Η μετατροπή των τιμών σε ευρώ, οι καθυστερήσεις στις ταμιακές συναλλαγές και η εγκατάσταση και ορθή εφαρμογή όλων των μηχανογραφικών συστημάτων, είναι τρία από τα βασικότερα ζητήματα τα οποία καλούνται να αντιμετωπίσουν τα σούπερ μάρκετ, στην προσπάθειά τους να προσαρμοσθούν στα νέα δεδομένα που επιβάλλει στην ελληνική αγορά το ενιαίο νόμισμα.

Η μετατροπή των τιμών σε ευρώ, οι καθυστερήσεις στις ταμιακές συναλλαγές και η εγκατάσταση και ορθή εφαρμογή όλων των μηχανογραφικών συστημάτων, είναι τρία από τα βασικότερα ζητήματα τα οποία καλούνται να αντιμετωπίσουν τα σούπερ μάρκετ, στην προσπάθειά τους να προσαρμοσθούν στα νέα δεδομένα που επιβάλλει στην ελληνική αγορά το ενιαίο νόμισμα.

Οι οργανωμένες αλυσίδες εδώ και πολλούς μήνες μετρούν αντίστροφα, αναλαμβάνοντας σειρά πρωτοβουλιών, ώστε την 1.1.02 να είναι όλα έτοιμα. Παράγοντες του λιανεμπορίου απαντώντας σε 10 κρίσιμες ερωτήσεις που θέτει το “σελφ σέρβις”, περιγράφουν τις διαδικασίες προσαρμογής των επιχειρήσεων στο ευρώ, ενώ δίνουν λύσεις στα προβλήματα που αναμένεται να προκύψουν στις συναλλαγές προμηθευτών, λιανέμπορων και καταναλωτών.

Μέχρι πότε, χρονικά, πρέπει να παραλάβετε από τους προμηθευτές σας τους νέους τιμοκαταλόγους προϊόντων σε ευρώ, προκειμένου να ενημερώσετε και τα αρχεία κόστους της επιχείρησής σας;

Λιανεμπόριο και βιομηχανία έχουν ήδη μπει σε αυτή τη διαδικασία. Από τις μεταξύ τους επαφές έχει συμφωνηθεί ότι οι νέοι τιμοκατάλογοι θα αποσταλούν στο διάστημα Σεπτεμβρίου – Οκτωβρίου, ώστε έως το τέλος του έτους να υπάρξει ο απαιτούμενος χρόνος προετοιμασίας όλων των δεδομένων μιας λιανεμπορικής μονάδας βάσει των τιμολογιακών στοιχείων σε ευρώ. Όμως, δεν αποκλείεται να υπάρξουν και περιπτώσεις μη καλά οργανωμένων προμηθευτών, οι οποίοι θα γνωστοποιήσουν τους τελικούς τιμοκαταλόγους με καθυστέρηση. Όπως και να έχει, για μια επιχείρηση με προηγμένα ηλεκτρονικά συστήματα, οι διαδικασίες ενημέρωσης των αρχείων κόστους επιταχύνονται σε μεγάλο βαθμό έναντι των διαδικασιών που θα τηρήσουν αλυσίδες που δεν διαθέτουν αναβαθμισμένα προγράμματα. Τέλος, προμηθευτές και λιανέμποροι θα πρέπει να τηρήσουν την ίδια μεθοδολογία υπολογισμού των τιμών σε ευρώ, διότι σε αντίθετη περίπτωση οι παρενέργειες και οι συνέπειες που θα υπάρξουν σε λογαριασμούς στις μεταξύ τους συναλλαγές και στις εγγραφές των τιμών θα είναι μεγάλες.

