ΚΡΕΑΣ – ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ : Η ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ ΕΡΜΑΙΟ ΤΩΝ "ΤΡΕΛΛΩΝ ΑΓΕΛΑΔΩΝ"

Αν κάποιοι πίστεψαν ότι το θέμα των «τρελών αγελάδων» έκλεισε για την Ευρώπη ανεπιστρεπτί γελάσθηκαν, ή θέλησαν να φανεί έτσι για να δημιουργήσουν κλίμα εφησυχασμού, σ’ ένα θέμα που απαιτεί συνεχή επαγρύπνηση από την Πολιτεία, την αγορά και πολύ περισσότερο από τους ίδιους τους καταναλωτές.

Μετά την ανακοίνωση “βόμβα” της Carrefour στη Γαλλία ότι στο καταναλωτικό κοινό διοχετεύθηκε κρέας που προήλθε από ζώα τα οποία είχαν προσβληθεί από τη νόσο της σπογγώδους εγκεφαλοπάθειας, σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση σήμανε συναγερμός. Αμέσως έγιναν έλεγχοι για την προστασία των καταναλωτών, η Carrefour απέσυρε τα μολυσμένα κρέατα, ενώ παράλληλα άρχισε έρευνα για να διαπιστωθεί η πηγή του προβλήματος.

Την ίδια στιγμή στην Ελλάδα όλοι περίμεναν την ανακοίνωση της Carrefour Hellas, η οποία τελικά ήταν καθησυχαστική, αφού ανέφερε ότι η εταιρεία δεν πραγματοποιήσει στη χώρα μας εισαγωγές μολυσμένου κρέατος από τη Γαλλία.

Παράλληλα, η Γενική Διεύθυνση Διατροφής της Γαλλίας ενημέρωσε με σχετικό έγγραφό της το ελληνικό υπουργείο Γεωργίας ότι ουδέποτε στην Ελλάδα διοχετεύθηκε κρέας προερχόμενο από την κτηνοτροφική εκμετάλλευση στην οποία σημειώθηκε κρούσμα της ζωονόσου των “τρελών αγελάδων”.

Παρόλες τις καθησυχαστικές διαβεβαιώσεις, δημιουργήθηκε για άλλη μια φορά στην Ελλάδα κλίμα ανησυχίας για τις επιπτώσεις που μπορούν να υπάρξουν από ενδεχόμενη μόλυνση καταναλωτών από τη νόσο της σπογγώδους εγκεφαλοπάθειας. Να σημειωθεί πως, σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Γεωργίας, το 50% των εισαγωγών μοσχαρίσιου κρέατος έχει γαλλική προέλευση.

Όπως τόνιζαν παράγοντες της αγοράς των σούπερ μάρκετ, στη χώρα μας ουδέποτε υπήρξε ουσιαστική θωράκιση της δημόσιας υγείας. “Σήμερα ο κρατικός ελεγκτικός μηχανισμός, ο οποίος xαρακτηρίζεται από γραφειοκρατία και αλληλοκαλύψεις, παρουσιάζεται αδύναμος και άπειρος να χειριστεί θέματα που μπορούν να απειλήσουν τη δημόσια υγεία, ενώ οι δημόσιοι φορείς και οι εκπρόσωποί τους εστιάζουν όλο το ενδιαφέρον τους στη διεκδίκηση αρμοδιοτήτων και συντονιστικών ρόλων, αδιαφορώντας παντελώς για την ουσία των ελέγχων και την προστασία των πολιτών της χώρας”, μας δήλωσαν.

Πτώση εως και 50% στις πωλήσεις του μοσχαρίσιου κρέατος

Κατακόρυφα έπεσαν οι πωλήσεις του εισαγόμενου μοσχαρίσιου κρέατος μετά την εκδήλωση των νέων κρουσμάτων της νόσου των “τρελών αγελάδων”. Η πραγματική εικόνα της κατάστασης αποτυπώθηκε στις πωλήσεις των αλυσίδων σούπερ μάρκετ, όπου από τις αρχές Νοεμβρίου άρχισαν να καταγράφονται σημαντικές απώλειες που ήταν ιδιαίτερα υψηλές, χωρίς όμως να φθάνουν στο βαθμό που είχαν καταγραφεί την περίοδο των διοξινών.

