ΚΛΟΠΕΣ ΣΤΑ ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ : ΕΩΣ 1,5% ΤΟΥ ΤΖΙΡΟΥ Η

Ποιο είναι το φθηνότερο προϊόν σε μια αλυσίδα σούπερ μάρκετ; Μα φυσικά αυτό που "βγαίνει" απ' το κατάστημα, χωρίς να "χτυπηθεί" στο ταμείο. Οι κλοπές θεωρούνται ένας από τους ισχυρότερους «πονοκεφάλους» των αλυσίδων σούπερ μάρκετ, αφού το 1% έως 1,5% του ετήσιου τζίρου τους το καρπώνονται κλέφτες, των οποίων μάλιστα οι επιδόσεις είναι υψηλότερες όσο πιο μεγάλη είναι η εμπορική μονάδα. Τα υπέρ μάρκετ δηλαδή αποτελούν τον "παράδεισο" των κλεφτών.

Ωστόσο, και στα μικρότερα καταστήματα τα προβλήματα δεν είναι λίγα, με τους υπευθύνους των σούπερ μάρκετ να αντιμετωπίζουν περιπτώσεις κλοπών με υπαιτίους:

• Πελάτες, οι οποίοι είτε έκαναν τη λάθος στιγμή μια λάθος κίνηση είτε κατ' επανάληψη ασκούν το επικίνδυνο αυτό… σπορ.
• Κάποιους υπαλλήλους τους με πολύ "κακές συνήθειες".
• Μια, μικρή έστω, μειοψηφία προμηθευτών που όλως… τυχαίως επιμένουν σε προβληματικές παραδόσεις.

Πόσο αποτελεσματική είναι η προσπάθεια των αλυσίδων για τον περιορισμό των κλοπών στα καταστήματα λιανικής; Στελέχη του κλάδου επισημαίνουν ότι, αν το λιανεμπόριο δεν οργανωνόταν καταλλήλως, ο χαμένος τζίρος θα ήταν σαφώς υψηλότερος από ό,τι σήμερα. Προσθέτουν ωστόσο ότι, παρά τις οποίες επιτυχίες, υπάρχουν τα περιθώρια για μεγαλύτερο περιορισμό των κλοπών, αν κανείς κρίνει από το εξωτερικό, όπου τα αντίστοιχα ποσοστά των κλοπών επί του τζίρου των αλυσίδων κυμαίνονται σε επίπεδα χαμηλότερα του 1,5%.

Τα ίδια στελέχη εκφράζουν τη δυσαρέσκειά τους για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει η Αστυνομία τις μικροκλοπές. Όπως αναφέρουν, τα όργανα της τάξης συνήθως αποφεύγουν να στείλουν τους συλληφθέντες στο αυτόφωρο είτε διότι βαριούνται να κινητοποιούν τον μηχανισμό τους για μικροαδικήματα είτε διότι το προσωπικό της Αστυνομίας δεν επαρκεί ώστε να επιλαμβάνεται όλων των θεμάτων.

Κατά συνέπεια, σε κάθε περίπτωση εντοπισμού και σύλληψης ενός κλέφτη, οι εταιρείες του κλάδου υποχρεώνονται σε μηνύσεις, οι οποίες εκδικάζονται μετά από πολλές αναβολές, με τον κατηγορούμενο τελικά να αθωώνεται, λόγω της μικρής αξίας του αντικειμένου που αφαίρεσε από κάποιο κατάστημα.

“Η επιβολή ποινής -που δεν συνηθίζεται από τα δικαστήρια- θα δρούσε αποτρεπτικά για την τέλεση νέου αδικήματος”, τονίζουν παράγοντες της αγοράς, που προσθέτουν ότι όσο και αν προσπαθούν οι αλυσίδες να περιορίσουν τις κλοπές, αν δεν συμβάλλει η Πολιτεία με την ενεργοποίηση του μηχανισμού της και κυρίως με την εφαρμογή του νόμου, το πρόβλημα θα παραμένει σε έξαρση.

Ας δούμε, λοιπόν, ποιες πρακτικές εφαρμόζουν οι κλέφτες και καταφέρνουν, με τον έναν ή άλλο τρόπο, να "βάζουν χέρι" στον ετήσιο τζίρο των αλυσίδων σούπερ μάρκετ.

