"ΜΑΛΛΙΑ ΚΟΥΒΑΡΙΑ" Η ΑΓΟΡΑ

Η απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού κατέδειξε τα σούπερ μάρκετ ως το "μαύρο πρόβατο" για τις ανατιμήσεις. Οι "τιμωρούμενοι", ωστόσο, υπενθυμίζουν πως "ό,τι πράξαμε το αποφασίσαμε από κοινού με τη βιομηχανία", επομένως, λένε, "και η βιομηχανία δεν μπορεί παρά να έχει συμμετοχή στο όποιο πρόστιμο". Αυτό σημαίνει ένταση στις σχέσεις των δύο κλάδων, πιέσεις για αυξημένες παροχές, εκπτώσεις και επιστροφές προς τα σούπερ μάρκετ, αυξήσεις στις τιμές χονδρικής και ανατιμήσεις. Έτσι, ενώ ο πληθωρισμός θα "παίρνει κεφάλι", η κυβέρνηση θα αναρωτιέται γιατί η αγορά έγινε "μαλλιά κουβάρια". Η ηγεσία του κλάδου τής απαντά προκαταβολικά: "Τέρμα οι συμφωνίες για τις τιμές. Ό,τι πάθαμε, πάθαμε!".

Τα κορυφαία στελέχη του κλάδου λίγο πριν παραιτηθούν από τη διοίκηση του ΣΕΣΜΕ -εκφράζοντας έτσι την αποδοκιμασία τους για την καταδικαστική απόφαση-, έλεγαν ξεκάθαρα: “Ο κλάδος είναι δεδομένο ότι θα "περάσει" στην αγορά τις οικονομικές συνέπειες των προστίμων”, υπονοώντας ότι "συμμετοχή" στην οικονομική επιβάρυνση από τις ποινές θα έχει και η βιομηχανία, οπότε και οι καταναλωτές, αφού στη διαμόρφωση των τιμών συμμετέχει κάθε κόστος -λειτουργικό ή άλλο. Όταν μάλιστα η γραμματεία της Επιτροπής Ανταγωνισμού πρότεινε τις ποινές, ζητώντας να πληρώσει ο ΣΕΣΜΕ πρόστιμο ίσο με το 0,3% του κύκλου εργασιών που πέτυχαν τα μέλη του το 2001 (15 εκατ. ευρώ) και οι επτά αλυσίδες πρόστιμο ίσο με το 0,05% του κύκλου εργασιών τους το 2003, τα ίδια στελέχη με εμφανή απογοήτευση, διά ανακοινώσεως του ΣΕΣΜΕ, αρκέστηκαν στο να χαρακτηρίσουν την πρόταση της γραμματείας "εξοντωτική", επισημαίνοντας ότι απαντήσεις επί της ουσίας επρόκειτο να δώσουν στις 20 Μαΐου κατά τη συνεδρίαση της ολομέλειας του οργάνου για την τελευταία ακρόαση των κατηγορούμενων.

Όσοι πάντως ενεπλάκησαν στην υπόθεση, τη θεωρούν πλέον χαμένη. Επισήμως δηλώνουν ότι θα δώσουν μεν τη μάχη τους στο διοικητικό εφετείο, ανεπισήμως όμως αφήνουν να εννοηθεί ότι "…η πραγματική απάντηση θα δοθεί στην αγορά". Έτσι, ο καταναλωτής πρόκειται να βρεθεί αντιμέτωπος με νέες ανατιμήσεις επιπλέον εκείνων που εκδηλώνονται συνεπεία των κυβερνητικών αποφάσεων για την αύξηση του ΦΠΑ, ο πληθωρισμός θα πιεστεί αυξητικά κι η κυβέρνηση θα ψάχνει ακόμα μια φορά να βρει τι "στράβωσε", τι συνέβη και η ανεξάρτητη διοικητική αρχή, επιχειρώντας να "μαζέψει" τις ανατιμήσεις, πριμοδότησε νέο κύκλο ανατιμήσεων!

Η αγορά έχει τους κανόνες και τις αρχές της. Όποιος τις παραβλέπει μόνο κερδισμένος δεν βγαίνει. Αυτό φυσικά ισχύει και για το πολιτικό σύστημα, το οποίο οφείλει να αντιλαμβάνεται τις διαβουλεύσεις και τις συμφωνίες του με την επιχειρηματική κοινότητα ως ένα πεδίο με συνέχεια και συνέπεια και όχι καιροσκοπικά, όπως συνέβη. Ποιος δεν θυμάται την προηγούμενη κυβέρνηση να δίνει εύσημα στο λιανεμπόριο, για τη συμμετοχή του στη συγκράτηση του πληθωρισμού το 2001-2002, να συνομιλεί με τους εκπροσώπους του για τη διαμόρφωση ενός νέου νόμου και να θεσμοθετεί με τη σύμφωνη γνώμη της βιομηχανίας; Τι συνέβη λοιπόν και το λιανεμπόριο από επίσημος και αξιόπιστος συνομιλητής για τις τιμές, βρέθηκε ξάφνου να κατηγορείται για παραβίαση των αρχών του ανταγωνισμού…;

