Στις μεσαίου μεγέθους εμπορικές μονάδες επικεντρώνεται το ενδιαφέρον των μεγαλύτερων επιχειρήσεων οργανωμένου λιανεμπορίου για την επέκτασή τους με νέα καταστήματα στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και τα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας.

Στις μεσαίου μεγέθους εμπορικές μονάδες φαίνεται ότι επικεντρώνεται το ενδιαφέρον των μεγαλύτερων επιχειρήσεων οργανωμένου λιανεμπορίου για την επέκτασή τους με νέα καταστήματα στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και τα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αισθητός περιορισμός των επενδύσεων σε νέα καταστήματα, ο αριθμός των οποίων ακολουθεί σταθερά φθίνουσα πορεία.

Τα προαναφερόμενα προκύπτουν ως βασικά συμπεράσματα από την ανάλυση των στοιχείων που συγκέντρωσε το «σελφ σέρβις» σχετικά με τη στρατηγική εφτά μεγάλων αλυσίδων σούπερ μάρκετ (ΚΑΡΦΟΥΡ ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ, ΑΒ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ, ΣΚΛΑΒΕΝΙΤΗΣ, ΜΕΤΡΟ, ΒΕΡΟΠΟΥΛΟΣ, ΜΑΣΟΥΤΗΣ, ΑΤΛΑΝΤΙΚ) ως προς την ίδρυση των εμπορικών μονάδων τους στην τετραετία 1998-2001 (συνολικά 120 καινούργια καταστήματα), προκειμένου να προσδιοριστούν οι σχετικές τάσεις στον κλάδο. Σημειώνεται ότι κατά την εξεταζόμενη περίοδο ιδρύθηκαν συνολικά από τις επιχειρήσεις του κλάδου περίπου 850 νέες εμπορικές μονάδες (πηγή: ΠΑΝΟΡΑΜΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ 2002).

Ειδικότερα στο διάστημα 1998-2001 τα νεοϊδρυθέντα καταστήματα των εξεταζόμενων εταιρειών, με επιφάνεια πώλησης από 401 τ.μ. έως και 850 τ.μ., έχουν τη μεγαλύτερη συμμετοχή επί του συνόλου των νέων μονάδων τους, με ποσοστό 35,83%. Ακολουθούν τα καταστήματα έκτασης από 851 τ.μ. έως 1500 τ.μ., με ποσοστό συμμετοχής 27,50% και τα καταστήματα έκτασης άνω των 1.500 τ.μ., με ποσοστό συμμετοχής 21,67%, ενώ τελευταία κατατάσσονται τα καταστήματα με έκταση που δεν ξεπερνά τα 400 τ.μ., με ποσοστό συμμετοχής 15%.

Οι περισσότερες επενδύσεις σε νέες εμπορικές μονάδες πραγματοποιήθηκαν το 1999. Τη χρονιά αυτή η συμμετοχή των νεοϊδρυθέντων καταστημάτων στο σύνολο των νέων καταστημάτων της τετραετίας ήταν 34,17%, ενώ σε υψηλά επίπεδα, 30,83%, ήταν και το 1998. Όμως το 2000 το αντίστοιχο ποσοστό περιορίστηκε στο 24,17% και το 2001 διαμορφώθηκε σε ακόμη χαμηλότερα επίπεδα, σε 10,83%. Συμπερασματικά αναφέρεται ότι σε κλαδικό επίπεδο τα τελευταία χρόνια οι επενδύσεις σε νέες μονάδες περιορίζονται σημαντικά, γεγονός το οποίο επαναφέρει στο προσκήνιο το ζήτημα του κορεσμού στην ανάπτυξη του οργανωμένου λιανεμπορίου.