Κορυφαίοι παράγοντες της αγοράς έκαναν λόγο για απώλειες στα έσοδα από τις πωλήσεις του μοσχαρίσιου κρέατος που ήταν της τάξης του 30 – 40%, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις το ποσοστό έφθασε και το 50%. Όμως η αρνητική εξέλιξη των δεδομένων φαίνεται πως κατά ένα μεγάλο μέρος αντιμετωπίζεται από την αύξηση του τζίρου σε άλλες κατηγορίες κρέατος, στα πουλερικά και στα αλιεύματα. Αναλυτικότερα, οι εκτιμήσεις που γίνονται για την εξέλιξη του τζίρου σε αυτές τις κατηγορίες τροφίμων αναφέρουν τα εξής:

• Μεσοσταθμικά οι πωλήσεις στον πάγκο των κρεάτων μειώθηκαν κατά 14 – 16%.
• Βέβαια την τιμητική του είχε η κατηγορία του εισαγόμενου μοσχαριού όπου η μείωση, όπως προαναφέρθηκε, κυμάνθηκε από αλυσίδα σε αλυσίδα μεταξύ του 30 – 50%.
• Αντίθετα οι πωλήσεις, τόσο στο χοιρινό, όσο και στα πουλερικά, κινήθηκαν ανοδικά περιορίζοντας τις απώλειες των σούπερ μάρκετ. Η αύξηση διαμορφώθηκε σε ποσοστά ίσως και υψηλότερα του 20%
• Ανοδικά κινήθηκαν και τα είδη μαναβικής, όπου το καταναλωτικό ενδιαφέρον αναθερμάνθηκε σε μεγάλο βαθμό.

Μάλιστα γνωστοί παράγοντες της αγοράς τόνιζαν χαριτολογώντας στο “σς.”: “το θέμα είναι να μπορούμε να πουλάμε πάντα κάτι στον καταναλωτή, κι ας αλλάζουν τα δεδομένα”. Από την πλευρά του ο κ. Νικ. Βερόπουλος, περιγράφοντας τη δική του θέση σχετικά με τη συμπεριφορά των καταναλωτών, έκανε λόγο για αυτοσυγκράτηση και διστακτικότητα στις αγορές που αφορούν στο κρέας, προσθέτοντας ότι στο μέτρο του δυνατού οι καταναλωτές το αποφεύγουν.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε και το σχόλιο του κ. Παντελή Παντελιάδη, προέδρου του ΣΕΣΜΕ και διευθύνοντος συμβούλου της METRO, ο οποίος υπογράμμισε ότι το πρόβλημα υπάρχει χρόνια τώρα, χωρίς να έχουν αλλάξει τα δεδομένα, όμως ο καταναλωτής ανησυχεί και τα μέσα ενημέρωσης, εθνικά και διεθνή, δημιουργούν “ντόρο” κάθε φορά που κάποιος πολίτης στην Ευρώπη πεθαίνει από τη νόσο της σπογγώδους εγκεφαλοπάθειας, ενώ έχει μολυνθεί πριν από αρκετά χρόνια.

Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ένα επίσης σημαντικό σχόλιο που έκαναν παράγοντες του κλάδου στο σ.σ.: “Η συντριπτική πλειοψηφία των μοσχαρίσιων κρεάτων στη χώρα μας είναι εισαγόμενα, καθότι τα μοσχάρια που εκτρέφονται στην ελληνική επικράτεια γεννιούνται σε άλλη κράτη, στη συνέχεια εισάγονται στην Ελλάδα και μετά από μερικούς μήνες… πολιτογραφούνται ελληνικά.