Πιστεύετε ότι θα αντιμετωπίσετε ανατιμήσεις από ορισμένους προμηθευτές σας με το πρόσχημα της στρογγυλοποίησης των τιμών σε ευρώ και πώς θα αντιδράσετε;

Το λιανεμπόριο θεωρεί ότι θα τεθεί θέμα ανατιμήσεων, αφού κανείς δεν μπορεί να προδικάσει τη συμπεριφορά των προμηθευτών για την τακτική που θα ακολουθήσουν όσον αφορά στη στρογγυλοποίηση των τιμών. Φυσικά, κανένας δεν μπορεί να υποχρεώσει τις επιχειρήσεις να υποστούν ζημιά. Αν οι υπολογισμοί δείξουν πιθανότητα ζημιάς, είναι πολύ πιθανό να μπουν στον πειρασμό να μεθοδεύσουν τη διαμόρφωση των τιμών έτσι ώστε να μη ζημιωθούν. Οι πιέσεις που ασκούνται από την κυβέρνηση για την αποφυγή των ανατιμήσεων είναι γνωστές, όμως όταν ένας επιχειρηματίας μπορεί να κερδίσει από τη μετατροπή χωρίς να υπάρξουν άμεσες συνέπειες για τον ίδιο, τότε θα το κάνει. Εξάλλου, κάτι ανάλογο έγινε και με την καθιέρωση του κιλού ως μονάδας μέτρησης βάρους ή με την εφαρμογή του ΦΠΑ. Από την πλευρά του, πάντως, το οργανωμένο λιανεμπόριο φέρεται διατεθειμένο να αντιδράσει, εφόσον διαπιστώσει ότι οι προμηθευτές επιχειρούν να κερδίσουν από τη στρογγυλοποίηση των τιμών σε ευρώ κάνοντας αυξήσεις. Οι διαμαρτυρίες θα είναι έντονες, όμως θα πρέπει να υπάρξει και ο κατάλληλος χρόνος για να αποδώσουν. Διότι αν οι ευρω-τιμοκατάλογοι χονδρικής δοθούν στην εκπνοή των προθεσμιών, το λιανεμπόριο δεν θα έχει τα περιθώρια παρέμβασης και θα αναγκαστεί να υπολογίσει τις λιανικές τιμές βάσει της στρογγυλοποίησης που θα έχουν κάνει οι προμηθευτές του.

Πώς θα επηρεαστούν από τη στρογγυλοποίηση οι “ψυχολογικές τιμές” (αν μάλιστα ληφθεί υπόψη πως ο μέσος όρος των τιμών πώλησης των προϊόντων ευρείας κατανάλωσης είναι πολύ κοντά στην τιμή του ενός ευρώ);

Κατά το πρώτο διάστημα χρήσης του ενιαίου νομίσματος δεν τίθεται θέμα εφαρμογής “ψυχολογικών” τιμών. Κύριο μέλημα του καταναλωτή θα είναι ο υπολογισμός των αξιών από ευρώ σε δραχμές. Με άλλα λόγια, ο πελάτης ενός σούπερ μάρκετ θα συνεχίσει για αρκετούς μήνες να σκέφτεται σε δραχμές, οπότε δεν θα έχει νόημα η αναζήτηση των “ψυχολογικών” τιμών σε ευρώ. Σταδιακά όμως -και ουσιαστικά μετά την εξοικείωση του καταναλωτή με τα νέα δεδομένα- οι οργανωμένες αλυσίδες θα αρχίσουν να εφαρμόζουν τις “ψυχολογικές” τιμές και κυρίως σε αγαθά η αξία των οποίων θα κινείται ελαφρά χαμηλότερα από τη μια μονάδα.

Πότε θα ζητήσετε από την Τράπεζα της Ελλάδος ή από τις τράπεζες με τις οποίες συνεργάζεστε να σας παραδώσουν ένα ποσό σε ευρώ πριν από την 1.1.02, για να αποφύγετε τα προβλήματα που θα προκύψουν όταν θα υπάρξει μαζική ζήτηση;

