Μία διαχρονικά δυναμική αγορά της βιομηχανίας τροφίμων, που εμφανίζει σταθερή ζήτηση και είναι προσανατολισμένη στην παραγωγή προϊόντων που ικανοποιούν τις ανάγκες του σύγχρονου καταναλωτή, είναι αυτή των κατεψυγμένων προϊόντων. Στο ρεπορτάζ που ακολουθεί, στελέχη των προμηθευτριών εταιρειών αυτής της αγοράς και εκπρόσωποι του οργανωμένου λιανεμπορίου καταθέτουν τις απόψεις τους σχετικά με το μέλλον της, αναδεικνύοντας τις τάσεις που επικρατούν και πρόκειται να επικρατήσουν τα επόμενα χρόνια.
Το μέγεθος της παγκόσμιας αγοράς των κατεψυγμένων τροφίμων το 2023 ανήλθε σε 297 δισ. δολάρια ΗΠΑ και φέτος προβλέπεται ότι θα αυξηθεί στα 310 δισ. δολάρια, με την προοπτική ως το 2032 να φτάσει τα 441 δισ. δολάρια, εμφανίζοντας μέσο ρυθμό ανάπτυξης (CAGR) 4,8%, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της συμβουλευτικής-ερευνητικής εταιρείας Fortune Business Insights. Βάσει της εν λόγω έρευνας, το μερίδιο της Ευρώπης στην παγκόσμια αγορά των κατεψυγμένων τροφίμων το 2023 ήταν 39%, δηλαδή ήταν τεράστιο και έφτανε τα 116 δισ. δολάρια.
Χρονιά-ορόσημο για την ανάπτυξη της εν λόγω κατηγορίας τροφίμων κυρίως στον δυτικό κόσμο ήταν το 2020, καθώς ο πανικός της πανδημίας και η εμπειρία των lockdowns έδωσαν ισχυρή ώθηση στις πωλήσεις της, κατά 21% σε σύγκριση με το 2019, σύμφωνα με το Αμερικάνικο Ινστιτούτο Κατεψυγμένων Τροφίμων (American Frozen Food Institute) και την Ένωση Βιομηχανία Τροφίμων (FMI, The Food Industry Association).
Στην εγχώρια αγορά η αισιοδοξία των επιχειρηματικών στελεχών, που δραστηριοποιούνται στην παραγωγή και την εμπορία κατεψυγμένων προϊόντων, φαίνεται πως δικαιώνεται φέτος, εφόσον οι πωλήσεις σχεδόν όλων των επιμέρους κατηγοριών τους εξελίσσονται θετικά, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις ξεπερνούν τις προσδοκίες. Σύμφωνα με την Circana, το μέγεθος της εγχώριας εν λόγω αγοράς πέρυσι διαμορφώθηκε στα 443 εκατ. ευρώ, αυξημένο κατά 32 εκατ. ευρώ έναντι του 2022 (411 εκατ. ευρώ), χωρίς ουσιώδεις αλλαγές στον όγκο πωλήσεων, αφού και τις δύο χρονιές κυμάνθηκε λίγο πάνω από τα 80 εκατ. κιλά.