Οι αρμόδιες ελεγκτικές αρχές προχώρησαν, έστω κάτω από την πίεση των καταστάσεων, σε ενέργειες με στόχο τη θεσμοθέτηση του αναγκαίου νομικού πλαισίου που θα διασφαλίζει τη διενέργεια αποτελεσματικών ελέγχων σχετικά με την ποιότητα των κρεάτων, αλλά και των υπολοίπων τροφίμων. Ειδικότερα:

• Τα υπουργεία Ανάπτυξης, Οικονομικών και Δικαιοσύνης, μετά από πρωτοβουλία του ΕΦΕΤ προχώρησαν στην έκδοση κοινής απόφασης που προβλέπει την ανάθεση της κύριας ευθύνης για τη διασφάλιση της υγιεινής των τροφίμων στις ίδιες τις επιχειρήσεις. Με την εν λόγω απόφαση ουσιαστικά εναρμονίσθηκε το εθνικό μας δίκαιο με την οδηγία 93/43/ΕΟΚ, για τη θέσπιση των γενικών κανόνων υγιεινής των τροφίμων και των διαδικασιών που απαιτούνται ώστε να ελέγχεται η τήρηση των κανόνων αυτών. Στην πράξη οι επιχειρήσεις τροφίμων είναι πλέον υπεύθυνες για την ποιότητα των προϊόντων που παράγουν, εισάγουν, εμπορεύονται ή γενικότερα διακινούν στην εγχώρια αγορά και για το σκοπό αυτό έχουν την υποχρέωση να τηρούν και να αναθεωρούν μόνιμες διαδικασίες σύμφωνα με τις αρχές του Συστήματος Ανάλυσης Κινδύνων και Κρίσιμων Σημείων Ελέγχου HACCP.
• Ήδη από την 1η Οκτωβρίου εφαρμόζεται κοινοτική απόφαση που προβλέπει ότι στα σφαγεία και στην επεξεργασία κρέατος θα πρέπει να απορρίπτονται το κρανίο, οι αμυγδαλές, ο νωτιαίος μυελός βοοειδών και αιγοπροβάτων, που έχουν ηλικία μεγαλύτερη του ενός έτους και η σπλήνα όλων των ζώων ανεξαρτήτως ηλικίας.
• Τα υπουργεία Ανάπτυξης και Γεωργίας εξέδωσαν Αγορανομική Διάταξη, η οποία προβλέπει την επέκταση εφαρμογής της ανωτέρω απόφασης στα εστιατόρια και τα κρεοπωλεία, αλλά και στις βιομηχανίες και βιοτεχνίες παραγωγής ειδών διατροφής για τον άνθρωπο, λιπασμάτων και ζωοτροφών. Με την ίδια αγορανομκή απόφαση απαγορεύεται και το κοκορέτσι.

Η κατάσταση που δημιουργήθηκε στην αγορά των γαλλικών κρεάτων φαίνεται να ευνοεί, σε πρώτη φάση, τις εισαγωγές μοσχαρίσιου κρέατος από τη Γερμανία, όπως μας δήλωσε ο κ. Πέτρος Μιχελιδάκης, γενικός διευθυντής του CMA Αθήνας (Γερμανικού Αγροτικού Οργανισμού Μάρκετινγκ): “το γερμανικό κρέας που έρχεται στην Ελλάδα πλησιάζει τους 27.000 τόνους. Οι 20.000 τόνοι περίπου είναι μοσχαρίσιο, από μικρά ζώα, 18 έως –μάξιμουμ- 24 μηνών. Η Γερμανία είναι η μοναδική χώρα που έχει έλεγχο DNA στα ζώα. Όχι μόνο έχει σε ισχύ την απαγόρευση χρησιμοποίησης κρεατάλευρων στις ζωοτροφές, αλλά οι αγρότες της είναι αναγκασμένοι να διατρέφουν τα ζώα τους με φυτική τροφή από τα δικά τους χωράφια. Το μόνο είδος που μπορούν να αγοράζουν είναι η σόγια. Να σημειωθεί ακόμη πως το πρόγραμμα ποιοτικού ελέγχου, που εφαρμόζεται όχι μόνο στα ζώντα ζώα αλλά και στο κρέας, εξασφαλίζει τη δυνατότητα αναζήτησης της προέλευσης του ζώου, της διατροφής του και όλης τους της πορείας μέχρι το σφαγείο. Το 80% του γερμανικού κρέατος έχει σήμα ποιότητας.”