Όπως έχει ήδη ανακοινωθεί, τα ευρωνομίσματα θα διανεμηθούν στην αγορά, άρα και στα σούπερ μάρκετ, την 1η Δεκεμβρίου, ώστε να είναι δυνατή η χρήση τους από επιχειρήσεις και καταναλωτές ένα μήνα αργότερα. Αυτό που δεν έχει διευκρινισθεί μέχρι σήμερα είναι το εάν οι τράπεζες θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν την αυξημένη ζήτηση του ενιαίου νομίσματος και σε τι βαθμό θα καλυφθούν οι ανάγκες των αλυσίδων. Επίσημη τοποθέτηση δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή, οπότε αν η κάλυψη είναι οριακή, στα ταμεία θα επικρατήσει χάος με τους ταμίες να δίνουν ρέστα σε ευρώ και σε δραχμές. Πάντως, μεταξύ των αλυσίδων και των τραπεζών υπάρχει ήδη τακτική αλληλογραφία, ενώ ολοκληρωμένη ενημέρωση για το ενιαίο νόμισμα ο κλάδος θα έχει τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, οπότε και θα μοιραστούν δείγματα των ευρωνομισμάτων, ώστε να εξοικειωθεί το προσωπικό με την έννοια και τη χρήση του ευρώ.

Πώς θα αντιμετωπίσετε το θέμα των επιταγών που έχουν ήδη ή πρόκειται να εκδοθούν σε δραχμές με λήξη μετά την 1η Ιανουαρίου 2002;

Το ζήτημα αυτό έχει ήδη ρυθμιστεί από όλες τις τράπεζες. Από την 1.1.02 δεν θα γίνονται δεκτές επιταγές σε δραχμές. Επομένως, όσες επιταγές εκδίδονται και θα εκδίδονται με ημερομηνία μεταγενέστερη της 1ης Ιανουαρίου του 2002, θα αναγράφουν την αξία τους σε ευρώ, αφού πρώτα έχει γίνει η μετατροπή της με βάση την επίσημη ισοτιμία των 340,75 δρχ. ανά ευρώ. Αν τώρα κάποιοι έχουν εκδώσει επιταγές σε δραχμές για το επόμενο 12μηνο, θα πρέπει να υποστούν την ταλαιπωρία της ακύρωσης και έκδοσης νέων που θα αναγράφουν την αξία τους στο ενιαίο νόμισμα.

Πώς θα αντιμετωπισθεί το θέμα των στρογγυλοποιήσεων υπολοίπων λογαριασμών και των επιταγών προς πληρωμή;

Το ζήτημα εδώ είναι καθαρά λογιστικό και όχι ουσιαστικό. Οι όποιες διαφορές θα εγγράφονται είτε σε λογαριασμούς διαφόρων στρογγυλοποιήσεων, είτε σε λογαριασμούς εκτάκτων ανόργανων εσόδων ή εξόδων. Όπως και να έχει, πάντως, δεν πρόκειται να τεθεί ζήτημα με τη στρογγυλοποίηση των υπολοίπων λογαριασμών. Όλα τα λογιστικά δεδομένα, βάσει ειδικών προγραμμάτων, την 1.1.02 θα μετατραπούν αυτόματα σε ευρώ, ενώ οι όποιες διαφορές των στρογγυλοποιήσεων στους λογαριασμούς των προμηθευτών θα είναι ασήμαντες μπροστά στη συνολική αξία που έχουν οι συναλλαγές προμηθευτών – λιανέμπορων. Οι διαφορές θα είναι της τάξης των (+) ή (-) 1,70 δρχ. σε λογαριασμούς εκατομμυρίων. Το πρόβλημα που ενδεχομένως θα υπάρξει θα είναι στις σχέσεις των προμηθευτών με τους πολύ μικρούς πελάτες τους, αλλά αυτό είναι κάτι που θα πρέπει να αντιμετωπιστεί κατά περίπτωση.