Οι κλοπές των οποίων υπαίτια είναι πρόσωπα που ανήκουν στο προσωπικό των ίδιων των εταιρειών δεν θα μπορούσαν παρά να χαρακτηριστούν “επαγγελματικές”. Στην πλειονότητα των σχετικών κρουσμάτων χρησιμοποιούνται πρακτικές με πολύ φαντασία και αξιοθαύμαστη εφευρετικότητα. Κατά συνέπεια, ο εντοπισμός τους καθίσταται εξαιρετικά δύσκολος για τις διοικήσεις των αλυσίδων, οι οποίες πάντως "δεν καταθέτουν τα όπλα". Επιμένουν με συντονισμένες προσπάθειες στον περιορισμό φαινομένων όπως:

• Κλοπές σε συνεργασία με συνεργάτες ή μέλη του προσωπικού του προμηθευτή. Οδηγός και υπάλληλος συνεννοούνται ώστε κατά τις παραδόσεις να… εξαιρούν από τις παρτίδες μικροποσότητες προς ιδία χρήση ή πώληση.
• Εξαφάνιση μικροποσοτήτων μετά την παράδοση. Ο υπάλληλος αναλαμβάνει "έργο" μόνος του μετά την παράδοση των προϊόντων, προκειμένου στη λήξη της βάρδιας να αποχωρήσει από την εταιρεία, περνώντας πρώτα από την αποθήκη του καταστήματος, όπου τον περιμένουν τα κλοπιμαία.
• Ιδιο-καταναλώσεις εντός του καταστήματος. Ίσως η αξία αυτών των απωλειών να είναι μικρή, όμως αθροιζόμενες καθίστανται σημαντικές. Καταγράφονται στα τμήματα των τροφίμων και κυρίως στα τυριά, τα αλλαντικά, τα γλυκίσματα και τα αναψυκτικά, τα νερά και τις μπίρες.
• Καθαρές κλοπές. Πρόκειται για κλοπές των υπαλλήλων από τα ράφια των καταστημάτων που πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια της βάρδιας και αφορούν κυρίως προϊόντα αξίας, όπως τα καλλυντικά κά.
• Κλοπές στο ταμείο. Αφορούν κλοπές που γίνονται από την ίδια την ταμία κατά το “χτύπημα” των προϊόντων, όταν έχει απέναντί της είτε κάποιο/κάποια συνάδελφο ή ένα φιλικό ή συγγενικό πρόσωπο. Η ταμίας υποτιμολογεί ορισμένα από τα προϊόντα του καλαθιού, ενώ άλλα τα περνάει χωρίς “χτύπημα” στην ταμειακή μηχανή. Οι περιπτώσεις βέβαια αυτές προϋποθέτουν τη συνέργια τουλάχιστον δύο υπαλλήλων ή της κοπέλας στο ταμείο με τρίτο πρόσωπο.
• Προϊόντα-"απορρίμματα". Πρόκειται για κλοπιμαία τα οποία “φεύγουν” από τα καταστήματα ως σκουπίδια σε μαύρες πλαστικές σακούλες, οι οποίες μετά τη λήξη της βάρδιας συλλέγονται από τους υπαλλήλους που διαπράττουν την κλοπή.
• Λάθος ρέστα. Κλασική πρακτική στο ταμείο, που γίνεται όμως σε βάρος του πελάτη.
• Συστηματικές στρογγυλοποιήσεις του λογαριασμού. Και αυτή η πρακτική λειτουργεί σε βάρος του πελάτη. Οι στρογγυλοποιήσεις γίνονται για 10 ή και 15 λεπτά που δεν επιστρέφονται στον καταναλωτή και που, εφόσον επαναλαμβάνονται συχνά κατά τη διάρκεια μιας βάρδιας, αποφέρουν στην ταμία ένα μικρό αλλά σταθερό επιπλέον έσοδο.
• Κλοπή στο μερικό σύνολο. Η ταμίας, πατώντας το μερικό σύνολο για να πληρώσει ο πελάτης, έχει τη δυνατότητα, αφού εισπράξει το ποσό και ο πελάτης απομακρυνθεί από το ταμείο, να ακυρώσει στην ταμειακή μηχανή την αγορά του τελευταίου προϊόντος και στη συνέχεια να κλείσει τον λογαριασμό, κρατώντας για την ίδια την αξία της τελευταίας αγοράς και φυσικά την απόδειξη. Αν αυτό γίνεται κατ' επανάληψη, η ταμίας εξασφαλίζει και πάλι ένα σημαντικό έσοδο ανά βάρδια.
• Με τα κλειδιά του υπευθύνου των ταμείων. Αν δοθούν έστω και για λίγο σε κάποια από τις υπαλλήλους των ταμείων, τίθεται σοβαρό πρόβλημα, καθώς είναι δυνατό να παρακαμφθούν όλοι οι κωδικοί ασφαλείας. Βέβαια πρόβλημα μπορεί να δημιουργήσει και ο ίδιος ο υπεύθυνος των ταμείων, εφόσον αποφασίσει -σε ανύποπτο χρόνο- να υπεξαιρέσει κάποιο μικροποσό από τα ταμεία του καταστήματος.