Ήταν επόμενο ο κ. Μανόλης Αποστόλου, πρόεδρος της Ατλάντικ, λίγες ημέρες πριν την παραίτησή του από τη διοίκηση του ΣΕΣΜΕ, να δηλώνει στους δημοσιογράφους σε έντονο ύφος: “Ό,τι πράξαμε το αποφασίσαμε από κοινού με τη βιομηχανία. Μαζί κάναμε ό,τι κάναμε, γι' αυτό και η βιομηχανία δεν μπορεί παρά να έχει συμμετοχή στο πρόστιμο”. Στη "γλώσσα της αγοράς" αυτό σημαίνει ένταση στις σχέσεις των δύο κλάδων, πιέσεις για αυξημένες παροχές, εκπτώσεις και επιστροφές προς τα σούπερ μάρκετ. Σημαίνει κατ' επέκταση αυξήσεις στις τιμές χονδρικής και κατά συνέπεια στις τιμές λιανικής. Σημαίνει ακόμα δύο πράγματα: Οι επτά αλυσίδες σούπερ μάρκετ θα απαιτήσουν αυτή τη φορά από τη βιομηχανία αυξημένες παροχές, προκειμένου να καλυφθούν οικονομικά ώστε να αντιπαρέλθουν την καταβολή του προστίμου. Ταυτόχρονα, θα αξιώσουν να διασφαλιστεί ότι οι παροχές αυτές θα ισχύσουν μόνο για όσους καταδικάσθηκαν από την Επιτροπή Ανταγωνισμού και όχι για το σύνολο της αγοράς, ώστε να μην αλλάξουν οι ισορροπίες ανταγωνισμού στο ράφι. Στο μεταξύ, ο ΣΕΣΜΕ θα προσφύγει στο διοικητικό εφετείο για την αθώωσή του, θεωρώντας ότι η Επιτροπή Ανταγωνισμού δεν έλαβε υπ' όψιν της τα στοιχεία που της προσκομίσθηκαν από τα μέλη του.

Όσο για τις σχέσεις κλάδου σούπερ μάρκετ-Πολιτείας, ο κ. Παντελιάδης σε πρόσφατη συνέντευξη τύπου ήταν ξεκάθαρος: “Τέρμα οι συμφωνίες για τις τιμές. Ό,τι πάθαμε, πάθαμε!”. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι το Υπουργείο Ανάπτυξης είτε δεν θα έχει συνομιλητή εκ μέρους της αγοράς για τις ανατιμήσεις είτε θα συνομιλεί με μια νέα διοίκηση του ΣΕΣΜΕ, από την οποία θα απουσιάζει το "βαρύ πυροβολικό" του κλάδου, δηλαδή οι επιχειρήσεις που καθορίζουν την πολιτική τιμών στην αγορά και που ως τέτοιες τις επισκέπτονται οι υπάλληλοι της ΕΣΥΕ για τις τιμοληψίες, βάσει των οποίων υπολογίζεται ο πληθωρισμός…

Μετά τα όσα συνέβησαν, τίθενται και πολλά ερωτήματα για την ίδια την Επιτροπή Ανταγωνισμού, όπως αυτά: Μπορεί τελικά η Επιτροπή Ανταγωνισμού να επιβάλλει τον νόμο; Έχει την απαιτούμενη τεχνογνωσία και εμπειρία, τα στελέχη εκείνα που μπορούν να "κοντράρουν" τα συμφέροντα που πολλοί γνωρίζουν και λίγοι κατονομάζουν; Διαθέτει η Επιτροπή Ανταγωνισμού πράγματι ανεξάρτητο χαρακτήρα και δική της φωνή;

Ερωτήματα τίθενται και για τον τρόπο με τον οποίο η ηγεσία του κλάδου των σούπερ μάρκετ χειρίστηκε το ζήτημα του νόμου για την απαγόρευση των πωλήσεων κάτω του τιμολογιακού κόστους. Όπως τουλάχιστον λέγεται, η πρόταση ήταν δική της. Μένει λοιπόν να απαντηθούν: α) γιατί το 2001 κυβέρνηση και αντιπολίτευση ψήφισαν ένα νόμο που θα οδηγούσε σε ανατιμήσεις αν "παρατύπως" δεν καταρτιζόταν η λίστα με τις εκπτώσεις και β) γιατί μέχρι και τις τελευταίες εκλογές ο επίμαχος νόμος δεν εφαρμόσθηκε σε βάρος ορισμένων που πωλούσαν φθηνότερα έναντι όλων;