Αυξάνεται η ζήτηση των κατεψυγμένων ζυμών
Μία από τις κατηγορίες των κατεψυγμένων προϊόντων που εμφανίζει φέτος σημαντική άνοδο είναι της σφολιάτας και της ζύμης. Σύμφωνα με τα στοιχεία πωλήσεων της Circana, οι κατεψυγμένες ζύμες παρουσιάζουν αύξηση σε αξία 9,2% και σε όγκο 10,2%, οι κατεψυγμένες πίτες σε αξία 1,1% και όγκο 5,1% και οι κατεψυγμένες πίτσες σε αξία 15,2% και σε όγκο 17,6%. Όπως μας είπαν στελέχη της ΑΒ Βασιλόπουλος, απαντώντας σε ερώτησή μας σχετικά με τις καταναλωτικές τάσεις στη συγκεκριμένη κατηγορία προϊόντων, «οι καταναλωτές αναζητούν όλο και περισσότερο την ευκολία, χωρίς να θυσιάζουν την ποιότητα. Ορισμένες από τις κύριες τάσεις που παρατηρούμε, σχετίζονται, πρώτον, με την ευκολία και την ταχύτητα. Δηλαδή, οι καταναλωτές αναζητούν λύσεις που τους εξοικονομούν χρόνο στην προετοιμασία των γευμάτων. Τα κατεψυγμένα προϊόντα ζύμης προσφέρουν ακριβώς αυτό, αφού είναι εύκολα στη χρήση και προετοιμάζονται γρήγορα. Επίσης, χάρη στα ειδικά χάρτινα ταψάκια στα οποία διατίθενται οι μεγάλες πίτες, ο καταναλωτής δεν ξοδεύει χρόνο για το πλύσιμο σκευών μαγειρικής. Δεύτερον, σχετίζονται με την ποικιλία και την καινοτομία. Από αυτή την άποψη υπάρχει αυξημένη ζήτηση νέων γεύσεων και συνδυασμών, καθώς οι καταναλωτές είναι πιο δεκτικοί να δοκιμάζουν διαφορετικά προϊόντα, από παραδοσιακές πίτες μέχρι νέες, πιο υγιεινές εκδοχές, με λιγότερα λιπαρά, vegan ή χωρίς ζάχαρη. Τρίτον, σχετίζονται με την ενίσχυση των private label προϊόντων, καθώς κερδίζουν έδαφος, προσφέροντας προσιτές λύσεις, χωρίς να υστερούν σε ποιότητα έναντι των επώνυμων προϊόντων. Τέλος, σημειώνουμε ότι την περίοδο της πανδημίας οι καταναλωτές στράφηκαν στα κατεψυγμένα προϊόντα εξαιτίας του ότι προσφέρουν ευκολία αποθήκευσης κι έχουν μακρά διάρκεια ζωής. Η σχετική τάση έχει συνέχεια, καθώς οι καταναλωτές συνήθισαν να έχουν κατεψυγμένα προϊόντα στη διάθεσή τους για άμεση χρήση».
Θετικά τα μηνύματα φέτος
Σε ό,τι αφορά τις άλλες κατηγορίες κατεψυγμένων προϊόντων, σύμφωνα με τη Circana, το οκτάμηνο από την έναρξη του 2024 οι πωλήσεις των κατεψυγμένων συσκευασμένων κρεάτων αυξήθηκαν κατά 7,6% και σε αξία και σε όγκο συγκριτικά με το αντίστοιχο περσινό οκτάμηνο, ενώ αυτές των κατεψυγμένων ψαριών αυξήθηκαν κατά 7,1% σε αξία και 11,3% σε όγκο. Η κατηγορία των κατεψυγμένων λαχανικών εμφάνισε μικρή άνοδο 0,4% σε αξία, αλλά οριακή πτώση (-0,8%) σε όγκο, ενώ αξιοσημείωτα ανοδικές ήταν οι πωλήσεις της κατεψυγμένης πατάτας, που εξελίχθηκαν με ρυθμό 23,6% σε αξία και 21,6% σε όγκο. Στο ίδιο διάστημα οι πωλήσεις των κατεψυγμένων έτοιμων φαγητών παρουσίασαν πτωτική τάση, αφού σε αξία συρρικνώθηκαν κατά 1,6% και σε όγκο κατά 4,5%.
Η δυναμική των εξαγωγών
Πετυχαίνοντας διψήφιο ρυθμό ανάπτυξης την τελευταία τριετία η Μιχάλης Αραμπατζής, με υψηλή τεχνογνωσία και πολύ καλές συνεργασίες στο εξωτερικό, επενδύει περαιτέρω στην εξωστρέφειά της, μέσω της έντονης εξαγωγικής της δραστηριότητας. «Πρόσφατα δημιουργήσαμε το νέο international brand της εταιρείας, την Elzymi, βασισμένο στο brand identity της Χρυσής Ζύμης, με σκοπό την κάλυψη των διαφορετικών αναγκών των αγορών του εξωτερικού», σημειώνει η κ. Αγάπη Παπαδοπούλου, Business Development Director- Chief Marketing & Corp. Comm Officer της εταιρείας, προσθέτοντας ότι «οι εξαγωγές μας φέτος ήδη καταγράφουν μια εντυπωσιακή πορεία, με διψήφια αύξηση συγκριτικά με την προηγούμενη χρονιά. Το ποσοστό των εξαγωγών στον συνολικό τζίρο της εταιρείας έχει υπερβεί το 50%, καθιστώντας την παγκόσμια επέκταση της εταιρείας ως έναν από τους βασικούς πυλώνες της ανάπτυξής της». Σε ερώτησή μας αναφορικά με τις προοπτικές ανάπτυξης της αγοράς των κατεψυγμένων τροφίμων τα επόμενα χρόνια, η κ. Παπαδοπούλου τονίζει ότι αυτές «εμφανίζονται ελπιδοφόρες, καθώς η κατανάλωσή τους είναι σταθερά ανοδική. Οι νέες αγοραστικές συνήθειες των καταναλωτών, που είναι ανοικτοί στη δοκιμή νέων καινοτόμων διατροφικών προτάσεων και επιλέγουν ποιοτικά προϊόντα, που τους εξοικονομούν χρόνο καλύπτοντας τις ανάγκες κάθε νοικοκυριού, οδηγούν στην συνολική ανάπτυξη της κατηγορίας. Επιπλέον, η ολοένα μεγαλύτερη ενημέρωση και αφύπνιση των καταναλωτών στο επίκαιρο θέμα του Food Waste, ευνοεί τη στροφή προς τα κατεψυγμένα τρόφιμα, καθώς συνειδητοποιείται ότι προσφέρουν την ευκολία της αποθήκευσης και της κατανάλωσής τους ακριβώς στις επιθυμητές ποσότητες».
