειραματιζόμενο «στου κασίδη το κεφάλι», οι επενδύσεις θα αποθαρρύνονται προς χάρη της «αρπαχτής», ενώ η χώρα θα παραδίνεται όλο και περισσότερο στην οικονομική εξάρτηση, δηλαδή στην υποδούλωση.

Με αυτήν την έννοια την απάντηση για την απο-επένδυση -ως επόμενο βήμα πρώτα της αποθάρρυνσης και μετά της απραξίας των παραγωγικών επενδύσεων- οφείλει να τη δώσει το ταχύτερο η κυβέρνηση, με μέτρα για την αποτροπή της.

Κακά τα ψέματα, δεν γίνεται ν’ αλλάξουν οι νοοτροπίες από τη μια μέρα στην άλλη όταν εδώ και μια τριακονταετία ένας ολόκληρος λαός έχει μάθει στα δανεικά και στη διαφθορά – μαζί και όσοι επιχειρηματίες υποκύπτουν έστω εξ ανάγκης σε αυτήν, αναπαράγοντάς την. Μια ολόκληρη γενιά ήδη πήγε χαμένη. Ας μην πάει κι η επόμενη…