Αποτελεσματικότερες οι μικρομεσαίες μονάδες

Από τα προαναφερόμενα στοιχεία προκύπτει επίσης ότι οι αλυσίδες επιλέγουν για την ανάπτυξή τους την ίδρυση μικρομεσαίων καταστημάτων, θεωρώντας ότι οι μονάδες έκτασης 400 τ.μ. έως 850 τ.μ. είναι αποτελεσματικότερες έναντι των πολύ μικρών ή των ιδιαιτέρως μεγάλων μονάδων. Σημειώνεται ωστόσο ότι η συμμετοχή των πολύ μικρών καταστημάτων, με ποσοστό 15%, στο σύνολο των νέων εμπορικών μονάδων κατά το διάστημα 1998-2001 αποτυπώνει στατιστικά την πρώτη προσπάθεια ορισμένων αλυσίδων να διεισδύσουν σε μικρές συνοικιακές γειτονίες. Ως χαρακτηριστικότερα εγχειρήματα αναφέρονται τα «Αλφαβητάκια» της Α-Β ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ και οι μικρές μονάδες της ΒΕΡΟΠΟΥΛΟΣ. Προς στιγμήν η πολιτική της δημιουργίας μικρών καταστημάτων φάνηκε να εγκαταλείπεται από τους ισχυρούς του κλάδου, αλλά τους τελευταίους μήνες επανήλθαν σε αυτή με μία δεύτερη «επιθετική» κίνηση προς τις γειτονιές. Όσοι επιλέγουν αυτή την τακτική, όπως η ΚΑΡΦΟΥΡ ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ με τα «5’ Μαρινόπουλος» και εκ νέου η Α-Β ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ με τα «ΑΒ City Market», υποστηρίζουν ότι τα μικρά καταστήματα, ως πιο ευέλικτα, έχουν τη δυνατότητα να ενισχύσουν σε σημαντικό βαθμό τα μερίδια αγοράς τους, καθώς, ευρισκόμενα πιο κοντά στις κατοικίες των πελατών τους, τους προσφέρουν επιπλέον κίνητρα να τους προτιμούν. Ανάλογη πολιτική, αλλά βάσει της φιλοσοφίας του franchising, ακολούθησε και η DIA με στόχο την ταχύτατη διείσδυσή της σε επαρχιακές-τοπικές αγορές.

Πάντως όσοι δοκίμασαν το concept των μικρών μονάδων και στη συνέχεια το εγκατέλειψαν, κάνουν λόγο για τύπο μονάδων που απαιτεί ειδική παρακολούθηση και υποστήριξη, ο οποίος δεν έχει τη δυνατότητα να αντεπεξέλθει στον ανταγωνισμό του εκάστοτε γειτονικού μεγάλου σούπερ μάρκετ. Ως εκ τούτου οι μικρές μονάδες τίθενται πολύ εύκολα εκτός αγοράς…

Επεκτείνονται και τα υπέρ μάρκετ

Παράλληλα με την ανάπτυξη των μικρών και μικρομεσαίων καταστημάτων στην εγχώρια αγορά επεκτείνονται και τα υπέρ μάρκετ, που υποστηρίχθηκαν κυρίως από τον όμιλο της ΚΑΡΦΟΥΡ ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ, πρώτα με τη μετατροπή των Continent σε Carrefour και στη συνέχεια με τη δημιουργία νέων υπερκαταστημάτων. Παράλληλα η ΣΚΛΑΒΕΝΙΤΗΣ πραγματοποίησε ένα τολμηρό εγχείρημα με τη δημιουργία του πολύ μεγάλου υπέρ μάρκετ στη Νέα Χαλκηδόνα, ενώ ανάλογες κινήσεις, με υπέρ-καταστήματα, μικρότερης όμως έκτασης, πραγματοποίησαν και άλλες λιανεμπορικές αλυσίδες.

ΠΙΝΑΚΑΣ 1

ΝΕΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ: ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΗΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ

Έτη   0-400 τ.μ.  401-850 τ.μ.    851-1.500 τ.μ.   >1.501 τ.μ.

1998  27,03%      35,14%           13,51%              24,32%

1999     9,76%     39,02%           29,27%              21,95%

2000     6,90%      31,03%          37,93%             24,14%

2001     15,38%    38,46%            38,46%               7,69%

Μ.Ο.     15,00%     35,83%           27,50%              21,67%

ΠΙΝΑΚΑΣ 2

ΝΕΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ: ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΚΑΤ’ ΕΤΟΣ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΚΑΘΕ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ

τ.μ.           1998       1999        2000      2001

0-400     55,56%     22,22%   11,11%      11,11%

401-850   30,23%     37,21%  20,93%     11,63%

851-1.500 15,15%    36,36%   33,33%      15,15%

>1.500      34,62%   34,62%     26,92%      3,85%