Οι λιανέμποροι διαφοροποιούνται
Πώς διαφοροποιούνται τα σούπερ μάρκετ στον τρόπο που προωθούν τα κατεψυγμένα τρόφιμα, ήταν η ερώτηση που θέσαμε στον κ. Γιώργο Λωσταράκο, Sales Director της Μπάρμπα Στάθης. Όπως μας είπε, «η κατηγορία των καταψυγμένων προϊόντων γίνεται διαρκώς ελκυστικότερη στους καταναλωτές. Στην τριετία 2021-2023 καταγράψαμε ανάπτυξη της τάξης του 8%. Πρόκειται για μία πολύπλοκη και σύνθετη κατηγορία στη διαχείρισή της από τα σούπερ μάρκετ, καθώς χαρακτηρίζεται από περιορισμένο διαθέσιμο χώρο και υψηλές απαιτήσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα. Τα τελευταία χρόνια η οργανωμένη λιανική έχει αναπτύξει πληθώρα εργαλείων διαχείρισης της κατηγορίας, με επενδύσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα και βελτίωση στην ποιότητα των καταψυκτών, ενώ παράλληλα εστιάζει στην εποχικότητα των κωδικών. Ταυτόχρονα, χρησιμοποιώντας την πληθώρα εργαλείων επικοινωνίας που διαθέτουν οι αλυσίδες, επικεντρώνουν τις προσπάθειες διαφοροποίησής τους –πέραν της ανάπτυξης των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας– τόσο στα διαφοροποιημένα πλάνα προσφορών και πιστότητας όσο και στην ποικιλία των κωδικολογίων τους». Αντίστοιχη είναι η απάντηση της κ. Λαμπρινής Πορτοκαλίδου, υπεύθυνης Καινοτομίας και R&D Executive της εταιρείας Οικογένεια Πορτοκαλίδη, η οποία υπογραμμίζει ότι «τα σούπερ μάρκετ διαφοροποιούνται πλέον με στοχευμένες προωθητικές ενέργειες, που επικεντρώνονται στις ειδικές διατροφικές ανάγκες και στην ικανοποίηση της ζήτησης εύκολων γευμάτων. Οι συνολικές πωλήσεις μας από 6,4 εκατ. ευρώ το 2021 έφθασαν στα 8,7 εκατ. ευρώ το 2022 και «σκαρφάλωσαν» στα 11 εκατ. ευρώ πέρυσι. Το πρώτο εξάμηνο φέτος εμφάνισαν επιπλέον άνοδο 5% συγκριτικά με το αντίστοιχο εξάμηνο του 2023, αγγίζοντας τα 5,2 εκατ. ευρώ».