Εξίσου σημαντικές σε αξία, αλλά και φαντασία, είναι οι κλοπές των καταναλωτών, που χρόνο με τοn χρόνο λαμβάνουν όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις, κυρίως λόγω των πιέσεων που δέχεται το οικογενειακό εισόδημα. Οι υπεύθυνοι των καταστημάτων αντιμετωπίζουν καθημερινά περιπτώσεις κλοπών, με υπαίτιους είτε απλούς καταναλωτές είτε επισκέπτες “επιρρεπείς” στις κλοπές, που αφαιρούν προϊόντα από τα ράφια με τους εξής τρόπους:

• Στα ρούχα τους. Οι περιπτώσεις αυτές αφορούν μικροαντικείμενα, μικρής ή μεγάλη αξίας (καλλυντικά), τα οποία στην πρώτη ευκαιρία οι καταναλωτές βάζουν στις τσέπες τους, προκειμένου να τα περάσουν από το ταμείο χωρίς να τα πληρώσουν.
• Στο δοκιμαστήριο. Τα κρούσματα αυτά παρατηρούνται στο τμήμα των ενδυμάτων, όπου ορισμένοι επιτήδειοι φορούν -συνήθως μέσα από βαριά μπουφάν- ρούχα τα οποία αρχικά δοκιμάζουν και στη συνέχεια…ξεχνούν να βγάλουν.
• Εντός του καταστήματος. Αντί να πληρώσουν και στη συνέχεια να καταναλώσουν ένα αγαθό, το καταναλώνουν πάντα διακριτικά εντός του καταστήματος.
• Στο καρότσι. Από ένα μεγάλο καρότσι με πολλά προϊόντα προς αγορά, κάποιοι στο ταμείο ξεχνούν να ανεβάσουν στη ράμπα της ταμειακής μηχανής δύο-τρία αγαθά μικρού όγκου, τα οποία περνούν στη συνέχεια εκτός καταστήματος κάτω από τις σακούλες με τα ψώνια, που έχουν στο μεταξύ τοποθετήσει στο καρότσι.
• Στο ταμείο. Σε συνεννόηση με την ταμία ορισμένοι είτε υποτιμολογούν προϊόντα, είτε δεν τα χτυπούν στην ταμειακή μηχανή.
• Στον πάγκο. Σε συνεργασία με τον πελάτη που αγοράζει αλλαντικά, τυριά, κρέατα, κοτόπουλα, ψάρια ή άλλα φρέσκα ή χύμα αγαθά, μετά το ζύγισμα, ο υπάλληλος κολλά στη συσκευασία αυτοκόλλητη ετικέτα με το barcode άλλου προϊόντος, χαμηλότερης αξίας. Βέβαια, αυτή η πρακτική συνηθίζεται και μεταξύ των υπαλλήλων, όταν δηλαδή μπροστά από τον πάγκο στέκεται υπάλληλος που αγοράζει από το κατάστημα όπου εργάζεται.