Πώς θα αντιμετωπισθούν οι καθυστερήσεις στα ταμεία (αλλαγή δραχμών σε ευρώ, αδυναμία αναγνώρισης των υποδιαιρέσεων του νέου νομίσματος κ.ά.) και ποιο θα είναι το κόστος για τα σούπερ μάρκετ;

Το ζήτημα των καθυστερήσεων που θα παρατηρηθούν στα ταμεία τις πρώτες ημέρες εφαρμογής του ενιαίου νομίσματος είναι ίσως το βασικότερο πρόβλημα το οποίο καλούνται να αντιμετωπίσουν οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ. Οι προσπάθειες που πρέπει να καταβληθούν και από τις δύο πλευρές – καταναλωτές και επιχειρήσεις – είναι καθοριστικής σημασίας για την επίλυση του προβλήματος. Από τους καταναλωτές κατά κύριο λόγο απαιτείται υπομονή, ψυχραιμία και ανοχή, ώστε να αποφευχθούν εντάσεις στα ταμεία που μόνο σε θετικό αποτέλεσμα δεν θα οδηγήσουν. Από την πλευρά των αλυσίδων πρόκειται να δρομολογηθούν πρωτοβουλίες με στόχο την ταχύτερη εκτέλεση των συναλλαγών τις πρώτες ημέρες χρήσης του ευρώ. Μια από τις βασικότερες πρωτοβουλίες είναι η οργάνωση σεμιναρίων εκπαίδευσης ή εξοικείωσης του προσωπικού με το νέο νόμισμα. Οι ταμίες των σούπερ μάρκετ, την πρώτη εργάσιμη του 2002, θα πρέπει να είναι καθ΄ όλα έτοιμοι να πραγματοποιούν τις συναλλαγές σε ευρώ με την ίδια ευκολία με την οποία συναλλάσσονται σήμερα σε δραχμές και γι΄ αυτό απαιτείται πρακτική εξάσκηση. Παράλληλα, το πρώτο διάστημα χρήσης του ενιαίου νομίσματος οι αλυσίδες θα θέσουν σε λειτουργία το σύνολο των ταμιακών μηχανών που διαθέτουν σε κάθε κατάστημά τους, ενώ δεν αποκλείεται να προχωρήσουν και σε αύξηση των ταμείων. Καθ΄ όλη τη διάρκεια της ημέρας, στους χώρους των συναλλαγών θα απασχολούνται έξτρα υπάλληλοι, οι οποίοι θα αναλάβουν το έργο της επίλυσης τυχόν διαφωνιών μεταξύ καταναλωτών και επιχείρησης ή της ενημέρωσης των πελατών σε ζητήματα σχετικά με τη χρήση του νέου νομίσματος. Τέλος, στο διάστημα 1.1.02 – 28.2.02, οπότε οι συναλλαγές θα γίνονται και στα δύο νομίσματα, οι ταμιακές μηχανές των αλυσίδων θα εφοδιασθούν με ειδικό διπλό συρτάρι, στο οποίο θα φιλοξενείται χωριστά το εθνικό νόμισμα από το κοινοτικό.

Ποιο εκτιμάτε πως θα είναι τελικά το κόστος με το οποίο θα επιβαρυνθεί η επιχείρησή σας από όλες τις κινήσεις προσαρμογής της στη χρήση του ευρώ;

Σύμφωνα με εκτιμήσεις που ήδη έχουν γίνει – διότι για πραγματικά νούμερα η αγορά θα μιλήσει μετά τους πρώτους μήνες του 2002 – το κόστος μιας επιχείρησης για όλες τις πρωτοβουλίες που αναλαμβάνει σχετικά με την ομαλή εφαρμογή του ευρώ υπολογίζεται στο 0,1 με 0,4% και μεσοσταθμικά στο 0,25% επί του ετήσιου τζίρου. Στο ποσοστό βέβαια αυτό έχει υπολογιστεί το άμεσο και όχι το έμμεσο κόστος. Και ως άμεσο κόστος εννοούνται δαπάνες που έγιναν ή θα γίνουν για τη μετατροπή των ταμιακών μηχανών, για την προσαρμογή των μηχανογραφικών συστημάτων στα δεδομένα του ενιαίου νομίσματος, για τις αλλαγές των ετικετών με τις τιμές, για την εκπαίδευση του προσωπικού, για την απασχόληση αυξημένου προσωπικού το πρώτο διάστημα εφαρμογής του ευρώ κ.ά. Όσο για το έμμεσο κόστος είναι μη υπολογίσιμο όπως μη υπολογίσιμες είναι και οι εργατοώρες που “χάθηκαν” ή που θα συνεχίσουν να χάνονται, ώστε οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ να είναι έτοιμες να αντιμετωπίσουν από το πιο απλό έως το πιο σύνθετο πρόβλημα που μπορεί να τεθεί το πρώτο διάστημα χρήσης του ενιαίου νομίσματος. Πάντως θα πρέπει να τονισθεί ότι η κυβέρνηση θεσμοθέτησε φορολογικά κίνητρα όσον αφορά στα άμεσα κόστη για την εφαρμογή του ευρώ τα οποία εκπίπτουν από το φορολογητέο εισόδημα.