Οι παράμετροι της τιμολόγησης
Για τη διαμόρφωση της τιμολογιακής της πολιτικής η εταιρεία Αλιμπινίσης βασίζεται σε δύο βασικές παραμέτρους, την ανταγωνιστικότητα των προϊόντων της στο ράφι και τη διασφάλιση της βιωσιμότητας μέσω της ορθολογικής τιμολόγησης. «Στο πλαίσιο της στρατηγικής αυτής είναι ενταγμένο πλήρως το προωθητικό μας πλάνο, το οποίο αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της δουλειάς μας στην κατηγορία των κατεψυγμένων, τόσο λόγω της συχνότητας που υλοποιείται όσο και της επίδρασης που ασκεί στην απόφαση αγοράς του καταναλωτή», τονίζει ο κ. Μανώλης Χαδιός, Commercial Manager της εταιρείας. Προσθέτει επίσης ότι «ο τομέας των κατεψυγμένων τροφίμων τα τελευταία χρόνια έχει διευρυνθεί με την εισαγωγή νέων κατηγοριών, όπως τα vegan και τα έτοιμα γλυκά. Παρ’ όλα αυτά η προτίμηση των καταναλωτών συνεχίζει να είναι στραμμένη στις τέσσερις κορυφαίες κατηγορίες των λαχανικών, των θαλασσινών, των παγωτών και της έτοιμης πίτας. Η εταιρεία Αλιμπινίσης, ανταποκρινόμενη στα διατροφικά πρότυπα, έχει καταφέρει να βρίσκεται σε μόνιμα ανοδική τροχιά, με διψήφιο ρυθμό ανάπτυξης τζίρου από έτος σε έτος. Στο διάστημα της τελευταίας τριετίας η αύξηση συνολικά άγγιξε το 80%. Το πρώτο εξάμηνο φέτος η θετική πορεία συνεχίστηκε, με ποσοστό ανόδου 22%».
Σχετικά με την τιμολόγηση ο κ. Λωσταράκος υπογραμμίζει ότι «στην Μπάρμπα Στάθης αναλύουμε σε βάθος τις τάσεις της αγοράς σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο, τις ανάγκες και προβληματισμούς των καταναλωτών, όπως επίσης και τον ανταγωνισμό. Η στρατηγική της τιμολόγησής μας είναι συνεπώς αυτή που διασφαλίζει αφενός την έμπρακτη στήριξη των αγροτών-παραγωγών με τους οποίους συνεργαζόμαστε και αφετέρου τη διαρκή στήριξη των καταναλωτών που μας εμπιστεύονται. Έχουμε δεσμευθεί και συνεχίζουμε να στηρίζουμε το ελληνικό καταναλωτικό κοινό, διατηρώντας αδιαπραγμάτευτα τόσο την ποιότητα και την ασφάλεια των λαχανικών μας όσο και την προσφορά προϊόντων που τιμούν τη σχέση τιμής και ποιότητας, με την εγγύηση του ονόματος Μπάρμπα Στάθης».
Οι εξελίξεις καθορίζουν τις τάσεις
Η οικονομική συγκυρία επηρεάζει δυσμενώς την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών, ενώ η σύγχρονη τάση υπέρ ενός πιο υγιεινού τρόπο ζωής ευνοεί την ανάπτυξη της αγοράς των κατεψυγμένων τροφίμων. «Η προσήλωσή της Ιωνικής σε ποιοτικά προϊόντα, όπως οι παραδοσιακές πίτες, τα καθιστά μια ολοκληρωμένη λύση για οικογενειακά γεύματα. Ο στόχος μας, με την υποστήριξη των τεχνολογικών προόδων στην ψύξη, είναι να ανταποκρινόμαστε πλήρως στις ανάγκες υγιεινής διατροφής των ανθρώπων σήμερα», σημειώνει ο κ. Γιώργος Κωνσταντινίδης, Sale Manager της Ιωνικής. Σε ερώτησή μας σχετικά με το πώς αναμένεται να επηρεάσουν οι καινοτομίες των τεχνολογιών της ψύξης την ποιότητα και τη διάρκεια ζωής των κατεψυγμένων τροφίμων, σημειώνει: «Η εξέλιξη της σχετικής τεχνολογίας θα συμβάλει σημαντικά στη βελτίωση της παραγωγής και της ποιότητας των κατεψυγμένων προϊόντων. Θα επιτρέψει την ανάπτυξη νέων, καινοτόμων προϊόντων, που ανταποκρίνονται στις σύγχρονες τάσεις, όπως τα προψημένα/κατεψυγμένα τρόφιμα, που χρειάζονται μόνο αναθέρμανση ή απόψυξη πριν την κατανάλωση. Επιπλέον, με τη συνδρομή της τεχνολογίας, μπορούμε πλέον να εξετάσουμε την ένταξη και νέων προϊόντων στην κατηγορία των κατεψυγμένων τροφίμων, τα οποία μέχρι τώρα διατίθενται σε νωπή ή ξηρή μορφή».