Οι απώλειες που καταγράφονται στις αλυσίδες από κλοπές των προμηθευτών είναι ίσως οι λιγότερες, συγκρινόμενες με αυτές των πελατών και των υπαλλήλων. Παραμένουν όμως σημαντικής αξίας. Τα περισσότερα κρούσματα παρατηρούνται στις παραδόσεις, κυρίως όταν αυτές περιλαμβάνουν πολλούς κωδικούς, αλλά και προϊόντα. Πρόκειται για περιπτώσεις κατά τις οποίες ο οδηγός ή ο φορτοεκφορτωτής παραδίδει λιγότερα από τα αναγραφόμενα στα τιμολόγια, προκειμένου στη συνέχεια να τα πουλήσει χωρίς τιμολόγια και σε “ειδική” τιμή σε μικρότερα σημεία πώλησης. Πρώτα στη λίστα των κλοπών κατατάσσονται προϊόντα όπως γάλα, μπισκότα, γλυκίσματα, καραμέλες κά, ενώ δεν λείπουν και ακριβότερα αγαθά, όπως αλκοόλ και καλλυντικά, τα οποία όμως “εξαφανίζονται” κυρίως κατά τις παραδόσεις σε κεντρικές αποθήκες, όπου οι διακινούμενες ποσότητες είναι τεράστιες.

Ο εντοπισμός τέτοιων περιστατικών απαιτεί συστηματική παρακολούθηση, που συνήθως γίνεται όταν έχει προηγηθεί καταγγελία. Μάλιστα έχουν υπάρξει και περιπτώσεις κατά τις οποίες προμηθεύτριες εταιρείες έστησαν μπλόκα στα δρομολόγια οδηγών τους, προκειμένου να μετρήσουν τα προϊόντα που μετέφεραν τη στιγμή εκείνη και να τα αντιπαραβάλουν με τα τιμολόγια αγοράς και τα δελτία αποστολής. Σε όσες περιπτώσεις διαπιστώθηκε πλεόνασμα οι οδηγοί υποχρεώθηκαν να αλλάξουν το δρομολόγιό τους, κάνοντας την επόμενη… παράδοση στον εισαγγελέα.

Περιπτώσεις όπως οι προαναφερόμενες παρατηρούνται κυρίως στους ανεξάρτητους οδηγούς, σε οδηγούς δηλαδή των οποίων το φορτηγό μισθώνεται από τον προμηθευτή για συγκεκριμένα, επαναλαμβανόμενα δρομολόγια. Αντίθετα σπανίζουν οι κλοπές από οδηγούς που ανήκουν στο προσωπικό των προμηθευτών.

Πώς αντιδρούν όμως οι αλυσίδες στην επίθεση την οποία δέχονται από όσους επιμένουν στις κλοπές; Μα "παίζοντας" -τι άλλο;- άμυνα. Οι κινήσεις στρατηγικής που κάνουν περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την τοποθέτηση αντικλεπτικών συστημάτων στις εισόδους των καταστημάτων, την εγκατάσταση κλειστών κυκλωμάτων παρακολούθησης, την πρόσληψη ειδικού προσωπικού για την ασφάλεια των καταστημάτων και την εκπαίδευση του μόνιμου προσωπικού ώστε να είναι πάντα σε ετοιμότητα να εντοπίσει τον επίδοξο κλέφτη.

Επίσης εφαρμόζουν και μια σειρά από άλλες πρακτικές, όπως επιλέγουν με ιδιαίτερη προσοχή το προσωπικό για τα ταμεία, απαιτούν από τους υπευθύνους των καταστημάτων μεγάλη αυστηρότητα στην τήρηση των κανόνων ασφαλείας, τοποθετούν τα ακριβά προϊόντα είτε σε εμφανή σημεία είτε κοντά στα ταμεία, ορισμένοι ελέγχουν τις τσάντες του προσωπικού κατά την έξοδό τους μετά τη λήξη της βάρδιας και κάνουν συχνές απογραφές ώστε να διαπιστώνουν άμεσα τις οποίες απώλειες και τη συχνότητά τους για να αντιδρούν με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα.

Όπως και να έχει πάντως, η “μάχη” κατά των κλοπών είναι και θα είναι διαρκής, δεδομένων των νέων μεθόδων που χρησιμοποιούν κατά διαστήματα οι περιστασιακοί και οι επαγγελματίες κλέφτες και του γεγονός ότι το "τσάμπα" παραμένει το φθηνότερο.