Πιστεύετε πως μπορεί να παρατηρηθεί μείωση των πωλήσεων τους πρώτους μήνες εφαρμογής των συναλλαγών σε ευρώ κι αν ναι, ποια εκτιμάται πως θα είναι σε ποσοστό; Υπάρχει αντίθετα πρόβλεψη για αύξηση πωλήσεων το Δεκέμβριο (για ψυχολογικούς λόγους, για αποθεματοποίηση βασικών καταναλωτικών αγαθών κ.ά.) και πώς θα αντιμετωπισθεί;

Επί της ουσίας δεν τίθεται θέμα μείωσης ή αύξησης των πωλήσεων στο διάστημα Δεκεμβρίου 2001 – Ιανουαρίου 2002, αλλά μετάθεσης των αγορών. Είναι πολύ πιθανό οι καταναλωτές, θέλοντας να αποφύγουν τυχόν λάθη που υποψιάζονται ότι θα εμφανιστούν στις αλυσίδες από τη μετατροπή των τιμών, να καταφύγουν στη λύση της αποθεματοποίησης προϊόντων. Αυτή τη στιγμή βέβαια είναι πολύ δύσκολο να εκτιμηθεί με ασφάλεια το ποσοστό της αύξησης των πωλήσεων το μήνα Δεκέμβριο ή της μείωσης που πιθανώς θα παρατηρηθεί τις πρώτες ημέρες του Ιανουαρίου.

Ποια άλλα προβλήματα πιστεύετε πως θα αντιμετωπίσει το λιανεμπόριο στη διαδικασία αντικατάστασης του εθνικού μας νομίσματος από το ευρώ;

Κατά κύριο λόγο τη δυσπιστία και την καχυποψία των καταναλωτών προς το λιανεμπόριο. Και είναι φυσικό να συμβεί κάτι τέτοιο, όταν ο καταναλωτής καλείται να αλλάξει μια από τις βασικές καθημερινές του συνήθειες, να συναλλάσσεται δηλαδή σε ένα νόμισμα το οποίο γνωρίζει από τη γέννησή του. Ο ίδιος βέβαια δεν είναι σε θέση να γνωρίζει τις τεράστιες προσπάθειες που έχουν καταβληθεί από τις επιχειρήσεις και ειδικότερα από τα σούπερ μάρκετ – που θα λειτουργήσουν ως ανταλλακτήρια των δραχμών σε ευρώ – για την ομαλή προσαρμογή της αγοράς στα νέα δεδομένα. Ένα ακόμη ζήτημα το οποίο θα κληθεί να αντιμετωπίσει μια οργανωμένη αλυσίδα είναι η δυσανασχέτηση και το άγχος του προσωπικού, στο οποίο όμως έχει υποχρέωση να βρίσκεται κοντά, ώστε κάθε πρόβλημα να επιλυθεί άμεσα και αποτελεσματικά. Με άλλα λόγια τα σούπερ μάρκετ θα πρέπει να λειτουργήσουν ως μια καλοκουρδισμένη μηχανή, προκειμένου το ενιαίο νόμισμα να εισέλθει στη ζωή μας χωρίς, σοβαρά έστω, “παρατράγουδα”.